• Tidak ada hasil yang ditemukan

Alikodra HS. 2002. Pengelolaan Satwa Liar. Yayasan Penerbit Fakultas Kehutanan IPB. Bogor. Hal 38-83.

Bahagiawati B, Damayanti, Nurindah, Rizjaani, Dwinita WU, Sahari B, Sari A. 2006. Struktur populasi (Trichogrammatoidea armigera). J Agro Biogen. 2: 52-58.

Fatimah RAS. 2010. Karakterisasi genom Mitokondria Gen Cyt b pada Ikan Belida Anggota Famili Notopteridae [skripsi]. Bogor: Institut Pertanian Bogor.

Haryono. 2008. Potensi ikan belida dan upaya konservasinya. Fauna Indonesia. 8: 5-8. Iguchi K, Tanimura Y, Takeshima H, Nishida

M. 1999. Genetic variation and geographic population structure of amphidromous ayu Plecoglossus altivelis as examined by mitochondrial DNA sequencing. J Fisheries Science 65:63-67.

7

Inoue JG, Kumazawa Y, Miya M ,Nishida M. 2009. The historical biogeography of the freshwater knifefishes using mitogenomic approaches: A mesozoic origin of the Asian Notopterids (Actinopterygii: Osteoglossomorpha). Mol Phyl and Evol 51:486–499.

Irwin DM, Kocher TD, Wilson AC. 1991. Evolution of the cytochrome b gene of mammals. J. Mol. Evol. 32: 128-144. Kottelat M, Whitten JA, Wirjoatmodjo S,

Kartikasari SN. 1996. Freshwater Fishes of Western Indonesia and Sulawesi. Jakarta: Periplus Edition Ltd.Kumar S, Nei M. 2000. Molecular Evolution and Phylogenetics. New York: Oxford University Press.

Kumar S, Dudley J, Nei M, Tamura K. 2008. MEGA: A biologist-centric software for evolutionary analysis of DNA and protein sequences. Briefings in Bioinformatics 9:299-306.

Lavoue´ S, Sullivana JP. 2004. Simultaneous analysis of five molecular markers provides a well-supported phylogenetic hypothesis for the living bony-tongue fishes (Osteoglossomorpha: Teleostei). Molecular Phylogenetics and Evolution 33: 171–185.

Lundberg JG. 1993. African-South American Freshwater Fish Clades and Continental Drift: Problems with Paradigm. Di dalam: Goldblatt P, editor. Biological relationship between Africa and South America. New Haven: Yale University Press. hlm 156-159.

Madang K. 1999. Morfologi Habitat dan Keragaman Genetik Kerabat Ikan Belida di Perairan Sumatera Selatan [tesis]. Bogor: Program Pasca Sarjana, Institut Pertanian Bogor.

Maes GE, Volckaert FAMJ. 2007. Challenges for genetic research in European eel management ICES J. Mar. Sci./J. Cons. int. Explor. Mer 67: 1463-1471.

Meyer A. 1994. Shortcomings of the cytochrome b gene as a molecular marker. Trends Ecol. Evol. 9:278-280.

Sarre S. 1995. Mitochondrial DNA variation among population of Oedurareticulate (Gekkonidae) in remnant vegetation: implications formetapopulation structure and population decline. Molecular Ecology. 4: 395-405.

Sjafei S, Rahardjo MF, Affandi R, Brodjo M. 1989. Sistematika Ikan. Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, Direktorat Jendral Pendidikan Tinggi, Pusat Antar

Universitas Ilmu Hayat, Institut Pertanian Bogor.

Solihin DD. 1994. Peran DNA mitokondria (mtDNA) dalam studi keragaman genetik dan biologi populasi pada hewan. J Hayati 1:1-4.

Sunarno MTD. 2002. Selamatkan plasma nutfah ikan belida. Warta Penelitian Perikanan Indonesia. 8(4): 2-6.

Tamura K, Dudley J, Nei M, Kumar S. 2007. MEGA4: Molecular Evolutionary Genetics Analysis (MEGA) software version 4.0. Molecular Biology and Evolution 10.1093/molbev/msm092.

Tegelstrom H. 1986. Mitochondrial DNA in natural populations: an improve routine for the screening of genetic variation based on sensitive silver staining. Elecytrophoresis 7:226-229.

Wibowo A, Sunarno MTD, Makmur S, Subagja, Muflikhah N. 2006. Ikan Belida (Chitala lopis) Potensinya Sebagai Ikan Hias Unggulan dan Berbagai Hambatan Pengembangannya. Palembang: Balai Riset Perikanan Perairan Umum.

Widyastuti YE. 1993. Flora-Fauna Maskot Nasional dan Propinsi. Penebar Swadaya: Jakarta.

Yustina. 2001. Keanekaragaman jenis ikan di sepanjang perairan Sungai Rangau, Riau Sumatera. J. Nat. Indonesia. 4: 1-14.

9

1. Chitala

Marga ini dicirikan antara lain terdapatnya sirip dorsal, 13-18 tulang belakang, tulang kepala bergerigi, sirip perut rudimenter, 10 baris sisik atau lebih sebelum mata, panjang rahang sampai jauh di batas mata bagian belakang. Karakter utama yang membedakan marga ini dengan Notopterus adalah bentuk kepala dekat punggung sangat cekung (Haryono 2008).

2. Notopterus

Marga ini dicirikan antara lain oleh adanya sirip dorsal, jumlah tulang belakang 13-18, tulang kepala bergerigi, sirip perut rudimenter, sisik sebelum mata lebih dari 6-8 baris, panjang rahang hampir berbatasan dengan batas mata bagian belakang. Karakter utama yang membedakan marga ini dengan Chitala adalah bentuk kepala dekat punggung relatif lurus (Haryono 2008).

3. Sampel ikan belida (Chitala lopis) dari Sungai Mahakam dan Indragiri

Lampiran 2 Ruas DNA sebesar 830 nt yang homolog ruas gen Cyt b dengan posisi 14666–15495. 14666 ttctt cttcatctgt atctacctac acgtagctcg

14701 aggcctctac tacggctcat atctctataa agaaacatga aacgtagggg ttatcctcct 14761 actcctagta ataatgaccg cctttgtagg atacgtacta ccctgggggc aaatatcatt 14821 ctgaggggcc acagtcatta caaacctttc atccgccgtc ccctacactg gaaatgcttt 14881 agcacaatga atctgaggag gtttttcagt ggacaacgca acactaaccc gatttttcgc 14941 attccacttc ctattcccct tcctaattgc aggcgcaacc atcatacacc tccttttctt 15001 acacgaaaca ggatccagca acccaacagg actaaattca gacacagaca aagtgccatt 15061 tcacccatac ttctcataca aagacctgct cggatttatt attatactcc tagcccttgc 15121 aacactagca ctattttcac caaacctact aggagaccca gaaaacttca cacccgcaaa 15181 cccattagtc acccctccac acatcaaacc cgaatgatac ttcctatttg cgtacgcaat 15241 tctacgatcc attcctaaca agctaggagg cgtcctagcc ctattattct caatcctcgt 15301 actaatacta gtaccaatcc tacacacatc caaaatacga accataacat tccgaccact 15361 atcacaattc ctattctgat ccttagtcgc agacatagcc attctcacat gaatcggagg 15421 tataccagta gaaaacccat atatcatcat tggacaagtc gcatccgtga tttacttcgc 15481 actatttcta ctact

Lampiran 3 Hasil pensejajaran tujuh runutan DNA ikan belida dari Sungai Mahakam dan Indragiri sepanjang 830 nt.

111 111 111 122 222 222 223 333 333 333 444 444 444 455 555 555 556 666 666 666 777 777 777 788 888 123 456 789 012 345 678 901 234 567 890 123 456 789 012 345 678 901 234 567 890 123 456 789 012 345 678 901 234 1. KALTIM02 TTC TTC TTC ATC TGT ATT TAC CTA CAC GTG GCC CGA GGC CTC TAT TAC GGC TCA TAC CTA TAT AAA GAA ACA TGA AAC GTA GGA

2. KCO001 TTC TTC TTC ATT TGT ATT TAC CTG CAC GTA GCC CGA GGC CTT TAC TAC GGC TCA TAC CTA TAT AAA GAA ACA TGA AAT GTA GGA

3. KCO005 TTC TTC TTC ATC TGT ATC TAC CTA CAC GTA GCT CGA GGC CTC TAC TAC GGC TCA TAT CTC TAT AAA GAA ACA TGA AAC GTA GGA

4. PP03 TTC TTC TTC ATC TGT ATC TAC CTA CAC GTA GCT CGA GGC CTC TAC TAC GGC TCA TAT CTC TAT AAA GAA ACA TGA AAC GTA GGA

5. TU02 TTC TTC TTC ATC TGT ATT TAC CTA CAC GTG GCC CGA GGC CTC TAT TAC GGC TCA TAC CTA TAT AAA GAA ACA TGA AAC GTA GGA

6. TU06 TTC TTC TTC ATC TGT ATT TAC CTA CAC GTG GCC CGA GGC CTC TAT TAC GGC TCA TAC CTC TAT AAA GAA ACA TGA AAC GTA GGA

7. TU07 TTC TTC TTC ATC TGT ATT TAC CTA CAC GTG GCC CGA GGC CTC TAT TAC GGG TCA TAT CTC TAT AAA GAA ACA TGA AAC GTA GGA

111 111 111 111 111 111 111 111 111 111 111 111 111 111 111 111 111 111 111 111 111 111 111 888 889 999 999 999 000 000 000 011 111 111 112 222 222 222 333 333 333 344 444 444 445 555 555 555 666 666 666 567 890 123 456 789 012 345 678 901 234 567 890 123 456 789 012 345 678 901 234 567 890 123 456 789 012 345 678 1. KALTIM02 GTT ATC CTC CTA ATC CTA GTA ATA ATG ACC GCC TTT GTA GGA TAC GTA CTA CCC TGG GGA CAA ATA TCA TTC TGA GGA GCC ACA 2. KCO001 GTT ATC CTT CTA CTT CTA GTA ATA ATG ACC GCC TTT GTA GGG TAC GTC TTA CCT TGA GGA CAA ATA TCA TTC TGA GGA GCC ACA

3. KCO005 GTT ATC CTC CTA ATC CTA GTA ATA ATG ACC GCC TTT GTA GGA TAC GTA CTA CCC TGG GGG CAA ATA TCA TTC TGA GGG GCC ACA

4. PP03 GTT ATC CTC CTA CTC CTA GTA ATA ATG ACC GCC TTT GTA GGA TAC GTA CTA CCC TGG GGG CAA ATA TCA TTC TGA GGG GCC ACA

5. TU02 GTT ATC CTC CTA ATC CTA GTA ATA ATG ACC GCC TTT GTA GGA TAC GTA CTA CCC TGG GGA CAA ATA TCA TTC TGA GGA GCC ACA

6. TU06 GTT ATC CTC CTA ATC CTA GTA ATA ATG ACC GCC TTT GTA GGA TAC GTA CTA CCC TGG GGA CAA ATA TCA TTC TGA GGA GCC ACA

11

111 111 111 111 111 111 111 111 111 111 122 222 222 222 222 222 222 222 222 222 222 222 222 222 222 222 222 222 677 777 777 778 888 888 888 999 999 999 900 000 000 001 111 111 111 222 222 222 233 333 333 334 444 444 444 555 901 234 567 890 123 456 789 012 345 678 901 234 567 890 123 456 789 012 345 678 901 234 567 890 123 456 789 012 1. KALTIM02 GTC ATT ACA AAC CTT TTA TCC GCC ATC CCC TAC ATT GGA AAT GTT TTA GTA CAA TGA ATC TGA GGA GGC TTT TCA GTA GAC AAC 2. KCO001 GTC ATT ACA AAC CTT TTA TCC GCC ATC CCC TAC ATT GGA AAT GCT CTA GTA CAA TGA ATT TGA GGG GGC TTT TCA GTA GAC AAC

3. KCO005 GTC AAT ACA AAC CTT TCA TCC GCC GTC CCC TAC ACT GGA AAT GCT TTA GCA CAA TGA ATC TGA GGA GGT TTT TCA GTG GAC AAC

4. PP03 GTC ATT ACA AAC CTT TCA TCC GCC GTC CCC TAC ACT GGA AAT GCT TTA GCA CAA TGA ATC TGA GGA GGT TTT TCA GTG GAC AAC

5. TU02 GTC ATT ACA AAC CTT TTA TCC GCC ATC CCC TAC ATT GGA AAT GTT TTA GTA CAA TGA ATC TGA GGA GGC TTT TCA GTA GAC AAC

6. TU06 GTC ATT ACA AAC CTT TTA TCC GCC ATC CCC TAC ATT GGA AAT GTT TTA GTA CAA TGA ATC TGA GGA GGC TTT TCA GTA GAC AAC

7. TU07 GTC ATT ACA AAC CTT TTA TCC GCC ATC CCC TAC ATT GGA AAT GTT TTA GTA CAA TGA ATC TGA GGA GGC TTT TCA GTA GAC AAC

222 222 222 222 222 222 222 222 222 222 222 222 222 222 222 223 333 333 333 333 333 333 333 333 333 333 333 333 555 555 566 666 666 667 777 777 777 888 888 888 899 999 999 990 000 000 000 111 111 111 122 222 222 223 333 333 345 678 901 234 567 890 123 456 789 012 345 678 901 234 567 890 123 456 789 012 345 678 901 234 567 890 123 456 1. KALTIM02 GCA ACA CTA ACC CGA TTT TTC GCA TTC CAC TTC CTA TTC CCC TTC CTA ATT GCA GGC GCA GCC ATC ATA CAC CTC CTT TTC TTA 2. KCO001 GCA ACT TTA ACC CGA TTC TTT GCA TTT CAC TTT CTA TTT CCT TTC CTA ATT GCA GGC GCA ACT GTC ATG CAC CTC CTT TTC TTA 3. KCO005 GCA ACA CTA ACC CGA TTT TTC GCA TTC CAC TTC CTA TTC CCC TTC GTA ATT GCA GGC GCA ACC ATC ATA CAC CTC CTTTTC TTA

4. PP03 GCA ACA CTA ACC CGA TTT TTC GCA TTC CAC TTC CTA TTC CCC TTC CTA ATT GCA GGC GCA ACC ATC ATA CAC CTC CTT TTC TTA

5. TU02 GCA ACA CTA ACC CGA TTT TTC GCA TTC CAC TTC CTA TTC CCC TTC CTA ATT GCA GGC GCA GCC ATC ATA CAC CTC CTT TTC TTA

6. TU06 GCA ACA CTA ACC CGA TTT TTC GCA TTC CAC TTC CTA TTC CCC TTC CTA ATT GCA AGC GCA GCC ATC ATA CAC CTC CTT TTC TTA

7. TU07 GCA ACA CTA ACC CGA TTT TTC GCA TTC CAC TTC CTA TTC CCC TTC CTA ATT GCA GGC GCA GCC ATC ATA CAC CTC CTT TTC TTA

333 333 333 333 333 333 333 333 333 333 333 333 333 333 333 333 333 333 333 333 333 444 444 444 444 444 444 444 333 444 444 444 455 555 555 556 666 666 666 777 777 777 788 888 888 889 999 999 999 000 000 000 011 111 111 112 789 012 345 678 901 234 567 890 123 456 789 012 345 678 901 234 567 890 123 456 789 012 345 678 901 234 567 890 1. KALTIM02 CAC GAA ACA GGA TCC AAC AAC CCA ACA GGA CTA AAT TCA GAC ACA GAC AAA GTG CCA TTT CAC CCA TAC TTC TCA TAC AAA GAC

2. KCO001 CAC GAA ACA GGG TCC AAC AAT CCA GTA GGA CTA AAC TCA GAC ACA GAC AAA GTG CCA TTT CAC CCA TAC TTC TCA TAC AAA GAC

3. KCO005 CAC GAA ACA GGA TCC AGC AAC CCA ACA GGA CTA AAT TCA GAC ACA GAC AAA GTG CCA TTT CAC CCA TAC TTC TCA TAC AAA GAC

4. PP03 CAC GAA ACA GGA TCC AGC AAC CCA ACA GGA CTA AAT TCA GAC ACA GAC AAA GTG CCA TTT CAC CCA TAC TTC TCA TAC AAA GAC

5. TU02 CAC GAA ACA GGA TCC AAC AAC CCA ACA GGA CTA AAT TCA GAC ACA GAC AAA GTG CCA TTT CAC CCA TAC TTC TCA TAC AAA GAC

6. TU06 CAC GAA ACA GGA TCC AAC AAC CCA ACA GGA CTA AAT TCA GAC ACA GAC AAA GTG CCA TTT CAC CCA TAC TTC TCA TAC AAA GAC

7. TU07 CAC GAA ACA GGA TCC AAC AAC CCA ACA GGA CTA AAT TCA GAC ACA GAC AAA GTG CCA TTT CAC CCA TAC TTC TCA TAC AAA GAC

444 444 444 444 444 444 444 444 444 444 444 444 444 444 444 444 444 444 444 444 444 444 444 444 444 444 455 555 222 222 222 333 333 333 344 444 444 445 555 555 555 666 666 666 677 777 777 778 888 888 888 999 999 999 900 000 123 456 789 012 345 678 901 234 567 890 123 456 789 012 345 678 901 234 567 890 123 456 789 012 345 678 901 234

1. KALTIM02 CTG CTC GGA TTC ATT ATT ATA CTC CTA GCC CTT ACA ACA CTA GCA CTA TTT TCA CCA AAC CTA CTA GGA GAT CCA GAA AAC TTC

2. KCO001 TTA TTC GGA TTC ATT ATT ATA CTC CTC GCC CTC ACA ACA TTA GCA CTA TTT TCA CCA AAC CTT CTA GGA GAC CCA GAA AAC TTC

3. KCO005 CTG CTC GGA TTT ATT ATT ATA CTC CTA GCC CTT GCA ACA CTA GCA CTA TTT TCA CCA AAC CTA CTA GGA GAC CCA GAA AAC TTC

4. PP03 CTG CTC GGA TTT ATT ATT ATA CTC CTA GCC CTT GCA ACA CTA GCA CTA TTT TCA CCA AAC CTA CTA GGA GAC CCA GAA AAC TTC

5. TU02 CTG CTC GGA TTC ATT ATT ATA CTC CTA GCC CTT ACA ACA CTA GCA CTA TTT TCA CCA AAC CTA CTA GGA GAT CCA GAA AAC TTC

6. TU06 CTG CTC GGA TTC ATT ATT ATA CTC CTA GCC CTT ACA ACA CTA GCA CTA TTT TCA CCA AAC CTA CTA GGA GAT CCA GAA AAC TTC

7. TU07 CTG CTC GGA TTC ATT ATT ATA CTC CTA GCC CTT ACA ACA CTA GCA CTA TTT TCA CCA AAC CTA CTA GGA GAT CCA GAA AAC TTC

000 001 111 111 111 222 222 222 233 333 333 334 444 444 444 555 555 555 566 666 666 667 777 777 777 888 888 888 567 890 123 456 789 012 345 678 901 234 567 890 123 456 789 012 345 678 901 234 567 890 123 456 789 012 345 678 1. KALTIM02 ACA CCC GCA AAC CCA CTA GTT ACC CCT CCA CAC ATC AAA CCC GAG TGA TAC TTC CTA TTT GCA TAC GCA ATC CTA CGG TCC ATT 2. KCO001 ACA CCC GCA AAC CCA CTA GTT ACC CCT CCA CAC ATC AAG CCC GAG TGA TAC TTC CTA TTT GCA TAC GCA ATT CTA CGA TCC ATT 3. KCO005 ACA CCC GCA AAC CCA TTA GTC ACC CCT CCA CAC ATC AAA CCC GAA TGA TAC TTC CTA TTT GCG TAC GCA ATT CTA CGA TCC ATT

4. PP03 ACA CCC GCA AAC CCA TTA GTC ACC CCT CCA CAC ATC AAA CCC GAA TGA TAC TTC CTA TTT GCG TAC GCA ATT CTA CGA TCC ATT

5. TU02 ACA CCC GCA AAC CCA CTA GTT ACC CCT CCA CAC ATC AAA CCC GAG TGA TAC TTC CTA TTT GCA TAC GCA ATC CTA CGG TCC ATT

6. TU06 ACA CCC GCA AAC CCA CTA GTT ACC CCT CCA CAC ATC AAA CCC GAG TGA TAC TTC CTA TTT GCA TAC GCA ATC CTA CGG TCC ATT

7. TU07 ACA CCC GCA AAC CCA CTA GTT ACC CCT CCA CAC ATC AAA CCC GAG TGA TAC TTC CTA TTT GCA TAC GCA ATC CTA CGG TCC ATT

555 555 555 556 666 666 666 666 666 666 666 666 666 666 666 666 666 666 666 666 666 666 666 666 666 666 666 666 899 999 999 990 000 000 000 111 111 111 122 222 222 223 333 333 333 444 444 444 455 555 555 556 666 666 666 777 901 234 567 890 123 456 789 012 345 678 901 234 567 890 123 456 789 012 345 678 901 234 567 890 123 456 789 012 1. KALTIM02 CCT AAC AAA CTA GGA GGC GTC CTA GCC CTA TTA TCC TCA GTC CTC GTA CTA ACA CTA GTA CCA ATC CTA CAC ACA TCT AAA ATA 2. KCO001 CCT AAT AAG CTA GGA GGA GTC CTA GCC TTA TTA TTC TCG ATC CTT GTA CTA ATA CTA ATA CCA ATC CTA CAT ACA TCC AAA ATA 3. KCO005 CCT AAC AAG CTA GGA GGC GTC CTA GCC CTA TTA TTC TCA ATC CTC GTA CTA ATA CTA GTA CCA ATC CTA CAC ACA TCC AAA ATA

4. PP03 CCT AAC AAG CTA GGA GGC GTC CTA GCC CTA TTA TTC TCA ATC CTC GTA CTA ATA CTA GTA CCA ATC CTA CAC ACA TCC AAA ATA

5. TU02 CCT AAC AAA CTA GGA GGC GTC CTA GCC CTA TTA TCC TCA GTC CTC GTA CTA ACA CTA GTA CCA ATC CTA CAC ACA TCT AAA ATA

6. TU06 CCT AAC AAA CTA GGA GGC GTC CTA GCC CTA TTA TCC TCA GTC CTC GTA CTA ACA CTA GTA CCA ATC CTA CAC ACA TCT AAA ATA

7. TU07 CCT AAC AAA CTA GGA GGC GTC CTA GCC CTA TTA TCC TCA GTC CTC GTA CTA ACA CTA GTA CCA ATC CTA CAC ACA TCT AAA ATA

666 666 666 666 666 666 666 666 666 777 777 777 777 777 777 777 777 777 777 777 777 777 777 777 777 777 777 777 777 777 788 888 888 889 999 999 999 000 000 000 011 111 111 112 222 222 222 333 333 333 344 444 444 445 555 555 345 678 901 234 567 890 123 456 789 012 345 678 901 234 567 890 123 456 789 012 345 678 901 234 567 890 123 456 1. KALTIM02 CGA ACC ATA ACA TTC CGA CCA CTA TCA CAA TTT CTA TTC TGA TCC TTA GCC GCA GAC ATA GCC ATC CTC ACA TGA ATC GGA AGC 2. KCO001 CAA ACC ATA ACA TTC CAA CCA CTA TCA CAA TTC CTA TTC TGA TCC TTA ATT GCA GAT ATG CTC ATC CTC ACA TGA ATT GGA GGA

3. KCO005 CGA ACC ATA ACA TTC CGA CCA CTA TCA CAA TTC CTA TTC TGA TCC TTA GTC GCA GAC ATA GCC ATT CTC ACA TGA ATC GGA GGT

4. PP03 CGA ACC ATA ACA TTC CGA CCA CTA TCA CAA TTC CTA TTC TGA TCC TTA GTC GCA GAC ATA GCC ATT CTC ACA TGA ATC GGA GGT

5. TU02 CGA ACC ATA ACA TTC CGA CCA CTA TCA CAA TTT CTA TTC TGA TCC TTA GCC GCA GAC ATA GCC ATC CTC ACA TGA ATC GGA AGC

6. TU06 CGA ACC ATA ACA TTC CGA CCA CTA TCA CAA TTT CTA TTC TGA TCC TTA GCC GCA GAC ATA GCC ATC CTC ACA TGA ATC GGA AGC

7. TU07 CGA ACC ATA ACA TTC CGA CCA CTA TCA CAA TTT CTA TTC TGA TCC TTA GCC GCA GAC ATA GCC ATC CTC ACA TGA ATC GGA AGC

777 777 777 777 777 777 777 777 777 777 777 777 777 777 788 888 888 888 888 888 888 888 888 888 88 555 666 666 666 677 777 777 778 888 888 888 999 999 999 900 000 000 001 111 111 111 222 222 222 23

789 012 345 678 901 234 567 890 123 456 789 012 345 678 901 234 567 890 123 456 789 012 345 678 90 1. KALTIM02 ATA CCA GTA GAA AGC CCA TAC ATC ATC ATT GGA CAA GTC GCA TCC ATG ATT TAC TTC GCA CTA TTT CTA CTC CT 2. KCO001 ATA CCA GTA GAA AAC CCA TAC ATC ATT ATT GGA CAA GTC GCA TCC GTG ATT TAC TTC GCA CTA TTT CTA CTA CT 3. KCO005 ATA CCA GTA GAA AAC CCA TAT ATC ATC ATT GGA CAA GTC GCA TCC GTG ATT TAC TTC GCA CTA TTT CTA CTA CT 4. PP03 ATA CCA GTA GAA AAC CCA TAT ATC ATC ATT GGA CAA GTC GCA TCC GTG ATT TAC TTC GCA CTA TTT CTA CTA CT 5. TU02 ATA CCA GTA GAA AAC CCA TAC ATC ATC ATT GGA CAA GTC GCA TCC ATG ATT TAC TTC GCA CTA TTT CTA CTA CT 6. TU06 ATA CCA GTA GAA AAC CCA TAC ATC ATC ATT GGA CAA GTC GCA TCC ATG ATT TAC TTC GCA CTA TTT CTA CTC CT 7. TU07 ATA CCA GTA GAA AAC CCA TAC ATC ATC ATT GGA CAA GTC GCA TCC ATG ATT TAC TTC GCA CTA TTT CTA CTC CT

8

1. Chitala

Marga ini dicirikan antara lain terdapatnya sirip dorsal, 13-18 tulang belakang, tulang kepala bergerigi, sirip perut rudimenter, 10 baris sisik atau lebih sebelum mata, panjang rahang sampai jauh di batas mata bagian belakang. Karakter utama yang membedakan marga ini dengan Notopterus adalah bentuk kepala dekat punggung sangat cekung (Haryono 2008).

2. Notopterus

Marga ini dicirikan antara lain oleh adanya sirip dorsal, jumlah tulang belakang 13-18, tulang kepala bergerigi, sirip perut rudimenter, sisik sebelum mata lebih dari 6-8 baris, panjang rahang hampir berbatasan dengan batas mata bagian belakang. Karakter utama yang membedakan marga ini dengan Chitala adalah bentuk kepala dekat punggung relatif lurus (Haryono 2008).

3. Sampel ikan belida (Chitala lopis) dari Sungai Mahakam dan Indragiri

10

Lampiran 2 Ruas DNA sebesar 830 nt yang homolog ruas gen Cyt b dengan posisi 14666–15495. 14666 ttctt cttcatctgt atctacctac acgtagctcg

14701 aggcctctac tacggctcat atctctataa agaaacatga aacgtagggg ttatcctcct 14761 actcctagta ataatgaccg cctttgtagg atacgtacta ccctgggggc aaatatcatt 14821 ctgaggggcc acagtcatta caaacctttc atccgccgtc ccctacactg gaaatgcttt 14881 agcacaatga atctgaggag gtttttcagt ggacaacgca acactaaccc gatttttcgc 14941 attccacttc ctattcccct tcctaattgc aggcgcaacc atcatacacc tccttttctt 15001 acacgaaaca ggatccagca acccaacagg actaaattca gacacagaca aagtgccatt 15061 tcacccatac ttctcataca aagacctgct cggatttatt attatactcc tagcccttgc 15121 aacactagca ctattttcac caaacctact aggagaccca gaaaacttca cacccgcaaa 15181 cccattagtc acccctccac acatcaaacc cgaatgatac ttcctatttg cgtacgcaat 15241 tctacgatcc attcctaaca agctaggagg cgtcctagcc ctattattct caatcctcgt 15301 actaatacta gtaccaatcc tacacacatc caaaatacga accataacat tccgaccact 15361 atcacaattc ctattctgat ccttagtcgc agacatagcc attctcacat gaatcggagg 15421 tataccagta gaaaacccat atatcatcat tggacaagtc gcatccgtga tttacttcgc 15481 actatttcta ctact

Lampiran 3 Hasil pensejajaran tujuh runutan DNA ikan belida dari Sungai Mahakam dan Indragiri sepanjang 830 nt.

111 111 111 122 222 222 223 333 333 333 444 444 444 455 555 555 556 666 666 666 777 777 777 788 888 123 456 789 012 345 678 901 234 567 890 123 456 789 012 345 678 901 234 567 890 123 456 789 012 345 678 901 234 1. KALTIM02 TTC TTC TTC ATC TGT ATT TAC CTA CAC GTG GCC CGA GGC CTC TAT TAC GGC TCA TAC CTA TAT AAA GAA ACA TGA AAC GTA GGA

2. KCO001 TTC TTC TTC ATT TGT ATT TAC CTG CAC GTA GCC CGA GGC CTT TAC TAC GGC TCA TAC CTA TAT AAA GAA ACA TGA AAT GTA GGA

3. KCO005 TTC TTC TTC ATC TGT ATC TAC CTA CAC GTA GCT CGA GGC CTC TAC TAC GGC TCA TAT CTC TAT AAA GAA ACA TGA AAC GTA GGA

4. PP03 TTC TTC TTC ATC TGT ATC TAC CTA CAC GTA GCT CGA GGC CTC TAC TAC GGC TCA TAT CTC TAT AAA GAA ACA TGA AAC GTA GGA

5. TU02 TTC TTC TTC ATC TGT ATT TAC CTA CAC GTG GCC CGA GGC CTC TAT TAC GGC TCA TAC CTA TAT AAA GAA ACA TGA AAC GTA GGA

Dokumen terkait