SURAT KEPUTUSAN DIREKTUR SURAT KEPUTUSAN DIREKTUR
No.72/SK-P/XII/RSIM/2014 No.72/SK-P/XII/RSIM/2014
T E N T A N G T E N T A N G
KEBIJAKAN OBAT ELEKTROLIT PEKAT KEBIJAKAN OBAT ELEKTROLIT PEKAT UNTUK MENINGKATKAN KESELAMATAN PASIEN UNTUK MENINGKATKAN KESELAMATAN PASIEN DI RUMAH SAKIT ISLAM MALAHAYATI MEDAN DI RUMAH SAKIT ISLAM MALAHAYATI MEDAN
---DIREKTUR RUMAH SAKIT ISLAM MALAHAYATI DIREKTUR RUMAH SAKIT ISLAM MALAHAYATI Menimbang :
Menimbang : a.
a. SehubunSehubun!n !n "en!n #e$!%&!n!!"en!n #e$!%&!n!!n A%'e"()!n A%'e"()!&( &( N!&(oN!&(on!$ n!$ *KAR*KARS S +e'&( 2012, +e'&( 2012, "!n "!n u#!!u#!! #en(n%!)!n u)u
#en(n%!)!n u)u #e$!!n!n "( #e$!!n!n "( Ru!h S!%() Ru!h S!%() I&$! M!$!h!!)( !%! I&$! M!$!h!!)( !%! un)u% en(n%!)%!nun)u% en(n%!)%!n %e&e$!!)!n #!&(en #e'$u "(bu!) P!n"u!n Keb(!%!n b!) E$e%)'o$() Pe%!).
%e&e$!!)!n #!&(en #e'$u "(bu!) P!n"u!n Keb(!%!n b!) E$e%)'o$() Pe%!). b.
b. Sehubun!n Sehubun!n "en!n "en!n bu)(' bu)(' *!, *!, !%! !%! #e'$u #e'$u "(bu!) "(bu!) Su'!) Su'!) Ke#u)u&!n Ke#u)u&!n D('e%)u' D('e%)u' Ru!h Ru!h S!%()S!%() I&$! M!$!h!!)( Me"!n.
I&$! M!$!h!!)( Me"!n. Mengingat :
Mengingat : 1. Un"!n u
1. Un"!n un"!n RI Noo' 3 T!hun 2005 )en)!n Ke&eh!)!n6n"!n RI Noo' 3 T!hun 2005 )en)!n Ke&eh!)!n6 2.
2. Un"!n un"!n RI Noo' 44 T!hun 2005 )en)!n Ru!h S!%()6Un"!n un"!n RI Noo' 44 T!hun 2005 )en)!n Ru!h S!%()6 3.
3. Pe'!)u'!n Men)e'( Ke&eh!)!n No. 151 T!hun 2011 )en)!n Ke&e$!!)!nPe'!)u'!n Men)e'( Ke&eh!)!n No. 151 T!hun 2011 )en)!n Ke&e$!!)!n P!&(en Ru!h S!%().
P!&(en Ru!h S!%(). 4.
4. Pe'!)u'!n Men)e'( Ke&eh!)!n No. 012 T!hun 2012 )en)!n A%'e"()!&(Pe'!)u'!n Men)e'( Ke&eh!)!n No. 012 T!hun 2012 )en)!n A%'e"()!&( Ru!h S!%() Ru!h S!%() M E M U T U S K A N M E M U T U S K A N MENETAPKAN : MENETAPKAN : Pe')!
Pe')!!! Mene)!Mene)!#%!n #%!n #ebe'#ebe'$!%u!n $!%u!n P!n"u!n P!n"u!n b!) b!) E$e%)E$e%)'o$() 'o$() Pe%!) Pe%!) "!$! "!$! Pe$!Pe$!!n!n !n!n 8!'!&8!'!&(( "(
"( Ru!h Ru!h S!%() S!%() I&$! I&$! M!$!h!!)( M!$!h!!)( *RSIM,.*RSIM,. Ke"
Ke"u!u! Pe Peb(n!b(n!!n "!!n "!n #enn #en!9!!9!&!n #&!n #e$!e$!%&!%&!n!!n n!!n Pe$Pe$!!!!n!n n!n b!) eb!) e$e%$e%)'o)'o$() #$() #e%!e%!) "( RS) "( RSIMIM "($!%&!n!%!n o$eh #(#(n!n !&(n-!&(n un() #e$!!n!n.
"($!%&!n!%!n o$eh #(#(n!n !&(n-!&(n un() #e$!!n!n. Ke)
Ke)(!(! Su' Su'!) %e#!) %e#u)u&u)u&!n (n( be!n (n( be'$'$!%u &e!%u &e!% )!% )!n!n!$ "()!$ "()e)!e)!#%!n "e#%!n "en!n %n!n %e)ee)en)un)u!n !%!!n !%!n "(!"n "(!"!%!n!%!n #e'ub!h!n b($! )e'
#e'ub!h!n b($! )e'"!#!) %e&!$!h!n "(%eu"(!n "!#!) %e&!$!h!n "(%eu"(!n h!'(.h!'(.
Ditetapkan : Di Mean Ditetapkan : Di Mean Paa T
Paa Tangga! angga! : "# De$embe% : "# De$embe% &#'(&#'( RUMAH SAKIT ISLAM MALAHAYATI RUMAH SAKIT ISLAM MALAHAYATI
M E D A N M E D A N
) D%* M+,amma -a,,./ Sp*OG/ MS0 1 ) D%* M+,amma -a,,./ Sp*OG/ MS0 1
D i % e k t + % D i % e k t + %
PANDUAN ELEKTROLIT PEKAT
RUMAH SAKIT ISLAM MALAHAYATI MEDAN
M E D A N
TAHUN &#'2
BAB I*
PENDAHULUAN A* DE-INISI
E$e%)'o$() #e%!) !"!$!h ob!) ob!)!n !n e($(%( 'e&(%o $eb(h )(n( un)u% eneb!b%!n/ en(bu$%!n !"!n! %o#$(%!&(/eb!h!!%!n #!&(en &e:!'! &(n(;(%!n (%! )e'"!#!) %e&!$!h!n #enun!!n *"o&(& (n)e'+!$ "!n #e($(h!nn!,.
<e'(%u) !"!$!h ob!) ob!)!n !n )e'!&u% "!$! %!)eo'( Pe%!) !"!$!h K!$(u K$o'("! 74= "!n N!)'(u K$o'("! 3=.
>(!$ !n en!n"un %on&en)'!) e$e%)'o$() *(&!$n! K?$, )("!% bo$eh "(&(#!n "($(n%u# !)!u !'e! #e'!9!)!n #!&(en %e:u!$( I@D HDU I?U ?>?U. b!) E$e%)'o$() #e%!) "(&(#!n "( #o%! #e'be%!$!n "e#o ;!'!&( "( %!!' ob!) )'o$( ee'en:( "en!n #en!n"!!n ob!) h(h !$e') $oo bu$!) be'9!'n! e'!h.
b!) ob!)!n !n "(un!%!n "!$! ee'en&( e"(& *(&!$n! %on"(&( en!n:! n!9! !n be'&(;!) !9!) "!'u'!), )("!% "(9!(b%!n un)u% en(%u)( Pe"o!n "!n P'o&e"u' Penun!!n High Alert Medications
B* RUANG LINGKUP 1. Pe'e&e#!n 2. Pe'&(!#!n 3. Pen(#!n!n 4. Pebe'(!n b!) BAB II TATA LAKSANA
L!%u%!n #'o&e"u' "en!n !!n "!n h!)( h!)( &e$!! ebe'(%!n (n&)'u%&( e#e'&(!#%!n ebe'(%!n ob!) "!n en(#!n E$e%)'o$() #e%!).
'* Pe%e$epan
!. !n!n be'(%!n (n&)'u%&( h!n! &e:!'! +e'b!$ enen!( E$e%)'o$() #e%!) b. In&)'u%&( (n( h!'u& en:!%u# (n(!$
(. N!! #!&(en "!n noo' 'e%! e"(&. ((. T!n!$ "!n 9!%)u (n&)'u%&( "(bu!).
(((. N!! ob!) *ene'(:, "o&(& !$u' #ebe'(!n "!n )!n!$ #ebe'(!n &e)(!# ob!). (+. Ke:e#!)!n "!n !)!u "u'!&( #ebe'(!n ob!)
:. Do%)e' h!'u& e#un!( "(!no&(& %on"(&( "!n (n"(%!&( #enun!!n &e)(!# e$e%)'o$() #e%!) &e:!'! )e')u$(& *#'o)o%o$ )e'!#(,
". S(&)e (n&)'u%&( e$e%)'on(% !%!n ebe'(%!n (n;o'!&( )e'b!'u &e:!'! #e'(o"(% enen!( &)!n"!' #e$!!n!n "o&(& "!n %on&en)'!&( ob!) *!n )e$!h "(&e)uu( o$eh T( 8!'!&( "!n Te'!#eu)(%, &e')! (n;o'!&( !n "(bu)uh%!n un)u% eno#)(!$(&!&( %e&e$!!)!n #!&(en.
e. (%! eun%(n%!n #e'e&e#!n e$e%)'o$() #e%!) h!'u& )e'&)!n"!'(&!&( "en!n enun!%!n (n&)'u%&( )e':e)!%
b. Pen(#!n!n e$e%)'o$() #e%!) h!n! bo$eh "( "e#o ;!'!&( "!n "( I?U I@D "!n HDU. :. (%! enun!%!n dispensing cabinet un)u% en(#!n high alert medications
be'(%!n #e&!n #en(n!) "()u)u# cabinet !!' #en!&uh/#e'!9!) #!&(en en!"( 9!&#!"! "!n be'h!)( h!)( "en!n high alert medications. Se)(!# %o)!%/)e#!) !n be'(&( E$e%)'o$() #e%!) h!'u& "(be'( $!be$.
". E$e%)'o$() #e%!) h!n! bo$eh "('e%on&)()u&( o$eh #e)u!& ;!'!&( !n )e'$!)(h %e:u!$( un)u% %ebu)uh!n #!&(en "( 'u!n!n I@D I?U HDU "!#!) "('e%on)()u&( o$eh #e'!9!) !n )e'$!)(h.
e. In;u& (n)'!+en! E$e%)'o$() #e%!) h!'u& "(be'( $!be$ !n e$!& "en!n enun!%!n hu'u;/ )u$(&!n !n be'be"! "en!n &e%()!'n!.
"* Pembe%ian Obat
!. Pe'!9!) h!'u& &e$!$u e$!%u%!n #ene:e%!n !n"! *double check , )e'h!"!# &eu! E$e%)'o$() #e%!) &ebe$u "(be'(%!n %e#!"! #!&(en
b. Pene:e%!n !n"! )e'h!"!# E$e%)'o$() #e%!)
(. T+3+an :I"en)(;(%!&( ob!) ob!)!n !n ee'$u%!n +e'(;(%!&( !)!u #ene:e%!n !n"! o$eh #e)u!& %e&eh!)!n $!(nn! *&eb!!( o'!n %e"u!, &ebe$u ebe'(%!n ob!) "en!n )uu!n en(n%!)%!n %e&e$!!)!n "!n !%u'!&(.
((. Kebi3akan :
• Pene:e%!n !n"! "(#e'$u%!n &ebe$u ebe'(%!n E$e%)'o$() #e%!) )e')en)u/
&#e&(;(% "!n "(&!!) #e$!#o'!n #e'!n)(!n !! !)!u &!!) e$!%u%!n )'!n&;e' #!&(en.
• Penge0ekan pe%tama h!'u& "($!%u%!n o$eh #e)u!& !n be'9en!n un)u%
en(n&)'u%&(%!n e'e&e#%!n !)!u ebe'(%!n ob!) ob!)!n !n)!'! $!(n #e'!9!) !h$( ;!'!&( "!n "o%)e'
• Penge0ekan ke+a !%!n "($!%u%!n o$eh #e)u!& !n be'9en!n )e%hn(&( !)!u
#e'!9!) $!(nn! *#e)u!& )("!% bo$eh &!! "en!n #ene:e% #e')!!,
• Keb+t+,an minima! un)u% e$!%u%!n #ene:e%!n !n"!/ +e'(;(%!&( o$eh o'!n
%e"u! "($!%u%!n #!"! %on"(&( %on"(&( &eb!!( be'(%u)
o Se)(!# !%!n ebe'(%!n (ne%&( ob!) o Un)u% (n;u&
S!!) )e'!#( (n(&(!$
S!!) )e'"!#!) #e'ub!h!n %on&en)'!&( ob!) S!!) #ebe'(!n bo$u&
S!!) #e'!n)(!n !! #e'!9!) !)!u )'!n&;e' #!&(en. Se)(!# )e'!"( #e'ub!h!n "o&(& ob!)
• Pene:e%!n )!b!h!n "!#!) "($!%u%!n &e&u!( "en!n (n&)'u%&( "!'( "o%)e'.
• Pen(#!n!n #ebe'(!n $!be$ *$oo ob!) H(h A$e') u%u'!n %e:($ &e"!n "!n
be&!',.
• Penu$(&!n 'e&e# $en%!# "!n e$!& P'o)o%o$ )e'!#( #e'h()un!n %ebu)uh!n %!$(u
"!n N!)'(u #e($(h!n #e$!'u),.
• Meon()o' $!be$ ob!) H(h A$e') !n "()e'(! "!'( ;!'!&( "!n !n !%!n
"(&e'!h%!n %e #!&(en.
iii* P%4$e+% :
o Pe)u!& %e&eh!)!n en(!#%!n ob!) "!n h!$ h!$ "(b!9!h (n( un)u% en!$!n(
#ene:e%!n !n"! o$eh #e)u!& %e"u!
b!) ob!)!n #!&(en "en!n $!be$ !n !&(h (n)!%
Re%! e"(& #!&(en :!)!)!n #ebe'(!n e"(%!&( #!&(en !)!u 'e&e#/
(n&)'u%&( )e')u$(& "o%)e'
b!) !n hen"!% "(be'(%!n $en%!# "en!n $!be$n!
o Pet+ga$ ke+a !%!n e!&)(%!n h!$-h!$ be'(%u) (n(
b!) )e$!h "(&(!#%!n "!n &e&u!( "en!n (n&)'u%&(
Pe'!9!) #!&(en h!'u& e+e'(;(%!&( b!h9! ob!) !n hen"!% "(be'(%!n
)e$!h &e&u!( "en!n (n&)'u%&( "o%)e'.
b!) eenuh( $(! #e'&!'!)!n
Meb!:! $!be$ "en!n &u!'! $!n)!n %e#!"! #e'!9!) un)u%
e+e'(;(%!&( %e$(! #e'&!'!)!n (n(. 1, b!) )e#!)
2, Do&(& !)!u %e:e#!)!n )e#!) )e'!&u% #ene:e%!n !n"! enen!( #e'h()un!n "!n +e'(;(%!&( #o#! (n;u&
3, Ru)e #ebe'(!n )e#!) 4, 8'e%uen&(/(n)e'+!$ )e#!)
B, D(be'(%!n %e#!"! #!&(en !n )e#!)
o P!"! bebe'!#! %!&u& h!'u& )e'&e"(! u! %e!&!n/+(!$ ob!) un)u% e!&)(%!n
b!h9! ob!) !n "(&(!#%!n !"!$!h !n ben!' (&!$n! "o&(& (n&u$(n
o Ke)(%! #e)u!& %e"u! )e$!h &e$e&!( e$!%u%!n #ene:e%!n !n"! "!n %e"u!
#e)u!& #u!& b!h9! ob!) )e$!h &e&u!( $!%u%!n$!h #en:!)!)!n #!"! 'e%! e"(&/:!)!)!n #ebe'(!n e"(%!&( #!&(en.
o Pe)u!& %e"u! h!'u& enu$(& C"(:e% o$eh "!n "((&( "en!n n!! #ene:e%. o Pene:e%!n !n"! !%!n "($!%u%!n &ebe$u ob!) "(be'(%!n %e#!"! #!&(en
o P!&)(%!n (n;u& ob!) be'!"! #!"! !$u'/&$!n !n ben!' "!n $!%u%!n #ene:e%!n
&$!n (n;u& u$!( "!'( $!'u)!n/:!('!n (n;u& #o#! h(n! )e#!) (n&e'&( &$!n.
o P!&)(%!n #o#! (n;u& )e'#'o'! "en!n %e:e#!)!n #ebe'(!n !n )e#!)
)e'!&u% %e)e#!)!n "!)! be'!) b!"!n #!&(en.
• Un)u%Penge0ekan $aat pe%gantian 3aga pe%a5at ata+ t%an$6e% pa$ien : o Pe)u!& %e"u! !%!n e!&)(%!n h!$ h!$ be'(%u) (n(
b!) !n "(be'(%!n h!'u& eenuh( %e$(! #e'&!'!)!n.
Pe'!9!) be'(%u)n! !%!n eb!:! $!be$ "en!n $!n)!n %e#!"! #e'!9!)
&ebe$un! un)u% e+e'(;(%!&( %e$(! #e'&!'!)!n *&e#e')( !n )e$!h "(&ebu)%!n "(!)!&,
o S!!) #ene:e%!n )e$!h &e$e&!( "!n %e"u! #e'!9!) !%(n b!h9! ob!) )e$!h &e&u!(
$!%u%!n$!h #en:!)!)!n #!"! b!(!n C#ene:e%!n o$eh #e'!9!) "('e%! e"(& #!&(en.
:. Se&!!) &ebe$u ebe'(%!n ob!) #e'!9!) ene:e% n!! #!&(en ebe'()!hu%!n %e#!"! #!&(en enen!( n!! ob!) !n "(be'(%!n "o&(& "!n )uu!nn! *#!&(en "!#!) u! be'#e'!n &eb!!( #ene:e% (%! eun%(n%!n,
". Seu! #ebe'(!n E$e%)'o$() #e%!) (n)'!+en! "!n be'&(;!) %on)(nu h!'u& "(be'(%!n e$!$u( #o#! (n;u& I>. Pene:u!$(!n "!#!) "(be'(%!n #!"! #!&(en "( Ru!n R!9!) Neon!)u&
R(&(%o T(n( Le+e$ II "!n III *Neo'(&)(, !)!u #!"! #!&(en 'e&(%o )(n( en!$!( %e$eb(h!n :!('!n *Volume Overload ,. Se)(!# &e$!n (n;u& h!'u& "(be'( $!be$ "en!n n!! ob!) !n "(be'(%!n "(uun "(&)!$ &e$!n "!n #!"! #(n)u !&u% #o#! *un)u% e#e'u"!h +e'(;(%!&( "!n e(n(!$%!n %e&!$!h!n,.
!)!u "o%)e' #e')!! )!! h!'u& enen)u%!n "!n e!&)(%!n b!h9! %on"(&( %$(n(& #!&(en ben!' ben!' be'&(;!) ee'en&( "!n #e'$u "()!)!$!%&! &ee'! &e"e(%(!n 'u#! &eh(n! #ene:e%!n !n"! "!#!) "()un"!. Pe)u!& !n ebe'(%!n ob!) h!'u& enebu)%!n "en!n $!n)!n &eu! )e'!#( ob!) !n "(be'(%!n &ebe$u ebe'(%!nn! %e#!"! #!&(en.
;. b!) !n )("!% "(un!%!n "(%eb!$(%!n %e#!"! ;!'!&(/ !#o)e% "!n "($!%u%!n #en(n!u!n u$!n o$eh !h$( ;!'!&( !)!u !#o)e%e' !#!%!h )e'!"( %e&!$!h!n ob!) !n be$u "(be'(%!n.
. Do&(& e%&)'! !n "(un!%!n "()(n!u u$!n o$eh !#o)e%e' un)u% ene)!hu( (n"(%!&( #enun!!n "o&(& e%&)'!.
BAB III* DOKUMENTASI 1. D!;)!' ob!) H(h A$e') *E$e%)'o$() #e%!),
2. Pen:!)!)!n u$!h ob!) e$e%)'o$() #e%!) !n "(be'( $!be$ H(h A$e') "( @u"!n Pe'be%!$!n.
3. u$!h #!&(en !n enun!%!n e$e%)'o$() #e%!) !n )e$!h "('e%on&)()u&( o$eh #e)u!& ;!'!&( #e' bu$!n.
Ditetapkan : Di Mean
Paa Tangga! : "# De$embe% &#'( RUMAH SAKIT ISLAM MALAHAYATI
M E D A N
) D%* M+,amma -a,,./ Sp*OG/ MS0 1 D i % e k t + %