223 KEPEKATAN PARTIKEL TERNAFAS (PM10) DAN PLUMBUM TERNAFAS DALAM
UDARA AMBIEN DI KAWASAN BANDAR DAN LUAR BANDAR 1
Shamsul B.S, 1Zailina H., 2Jamal H.H dan 2Ariffin O.
1
Unit Kesihatan Persekitaran dan Pekerjaan, Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan, Universiti Putra Malaysia, 43400 Serdang, Selangor, Malaysia.
2
Jabatan Kesihatan Masyarakat, Fakulti Perubatan, Universiti Kebangsaan Malaysia, 56000 Jalan Tenteram, Bandar Tun Razak, Cheras, Kuala Lumpur, Malaysia.
ABSTRAK
Kajian ini bertujuan untuk mengenalpasti kepekatan partikel ternafas (PM10) dan kepekatan plumbum ternafas dalam udara ambien di Lembah Klang (Kuala Lumpur), Kemaman dan Setiu (Terengganu). Kajian ini telah melibatkan 5 lokasi iaitu Sek. Keb. Jln. Raja Muda, Sek. Keb. Kampung Baru dan Fakulti Perubatan UKM untuk mewakili kawasan Lembah Klang, Kuala Lumpur yang dikenalpasti sebagai kawasan bandar (tercemar) manakala Sek. Keb. Bukit Kuang, Kemaman dan Sek. Keb. Rhu 10, Setiu, Terengganu mewakili kawasan luar bandar (kurang tercemar). Persampelan telah dijalankan pada bulan Jun hingga Oktober 1996.
Persampelan udara dijalankan dengan menggunakan alat ‘Minivol’. Kepekatan PM10 pada kertas penapis dikira dengan menggunakan kaedah gravimatrik manakala kepekatan plumbum dicerap menggunakan Spektrometer Serapan Atom Relau Grafit. Hasil kajian menunjukkan min kepekatan PM10 di Sek. Keb. Jln. Raja Muda (322.50 g/m3
), Sek. Keb. Kampung Baru (515.36 g/m3), Fakulti Perubatan UKM (225.50 g/m3), Sek. Keb. Bukit Kuang (147.39 g/m3
) dan Sek. Keb. Rhu 10 (73.70 g/m3). Terdapat perbezaan yang signifikan bagi kepekatan PM10 (F=8.573, p<0.001) di lima lokasi persampelan. Min kepekatan plumbum di Sek. Keb. Jln. Raja Muda (0.093 g/m3), Sek. Keb. Kampung Baru (0.146 g/m3), Fakulti Perubatan UKM (0.071 g/m3
), Sek. Keb. Bukit Kuang (0.027 g/m3) dan Sek. Keb. Rhu 10 (0.015 g/m3), terdapat perbezaan yang signifikan bagi kepekatan plumbum (F=20.978, p<0.001) di kelima-lima lokasi kajian. Hasil kajian ini telah mendapati kepekatan plumbum ternafas di dalam PM10 adalah kira-kira 0.029% (bandar) dan 0.019% (luar bandar). Selain daripada itu hasil analisis mendapati terdapatnya hubungan yang signifikan antara kepekatan PM10 dengan plumbum untuk kesemua lokasi kajian (r=0.675, p<0.001), kawasan bandar (r=0.648, p<0.001) dan kawasan luar bandar (r=0.946, p<0.001).
Kata kunci : partikel ternafas (PM10), plumbum ternafas, Minivol, udara ambien
PENGENALAN
224 Spengler 1996). PM10 boleh memberi kesan kepada kesihatan manusia kerana ianya adalah partikel yang sangat halus dan boleh masuk ke dalam paru-paru melalui proses inhalasi manusia (EPA 1995). PM10 berkeupayaan mengakibatkan impak kesihatan dari segi penyekit pernafasan, terutamanya di kalangan kanak-kanak dan warga tua (Jamal & Zailina 1994).
PM10 boleh wujud dalam bentuk butiran pepejal ataupun cecair dalam atmosfera (EPA 1995). Mengikut data yang dikumpul oleh U.S. Environmental Protection Agency, aktiviti seperti pembakaran hutan dan pembinaan merupakan penyumbang utama kepada peningkatan kepekatan PM10 dalam udara (EPA 1995). Mengikut kajian lain yang dijalankan di Amerika Syarikat pada tahun 1994, sumber utama PM10 dalam atmosfera adalah daripada debu jalan (berturap dan tidak berturap), kawasan pembinaan dan aktiviti pertanian (Pechan et al. 1994 dirujuk daripada Wilson & Spengler 1996). Manakala di Malaysia data menunjukkan sumber PM10 yang utama adalah daripada aktiviti pembangunan tanpa kawalan dan peningkatan jumlah kenderaan bermotor (Jabatan Alam Sekitar 1995).
Di Malaysia mengikut laporan Jabatan Alam Sekitar pada tahun 1995, secara amnya tahap pencemaran pertikel ternafas (PM10) dan gas-gas pencemar adalah di bawah aras garis panduan yang disyorkan iaitu 150g/m3
dan 40 ppb untuk jangkamasa 24 jam (Rajah 1). Walau bagaimanapun, aras pertikel terampai di Johor Bahru dan Georgetown didapati melebihi had yang ditetapkan dalam garis panduan iaitu 90 g/m3
untuk 24 jam selama empat tahun berturut-turut (Rajah 2). Walaupun kepekatan plumbum ternafas masih berada di bawah nilai piawai tetapi kepekatan plumbum ternafas pada tahun 1994/95 meningkat sedikit berbanding dengan tahun 1993 (Rajah 3).
Pada tahun 1994 negara Malaysia khususnya kawasan Lembah Klang telah dilanda dengan masalah jerebu yang serius. Mengikut Jabatan Alam Sekitar Malaysia (1992), keadaan dikatakan berjerebu apabila kepekatan partikel ternafas melebihi 2 kali ganda daripada keadaan normal, manakala visibliti atau jarak penglihatan kurang dari 1 km dan kelembapan udara kurang dari 95%.
Kepekatan PM10 meningkat sehingga melebihi nilai piawai semasa episod jerebu (Zailina et al. 1996a). Min kepekatan PM10 pada tahun 1994 ialah 84 50.2 g/m3 manakala semasa jerebu ialah 124 67.9 g/m3
. Mengikut kajian ini lagi, peningkatan paras PM10 secara mendadak semasa episod jerebu adalah akibat dari sumber dalam dan luar negara serta keadaan meteorologi telah menyebabkan PM10 melebihi daripada garis panduan yang disarankan (Zailina et al. 1996a). Mengikut Jabatan Alam Sekitar (1995), semasa episod jerebu (September hingga Oktober 1994) aras PM10 hampir mencapai 300 g/m3 iaitu 2 kali ganda daripada aras yang disarankan. Episod jerebu pada tahun 1994 telah meningkatkan serangan asma di kalangan kanak-kanak yang menghidapi asma (Zailina et al. 1994a)
225 PM10 juga mengandungi unsur-unsur pencemar seperti plumbum. Asap kenderaan bermotor melalui pembakaran minyak petrol berplumbum (Pb) mengeluarkan banyak unsur plumbum tak-organik ke atmosfera. Logam plumbum yang sangat halus mempunyai keupayaan untuk tersebar lebih jauh akibat daripada pergerakkan angin (Jamal & Zailina 1994). Penyebaran logam berat di udara tiada mempunyai had sempadan tertentu kerana ianya sangat halus (Jamal et al. 1996). Mengikut kajian yang telah dijalankan di kawasan sekitar Lembah Klang oleh Jamal & Zailina (1995) kepekatan plumbum atmosfera di kawasan bandar adalah 5 kali lebih tinggi daripada kawasan pinggir bandar. Pemantauan telah dijalankan di 5 buah lokasi yang berasingan iaitu Shah Alam, Petaling Jaya, Pudu, Serdang dan Kampung Sungai Merab (Jadual 4). Mengikut kajian ini lagi, Pudu merupakan kawasan yang paling tinggi kepekatan plumbum di atmosferanya kerana sumber utama ialah dari ekzos kenderaan bermotor yang padat di kawasan ini.
Kandungan logam berat seperti plumbum dan kadmium di dalam partikel ternafas (PM10) di atmosfera pada masa kini adalah pada tahap sederhana tetapi kesan jangkamasa panjang kepada kesihatan sukar dilihat (Jamal et al. 1994, 1997; Zailina et al. 1994b). Sebagai contoh kesan jangka panjang seperti gangguan kepada perkembangan mental dan fizikal bagi kanak-kanak boleh berlaku pada tahap kurang daripada 10 g Pb/dL kepekatan plumbum dalam darah (Roger 1986; Zailina et al. 1998). Kesan jangka panjang atau kesan kronik kepada manusia pula adalah seperti gangguan kepada sistem saraf dan otak yang mana boleh mengurangkan kemampuan intelektual, kognitif serta memori. Objektif utama kajian ini adalah untuk mengenalpasti aras kepekatan partikel ternafas (PM10) dan aras kepekatan plumbum ternafas dalam udara ambien di kawasan bandar dan luar bandar.
METODOLOGI Pemilihan Lokasi
Penyelidikan ini telah dijalankan di dua kawasan iaitu bandar (tercemar) dan kawasan luar bandar (kurang tercemar). Sekolah Kebangsaan Jalan Raja Muda (SKJRM), Sekolah Kebangsaan Kampung Baru (SKKB) dan Fakulti Perubatan Universiti Kebangsaan Malaysia (FPUKM), Kuala Lumpur telah dipilih untuk mewakili kawasan bandar. SKJRM dan FPUKM terletak bersebelahan dengan Jalan Raja Muda Abdul Aziz, manakala SKKB pula terletak bersebelahan dengan Jalan Padang Kelab Sultan Sulaiman. Kedua-dua jalan ini merupakan laluan jalanraya utama di bandaraya Kuala Lumpur dan dijangkakan mempunyai kepekatan partikel ternafas dan plumbum ternafas yang tinggi dalam udara ambien.
226 Pemantauan Partikel Ternafas (PM10)
Pemantauan partikel ternafas (PM10) di jalankan dengan menggunakan alatan ‘Minivol’
model Airmetrics. Kertas penapis jenis ‘Teflon Coated Silicone Filter Paper’ yang bergaris pusat 47mm dan mempunyai saiz ketelusan < 0.45 m digunakan untuk persampelan. Aliran
udara yang dipam oleh ‘minivol’ telah dikalibrasi pada 5.0 L/min. Melalui kaedah gravimatrik
bacaan berat awal, berat akhir kertas penapis, nilai aliran udara serta jangkamasa persampelan ini diguna untuk menghitung kepekatan PM10 (g/m3
) dengan menggunakan formula berikut (Zailina et al. 1996b) : gerakan udaranya bebas. Nilai yang didapati ini kemudiannya dipiawaikan mengikut suhu dan tekanan, pengiraannya adalah seperti berikut :
Kepekatan PM10 pada STP = PM10 (g/m3
Penganalisaan Kertas Penapis (filter paper)
Kertas penapis yang telah ditimbang digunakan untuk penganalisaan kepekatan plumbum. Logam plumbum pada kertas penapis ini akan terus dilarutkan di dalam 5 ml asid
nitrik pekat dan dimasukkan ke dalam ‘sonicator’ selama 120 minit. Pemanasan sampel pada
suhu 65C hingga 85C bertujuan untuk mengoptimumkan proses larutan. Kepekatan plumbum daripada kertas penapis yang telah larut diukur dengan menggunakan Relau Grafit Spektrometer Serapan Atom (AAS) model GBC 908AA buatan Australia. Relau Grafit Spektrometer Serapan Atom ini boleh mengukur kepekatan plumbum yang ada di dalam sampel yang diuji dalam sampel pada paras bahagian per bilion (ppb - part per billion). Program Relau untuk
penganalisaan plumbum telah diubahsuai daripada kaedah yang telah disyorkan oleh ‘GBC
Scientific Equipment’ (Richard et al. 1992). Magnesium nitrat 40% digunakan sebagai matrik pengubahsuai bertujuan untuk mengurangkan gangguan serapan semasa proses pengatoman logam plumbum. Bacaan daripada AAS dalam unit g/L telah ditukarkan kepada bacaan sebenar pada unit g/m3
227 HASIL KAJIAN DAN PERBINCANGAN
Pada bulan Jun hingga Oktober 1998, sebanyak 103 sampel telah dikumpulkan dari 5 lokasi kajian (Jadual 5). Sek. Keb. Jln. Raja Muda (15 sampel), Sek. Keb. Kampung Baru (33 sampel), Fakulti Perubatan UKM (45 sampel), Sek. Keb. Bukit Kuang (5 sampel) dan Sek. Keb. Rhu 10 (5 sampel). Jumlah sampel di kawasan luar bandar adalah lebih sedikit daripada kawasan bandar adalah mengikut jumlah hari pemantauan yang telah dijalankan. Jadual 5 menunjukkan Sek. Keb. Kampung Baru, K.L. mempunyai min kepekatan PM10 yang paling tinggi iaitu 515.36 378.85 berbanding dengan lokasi-lokasi lain. Manakala Sek. Keb. Rhu 10, Setiu mempunyai min kepekatan PM10 yang paling rendah iaitu 73.70 39.33.
Nilai kepekatan PM10 untuk jangkamasa 24 jam bagi setiap lokasi di kawasan bandar melebihi garis panduan yang dikeluarkan oleh Jabatan Alam Sekitar (150 g/m3
untuk 24 jam). Lokasi kajian di kawasan Kuala Lumpur mempunyai min kepekatan PM10 dan plumbum ternafas yang lebih tinggi berbanding dengan lokasi kajian di kawasan Kemaman dan Setiu, Terengganu. Hasil Ujian-t mendapati perbezaan kepekatan PM10 (t=2.547, p=0.012) dan plumbum ternafas (t=4.404, p<0.001) dalam udara ambien antara kawasan bandar (Kuala Lumpur) berbanding kawasan luar bandar (Terengganu), (Jadual 6).
Hasil analisis ANOVA Satu Hala mendapati perbezaan varian kepekatan PM10 (F=8.573, p<0.001) dan kepekatan plumbum ternafas (F=20.978, p<0.001) antara setiap lokasi kajian adalah signifikan (Jadual 7). Ini menunjukkan bahawa kepekatan PM10 dan plumbum ternafas dalam udara ambien setiap lokasi kajian yang terpilih mempunyai perbezaan kepekatan yang signifikan.
Hasil kajian ini menunjukkan peningkatan min kepekatan PM10 atmosfera di kawasan Lembah Klang berbanding dengan min kepekatan PM10 di dalam Zailina et al. (1994a). Mengikut beberapa kajian epidemiologi mendapati kepekatan PM10 yang tinggi boleh menyebabkan pelbagai penyakit respiratori termasuklah asma, bronkitis, pneumonia, emphisema dan jika terlalu tinggi boleh mengakibatkan kematian (BCME 1995; Jamal & Zailina 1994; Zailina et al. 1996a).
Satu kajian yang bertujuan untuk mengkaji perhubungan di antara kadar kematian dengan peningkatan kepekatan PM10 harian telah dijalankan di Lembah Utah, Amerika Syarikat, menunjukkan kadar kematian akibat penyakit sistem pernafasan meningkat secara langsung dengan peningkatan kepekatan PM10 terutama apabila ia melebihi 150 g/m3. Hasil analisis korelasi yang telah dijalankan juga menunjukkan terdapat perhubungan langsung yang sangat signifikan (p<0.001) antara kadar kematian akibat penyakit sistem pernafasan dengan aras kepekatan PM10 harian (Pope et al. 1992).
228 atmosfera di kawasan bandar kira-kira 16 kali ganda lebih tinggi dari kawasan pinggir bandar. Ini menunjukkan terdapatnya pengurangan kepekatan plumbum ternafas pada tahun 1996 berbanding dengan tahun 1994 (Zailina et al. 1994b).
Jadual 8 menunjukkan peratus kepekatan plumbum ternafas dalam PM10 mengikut lokasi dan kawasan. Data yang didapati menunjukkan bahawa kepekatan plumbum ternafas adalah lebih tinggi di kawasan bandar (0.029%) berbanding kawasan luar bandar (0.019%). Jadual 9 menunjukkan hasil analisis korelasi antara kepekatan PM10 dengan kepekatan plumbum ternafas. Hasil analisis mendapati terdapat perhubungan yang signifikan antara kepekatan PM10 dengan kepekatan plumbum dalam udara ambien untuk semua sampel (r=0.675, p<0.001), sampel di kawasan bandar (r=0.648, p<0.001) dan sampel di kawasan luar bandar (r=0.946, p<0.001). Manakala Rajah 4, menunjukkan nilai R2 = 0.4553 bagi perhubungan antara kepekatan PM10 dengan kepekatan plumbum dalam udara ambien untuk semua sampel. Ini bermaksud bahawa kira-kira 45.53% kepekatan PM10 mempengaruhi kepekatan plumbum ternafas untuk kesemua sampel yang telah dikumpul. Rajah 5, menunjukkan nilai R2 = 0.4203 bagi perhubungan antara kepekatan PM10 dengan kepekatan plumbum ternafas untuk sampel di kawasan bandar. Ini bermaksud bahawa kira-kira 42.03% kepekatan PM10 mempengaruhi kepekatan plumbum ternafas untuk sampel yang telah dikumpul di kawasan bandar.
Rajah 6, menunjukkan nilai R2 = 0.8954 bagi perhubungan antara kepekatan PM10 dengan kepekatan plumbum ternafas untuk sampel di kawasan luar bandar. Ini bermaksud bahawa kira-kira 89.54% kepekatan PM10 mempengaruhi kepekatan plumbum ternafas untuk sampel yang telah dikumpul di kawasan luar bandar. Ini menunjukkan bahawa kepekatan plumbum ternafas tinggi dalam PM10 di kawasan luar bandar berbanding kawasan bandar kerana sumber plumbum yang halus adalah dari pembakaran gasolin berplumbum oleh kenderaan bermotor. Jumlah kepekatan plumbum ternafas yang diperolehi dalam kajian ini adalah kira-kira 0.029% (bandar) dan 0.019% (luar bandar) daripada jumlah kepekatan PM10. Ini menyokong hasil kajian Rashid et al. (1997) yang mana beliau mendapati kepekatan plumbum adalah kira-kira 0.030% daripada jumlah kepekatan PM10. Mengikut kajian yang dijalankan di Jalan Semarak, Kuala Lumpur pada Julai 1988 hingga Disember 1990, ia bertujuan untuk mengenalpasti ciri-ciri PM2.5 dan PM10 (Rashid et al. 1997). Hasil kajian ini juga mendapati hubungan yang signifikan antara kepekatan PM2.5 serta PM10 dengan 18 unsur (Al, As, Br, Ca, Cl, Co, Fe, K, Mn, Na, Ni, P, Pb, S, Sb, Si, V dan Zn). Lebih kurang 70% daripada kepekatan As, Br, K, Na, Pb, S dan V ditemui dalam PM2.5, manakala kepekatan plumbum dalam PM10 adalah kira-kira 0.030% (Rashid et al., 1997). Oleh yang demikian hasil kajian ini menyokong keputusan kajian Rashid dan rakan-rakan yang menyatakan bahawa kepekatan plumbum ternafas mempunyai perhubungan signifikan secara langsung dengan kepekatan PM10.
Kesimpulan
229 emphisema. Selain daripada itu kesan akut kepada tahap kesihatan individu adalah seperti penurunan dari segi fungsi paru-paru (Hoek & Brunekeef 1993).
Begitu juga dengan plumbum, kesan kronik plumbum boleh mengakibatkan pelbagai masalah kesihatan yang serius seperti penurunan daya kognitif dan mengganggu sistem saraf (Zailina et al. 1998). Kanak-kanak merupakan golongan yang paling berisiko untuk terdedah kepada pembahayaan plumbum dari persekitaran kerana keadaan fisiologi serta kadar metabolismanya adalah lebih tinggi berbanding dengan orang dewasa (NAS 1980).
Rujukan
BCME - British Columbia Ministry of Environment (Land & Park). (1995). Environmental Protection : Fine particulates, what they are and how they affect us ?.
http://www.env.gov.bc.ca/epd/epdpa/ar/fpwtaaht.html
Dockery D.W. and Pope C.A. (1994). Acute respiratory effects of particulate air pollution. Ann. Rev. Public Health, 15:107-132 di petik dari Wilson R. and Spengler J. (1996). Particles in our air : Concentrations and health effects. Havard University Press, U.S.A.
EPA - Environmental Protection Agency (1997). Fact Sheet : EPA's revised particulate matter standards. http://www.rtpnc.epa.gov/naaqsfin/pmfact.html
EPA - Environmental Protection Agency (1995). Six principal pollutants : Particulate Matter (PM10). http://www.epa.gov/aor/aqtrnd95/pm10.html
Hoek G. and Brunekreef B. (1993). Acute effects of a winter air pollution episode on pulmonary function and respiratory symptoms of children. Arch. Environmental Health. 48:328-335.
JAS - Jabatan Alam Sekitar (1995). Laporan Kualiti Alam Sekitar, 1994. Berita Publishing Sdn. Bhd., Kuala Lumpur. http://www.jas.sains.my/doe/eqr95bm/
JAS - Jabatan Alam Sekitar (1993). Laporan Kualiti Alam Sekitar, 1992. Berita Publishing Sdn. Bhd., Kuala Lumpur.
JAS - Jabatan Alam Sekitar (1992). Laporan Kualiti Alam Sekitar, 1991. Berita Publishing Sdn. Bhd., Kuala Lumpur.
Jamal H.H. and Zailina H. (1995) Lead and cadmium content of total suspended particulates in the atmosphere over the Klang Valley. PERTANIKA J. Sci. & Technol., 3(1): 57-65. Jamal H.H., Zailina H., and Azman Z.A. (1996). Relationship between visibility and selected air
pollutants in the Klang Valley, August and September, 1994. Akademika, 49 : 83-93. Jamal H.H. and Zailina H. (1994). Jerubu dan impak kesihatan : Satu penilaian (Haze and its
health impacts : an assessment). Buletin Kesihatan Masyarakat, 1(2).
Jamal H.H., Zailina H., Keeler G.J. and Mancy K.H. (1997). Influence of meteorological variables on atmospheric lead in the Klang Valley. J. ENSEARCH, 10(3/4):189-194. JICA - Japan International Coorperation Agency (1993). Air Quality Management Study for
Klang Valley Region, Volume 2, Main Report.
Krishnan K. (1991). Fundamentals of environmental pollution. S. Chand & Company Ltd., Ram Nagar, New Delhi.
NAS Committee on Lead in Human Environment. (1980). Lead : In Human Environment. National Academy of Sciences, Washington D.C.
Pechan P.M. and Associates. (1994). "National PM Study : OPPE Particulates Programs Evaluation System" report to US Environmental Protection Agency - EPA, U.S.A. Pope C.A. III, Schwartz J. Ransom M.R. (1992). Daily mertality and PM10 pullution in Utah
230 Rashid M., Rahmalan A. dan Khalik A. (1997). Characterization of fine and coarse atmospheric
aerosols in Kuala Lumpur. PERTANIKA J. Sci. & Technol., 5(1):25-42.
Richard G., Peter A. and Steven J. (1992). The analysis of lead in drinking water. GBC Method Manual Applications, GBC Scientific Equipment Pty. Ltd. Dandenong, Victoria, Australia.
Roger L. B., (1986). Lead Poisoning in Children Analytic Chemistry. American Chemical Society. 58(2):46-61.
Schwartz J. (1996). Health effects of air pollution from traffic : Ozone and particulate matter.
Health at the Crossroad, 1-24 dipetik dari Wilson R. and Spengler J. (1996). Particles in our air : Concentrations and health effects. Havard University Press, U.S.A.
Wilson R. and Spengler J. (1996). Particles in our air : Concentrations and health effects.
Havard University Press, U.S.A.
Zailina H., Shamsul B.S. dan Jamal H.H. (1998). The relationship between blood lead and IQ scores in primary school children in Kuala Lumpur and Terengganu, Malaysia. J. ENSEARCH, (submitted).
Zailina H., Juliana J., Azman Z.A. dan Azizi O. (1996a). Hubungan pencemaran partikel terampai (PM10) dengan pesakit asma. PERTANIKA J. Sci. & Technol., 4(2):275-282. Zailina H., Jamal H.H., Mancy K.H., Keeler G.J. and Burton M. (1996b). Inhalation exposure
assessment of lead on urban and suburban children in the Klang Valley, Malaysia. J. ENSEARCH, 9:15-19.
Zailina H., Juliana J., Azman Z.A. and Azizi O. (1994a). The Impact of haze on asthma patients.
J. ENSEARCH, 9: 3-8.
231 Jadual 1 : Perbezaan antara Partikel Terampai (TSP) dan Partikel Ternafas (PM10)
TSP PM10
Kandungan Sulfat, SO+4; Nitrat, N-3; Ammonium, NH+4; Ion hidrogen, H+; Unsur karbon, C; Kompaun organik; PNA; Logam, Pb, Cd, V, Ni, Cu, Zn; Partikel larut air; Biogenik organik.
Debu yang berterbangan, debu tanah dan debu jalan. Sawang pembakaran arang batu dan minyak. Logam oksida seperti Si, Al, Mg, Ti, dan Fe. CaCO3, NaCl, garam laut, debunga, spora kulat dan bahagian halus tumbuhan.
Sumber Pembakaran arang batu, minyak, petrol, diesel dan kayu. Hasil tranfomasi atmosfera seperti NOx, SO2
dan bahan organik
termasuklah biogenik organik (cth.terpenes). Proses pembakaran bersuhu tinggi, perlombongan, industri waja, dsb.
Debu-debu yang berterbangan di jalan. Proses pemecahan tanah, cth. pertanian, perlombongan. Debu yang terhasil dari proses industri, pembangunan, penggunaan arang batu dan pembakaran minyak dan titisan air yang halus.
Jangkahayat Sehari hingga beberapa minggu.
Seminit hingga beberapa jam.
Jarak pergerakan
100s hingga 1000s per kilometer
1 hingga 10s per kilometer.
232 Jadual 2 : Kemasukan partikel ke dalam sistem respirotari berdasarkan kepada saiz
partikel.
Saiz partikel (m) Bahagian kemasukan dalam sistem respirotari
11 m tidak boleh masuk ke dalam sistem respirotari
7.0 - 10.9 m memasuki saluran rongga hidung (nasal)
4.7 - 6.9 m memasuki saluran rongga kerongkong atau tekak (pharynx)
3.3 - 4.6 m memasuki batang tenggorok (trachea) dan cabang tenggorok utama (primary bronchi).
2.1 - 3.2 m memasuki saluran dalam cabang-cabang tenggorok (secondary bronchi) dalam paru-paru.
1.1 - 2.0 m memasuki reranting tenggorok (terminal bronchi) dalam paru-paru.
0.65 - 1.0 m memasuki saluran gelembong-gelembong tenggorok (bronchioli) dalam paru-paru.
0.43 - 0.64 m memasuki saluran rerambut pada gelembong-gelembong tenggorok (aveoli) dalam paru-paru.
233 Jadual 3 : Kesan kesihatan partikel pencemar udara.
Partikel pencemar Kesan Kesihatan
PM10 Peningkatan risiko mendapat penyakit pernafasan (55 g/m3). Peningkatan gejala penyakit pernafasan (90 g/m3
). Memburukan keadaan pengidap bronkitis (350 g/m3
).
Plumbum Mengganggu proses pembentukan darah.
Menjejaskan sistem saraf serta kecerdasan otak (IQ). Anemia dan menjejaskan fungsi buah pinggang.
Sumber : Jamal & Zailina (1994).
Jadual 4 : Kandungan plumbum di atmosfera sekitar Lembah Klang, Mac 1992
Kawasan Persampelan
Saiz sampel Min kepekatan Pb (ng/m3)
Sisihan Piawai
Pudu 10 462 136
Serdang 11 189 59
Petaling Jaya 10 172 65
Shah Alam 10 151 38
Kg. Sg. Merab 3 30 0.4
234 Jadual 5 : Taburan kepekatan PM10 dalam udara ambien pada STP (g/m3
pada suhu 298K dan tekanan 760mmHg) mengikut lokasi.
Lokasi N
Jadual 6 : Perbezaan kepekatan PM10 ternafas (g/m3
) dan kepekatan plumbum ternafas (g/m3
- Luar bandar (Kemaman & Setiu) 93
235 Jadual 7 : Perbezaan kepekatan PM10 ternafas (g/m3
) dan kepekatan plumbum ternafas (g/m3
) antara lokasi.
Analisis One-way ANOVA
Lokasi N Min S.P. Nilai-F Nilai-p
Kepekatan PM10 ternafas (g/m3
)
- Fakulti Perubatan UKM, K.L. 45 225.50 104.09
- Sek. Keb. Jln. Raja Muda, K.L. 15 322.50 262.17
- Sek. Keb. Kampung Baru, K.L. 33 515.36 378.85 8.573 <0.001**
- Sek. Keb. Bukit Kuang, Kemaman
5 147.39 21.49
- Sek. Keb. Rhu 10, Setiu 5 73.70 39.33
Kepekatan plumbum ternafas (g/m3
)
- Fakulti Perubatan UKM, K.L.
45 0.071 0.024
- Sek. Keb. Jln. Raja Muda, K.L. 15 0.093 0.087
- Sek. Keb. Kampung Baru, K.L. 33 0.146 0.045 20.978 <0.001**
- Sek. Keb. Bukit Kuang, Kemaman
5 0.027 0.003
- Sek. Keb. Rhu 10, Setiu 5 0.015 0.007
236 Jadual 8 : Peratus kepekatan plumbum ternafas dalam PM10 mengikut lokasi dan
kawasan.
Lokasi / Kawasan N Peratus dalam PM10 (%)
Bandar (Kuala Lumpur) - Sek. Keb. Jalan Raja Muda - Sek. Keb. Kampung Baru - Fakulti Perubatan UKM, K.L.
93 15 33 45
0.029 0.028 0.028 0.031
Luar bandar (Kemaman & Setiu) - Sek. Keb. Bukit Kuang
- Sek. Keb. Rhu 10
10 5 5
0.019 0.018 0.020
UTM – Jalan Semarak
Kajian 1988 - 1990 di Kuala Lumpur (Rashid et al., 1997)
99 0.030
Jadual 9 : Perhubungan antara PM10 dengan plumbum ternafas (g/m3
). Analisis korelasi
Kawasan N Nilai-r Nilai-p
Semua sampel 103 0.675 <0.001**
Bandar (Kuala Lumpur) 93 0.648 <0.001**
Luar bandar (Kemaman & Setiu) 10 0.946 <0.001**
237
Rajah 1 : Lembah Klang : Purata Tahunan Kepekatan Partikel Ternafas PM10, 1992 - 1995. Nota : Garis panduan Malaysia untuk PM10 = 150 ug/m3
Sumber : Laporan Jabatan Alam Sekitar Malaysia 1995.
K
1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995
Kuala Lumpur
Rajah 2 : Malaysia : Purata Tahunan Kepekatan Partikel Terampai (TSP), 1989 - 1995.
Sumber : Laporan Jabatan Alam Sekitar Malaysia 1995.
238
1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995
Jalan Pudu
Rajah 3 : Kuala Lumpur & Selangor : Purata Tahunan Kepekatan Tahunan Plumbum, 1988 - 1995.
Sumber : Laporan Jabatan Alam Sekitar Malaysia 1995.
Rajah 4 : Scattergram kepekatan plumbum ternafas lawan kepekatan PM10 di semua
kawasan
kepekatan pm10 pad a STP. (ug /m3)
239 Rajah 5 : Scattergram kepekatan plumbum ternafas lawan kepekatan PM10 di kawasan
bandar.
Rajah 6 : Scattergram kepekatan plumbum ternafas lawan kepekatan PM10 di kawasan
luar bandar.
Kepekata n pm10 pa da STP (ug /m3)
1600 1400
1200 1000
800 600
400 200
0 .3
.2
.1
0.0
R2 = 0.4203 y = 0.0001x + 0.057
Kepekata n pm10 pa da STP (ug /m3)
200 180
160 140
120 100
80 60
40 20
.04
.03
.02
.01
0.00
