Viec thanii lap ba mo hinh dac khu va nh&ng thM cof, thach thuc doi voi phat trien kinh tl - xa hoi & Viet Nam
Pham Ngoc Hoa'"' Truffng Quang Khai'"*
Tom tat; Die thdo Luat Bern vi hanh chinh - kinh te dac biet (sau day ggi la dac khu) a Viet Nam dang dugc du luan dac biet quan tdm. Du thdo nay da gan ten ba dac khu du kien thong qua gom Van Don (Quang Ninh), Bac Vdn Phong (Khdnh Hoa) va Phii Quoc (Kien Giang). Ba dgc khu nay deu c6 vi tri chien lucfc ve kinh te - xa hgi, quoc phong, an ninh va c6 dieu kien tu nhien thugn lai, khi hau on hoa, c6 tiem nang phat trien mot so nganh, nghe cd the cgnh tranh quoc te neu c6 duac the chi, chinh sdch ve kinh te, hanh chinh, tuphdp phu hop vd vucrt trgi so vdi trong nirdc vd quoc te. Viec thdnh lap ba dgc khu cua Viet Nam se tao ra nhieu thai ca. cung nhu dat ra nhirng thach thuc khong nhd den suphdt trien kinh te - xa hgi ciia Viet Nam trong thai gian tdi.
Tir khoa: Dac khu, Dae khu kinh te, Dan vi hanh chinh - kinh te dac biet, Kinh te - xa hgi Abstract: The draft Law on Special Administrative-economic Units in Vietnam (hereinafter called the special zones) is of particular interest to the public. Three proposed special zones in this draft law are Van Don (Quang Ninh), Bac Van Phong (Khanh Hoa) and Phu Quoc (Kien Giang). They all locate in strategically important positions for the nation's socio-economic development, as well as defence and security. Thanks to favorable natural conditions and a temperate climate, there is potential to develop several internationally competitive industries on the condition that appropriate and preeminent economic, administrative and Judicial institutions and policies are provided. The establishment of three special zones in Vietnam will create many opportunities, as well as pose big challenges to the national socio-economic development in the coming time.
Keywords: Special Zones, Special Economic Zones, Special Administrative-economic Units, Socio-economie
I. Md dau nam, cac khu kinh th van hanh theo nhiing Thuc te, dac khu kinh t l khong phai la mot mo hinh mdi, nhu khu kinh tS, khu thuong khai ni?m xa la. Ra ddi each nay hon 70 mai tu do, dac khu kinh t6, dac khu hanh r n ^ ~ ™ . , ^ ,, „ , ^ .. chinh,... duac nhieu quoc gia v a v u n g lanh ' ' H9C vien Chinh tn khu vuc IV; Email: . , ° [email protected] tho xay dung da phat trien kha thanh cong.
'"> TS., Hoc vien Chinh tn khu vuc IV Tren t h i gidi hien nay da c6 x i p xi 4.500
Viec thanh lap..
dae khu kinh t l tai 140 quoc gia. Tien than cho dac khu kinh te la mo hinh khu kinh te md hien dai dau tien dugc thanh lap tai Puerto Rico (My) nam 1942. Sau do dugc nhan rgng tai nhieu quoe gia chau A vao cuoi thap nien 60 cua the ky XX.
Doi vdi cae nude dang phat trien, dac khu kinh te c6 the la mgt don bay hiiu hieu de xuc tien nen kinh te, va da duge ap dung thanh cong trong lieh su tai nhieu nude chau A, My Latinh. Mgt trong nhiing dac khu kinh te thanh cong nhat tren the gidi phai ke den la Tham Quyen - dac khu kinh te duge xem nhu hinh mau cho dot pha the che, kien tao su thinh vugng va bieu tugng cua Trang Quoc thdi ky md cda. Hau het eae quoc gia dang phat trien deu theo duoi mo hinh nay de cai each nen kinh te.
Malaysia ciing dang van hanh chuoi dac khu suot 10 nam nay. Indonesia sau khi ban hanh Luat Dac khu vao nam 2009, den nay da thanh lap 10 dac khu ven bien rat thanh cong. Nam 2014, Myanmar thong qua Luat Dac khu va nay dang tiep tuc kien tao eae khu kinh te mdi md. Tham chi, ngay quan dao Cayman, lanh tho hai ngoai ciia Anh va noi tieng la mgt "thien dudng thue suat", ciing md mgt dae khu kinh te. Han Quoc va Thai Lan dang thii nghiem cac khu cong nghiep - sinh thai... Nhu vay, nhiing cong thiic eai tien cho dac khu kinh te van xuat hien moi ngay, nhu xu the tat yeu cua cai each, phat trien (Hong Ngan, 2017).
Tai Viet Nam, sau hang chuc nam phat trien, eae khu cong nghiep, khu che xuat, khu kinh te,... da tao ra nhirng cue phat trien c6 siic Ian toa tdi chuyen dich co cau san xuat, ca cau iao dong eung nhu nang cao hieu qua, sue canh tranh cua nen kinh te. Den nay, cac khu cong nghiep, khu ehe xuat da thu hut tren 7.000 du an eo von dau tu nude ngoai vdi tong muc dau tu dang ky
dat han 110 ty USD; cae khu kinh te ven b i l n da thu hut duge 354 du an vdi tong mue dSu tu dang ky dat 42 ty USD; cae khu kinh t l eiia kh4u ciing thu hut dugc tren 1.000 ty ddng v6n &hu tu vao cac ITnh vuc san xuat che bien, cung cap dieh vu, thuong mai... Nam 2016, cac khu eong nghiep, khu kinh t l da nop ngan sach nha nude hon 110.000 ty d6ng; kim ngach xuat khau dat gan 96 ty USD, dong gop gan 5 3 % tong kim ngaeh xuat khau cua ea nude (Duy Anh va nhom tae gia, 2018). Ngoai ra, eac khu cong nghiep, khu kinh te da giai quyet viec lam cho hon 3 trieu Iao dong true tiep;
trd thanh moi tradng thuan Igi de ngudi Iao dong tieh liiy kien thuc, kinh nghiem de phat trien ky nang. Tuy nhien, ben eanh nhiing ket qua quan trgng do, cung vdi sdc ep cua canh tranh quoc te va nhiing ban che ngi tai, siic hiit cua cac khu eong nghiep, khu che xuat, khu kinh te d Viet Nam hien nay duge danh gia la dang giam dan, thieu dong luc phat trien dot pha. Dieu do doi hoi phai eo nhiing mo hinh mdi nhu eac dan v;
hanh chinh - kinh te dae biet. Co the noi, viec xay dung dae khu d Viet Nam hien nay la diing dan va can thiet. Vay, ba khu kinh te Van Don, Bac Van Phong va Phii Quoc dugc lira chgn de ap dung mo hinh dae khu kinh te d Viet Nam eo gi dac biet va se tao ra nhiing gia tri gi cho nen kinh te nude ta?
Trong bai viet nay, chiing toi tap trang phan tieh mgt so thdi ca va thach thuc tu ba mo hinh dac khu kinh te nay den sir phat trien kinh te - xa hgi.
2. Mot so khai niem
Hien nay, thuat ngu mo hinh dugc sii dung rgng rai trong nhieu ITnh vire khac nhau eua ddi song xa hgi. Trong khoa hgc to chuc, thuat ngii nay dugc su dung d l ehi hinh hai eiia mgt to ehiic, la can cii de phan biet to chiic nay vdi to chiie khae trong tu
10 Thdng tin Khoa hoc xa hot, so 8.201S nhien hoac xa hgi. Ngi ham ciia mo hmh
dac khu bao g6m b6n yeu to chmh: vi tri cua dac khu; chiic nang eua dae khu; co eau ciia dac khu; co che van dgng cua dac khu.
Khai niem dgc khu da dugc nhieu tae gia, cac nha khoa hgc dae biet quan tam.
Trong Tie diin tiing Viet pho thong cua Vien Ngon ngii hgc (2002), dac khu dugc hieu la don v; hanh ehinh dac bigt, cd y nghia quan trgng rieng ve kinh te, ehinh tri hoac quan su. Theo Dgi Tic dien tieng Viet ciia. NguySn Nhu "^ (2013), dae khu la don vi hanh chinh dac biet cd tam quan trgng rieng v l kinh te, chinh tri hay quan sy, dugc dat tuong duang vdi cap tinh hoac thanh pho true thugc Trang uong. Duong Quang Tung (2017) thi cho rang, dac khu la mgt don vi hanh ehinh dugc nha nude trao nhiing co ehe, ehinh sach dac biet, co tinh uu dai ve kinh te, xa hgi va quan ly nha nude, nham thiic day phat trien kinh te - xa hgi nhanh, ben viing d moi dia phuong cung nhu ea nude. Con Duy Anh va nhom tac gia (2018) dinh nghTa: Dac khu la mgt khu vye e6 dia ly xac dinh; co vi tri dia ly va dieu kien tu nhien thuan Igi trong giao thuong, dich vu trong nude va quoc te; co CO ehe, chinh sach dae biet uu dai canh tranh quoc te, co ca ehe quan ly va hanh chinh rieng biet, hien dai; co moi tradng dau tu va kinh doanh dae biet thuan Igi.
Theo Dieu 74, Luat To chiic chinh quyin dia phuong nam 2015, dac khu la don vj do Quoc hgi quyet dinh thanh lap, dugc ap dung cae ca che, chinh sach dae biet ve kinh te - xa hgi, co chinh quyen dia phuang dugc to chuc phii hgp vdi dac diem, yeu cau, muc tieu phat trien kinh t l - xa hOi eua dac khu do.
Nhin ehung, cac y kien ban ve khai niem dac khu neu tren deu the hien tinh phap ly, nhiing ea ehe dac thii uu dai d l
phat trien dae khu; ve vi tri, vai tro ciia dac khu trong su phat trien kinh te - xa hgi. Chung toi thong nhat vdi dinh nghTa tai Dieu 3 cua Du thdo Lugt Dan vf hanh chinh - kinh te dgc biet Vdn Don, Bac Vdn Phong, Phu Quoc dugc thao luan tai ky hgp thii 5, Quoc hgi khoa XIV, theo do,
"Dac khu la dan vi hanh chinh thugc tinh, do Quoc hgi quyet dinh thanh lap, co ca che, ehinh sach dac biet ve phat trien kinh te - xa hgi, co to chuc chinh quyen dia phuang va co quan khae ciia Nha nude tinh ggn, bao dam hoat dgng hieu luc, hieu qua". Day dugc xem la khai niem hoan chinh va phu hgp nhat vdi mo hinh dae khu d Viet Nam hien nay.
(3 Viet Nam, sir ton tai thuc su ciia mgt dgc khu kinh te van chua eo. Chiing ta co 18
"khu kiiih te" ven bien - vdi dinh nghia ve
"khu kinh te" duge neu trong Nghi dinh s6 29/2008/ND-CP ciia Chinh phii nam 2008.
De thuc day hieu qua hoat dgng eiia eac khu kinh te, Bg Ke hoach va Dau tu lay mo hinh "dae khu kinh te" ciia nude ngoai, chgn ra mgt sd dia diem trong nude dang CO cac khu kinh te hoat dgng de ap dung. Vi the, c6 the coi nhiing dac khu kinh te nhu la mgt mo hinh "nang eao" so vdi nhiing "khu kinh te" vdn van dang dugc uu dai de phat trien trong gan chuc nam qua tai Viet Nam (Vu Han, 2017).
3. Thoi ctf va thach t h u c tia- viec xay dung ba mo hinh dac khu d Viet Nam
Ba khu kinh t l Van D6n, B 4 C Van Phong, Phii Quoc duge lua chgn ap dung rao hinh dac khu tai Viet Nam trudc h i t la vi ba khu kinh te nay nam d ba tinh Quang Ninh, Khanh Hoa, Kien Giang thugc ba mien Bac, Trang, Nam cua Viet Nam nen se gop phan thiic day su phat triln kinh t l - xa hgi mgt each dong deu ciia ca ba mien, giam bdt su chenh lech giiia cae viing miln.
Vi<gc thanh l^p..
Ben eanh do, vdi nhiing Igi the ve Iao dgng gia re, tiem nang phat trien du lich, eo vi tri dia ly chien luge, deu giap bien, lai nam d bon ngu trudng Idn: Quang Ninh - Hai Phong, Hoang Sa - Trudng Sa, Ninh Thuan - Binh Thuan, Ca Mau - Kien Giang, ba dac khu nay se gop phan phat trien cac nganh kinh te bien, cung co chu quy^n bien dao quoe gia, giam bdt chi phi di lai ciia ngudi Iao dgng ciing nhu cae ehi phi dieh vu hau can (logistics). Ngoai ra, viec xay dung cae dac khu d day ciing se thiie day eac nganh kinh te khae phat trien nhu xay dung, giao thong van tai, khai thac va che bien..., gop phan giai quyet viec lam cho nhieu Iao dgng. Han niia, ngoai Phii Quoe nam taeh biet thi Van Don va Bac Van Phong deu nam gan va giap vdi nhiing viing kinh te con kho khan, tiem nang kinh te chua dugc khai thac tot nhu Tay Nguyen, duyen hai Nam Trung bg, trung du va mien niii phia Bac. Viec xay dung cac dac khu se tao da keo theo cac vung nay phat trien (Hoang Hai, 2018). Kinh nghiem xay dung va phat trien thanh eong eac dae khu kinh te ciia cac nude tren the gidi da chi ra rang, vi tri dia ly ehien luge la mgt trong nhiing yeu to tien quyet mang tinh quyet dinh su thanh eong ciia eac dac khu.
Den nay, Viet Nam da c6 gan 5 nam nghien cuu, ehuan bj xay dung ba dac khu.
Cung vdi do, cong tae nghien euu, xay dung du an Lugt Dan vi hanh chinh - kinh te dgc biet eijng dugc khan truang trien khai. Day se la eo sd phap ly quan trgng cho viec xay dung va phat trien cua ba dac khu. Muc tieu dat ra la can phai xay dung he thong eac chinh sach uu dai phu hgp vdi thong 1?
quoc te va cac yeu cau cua thi tradng; nham dam bao thu hiit dau tu, phat huy tae dung thiet thuc, du trii va giam thieu nhiing han ehe thudng gap cua eac dac khu tren the
gidi (Nguyin Thiiy Ha, 2018). Mgt trong nhiing muc tieu quan trgng duge xac dinh trong mo hinh mdi nay la hinh thanh khu Yuc tang trudng cao vdi phuong thiic quan ly mdi va on dinh trong mgt thdi gian dai;
tao ra khu vuc cd moi tmdng song hien dai, xanh, sach, an toan; tao ra duge gia tri mdi va gia tang cao trong mgt thdi gian ngan de bat kip vdi cac nude trong khu vuc va tren the gidi; nang eao thu nhap binh quan dhu ngudi va dong gop cho ngSn sach nha nude. Ciing vdi" do, cae dac khu se tao ra moi trudng dau tu kinh doanh dae biet thuan Igi cho khoi nghiep sang tao, nghien cuu va phat trien, cac nganh khoa hge ky thuat, eong nghe mdi, cong nghe eao, cong nghe smh hge; giao due, y te; dich vu, du lich nghi dudng cao cap, cong nghiep van hoa; phat trien nganh dieh vu hau can eang bien va san bay; thuong mai, tai chinh.
Ngoai ra, chiing ta ciing ky vgng tii thuc tien phat trien cua ba dac khu co the nhan rgng trong ca nude nhiing the che, ehinh sach va mo hinh quan ly mdi, hieu lire, hieu qua...
Co the noi, ba dac khu cua Viet Nam dang toa siie hap dan bdi la nai thi diem de md rgng cae the che mang tinh dot pha so vdi miic do hien hanh trong nude, thi diem nhiing the che vugt trgi, nhiing chinh sach uu dai dac biet, chua tung eo tien le de thu hiit dau tu tiep can cac xu hudng raoj tradng kinh doanh va quan ly tien tien nhat ciia khu vuc va quoc te, tao hap luc thu hiit cae nguon von, cong nghe hien dai, nhan tai, y tudng phat triln va mo hinh kinh doanh mdi, thiic day tien trinh tai eo cau kinh te, eai thien nguon thu ngan saeh nha nude, tao viec lam, md rgng thi tradng trong va ngoai nude; bao ve moi tradng va gop phan giii viing ehii quyen qu6e gia tren biln (Diic Anh, 2018). Timg dac khu se tao
Thdng tin Khoa hoc xa h6i. s6 S.201S ra nhiing co hgi rieng de phat trien kmh te
- xa hgi. Cu the nhu sau:
Dgc khu Vdn Don tinh QudngNinh Quang Ninh la tinh ven bien, bien gidi thugc vung Dong B i c Viet Nam, dugc vi nhu mgt Viet Nam thu nhd vi co ca bien, dao, d6ng bSng, trang du, doi niii, bien gidi.
Dia hinh ciia tinh da dang, trong do viing biln va hai dao cua Quang Ninh la mgt vung dja hinh dgc dao, eo hai huyen Van D6n va Co To hoan toan la dao. Huyen dao Van Don nSm 6m trgn viing vinh Bai Tii Long, CO nhilu dao da voi va nhiing hang dgng dep, n6i lien vdi di san the gidi vinh Ha Long. Cac xa dao tuyen ngoai giap vinh Ha Long (tuyen dao Van Hai) cd nhieu bai tam dep, nhieu hai san ngon, khi hau trong lanh va nhiing di tich lich sir van h6a, co nhilu tilm nang de phat trien kinh te dieh vu du lich.
Viee hinh thanh dac khu Van Don se gop phan tang trudng kinh te, chuyen dich CO cau kinh te, phat trien xa hgi, nang cao chat lugng cuge song ciia ngudi dan; dua Van Don trd thanh khu vuc phat trien nang dgng, hien dai, cd ket cau ha tang dong bg, tieu ehuan quoc te. Du kien day se la diem den du lich, nghi dudng chat lugng eao cua khu vue Dong Nam A, nang cao gia tri gia tang nganh du Ijch; hinh thanh trung tam san xuat eong nghe cao, cong nghiep ho trg cua ca nude; thiic day lien ket vung, tao hieu ling phat trien lan toa cho vung dong bang song Hong va ca nude...
Ben canh do, viec thanh lap dac khu Van Don se giai toa ap luc viec lam va chuyen dich Iao dgng tCr khu vuc nong nghiep sang khu vuc phi nong nghiep va thu hut nguon nhan lire chat lugng cao ben ngoai;
tao viec lam mdi cho ngudi Iao dgng d tinh Quang Ninh va eac tinh lan can; nang eao ky nang, tay n g h i ciia luc lugng Iao dgng;
hinh thanh xa hgi vdi moi tradng va dieu kien s6ng van minh, hien dai, giii gin van hoa t m y i n th6ng, tiep thu van hoa the gidi;
gdp ph4n quang ba hinh anh va con ngudi Viet Nam vdi t h i gidi; hinh thanh trang tam y t l , giao due c h i t lugng cao, eo benh vien va tradng hge d i n g cap quoe te; phiic Igi xa hgi phat trien,... gdp phan nang cao dan tri, b6i duong nhan tai, dao tao nhan luc va tang cudng sue khoe egng d6ng.
Dgc khu Bac Vdn Phong tinh Khdnh Hoa Khanh Hoa la mgt tinh duyen hai Nam Trang bg Viet Nam. Dien tich tu nhien cua Khanh Hoa ca tren dat lien va dao, quan dao la 5.197 km^. Khanh Hoa eo bd bien dai va gan 200 hon dao Idn, nho ciing nhieu vinh biln dep nhu Van Phong, Nha Trang, Cam Ranh... D i l u kien tu nhien, vi tri dia ly, lich sir van hoa da dem den cho tinh Khanh Hoa mgt tiem nang Idn de phat trien du lich, dich vu.
Bac Van Phong la mgt phan eiia Vinh nude sau Cam Ranh, cd the d6ng vai tro nhu la mgt trang tam cong nghiep chien luge quan trgng de phan phdi nang lugng cho mien Trang. Viee xay dung khung ca che, chinh sach vdi cac uu dai vugt trgi cho ba dae khu ndi chung va mgt so chinh sach dae thii cho Bae Van Phong noi rieng se tao budc dot pha cho phat trien he thong ha ting va dieh vu cang bien quoc gia trong thdi gian tdi, gop phan quan trgng thue hien thanh eong chiln luge bien Viet Nam;
dap ling yeu cau luan chuyen hang h6a van tai bang dudng bien, phuc vu tieh cue cho qua trinh phat trien kinh t l - xa hgi vung ven bien khu vuc mien Trang; tao dgng luc thu hut, thiic day cae nganh kinh te, cong nghiep lien quan cung phat trien, tac dgng tieh cue ket noi thuong mai hang hoa quoc te giua dac khu BSc Van Phong noi rieng va quoc gia noi chung vdi the gidi.
Vi^c thanh lap... 13 Dgc khu Phu Quoc tinh Kien Giang
Kien Giang la tinh ven bien, nam phia Tay Nam cua \^et Nam, thugc vung Dong bang song Cuu Long. Dae diem tu nhien tuong doi da dang (cd dong bang, rimg, niii, bien dao), Kien Giang cd tiem nang Idn phat trien kinh te - xa hgi tong hgp. La cua ngo hudng ra bien Tay ciia viing dong bang song Cim Long, Kien Giang eo dieu kien thuSn Igi de phat trien kinh te bien, dao va giao luu vdi cac nude trong khu vuc va quoc te vdi cac nganh miii nhgn nhu du lich, thuong mai, dich vu eong nghiep va nuoi trong thuy san. Trong do, Phii Quoe la hon dao nggc hien dang dugc chii y la noi duy nhat co khu kinh te nam trong nhom 6 khu kinh te dugc Chinh phii uu tien hang dau cho den nam 2020.
Dien mao cua Phii Quoe thay doi rat chong vanh. Tir mgt nai hoang sa, Phii Quoc da lot xac trd thanh mgt trong nhiing dia diem thu hut du lich hap dan nhat trong nude va ca khu vuc. Nhieu tap doan bat dgng san Idn trong nude va quoc te da hien dien d day nhu Vingroup, SimGroup, CEO Group, Novotel, Marriott..., tao nen nhiing khu resort, khach san, condotel sang trgng dang cap the gidi, di kem vdi do la nhirng eong trinh giai tri tieu chuan quoc te nhu vudn thii Safari, du thuyen Marina, cap treo va trong tuong lai se cd them eac khu casino tri gia hang ty USD. Nhu vay, tren binh dien ca nude, Phii Quoe da di trudc mgt budc trong mo hinh phat trien dac khu d Viet Nam.
Viec thanh lap dac khu Phii Quoe se tao dieu kien thu hiit cae nha dau tu tiem nang vao cae nganh, nghe uu tien phat trien ciia Phii Quoc, tao ngu6n von de xay dung them ket cau ha tang cap thiet nhu tradng hgc, benh vien nham nang cao miie song cua ngudi dan. Tren co sd d6, se phat huy Igi
thi tai nguyen thien nhien va vi tri ciia Phii Qudc dl xay dung nganh thuong mai dich vu kit hgp du lich, phat trien du lich sinh thai va du lieh tham hiem, kham pha dong gop vao phat trien kinh tl dao Phii Quoe va tinh Kien Giang. Ngoai ra, viec thanh lap dae khu Phii Quoc se giii gin, bao ton va phat huy nhiing the manh ve tu nhien, lich sir, van hoa tren dia ban huyen dao.
Theo tinh toan, neu Lugt Ban vi hanh chinh - kinh te dgc biet dugc ap dung, trong giai doan 2021-2030, tdng san pham tren dia ban Van Don tich liiy se dat tir 8,81 ty USD din 15,53 ty USD, cao gdp 2-3 ihn so vdi miic du tinh neu Van Don phat trien nhu hien tai; miic thu nhap binh quan dau ngudi dat g&i 9.700 USD din hon 16.500 USD vao nam 2030. Bac Van Phong dat tir 8,3 ty USD din hon 15 ty USD so vdi mire du tinh ca sd la 4,15 ty USD; miic thu nhap binh quan dau ngudi dat tir hon 9.300 USD din g5n 17.000 USD vao nam 2030. Phii Qu6c tich liiy se dat tir 53,63 ty USD den 72,39 ty USD so vdi miie du tinh la 46,14 ty USD; dong gop cua Phii Quoe vao tong san pham tren dia ban (GRDP) tinh Kien Giang nam 2030 du tinh dat tir 32,83% din 44,23%, nang miic thu nhap binh quan dau ngudi dat 13.506,28 USD din 28.645,30 USD (Duy Anh va nhom tae gia, 2018).
Ben canh viec tao ra thdi co mdi de Viet Nam phat trien kinh te, thiic diy cong bang xa hgi, giai quyet viee lam cho ngudi Iao dgng, viec hinh thanh ba dac khu cung dat ra nhiing thach thiie khong nho nhu sau:
Mot la, viec uu dai giam thul ddi vdi ba dac khu la dieu kien dl thu hiit eac nha dau tu nude ngoai nhung eiing la rao can eho su phat trien cua ba dac khu. Vi nlu ehiing ta tap trang uu dai thul vao ba dac khu eo the dan den tinh trang canh tranh ISn nhau, "xe rao" ehinh sach trong "mgt cugc
14 Thong tin Khoa hgc xa hOi. s6 S.201S dua xuong day". Bdi vi, cac chinh sach uu
dai vl d4t dai, thue, tu do trong sir dung tien te... chi la nhiing milng moi cSu ban dau. Va neu khSng thay ddi co che, ehinh sach CO Igi eho nha dau tu, chac chan hg se khong tilp tue dau tu vao ba dae khu, khi do chiing ta mat co hgi vang ve thu hiit dau tu cho mue tieu phat trien - xa hgi.
Hai Id, he thong van ban quy pham phap luat ciia Viet Nam eon kha phiie tap, chong cheo, kho eo the thu hut nha dau tu den vdi ba dac khu. Su hap dan trong Idi mdi hay den Viet Nam phai la niem tin dugc tao lap thong qua khuon kho phap luat. Trong xu hudng hgi nhap va toan cau hoa, chiing ta khong nen de nhiing van ban quy pham phap luat trd thanh rao can su phat trien cua ba dac khu. Chiing ta nen phan quyen rd rang cho cac dac khu, luat phai di thang vao muc tieu phat trien dac khu, han che cae van ban dudi luat vi nhu the cd the gay can trd su phat trien kinh tl - xa hgi ciia ba dae khu.
Ba la, viec dung hoa Igi ich giira cae tinh, thanh trong ea nude. Ben canh ba tinh Quang Ninh, Khanh Hoa, Kien Giang dugc lua chgn de thuc hien thi diem dae khu, kha nhieu thanh pho Idn nhu thanh ph6 H6 Chi Minh, Da Nang, tham chi ea Ha Ngi ciing dang doi hoi nhirng chinh saeh dac thii dl phat trien... Mae du vl dilu kien kinh tl chi CO ba dac khu la phii hgp eho viec thi diem CO che, chinh saeh dac thii, nhung ro rang do mdi chi la "v6n ty co" ciia ba dac khu. Nlu khong the d4u tu tao ra cac gia tri gia tang dac biet, dau tu c6 chilu sau vao cac nganh san xu4t, dich vu, cong nghiep sang tao thi Van D6n, B5c Van Phong, Phii Quoc ehi cd the la cac dae khu nghi duong du lich va an chai eao cap.
Bon la, chinh sach uu dai vl quyIn sit dung dit lau dai (theo Du thao Luat Don vi
hanh chinh - kinh te dac biet c6 the keo dai den 99 nam). Dieu nay co the dan den tinh trang thieu hieu qua va canh tranh kh6ng lanh manh, dong thdi cd the bien Viet Nam trd thanh noi tni chan ciia cac nganh cd cong nghiep lac hau, gay d nhiem moi tmdng nhu hoa chat, sat thep... tir cac tap doan da qudc gia. Do con la thach thirc ve m5i tradng chinh sach. Bdi vi cac cong ty nude ngoai dinh dau tu vao cong nghiep se chgn nhiing trung tam da hinh thanh cac cum cong nghiep hoac nhiing noi phu can, hay nhiing viing gan vdi san xuat nong pham. Neu ba dac khu dang ban duge thiet lap tir 30 hay 40 nam trade khi Viet Nam mdi md ciia va kinh te thi tmdng mdi so khai thi hieu qua phat trien cong nghiep se rat Idn (giong nhu eae dac khu cua Trung Quoe 40 nam trade day). Nhung hien nay hieu qua phat trien cong nghiep t^i nhirng noi nay hau nhu chua rd.
Nam Id, thach thiic doi vdi nguon nhan luc cong (can bg, cong ehiie, vien chiic).
Bdi vi cae dac khu la noi quy tu cac ky thuat, eong nghe cao, cac phuong phap, kinh nghiem quan ly hien dai, vdi luc lugng Iao dgng cd tri thiic, tay nghi, chit lugng cao va di lien vdi nd la mgt ddi sing xa hgi van minh, mat bang dan tri cao, da dang, phuc tap han. Dieu do ddi hoi ngu6n nhan luc cong phai cd kien thiic va ky nang thuc thi cong vu hien dai, tinh thong ve ehuyen mon nghiep vu, ve phuong phap quan ly va phue vu ngang tkm the gidi (Duong Quang Tung, 2017).
4. Ket luan
Cae dac khu kinh te du kiln thanh lap d Vi?t Nam neu muon thanh cong phai thu hiit duge cac tap doan Idn tren the gidi. Cac dac khu nay phai la can cu cua cac tap doan da quoc gia, cae ngan hang va trang tam tai ehinh, chiing khoan; la can cii dia ciia
Viec thanh lap.. 15 khdi nghiep va vudn uom trong ly tudng
cua sang tao khoa hgc, cong nghe. Trong d6, cac CO che chinh sach dac thii, co tinh dot pha cho cae dae khu can phai dugc du bao tac dgng mgt each toan dien, khoa hge, khach quan ve kinh te - xa hgi, qu6e phong va an ninh. De ba dac khu cua Viet Nam that su tao thanh dgng lire tang tradng cho giai doan mdi thi viee hoach dinh chien luge dau tu theo hudng ben virng, tao nen nang lire canh tranh dai han cho cae doanh nghiep trong nude la dieu quan trgng.
Chiing ta phai tao the che, moi tradng dau tu tot de CO the eanh tranh duge vdi cac dac khu khae tren the gidi. Cac chinh saeh nay tao thuan Igi eho nha dau tu nhung van dam bao quyen Igi quoc gia. Ngoai ra, chiing ta cung phai xay dung nguon nhan luc eho dac Idiu theo hudng du tam va dii tam, dam bao eho ba dac khu boat dgng hi?u qua nhat, dong gop nhieu hon cho su phat trien kinh te - xa hgi eua dat nude.
Co the noi, sir thanh cong eiia eac dae khu nay khong chi mang lai nhiing Igi ieh kinh te, gop phan eai each manh me dudng loi, chinh sach phat trien kinh te, dong gop Idn vao tang trudng kinh te ciia dat nude, ma con eo tac dgng tich cue den chinh tri, xa hgi cua quoc gia •
Tai lieu tham khao
1. Due Anh (2018), "Dac khu va nhiing ky vgng", Tgp chi Cong sdn (Chuyen de ca sa), so 375, ngay 25/5.
2. Duy Anh va nhom tac gia (2018), "Don vi hanh chinh - kinh te dac biet", Tgp chi Cong sdn (Ho sa vd Su kien), so 375, ngay 25/5.
3. Du thdo Lugt Dan vi hanh chinh - kinh te dgc biet, http://duthaoonlme.quochoi.
v n / D u T h a o / L i s t s / D T _ D U T H A O _ LUAT/View_Detail.aspx?ItemID= 1319
&LanID-1513 &TabIndex= 1 4. Nguyin Thiiy Ha (2018), "Chinh sach
u u dai cua mgt sd quoe gia doi vdi dan vi hanh chinh - kinh te dac biet va nhiing ngi dung co the tham khao", Tgp chi Nghien cuu lap phap, so 10 (362), thang 5.
5. Hoang Hai (2018), "Xay dung 3 dac khu: Don bay phat trien kmh te", Tgp chi Bien Viet Nam, so 4&5.
6. Vu Han (2017), Nhirng dieu can biet ve Vdn Don, Bac Vdn Phong, Phu Quoc: 3 dgc khu kinh te ducrc xem Id niem hy vgng cho kinh te Viet Nam vao nam 2020, http://ttvn.vn/
kinh-doanh/nhung-dieu-can-biet-ve- van-don-bac-van-phong-phu-quoe-3- dac-khu-kinh-te-duoe-xem-la-niem- h y - v o n g - c h o - k i n h - t e - v i e t - n a m - v a o - nam-2020-5201730892049386.htm 7. H6ng Ngan (2017), Dgc khu kinh te-
Nhitng mo hinh thdnh cong tren the gidi, http://dantri.com.vn/kinh-doanh/dae-khu- kinh-te-nhung-mo-hinh-thanh-cong- tren-the-gioi-20171007I21058707.htm 8. Duong Quang Tung (2017), "T6 chiic
chinh quyen dia phuong d don vi hanh chinh - kinh te dae biet", Tgp chi Td chirc nhd nude, so 8.
9. Nguyen Nhu Y (2013), Dgi Tie diin tieng Viet, Nxb. Dai hgc Qu6c gia thanh ph6 H6 Chi Minh, Tp. H6 Chi Minh.
10. Vi$n Ngon ngii hgc (2002), Tic dien tieng Viet pho thong, Nxb. Phuong Dong, Thanh ph6 H6 Chi Minh.