• Tidak ada hasil yang ditemukan

Production and Utilization of Cellulase Enzymes from Trichoderma viride to Improve Rice Straw Silage Quality

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2017

Membagikan "Production and Utilization of Cellulase Enzymes from Trichoderma viride to Improve Rice Straw Silage Quality"

Copied!
160
0
0

Teks penuh

(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
(10)
(11)
(12)
(13)
(14)
(15)
(16)
(17)
(18)
(19)
(20)
(21)
(22)
(23)
(24)
(25)
(26)
(27)
(28)
(29)
(30)
(31)
(32)
(33)
(34)
(35)
(36)
(37)
(38)
(39)
(40)
(41)
(42)
(43)
(44)
(45)
(46)
(47)
(48)
(49)
(50)
(51)
(52)
(53)
(54)
(55)
(56)
(57)
(58)
(59)
(60)
(61)
(62)
(63)
(64)
(65)
(66)
(67)
(68)
(69)
(70)
(71)
(72)
(73)
(74)
(75)
(76)
(77)
(78)
(79)
(80)
(81)
(82)
(83)
(84)
(85)
(86)

PROOUKSI

DAN

P E W A A T A N

EN=

SELULASE ASAL KAPANG I*ricMerma viridt? UNTUK P~~ XlritTTIJ IWTRISX

SXLASE JERAM PAXlI

PROGRAM: PASCASARlAMA IMS'IITUT PERTAMAN

BOGOR

(87)

RAHlWT HIDAYAT. Production and U$&&m of CAuhse Enzymes

from

TricWrmo virid~ to Improve Rice Straw Silage QualitytY Under the direction of SURYAHADI and KOMANG GEDE WIRYAWAN.

Toovemrnethe s o ~ o f s o p i c n l f w inthe d r y s w o n , i t d t a dwelope an approprkte teChn01ogy of forage such

as

&ago. A good q d t y of silage is Ilt,tained by d~xreaghg the fiber c m h f s ( N d Detergent Fiber, Acid Detergent Fiber and Qnm).

The research was wnducted

in

twa stages: 1)- hdmtion

and

activity test

of mdeemynm from TricWerma virilie d 2). (3nn@wn test us& crude:

e x a p e s h m TricWrma w'ride strain

QM

9414

(CETV)

a d

wU&

c o m m d enzyme (Ceilulase "Onozu2ra R-IO", h i d d k @

on

rice straw silage.

The Treatments were arranged as fofiows : PO-UnIreaW rice straw silage, P1-Treated by c e l h h x commmiat mqm ;it 10 IX3 P2- Tmded by CETV

at 3.8

IU

kg",

P3=Tmted by CETV at 7.6

TU

kp"

and P4= Treated by C E W at

1 1,4 ilJ kg" of fresh r i a &raw. All matmmts w m enriched with 5% m o w .

(88)

PRODUKSl DAN PEMANFAATAN ENUM SELULASE ASAL

KAPANG

I*richodema vr'ride l,JWUK PERBAKAN MUTU NUTMS1:

SILASE f E M M PAIII

Ad& k mexupaican h a d karya saya sendiri dan b h u n pnmh

(89)

PRODUKSI DAN PEMANFAATAN ENZlM SELULASE ASAL KBPANG T r i c M m a viri& UNTUK PERBAMAN M U W NU1E*EUSX

(90)

3udul Tesis : M u k s i dan Pananfaatan Enzim Sehhse

A d

Kapang Trjchoderma vzride untuk Pert,ahn M W N&ki Silase: Jwami Pa&

Nama : Rahmatfidayat

WRP

: m

Program

Studi : PlmuTemak

Dr.

Irk S ~ a M L DEA Kern

Ketua b g r n m Stud h u Ternak

Dr. Ir,

K m a q Me:Wikyman
(91)

Pmulis &hidm & Sumdmg path tanggal 19

Ft*

1%9 8ebagai an& ketujuh dari p a a q p US.

N

at;mriharufja dan Eri R u b t i Pendidikm @am dikmpuh di Fmgmm Sbdi

T-

F a t a s P o t a d a n Unkmit9s Padjadjaran Bandung ldw pBda tahm 1994. Pada Mun1999, pen& d h r h a

d

Program Shrdj.

Ihnu

T

d

pada Rugam Pawsarjanrt

IPB.

Pendk

memmleh M w a padidikan pascawjam dari BPPS Departemen fendidikan Nasional.

Pen& W q i a sebagai Staf Fagajar di Program Studi Ilmu P S b i dan

h4akanan Tern& Fakultas P e m h Universitas Padjadjaran Bandung

(92)

PRAKATA

Puji dan syukw pnufis pmjatkan kepada Allah S

WT

atas sepia karunia-Nya sehingga @a iimiah ini brhasit diselesaikan. Tema ymg dipilih dalam penelitian yang dildaanakan sej& bulm Agustus

2UUl

ini ialah silase, dengan judut Produksi dm Pernanfaatan Enzirn Selulase asal Kapang Trichodermu viride

untuk Perbaikan Mutu Nutrisi Silase Jemi Padi.

Terima kasih penulis uciPkan kepada Bapak Dr. Ir.

H.

Suryahadi, DEA dan

Bapak Dr. fr. Kommg Gede Wiryawan selaiEu pmbimbing, serta Bapak Dr. Ir. Toto Toharmat, MSc. setaku penguji luar komisi yang telah bmyak nlemkri saran. Dismping itu, penghargaan dm terima kasih juga pnulis sampaikan kepada Ibu Ir. Suci Wulandari, MSi. (Tante Dari), atas segala banruan d a i ~ kerjasamrtnya. Selain itu juga terilna kasih penulis sampaikan kepada Bapak Lalu Sukarna, BSc, bewrta staf dari Batitbio Tanaman Pangan Cimanggu Bogor, serta Mbak Yani, Mbak Dim, Pak Opik, Pak Adi dan Dik Nining dari Fakultas Peterntkan LPB serta semua pihak yang tclah banyak mernbantu di lapangan. Ungkapan terima kasih yang mendalarn juga pnulis mrnpaikan kepada Xstri dan anak-anakku, Ibu serta seluruh keluarga, atas %gala pngertian, dorongan ~nateriaf maupun doa dm kasih sayangnya.

(93)

3 dPadi

...

..

...

4

S b

...

..,

...

S

...

P m g a d P m b a h a n Emim tertaadap K u a b s Sikw 16

...

b p a g T r i c M m a viride

.

.

.

...

17

E & S e ~ ~ d a n S e l ~

...

,..

...

18

TekrtiirInSacco

...

21

MATERI DAN METUDE

...

24

W hdan Tempat P m e l i h

...

..

...

24

...

Materi P m e m

.

24

*

Me* Pmehhn

...

.

.

.

.

.

25

Pmduki

dan

Uji A M v h Crude Enzymes dari

...

Trichuderma viride 26

Uji Ban- Pmgmmn Crude E w e s dari Trickoderma viride (CETV) dengan E d Selufase Kcmasid pa&

...

She

J

d

Pa& 28

HASL DAN PEMBAHASAN 36

prod^ d;rm

U#

AhiVi- Er~ayme~ T ~ i ~ h i k r n t a

viride

...

.

.

.

.

...a*...+...

.

.

36

Uji Banding Pmggman Crude Enaymes

dari

Trr'chxikrrna viride

(CETV)

(Bayqan

E

d

s l u l m K dpada S h e J d

Pa&

37 P m g a d P e r M m t d d a p Kualim F a S h J m d

Pa& ...

.

.

.

...

.

.

.

37

Pengar& PerZakuan, - K m K i r H i a S b 3 d

Padi

...~...

39

...

K - B h K e d a n E l a h a n Q r g a n i k 49

...

(94)
(95)
(96)

IMamm I. Mehisme

~~

SeIulosa s e x a EmimAs

. . .

*.

..

19
(97)

maman

1

.

Komposisi h a t a n ~ S a I i c y i i c acid (DNS)

...

60
(98)

1*1*

Latar

B e l a k g

~ ~ ~ ~ & h ~ p e t t r n a k ~ ~

rn&&i#a produks;i h m h y a addah ti& t a d h y a b a b plum ~jauan y a n g ~ d a l a m ~ ~ c u k u b , ~ t a t u m . Padam&

k m u m h r i gufit

dipcrofth

dm

lwrpqa m d d pane-

-

tidak

e W SdAihyq pada muaim hujm produkgi hijam

~ ~ t i d s r k d i t # W ~ o E e i r ~ % c : ~ t e t j a d i .

pem-

U d - M M d - p e - m -

~ b ~ ~ b a h m p r a k a n ~ ~ t c n x c e d i s ~ ~ w a k t u . P a r g a w e t a n M ~ a d a c f u a m a c z l m y & ~ ~ w ~ i r a i n g ( h a y ) d ; i n

pmgmetan

basah

( s h e ) , Pqgamtan hij- dmgan carit mapmyai

b ~ h ~ ~ m y a k u a l i t a s h i j a u a n f e ~ d a p g t ~ d a n tahm his

w a h p

demikian

prom p n b u a m daw

d

manpllnyai

k e ~ y * ~ ~ ~ ~ t a s e t l a h a n k E s i n g d ; a n h ~ ~ e r a t

h t e s a p ~

J d p d l m m @ a f £ l i m b a h @ y r m g ~ p a t e n r r i a X 8 e ~

d U I l k ~ ~ a n g ~ d h & ~ ~ ~ e h bP r c r d a l u s i m f Z h & ~

p a d i ~ ~ ~ ~ r n e ~ 1 ~ ~ ~ ~ ~

h u m Oleh kama

ifu petennak

l a m e d h h&mn pahat tern& pada
(99)
(100)

1.3. Man faat Penelitian

1, M m m s m b q p pmihm

dalam

usaha mnqwbaiki mum nut&

kecemwn dan ~ y h q m a n jerami pad.

2. Mmingk&h pmmfaat;tn jeramj padi me* patingkratan mutu dm lama

penYwa-Yang xmxi&

-

1.4. EIiptesls

1. Paambahan

enzim

d d a s e baik

km&

mupun

cruBe

emymes as& kapang Trr'cWernta viride

akan men-

kadar swat dan hdak h m m b a k bahan kmhg marq,un b a h mgmk

silaslc

jerami padi y m g

potmsd sebagai s u m k en@ fieternair.

(101)

2*1, J e m i PadI

Jerami pa& addah hijauan dxi tanamafi pa& (Orizu sativa Linn) setelah biji mu b u l k y dipeEik mEuk kepentingan manu& dan teIah dipkhkan dari & m y a (Lubk, 1963). Jerami m m p d m dab satu limbah p r t a r h y q

sangat ptensial sebagai SUM^ en@ yang &pat d h d a a t k a n deh t e d nmkuh. Kebmdaan jerami padi mtxhgkat stking dmgm mthgkatnya proBuksi padi. Menurut

B h

Pusat: Stat&& (2001), lw areal tanaman pa&

di

Indonesia pada tahun 2000 dipmkidm maxcapai 11,413,784 trek& dmgm

produksi padi sebanyak 50.080.787 ton dan 1-

areal

tanman t e r b a r addah di

M u Jawa yaitu 5.659.751 h e W . EM itli @at rnmglwdkm proauk h t a n h p a j dpadi d qasW (13-15) stebanyak 50.030.787-250,$03.934 tun setiap tahumya. P m g p m m jm& pa& seb@ p k a n tmmk rumhamb telah m u m di2akubra3x

di

d a d trap& dm subkopk (Jackson, 19771, terutama pada musim k m w a u . Pmanfmtm jmami padi unhk p a h

temak

di

hdanesin b & k i ~ antara 31-399! ~ebagian besar dibakar itb~ d i k ~ b d h ~

kc

t i d ~ *bag& pupuk (36-62%h dm & m y a mtara 7-16%

digunakan

untuk k@uan

h d u h (K-'I 1984).

J e r h pa& mengandung

W !

bahan oq@k yang smwa potemid dapnt

d i ~ o l e h . ~ i t u j ~ @ m ~ ~ e n @ y a f l g b e s a s b s r g i tetnak: mmhmk, tetapi keny-ya yang dapat d i w m

OM

temak. rumkmh
(102)

Tabell. ~ N ~ J e M t r n i P a d i d i P u I a u J a w a d a n ~

Z a t h ;Cd(%dafitrafaankering)

Rot& Knsar 4,51

Lanak b a r 1,51

Swat Ka#r 28,78

Abu 19,W

Sumber : LebdwakadjO (1982)

(103)

~ ~ d o m W ~ ~ 1 9 8 6 ) ~ ~ b a h W a ~ b a w l i h ~ p a d i ~ a i l i l i h a i k ~ ( i n v i ~ ) ~ ~ ~ ~ & a t , k r r r w t a

t m g g i n y a ~ ~ ~ ~

Kumr (1984) m m g e m b h MWB

-

k

d e p d a i

jaanrd

padi di

d a l a m ~ ~ ~ l ~ l z a n b a t ~ ~ n r m p u t , h a l i n i d i & a b b & ~ ~ ~ & - ~ p r o t t i n y a n g ~

berguoaw@--nrmen. Kaccpatan-~

eanCtat----(ffmjtrmXBhpakanm

dik- S G n r a l c i n c e p a t ~ p a f r a n , m a i ; a ~ m u d a h t n r n a k ~ l a I I j d r m j t m t t a h ~ y a n g d i i r d ~ b m b a r x y a k . Untukttidup

p o k u k ~ ~ m ~ l r a h a n ~ ~ ~ k ~

5 t r - S S % d a n ~ p F o t e i n ~ l j l ~ ~ E I O ~ ~ k ~ ~ @ hanya 35-37% dmgm kmbgm protein 34% (Djajmqgm, 19833,

T J p a y a ~ k u ; d i t a s r ~ p a d i d a p a t ~ ~ ~

kirnia, bidugi atau k m W dimmmya. P* -a fia

m a w

-m-Fw--d=vFww=

P d a l w m ~ W ~ ~ ~ ~ ~ ~ a a a m

a t z t u * ~ ~ m ; r t a u

dank^

~

j d ~ d a l p a t d i ~ ~ ~ ~ @ d ~ y ~

StfkitF &ce~18 prc#rea rrtwr @iik:~10 et d-, 1986).

- - w d + - @ w - b

pmduhati kapitng p a d a m ( 5 m k , 1983).

P e r l r r t n r a n ~ l a c a r a = ~ ~ ~ n a m u a h a s i l y a n g

(104)
(105)

2.2. S i h

S i b a d a u p a k a n t e n n a k m - m * p r o a t s f -

hijam den@pin hdmgm

air

i i q g L b i b e dabh pmamya, imhgkm terapat pmbwtamya d i n a m a h sits ( B a b

dm

S a p k q 1993)-

Twjuaa. p d w m sif;ise lxltmlm Susqo et a]. (1977) addah abm4if

wtuk

m~~

hijguan agar &tap &hi kesLdslan segw h g a n tetttp m-a15"nrrtrienyq&-m*w-

W h a l y a i l g p i u ~ ~ ~ ~ ~ ~ a i r

~ b ; r h a n k ~ h i j a r l a a , ~ ~ ~ d a n p m Q c a ~ ~

(I3:t@aBanMtmdfe,1972). ~ b & u y m g ~ ~ p z n b u a & m ~

h a n r s q a i k a d a r w % e r l t y y 2 5 - 3 5 % B i t a ~ ~ I m r a n g ~ 2 S S Q , m ; d c a ~ y a a 1 z ~ a k s m ~ ~ d a a b e r a i r ~ s r i r ~

~ d a r i ~ ~ ~ ~ ~ ~ r t r m a n y o ~ z ; d x ~

(106)
(107)

y g n g - m - m - ~ p H h w - -

p%umhhm 'b9irtwi m a m b w@ E n f e r ~ r i u w w , B0cf'JJi1 ChtrirJia dan

&&ria- P a m pH jqga Am meninglradran kcwpatm ikhlbb mara

~ b e b w a p a ~ d a , ~ ~ ~ y a t t g p f a d r r g i l i r a r m y a a k a n mexflxnmkaa h d w q p lriaat kam hijauan yang dibuat s i k e -ut,

K e W p d w t m shtw b w l i

-

m

nuttiext yang dqat

~~

S h e yrang bailr. dipxoleh menelm be&@

e n z i m a a i a ~ ~ y m g t i d a k r t i k & d & i , n n i k r o b a ~ ( s e p e r t i y ~

biasa terdapat &dam hijam) laerta mendorong berkmkngnya b a k t i p q h d man h k@ o h ~ <fan Sapitmq 1993).

PAnsip Dzrsar Pembuatan Siim

M m m t

B

k

dan

Sapitam (1993), p m h a t a n mars garb bar &a@ mmjiadi anpat fasr: :

a. Fase Aemb

F a w a e r o b ~ u n g d a l a m d u a ~ y a i t u ~ ~ d a n p r a s e s p k d i i s ; & i b a E @ a a k t M a ~ ~ t r e r a d a ~ t a n a m a n ~ , r r t ,

P m m ~ ~ ~ ~ g u f a - @ ; u l a ~ m e n j ~

~ ~ d s m a i r , d e r t g a n ~ o ~ ~ m ~ p a n a s

sepati

r&G

di bawah

ini:

W 1 2 ~ 6 " t " O Z

-

& 0 2 + & 2 ~ + p a n a s

s & m ~ ~ ~ r e r r p i r ; a s i * = l t a n a r m s r n ~

~~a K t ~ g u h m W ~ r e a p i r s c e i m e m p g k B R ~ ~

~ W d g l i ~ ~ ~ ~ ~ p e m t r u s d a m

(108)

~ - ~ y t l n g ~ m r m g h s r s i ] k a n s u w n , ~ ~ ~ ~

p m g a w e t ~ ~ ~ b u t . K e h h & i n g u l a a k i t n ~ ~ + n @ h i ~

tawbut d;m z n m h g b h kmsentmi serat. KmM m b yang befkepsnjmgan d a p a t ~ & k a n ~ a r a g ; i d a n j a m u ~ d a l a m ~ y a m g ~ . IZ;if

tmeW dapat &etahi +@atan p a w yang

~~

dalam

A,

yatitu pskda s;iat

sila

kmebut dibuk Kemikm BUhU a h m ~kcxspatsn b

p g u m h p t & m e n j a d i N P N y a g t a i m & A k i h t ~ ~ u d i ~ 4 2 ~ 4 4 0 ~

ads*h

tcjrdinya Reakai

M A W ,

gul.

dan

asam amino bcbas

aksn

m ~ p o l i m a y t r n g ~ ~ a l c a n ~ ~ ~ ~ ~ ~

asam (ADF)

dm

&mgm tidak tdan#

datam

asam

(ADW- P a m

a e w a n y a t a ~ ~ k ~ p r o t e i r r , ~ t i a a r . k ~ m r b i e n ~ a .

Dab siIrrse

k&g,

ada

&a tambalm y h h b w a d o

kebalrsran

dalam

silo. I?mkdss maupakan

@,

terwkml bagi Irapi hkmi yang mmpunyai ppOdd&

hd

irti diseb- 01& ehm NPN tda& y q

m ~ ~ ~ a ~ ~ .

4 0

Y W

-

@

w h Y = e

d

w

m e n g u r a n g i h d i t r i L a p i ; s a m ~ d a n B i I o y ; m g ~ ~ l c a r .

t a j a b y a fa;se m b b

b. FaseFemmtad

K e t j k a k e d * * b a h r m m - h - y

m u t a i ~ i s i d t a n ; z r m i m ~ ~ d a ; l a m k d ~ ~ Pasda

@ - ~ = & ~ ~ ~ * ~ ~ j a m , l r a d r a n g k a n p a d s

(109)

b a k t e r i ~ 1 t s ; a m I a b - 3 a t r r u Q x l c ~ f ~ D h q i n g i t u a k a n

& ~ w ~ ~ t o t n a m 9 n , y g n g ~ ~ p r o s e s

p c i l l c m g m Emim yang merwnM p h a w d a b r g m man-

t a m ~ g u l a ~ ~ f e n n e n t a s i , T * ~ ~ ~

.

-

y a n g ~

mmmbak protein menjadi MPN yang k&m€ A i p k

&

h h y a

adalah

tmbmtlklmiya cairan.

P m h * & CChk m m l lnmahih tblgm lumdmgm

air

30-35%

~ l & i h , k c c ~ ~ s i l a ~ a r t a u ~ d o ~ ~ytrngrfihstaitium

m

- @a warn-amn q& xani*w

dan

k m q m m NPES hnya T a h m p y n &an tmebwf merupaksn prhnda

kehhgm nuixim siap pak&

~ a ~ ~ ~ ~ b i d l f c ~ ~ d a f a m f x ~

ammub; ~~B

rtliirroba

p@& aMm

#

I.&

midxya --izm

p h & m m dm Stepiamcm

kt&,

bak& p d m t u k asam butbat

q x d

C h t r i h ty&&vncurrt, C. sachadu&ricum, CC. spurqnes, C. w&i

h

i

C,

putq?um (Wabm dm Nmh, 1960; Susetyo, 1980). MemKuf Pambsi (19851,

j b ~ m ~ ~ ~ ~ m c n c a p a i p r o s c # r m a t s l n g , ~ b a s & r i

p m b m t u k a s a m b u t i r a t m e n j a d i a k t i f d a n n i f a i e n e r g i ~ d m e n u z u n . A r a a m b r r t i t . a t ~ m m b a i h d a n m m t i d a k . d B a k h i p e m M

a

s

a

m

~

j

u

g

a

~

~

d

a

n

c

f

i

u

b

a

h

~

~

r

n

~

~

danamania

B~~laktmttyangmular-mulraslrtartatamproeespembuatan~

a d a l ; r h b a k t e r i ~ ~ o t r ~ d ~ ~ k o t u f i s i ~ *

(110)

yaag £umb& &wal m9ih addah strep-, -tms

dan

pedi-.

% j h d m g m p e n l l n r n a n p K p s a d n p c ~ b d S d ~ W d @ t i r , o M

L u c ~ i I u s planfarump

L.

c u e ,

L.

cwyaircs dan

L

bwchneri.

S e I a i n ~ m e n m ~ a , u a a a m m t ~ & -

menurut sifat &bghya yaiEu :

Humof- y a b i rqmia~ y q dqW magwakm wht maSe:kul menjadi &a malekul

aaam

U

H e m f m m t d , yabi ymg hmya momhtuk sdu md&l asam

Ink.tat

~ c o a t u m a 1 ~ g l u k ~ i , ~ b e u ~ ~ ~ b ~ ~ i r t i jugamembenark aodu mabladetanat dm ka&miioMda

Men- M c h y (1977), pemad;ttan Wm s h e yang baik akan

m e m b a m i k ~ - d a t r I r - ~ ~ ~ ~

fmmtasi y m g ti& dikehcddci, Perkemhgm bkteri pmbcmatir asam

butirat

terhmti h - k h p h pH 4,2. PemadaPan ~ a n g m m

-

a

Yang

-m

=w-

k e u

-

k e r i n g y a g ~ m e m u l u r m t y a ~ c e m a ~ d r t n ~ a k s d a r h ~

s h e y*

m

dapat

-

temperarur le3o0c. pengbrmcu- b a h m w m yang l x d m a g a &tau

a h

man-

pemadatan.

Untuk

m e m p d &

had yang lebih baik: diaq@&m

m

-

bahan-b- yang

m ~ d u n g ~ a i r ~ g e ~ ~ ~ ~

F*-f* yamg dspat kelxxh&m

~~

b
(111)
(112)
(113)
(114)

a a a m a b C m d r t n l n e l h @ h ~ b ~ W f - ~ ~

m - w - m : m m ~ N D F , A D F , s e I u l o s z t d a n W l u l o s a k h m g antam f 1-13%

dm

k d u h r b h i d m t lsfut

air

2 W Itbih

rendahdaripada8ihkon~ ~ a m i t ~ ~ ~ f : ~

k e - 2 8 p m m c d b e , ~ ~ d u ~ ~ a i r t i d a k m e n m g f r s r t .

(115)

2,s. Emim Sulm dm Selulosa

Selulase m- mmi3

mwn

tragi Sexnu8 Enzim yang dapat

m e m e Wan gt&a&& (1-4) dab s & b a mctnjzd

~~

(Shamala

h Smkan* 198% ~ h t b k i , sefobiaw

dsm

hmmm m U m

y m g

fain

m m j d E& m m p a b mzh h h i i l , yairu

~ y a n g d i h r P a i X i r s m w b a g a i ~ t f f f r a d a p j & ~ y ~ ~ d i Warn ptumbdm axganisrme p q h d n y i t , Enzim %mebut

m m g p b y a m t m p h ma& kmphks

enzirrn

( m a komponen) ymg

terdiri

dari hhpa 6 yang~ bek* k h h p stau kmamwma menguraikan peMw menjadi D-@uk.osa (Kim el nl., 1998)-

Ada empat kelompok

enzim

utama yang mmywflxl s&&w btmfmdm

qx&k mbsm lwing-- enzim, yaitu :

1. Endo l3 (14) g h h w w <S 1 4 m u h i d r u b , EC 3.2,1.4), Cm+dtdaw,

m m g h k b ~

ikatan &o&k

I3 (1-4) scxara acnk. Enzim

ini

ti& menya3m.g *bha t;ipi

~ i d r c d i s i s

i 3 d o & b

m&l

hi jqg

stIdif

m m y e m g ~ 1 ~ y a n g t c : l a h dinwhi, zranya-a.

2. 0 (1-4) B g b h sddwhdm

.

.

@C 3.21.91),

C&

menpang ujrmg rant&

elulosa nou pweduhi dan m m g h i h n aelobioa

E

d

h i dapat r n * l & W ~ bpi ti& ~ menyffang d w yang

klslh

didtmm

. .

(116)

3, 0 (1-8) D j & h ~UkahidroIas (EC 3.2,1.74), mayerang

u

w

ratltai

~ u

non

lgmduhi ~

dan

-m &llcm& EK6m itti t w r t y c r q s e 1 w t i g w d a dm CMC.

4.

a

(1-4) glukosidase atau 0 (1-4) D - ~ O S & glwk~hidmb @C 3.2.1*21),

P G x l g C l ~ ini, &* pa&

w-M

~~

pada s q m h h

bahan h N w a atau ~ ~ t n (Kim y et a

d,

1984 d m Takana, et al.,

1992).

Hkirofi seldosit oleh

exlzim

s e I W terjadi ddam dua bhap. Tahap awal m a u p a h &ap aMvaS;,

km&

Wjutkan dagm tahap hidrofi

Aktjwsi seldasa dkebilbkan oleh

enzlrn

non hidrobis Ci, dm ~ d r u ~ seiulosa ymg telah dAc&m

-

oIeh enzim Cx. h&mba y q &pat tumbuh pada

selulosa histal akan mmbentuk m h Cl, mhngbn mikroba yang haarya &pat

(117)

g e n w ~ k ~ ~ a ~ ~ & . g h r k o e r i d r a s e . Main

itU

d b t a h bahwa psfda f&ia# k u h Trichdrmtl viri& d&mM $in&$

~m

ter~ioggi ~ t u k : a-~lf:1-

h

*

padn ~r- -t

M.

SeEuXase &dnd mmunjtrWran &idas @urn pads pH 4 , 5 4 5 dm suhu 40°C (Kulp, 197S), p H optimum 4,5

dan

suhu 4U°C (Much* 1992), wrta didqabn

Qga m;ecam aktivku s e h h e (Cl,

Cx

dm B+kusidaw) d m g m berat rnalekul k r h a r antam 48.000 62.000 (Whihker, 1984).

~ ~ ~ d s r p a t ~ I l t l l a m ~ * ~ y ~

-permIbilhratenzim S ~ l r n i t ~ m e n ; d m w ~ ~

dengart

Sam lnkumol substrat yang dihictrow per m d S* xniknmol

@ u k w sama dmgm 4185 mg (Suha, 1990).

Oqm (1984)

~~

bahw smktur dm kmqm& kin& dinding ntel

~ ~ m m ~ ~ i m , v a S i e t a s , u m w d a n 4 i p ~ ~ ~ Dinding

sel tanaman sec2ua

umm

terdiri atas dinding primer, &ding 8 e b d e r dm h e & . Dhinbg primer tan;tman monokolil dan dilcotil. mmpakan smt-smt ~ 1mi>@ d po- ~ dengal h d u q p n ~ o p r o ~

SeMosa addah mur p m b t u k

u b n ~

kw&a Eafiaman (Maym et a!.,

1992). Hai yang s m a dhq#qkan oleh NaFdjja et

d.

(1989) b h a seldom

t m m p h komponm utma p y w m dinding s& twnbuhq =lakt hemidukm

dan

lig& K m p o m - k m ~ m h i d l h d h

.

.

dari probielr futomkm

. .

B e E > e r a p s f ~ b w ~ ~ y a n g ~ b ~ d i k d ~ ~ ~ j d p a d i , j e r a m i g a n d w n , b a t a n g I r a y u , ~ ~ d a n ~ t e h .

Kcmqmki W sehlosra bxdki d;ari mtai Imb 1,4 -43-

(118)

2,6, Teknik In

Sacco

MekPde h h n g d m adalah penempidm h@m

kc:

daftrm, lcantung yarrg

~ d a x i b a i u n x y m g t i d a l r ~ t d i ~ ~ r r r t O n , d a c r m , a t a u m t e r a

wxaa lnxrlgsung

kr:

daIam

rumen (in v-1 (Martea, 1981).

T

W

ini

digumkm rmtuk mem- -k -1 yang k a d a dab Irantong rtihm w k t b ~ k e : d a f a m ~ w p a d a p e r i o d e - y n n g -

( M i ~ h a I e t - b

dan

Odd-B& 1992),

B ~ f ~ y a s t g m ~ ~ ~ p a d a p ~ t c ~

(119)

a Powitas Kantong

P O r d a s ~ ~ ~ r n ~ j l m t t a f r d a n ~

-e

-

Yang m- petruzan pen% cialam

v

penanam di dalam h t m g m-ta m e m ~ j u m f a h sampe:I yang keluar dari kantmg dm ymg tidak

dicema

m k w p n h e m e n (Michalet-Dmau dm UM-Bah, 1992). Pl;ryxae et al. (1978) rnayahkan bahwa @hi h t o n g m m m t u h pula b m y a aliran ma& dqpta rumen dm kt&xbWm k b ~ ~ y a c a i t a n l l l m a p a d a h t a g

Penekasi

~~

men

ke

dalam

h b n g a h sangat

terhambat

apabila pmwitas k a n a

~k

3 pm atau

tern

k d

dmi 3 p (Michalet- D a m u dan Ould-Bah, 1992). Jumtah ~~e nrmm di

dalam

htmg lebih S a H d *da di luar kanmg.

Pviakin kecil

prositas h t a x g , m d a

makin 88dikit lllikmo-0 llmm di

daIam

htow

JJusnlah b&ai yang ditemukan di dalam kantmg d q p porositas 10 gm hanya g b lU%

dasi

total jumXah b% di dabin nunen pa& prositas kanbng 53 pm (Michaiet- MMU dart Odd-Bah, 1992).

3wd& gampt:I. ymg keluar

dari

kantong dan tidak d i m uleh ~~e m e n dapat *adi inkubasi b i q p t m g

aaxl

pencucian lcantung setelah masa idcub&. Jwhhnya a h menix@& dengm makin harnyif parosh kantong

dan

maIcin k*;d ukrrran palike4 sampel (Michalet-hreau dan Ould-B&, 1982),

b. Pasisi K m t q Miion di DarIam Rumen darn Pencucian

(120)
(121)

EX.

M A T W

DAN

METODE

3.1. Waktu dm Tern pat Penelitian

Penelih dilaicslanaicnn slams

~~

b hmdai

dari 1

Agustus 2001

%ampai dmgm tanggal 30 A@ 2002. Pm*

ini

dilalcsanakan di L s r ~ r i z u x l Mjkmhiologi Mubigi Mmat&m Nutrisi T& PmA, Fakultas P e k m k q mmatorium ~ b

dan

B h h W PAIJ i ~ IPf3 dan Labarawxrm Biokimia dm Fmhatjk Balai P & t h Tanman Pangan,

DpammmP- C mBogw.

3.2. Materi Penelltian

Bahan pacobam &xdiri dari

J

d

pdi q a r c u l k

IR

64 yang didapat d a i D a m q p Bogor, m u h a , 6 s e h h c k m m d "Ono- R-10" dari

Trickodermo w'ride d a g m W t a s 1,O Ufmg, prortuksi SERVA E l e c t r o p h i s GmbH D-69115 Heidelkg Cad-Benz-Str.7. m b a ymg

~~

adahh kapmg Trichierrna viride strain

QM

9414 ym.g &&pat dari LatWratorium ~ ~ l odan gTekna1ogi i Biaptrtrsea J l ~ l r s a n T e a Kirrtia m3. Media unEuk

~ ~ ~ d a r i d u a ~ y a i t u M e d i a c a i r I , d a n M ~ & r f l [ . Media

cair

I b d m @ untuk rncmgaman

dan

l m m p m p t pmmbuhan

a

Ddam 1 ~ M & c a i r X ~ d m g : ~ N ~ S g K C t U , 5 g , FeSQ

.m20

401 & b@04.7f.120

45

& cl&O4.m20 0,001 & eke&& 1 g

dan

peptan 6 g d q p pH 5,45. (M& 1998)- Sedmgkan

M&

cair 1J, yang
(122)

mgi 1 g d a n ~ s a t u ~ a s u m b c r k r l r b o n ~ j ~ p a d i f S g

(Munksqrit, 1998). Slain itu jugn mmggmdm bahan

kimia 4

adisis kompoePisi n- s h e yang dhdkm. Unhrk: uji Irecaman (in sacco) d@dm Kerbnu ymjj nrmennya

&Mi

dS&da mjliir F h h Petenn;lkan

IPB.

Semiqgu w b 1 m &wakm sampai, berakfiir p m d w n , kerbau

dikmdbih d+ngan pemberian palan nrmput

w

j

a

h

40 kgjhari dan d d a k padi lima

w.

%bat bndan k d a u -t- 300 kg.

P ~ y ~ d i i y n a k a n u f l E u l r ~ ~ ~ ~ : A u b c ~

Xamirrar, jasum ose, tab- r e h i , cawan petri, gelas a h m y w 250 mt, thkw inkubator, h u l mtt, MI*, dm llemari m. PUat yang d & m h

~ u k s i d a n ~ ~ a n t ; o r a l a i n : ~ 1 ~ ( S i l o m i n i ) , ~ E a 1 , s y r i n g e , p M & mq @qp dan thhngm. Peralatan lltltuk anadisa kin&

(123)

3.3.1. Pronrrkgi dan 'CJJII

Aw*

C d

E mdad

M

*

*

(124)

d @ h b h h I t e ~ 2 5 ~ t a E r u n g r e a k s i ~ m a r s i n g ~ ~ e ~ a k 3 d

danditutup-kapitsstail.

Satu lup kapang TricMerma viride

~~

ke

dalam

tam w y a n g m - - - m b u h I . Kapang-but-

. .

wama empat hari pa& suhu kamar dmgm goy* (shaker), set&& tumM k m h ditmder kc whmnqw 240 ml ymg r n ~ t i m g Madia T d u h

Dt

s b d

sc:b;tnyak 150 ml. l 3 k d c u m w h 14 h a i pada suhu Irammr denjpn goymgm. S e b &ba4

*titi

q x b h wadi perhmbuhm kqmg atau

tidak

dan

&IeM q h h ads k o n t d m s i dmi bakmi Media yang dhnbrrhi kapng TricWrrna viride t m l W b a h g dan, tumbuh rnklium h a m a putih, =fW+ Y a w ~erkm tam&$ b& t e d h t keruh. Media yang terkontamkwi qgm &bung agar ti& mm&m r;uninasiyaarg

lain.

Pada ha5 ke-14 c k h k m pmmman, patla umur tersebut kqmg

Trickodema viride dab mmprahbi crude errymes s e l h swam o p W (Mantmqrit, 1998). Supematan sebagai cm& envmes dipmleh dmgm crtra

mtrihgmi pada kecepatan 4.000 rpm &ama 30 menit pada suhu 4°C.

(125)

Gula ymg dipdub dai

~~

sampel dktapkm mtlahri pgulman itbdms@a dm sehjutqa dibuat &an&, kern&

ptat

mg (mmbu y) hwan 1% ml CETV (surnbu x), kemudk &ambar -a Jika g a 1 k t i d & m e t l w r p i a i I e v e f 2 m g ~ m a , ~ d i u l a r r g ~

t m m p d W i l a r u t a a t r t a u k - ~ a ,

Saiuml%iebm&g&ngmZ mgam c k u i v s t a r ~ Q , 1 8 5 d m l .

Pdlimlgm untuk men- ddvim

tataI

~ h s b

CETV

d r i

-

fp mot $&ma = 418 mg dm 1

ur6t

& i v b FP-aw (5bx ppw-m) ad& Xp
(126)

m t U # p d untulr mengetahui :

a. Manfaat ~b~

~~

dm CETV jib dh-
(127)

b. P q g d a pqgmam CETV drhdingkm

dmgm

k

d

.

c. Bentuk respan

~~

CETV, a@& M a t h i m atau hdraW?

Peubah &ik yang diamati adaiah warn, bay tekstw, keberadaan jamur dan

cairafi

yang kelw dari k. Pqpmatm dilakuafcarr wars v i s d padn s i l m e u m u r 3 Q & ( W ~ b ) +

b. Kualitas KIrnia Silase:

Pabah khnb yang di- a W:

diXakuican

dmgm m d e

~~

Toluene, d a h k m d m j p m e W analisa

We&.

Hal

ini

disebabkan oleh ke&rbtam perahtan. Pmcdur a d i m y a

adalah

set>@ b d :

Tdebih dahuS.u cawan pmeIin diir-

dalam

oven 105'~: sesudah itu didingifikan dalam ekshtor,

M u

dihbang (x). Sampel ditimbang sebanyak

p d a sufiu 1 0 5 ' ~ s e h 24 jam, k m d a n didhgkkan dab eks-or,

Mu

&&bang sampai dipemleh berat yang konstztn (z),

Kadar air

-

(x

+

y -2) x

IOU%

(128)

1 3 a h a n ~ ( ~ P l r o i r a i m a t W e c n d e , l r n )

Cawan pmeliu d i k h g k d d m wen lo*

k m u d b

dkbghkm

datam &&tor

Mu

ditimbmg (x) g. %inpel % e : b ty) g d h a s u k h kc dahn

cawan

-Iin,

kerndim ditam

dengan

suhu 600'~ m b

dektpan

jam atau

simp1 sudnh h a r n a putih &udmp. S*jUlnp

didinginttdm

-

(129)

MIF (Anatisis Van S& dm Wm, 1%7 )

S-1 k-

udara

y m g blah

dirrifinP

MUS ditimbang =banyak 0,5 g

Neutral hkrgmt Solution @IDS). h u t a n -but dipmkm pa& hat plate

105k

w

enam jam (33) g, h j u t n y a dddmkm ~en~aringan dengan

1 0 5 ' ~ minim;j. m b enam jam, wteiah itu as^

ke d a m

eksbtor

s e h n %ttW jam, kmudian &&bang ( C )

ADF (Metade Van 3-2 dan Wme, 1%7 )

digmakm adalah larutan Acid h t q e n t Solution ( A D S ) . C - B

%AUF = x I0045

(130)

~ ~ y t m g W a i f s 1 ecm. ~ +

H a d p m d m a n ka- disaring dmpl banaran pompa Mkum,

banhmn uwn 1 0 5 ' ~ m k h d elma 6 jam, wlmjubya didbgidm

ke

dahm ekdmtm wlama 1 jam ctaa, ditimbang seb@

ID)

& Dibakar

dl

dalam tanw

5 5 0 ' ~ sdama 3 jam, kern* didinginkan di

dalam ekdam dm

&bang

D - E

(131)

1:XO

mu

1:20, Wuk sax@ m t a dart

disraring

mmggmkm kata sasing dm -&if. Sampef diin&k&m

ke

W H P L C , meqggmabcdumC18

r&n dibaca d q p panjmg gehbang 254 qrn dan pada f- menggunakan

fanrtan 405

M

HzS04.

Ha&

yang dipmuleh dibacii dari print crut y q LmdkaIl,

PH

P ~ p l M m e r x g g u n a k a n B c x k n n r m @ # p H m e t e r ~ ~ , c. Ke~ernam

Pengukuran k w a m m d U a h h&dq k e w m m

bahan

kering

dan bahan organik d q p m e n g g m a b t e l d kantong d m (in s m ) .

S h e diEr&gh

dan

d @ b g s a m p i

hahzs

unmk m m d smkm

dam agar 1eWi mbuEra Cantoh s w e k a h g mbanyak -i- 1 g dan kelemg sebagai pmberat d i m d b n

ke

&lam kantang &on d q p ukurnn 140 x 90

mm, dengafi sudut-mdut kantmg ctibuat m e l m k : - 6 smpl dimas* ke dalam f ~ ~ t u k t nrmm k d a n Kanimg -but d j h t dmgm

panjang

tali

p g t k a t yanh~ mas& ke daiam m e n 30 em. Kext,;ur yang

d i p d a n tdah & o f l a pakaauxya s e h a satu mingy d e q p d i i pakan

nuxxput gajah sebarryak 40 kg dm

dedak

pa& lima kg/han. Waktu kkubasi

ditmmkm m&uj pexcobaan pendahdq s h e jmd parfi kmml ~b~ d d m rumen k&u wlama

4

12, 24, 36, dan 48 jam. Untuk mendapaikan pala d e g d a i dase j d padi digwmkm nrmw Orskov dan McDonald (1979): Pt = a -I- b (1 - e4). Dari pwwbaan pdahuluan W a s i
(132)
(133)

4.1. PxocOW dm Uji WvItas Cm& E- d d m r t l f e m r r r

H a d pigamtan mmunjukkm bahwa prhdmhm jamw pada fm

perbanyakan mulai tmlW pada

hari

kedua y q d h d a i dengan adanya

gumpalan

miseEum

di

permukaan media. Setetah dihmsfer ke dalam ge:h

e r l m e y e r ~ ~ j a r n u F p a d a f a s e ~ ~ m u l a i ~ ~ M k e d u a y a n g ~ d a i < S e n g a n ~ ~ d ~ ~ m ~ . Pada

hari

ke-14

~~

miseIium whh mabin4 dan

dilaZrukan

~~

Daxi 25 gelas erfemnqer dipanen sebanyak 21 dm d m y a dibuang

karma t& km-i atau priumbuhan ka- ti&

~~.

Komposit

s u p m a t a n sebagai crude e v e s ~~h dmgm cara mbifujysi pa& k e c q a b n 4.000 rpm s e h a 30 menit pada s&u 4 k ,

Crude enzymes yang dipoIeh diukw ahhitas se1ubmya d a q p

;~t- prosedur Mm&h ef a!. (1976). Alat ymg digunakafi a*

spektrofotnmtter. M t a s &lase c& enqmes

stsaI

kqmg TricWerma viride (CETV) y w didapat

adalaiz

1,52 W/ml C ~ enzymes. B Dengan p m d w
(134)
(135)

s e : ~ f ~ d a p a t ~ ~ p e a u b a b a u w a r r x a ~ , Suhuyangtinfyri

~ ~ ~ ~ ~ ~ a f e h ~ a d a r r y l i u d a r a d i d a l a m s i t o

=b@

nkibat lnuang smpmmya d a h pmad&m atnu plrtupm d o .

Menurut B o b dm S a w (19931, W ae;rob yaag ~~j~

alran

menyebabh amtbuhnya ragi atau dsrtam h g W ymg hg@. Panas y m g

. .

d b d m ml;lrrri p s a m p k i a h mmi@dm suhu pada b h n ymg d i i b. F i b s mhu dabs 42 - C

alcan

bedibat tcrjadinya rc;akari

~ ~ * y a n g ~ a m g c o k M D a t r m d U * h t l s a m

~ o ~ ~ a k . s u Z m e m ~ ~ ~ ~ a ~ ~ i r a i 6 1 e b a g a i m r a t ~ a a r a m ( A D F ) ~ ~ t i d a k ~ d a l a m ~ a s a m ( A D ~ .

Men- Swtyu (1977) bahwa se1-d kjauan yang maaih hidup tema r n e l a h b ~ s p i r a s i

selama

terseQia a- datam d o

dan

rna@Akm COz,

EPzO

dan

pan%.

Silase kmmi, s h e p d d m n 6 k o m d mupun CETV m

- ymg bmbau harum q a r

dan

tFm&&lr remah. Hal hi menwjukkan W w a blah wadi fammbsi h g a n t e r b t d m y a

asam

M~nunrt Pelczer dm Chan (1986) L. p b & m termas&

dalam

k e h m p k baht$ !ipe homofemrenbfif, yitu rnaghadkm dua mol atam

faBEtat

untuk s&p md

@ ~ ~ ~ i t d a n f i u k t o s a . T i d a k m ~ ~ ~ ~ a s a m b u t i r a t d a n ~ ymg tidak &&end&

dalzun

p m b u a h da%e*

L

pImrim4m Sebqgi ptxqgha1
(136)

S o h dm Saphm (19931, Enferobacterl~~~eue, ~ o p o r a ChtridiaI

dan

Chtridia
(137)

- - - u * m @ ~ a x l g n z e 2 n d a p a t k a n -

enzim

(PI,

E&

P3

dan

P4-24,5%) tidak k l d a mxra ny&a c b g m kadar

bahan

kmkg

siiasr:

jerami prsdi kmtrol@0=24,3%). b n g m d d b n ~ b a k a n

6

baik

endm

kom& mapun CETV tidak mengucangi kahr b a h ker@

sflase-@. D e m i k i a n p u Z a ~ a a p a b i f a d i b d k & m ~ b h ke&g j e r d pztdi wgar (JPS=23,%X b a l m ker&

d m

baik y w &hi ~ e n r i m k d m a u p m C E ' W t i d a k ~ p e n ~ ZfastiIhi * ~ w ~ ~ * ~ s e p e r t r : p d a p t S o e S l i i f i r r r t o

(1997) yang menyakkm M a f-tgsi jeranti, pa& dmgan Trichdema

viri& nmythbkaxl dqpadwi

bahan

kmhg jerami @ wbatryak 8,4796.

Narnun demikian, krlihat p e r b d m yang nyata @<O,OS) untuk bdar bahan k a h g siiase j e r d padi yang M perfaku?tn emim k a m d (PI-23,Vh) jika dibandkgkm

dextgan

yang diberi @ahan CETV (214,7%). K a d a r b a h a n k e r i r r g ~ j e m m i p a d i y a r t g d t i ~ e n z b n k ~ i a l rryat;r let& mdah daripa& ymg d h i p d a k a n CETV.

Rataan kadar balun

organiir

silaiie j d padi ymg mendapat pwhkun

enzim

(PI, P2, P3 dm P4)

adatah 79,40/b,

ti&

bab& nyata &ban- d q p k-1 (Pt3-79,1%). Dagan dm&h pembmim & tidak rnmgmngi kadar bahan organ& d a m j e r h pa&, l h n i k k pub h h y a apbh dibetndhgb &mgm bahan organ% &mi pa& (JPS=80,2%),

~ ~ ~ b a i k y m g d i ~ ~ a r z i f i l k ~ m a " p ~ C E T V

ti&-pen- ~ i r r i ~ ~ ~ s e c a r a ~

(138)

m t n y ~ b h w a ~ p a d i y a n g ~ i r e ~ ~ ~ u n j u l d t a n

p m & h t a n ~ k e c E m a ; t n b a h ; m ~ ( K C B K ) d r a n k ~ h h m ~ ( K C B O ) ~ t a p i ~ k a d a r ~ ~ j e r a n t i ~

1 3 l a s i l ~ ! j i I t o n ~ o x t o g o n a f ~ k a d a r b a h r t n ~ ~ ~ p a r i i

ymg dibai pd&m a x h b m a d (79,2%) dmgm rataan kadar M a n

~ ~ j e r d p a d i y ~ ~ ~ C E T v ( P 2 , P 3 d n t l P 4 ) ~ 79,4% menm- lid& ada p k d a m yasg y a k Dengsn & d c h

~ ~ k o m e r r r i ; t l ~ u n C E T V t i d a l r m ~ i c a d r t r ~ ~ silase j m d parfi. Berbedn dmgm h a d pm&hn Stokes

dan

Chen (1994) yang

m ~ ~ h a h w a p e n a s n t r a h a n e n d m s e M a s e ~ i t e r h n d a p ~ j ~ m e n d kadar bahan q m i k dase yang d b d k a n .

K a d n r b a h a n ~ ~ j a a m i @ ~ ~ ~ ~ ( = E T V M a t k w h & Rataan kadar

orgaxlik

daw j d padi dmgm

pmhkuan P2, P3 dm P4 sexrnra berhmt-avut &I& 79,2% 79,6O? dsrt. 793%

(Th13.). D m g m ~ ~ C E T V ~ t ~ I r ; r d a r b a h a n ~

sbejeramipadiadalahP3.

R a t a a n k a d a r p m ~ ~ s i l a s e j ~ p a d i y a t a g r n e n ~ ~ ~ (PI,

P&

P3

dan P4)

adaZah

5 3 % vats

lebih

kail fp<0,04) dmgm

kadar

protein kamtar silase j& padi kontrol (PO+,%). l h g a

denrxikian

p m m b a h a n ~ ~ m ~ k a d a r p p a t e i n l s a r a a r ~ ~ p a d i J M

hi bahda

d m g m

p d q u t Stakes dm

C b

(1994) yang m m y a t a h bdwa k a d a r p r o t c l i n l s B s a r ~ j q m g y m g d i b e x i p e r l a k u a n e n z i m s e ~ I w m W
(139)

@<0,05) yaug d k r i pkihm

CETV

(P2, P3 dm P4) &mar 5,4%

hi diduga bahwa CETV juga rntqmyai

*

prateinase* PmCb S i b
(140)

~ P 3 ~ D e t e r g e n t F 1 k ~ ~ j e r a n r i p d y z m g ~ ~ ~ l d a @ p d & m en;cim (Pl, P2,

P3

rfan

P4)

adstax.

?2,3% ney- kbih

k d

@Gl,05)

dibmdhgh dmgan k o n t r o l ~ 7 9 , 0 % ) ,

Bagan

d m & h panberim 6 m a m p u m a - k a d a r m F b m @

R a t a a a N D F ~ j e r a m i p a d i y a n g ~ p G x l a l r u a n C E ? V ~ P 3

dan

P4) Adah 70,3% nyatn 1eEtih kecil fp<0,05) jika dibdhghn d a g m ymg

&

i

@ahan mxh

k

d

(P1=76,4%), d d k h , CETV llxmpmyai,-yanglebib--&kamEnrial*

mdqmhiNDFshwjefantipadi

P e r n t n m s n ~ N I ; ) F ~ j e t a t l t i p d i ymg diberi p i a h a n

CETV

ttrnxfi

-

Iinier

gesutti dmgm pewman

YE

77,75-1,37X. S& hg$ pmnbahm do&

CETV

slkan semakin

mtd& kadar NXllF s i b e j& padi ynng & h a d a n

. .

Hal hi menun-

CETV

mmpu merombak b k s i serat jerami pwrti fch- NDF swam debif. Stakes dan Chm (1994) mmya&dm bahwa

d m

jagmg yang dib& @&an &

*

se

xllmpnyai k a m h q p NDF leM mdah

(&,?%I

&ban-

d a g m

d m

jngung k dyang mmpmyai kandmgm NDF sebm 53,X%. Rataan kadar Acid Detergent

F h

( A W )

s h e j d padi yang mrndapbn p d a h m

enzim

P I , P2, P3

dau

P4) adalah 56,2% tidak k k d a

-a nysta d q p kdar ADF s h e jtmni padi konirot tPt)=59,5%). Nmwn

d e d h a d a ~ l c a d a r A D F ~ ~ p a d i y ~ ~ ~

e m h lebih

k d

daripzeda hdmgm ADF daw jerarrti padi kanhl.

~ A D F ~ ~ p d i y m g ~ g p g t p e r l a l n a a n . ~ m ~

(141)

Ratam

Acid

F h

[ADI?) s h e jaalmi pacti yang

m d a p & m p i a h a n CETV (P2,

P3

dan

P4) adahh 55,1%fidalr:bkda s m m

n y a t a ~ l r a d a r A D F ~ j ~ p d i y m g ~ ~ ~

k m d Ip1=59,5%), Hal

irri

r n m m j d b n bahwa h k & ADF Bilase

jEwxli

p a d i ~ ~ h ~ ~ ~ ~ d o h k o Htr;Pil m ~ ~ C E T V .

ki b d d a pacdapat Staka dm Chm (1994) y q nmyatakan bahwa

~ A D F ~ j a g u n g y a n g d i M ~ e t t 2 i m k ~ b l r n r n ~ ~ 11-13% Namun ~ ~ ~ b a h w a r t iA D F k v E a i

padi~aryf---CETVbbih.reMfnh--dww~ang

m e n d a p t ~ e n z & a k ~ P e n ~ ~ A D F ~ ~ p a d i

dari kontmX. h i p & h m

CETV

y&

P2

= J,16(3$ P3

-

9,%4% darz P4

-

8,91% wlangh dargan p r k h m mdm frumrd (PI) men- 0,43%*

D e n g a n ~ C E T V ~ m y a i p a t m a i y m g h b i h ~ M p ; t d a e n Z i m k d d a t a m d a k A D F w m p ; 8 d i C E T v d ~ r n ~ b a k fmhi h e m i s e b dari tilase jeratlti padi

Wah

e6

al.

(1972) m y a t a h

b a h w ~ j e r a f l r i p a d i s u I i t ~ ~ ~ ~ p a r f i ~ ~ p a d a u m u s t U a

dengan

hdwgaa dinding ml y m g hggi daa. hgk& yans ET& %emp-,

R ; t t a a n ~ l i I p l i n ~ ~ p a d i y a n g ~ p e r f a k u a t r e n z i m

(PI, P 2 , P 3 d a a P 4 ) a d a I a h 6 , 6 % i i d a i r ~ s o c s r a t r y a t a ~ k a d a r ~

k

d

(7,7%)* D c q p d d k h p m b m z h d u h s e k(xkm&d dan

CETV tidak membrhn pngamh kxbdap liarlar lignh jeramj, p d i

(142)

lmm&d (Pt=8,4%) ny;nts

lebih

tingej (p<0,05) yorng d i h i &dam

CETV

(6,2%). Hal

iai

mmmjukhn

b a l m

CETV

mGmpunyati

k e m a i m ; p u s m y a n g l e t t i h ~ ~ ~ l i g n i n ~ j g ; t r r t i p z a d i ~ & ~ ~ ~ e n a i m k a m d .

Penmum kadar ligh olch pemt.lenem C E W d i d x b h

OM

b k m p hal yahu 1)-

CETV

maaih btrsifat m& enzymes ymg mmpmyai k b @

~ t a e r y i m a t i k ~ u k ~ . H a l i n i ~ ~ ~ a p e n u n r n a f i i c a d a r l i p h d s j a a m i p n r t i ~ ~ ~ k m ~ y a i t u * f2-

13,94% f3

-

19,12%

dan

P4

-

26,54%. 2). Adany81 sam-88am

organik

yang

~ ~ ~ e n s i 2 a s e , d i m a n a ~ d a p a t m e n ~ ~ mini

sesuai

dmgm hm3 p c U Paterson (1986) yang m m y a h h hhwa dapat didephim* aleh 6 mihobid diantamya yang d i b d h &h

TrictFedema Di lain pihak, Enzim k m d mexuparIran enzim selufaw: mrmrni yang hdak mempunyai &Was @we, wbgga penambahsm eskn Ism& ti&& membedm pengmh t m h & q

h

-

figtrin

aiaase

j e r d
(143)

ef&bxhadappHsilasejagung. N m u n ~ p H ~ j ~ p a d i ~

ixrbktm 6 kmmmi;rf (P1=3,68) nyata

tetrih

m& (@,US) darqada pH

~~

pdi deqpn pd&m CETV (3,TJ).

jeraxtti pa% ymg &bri perlakuan CETV mmgahni p h g k a h n sjalan d m g m

(144)

dawjemnipaii y a a g d k i p c r i a l n r s m C E W m ~ p e m u l r m a n w ~

wmkh m-a pemkian do&- Protein k;uw d a e yanar,

~ ~ p e n ~ ~ ~ Hal ~ ~ ~ C E T V ,

h i diduga bahwa CETV mcmpunyai akWas proteinme.

Protein

kma sllrase

j f f a n t i p a d i ~ b a k ~ e n j a d i s m l m i a y a n g ~ p f x ~ ~ ~ ~ a m o l 3 S s d a n g k a n e i t u 8 e n M a l r a n i a ~ ~

m ~ p a d a s r a a t s i t o d i b u l r n ~ ~ p r o E e i n l c a r i a r ~

pen-.

P m ~ p H ~ j e r a m j p a d i y m g ~ ~ C E T \ r m e r r i n g k a t mnghti perszlmaan link

Y

= 3,696 + 0,0072X. Wahtpun dmdkm, m a

mum pH silase j d

padi

yang dihdkan sangat I d c yaiiu &'bmah 4, 8ehingga dayit simpan jer;tmi padi tmwW sari@ lh& AAK (1983)

menyatakan bahwa &a ymg baik m q u n y a i

pH

anma 3,5

-

4,U.

maan pmd* asam W a i fdme jmmi padi y m g l n d a p l h p d a k w n enzim (Pl, P2, P3 dm P4) Adah

O,ZYA

nyata lebh hggi @.=0,05)

~ ~ ; t l r a m ~ ~ j e r a m i @ k o n ~ l ( P O ) - 0 , 2 3 % ~

~ ~ ~ ~ d a p a t m ~ ~ a S m * l a k t a t ~

jeFami @.

Ratam pmW4 asam Xaktat &lase j d p k y q mendapahn phkum enzim kom& @1=0,35%) nryata kbih h& fp<O,OS) dengat

p r a d ~ a s a r n l a k t a t ~ & d p d i ~ f 3 E T V ~ P 3 d a n P 4 ) ~ Q,26% Hal h i munjukkm bahwa

enaim

k o m w mempunyai pa- yang
(145)
(146)

Gambar

Gambar 4. Proses Produksi Crude

Referensi

Dokumen terkait

Disk campuran atau USB Flash Drive – DivX, MP3/WMA dan JPEG Ketika memutar disk atau USB Flash Drive yang berisi fle DivX, MP3/WMA dan JPEG bersamaan, anda dapat memilih menu dari

Cepiring Kabupaten Kendal 1 paket Kab Kendal 200.000.000 2 Pembangunan Saluran Irigasi Dukuh Gading Desa Kedung Gading Kec.. Ringinarum Kabupaten Kendal 1 paket Kab

pelaporan pada nilai wajar dikurangi biaya untuk menjual, kecuali untuk kasus yang dideskripsikan dalam paragraf 30 dimana nilai wajar tidak dapat diukur secara andal.. •

Jika RDTR belum disusun Tujuan penataan ruang wilayah perencanaan adalah mewujudkan koridor Ampenan – Mataram – Muatan PZkawasan : disusun RDTR yang Cakranegara AMC sebagai

4.05.3 Kerusakan pada bagian horisontal driver umumnya disebabkan karena : • Transistor mau rusak sehingga kadang mau bekerja pada saat masih dingin, • Suply untuk tegangan

Penelitian tahap sebelumnya telah menghasilkan beberapa hasil yang sangat positip, di antaranya setelah melalui proses pengolahan berupa pembakaran dan penggilingan,

Klik ganda Windows Update Menu Text dan masukkan input teks yang diinginkan pada Value Data. Menghilangkan Label Shortcut To Pada Internet Explorer Links

Pengaruh Literasi Keuangan, Risk Tolerance dan Overconfidence pada Keputusan Investasi Mahasiswa di Masa Pandemi Covid-19 (Studi kasus: Mahasiswa Investor KSPM di