Ibni Hacer El
Askalani
Münebbihat
Hamit her bir vakitte ve zamanda Hazreti Allah içindir. Salat mahlukatın en şereflisi olan Resulumüz üzere olsun.
Şu zihinde hazırladığımız şeyler ahiret gününe hazırlamak üzere tenbih edicidir. Bu tenbihler millet hak ve din aşığı olan şeyhin tasnif ettiği şeylerdendir.
Bu tenbihlerden bazısı ikişer bazısı on’a kadar üçer üçer olur. O şeyh Ahmed-Übnü Aliyy-Übni Muhabbed-İbni Ahmed'el Askalaniyy'ül Aslı hazretleridir. Mısırlıdır, şafidir. İbni hacer Askalani ile meşhur olmuştur.
Not: Bu kitap Peygamber Efendimizin Hadis-i Şerifleri Hulefa-i Raşidinin
ve Allah dostlarının sözlerinde müteşekkil bir kitaptır...
ikili Babi
Nebi s.a.v rivayet olunan ikili şeylerdendir.
Nebi s.a.v. buyurduki; iki haslet vardır ki ondan daha faziletli hiçbirşey
yoktur. O iki haslet Allah’a iman ve müslümanlara faziletli olmaktır. Yine iki haslet vardırki ondan daha çirkin hiçbir haslet yoktur. O iki haslet Allah’a şirk koşmak ve Müslümanlara zararlı olmaktır.
Nebi s.a.v Size alimlerle beraber olmak vaciptir lazımdır yapınız. Ve
hükemanın sözlerini dinleyiniz. Çünkü hazreti Allah yağmur suyu ile ölü olan toprağı ihya ettiği gibi ölü olan kalbi hikmet nuru ile aydınlatır.
Hazreti Ebu Bekrin buyurmuş olduğu şeylerde ikili bâbdandır.
Ebu Bekr efendimiz buyurduki; Her kim azıksız kabre dahil olursa
gemisiz denize atlamış binmiş gibidir.
Hazreti Ömer buyurmuş olduğu şeylerde ikili babdandır.
Hz Ömer buyurduki; Dünyanın değeri mal iledir. Ahiretin değeri Salih
amel iledir.
Hazreti Osman buyurmuş olduğu şeylerde ikili babdandır.
Hz Osman buyurduki; Dünyayı elde etmenin üzüntüsü düşüncesi kalbe
zulmettir. Ahireti elde etmenin üzüntüsü düşüncesi kalbe bir nurdur.
Hz Ali buyurduki; herkim ilim taleb ederse cennet onu talep eder.
Herkim mağsiyet talep ederse Ateş onu talep eder.
Yahya ibni Muaz (r.a.) buyurduki; işleri düzgün olan (nefsine acıyan )
Allah’a asi olmadı. Hikmet sahibi dünyayı ahrete tercih etmedi.
Ameş (r.a.) buyurduki; Herkimin sermayesi takva olursa lisanlar onun
dininin kazancını anlatmaktan aciz kalır. Her kimin sermayesi dünya olursa yine lisanlar onun dininin zararlılığını anlatmaktan aciz kalır.
Süfyanı sevri buyurduki; Şehvetten kaynaklanan herkötülüğün mağfiret
olunması ümit olunur. Kibirden olan mağsiyetin bağışlanması ümit olunmaz. Çünkü iblisin mağsiyeti kebirdendir bu onun aslıdır. Hazreti ademin Zellesi aslı şehvettendir.
Bağzı zühhad ( günahtan yüz çeviren kimseler)buyurduki; Kimki
gülerek günah işlerse Hz Allah onu ağlayarak cehenneme sokar. Herkim ağlayarak itaat ederse Güler olduğu halde hz Allah onu cennete dahil eder.
Hükemanın bağzısı ( hikmet sahipleri) buyurduki; Küçük günahı
küçük görmeyiniz. Çünkü o küçük günahlar şubelenir büyük günah olur.
Nebi s.a.v. buyurduki; İsrar ile küçük günah yoktur. İstiğfar ile büyük
günah yoktur.
Denildiki; arifin üzüntüsü Hz Allahı medhetmektir. Zahidin üzüntüsü
nefsine dua etmektir. Çünkü arifin üzüntüsü rabbidir. Zahidin üzüntüsü nefsidir.
Hukemadan bağzısı buyurduki; Kimki kendisi için hazreti Allaha yakın
olan veli olduğunu düşünürse Hz Allahı bilmesi az olur. Kimki kendisi için nefsinden daha şiddetli düşman oldığunu düşünürse Kendi nefsini tanıması zor olur.
Ebu bekr efendimiz buyurduki; Hazreti Allah kavlinde ZAHERAL FESADU Fİ-L-BERRİ VE-L-BAHRİ fesat karada ve denizde zahir oldu buyurdu buradaki kara lisandır. Deniz ise kalbdir. Lisan fasit olduğunda nefisler onun üzerine ağlar. Kalb fesada gittiğinde melekler onun üzerine ağlar.
Denildiki; Muhakkak şehver padişahları köle kılar. Muhakkah sabır köleyi
hükümdar kılar. Sen görmüyor musun Yusuf (a.s) ile Züleyha validemizin hikayesini?
Allah dostları tarafından buyurduki; Aklı emri olan kimseye müjdeler
olsun. Hevasına esir olan hevası önder olan aklıda esir olan kimseye yazıklar olsun.
Denildiki; Kimki günahı terk ederse kalbi incelir. Kimki haramı terk
ederse helal yerse onun düşüncesi safi olur. Hazreti Allah bağzı nebisine vahyetti sana emretiğim şeylerde itaat et sana nasihat ettiğim şeylerde asi olma.
Bazısı dediki; Aklın kemali Hazreti Allahın rızasına tabi olmaktır. Ve
hazreti allhın gadabından kaçınmaktır.
Denildiki; Faziletli kimseler için gariplik olmaz . cahil içinde vatan olmaz. Denildiki; kimki Allah katında itaatinde olursa Allah yakın olur İnsanlar
arasında garip olur.
Denildiki; Taat hareketi mağfiretin delilidir. Cismin hayat delili olduğu
gibi.
Nebi s.a.v. buyurduki; Dünya sevgisi hataların aslıdır. Bütün fitnelerin
cemisi öşür ve zekat vermemektir.
Denildiki; kimki kusurlarını ikrar ederse övülmeye layıktır. Kusurları ikrar
etmek kabul alametidir.
Nimete karşı küfür adiliktir. Ahmak ile sohbet adiliktir.
Şiir
Ey dünya ile meşgul olan kimse muhakkak onu uzun yaşamak aldattı. Ecel ona yaklaşıncaya kadar gaflette o kimse devam etti.
Ölüm ansızın gelir amle sandığın kabirdir.
Onun ahvali üzerine sabret ölüm ancak ecel ile gelir.
Üçlü Babi
Nebi s.a.v rivayet olundu ki: Kimki sabaha geçim darlığından şikayet
ederek dahil olursa sanki o kimse rabbini şikayet ediyor demektir. Kimki dünya işlerinden üzülerek sabaha dahil olursa hazreti Allaha gadaplanmış olarak sabaha dahil olur. Kimki zengine zenginliğinden dolayı tevazu ederse dininin üçte biri gitmiş olur.
Ebu bekrinissıddık radıyAllahu anhın buyurduğu şeyde üçlü babdandır. Ebu (r.a.) buyurdu ki; 3 şey 3 şey ile elde edilmez. Zenğinlik temenni
ile, gençlik boya ile, sıhhatta ilaç ile.
Ömer radıyAllahu anh’ın buyurduğu şeyde üçlü babdandır.
Ömer (r.a.) buyurdu ki; İnsanlarla güzel geçinmek akln yarısıdır. Güzel
soru sormak ilmin yarısıdır. Güzel tedbir meişetin yarısıdır.
Osman radıyAllahu anh’ın buyurduğu şeyde üçlü babdandır.
Osman (r.a.) buyurdu ki; Kimki dünyayı terk ederse Allah onu sever
kimki günahı terk ederse melekler onu sever kimki Müslümanlardan arzualrını keserse Müslümanlar da onu sever.
Ali radıyAllahu anh’ın buyurduğu şeyde üçlü babdandır.
Ali (r.a.) buyurdu ki; Muhakkah dünya nimetlerinden nimet olarak İslam
sana kafidir.Meşguliyet olarak taat sana kafidir. Muhakkak ibretlerden de İbret olarak ölüm sana kafidir.
Abdullah ibni mesud radıyAllahu anh’ın buyurduğu şeyde üçlü babdandır. Abdullah ibni mesud (r.a.) buyurdu ki; Nice nice Allah tarafından
nimet üzerine az koşanlar vardır. nice nice imtihan olanlar vardır üzerine medhetmekle. Nice nice aldananalr vardır hz Allahın üzerlerini örtmesiyle.
Davut a.s’ın buyurduğu şeyde üçlü babdandır.
Davut a.s. buyurdu ki; zeburda vahyolundu akıllı kimse üzerin evacip
olan ancak 3 şeyle meşgul olmasıdır. Ahiret için hazırlanmak Dünya hayatı için külfet helal olarak lezzeti talep etmek.
Ebu hureyre radıyAllahu anh’ın buyurduğu şeyde üçlü babdandır.
Ebu hureyre (r.a.) buyurdu ki; Nebi s.a.v buyurdu 3 şey kurtarıcıdır. 3
şey helak edicidir 3 şey dereceleri yükseltir. 3 şey keffarettir. İnsanları kurtarıcı şeyler gizlide açıkta hz Allahtan korkmak,zenginlikte fakirlikte iktisatlı olmak gadab ve rıza halinde adaletli olmak. Helak edici şeyler şiddetli cimrilik, kendisine tabi olunmuş heva, kişinin nefsini beğenmesi. Dereceleri yükselten şeyler selamı yaymak, yemek yedirmek, insanlar uykuda iken gece namazı kılmak. Keffaret olan şeyler soguklarda abdest almak, cemaate gitmek, bir namazdan sonra bir namazı beklemek. Cebrail a.s nebi s.a.v efendimize ey nebi sen dilediğin kadar yaşa muhakkak öleceksin. Dilediğini sev muhakkak ondan ayrılacaksın. Dilediğini işle muhakkah cezalandırılacaksın. (ameline göre muamele göreceksin)
Peygamber efendimiz ancak arşın gölgesi müstesna hiçbir gölgenin olmadığı günde hz Allahın arşının gölgesinin altında 3 zümreyi
gölgelendirecektir. Meşakkatli zmanda abdest alan, karanlıklarda (sabah ve akşam yatsı vakti) mescitlere yürüyen, açları doyuran.
İbrahim as denildiki hangi sebeble hz Allah seni Halil seçti . ibrahim a.s. 3 şey ile dedi Ben hz Allahın emrini gayrısı üzerine daima tercih ettim. Hz Allahın kefil olduğu aldıgı verdiği şeyde ben kederlenmedim. Ben hiç akşam ve sabah yemeği ancak müsafirlerle yedim.
Bazı hukema buyurdu ki; 3 şey kederleri açar hz Allah’ı zikir, evliya ile
karşılaşmak, hükema sözü dinlemek.
Hasan-ı basri buyurdu ki; kendisi için edep olmayan kimse için ilimde
yoktur. Kendisi için sabır olmayan kimse için din de yoktur. Kendisi için vera olmayan kimse içinde hz Allahın yakınlığı yoktur.
Muhakkah rivayet olundu ki. Beni israilden bir racul ilim talebi için yola
düştü bu haber peygamberlere ulaştı .Racul peygambere geldi peygamber ona ey genç sana 3 haslet ile nasihat edeceğim. 3 haslet de evvelkilerin ve ahirkilerin ilmi vardır. Açıkta ve gizlide Allahtan kork. Lisanınıda
mahlukattan muhafaza et.onalrı hayır ile zikret. Ekmeğinede dikkat
etçünkü sen o ekmeği yiyorsun hatta helalden olsun.Genç ilim öğrenmeye çıkmaktan vazgeçti.
Rivayet olundu ki beni israilden bir racul ilimden 80 sandık topladı
fakat ilim menfaat vermedi Hz Allah nebilerine vahyetti ilim toplyan gence söyle ilimden çok şey toplamış olsada 3 şey ile amle etmedikce ilim ona menfaat vermez.Dünyayı sevme çünkü dünra mü’minleri dârı değildir. Şeytana arkadaş olma müminin dostu değildir. Haz Allahın kullarından birine eziyet etme müminin sanatı değildir.
Ebu Süleyman Daranı hz buyurduğu şeylerde üçlü babdandır.
Ebu Süleyman Daranı hz buyurduki; Ey benim Allahım eğer sen beni
günahım ile talep edersen ben seni elbbete affın ile talep ederim eğer sen beni cimrilik ile talep edersen elbette ben seni çömertlik ile talep ederim. Eğer sen beni cehennemine dahil edersen ben cehennem ehline seni sevdiğimi haber veririm.
Hukema tarafından denildiki; İnsanların en mutlusu kendisi için
alim (bilici) bir kalb sabırlı beden ve elinde olana kanaat getirendir.
İbrahim Nehai buyurduğu şeylerde üçlü babdandır.
İbrahim Nehai buyurduki; Sizden önce helak olanalr şu üç şeyle helak
oldu. Fuzuli kelam , fuzuli yemek, fuzuli uykudur.
Yahya bin meazzirrazi buyurduğu şeylerde üçlü babdandır
dünyayı terk ederse girmeden kabrini bina ederse ve mulaki olmadan önce rabbini razi ederse o kimseye müjdeler olsun.
Hz Alinin buyurduğu şeylerde üçlü babdandır
Hz Ali buyurduki; Kimki kendisinin yanında Ha Allahın sünneti
resulullahın sünneti evliyasının sünneti olmazsa onun elinde hiç birşey yoktur.Hz Aliye denildiki Allahın sünneti nedir ali buyurduki insanların sırlarını gizlemektir. Resulullahın sünneti nedir ali buyurduki insanlar ile iyi geçinmektir. Evliyanın sünneti nedir insanlardan gelen ezaya katlanmaktır. Bizden öncekiler bu üç şey ile birbirlerine casiyet ettiler birbirlerine bu hasletler ile yazışırlardı. Kimki ahret için bir iş yaparsa din ve dünya işlerinde Allah ona kafi gelir. Kimki iç alemini güzelleştirirse Allah onun dış alemin güzelleştirir. Kimki kendisi ile Allah arasındaki işlerini düzeltirse Allah’da onun ile insanlar arasını düzeltir.
Hz Alinin buyurduğu şeylerde üçlü babdandır
Hz Ali buyurduki; Sen hazreti Allah yanında insanların en hayırlısı ol
Nefsinin yanında insanların en şerlisi ol İnsanalrın yanında insanalrdan bir kimse gibi ol.
Hz Allah Uzeyr a.s. vahyettiki ; Ey uzeyr sen küçük günah işlediğinde
onun küçüklüğüne bakma sen o günahı kim için işledin ona bak. Sana az bir hayır isabet etitğnde onun küçüklüğüne bakma seni onun ile
rızıklandırana bak. Sana bir bela isabet ettiğindebenim senin ayıpların bana yükseldiğinde meleklerime şikayet etmediğim gibi sende beni mahlukatıma şikayet etme .
Hatemi Esamın buyurduğu şeylerde üçlü babdandır
Hatemi Esam buyurduki; Hiçbir sabah yoktur ki şeytan ban ey hatem ne
yiyorsun ne giyiyorsun nerede oturuyorsun akabinde ben şeytana söylerim ki ölümüm yiyorum kefen giyiyorum kabirde oturuyorum.
Peygamberimiz buyurduki; Kimki günahın rezilliğinden taatın azizliğine
çıkarsa Allahu Teala onu hiç malı olmadığı halde zengin kılar. Hiç askersiz olduğu halde onu kuvvetlendirir. Cemaatsiz olduğu halde onu üstün kılar.
Rivayet olunduki; Nebi s.a.v. birgün sahebnin yanına çıktı onarla nasıl
sabahladınız diye sordu onlarda Hz Allaha iman eder olduğumuz ghalde sabahladık dediler. Peygamber efendimiz sizin imanınızın almeti nedir dediler sahabe biz belaya sabrederiz bolluk üzere hz Allaha şükrederiz Allahın hükmüne razi oluruz. Nebi a.s. kabenin rabbine yemin ederim ki siz hakikaten mü’minsiniz.
olduğu halde mülaki olursa onu cennetime idhal ederim kimsi bana gadabımdan korkar olduğu halde mülaki olursa onu cehennemimiden uzaklaştırırım. Kimki benden haya eder olduğu halde bana mülaki olursa onun günahlarını hafaza meleklerine unuttururum.
Abdullah ibni mes’udun buyurduğu şeylerde üçlü babdandır
Abdullah ibni mes’ud r.a.buyurduki; Sen hz Allahın senin üzerine farz
kıldığı şeyleri eda et insanların en çok ibadet edeni olursun. Sen hz Allahın haramalrından kaçın insanların en zahidi olursun. Sen hz Allahın senin için taksim ettiği şeye razi ol insanların en zengini olursun.
Salihi merkadinin buyurduğu şeylerde üçlü babdandır
Salihi merkadi buyurduki; Salihi merkadi bağzı diyarlara uğradı dediki
ey diyar seni evvelki ehlin geçmişte sende iman edenler sende
geçmişte sakin olanalar nerede? Hatıftan bir ses onarlın eserleri eskidi çürüdü onların cesetleri toprak altında kaldı onarlın amelleri boyunalrında gerdanlık baki oldu.
Hz Ali buyurduki buyurduğu şeylerde üçlü babdandır;
Hz Ali buyurduki; Sen dilediği kimseye isteğini ver onun emiri olursun.
Sen dilediğin kimseden iste onun esiri olursun sen dilediğnden müstağni ol onun dengi olursun.
Yahya bin muaz r.a. buyurduğu şeylerde üçlü babdandır.
Yahya bin muaz r.a. buyurduki; Dünyanın küllisini terk etmek küllisini
almaktır. Kim dünyayı terk ederse dünyayı almış olur. Kimki dünyanın hepsini alırsa dünyanın hepsini terk etmiş olur. Dünyayı almak dünyayı terk etmektedir.
İbrahim bin edhem buyurduğu şeylerde üçlü babdandır
İbrahim bin edhem buyurduki; İbrahim bin edhem hazretlerine sen
zühdü nasıl bulursun dedielr İbrahim bin edham hz ben zühdü üç şey ile buldum ben kabri Kalbimi teskin eden kimse benimle beraber olmadığı halde kalblere korku salar olarak gördüm. Ben uzun bir yol gördüm halbuki benim azığım yoktu. Ve cebbar olan hz Allahıbenimle beraber bir delil olmadığı halde hükmeder gördüm.
Ariflerin büyüklerinden şibli buyurduki; Ey Allahım muhtaç ve
zayıf olduğum halde ben sana yaklaşmayı bağlanmayı seviyorum Ey Allahım sen seyidim olduğun halde benden zengin olduğun halde benim günahlarımı bana bağışlamayı nasıl sevmeyeceksin. Sen Allah ile dostluk kurmayı istediğin zaman nefsinden oyunalrından uzaklaş. Şibli buyurduki siz Allaha vasıl olmanın lezzetini tatmış olsaydınız elbette uzaklaşmanın acısını bilirdiniz.
Süfyani sevri buyurduğu şeylerde üçlü babdandır.
Süfyani sevri ye hazreti Allah ile ünsiyetten sual olundu ünsiyet nedir
süfyani sevri güzel vve parlak yüz ile güzel ses ile ve fasih lisan ile dostluk kurmamaktır.
İbni Abbas r.a. buyurduğu şeylerde üçlü babdandır.
İbni Abbas buyurduki; zühd üç harfdir ze-he-dal Ze ahiret için azıktır.
He din için hidayettir. Dal taata devam etmektir. Başka mevzıde başka yerde denildiki zühd üç harftir Ze zineti terk etmek. He hevayı terk etmek. Dal dünyayı terk etmektir.
Hamidi leffafinin buyurduğu şeylerde üçlü babdandır
Hamidi leffafi buyurduki; Bana bir racul geldi ve bana vasiyet et nasihat
et dedi. Bende ona dinin için kuranın kılıfı olduğu gibi kılf yap. Dinin kılıfı nedir dediler Zaruretten fazla kelamı terk etmek zaruret olan müstesna dünyayı terk etmek. Ancak zururet mevzılerde müstesna insanlara karışmayı terketmektir.
Sonra sen bilki denildiki zühdün aslı haramların küçüğünden ve
büyüğünden kaçınmaktır. Zor veya kolay farzların cemisini eda etmektir. Azına veya çoğuna dünyayı ehli üzerin eterketmektir.
Lokman hekim buyurduki; Ey oğulcağızım İnsanlar üç kısımdır. Hazreti
Allah için nefsi için ve kurt ve böcekleriçindir. Allah için olan insanın ruhudur. Neefsi için olan amelidir. Kurt ve böcekleriçin olan cismidir.
Hz Ali buyurduki; Üç şey zihinde ziyede eder ve bağlamı giderir Misvak
oruç ve kuranı kerim okumak.
Ka’bul ahber buyurduki şeytandan mü’minler için kaleler üçtür.
Mescidler kaledir Allahı zikir kaledir kuranı kerim okumak kaledir.
Bazı hukema buyurduki; Üç şey hazreti Allahın hazinesindendir onu
ancak sevdiği kuluna verir . Fakirlik sabır ve hastalık.
İbni Abbas hazretlerine günlerin ayların amellerin hayırlısından sual
olundu İbni Abbas buyurduki ; Günlerin hayırlısı Cuma ayların hayırlıs ramazan ayı amelerin hayırlısı vaktinde kılınan beş vakit
namazdır.Bundan üçgün geçti ve bu haber ali efendimize ulaştı İbni Abbas r.a. bundan sual olundu ve şunlar ile cevap verdi Hazreti ali buyurduki doğudan batıya bütün hukema bütün ulema bütün fukeha elbette onun gibi cevap verirdi fakat ben müstesna amelerin hayırsı Hz Allahın sende amellerini kabul ettiğidir. Şehirlerin hayırlısı hz Allaha tevbei Nasuh ile tevde ettiğin aydır. Günlerin hayırlısı dünyadan hz Allaha iman eder
olduğun halde çıktığın gündür.
Şiir
Gece ve gündüz bizi eskitiyor sen görmüyormusun. Aşikar ve gizli halbuki bizler oynuyoruz.
Dünya nimetlerine meyletme muhakkah dünya vatanı kalacak vatan değildir.
ölmeden önce Nefsin için amel et. aldatmasın seni dost ve ahbablığının çokluğu
Cenabı hak bir kulunun hayrını istediği zaman onu dininde fakih kılar. Dünyada onu zahid kılar. Nefsinin ayıplarını ona gösterir.
Peygamber efendimiz buyurdular ki: Dünyanızdan bana üç şey
sevdirildi: güzel koku, helal nisa, gözüm nuru olan namaz. Peygamberimiz ashabı ile oturduğu halde Ebu bekr efendimiz geldi doğru söylüyorsun ya resulAllah dedi. Banada dünyadan bana üç şey sevdirildi senin yüzüne bakmak malını Allah yolunda infak etmek kızımın Rasulullahın zevcesi olması. Hz. Ömer ra doğru söylüyorsun Ya ebabekr banada dünyadan üç şey sevdirildi.iyilikle emretmek, kötülükten nehyetmek eski ve yamalı elbise giymek
Hz. Osman ra doğru söylüyorsun ya Ömer Dünyada banada üç şey
sevdirildi.:aç doyurmak, kuran okumak, çıplak giydirmek. Hz. Ali ra doğru söylüyorsun ya Osman banada dünyadan üç şey sevdirildi: misafire
hizmet etmek, yaz gününde oruç tutmak, kılıç ile savaşmak. Beyan olundu Cebrail as Hazreti Allah sizin konuşmalarınızı işittiği vakit beni gönderdi. Ben dünya ehlinden olsaydım sevdiğim şeylerden bana sormanı sana emretti Petgamber efendimiz dünya ehlinden olsaydın ne şey severdin. Cebrail a.s. buyurdu delalette olanları hidayet etmeyi, Allah itaatkar olan gariblerle ünsiyet etmeyi, darlık içinde olan fakirlere yardım etmeyi. Ve Cebrail a.s. buyurdu izzet sahibi olan hazreti Allah kullarında 3 hasleti sever. Bütün kudretini Allah yolunda harcamak pişmanlık anında ağlamak ve Herzamanda sabır.
Hükemanın bazısı Buyurdu: Herkim aklına itibar ederse sapıdır delalete
düşer. Herkim malı ile kendini zengin görürse bu ona kafi gelmez. Herkim kendini mahlukattan üstün görürüse o zelil olur.
Bazı hukema buyurdu Haz Allahı bilmenin meyvesi üçtür. Hazreti
Allahtan haya etmek Hazreti Allahı sevmek Hazreti Allah ile yakınlık kurmak.
Nebi a.s. buyurduki: Hz Allah için muhabbet mağrifetin esasıdır.
yekinin başı takva ve hz Allahın takdirine rızadır.
Süfyan bin Uyeyne r.a. şöyle söyledi Herkim Allahı severse Allah onu
sever.Kim hz Allahın sevdiklerini severse hz Allah yolunda sevmeyi sever. Herkim Allah yolunda sevmeyi severse insanlar hz Allahın onu sevdiğini bilmez.
Nebi a.s. buyurdu sevğinin doğruluğu 3 haslettedir. Başkasının sözü
üzerin esevdiğini sözünü seçmek. Başkaları il eberbaer olmayı tercih etmek yerine sevdiği ile berbaer olmayı tercih etmek. Gayrısının rızasını tercih etmek yerine sevdiğinin rızasını tercih etmek.
Vehb bin Münebbihil yemani r.a. buyurdu tevratta yazılmıştır ki dünya
onun olsa bile hırslı insan daima fakirdir. Allaha itaat eden her ne kadar köle bile olsa itaat olunmuştur.Kanaat eden aç olsa bile zengindir.
Bazı hukema buyurdu ki kim hz Allahı bilirse mahlukat ile beraber o
kimse için bir tad bir lezzet olmaz. Herkim dünyayı bilirse o kimse için dünyaya rağbet olmaz. Kim hz Allahın adaletini bilirse davacılar ona yönelmez.
Zinnüni Mısrı buyurdu ki Her korkak korktuğundan kaçar. Bir şeye
rağbet eden onu talep eder. Her Allah ile dost olan nefsinden nefret eder kaçar.
Zinnüni Mısrı buyurdu ki hz Allahın sıfatlarını bilen kimse sevgiye
esirdir. Onun kalbi basiret sahibidir. Allah için olan ameli çoktur. Hz Allahı tanıyan bilen vefalıdır. Onun kalbi zekidir.( Birşeyi anlamakta suratlidir) Hz Allah için olan amelleri temizdir.
Süleyman-ed Darani buyurdu ki : dünyada ve ahrette her hayrın aslı
hz Allahtan korkmaktır. Dünyanın anahtarı doymaktır dünyanın anahtarı doymak ahretin anahtarı açlıktır.
Denildiki ibadet sanattır. Dükkanı halvettir. Sermayesi takvadır. Kazancı ise cennettir.
Malik Bin Dinar buyurdu ki: üç şeyi sen üç şey ile güzelleştirki hakiki
mü’minlerden olasın. Kibri tevazu ile hırsı kanaat ile hasedi nasihat ile güzelleştir.
Nebi s.a.v buyurdu; Ebuzer gifari hazretlerine Ya ebazer sen gemini
güzelleştir. Çünkü deniz derindir. Sen azığını tam olarak hazırla çünkü sefer zordur. Sen yükünü hafiflet çünkü geçit zordur. Sen amelini ihlasla yap çünkü seni gören sana muttali olan hz Allahtır.
Şiir
İnsanlar üzerine tevbe etmeleri lazımdır. Fakat günahı terketmleri daha lazımdır.
Belalara sabır zordur. Lakin sevabı kaçırmak daha zordur.
Zamanın değişmesi aciptir. Lakin insanların gafleti daha aciptir.
Gelecek olan her şey yakındır. Lakin bu gelecek olan şeylerden ölüm daha yakındır.
Hukemanın bazısı buyurdu; dört şey vardırki güzeldir lakin dörtşey
daha vardırki dörtşeyden daha güzeldir. Erkekte haya güzledir lakın kadında daha güzeldir. Herkişide adalet güzeldir lakin idarecide daha güzeldir. Yaşlı insanda tevbe güzeldir. Lakin gencin tevbesi daha güzeldir. Çömertlik zenginde güzeldir. Lakin fakirin çömerdi daha güzeldir.
Bazı hükema buyurdu; dörtşey çirkindir. Fakat dört şey bu dötr şeyden
daha çirkindir. Geçnte günah çirkindir yaşlıada ise daha çirkindir. Cahillerde Dünya ile meşgul olmak çirkindir alimde daha çirkindir.
İnsanların cemisinde Emirlere uymakta tembellik çirkindir. Lakin alim ve talebelerde daha da çirkindir. Zenginlerde kibirlik çirkndir fakirde ise dahada çirkindir.
Nebi a.s buyurdu; sema ehli için yıldızlar emniyet kaynağıdır. Yıldızlar
dağılınca sema ehli için hz Allahın hükmü gerçekleşmiş olur. Benim zürriyetim ümmetim için emniyet kaynağıdır. Benim ehli beytim gidince ümmetim üzerine hüküm gerçekleşir. Ashabım için ben emniyet
kaynağıyım ben gittiğim zman hz Allahın hüküm ashabım üzerine tecelli eder. Dağlar arz ehli için emniyettir. Dağlar yok olunca Allahın hükmü arz halkına tecelli eder.
Hz ebu Bekir buyurdu; Dört şeyin tamamlanması dört şey iledir. Namaz
sehiv secdesi ile oruç sadaka-ı fıtır ile hacın tamamlanması kurban ile imanın tamamlanması cihat iledir.
Abdullah İbni Mubarek buyuruyor; Her kim günde oniki rekat namaz
kıalrsa namazın hakkını ödemiş olur. Her kim heray üçgün oruç tutarsa oruçun hakkını ödemiş olur. Her kim hergün yüzayet okursa kuranın hakkını ödemiş olur. Her kim Cuma gunu bir dirhem sadaka verirse sadakanın hakkını eda etmiş olur.
Ömer r.a. buyurdu; Denizler dörttür. Heva gunah denizidir. Nefs şehvet
denizidir. Ölüm ömürlerin denizidir. Kabir pişmanlık denizidir.
Osman r.a buyurdu; Ben ibadtin tadını dört şeyde buldum birincisi hz
Allahın farzlarını yerin egetirmek. İkincisi hz Allahın haramından kaçınmak üçünsücü hz Allahtan sevap talep ederek iyiliği emretmek. Dördüncüsü hz Allahın gadabından kaçınarak kötülükten nehyetmektir.
Hz Osman buyurdu ki; dörtşey vardırki dış görünüşü faziletlidir iç
görünüşü vaciptir. Salihlere karışmak fazilettir onalara tabi olmak vaciptir. Kuranı kerim okumak faziletlidir onun ile amel etmek frazdır. Kabirleri ziyaret fazilettir. Kabre hazırlanmak vaciptir. Hasta ziyareti sevaptır o hastanın vasiyetini hazırlamak fazilettir.
Hz Ali buyurdu ki; herkim cennete aşık olursa hayırda surat eder.
Herkim nardan korkarsa şehvetten sakınır. Herkim ölüme inanırsa
lezzetlero kimse üzerine kesilir. kimki dünyayı bilirse musibetler ona kolay gelir.
Nebi s.a.v. buyurdu; namaz dinin direğidir. Susmak ise daha faziletlidir.
Sadaka rabbın gadabını söndürür. Susmak ise daha faziletlidir. Oruç ateşten koruyan bir kalkandır. Susmak daha faziletlidir. Dinin alemeti cihattır susmak daha faziletlidir.
Hz Allah beni israilden olan bir nebiye vahyetti ; Cenabı hak
buyurdu senin batıldan susman benim rızam için oruçtur. Senin azaların haramlardan koruman benim rızam için namazdır. Senin
mahlukattan ümid kesmen benim rızam için sadakatır. Senin Müslümanlardan ezayı men etmen benim rızam için bir cihattır.
İbni Mesut r.a. buyurdu; dört şey kalbin zulmetindendir.aldırış
etmenden Aşırı doymuş bir karın zalimlerle sohbet geçmiş gunahını
unutmak ve uzun yaşama arzusu. Dört şey kalbin nurundandır. Korkudan dolayı doymamış karın. Salihlerle sohbet. Geçmiş gunahını hatırlamak. Emeli kısaltmak.
Hatemi Esam buyurdu ki; Kimki dört şey olmadan dört şeyi iddia
ederse onun davası yalandır. Kimki hz Allahın sevgisini idda ederse haz Allahın haramlarından kaçmazsa onun davası yalandır. Herkim nebi sevdiğini iddaa eder miskin ve fakiri çirkin görürse onun davası yalndır. Kimki cennetin sevgisini iddia eder tasadduk etmezse onun davası yalandır. Kimki cehennemden korktuğunu iddaa edip gunahlardan kaçınmazsa onun davası yalandır.
Nebi a.s buyurdu; Şekavet alameti dörttür. Geçmiş gunahları unutmak
halbuki o gunahlar hz Allah tarafından muhafaza ediliyor. Geçmiş İyilikleri hatırlamak halbuki kabul olundumuyoksa redmi
olundu bilmiyor. Okimsenin dunyada kendinden üstün olana bakması dinde de kendinden aşağı olana bakması. Hz Allah şöyle buyurur. Okulumu ben istiyorum o beni istemiyorum bende onu terkettim. Saadet alemti dörttür. Geçmiş gunahları hatırlamak. Geçmiş hasenatı unutmak. Dinde kendisinden üste bakması dünyada kendisinden aşağı olana bakması.
Bazı hukema buyuruyor; Muhakkah iman alameti dörttür. Takva , haya,
şükür, sabır.
Nebi s.a.vbuyurdu ; Analar dörttür. İlaçların tedavilerin anası edeplerin
anası, ibadetlerin anası, iyi arzuların anası. İlaçların tedavilerin anası az yemektir. edeplerin anası az konuşmaktır. İbadetlerin anası az gunah işlemektir. Arzualrın anası, sabırdır.
Nebi s.a.s. buyurdu; Beni ademin cisminde dört cevher vardır. Dört
şey o dördü izale eder. Dört cevher akıl din haya ameli Salih. Gadap aklı giderir. Haset dini giderir. Tama düşkünlük hayayı giderir. Gıybet Salih ameli giderir.
Nebi s.a.s. buyurdu; Cennetteki dört şey cvennetten hayırlıdır. Cennette
ebedi kalmak cenneten hayırlıdır. Meleklerin hizmet etmesi cenneten hayırlıdır. Cennette peygamberimize komşu olmak cennetten hayırlıdır. Cennette hz Allahın rızası cenneten daha hayırlıdır. Cehemmende dötr şey cehennemden daha şerlidir. Narda ebedi kalmak nardan daha şerlidir. Cehennemde meleklerin kafirleri kötülemesi nardan daha şerlidir. Narda şeytanın komşuluğu nardan daha şerlidir. Narda hz Allahın gadabı nardan daha şerlidir.
Hükemanın bazısı sual olunduğu zaman Hazreti Allah ile braber
muvafakat(uyum) üzereyim. Nefsim ile beraber muhalefet üzereyim. Mahlukatla beraber nasihat üzereyim. Dünya il eberaber zaruret üzereyim. Hukemanın bazısı dört semavi kitaptan dört kelimeyi seçti Tevrattan kimki hz Allahın verdiği rızka razı olursa dünya ve ahirette rahat olur. İncilden kimki nefisinin arzularını terk ederse dünya ve ahirette aziz olur. Zeburdan kimki insanlardan ayrılır yalnız kalırsa dünya ve ahrette helak olmaktan kurtulur. Furkandan kimki lisanı muhafaza aederse dünya ve ahirette selamet bulur.
Ömer r.a. rivayet olunduki hz Allaha kasem ederimki ben bir bela ile
benim dinimde olmadığı zaman (dinime ibadetime zarar vermedi zaman) İkincisi o bela başıma gelenden daha büyük olmadı zaman. Üçüncüsü o bela rızadan mahrum bırakmadığı zaman. Dördüncüsü ben o belaya karşılık sevabı ümit ediyorum.
Abdullah ibni mubarek buyuruyor. Muhakkak hikmet sahibi bir kimse
sözleri topladı o sözlerden kırkbin söz seçti sonra kırbin sözden dörtbin seçti dört binden dörtyüz seçti. dörtyüzden kırk söz seçti. Kırk sözden dört kelimeyi seçti. Birincisi herne halde olursa olsun kadınlaraitimat etme. İkincisi her hal üzerine mala sakın aldanma. Üçüncüsü midenin takat
getiremeyeceğinin midene yükleme. Sana vermeyen ilimden sen toplama.
Muhammed ibni Ahmet Rahimehüllah Aziz ve Celil olan hz Ve seyyiden ve hasuran ve nebiyyen min'es-salıhiyn. Kavli hakkında buyurdu seyyid olarak hz Allah Yahya a.s. zikretti halbuki Yahya a.s. hz Allahın kulu idi dört şeye galib geldiği için zikretti. Nefsine galip iblise galip lisanına galip gadabına galip olduğu için hz Allah seyyid olarak zikretti.
Hz Ali r.a. dört şey devam ettiği müddetce dinde zail olmaz dünyada zail
olmaz. Galib ve üstün olarak devam eder. Zenginler kendilerine verilen ile cimrilik yapmadıkca. Alimler bildikleri ile amel etmeye devam ettikce. Cahiller bilmedikleri ile kibirlenmeyip ve böyle devam ettikçe fakirler dünya karşılığı ahretlerini satmamaya devam ettikçe.
Peygamber efendimiz muhakkah hz Allah kıyamet günü insanlardan
dört kişiyi insanlardan dört sınıf üzerine delil getirecek. Zenginlerin aleyhine delil Davut a.s. oğlu Süleyman a.s. Kölelere hizmetçilere delil Yusuf a.s. Hastalara delil eyyüp a.s. fakirlere delil isa a.s. olacaktır. Selam onlar üzerine olsun.
Saad ibni Bilal rahimehulah buyurdu. Muhakkak kul günah işlediğinde
hz Allah dört haslet ile o kula ihsan eder. Rızkı o kuldan almaz. Sağlığı o kuldan almaz. Hz Allah o kul üzerine günahların açıklamaz acilende onu cezalandırmaz.
Hatamü Esam buyurdu kim dört şeyi dört şeyi sarf eder değiştirir
yönelirse cenneti bulur. Uykuyu kabre övünmeyi mizana, rahatı sırata, şehvetide cennete terk ederse cenneti bulur .
Hamidi Leffafi rahimehullah buyurdu biz dört şeyi dört şeyde aradık o
dört şeyi diğer dört şeyde bulunca şaşırdık hata yaptık. Zenginliği malda aradık kanatta bulduk. Rahatlığı çok malda aradık az malda bulduk. Lezzetleri nimetlerde aradık sıhhatli bedenlerde bulduk. Rızkı arzda ardık onu gökte bulduk.
Ali r.a. buyurdu; dört şey varki o dört şeyin azı çoktur elem fakirlik ateş
düşmanlık.
Hatemi Esam buyurdu dört şeyin kadrini ancak dörk kişi anlar.
Gençliğin kıymetin ancak yaşlı anlar. Afiyetin kadrini ancak belaya uğrayan anlar. Sıhhatin kadrini hasta olan anlar. Hayatın kadrini ancak ölüler
anlar.
Ebu Nüvas şiirlerinde şöyle der.
Benim günahlarım düşündüğümde çoktur. Rabbimin rahmeti benim günahlarımdan daha geniştir.
Benim arzum yağtığım Salih amellerle olmadığında hz Allahın rahmetini ben daha çok ümid ediyorum
O Allahki benim mevlamdır o beni yaratandır. Muhakak hz Allah ikrra eder ben onun kuluyum ve boyun eğerim.
Eğer bağışlarsa bu rahmettir. Eğer aksi olursa ben neyaparım ne işlerim.
Nebi (s.a.v.) Buyurdu: Kıyâmet günü mîzan kurulur. Namaz ehli getirilir
mizanda mukafatların tamamı verilir. Sonra Oruç ehli getirilir. Mizanda mukafatların tamamı verilir. Sonra hac ehli getirilir mizanda mukafatların tamamı verilir. Sonra bela ehli getirilir. Onlar için mizan dilkilmeyecek amel defterleride açılmayacaktır. Hesapsız olarak onların mukafatları verilecek. Hz Allah o bela ehlinin sevabını çok verdiğinden dolayı Afiyet ehli onların yerinde olmayı temenni edecek.
Bazı Hukema Buyurdu: Âdemoğlunu dört yağmacı karşılar: Ölüm meleği
zorla ruhunu alır. Vârisler zorla malını paylaşır. Kurtlar cesedini zorla alır. Kıyamet gününde amelini davacılar zorla alır.
Bazı Hukema buyurdu: Kimki şehvetler ile meşgul olursa onun için bir
kadın lazımdır. Kim mal toplamakla meşgul olursa elbette haram lazımdır. Kimki Müslümanlara menfaatli olmakla meşgul olursa elbette inanlarla iyi geçinmesi lazımdır. Kimki ibadetle meşgul olursa elbette onun için ilim lazımdır.
Hz Ali buyurdu: Amellerin en zoru dört haslettir. Öfkelendiğinde afv
etmek. Fakirlik zamanında çömertlik. Yalnız iken haramlardan sakınmak.Korktuğu veya bir şeyi ümit ettiği kişiye karşı doğruyu söylemek.
Zebur kitabında Hz Allah Davut a.s. vahyetti; Akıllı kimse hikmet
sahibi dört saadetten hâli olmaz.Bir saatte rabbine munacaat eder. Bir saatte nefsini hesaba çeker. Bir saatte ayıplarını ona haber veren
kardeşlerinin yanına yürür. Bir saatte helal olan lezzetler ve nefis için terk eder.
Bazı Hukema buyurdu; Bütün ibadetler kulluğa aittir dörttür. Ahitlere
vefa göstermek (farzlara dikkat edecek). Hududu muhafaza etmek (Hz Allahın koyduğu yasaklar). Kaybettiği şeylere sabır göstermek (Elinden çıkana). Elinde olan her şeye razi olmak.
Besli Babi
Peygamber efendimiz buyurdu; Herkim beş şeyin kıymetini bilmezse
beş şeyi kaybetmiş olur. Herkim alimi hafife alırsa dinini kaybetmiş olur. Herkim emirleri (idareci) hafife alırsa dünyasını kaybetmiş olur. Herkim komşularını hafife alırsa menfaatini kaybetmiş olur. Herkim akrabalarını hafife alırsa sevgiyi kaybeder. Herkim aile ferdlerini hafife alırsa güzel yaşamayı kaybeder.
Peygamber efendimiz buyurdu; Ümmetin üzerine yakında bir zman
gelecek beşşeyi sevecek beş şeyi unutacaklar. Dünyayı sevip ahreti unutacaklar. Evleri sevip kabirleri unutacaklar. Malı sevip hesabı
unutacaklar. Ehlini sevip hurileri unutacaklar. Nefsin arzu ettiklerini sevip hazreti Allahın emirlerini unutacaklar. Onlar benden uzaktırlar bende onlardan uzağımdır.
Peygamber efendimiz buyurdu; Allahü Teâlâ kime beş şey ihsan
ederse, onun için beş şey hazırlar: hazreti Allah şükrü bir kula vermez ancak ziyadeleşmesini hazırlar. Hazreti Allah bir kula duayı vermez Hazreti Allah o kimse için icabeti hazırlamıştır. Hazreti Allah bir kula istiğfarı
vermez Hazreti Allah o kimse için mağfireti hazırlamıştır. Hazreti Allah bir kula tevbeyi vermez ancak i kişi için kabulu hazırlamıştır. Hazreti Allah bir kula sadakayı vermez ancak o kul için kabulu hazırlamıştır.
Hz Ebu Bekir buyurdu; Zulmetler beştir. O zulmetler için kandilerde
beştir. Dünyayı sevmek zulmettir. Bu zulmet için kandil takvadır. Gunahta zulmettir bu zulmet için kandil tevbedir. Kabir bir zulmettir bu zulmet için kandil Lailahe illAllah Muhammedür resulullahtır. Ahirette zulmettir bu zulmet için kandil Salih ameldir. Sırat zulmettir bu zulmet için kandil hakiki imandır.
Hz. Ömer R. A. rivâyet emiştir: Rasûlüllah S.A.V. buyurdu: Eğer gaybı
bilmek iddiâsı olmasaydı beş zümrenin cennetlik olduğuna şâhitlik
ederdim: Âile sâhibi olan fakir. Kocasını râzı eden kadın. Mehrini kocasına bağışlayan kadın. Ana ve babası kendisinden râzı olan evlât.
Hz. Osman R. A. Beş şey takvâ ehlinin alâmetidir: Din için çalışanlarla
oturmak. Dilini ve nâmûsunu korumak. Dünyalıktan bir şeye
kavuştuğunda onu vebâl kabul etmek. Dinden az bir şey geldiğinde onu ganîmet bilmek. Haram karışır korkusuyla helâlden aza râzı olmak. Bütün insanların kurtulduğuna inanıp sâdece kendisinin kurtuluşunda şüphe etmek.
Hz. Ali R. A.: Beş kötü hal olmasaydı bütün insanlar salih
olurdu: Câhilliğe râzı olmak.Dünyaya hırslı olmak. Servet sâhibi iken cimrilik etmek. Ameline riyâ karıştırıp heder etmek. Kendi görüşünü beğenerek üstünlük iddiâ etmek.
Allah Teâla Habîbini beş şerefle şereflendirdi: İsmiyle şereflendirdi;
diğer peygamberlere Âdem, Nuh, İbrahim diye husûsî isimleriyle nida ettiği halde Ona Rasûlüm diye hitap etti. Cismiyle şereflendirdi; Zirâ peygamberimiz (s.a.v.) bir şey için dua ettiğinde Cenâb-ı Hak,bizzat kendisi cevap verdi. Diğer peygamberler için böyle değildir. Atâ ile
şereflendirdi; Allahü Teâlâ ona istemeden ihsanda bulundu. Hatasızlık ile şereflendirdi; Cenab-ı Hak Ondan zelle vâki olmadığı halde Allah seni affetti buyurup bağışladığını beyân etti. Rızâ ile şereflendirdi; Onun fidyesini, sadakasını ve nafakasını kabul etti. Halbuki diğer
peygamberlerinki böyle değildi.
Abdullah Bin Amir Bin Âs R. A.: Kendisinde beş şey bulunan kimse
dünya ve âhiret saâdetine kavuşur: “Lâ ilâhe illallâh Muhammedün
Rasûlüllah” Kelime-i Tayyibe’sini çok okumak. Başına belâ geldiğinde “İnnâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn, Lâ havle velâ kuvvete illâ billâhil Aliyyil Azîm” demek. Bir nîmet ihsan edildiğinde “Elhamdü lillâhi Rabbil âlemîn” deyip o nîmete şükretmek. Bir işe başlarken Besmele-i Şerîfe okumak. Günah işlediğinde “Estağfirullâh-el-Azîm ve etûbü ileyh” demek.
Hasan-ı Basrî Rh.A. buyurdu: Tevrat’tan beş kelime
yazılmıştır: Zenginlik, kanâattadır. Selâmet uzlette (halktan
uzaklaşmakta)dır. Büyüklük şehvetleri terk etmektedir. Faydalanmak uzun günlerde (Cennette)dir. Sabır az günlerde ( dünyada)dır.
Rasûlüllah S.A.V. buyurdu: Beş şeyden önce beş şeyin kıymetini bilin:
İhtiyarlamadan önce gençliğin; Hastalanmadan önce sıhhatin; Fakir düşmeden önce zenginliğin; Ölmeden önce hayatın; Meşgûliyetten önce boş vaktin kıymeti.
Yahyâ bin Muâz-ı Râzı Rh.A. buyurdu: Çok yiyenin eti çok olur. Eti çok
olanın kalbi katılaşır. kalbi katılaşan da dünya âfet ve ziynetlerinde boğulur.
Süfyân-ı Sevrî Rh.A. buyurdu: Fakirler beş şeyi tercih ettiler: Nefsin
râhatını, Kalbin boşluğunu, Allahü Teâlâ’ya kulluğu, Hesâbın hafifini, Cennette yüksek dereceleri. Zenginler de beş kötü şeyi tercih ettiler: Nefsin yorgunluğunu Kalb meşgûliyetini Dünyaya kulluk etmeyi Hesâbın zorunu Derecenin aşağısını.
Abdullah Antakî Rh.A. buyurdu: Beş şey kalbin ilâcıdır: Sâlihlerle
oturmak. Kur’an-ı Kerim okumak. Az yemek. Gece kalkıp namaz kılmak. Sabah vakti ağlayarak niyazda bulunmak.
Alimler dediler ki: Tefekkür beş nevîdir:Allahü Teâlâ’nın âyetlerini
tefekkür etmek; bunun meyvesi tevhid ve yakîndir. Allahü Teâlâ’nın nîmetlerini tefekkür edip şükretmek; bunun meyvemesi, muhabbettir. Allahü Teâlâ’nın vaadini tefekkür etmek; bu, âhirete rağbeti artırır. Allahü Teâlâ’nın tehdîdini tefekkür etmek; bu, günahlardan sakınmayı ve itâatı artırır. Allahü Teâlâ’nın ihsânını ve kendisinin itâat ve ibâdette olan kusurlarını tefekkür etmek; bu da hayâ duygusunu artırır.”
Bazı Hükema Buyurdu; Beş şey kişiyi takvâya ulaştırır: 1- Sıkıntıyı
nîmete ihtiyar etmek 2- Zahmeti râhata ihtiyar etmek 3- Zilleti izzete ihtiyar etmek 4- Sükûtu füzûlî konuşmuya ihtiyar etmek 5- Ölümü hayata tercih etmek.
Rasûlüllah S.A.V. buyurdu: Gizlilik, sırları; Sadaka malı; İhlâs ameli;
Doğruluk sözleri; Müşâvere rey ve fikirleri muhâfaza eder.
Peygamber S.A.V. Efendimizden: Mal toplamada beş şey var: 1-
Toplamakta sıkıntı çekmek. 2- Allahı zikirden gaflet edip geri kalmak. 3- Hırsız ve soygunculardan korkmak. 4- Cimri adı verilmek. 5- Sâlihlerden uzak kalmak.
Malı dağıtmakta da beş şey var: 1- Onu arama zahmetinden kurtulup rahata kavuşmak. 2- Bekçiliğinden kurtulup Allah’ı zikir için boş vakit bulmak. 3- Hırsız ve soyguncudan emin olmak. 4- Cömert ismini kazanmak. 5- Sâlihlerle sohbet imkânı bulmak.
Süfyân-ı Sevrî R.A. buyurdu; Bu zamanda beş hâle sahip olmayan mal
toplayamaz: 1- Uzun emel . 2- Aşırı hırs. 3- Şiddetli cimrilik 4- Takvâ azlığı 5- Âhireti unutmak.
Şiir
Kocaya varmak ister, fakat Başka bir yerde biriyle birleşir.
Dünya, tâliplerinin hiçbirine ümit vermedi; Hepsini birer birer âhirete gönderdi.
Şüphesiz ben aldanmışım; çünkü, Belâlar vücûdumu azar azar yiyip bitirmekte.
Ahiret yolculuğu için azık hazırlayın zirâ, Münâdî, Hazırlanın gidiyoruz diye nida etmekte.
Hâtem-i Esam R.A. buyurdu: Acele Şeytandandır ancak beş yerde
sünnettir:1- Misâfire yemek ikram etmek 2- Cenazeyi teçhiz edip hazırlamak 3- Bülûğa eren kız çocuğunu evlendirmek 4- Vaadesi gelen borcu ödemek 5- Günah işlediğinde tevbe etmek
Muhammed Bin Durî R.A. buyurdu; Şeytan beş şey sebebiyle kovuldu:
1- Suçunu kabul etmedi. 2- Pişman olmadı. 3- Nefsini ayıplayıp kendini kusurlu görmedi. 4- Tevbeye azm ve kastetmedi. 5- Allah’ın rahmetinden ümidini kesti.
Adem A.S. da beş şey sebebiyle mesut oldu: 1- Kusurunu kabul etti.
2- Zellesinden dolayı pişman oldu. 3- Nefsini suçlu bulup ayıpladı. 4- Tevbede acele ve israr etti. 5- Allah’ın rahmetinden ümit kesmedi.
Şakîk-i Belhî R.a. Buyurdu; Size beş şey tavsiye ederim: 1- Allah’a
ihtiyâcınız kadar ibâdet edin. 2- Dünyadan ömrünüz kadar alın. 3- Azâba dayanabileceğiniz kadar günah işleyin. 4- Kabirde kalacağınız kadar azık hazırlayın. 5- Kalmak istediğiniz kadar cennet için amel edin.
Şakîk-i Belhî R.a. Buyurdu; Beş şeyi beş şeyde bulduk:1- Günahları terk
etmeyi kuşluk namazında 2- Kabir nurunu gece namazında 3- Münker ve Nekire cevabı, Kur'an-ı Kerim okumakta 4- Sırat köprüsünü geçmeyi oruç ve sadakada 5- Arşın gölgesini halvette.
Hz. Ömer R.A buyurdu Dili muhâfazadan iyi dost Takvâdan güzel elbise
Kanâattan üstün servet Nasîhatten üstün iyilik Sabırdan lezzetli yemek görmedim İyilik karşılık beklemeden Allah rızâsı için başkalarına mal ve sözle yardımda bulunmaktır.
Bazı Hükema Buyurdu; Beş şey zühd alametidir: 1- Allahü Teâlâya
güvenmek. 2- Halktan bir şey beklememek. 3- İhlasla amel etmek. 4- Zulme tahammül etmek. 5- Elde bulunana kanâat etmek.
Bazı Abidilerin Münâcâtı: İlâhî Uzun emel beni aldattı. Dünya sevgisi
helâk etti. Şeytan, dalâlete sevk etti. Nefs-i Emmare Hakdan men etti. Ey Yardım dileyenlere lütuf eden Rabbim Bana inayet et. Eğer sen yardım
etmezsen kim yardım eder.
Rasûlüllah S.A.V. buyurdu: Bir zaman gelecek, ümmetim beş şeyi sevip
beş şeyi unutacak: 1- Dünyayı sevip âhireti 2- Hayatı sevip ölümü 3- Evleri sevip kabirleri 4- Serveti sevip hesâbı 5- Halkı sevip Hâlikı unutacaklar.
Yahyâ Bin Muâz-ı Râzı R.A buyurdu İlâhî Geceler sana yalvarmakla
Gündüzler sana taatla hoştur. Dünya senin zikrinle güzeldir. Ahiret senin affınla Cennet Cemalini seyretmekle güzeldir.
Altili Babi
Peygamber (S.A.V.) buyurdu: Altı şey altı yerde gariptir: 1- Namaz
kılmayanlar arasında mescid 2- Okumayanlar arasında Mushaf. 3- Fâsıkın kalbinde Kur’an-ı Kerim. 4- Zâlim erkeğin elinde sâliha kadın 5- Kötü huylu kadın elinde sâlih erkek. 6- Söz dinlemeyenler arasında âlim. Allahü Teâlâ kıyâmet günü bunlara rahmetle nazar etmeyecek.
Peygamber (S.A.V.) Efendimiz buyurdu: Ben altı kişiye lânet ettim;
Allahü Tealâ ve duası makbul peygamberler de lanet ettiler: 1- Allah’ın kitâbına bir şey ilâve eden. 2- Allah’ın kaderini yalanlayan. 3- Allah’ın zelil ettiğini zorla aziz, aziz kıldığını zelil eden. 4- Haremi Şerifte Allah’ın haram kıldığı şeyleri helâl sayan. 5- Ehl-i Beytim hakkında zulum ile Allah’ın haram kıldığı şeyleri helâl gören. 6- Sünnetimi terk edip bid’at ve delâletle uğraşan. Allahü Tealâ böylelerine rahmet nazarı ile bakmaz.
Hz. Ebû Bekir Sıddîk (R.A.) buyurdu; Cebbâr olan Allahü Teâlânın
kudreti de üzerindedir İblis seni dini terk etmeye. Nefis günah işlemeye. Hevâ şehvetlere. Dünya kendisini âhiretten üstün göstermeye. Âzâlar, isyana. Allahü Teâlâ da cennete dâvet eder. İblise uyanın dini. Nefsi dinleyenin, rûhu. Hevâya uyanın aklı. Dünyayı tercih edenin âhireti yok olur. Allahın dâvetine uyan günahlardan kurtulur ve bütün hayırlara kavuşur.
Hz. Ömer (R.A.) buyurdu: Allahü Teâlâ altı şeyi, altı şeyde gizledi:1-
Rızâsını tâatte 2- Gazabını günahda 3- İsm-i Âzamı, Kur’an-ı Kerim’de 4- Kadir gecesini Ramazan ayında; 5- Orta namazı namazlar içinde; 6-
Kıyâmet gününü günler içinde gizledi.
Hz. Osman (R.A.) buyurdu; Mü’minin altı korkusu var: 1- Îmânını zâyî
etmek korkusu. 2- Meleklerin kendisini zelil eden şeyleri yazma korkusu. 3- Şeytanın amelini ifsât etme korkusu. 4- Azrâil A.S.’ın, ansızın canını alma korkusu. 5- Dünyaya dalıp da âhireti unutma korkusu. 6- Âilesiyle
meşgul olup Allah’ı zikirden geri kalma korkusu.
Hz. Ali (R.A.) buyurdu; Nefsinde altı hasleti toplayan kimse; Cenneti
istemek ve Cehennemden kaçmak için yapacak başka bir şey
bırakmamıştır: 1- Allahü Teâlâ’yı bilip ona itâat etmek. 2- Şeytanı tanıyıp onu reddetmek. 3- Âhireti tanıyıp onu istemek. 4- Dünyayı tanıyıp onu terk etmek. 5- Hakkı Hak bilip Hakk’a tâbî olmak. 6- Bâtılı bâtıl bilip ondan sakınmak.”
Hz. Ali (R.A.) buyurdu; Nîmetler altıdır: 1- İslam 2- Kur’an-ı Kerim 3-
Allah’ın Rasûlü Hz. Muhammed (S.A.V.) 4- Afiyet 5- Setir 6- İnsanlara muhtaç olmamak.
Yahyâ Bin Muâz-ı Râzı R.A. buyurdu.İlim amelin delilidir.Anlamak ilmin
çanağıdır (kabıdır) Akıl hayra öncüdür Hevâ günahlara binektir.Mal büyüklenenlere elbisesidir.Dünya, âhiretin çarşısıdır.
Ebû Zer Cumhir Rh.A. buyurdu Altı haslet dünyanın bütün iyiliğine
müsavidir: Lezzetli yemek. Sâlih evlât. Allah ve Resulüne itaat eden zevce Sağlam söz Kâmil akıl Sıhhatli beden.
Hasan-ı Basrî Rh.A buyurdu;Ebdal (EvliyaUllahtan 40 kişilik
grup)olmasaydı yer içindekilerle birlikte batardı. Sâlihler olmasaydı kötü kimseler helâk olurdu. Âlimler olmasaydı insanlar vahşîleşirdi. Sultan olmasaydı insanların bağzısı bağzısını helak ederdi. Ahmaklar olmasaydı dünya harâp olurdu. Rüzgâr olmasaydı her şey kokardı.
Hükemanın bazısı buyurdu Allahtan korkmayanın dili hatadan
kurtulmaz.Allah’ın huzûrunda hesap vermekten korkmayanın kalbi haram ve şüphelerden kurtulmaz.Halktan ümidini kesmeyen tamâdan
kurtulmaz.Amelini muhafaza etmeyen riyâdan kurtulamaz.Kalbini korumak için Allahtan yardım istemeyen hasetten kurtulmaz.İlim ve amel
bakımından kendinden üstün olanlara bakmayan ucubdan kurtulmaz.
Hasan-ı Basrî Rh.A.buyurdu;Kalblerin bozulması altı şeydendir:Tevbe
ederim ümidiyle günah işlemek. İlim tahsil ettiği halde amel etmemek. Amel ettiği halde ihlâstan uzak olmak. Allahü Teâlânın verdiği rızkı yiyip şükretmemek. Allah’ın taksimine râzı olmamak. Ölüleri defnedip ibret almamak.
Hasan-ı Basrî Rh.A.buyurdu:Allahü Teâlâ Dünyayı âhirete tercih eden
kimseyi üçü dünyada üçü âhirette olmak üzere altı cezâ ile
hırs; kanâatsizlik. Gaflete yenik düşüp ibâdetten zevk alamamak. Âhiretteki cezâlar: Kıyâmetin sarsıntısı Şiddetli hesap. Uzun hasret.
Ahnef Bin Kays R.A.buyurdu: Haset edene râhat yoktur Yalancıda
fazîlet olmaz. Cimri için kurtuluş yoktur Hükümdarlar için vefâkârlık
yoktur. Kötü ahlâk sâhibi için büyüklük yoktur.Allah’ın hüküm ve kazâsını çevirecek kudret yoktur.
Hükemâdan bir zâta sordular: Kul tevbesinin kabul edilip edilmediğini
bilmiyor mu?” Buna hüküm veremem ancak, kabul edildiğine dâir altı alâmet vardır: Kendi nefsini günahtan korunmuş bilmek. Gaibde ferahı kalbnde hissedecek hüznü ise daima kendinde olacak . hayır ehline yaklaşacak kötü kimselerden uzaklaşacak Dünyalığın azını çok âhirete âit işlerin çoğunu az görür. Kalbi, Allahü Teâlâ’nın yüklediği şeylerle meşgul olur ve Allah’ın kefil olduğu rızık için endişe etmez. Dilini korur düşünür üzgün ve pişman olur. dedi.
Yahyâ Bin muâz Rh.A.buyurdu: bana göre Aldanmanın en büyüğü; Af
ümit ederek günah işlemek. Tâatte bulunmadan Allah’a yaklaşma
arzûsunda olmak. Cehennem tohumu ekip Cennet beklemek. İsyan ile itâatkârların ecrine ulaşmak istemek. Amel etmeden mükâfât beklemek. Haddi aştığı halde Allahü Teâlâ’nın affını temennî etmek.
Şiir
Yolunda yürümeden kurtuluş bekler! Karada gemi yüzer mi hiç?
Ahnef Bin Kays R. A.buyurdu: Kula verilen en hayırlı şey akıldır. O
olmazsa Güzel edeptir. O da olmazsa Uygun arkadaştır. O da
olmazsa Sabreden kalbtir. O da olmazsa Uzun müddet sükût etmektir. O da olmazsa Hemen ölmektir dedi.
Yedili Babi
Ebû Hüreyre R.A.,buyurdu; Peygamber S.A.V. Efendimiz’den rivâyet
etmiştir: Yedi zümre vardırki Allahü Teâlâ, kıyamet gününde Arş’ın
gölgesinde gölgelendirir: O günde arşın gölseginden başka gölge yoktur. Adâlet ile hareket eden idareci Ömrünü Allahü Teâlâ’ya ibâdet etmekle geçiren genç.İnsanlardan bir kimse görmediği halde Allah korkusundan dolayı Allahı’ı zikreden ve gözyaşı döken kimse. Kalbi mescitle bağlanmış olan, namaz vaktini bekleyen kişi.Sağ elle verdiği sadakadan sol elin haberi olmayan Allah rızası için birbirlerini sevenler.Kendisini dâvet eden güzel kadını, Allah korkusuyla reddeden bir erkek.
birinden hali olmaz. Kişi ölür malını saçıp savuran ona varis olur.Allah o kişiye zalim bir idareci musallat eder onun malını alır onun nefsini kefil durumuna düşürür. O kimse için malı şehvetini tahrik eder. O kişiyi malı ifsat eder.Veya harap bir araziyi imar ve bina yapmak için görüş zahir olur. Malı o uğurda gider. Veya o mala dünya musibetlerinden bir musibet
denizde batmak,yangın hırsızlık buna benzer şeyler isabet eder. Mal sahibine devamlı hastalık isabet eder malını hastalığını tedavi etmeye harcar. Malını yerlerden biryere gömer onu unutur bulamaz ve ölür gider.
Hz. Ömer R.A.buyurdu:Kim gülmesi Çok olursa heybeti azalır. İnsanları
hafife alan, kendisede hafife alınır.Bir kimse bir şeyi çok yaparsa onunla tanınır. Bir çok konuşsa hatası çok olur.kiminHatası çok olursa hayası az olur. Kimin hayası az olursa şüpheli şeylerdne sakınması az olur. Kimin verası az olursa onun kalbi ölür.
Hz. Osman R.A.buyurdu: İki kardeş vardı duvarın altında hazine vardı..
Babaları da sâlih insandı.” (S.Kehf. 82) Hz Osman Hazine altından
levhadırlevha üzerinde 7 satır vardır birinde şöyle yazıyordu Ölümü bilipte gülene ben şaştım. Dünyanın fânî olduğunu bilipte halde, ona rağbet edene; Her şeyin Allahın takdiri ile olduğunu bilipte bazı şeylerin kaçırılmasına üzülene;Hesâbı olacağını bilipte halen mal toplayana; Cehennemin hak olduğunu bilipte günah işleyene;Yakınen Cenneti bilipte, dünyada istirahat edene. Şeytanın düşman olduğunu bilipte ona ibadet edene şaştım.
Hz. Ali R.A.buyurdu: sual olundu. Semadan daha ağır ne var. arzdan
geniş ne var. denizden daha derin ne var. taştan daha şiddetli ne var. Ateşten daha yakıcı kışdan daha soğuk zehirden daha ağır ne var?
Ali R.A. buyurdu. Mahlukata iftira atmak semadan daha ağırdır. Hak
doğruluk arzdan daha geniştir. Kanaatkar kimsenin kalbi denizden daha derin zengindir. Munafığın kalbi taşdan daha şiddetlidir. Zalim idareci ateşden daha yakıcıdır. Cimri ve kötü huylu olmak kıştan daha soğuktur. Sabır zehirden daha acıdır. Denildiki nemime zehirden acıdır.
Nebi S.A.V. Efendimiz buyurdu: Dünya; yurdu olmayanın yurdu Malı
olmayanın malıdır. Aklı olmayan, onun için mal toplar. Anlayışı kıt olan kimseler dünyanın şehvetleri ile meşgul olur. İlmi olmayan, dünya için azap eder. Nurlanmış aklı olamayan kimseler dünya için haset eder. Kalbi mutmaın olmayanlar koşar çalışır.
Câbir Bin Abdullah Ensârî R.A., Peygamber S.A.V. Efendimiz’den rivâyet etmiştir:Cebrâil (A.S.) bana, komşu hakkında o kadar tavsiyede
bulundu ki, komşu komşuya vâris olacak sandım.Kadınlar hakkında öyle tavsiyelerde bulundu ki, Cenâb-ı Hak talakı (boşamayı) haram kılacak
sandım.Köleler hakkında öyle tavsiyede bulundu ki, onları âzât etmek için bir zaman verilecek sandım. Misvak hakkında o kadar tavsiyede bulundu ki, farz olduğunu sandım.Cemâatle namaz kılmayı o kadar tavsiye etti ki, ancak cemâatle kılınan namaz kabul edilecek sandım.Gece Teheccüd namazı kılmayı o kadar tavsiye etti ki, gece uykusu yasak edildi sandım. Allah’ı zikretmeyi o kadar tavsiye etti ki, onsuz hiç bir sözün faydası olmayacak sandım.
Rasûlüllah S.A.V. Efendimiz buyurdu:Yedi kişi var ki, Kıyâmet günü
Hak Teâlâ onlara rahmetle nazar etmez: erkek erkeğe kadın kadına munasebet edenler.Eli ile evlenen.Hayvanı nikâh eden. Kadına
dübüründen yaklaşan. Kadını ve kızını beraber nikahında bulunduran. Komşusunun helâli ile zinâ eden. Komşusuna, eliyle ve diliyle eziyette bulunan.
Peygamber S.A.V. Efendimiz buyurdu: Allah yolunda şehit olanlardan
başka yedi kısım şehit vardır: Karın ağrısından ölen. Suda boğulan.Zâtülcenp(Akciğer veremi) hastalığından ölen.Vebâdan
ölen.Yanarak ölen.Göçük altında can veren.Doğum esnâsında ölen kadın.
İbni Abbas R.Anhümâ buyurdu: Aklı olan kimseye yedi şeyi tedi şeye
tercih etmek lazım gelir. Fakirliği, zenginliğe; Zenginliği alcak gönüllülüğe Tevâzuu, kibre; Açlığı, tokluğa;Üzüntüyü, sevince;Aşağı mertebede olmayı yüksek olanlara.Ölümü, hayata tercih eder.
Sekizli Babi
Rasûlüllah S.A.V. Efendimiz buyurdu:Sekiz şey, sekiz şeye doymaz:
Arz yağmura erkek kadına alim ilme dilenci istemeye dünyaya düşkün dünyalık biriktirmeye deniz suya ateş oduna doymaz.
Hz. Ebû Bekir Sıddîk R.A.:Sekiz şey, sekiz şeyin süsüdür: dilenmekten sakınmak fakirliğin süsüdür.Şükür, nîmetin; Sabır, belânın;Yumuşak huy ilmin; boynu bükük olmak talebenin ağlamak korkunun başakakmayı terk etmek iyiliğin huşu namazın süsüdür.
Hz. Ömer R.A.: kim luzumsuz konuşmayı terk ederse, hikmet verilir.kim
çok bakmayı terk ederse kalp huşûu verilir.kim fazla yemeği terk ederse ibâdet lezzeti ihsan olunur. Çok gülmeyi terk ederse, heybet verilir.kim Şakayı terk ederse ağırbaşlılık verilir. Kim Dünya sevgisini terk ederse, âhiret sevgisi verilir. Kim Başkasının ayıplarını araştırmayı
terkederse, kendi ayıplarını düzeltmek ihsan olunur. verilir. Kim Allahü Teâlânın nasıl olduğunu araştırmayı terk ederse munafıklıktan kurtulmuş
olur.
Hz. Osman R.A.: Allahı bilip tanıyan kimseler 8 şeydir: kalbi korku ve
ümit arasında olur. Lisanı C.H. övecek. Gözü haya ve ağlamaklı iradesi Allahın razı olduğu şeyleri isteyecek. Dünyayı terk edecek mevlanın rızasını talep edecek.
Hz. Ali R.A.:Huşû’suz kılınan namazda hayır yoktur. Luzumsuz
konuşmadan sakınılmayan oruçta hayır yoktur. mânâsı düşünülmeden okunan Kur’anı kerimde hayır yoktur. Haramdan kaçınılmayan ilimde hayır yoktur. Çömeretlik olmayan malda hayır yoktur. Muhafaza edilmeyen kardeşlikte hayır yoktur. Devamlı olmayan nimette hayır yoktur. Kendisinde ihlas olmayan duada hayır yoktur.
Dokuzlu Babi
Nebi s.a.v. buyurdu: Allah İmran oğlu musaya tevratta vahyetti.
Muhakkak hataların aslı anası üçtür. Kibir haset hırs. Kötülükler bu üç şeydanmeydana geldi. 9 oldu. 1. 6dan uyku rahat mal sevgisi övülmeyi sevmek.
Hz. Ebû Bekir Sıddîk R.A.buyurdu: İbadet edenler 3sınıftır. Her sınıf
için 3 alemt vardır.o alemet ile bilinirler. 1. Sınıf Allahtan korktukları için Allaha ibadet ediyorlar. 2. Sınıf rahmetini ümit ettikleri için Allaha ibadet ediyorlar. 3. Sınıf Allahı sevdikleri için Allaha ibadet ediyorlar Birinci sınıf için 3 alâmet vardır. kendini hakir görür. Yaptığı İyiliklerini az
görür.Günahını çok görür. İkinci sınıf için 3 alâmet vardır. Btün hallerinde insanlara önder olur.Dünyada mal ile insanların hepsinin çömerdi olur. Bütün mahlukat hakkında Allaha güzel zan sahibi olur. Üçüncü sınıf için 3 alâmet vardır. Sevdiği bir şeyi verir. Rabbi razı olduktan sonra aldırış
etmez. Amel eder rabbi razı olduktan sonra nefsini kızdıracak şeyler yapar. Bütün hallerinde emir ve yasaklarında C.H. ile beraber olur.
Hz. Ömer R.A.buyurdu: Şeytanın nesli dokuzdur: 1.Zelîtûn, 2.Vesîn,
3.Lakûs, 4.Âvan, 5.Haffaf, 6.Mürre, 7.Müsevvit, 8.Dâsim,
9.Velhan.Zelîtûn, çarşı ve sokakların sahibidir. Gördüğü heryerde
dikilir. Vesîn, musibetlerin şeytanıdır. Âvan, idarecilerin şeytanıdır. Haffaf, şarap içenlerin şeytanıdır. Mürre, çağlı şeytanıdır.Lakûs, Mecusilerin
arkadaşıdır. Müsevvit, yalan haber yayan habercilerin şeytanıdır.
İnsanların azına yayar o haberlerin aslı bulunmaz. Dâsim evlerde bulunan şeytandır. Kişi evine selam vermezse Allahın ismini anmazsa aile arasında çekişmeyi meydana getirir. Hatta boşanma huluğ ve dövmek meydana
getirir. Velhan, abdestte, namazda ve diğer ibâdetlerde vesvese verir.
Hz. Osman R.A.buyurdu: kim beş vakit namazı vaktinde kılamyı
muhafaza ederse ve bunu devamlı hale getirirse Allahü Teâlâ dokuz kerâmet ihsan eder: Allah onu sever. Bedeni sıhhatli olur. Melekler onu bekler koruyucu olur. Namaz kılanın evine bereket iner.Yüzünde sâlihlerin siması görülür.Allah namaz kılanın kalbini boşaltır. Sırattan parlayan
şimşek gibi geçer. Cehennemden kurtarır. Allah onu kendilerinde korku ve hüzün olmayanların yanına yerleştirir.(komşu yapar)
Hz. Ali R. A. buyurdu: Ağlamak üç kısım üzerinedir. 1. Allahın
azabındnakorktuğu için ağlar. 2. Gadabından korktuğu için ağlar. 3. Allahtan uzak kalma korkusundan dolayı ağlar. Amma 1. Günahlara kefarettir. 2. Ayıpları temizler.3. Allah sevgisinden mahrum olur. Günahlara kefaretin faydası ahrette azaptan kurtulmaktır. Ayıplardan
temizlenmenin faydası daimi nimet cennette en yüksek dereceyi elde eder. Allah rızasının faydası Allahtan güzel haber almak Allahın razı olduğu ve C.H. görme müjdesi. Meleklerin ziyareti ziyade fazilet ve sevaptır.
Onlu Babi
Rasûlüllah S.A.V. Efendimiz buyurdu: Size Misvak lazımdır. Çünkü
misvakta on haslet vardır:Ağzı temizler.Allah’ı râzı eder. Şeytanı kızdırır. Alah sever. melekler sever. Diş etlerini kuvvetlendirir. Balgamı keser. Nefes kokusunu güzelleştirir. Safrayı söndürür. Gözü kuvvetlendirir. Ağız kokusunu giderir. Bu misvak benim sünnetimdir.
Hz. Ebû Bekir Sıddîk R. A. buyurdu:Allahü Teâlânın on güzellik ile
rızıklandırmadığı hiçbir kul yoktur ki belalardan ve afetlerden kurtulmuş olmasın o kimse Allah yakınlar derecesinde ve muttekiler derecesine nail olur. Kanaat eden bir kalb ile Devam eden doğruluk. Devamlı şükür ve tam sabır. Hazır olan zuhd ile beraber daimi fakirlik. Aç bir karın ile devamlı fikir tefekkür düşünce. Muttasıl bir Allah korkusu ile devamlı hüzün. Mutevazi beden ile devamlı çalışmak. Hazır merhamet hissi ile Devamlı yumuşaklık. Hazır haya ile beraber devamlı Allah sevgisi. Devamlı hilm il eberaber menfaat veren ilim. Sabir bir akıl ile beraber daimi iman.
Hz. Ömer R.A buyurdu.: 10 haslet vardırki 10 şeyle birleşmedikce faide
vermez.Vera olmadıkca akıl işe yaramaz. İlimsiz amel işe yaramaz. Allah korkusu olmadan kurtuluş işe yaramaz. Adalet olmadan sultan işe
yaramaz. Edep olmadan üstünlük işe yaramaz. Huzur olmadan surur işe yaramaz. Çömertlik olmadan zenginlik işe yaramaz. Kanaat olamdan
fakirlik işe yaramaz. Tevazu olmadan yükseklik işe yaramaz. Allah rızası olamdan Cihat işe yaramaz.
Hz. Osman R.A. buyurdu: Eşyanın en şiddetlisi helak olanı en fazla zayi
edileni on şeydir. Kendisine sual sorulmayan alim. Kendisi ile amel olunmayan ilim. Kabul edilmeyen hüküm söz. Kullanılmayan silah. İçerisinde namaz kılınılmayan mescid. Okunmayan Kuranı kerim.
Binilmeyen at binek. Dünyayı murat edenin içindeki zühd. Ebedi aleme hazırlık yapılmayan uzun ömür.
Hz. Ali R. A. buyurdu: İlmin en hayırlısı mirastır. Edep en kazançlı
yoldur. Takva En hayırlı azıktır. İbadet en hayırlı sermayedir. Amel en hayırlı bir önderdir. Güzel ahlak en hayırlı arkadaştır. Hilim yumuşak huyluluk en hayırlı vezirdir. kanaat en hayırlı zenginliktir. Tevfik en hayırlı yardımcıdır. Ölüm en hayırlı öğreticidir.
Nebi S.A.V. buyurdu; Şu ümmeten on kişi azim olan Hz Allaha
küfrettiler. Halbuki onlar Müslüman olduklarını zannediyorlar. Hakkız yere birini öldüren. Sihirbaz. Ehlini kıskanmayan deyyus. Zekata mani olan. Şarap içen. Kendisi üzerine hac farz olduğu halde hac etmeyen kimse. Fitne yerlerinde çalışan. Harp ehline (düşmana) silah taşıyan. Arka yoldan nikahlayan. Mahremi le nikahlanan. Şu efali helal kabul eden tahkik kafir oldu.
Nebi S.A.V. buyurdu;Semada ve arzda İnsanlara menfaatli olmadıkca
münin olmaz. Müslüman olmadıkca o kimse iltifatlı ve merhametli olmaz. İnsanlar elinden ve dilinden selamet olamdıkca Müslüman olmaz. Alim olmadıkca o kimse Müslüman olmaz. İlmi ile amil olmadıka alim olmaz. Zahir olmadıkca ilmi ile amil olmaz.vera olmadıkca zahit olmaz. Mütevazi olmadıkca vera sahibi olmaz. Nefsine arif olmadıkca mütevazi olamaz. Konuşmalarında tedbirli olmadıkca nefsini tanımış olmaz.
Yahyâ Bin Müâz-ı Râzı Rh.A.buyurdu: Dünyaya rağbet eden bir fakihe
şöyle dedi:Ey ilim ve sünnet ehli!Köşkleriniz, Rum Kayserin köşkü.Evleriniz, Fars Kralının evi.Meskenleriniz, Kaarûn’un meskeni.Kapılarınız, Tâlût’un kapıları.Elbîseleriniz, Câlût’un
elbiseleri.Yolunuz, Şeytanın yolu.Geliriniz, Mervan’ın geliri.İdâreniz, Firavunun idârsi.Hâkimleriniz, aceleci, rüşvetçi ve
hilekâr.Ölümünüz, câhiliyet ölümü. O halde, muhammedîlik nerede!
Şiir
Ey Rabbine çeşitli sözlerle münâcât eden,Meskeni, Dâr-i Selâm olmasını isteyen,Tevbeyi seneden seneye te’hir eden!Seni, halk arasında nefsine karşı insaflı görmüyorum. Ey gâfil! Günlerini oruçla geçirirsen,Uzun
geceleri kıyamla ihyâ edersen,Su ve yemeğin azına kanâat
edersen,Makâmların en şereflisine;Rabbül âlemîn’in büyük keremine;
Bazı Hukema Buyurdu; On haslet vardır ki Subhan olan Hz Allah on
kişiden bu on haslete buğz eder. Zenginlerden gelen cimrilik. Fakirlerden gelen kibir. Alimlerden dünyaya düşkün olan. Kadınlara haya
azlığı. Yaşlılarda dünya sevgisi. Gençlerde tembellik. Sultandan zulum. Gazilerde korkaklık. Zahitlerden kendini beğenmek. İbadet edenlerde riya.
Nebi S.A.V. buyurdu; Afiyet on kısım üzerinedir. 5’i dünyadadır. 5’
ahirettedir. Dünyadakiler. İlim, ibadet, helalinden rızk, belaya sabr, nimete şükür. Ahiretteki 5 afiyet. Ölüm meleği kişiye şefkat ve lutuflar ile
gelir. Kabirde münker ve nekir onu korkutmaz. En büyük vaktinde
korkmaz. İyilikleri kabul edilir kötülükleri silinir. Sırat üzerinden parlayan şimşek gibi geçer. Selametle cennete dahil olur.
Ebü’l-Fazl R.H. buyurdu; Allah kıtabını on isimle isimlendirir. On isim
Kuran- kitab-tenzil-hüden-nur-rahmet-şifa-ruh-zikr. Kuran- furkan-kitab-tenzil İnsanlar arasında meşhurdur. Amma hüden-nur-rahmet-şifa isimleri denmesi; Allahü teala ey insanlar Muhakkak size rabbinizden nasihatler geldi. Gögüslerinizdeki hastalıklara şifadır. Müminlere rahmet size hidayet olan Muhakkak size Allahdan nur geldi. Ve açıklayan kitap. Amma ruh ismi işte böylece bizim emrimizden Ruh isimli kitabı sana biz vahyettik. Amma zikir ismi İnsanlara senin açıklaman için Zikri Kuranı sana biz indirdik.
Lokman As. Oğluna buyurdu; Ey oğlum Hikmet için muhakkak senin 10
şeyi ile amel etmendir. 1. Ölü olan kalbini ihya edeceksin. Miskinlerle beraber otur. Hükümdarların meclisinden kaçın. Kıymetsiz olanalrı şereflendir. Köleleri azat et. Garipleri barındır. Fakire yardım et. Şeref ehlininin sen şerefini ziyadeleştir. Efendi olanlarda ziyadeleştir. Seyyidliğini iyilik et. Bu on şey maldan daha faziletlidir. Korkudan korunmaktır. Harpde bir hazırlıktır. Ticaret yapıldığında bir sermayedir. Kişiye korku musıbet arız olacağı zaman bu on haslet şefaatçidir. Nefsine ölüm yaklaştığında ölüm kişiye ulaştığı zaman bu on haslet delildir. Hiçbir elbise örtmediğinde bu haslet perdedir.
Bazı Hukema Buyurdu; Akıllı olan kişi tevbe ettiği zaman on hasleti
işlemesi lazımdır. 1. Lisanı ileistiğfar. Kalbi ile pişmanlık. Beden ile kökünden sökmek uaklaşmak. Ebeda dönmemek üzere azim. Ahreti sevecek. Dünyadan buğz. Kelamı az. Az yemek ve içmek. İlim ve ibadet için vakit ayırmak. Uykuyu azaltmak. Allahu Teala buyurdu; Selefi salifin
Ashabı Kiram Müslümanlar geceleri az uyurlar idiler. Onlar seherlerdede istiğfar ederler.
Enes bin Malik buyurdu; On cümleyi yer hergün seslenir. Ey insan oğlu
benim üzerimde yürüyorsun senin geleceğin yer benim içimdir. Benim üzerimde asi oluyorsun benim içimde azap olunacaksın. Benim üzerimde gülüyorsun içimde ağlayacaksın. Benim üzerimde seviniyorsun içimde mahzün olacaksın. Üzerimde mal topluyorsun içimde pişman olacaksın. Benim üzerimde haramı yiyorsun. İçimde böcekler seni yiyecek. Üzerimde kibirleniyorsun içimde zelil olacaksın. Sırtımda sevnçle yürüyorsun içimde kederli mahzün hale düşeceksin. Benim üzerimde ışık içinde yürüyorsun içimde karanlıklar içinde kalacaksın. Üzerimde toplantı yerlerine
yürüyorsun içimde tek kalacaksın.
Nebi S.A.V. buyurdu; Kimin gülmesi çok olursa on ceza ile cezalanır. 1.
Kalbi ölür. Yüzünün suyu gider. Onunla şeytan sevinir. Rahman ona azap eder. Kıyamet gününde gülmesi sebebi ile münakaşa olunur. Kıyamet günü nebi as. Gülen kişiden yüz çevirir. Melekler o kimseye lanet
eder. Yerde ve gökte olanlar ona lanet eder. Her şeyi unutur. Kıyamet günü bütün ayıpları meydana çıkar.
Hasan-ı Basri buyurdu; Ben bir gün basranın sokak veçarşısında abid bir
genç ile beraber dolaşıyordum. O anda biz bir doktara ulaştık. O tabib kürsü üzerinde oturuyor önünde erkek kadın ve çocuklar var. Toplumun elinde surahi var. Sürahide su insanlardan her biri hastalığına ilaç talep ediyorlar. Hasan-ı Basri dedi o Genç tabibe doğru ileri atıldı, ve dediki ey tabib! Yanında günahları yıkayacak Kalb hastalıklarına şifa olacak bir ilaç bulunur mu? Tabib dedi evet var. Genç bana verirmisin dedi. Tabib on şeyi benden al öğren Tevazu ağacının kökleri ile beraber fakirlik ağacının köklerini al bunlara tevbe ilacını ilave et. Bunları rıza havanına koy kanaat tokmağı ile onu öğüt. Bunları takva tenceresine koy haya suyunu bunun üzerine dök bunu muhabbet ateşi ile kaynat. Onu şükür bardağına koy. Ümit pervanesi ile onu soğut. Ve onu hamd kaşığı ile iç. Muhakkak sen bu on şeyi yaparsan dünya ve ahrette her belada her hastalıkda sana
menfaat verir.
Denildiki; Bazı hukemalar alimlerden beş tanesini topladı. Alimlere
hikmetli iki söz konuşmasını hükümdarlar emretti. Her bir alim hikmetli 2 söz konuştu hikmetli söz on oldu. 1. Alim dedi Allahtan kork Allahın
azabından emin olmak küfürdür. Mahlukattan korkmamak hürriyettir. Mahlukattan korkmak köleliktir. 2. Alim dedi; Allahın rahmetini ümit etmek zenginliktir. Maddi fakirlikte zenğinliğe zarar vermez. Allahın rahmetinden ümit kesmek fakirliktir. Zenginlik ona menfaat vermez. 3. Alim dedi;kalb zenlinliği ileberaber mal fakirliliği zarar vermez. Kalb fakirliliği ile beraber
