• Tidak ada hasil yang ditemukan

VAl NET VE DAO CONG GlAO QTAY NGUYEN

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2024

Membagikan "VAl NET VE DAO CONG GlAO QTAY NGUYEN"

Copied!
2
0
0

Teks penuh

(1)

Tap chi Cong tac Ton giao THUdNG T H Q C v g TON GlAO

VAl NET VE DAO CONG GlAO Q T A Y NGUYEN

PHUONG LIEN

1. Vai net ve Tay Nguyen Tay Nguyen bao gdm 5 linh Gia Lai, Dik I ^ , Die N6ng, Kem TUm va I.,am D6ng, vc'ri dien tfch tu nhien 56.000 km\ chidm

16,9% dien tfch tu nhien cua ca nu<5c, la midn dit nhidu niii rimg hidm trd.

Tay Nguyen la ncri tap tmng ddng ddng bao dan tdc Ihidu sd, ncri hdi lu nhidu loai hinh tfn ngudng, van hoi dae trung cho vung, midn cr nuc'rc la. Theo kdl qua tdng didu tra dan sdnam 1999, khu vuc Tay Nguyen cd 43/54 dan te^

cu tni, irong dd cd 21 dan tdc da cd ljch sir cu tni lau dcri, 22 dan tdc tif cac ncri khac ddn nhap cu vao Tay Nguyen. Trcmg nhifng nam gin day ccm cd khoang 37.(XX) ngucri Mdng tur cac linh midn ntii phfa Bic di cu vao. Trcmg sd 43 dan tdc vdi gan 5 trieu ngucri cu Irii lai Tay Nguyen ihi ngucri Kinh chidm 28%

(khoang hon 1,4 trie^u ngudi). Cac dan ldc Ihidu sd cd ddng dan sd d Tay Nguyen la:

Gia-Rai (khoang 242.a)0 ngucri), K-De (gin 192.000 ngudi), Ba-Na (gin 130.000 ngucri), Ko-IIo (hem 92.000 ngucri), M'ndng (hem 67.000), S'tieng (hem 50.000 ngucri)'".

Phin kin dan ldc ihidu sd Tay Nguyen sd'ng phan lin d nhiing viing ndi cao, tap trung Iheo tumg khu vuc ggi li budn bay ling va hien cdn bd phan khi ddng sd'ng du canh du cu, dd't rimg lim nucmg riy. Trinh dd here vin va kinh id cua ngucri dan tha'p, ben canh dd d mdt sd dan ldc ft ngucri con chju anh hucmg klii sau sic cua cbdde^i miu he va anh huc'mg khdng nhd ctia tu tucmg

Nhd thd Chinh toa Kon Tum Anh: PV

buydt thd'ng ddng hg, tinb cd kei tirng dan tdc chat che lao nCn su bdn vifng trcmg vice bao tdn tap tuc.

2. Lugc sir truyen giao ciia dao Cong giao a Tay Nguyen

Viec truydn giao ebo ddng bao Tay Nguyen bat dau ttr nam 1850, khi Giam muc Cuenot Tbd (giam muc dai dien Tdng toa dang Trong) trao bai sai cho Thiy Siu I3o md ducmg ien Tay Nguyen, sau dd la cic tu si ddng Chtia Qiu Tbd. l>:)an ddn noi Uuydn giio dau lien li Kon TUm vao nam 1851, lai day cic thira sai da thinh lap ducrc mdt sd'tmng tam truydn giao nhu: Plei Rohai ebo bd ldc Ba Na; Kon Trang Uuydn giio cho be^ ldc Xo Dang; Plei Chu Uuydn giao cho dan tdc Gia Rai... Kon Tiim trcr thanh xii truyen giao diu lien cua khu vuc Tay Nguyen thudc giao phan dang Trong (Quy Nhon) cua Giao bdi Cdng giao Viet Nam. Den nam 1932, Giao hoang l^d XI tach xii tmydn giio Kon Tum thudc giao phan dang Trong (Quy Nhem) dd thanh lap giao phan Kon 7\im

Sds '20JO 41

(2)

THUONG THQC ve TON GlAO Tap chi Cong tac Ton giao

gdm 3 linh thudc Vidl Nam la Kon TUm, Pleiku, Budn Ma Thudt va tinh A-td-po thueSc 1^0. Bd nhiem Linh muc Martial Jannin lam giam muc dai dien Tdng loa giio phan Kon Tim (1932-'l 942).

Vice tmydn giio len Da Lat mudn hon, vao nam 1919 Giam muc Lucien Mossart Mao, Giim quan Tdng loa lai Sai Gdn len Da Lat va nia tdi cho mdt em be, cd 15 chfnh dng la ngudi da khai sing con dudng tmydn giao d vung nay. Ddn nam 1920, dng thidl lap giao xii D i Lat, giao cho Unh muc Frdddric Sidot quan xii. Nhung ljch s i tmydn giio cho ngudi dan tdc phai ddn nam 1927 vdi vice linh muc Jean Cassaigne dam nhan giao xtr Di Linh ngay 24-1-1927 ddn 7-12-1927 nia tdi cho ba Maria KTmt*^'. Da L^t la minh dat thu hiit nhidu doan truydn giao ddn khai phi: cud'i nam 1950, doan ctia cac linh muc Ddng Chiia Qiu The; nam 1960 -1970, eloan cua Hdi Thtra sai Paris va doan cac linh muc ddng Lazrislcs lam viec lai midn Dan Ducmg. Nam

1960 khi Toa thanh thidl lap hang giio phim Vict Nam va chia giao phan Sii Gdn thinh 3:

Sai Gdn, My Tho va i3i Lat. Giio phan Da Lat dugc trao cho ngii Simon Nguydn Van Hidn, nguyen Giim quan Tdng loi giao phan Sai Gdn coi sdc. I lien nay, d giio phan Di Lat ngoai nhiing giao xii, giio hg xen lin ngudi Kinh va ngudi dan tdc thi cdn cd nhiing giao xii, giao hg loan ddng bio dan tdc ft ngucd nhu: Kala, Tam Bd, Kaming, B'Dcur.

Viec tmydn giao ien vimg Budn Ma Thudt ducrc ihuc bien bing hai con dudng, nam

1947, Linh muc bontainc Kham thuiic Hdi ibtra sai Paris len tmydn giio cho ddng bao M'ndng gin Budn Yeng Drdm va nam 1850 linh muc Hoi khdi didm tii xd tmydn giio Kon Ibm ien Dik Lik. Ddn nam 1934 mdi lam due.rc nha nguyen va td chiic Id cho giio dan tai day. Nam 1937, Giam muc Martial Jannin Phudc, Giam muc giio phan Kon Tum nang giao hg Budn Me Thudt ien hang giio xii va tmydn chiic cho linh muc diu lien li Nguydn Die Cin. Nam 1956, Linh muc Tran Thanh Ngoan ducrc bd nhiem lam quin xii

Budn Me Thu(?)t, dng cho xay dung nhi thd va hoin thinh vao nam 1959, day chi'nh la nha thd chfnh toa giao phan Ban Me Thudt ngay nay. De'n nam 1967, ve3d Sic chi Qui Dei Bcnignitatc Giao hoang ITiaold VI cdng bd thanh lap giio phan Ban Me Thudt gdm: giio xii Budn Ma Thudt (tinh Dik I l k ) tich tur giao phan Kon Tlim, Quang Diic va Phuc'rc Long lach tii giao phan Da I^t (tinh I .am Ddng), ddng ihcri bd nhiem Giam muc Pherd Nguyen I luy Mai lim Giim muc dau lien.

Nhu vay, vice truydn giao cua Giao hdi Cdng giio d Tay Nguyen bit dau ttr Kon TUm, ddn D i Lat, Dik Lik va nhu mdt vet diu loang ddn cac viing khic nhu Gia I xii, Dik Ndng. Vci^i dia hinh hiem trd, di lai khd khan, dae linh dan cu phiic tap, nhung vc'ri su bdn bl kien irl cua cac thiia sai, Giio hdi da dat dugc ket qui, li dua diic lin Cdng giao ddn vdi mdt vung dat mdi, nhat li ncri cd ddng ddng bao dan tdc thieu sd. I Rnh thanh nCn 3 giao phan: Kem Tum, Ban Me Thudt va Da Lat, trd thinh tmng tam tmydn giao ldn cua Giao hdi Cdng giio Vict Nam.

3. Dao Cong giao tf Tay Nguyen hien nay Khu VLfc Tay Nguyen hien cd 3 giao phan (Kon TUm, Da Lat, Ban Me Thudt) nam chu ydu tren dja ban 5 tinh (Gia Lai, Dik Lik, Die Ndng, Kon TUm vi Lam Ddng) va mdt phin cua tinb Binh Phudc. Vdi sd' tin dd Cdng giio khoing 848.889 ngucri, 7 giam muc, 378 linh muc ducrc phan bd cu thd nhu sau:

Giio phan Kon Tiim hien cd pham vi d 2 tinh Kon TUm va Gia Lai vdi hon 221.119 tin dd, 3 giim muc, 72 linh muc, Cu the: linh Kem Tim ar 130.352 tfn dd (trong dd ddng bao dan tdc Ihidu sd la 90%), 3 giam muc, 35 linh muc, 193 nii lu thudc 5 ddng, 881 chiic vice la giao phu, cau bien. Tinh Gia I.ai ar: 37 linh muc, 33 giao xii, 1.878 ngucri la thanh vien Ban chifc viec cua cic xii, hg dao, cd 998 thdn, ling va khu dan cu theo dao, 90.767 tin dd (U-ong dd cd 39.409 ngucri dan le?)c ihidu sd chu ydu la dan ldc Gia-Ixii va Ba-Na); 42 co sd tbd tu (33 nha (xem Hep trang 59)

42 Sds '20JO

Referensi

Dokumen terkait