RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN PPL MENGAJAR MANDIRI KELAS IV
XXIII. MATERI AJAR Bacaan “Gamelan”
5. Kegiatan Inti Eksplorasi(5 menit)
1. Siswa menjawab pertanyaan yang diajukan oleh guru mengenai materi yang akan dipelajari.
2. Siswa memberikan jawaban sementara.
3. Guru membimbing siswa untuk menjawab pertanyaan mengenai materi yang akan dipelajari.
Elaborasi (40 menit)
1. Siswa memperhatikan penjelasan guru mengenai petunjuk
pengerjaan lembar kerja siswa untuk mendengarkan rekaman teks bacaan “Gamelan”.
2. Siswa mendengarkan rekaman teks bacaan “Gamelan” yang
diputar oleh guru.
3. Untuk yang kedua kalinya siswa masih mendengarkan rekaman teks bacaan “Gamelan”,
4. Siswa mengisi kata-kata kosong yang terdapat pada teks bacaan “Gamelan” pada lembar kerja sesuai dengan rekaman bacaan yang telah didengar.
5. Siswa mengumpulkan lembar kerjanya.
6. Siswa menjawab pertanyaan yang diajukan oleh guru berkaitan dengan bacaan “Gamelan”
7. Siswa mendengarkan penjelasan guru mengenai gamelan dengan memperhatikan gambar-gambar gamelan.
Konfirmasi (5 menit)
4. Siswa dan guru membahas lembar kerja yang telah di kerjakan siswa.
5. Guru memberikan penghargaan kepada siswa yang mampu menjawab pertanyaan dengan benar.
6. Guru memberi kesempatan kepada siswa untuk menanyakan materi yang belum dipahami.
6. Kegiatan Akhir (10 menit)
1. Siswa dan guru menyimpulkan kegiatan pembelajaran yang telah dilakukan.
2. Melaksanakan evaluasi.
3. Kegiatan refleksi pembelaran yang dilakukan. 4. Salam penutup.
XXVI. PENILAIAN
Teknik Penilaian : Tes
Bentuk Penilaian : Tes tertulis Instrumen penilaian : (terlampir) XXVII. MEDIA DAN SUMBER BELAJAR
Media pembelajaran : teks bacaan dan gambar. Sumber Belajar :
3. “Aku Bisa Basa Jawa Kelas IV SD/MI” KARANGAN Sudi Yatmana
halaman 18-21.
Semarang, 26 September 2012
Guru Kelas Praktikan
Sayoga, S.Pd Ida Nuraeni
MATERI AJAR
GAMELAN
Gamelan salah sijining seni musik tetabuhan tradhisiyonal asal Indonesia utamane Pulo Jowo, Madura, Bali, lan Lombok. Gamelan iku piranti saprangkat dienggo ngiringi joged, tembang, utawa ditabuh kanggo klenengan. Musik gamelan sumebar sanuswantara malah saindenging jagad. Jinis musik memper gamelan uga ana ing Filipina, Malaysia, lan Suriname. Tembung gamelan asale saka basa Jawa yaiku “gamel” maknane “tabuh”. Gamelan Jawa urip ing Jawa Tengah lan sebagean Jawa Wetan. Musik gamelan Jwa beda karo musik gamelan saka dhaerah liya. Musik gamelan Jawa swarane alus lan alon. Musik gamelan Bali tempone cepet. Beda maneh karo gamelan Sundha nganyut-anyut lan akeh swara suling. Gamelan Jawa iku duwe nadha pentatonik. Saprangkat gamelan komplit iku duwe laras 2 yaiku slendro lan pelog. Gamelan Jawa duwe pakem ketata saka pirang-pirang puteran lan pathet utawa jero cetheking swara. Uga ana sampak cepet-rendhete sing wis pakem. Watesan gongan lan melodhi wis ditata bageyan-bageyane. Saben piranti duwe fungsi dhewe-dhewe. Sing nuntun swara yaiku rebab, sing nuntun samapak kendhang. Arane pemain sing nabuh gamelan iku nayaga, niyaga utawa yaga. Sing nembang aran pesindhen utawa wira-swara/swarawati. Piranti gamelan Jawa utamane wilahe lumrahe digawe aka tosan (logam) wesi, tembaga campur rejasa (nikel), utawa perunggu. Yen grobogane umum saka kayu. Bahan tambahane pring, kulit (kanggo kendang), lan liyane. Piranti gamelan sing ora ngemu tosan iku kendhan, gambang, rebab, suling, siter, uga tabuhe. Piranti gamelan bisa dikelompokake dadi 4 perangan.
Gongan, yaiku kempyang, kethuk, kempul, kenong, lan gong.
Balungan, yaiku saron panerus, saron barung, demung, lan slenthem.
Panerusan, yaiku bonang, gender, gambang, siter, celempung, suling, lan rebab.
LEMBAR PENILAIAN
EVALUASI
1. Tembung gamelan asale saka basa apa lan apa tegese?
2. Apa bedane gamelan Jawa, gamelan Bali, lan gamelan Sundha? 3. Sebutna laras gamelan Jawa?
4. Apa pakeme gamelan Jawa? 5. Apa wae piranti gamelan Jawa?
Kunci Jawaban
1. Tembung gamelan asale saka basa Jawa yaiku “gamel” maknane “tabuh”.
2. Musik gamelan Jawa swarane alus lan alon. Musik gamelan Bali tempone cepet. Gamelan Sundha nganyut-anyut lan akeh swara suling.
3. Laras slendro lan pelog.
4. Gamelan Jawa duwe pakem ketata saka pirang-pirang puteranlan pathet utawa jero cetheking swara. Uga ana sampak cepet-rendhete sing wis pakem. Watesan gongan lan melodhi wis ditata bageyan-bageyane.
5. Sing nuntun swara yaiku rebab, sing nuntun sampak kendhang.
Skor maksimal = 5 Nilai =
KISI-KISI PENILAIAN S0AL
NAMA SEKOLAH : SD N Gunungpati 02
MATA PELAJARAN :Bahasa Jawa
KELAS/SEMESTER :IV/ I
ALOKASI WAKTU :2 x 35 menit (1 kali pertemuan)
STANDAR KOMPETENSI : Mampu mendengarkan dan memahami berbagai wacana lisan melalui pembacaan teks dan geguritan
KOMPETENSI DASAR MATERI POKOK INDIKATOR TEKNIK PENILAIAN BENTUK INSTRUMEN RANAH NOMOR SOAL 1. Mendengarkan
pembacaan teks non sastra. Gamelan 1. Mendengarkan bacaan. 2. Melengkapi kalimat kosong pada bacaan teks yang telah
Tes tertulis Tes tertulis Isian/ melengkapi Isian/ melengkapi C1 C1
didengar. 3. Menjawab
pertanyaan bacaan.
LEMBAR KERJA SISWA
Lengkapilah Bacaan dibawah ini dengan menggunakan kata-kata sesuai bacaan yang telah kamu dengarkan dari rekaman!
GAMELAN
Gamelan salah sijining seni musik tetabuhan tradhisiyonal asal (1)... utamane Pulo Jowo, Madura, Bali, lan Lombok. Gamelan iku piranti saprangkat dienggo ngiringi joged, tembang, utawa ditabuh kanggo klenengan. Musik gamelan sumebar sanuswantara malah saindenging jagad. Jinis musik memper gamelan uga ana ing Filipina, Malaysia, lan (2).... Tembung gamelan asale saka basa Jawa yaiku “gamel” maknane “(3)...”. Gamelan Jawa urip ing Jawa Tengah lan sebagean Jawa Wetan. Musik gamelan Jawa beda karo musik gamelan saka dhaerah liya. Musik gamelan Jawa swarane (4)... lan (5).... Musik gamelan Bali tempone cepet. Beda maneh karo gamelan Sundha nganyut-anyut lan akeh swara (6).... Gamelan Jawa iku duwe nadha pentatonik. Saprangkat gamelan komplit iku duwe laras 2 yaiku (7)... lan (8).... Gamelan Jawa duwe pakem ketata saka pirang-pirang puteran lan (9)... utawa jero cetheking swara. Uga ana sampak cepet-rendhete sing wis pakem. Watesan (10)... lan melodhi wis ditata bageyan-bageyane. Saben piranti duwe fungsi dhewe-dhewe. Sing nuntun swara yaiku (11)..., sing nuntun sampak kendhang. Arane pemain sing nabuh (12)... iku nayaga, (13)... utawa yaga. Sing nembang aran (14)...utawa wira-swara/(15).... Piranti gamelan Jawa utamane wilahe lumrahe digawe saka (16)... (logam) wesi, tembaga campur rejasa (nikel), utawa (17)
.... Yen (18)... umum saka kayu. Bahan tambahane pring, (19)... (kanggo kendang), lan liyane. Piranti gamelan sing ora ngemu tosan iku (20)..., gambang, rebab, suling, siter, uga tabuhe. Piranti gamelan bisa dikelompokake dadi 4 perangan.
Gongan, yaiku (21)..., kethuk, kempul, kenong, lan gong.
Balungan, yaiku saron panerus, saron barung, (22)..., lan slenthem. (23)
..., yaiku bonang, gender, gambang, siter, celempung, suling, lan (24).... Kendhangan, yaiku kendhang lan (25)....
Kunci Lembar Kerja Siswa 1. Indonesia 2. Suriname 3. Tabuh 4. Alus 5. Alon 6. Suling 7. Slendro 8. Pelog 9. Pathet 10.Gongan 11.Rebab 12.Gamelan 13.Niyaga 14.Pesindhen 15.Swarawati 16.Tosan 17.Perunggu 18.Grobogane 19.Kulit 20.Kendhang 21.Kempyang 22.Demung 23.Panerusan 24.Rebab 25.Bedhug
Skor maksimal = 25 Nilai =
DOKUMENTASI PEMBELAJARAN
Kegiatan pesantren kilat Kegiatan buka bersama
Kegiatan pembelajaran Kegiatan pembelajaran
ekstrakulikuler pramuka Kegiatan pesantren kilat