03.2023
ISSN 2734-9888 131
www.tapchixaydung.vn
1. XUẤT BẢN PHẨM ĐIỆN TỬ TRONG CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0
Thế giới đang trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4, một cuộc cách mạng công nghệ mới, gia tăng nhanh về tốc độ theo cấp số nhân; phạm vi rộng khắp trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội tạo sự thay đổi chưa từng có trong mô hình kinh tế - xã hội. Những thay đổi về đời sống kinh tế - xã hội gắn liền với những thay đổi về nhu cầu và phương thức tiếp cận sách của độc giả, ngành xuất bản đứng trước những thời cơ và thách thức mới, bởi vậy thực hiện chuyển đổi số như một yêu cầu tất yếu trong giai đoạn phát triển mới.
Chuyển đổi số có thể mang đến những thay đổi ngày càng rõ nét trong các khâu xuất bản, truyền thông, phát hành. Những công đoạn của xuất bản truyền thống sẽ được giảm đi rất nhiều để đến được tay nhiều độc giả nhất trong thời gian nhanh nhất.
Thực tế ngành xuất bản thế giới cho thấy, các quốc gia có nền xuất bản phát triển hiện đại đều là những quốc gia đi đầu trong lĩnh vực xuất bản điện tử, xuất bản kỹ thuật số, tiêu biểu là các nước: Mỹ, Trung Quốc, Đức, Anh, Pháp…
Theo dự báo của nhiều nước phát triển, trong tương lai gần, xuất bản số sẽ là một phương thức cơ bản của hoạt động xuất bản. Quá trình ra đời và hoàn thiện không ngừng của sách kỹ thuật số, với những tiện ích vượt trội so với sách in giấy đã và
đang mở ra một “chân trời mới” cho ngành xuất bản. Trong hoạt động xuất bản, nhiều thiết bị điện tử kết hợp việc ứng dụng công nghệ thông tin trong kết nối và xử lý dữ liệu đã, đang và sẽ hỗ trợ rất nhiều trong công tác xuất bản, phát hành. Các sách điện tử giờ đây không chỉ là các file ebook đọc thông thường
Xu thế xuất bản sách, giáo trình điện tử trong thời kỳ hiện nay
The tendency of book publishings and electronic textbooks recently
> NGÔ ĐỨC VINH
Giám đốc Nhà xuất bản Xây dựng; Email: [email protected] Ngày nhận bài: 09/02/2023 Ngày gửi phản biện: 13/02/2023
TÓM TẮT:
1. Xuất bản phẩm điện tử trong cách mạng công nghiệp 4.0.
2. Xu hướng xuất bản sách, giáo trình điện tử trong các trường Đại học, cao đẳng.
3. Hệ thống xuất bản điện tử và kho thư viện số của Nhà xuất bản (NXB) Xây dựng.
Qua phân tích của NXB Xây dựng về xuất bản điện tử, ta thấy được công tác xuất bản sách, giáo trình cần được các nhà trường quan tâm, đầu tư về các nội dung đa phương tiện.
Từ khoá: Xuất bản; doanh thu; sách điện tử
ABSTRACT:
1. Electronic publishing in Industrial Revolution 4.0.
2. The tendency of book publishings and electronic textbooks at colleges and universities.
3. The system of electronic publishing and digital libraries from Construction Publisher.
When it is analyzed by Construction Publisher in terms of electronic publishing, it can be found that school administrators must invest more in multimedia book publications and electronic textbooks.
Keywords: publish, revenue, digital books
Bảng 1. Thị trường xuất bản phẩm điện tử theo doanh thu
Nguồn: Tạp chí Thư viện Việt Nam, 2018.
https://nlv.gov.vn/nghiep-vu-thu-vien/xuat-ban-pham-dien-tu- nhan-to-tao-nen-su-thay-doi-trong-hoat-dong-thu-vien.html
Hãng Tỷ lệ (%)
Amazon 74
Apple Ibook 11
B&N Nook 8
Kobo US 3
Google Play books 2
Khác 2
Tổng cộng 100%
03.2023 ISSN 2734-9888 132
mà còn được minh họa bằng âm thanh, video book, mở ra cho người dùng những cách tương tác với nội dung sách.
Hoặc đối với việc mang lại những trải nghiệm cao cấp hơn về nội dung của xuất bản phẩm thì hiện nay nhiều xuất bản phẩm có sự tích hợp cả sách in truyền thống và ứng dụng công nghệ thông tin, điện tử. Với các loại xuất bản phẩm này, hình ảnh minh họa hoặc nhân vật trong sách sẽ trở nên sống động hơn với những chuyển động ba chiều khi dùng điện thoại thông minh quét lên các bức hình được in trên sách.
Ở Hoa Kỳ người dùng thường đọc sách điện tử bằng máy tính bảng, các nước châu Âu lại có thiên hướng sử dụng máy đọc sách hơn. Trong khi đó, các nước châu Á lại chủ yếu đọc sách điện tử bằng các thiết bị đa chức năng như điện thoại thông minh.
2. XU HƯỚNG XUẤT BẢN SÁCH, GIÁO TRÌNH ĐIỆN TỬ TRONG CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC, CAO ĐẲNG.
Chất lượng giảng dạy của một cơ sở đào tạo, bồi dưỡng luôn phụ thuộc rất nhiều vào hệ thống sách, giáo trình, tài liệu được đưa vào sử dụng trong quá trình đào tạo. Do đó, công tác biên soạn giáo trình, tài liệu luôn được các cơ sở đào tạo coi là một công việc giữ vai trò đặc biệt quan trọng. Do đó, đối với việc xuất bản sách, giáo trình cần sử dụng nhiều định dạng sách khác nhau để phục vụ đa dạng nhu cầu của người học.
Hình 1. Sinh viên nghiên cứu sách, giáo trình tại Thư viện Trường ĐH Quốc Tế ĐHQG-HCM, 2020
Nguồn: https://vnuhcm.edu.vn/sinh-vien_33386864/he-thong-thu- vien-dhqg-hcm-moi-truong-hoc-tap-ly-tuong/333333346864.html
- Với hình thức xuất bản điện tử, các tác giả sẽ đưa sách, giáo trình phục vụ sinh viên tại cơ sở đào tạo của mình một cách nhanh chóng. Đồng thời, giúp các bạn đọc quan tâm khác dễ dàng tiếp cận ở mọi lúc, mọi nơi.
- Các tác giả dễ dàng kiểm soát được vấn đề bản quyền, nội dung sách cũng luôn được cập nhật kịp thời, nhanh chóng.
- Khi số lượng xuất bản phẩm điện tử đa dạng, việc sử dụng cơ sở dữ liệu đào tạo hoàn toàn có thể chia sẻ chung trên nền tảng của các nhà xuất bản. Từ đó, giúp các bạn sinh viên sẽ được tiếp cận các kho tri thức với giá thành rẻ hơn. Các trường đại học, cao đẳng cũng có thể dùng chung vào các giáo trình phù hợp với chương trình đào tạo của mình.
- Các bạn sinh viên có thể tra cứu nội dung, học tập một cách nhanh hơn so với việc tìm đọc tại các thư viện truyền thống.
Hình 2. Trải nghiệm đọc sách điện tử
Theo Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông TP.HCM Lâm Đình Thắng thông tin, năm 2022, thành phố có tốc độ tăng trưởng ngành xuất bản điện tử lên đến 312% so với năm 2021.
Có tới 4 triệu lượt người đọc sách điện tử trong năm 2022. Con số này còn tiếp tục tăng cao.
Theo số liệu thống kê của Nhà xuất bản Xây dựng, năm 2018 chỉ có 10,06% người dùng tin chi tiêu cho sách điện tử nhiều hơn 100.000VNĐ/năm thì đến năm 2017, con số này đã tăng lên đến 35,79%. Điều này chứng tỏ người dùng tin ngày càng có xu hướng lựa chọn nền tảng điện tử cho việc đọc của mình và đồng thời sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho sách điện tử.
3. HỆ THỐNG XUẤT BẢN ĐIỆN TỬ VÀ KHO THƯ VIỆN SỐ CỦA NXB XÂY DỰNG
Với tuổi đời 45 năm hoạt động, NXB Xây dựng đã nhanh Nguồn: Tạp chí Thư viện Việt Nam, 2018.
https://nlv.gov.vn/nghiep-vu-thu-vien/xuat-ban-pham- dien-tu-nhan-to-tao-nen-su-thay-doi-trong-hoat-dong-thu- vien.html
Bảng 2. Tỷ lệ sách điện tử đã được xuất bản
Loại hình Tỷ lệ
Sách, giáo trình 9%
Văn bản QPPL 2%
Sách kinh doanh 9%
Sách văn học 29%
Sách kỹ năng 16%
Sách thiếu nhi 18%
Khác 2%
Tổng cộng 100%
Nguồn: https://dangcongsan.vn/xuan-uoc-vong-2023/dang- dan-toc-va-mua-xuan/phat-trien-thi-truong-xuat-ban-dien- tu-o-viet-nam-630261.html, 2023.
Năm Số lượng xuất bản phẩm điện tử (cuốn) được xuất bản trong năm
2015 1.163
2019 2400
2020 2000
2021 2.300
2022 2.300
Bảng 3. Sách điện tử được phát hành tại Việt Nam
ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC XÂY DỰNG CHO CÁC TỈNH TÂY NAM BỘ
03.2023
ISSN 2734-9888 133
www.tapchixaydung.vn
chóng đưa vào nền tảng xuất bản điện tử với hàng ngàn đầu sách. Trong đó, có nhiều tủ sách bám sát việc đào tạo của các trường đại học, cao đẳng do các tác giả trong nước biên soạn.
Nhiều tủ sách của các NXB lớn trên trên giới đã dịch sang tiếng Việt về các ngành đang được xã hội quan tâm như: Bất động sản, thành phố thông minh, tiền ảo…
Nền tảng đọc sách, giáo trình của NXB Xây dựng đặc biệt phù hợp cho việc đào tạo bởi ngoài việc sử dụng trên nền tảng
web, người dùng có có thể sử dụng "Ứng dụng đọc" bằng App NXB Xây dựng cho thiết bị di động thông minh.
Hình 4. Tủ sách điện tử về bất động sản của NXB Xây dựng
Hình 5. Tính năng quản trị của tác giả sách điện tử
Hình 6. App đọc sách của NXB Xây dựng
Với hệ thống xuất bản điện tử và sự quyết tâm của lãnh đạo NXB Xây dựng, chúng tôi sẽ luôn đồng hành với các trường đại học, cao đẳng trong việc xây dựng các sách, giáo trình điện tử một cách linh hoạt và nhanh chóng nhất.
4. KẾT LUẬN
Hiện nay, sách - giáo trình điện tử đang phát triển nhanh chóng tại Việt Nam vì các đặc điểm của nó mang lại nhiều lợi ích, đáp ứng nhu cầu thiết thực đối với người dùng.
Bên cạnh đó, các xuất bản phẩm điện tử cũng có những ảnh hưởng không nhỏ đến chiến lược, phương thức tổ chức, quản lý và chính sách xây dựng, xét duyệt đề tài sách, giáo trình của các trường đại học, cao đẳng. Trong đó, các xuất bản phẩm điện tử cho các môn cơ sở dùng chung giúp việc đào tạo với chi phí thấp nhất. Trên cơ sở đó các trường đại học, cao đẳng cùng khối đào tạo cần phải tổ chức chung một bộ sách để có thể mang lại hiệu quả và chất lượng đào tạo cao nhất.v
TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] nxbxaydung.com.vn
[2] https://nlv.gov.vn/nghiep-vu-thu-vien/he-thong-quan-ly-thu-vien-phuc-vu- chien-luoc-dao-tao-chat-luong-cao-tai-truong-dai-hoc.html
[3] https://giaoduc.net.vn/cac-truong-dai-hoc-cung-huong-toi-ket-noi-thu-vien- so-dung-chung-post231020.gd
Hình 3. Cấu trúc hệ thống xuất bản điện tử
https://hanoimoi.com.vn/tin-tuc/sach/1055936/xuat-ban- pham-dien-tu-tang-truong-hon-300
Bảng 4. Số tiền đọc sách, giáo trình người dùng sẵn sàng chi trả khi đọc sách có giá trị dưới 100.000 đ
Năm Tỷ lệ
2018 10,5%
2019 18,3%
2020 29,6%
2021 54,5%
2022 69,8%
Nguồn: NXB Xây dựng, năm 2022.
