PENGARUII STJIIU DAN i,AMA PEI{I'IMPAIIAN TERIIADAP KESTABILAN
MIIIYAX
IKAN DAII MI(ROXA?SULMINTAI(
TKANRizki
Olieli,
diboMhbinbinso
Dr. Moniestri! S.?! MSi
dd
Dr. Ir. N€tri ChBm.ni4r, MsJljlll$
Nutdsi &Mrl@&
Tmaklalulta
letemakmudivmil0sAfltdrb
P.ddg 2010?melitid
i hDjM
nntrk n6ge&nui
pengdul
suhuds
la@
lenyib!€re
terhadapk$talild
ninyal
iko dd nilmlnFd
ninysk ikm.Dolm pa€litim
ini dislnstd
tuiny&
ike
(MD
l@u
dd
niloot
r6ul ninyakilm
(MM)
sbasaibold p@litio.
Metode penelitimyeg
digulko
a&lah d€'lod.Rd@Bo
Ac€kIddsp
polafattodrl
2x
3dd
3 uLng&, F,ltor A (sunupdyimps!4
A1 =4t (lmi
€s) .lrn A2 = 2?oC), rhn faktor B(lafu
Fnyinpalra
81=
t5
Hri,
82 = 30l{di.
dd
Bl
= 45gari).
P€uba!ymg
di!L!
addahFngdatan
tdhadapm d
bsu,bils.go
FmLsid4bila4@
TBA, bilaneetotd ol6i&si
dei
k€d@wFl
pdlrl.@
(lvtl)d&
ovfivrD seda
kldtr
Ldlk
te*a!6d
nikokapsulniny*
ikm,
Hsil
perclitimmmbjurbr
halM
sulu danlam
p.ninp&e y{s
t€rbaikunrk
ksalnlsr
oksidalilniny*
ikm dmbilmlapsul
nin)€t
ikd
rd.rlah suhulmdi 6
4qCdd
lda
penyinpss
45hd.
I. PENDAHULUAN
Minyak
ike
bantrk leB€diadi
hdonsia
k,l@
Indo.esh6dp,ld
neg@k@dam
ymghdpuyai
lauta.lE.
S.lah satu minyakite
ydg
6anyak teNedia adalah
nilt€t
itd
lenm,
Minyalile lds
ydg
tesediabebtrt nel9akm
bail
supilg
d&iprcs
F4d€Dge
mupua F€rcputr8 ikml€nm.
Minyat il(mlenm
bayak terd.pat diFmim
Idr
dalm
yajtn peEirm SelalBali.
Miryat
itd
len@ n@gDdus
sD
lEnsl
G3
yds
sngal linggikmdbgs
EPAdd
DHA. Pces
pa€puge da
pagrlagd
il@
lenm
ne.gnailk$
Endeno
berupa ninyak iktu bsing-masilgscbcs
5 % (b/b)
do
l0
%(b/!).
PoteBi lmeburbelm
b@ydl@arrnlllo
dal@trsm
l€nrlc
Milyakita
dapaldtuake
utuk
m€Iinskatld asml€ssl
o-3 kuing relu lada aym
Ftelu.
Pembahm ninyal iktudald
tusu
,yd
p€t€lr
d4a1 n@inelal,ks
krdDge
asm
ldEk
@-3 terut2maEIA
(Ei@sapddmic
Aci
d4
DIIA.(Dm9hetuoic
Actd) padakuing telu
(sudiby41998).
Ptudlahd
dald
leggllll4
oinyai
ik&
dalm
I6u
temz.kdielomy!
pdyinpalH
dd
peMsllm
sbelu
disuald
sbag.i
bairDpatd.
Minyal
il&
bmya&nog°
afu
ledri
ti&t
jenub]mg
tuj@
milG.tap$lsi
s&la,hn€li
usi
aw
lenal
@-3 y@g lodapd drlonninyat ikm
ddi
otsidEi
ds
p€nsobnai, noeubahninyrl
ikm
m@jadibentut lep6g, mdunrpi
@n!
mis
ddi hinyol
ikmde
mmi4kattd
dayasimpm (Andenea
1995:Kbgn€ral,
2001;SubMim
dm Si.snini, 2004).Minta!
itd
yeg
diperoleh d€nsem
mikanl,Frlai
dapalt@cte
alaumeDp€rlMbar te4adid)d
okid^i r(oleo$.U
pral,'00.4,Keslabilo nikokapsul diiardai dengd
lcmmpM
bdha Fnyalulunrk
neli.dmei
banminli
.ldi
pos&lh linshrgm yae
lid,I diinei*a
seFniehaya,
udd
(ohis€n),$nu
de
lainlain,
nala
htul
nensuji
linstat k€slabile nilaoidpsuldd
ninyak
ikm
dalEtdilalule
densu posujim
nlbilirrs okidarif Buo
Delihstlaju oksid4i
ds lua
dat€
simpm ddinikrckapsrn d& nin,ak
ik
.
Selain itujwa utuk nelihll
prb,nm
wom dm bau d.rihi!y..k
ild
dd
nilrctapsll
nin)€kika
dilahlan jueap€.snalsn
cibadap
l'1m
dd
bau. Minyakikd
ymsdisl$
olehbald
pclyrluinclilui
tmss
mikrc.lapsdNi
lebiheGkif
.libadingle
d€nem minyakita
illpa
dibqi b€lru pe.'€lut
dd
ierjadrpenlee
bildgd
ptubid.
padadilyat
itanymB dipror€ksi
(nikokapsll)
dms
ninyak
itd
lanpapreicbi
(conbol) (Montesqnt 2007). Kesrabilm oksidatifniiyat
ikd d&
mikokpsuldipenseuli oleh sunu
d&
lda
penyimpdd,
snrth
dnegisulu
ddm
leoyimp@
malo semakin p€ftlekbah
t6ch
dapatdisinpd
htut
jtueknwetlu
reg
lmr
SuhuFryimP8m
de
lam
p€nyimpdd s,lin8b.rkaitu
stu sae
laiq
jita
baltd
!al4
disinpd
Dsda suhu ri.etgi morE $sktupdyinpdd
tidak
akm
brt&\a.
lma,
kmna
bsna
pals
nengdmi
okddarifhond lakm d.pat b€rupa ketengikm atib,t oksidai. Ko.djsi slnu
dd
lmap€nyimpM
ydg efekif mtukpenyi'npM
ninyatikd
dd
nilrotalsul
ninyak
itd
b.lw
adq diLport!,
berdagku
haltcebut
Dal!
dilaklkln
p€neliid
ddge tuj@
uh*
men8€renui pen8ann sunn yms.fetlif
dml'm
peryinpdm yug bdl
lernldap kestabilm nikokalstn minyatite.
Mengeubui beEpa sunu
oplinm
dd
Imap€nyinpde
ymg efeldif padanikol€psl
dibodinglia dmed ninyalikm!
C.tuju.nduM.
dtP.!.liti.n
Pedelitid
ini
benuj@
utui
nmge&nui pengarul'sdru
dd
lda
p€nyinped
terh,iap t€stabilu nirya&ikd
dznnittuknpsd
nilyal
ikd.
M&6al
dari p€nelidd ad6lahdnrk
dedCeblfui stabilir,s oksi.latif .l,JininFl
ila
do
dikokapsLnoihyal
itd
ehineeadatll
disinlor
Ima
dn
dqJarnenjadi
palr! lanbole
dalmrusu
temal.D. Hipor6ir Pemlitittr
Hilotesis pen€lili& .rblah
lEiinpaM
mjnyakito
dd
dil@k
psulV
KTSIMPIJI,AN I'AN SARANBln1'sarkm
h6il Fdelilie
maka dapaldisinpulks
lEnwa sunndb
lma
pflyinpalfu
ysg
tedrait mnrk keslabile olcidztifninyal
itd
du
nilaok psln
ninyal
ikm adalan suhulddi
es 4"Cde
l@
FtrlEPafu
45hei.
Dilljm
iElihat pad4hilmgs
pmtsida
d.!
bildg@
lolol oksidBinyayag mda!
dibmdinsld
tadaFnyinp3ln
di
suhul@g
(27"C)dd
l@apenyinp
m i5dd
30lEi
Ddi
hdil
p@elilia!, naka sebaitnya nihyolikd
dm nilmknpsulminy*
ikd
disinpan pad! sllju 4'C alau suhuy&s
Endrhlgd
t*tabild
okridatrhydbis berllld
lebinlua
Do
jngaFn'nb
ment€B.ra
agd
dilejutko
,enelilim iDi !.da sunu
'es
s@a
dd
lmap.nyinp@ya
diFpajae
uh*
m€ngebnui eaku Denyinp@ tmg terbait sefia perlu jula
dilrkule
siolissi
htrpr/w.suladom.@n2008/04,27lkddugd-git-ni4a}-itd,
Diat*s
langgal 9 Mre1 2010.?\nd6en,
S.
1995.Microe..5lslaled
Omesa-3 Fatty Acidsrron
Meine SoNes. i-ipid Tecnrobsj/ 7i8l-85-hlrp:aedrrol.blosspol rod2008 0a
knbalm
leMl,hhl.
AOAC- 1984. Omcial sta.dard ofAnalysis Assciation ofOfficial Anallaial Chemis! 14 Th
ld
AOAC Inc.Adingto.,
VirgiDia.lAocsl An€n@
oil
chmisrs societyotncial,
1990. Omcirl Method,sdd
Reconn€nded PEclis6, Ed ke4. Boadn@r Drive Ch.!9aiCA lllinois.
Bate,
J.A. 1994.M'kc.tapsul6i.
In:lshme
L, LiebemesA, KeiS
JL,enibr
Tsii
dtr
P€LtEI(FMi
InduslriII.
Bl
Kr3-
UniveBilas Indonesi€,Jst!i!.
Bidbo. 1987, Prccessitrs
ofish
oil. In: Sta.sby ME, €ditor. iish Oilil
Nutition,vd
Noslr'andRemno[
N€w York.BrcUe, K. A-, R. A. EdMds., G. H. Fle.t dm M. wotton. 198?. rbnu
Pegu
Tcljmahe
Hdi
Pmomo
da
Adieo. ?e$
Univsily
Indoncsir.Budijmlo, S., N,
Andls
m
dd
D. Heawan. 200!.T6n d6
lml'Gk
Kidi!
de
TeknologiLitida.
JUrum TeknologiP
g
d,!
Gizi
Foldlas Tcknotosi Pertnid
Ins!tul?edmie
Bogor, Bogor.D6y,
P. 1987.Mi@cpsdation ud
Related DmgsPrses.
Mmcl
Del*ci
DNi,
EN.
1996.Isoldi
a9
l@Ek
oncga-3ddi
ninyat
hsil
limbal p€nepusede
p€ng,le"gMikn lm@
(Srdin€lldIrngi€pg
Skntsi Falalt6 TehologiPenld&
lnslirulPerLrid
Bogor, BogorDwipo.sso,
A.
1982, Betmpa 6p€k biolosiil(a
l€mN.
Frosidi4 S€nindPeii|m
trftEr!
BoFwagi
18-
21Jsui
1982. PM1 P€nelitio