Mensyarahkan Hadith Berdasarkan Ayat al-Qur’an

ANALISIS METODOLOGI USTAZ ABDUL HALIM AL-HADI DALAM KITAB ILHĀM AL-BĀRĪ SHARḤ ṢAḤĪḤ AL-BUKHĀRĪ BAHASA MELAYU

4.2.1 Mensyarahkan Hadith Berdasarkan Ayat al-Qur’an

Syarah hadith yang dibuat berlandaskan al-Qur’an adalah paling tepat serta merupakan sumber paling utama dalam memahami sesuatu nas. Kaedah ini turut digunapakai oleh pengarang kitab Ilhām al-Bārī SHarḥ Ṣaḥīḥ al-Bukhārī Bahasa Melayu dalam mensyarah hadith Ṣaḥīḥ al-Bukhārī. Akan tetapi, pensyarahan yang dibuat tidaklah sepenuhnya mensyarahkan hadith dengan ayat al-Qur’an. Dalil-dalil yang dikemukakan lebih berfungsi sebagai penyokong bagi hadith yang disyarahkan.

Di sini penulis bawakan beberapa contoh penggunaan dalil-dalil al-Qur’an yang dapat diambil daripada penulisan Ustaz Abdul Halim al-Hadi dalam menerangkan maksud hadith. Contohnya adalah seperti berikut:

Contoh :

ادْبَع ُنْب اَّللَّا ُدْبَع انىَرَـبْخَأ َلاَق ُةَبْعُش اَنَـثَّدَح َلاَق اديالَوْلا وُبَأ اَنَـثَّدَح

اِّابَّنلا انَع ا سَنَأ ُتْعاَسْ َلاَق ٍْبَْج انْب اَّللَّا

الله ىلص

ملسو هيلع

–

اراَصْنَلْا ُضْغُـب اقاَفاِّنلا ُةَيآَو ،اراَصْنَلْا ُّبُح اناَيمالْا ُةَيآ َلاَق

Terjemahan: “Tanda beriman kasihkan Ansar, tanda munafik bencikan Ansar.” Keterangannya:

Erti Ansar dan munafik. Ansar, maknanya pembantu-pembantu Nabi SAW dan dikehendaki Ansar di sini ialah ahli-ahli Madinah. Dan munafik, maknanya orang membuat pura-pura, bermuka-muka, mulutnya manis hatinya busuk, dan munafik yang dikehendaki di sini, ialah orang-orang yang menyamarkan diri sebagai orang Islam dan yang sebenarnya kafir. Maka siapa yang kasihkan Ansar, ia dihitung sebagai orang yang beriman, dan siapa yang bencikan Ansar, ia dihitung sebagai orang munafik, firman Tuhan

 اراَّنلا َنام الَفْسَْلْا اكْرَّدلا يافَل َيناقافاَنُمْلا َّناإ 

119

orang-orang munafik tempatnya dilapisan yang terkebawah sekali di dalam neraka.

Daripada contoh yang dikemukakan, Ustaz Abdul Halim al-Hadi mensyarah hadith tersebut dengan membawa sepotong ayat al-Qur’an yang menerangkan balasan Allah terhadap terhadap orang-orang munafik yang bencikan Ansar. Akan tetapi,

82

pengarang kitab Ilhām al-Bārī Ṣharḥ Ṣaḥīḥ al-Bukhārī Bahasa Melayu ini tidak pula menyatakan nama surah serta bilangan ayat. Penulis juga mendapati bahawa terdapat sedikit kesilapan dalam menyalin ayat al-Qur’an tersebut. Ayat yang sebenarnya ialah:

اراَّنلا َنام الَفْسَْلْا اكْرَّدلا افِ َيناقافاَنُمْلا َّناإ

Terjemahan: Sesungguhnya orang-orang munafik itu ditempatkan pada tingkatan yang terkebawah sekali dari (lapisan-lapisan dalam) Neraka.

Al-Nisa 4:145 Contoh:

اِّنلا اَهالْهَأ ُرَـثْكَأ اَذاإَف َراَّنلا ُتيارُأ َمَّلَسَو اهْيَلَع َُّللَّا ىَّلَص ُّابَّنلا َلاَق

ْرُفْكَيَو َيْاشَعْلا َنْرُفْكَي َلاَق اَّللَّابِ َنْرُفْكَيَأ َلياق َنْرُفْكَي ُءاَس

طَق ا رْـيَخ َكْنام ُتْيَأَر اَم ْتَلاَق ا ئْـيَش َكْنام ْتَأَر َُّثُ َرْهَّدلا َّنُهاَدْحاإ َلَاإ َتْنَسْحَأ ْوَل َناَسْحاْلْا

.

Terjemahan: Sabda Rasulullah SAW, diperlihatkan neraka kepada saya. Tiba-tiba kebanyakan ahlinya daripada perempuan dengan sebab kufur mereka itu. Disoal kepadanya; Hai Rasulullah, adakah mereka itu kufur dengan Tuhan? Sabdanya, mereka itu kufur kepada masyarakat, dan kufur kepada jalan yang baik, sekiranya jikalau engkau membuat kepada salah seorang daripada mereka itu sepanjang-panjang masa, dan kemudian ia pun mengaku kebaikan engkau itu, tetapi pada satu

masa ia tentu berkata saya tak pernah lihat sedikit apa-apa pun daripada engkau.¹²⁰

Pengarang kitab Ilhām al-Bārī Sharḥ Ṣaḥiīḥ al-Bukhārī Bahasa Melayu memulakan syarah beliau terhadap hadith di atas dengan menjelaskan makna-makna berkesamaran di bahagian ‘keterangan’, dan diikuti penerangan berkaitan pembahagian kufur dibawahnya.

Beliau membahagikan kufur kepada tiga jenis iaitu kufur agama, kufur pergaulan dan kufur nikmat. Kemudian beliau menjelaskan maksud kufur nikmat dengan mengemukakan dua potong ayat al-Qur’an yang menjadi dalil syarahan beliau

berkenaan hadith tersebut yang berbunyi:¹²¹

ٌديادَشَل ابِاَذَع َّناإ ُْتُْرَفَك نائَلَو ْمُكَّنَديازََلْ ُْتُْرَكَش نائَل

120

Abdul Halim al-Hadi, Ilhām al-Bārī Sharḥ Ṣaḥīḥ al-Bukhārī Bahasa Melayu, 1:47.

83

Terjemahan: “Jika kamu bersyukur nescaya Aku akan tambahi nikmatKu kepada kamu.”

Ibrahim 14:7

Dan sepotong ayat lagi yang berbunyi:¹²²

اراَوَـبْلا َراَد ْمُهَمْوَـق اوُّلَحَأ َو ا رْفُك اهـَّللا َتَمْعان اوُلَّدَب َنياذَّلا َلَاإ َرَـت َْلمَأ

Terjemahan: “Tidakkah engkau melihat (dan merasa ajaib) terhadap orang-orang kafir yang telah menukar kesyukuran nikmat Allah dengan kekufuran, dan yang telah menempatkan kaum mereka dalam kebinasaan?.”

Ibrahim 14:28 Ustaz Abdul Halim al-Hadi telah menjadikan kedua-dua ayat dari surah Ibrahim ini sebagai dalil penyokong untuk menjelaskan kepada masyarakat tentang balasan baik serta ancaman Allah terhadap orang-orang yang kufur nikmat. Ini adalah sebahagian daripada syarahan yang dibuat oleh beliau dalam mensyarahkan hadith yang terdapat di dalam Ṣaḥīḥ al-Bukhārī dengan mengemukakan ayat al-Qur’an sebagai dalil sokongan.

Sebagai keterangan tambahan, Ustaz Abdul Halim al-Hadi turut memberikan penjelasan dan penerangan terhadap hadith yang dikemukakan beliau. Beliau mengatakan bahawa:

“Al-Qur’an adalah suatu ‘nikmat yang paling besar’ terkandung di dalamnya segala pelbagai kesempurnaan dunia dan akhirat, tetapi dikebelakangkan (ditolak nikmat itu) maka jadilah umat Islam dari

keadaan pemerintah tiga suku (لماع) kepada keadaan yang sedang

ditanggung oleh mereka itu pada hari ini. Dan di akhirat kelak, entah bagaimana balasan yang akan diterima. Sedangkan kufur isteri kepada

suaminya telah menjadi ahli neraka.”123

Beliau menambah lagi:

“Diterangkan berhubung dengan ‘perempuan’ perempuanlah yang mengambil bahagian besar di dalam neraka. Perempuan kurang pandai mengenang, mudah sangat menolak kebaktian suami. Perempuan jenis yang halus, tetapi kasar. Sungguhpun lemah dan pemalu tetapi kuat

122

Abdul Halim al-Hadi, Ilhām al-Bārī Sharḥ Ṣaḥīḥ al-Bukhārī Bahasa Melayu, 1:47.

84

memberi kemahuan sulit. Sekiranya diberi kuasa ‘talak’ ke tangan

mereka itu, harus lelaki berhari-harian menerima talak...”¹²⁴

Berkenaan terjemahan hadith di atas, Ustaz Abdul Halim al-Hadi pada awalnya

telah menterjemahkan kalimah

َيْاشَعْلا

dengan maksud ‘masyarakat’ pada terjemahan

hadith tersebut. Akan tetapi, selepas itu beliau menerangkan maksud sebenar ‘kufur

kepada masyarakat’ dibahagian “makna-makna yang berkesamaran”125

yang terdapat di dalam kitab Ilhām al-Bārī Sharḥ Ṣaḥiīḥ al-Bukhārī Bahasa Melayu. Beliau menjelaskan bahawa kufur kepada masyarakat terbahagi kepada dua iaitu; kufur kepada kebajikan masyarakat suami dan bantah atau melawan kebajikan (tidak hirau larangan).

Di dalam kitab Al-Fāiq¹²⁶ karangan al-Zamakhsharī, kalimah

َيْ اشَعْلا

bermaksud

al-Khalīl, iaitu teman atau lebih tepat lagi dengan firman Allah Ta‘ala: ﴾

ُيْاشَعْلا َسْئابَلَو

﴿¹²⁷

yang bermaksud

جوزلا

. Perkataan

َيْاشَعْلا

yang dimaksudkan di sini ialah suami.