MÉTODE ROLE PLAYING PIKEUN NGARONJATKEUN KAMAMPUH
NYARITA NGAGUNAKEUN TATAKRAMA BASA SUNDA
(Studi Kuasi Ékspérimén ka Siswa Kelas VIIA SMP YAS Bandung Taun Ajaran 2013/2014)
SKRIPSI
diajukeun pikeun nyumponan salasahiji sarat ujian Sarjana Pendidikan Bahasa Daerah
ku
Dely Nurma Antari NIM 1002755
JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA DAERAH FAKULTAS PENDIDIKAN BAHASA DAN SENI
Metode
Role Playing
pikeun Ngaronjatkeun Kamampuh Nyarita
Ngagunakeun Tatakrama Basa Sunda
(Studi Kuasi Eksperimen ka Siswa Kelas VIIA SMP YAS
Bandung Taun Ajaran 2013/2014)
Oleh
Dely Nurma Antari
Sebuah skripsi yang diajukan untuk memenuhi salah satu syarat memperoleh gelar Sarjana pada Fakultas Pendidikan Bahasa dan Seni
©Dely Nurma Antari 2014 Universitas Pendidikan Indonesia
Maret 2014
Hak Cipta dilindungi undang-undang.
METODE ROLE PLAYING UNTUK MENINGKATKAN KEMAMPUAN BERBICARA MENGGUNAKANTATAKRAMA BAHASASUNDA
(Studi Kuasi Eksperimen kepada siswa kelas VIIA SMP YAS Bandung Tahun Ajaran 2013/2014)1
Dely Nurma Antari2
ABSTRAK
Penelitian ini dilatarbelakangi oleh rendahnya kemampuan siswa kelas VII SMP YAS Bandung dalam berbicara menggunakantatakrama bahasa Sunda dalam percakapan sehari-hari. Penelitian ini bertujuan untuk meningkatkan kemampuan siswa dalam berbicara menggunakantatakrama bahasaSunda. Metode penelitian yang digunakan dalam penelitian ini adalah metode kuasi eksperimen dengan menggunakan desain penelitian one-group pretest-posttest design. Metode pembelajaran yang diujicoba dalam penelitian ini adalah metode Role Playing dalam pengajaran tatakrama bahasaSunda pada siswa kelas VII. Sumber data dalam penelitian ini yaitu siswa kelas VIIA SMP YAS Bandung tahun ajaran 2013/2014. Pengumpulan data dilakukan dengan cara unjuk kerja dengan menggunakan instrumen tes berupa tes unjuk kerja. Dari hasil penelitian, sebelum
menggunakan metode Role Playing siswa belum mampu berbicara
menggunakantatakrama bahasa Sunda dengan rata-rata nilai 58, 77 sedangkan sesudah menggunakan metode Role Playing siswa sudah mampu berbicara menggunakantatakrama bahasaSunda dengan rata-rata nilai 79. Terdapat perbedaan yang signifikan antara hasil pretes dan postes berdasar hasil uji thitung (58,4) > ttabel (2,40835). Berdasarkan hasil penelitian tersebut, bisa disimpulkan bahwa metode Role Playing dapat meningkatkan kemampuan siswa dalam berbicara menggunakantatakrama bahasaSunda.
Kata kunci: métode Role Playing, tatakrama bahasa Sunda
ROLE PLAYING METHOD TO INCREASE SPEAKING USING SUNDANESE ETIQUETTE LANGUAGE ABILITY
(Quasi Experimental Study to Student VIIA Grade YAS Bandung Junior High School Academic Year 2013/2014)1
Dely Nurma Antari2
ABSTRACT
Background of this research is lack of student’s ability VII grade YAS Bandung
Junior High School on applying Sundanese etiquette language in daily
conversation. The purpose of this research is to increase the student’s ability on
speaking using Sundanese etiquette language. Research method used is quasi experimental method with one-group pretest-posttest design. This research is experiment of Role Playing method on Sundanese etiquette language teaching to student VII grade. Data source is students VIIA grade YAS Bandung Junior High School academic year 2013/2014. Data roundup by showing activity with instrumen showing activity form. Based on result of research, before using Role Playing method the students are not able on speaking using Sundanese etiquette language with average of value is 58,77 but after using Role Playing method the students are able on speaking using Sundanese etiquette language with average of value is 79. There is significant difference between pretest and posstest result based on the result of tvalue (58,4) > ttable (2,40835). Based on the result of research,
the conclusion is Role Playing method can increase student’s ability on speaking using Sundanese etiquette language.
DAPTAR EUSI
ABSTRAK ... i
PANGJAJAP ... ii
CATUR PANUHUN ... iii
DAPTAR EUSI ... vi
DAPTAR TABÉL ... ix
DAPTAR GRAFIK... x
DAPTAR LAMPIRAN ... xi
BAB I BUBUKA ... 1
1.1 Kasang Tukang Panalungtikan ... 1
1.2 Watesan jeung Rumusan Masalah ... 3
1.2.1Watesan Masalah ... 3
1.2.2Rumusan Masalah ... 4
1.3 Tujuan Panalungtikan... 4
1.3.1Tujuan Umum ... 4
1.3.2Tujuan Husus ... 4
1.4 Mangpaat Panalungtikan ... 5
1.4.1Mangpaat Tioritis ... 5
1.4.2Mangpaat Praktis ... 5
1.5 Raraga Tulisan ... 5
BAB II ULIKAN TIORI, RARAGA MIKIR, JEUNG HIPOTESIS ... 7
2.1 Raraga Tiori ... 7
2.1.1Tatakrama Basa ... 7
2.1.1.2 Kamekaran Tatakrama Basa Sunda ... 7
2.1.1.3 Wangun Tatakrama Basa Sunda ... 8
2.1.1.4 Wanda Tatakrama Basa Sunda ... 10
2.1.1.5 Larapna Tatakrama Basa Sunda ... 11
2.1.2Pangaweruh Nyarita ... 14
2.1.3Métode Role Playing ... 15
2.1.3.1 Wangenan Métode Role Playing ... 15
2.1.3.2 Léngkah-léngkah Métode Role Playing ... 16
2.1.3.3 Tujuan Métode Role Playing ... 17
2.1.3.4 Kaunggulan jeung Kahéngkéran Métode Role Playing ... 18
2.1.3.5 Métode Role Playing dina Pangajaran Tatakrama Basa Sunda ... 19
2.2 Raraga Mikir ... 20
2.3 Hipotésis ... 21
BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN ... 23
3.1 Lokasi jeung Subjék Panalungtikan ... 23
3.1.1Lokasi Panalungtikan ... 23
3.1.2Subjék Panalungtikan ... 23
3.2 Desain Panalungtikan ... 24
3.3 Métode Panalungtikan ... 24
3.4 Wangenan Operasional ... 25
3.5 Instrumén Panalungtikan ... 25
3.6 Téhnik Ngumpulkeun Data ... 26
3.7 Analisis Data ... 26
3.7.2Uji Sipat Data ... 29
3.7.2.1 Uji Normalitas ... 29
3.7.2.2 Uji Homogénitas ... 32
3.7.3Uji Gain ... 33
3.7.4Uji Hipotésis ... 34
BAB IV HASIL PANALUNGTIKAN JEUNG PEDARANANA ... 36
4.1 Hasil Panalungtikan ... 36
4.1.1Kamampuh Ngalarapkeun Tatakrama Basa Sunda Siswa Saméméh Ngagunakeun Métode Role Playing ... 36
4.1.2Kamampuh Ngalarapkeun Tatakrama Basa Sunda Siswa Sanggeus Ngagunakeun Métode Role Playing ... 40
4.1.3Béda Kamampuh Ngalarapkeun Tatakrama Basa Sunda Saméméh jeung Sabada Ngagunakeun Métode Role Playing .... 43
4.1.3.1 Uji Sipat data ... 43
4.1.3.2 Uji Gain ... 51
4.3.1.3 Uji Hipotésis ... 53
4.2 Pedaran Hasil Panalungtikan ... 54
BAB V KACINDEKAN JEUNG SARAN ... 57
5.1 Kacindekan ... 57
5.2 Saran ... 58
DAPTAR PUSTAKA ... 59
LAMPIRAN ... 61
1
BAB I
BUBUKA
1.1 Kasang Tukang Panalungtikan
Dina hirup kumbuhna manusa mikabutuh komunikasi. Komunikasi téh nya éta hiji kagiatan antara panyatur jeung pangregep pikeun nepikeun tur nyangking informasi. Dina éta kagiatan komunikasi, salasahiji pakakas nu biasa dipaké téh nya éta basa.
Basa téh minangka salasahiji alat pikeun ngébréhkeun pikiran, rasa, tur gagasan nu aya dina uteuk, anu satuluyna diungkarakeun ku rupa-rupa cara, boh sacara lisan boh sacara tulisan.
Basa Sunda minangka basa daérah nu jadi salasahiji kabeungharan budaya kudu dimumulé tur dipaké ku masarakatna. Ieu hal dumasar kana ungkara yén basa téh cicirén bangsa. Saupama basana teu dipaké, hartina éta bangsa bakal kaleungitan ciri atawa idéntitasna.
Dina basa Sunda dipikawanoh ayana tatakrama basa. Tatakrama basa atawa anu biasa disebut undak-usuk basa lain ngan mangrupa kabeungharan kecap dina basa Sunda hungkul, tapi ogé éta tatakrama basa téh minangka cicirén urang Sunda dina silih ajénan antara manusa. Dina éta tatakrama basa téh panyatur kudu merhatikeun saha nu diajak nyarita atawa saha anu dicaritakeun, naha éta téh jalma nu saluhureun, sasama atawa sahandapeun.
Tapi dina jaman kiwari mah, kamampuh nyarita ngagunakeun tatakrama basa téh beuki ngurangan, hususna di kalangan pelajar. Nurutkeun hasil observasi, katitén yén lolobana siswa sapopoéna ngagunakeun basa loma, nu antukna siswa leuwih loba ngalarapkeun basa loma ka saha baé nu diajak nyarita, boh ka saluhureun boh ka sahandapeun.
Para siswa geus miboga pamikiran yén diajar basa sunda téh hésé. Komo deui lamun kudu diajar tatakrama basa anu kekecapanana loba, siswa téh beuki teu sumanget waé pikeun diajar. Aya ogé siswa nu teu apal kana ayana undak-usuk atawa tatakrama basa. Nu dipikawanoh ku maranéhanana ngan ayana basa lemes jeung kasar hungkul, tanpa mikanyaho kumaha digunakeunana keur ka batur atawa keur ka sorangan.Ku ayana éta fénoména, diperlukeun ayana hiji tarékah sangkan barudak kairut pikeun diajar sarta mampuh ngalarapkeun tatakrama basa dina kahirupan sapopoé.
Sakola minangka tempat diajar tur ngatik para siswa kudu jadi pangdeudeul kana hirup huripna tatakrama basa. Ieu hal patali jeung tarékah pikeun ngawangun karakteranu kiwari keur jadi bukur catur. Ari tatakrama basa téh geus katitén mangrupa ajén kearifan lokal anu patali jeung karakter urang Sunda nu soméah, sopan, tur luhung budi. Salian ti éta, ayana pangajaran tatakrama basa ogé minangka ajang atikan pikeun kahirupan nonoman sunda dina hirup kumbuhna di masarakat. Ku kituna, ayana pangajaran tatakrama basa di sakola téh kacida perluna.
Dina pangajaran dipikawanoh aya sababaraha métode pangajaran, salasahijina nyaéta métode Role Playing. Métode Role Playingnyaéta hiji métode pangajaran anu nekenkeun kana pemeranan. Dina ieu métode pangajaran, ku cara merankeun hiji tokoh siswa bisa neuleuman hiji karakter, boh tina segi cara nyarita, hal anu dicaritakeun, gerak-gerik, nepi ka kumaha cara mikir atawa naon anu dirasakeun ku hiji karakter dina nyanghareupan hiji masalah.
bisa ngarasakeun kumaha bédana nalika nyarita bari ngalarapkeun tatakrama basa jeung nalika henteu. Ti dinya, siswa bakal ngarumasakeun kumaha pentingna ngalarapkeun tatakrama basa ti dirina sorangan. Ku ayana éta kasadaran, tinangtu kahayang pikeun diajar tatakrama basa ogé ngaronjat. Salian ti éta, ku cara ngagunakeun métode Role Playing siswa dibiasakeun nyarita atawa paguneman, boh éta jeung sapantaran, nu leuwih ngora, atawa nu leuwih kolot kalayan ngalarapkeun tatakrama basa.
Panalungtikan ngeunaan pangajaran pikeun ngaronjatkeun kamampuh dina ngalarapkeun tatakrama basa Sunda téh geus kungsi dilakukeun. Salasahijina
panalungtikan nu digarap ku Dwi Aulia dina skripsina “Modél STAD (Student Teams Achievement Division) pikeun Ningkatkeun Kamampuh Ngagunakeun
Tatakrama Basa Sunda”, sedengkeun panalungtikan ngeunaan métode Role Playingkungsi ditalungtik ku Zaine dina skripsina “Métode Role Playingpikeun
Ngaronjatkeun Kamampuh Siswa dina Maham Eusi Dongéng”.Dina ieu panalungtikan, hal anu ditalungtik nyaéta “Métode Role Playing pikeun
ngaronjatkeun kamampuh siswa dina ngalarapkeun tatakrama basa Sunda”.
Pangajaran tatakrama basa téh bisa dilarapkeun ku sababaraha métode pangajaran. Salasahiji métode pangajaran téh nya éta Role Playinganu éféktif ngaronjatkeun kamampuh siswa dina pangajaran maham eusi dongéng saperti anu diterangkeun ku Zaine dina skripsina. Perlu ditalungtik naha ieu métode Role Playingtéh éféktif ogé pikeun ngaronjatkeun kamampuh nyarita ngagunakeun tatakrama basa atawa heunteu. Ku kituna, perlu diayakeun panalungtikan anu
judulna “Métode Role Playingpikeun Ngaronjatkeun Kamampuh Nyarita Ngagunakeun Tatakrama Basa Sunda (Studi Kuasi Ékspérimén ka Siswa Kelas VIIA SMP Yayasan Atikan Sunda Bandung Taun Ajaran 2013/2014)”.
1.2 Watesan jeung Rumusan Masalah 1.2.1 Watesan Masalah
panalungtikan baris museur kana panalungtikan ngeunaan métodeRole Playingpikeun pangajaran tatakrama basa dina kaparigelan nyarita hususna dina paguneman sabab dina métode Role Playing aya dialog antar tokoh nu mangaruhan pisan kana kamampuh nyarita.
1.2.2 Rumusan Masalah
Dumasar kana idéntifikasi di luhur, masalah ieu panalungtikan dirumuskeun dina kalimah pananya ieu di handap.
1) Kumaha kamampuh nyarita ngagunakeun tatakrama basa Sunda siswa kelas VIIASMP Yayasan Atikan Sunda taun ajaran 2013/2014 saméméh ngagunakeun métode Role Playing?
2) Kumaha kamampuh nyarita ngagunakeun tatakrama basa Sunda siswa kelas VIIASMP Yayasan Atikan Sunda sanggeus ngagunakeun métode Role Playing?
3) Naha aya béda anu signifikan dina kamampuh nyarita ngagunakeun tatakrama basa sunda antara saméméh jeung sanggeus ngagunakeun métode Role Playing?
1.3 Tujuan Panalungtikan 1.3.1 Tujuan Umum
Ieu panalungtikan miboga tujuan hayang nguji métode Role Playingpikeun ngaronjatkeun kamampuh nyarita ngagunakeun tatakrama basa Sunda.
1.3.2 Tujuan Husus
Sacara husus tujuan tina ieu panalungtikan téh nyaéta pikeun ngadéskripsikeun:
1) kamampuh nyarita ngagunakeun tatakrama basa Sunda saméméh
ngagunakeun métode Role Playing,
2) kamampuh nyarita ngagunakeun tatakrama basa Sunda sanggeus
ngagunakeun métode Role Playing,
1.4 Mangpaat Panalungtikan 1.4.1 Mangpaat Tioritis
Sacara tioritis dipiharep tina ieu panalungtikan téh bisa ngeuyeuban deui métode-métode pangajaran tatakrama basa Sunda sarta bisa ngalarapkeun métodeRole Playingsacara éféktif pikeun ngaronjatkeun kamampuh siswa.
1.4.2 Mangpaat Praktis
Sacara praktis dipiharep ieu panalungtikan téh aya mangpaatna. Mangpaat nu dipiharep téh nyaéta ieu di handap.
1) Pikeun panalungtik
Panalungtik bisa mikaweruh ngeunaan kaéféktifan hiji métode pangajaran, nyaéta métode Role Playingpikeun pangajaran tatakrama basa Sunda.
2) Pikeun Siswa
Pikeun siswa nu miboga masalah dina ngalarapkeun tatakrama basa,
panalungtik nyobaan ngagunakeun métode Role Playingpikeun
ngaronjatkeun kamampuh nyarita ngagunakeun tatakrama basa Sunda. 3) Pikeun Guru
Tina ieu panalungtikan guru mikaweruh salasahiji métode pangajaran anu éféktif pikeun pangajaran tatakrama basa Sunda.
4) Pikeun nu maca
Tina ieu panalungtikan, bisa nambahan pangaweruh pamaca ngeunaan kaéféktifan métode pangajaran dina pangajaran tatakrama basa Sunda hususna métode Role Playing.
5) Pikeun Pangajaran Basa jeung Sastra Sunda
1.5 Raraga Tulisan
Bab I mangrupa bab anu munggaran. Dina ieu bab dipedar ngeunaan kasang tukang panalungtikan, watesan jeung rumusan masalah, tujuan panalungtikan, mangpaat panalungtikan, jeung raraga tulisan.
Bab II minangka bab anu ngabahas ulikan tiori. Dina ieu bab dipedar leuwih jero ngeunaan métode Role Playing, pangaweruh nyarita jeung tatakrama basa. Salian ti éta, dipedar ogé raraga mikir jeung hipotésis panalungtikan.
Bab III mangrupa pedaran ngeunaan métode panalungtikan. Dina ieu bab dipedar leuwih jero ngeunaan métode panalungtikan kalayan jembar katut sumber data, desain panalungtikan, wangenan operasional, instrumén panalungtikan, téhnik ngumpulkeun data, jeung analisis data.
Bab IV mangrupa deskripsi hasil panalungtikan. Dina ieu bab diébréhkeun sagemblengna tina panalungtikan. Hasil atawa henteuna panalungtikan bisa katitén tina ieu bab.
23 BAB III
MÉTODE PANALUNGTIKAN
Dina ieu bab dipedar: (1) lokasi jeung subjek panalungtikan; (2) desain panalungtikan; (3) métode panalungtikan; (4) wangenan operasional; (5) instrumén panalungtikan; (6) tehnik ngumpulkeun data; jeung (5) analisis data.
3.1 Lokasi jeung Subjék Panalungtikan
Lokasi jeung subjék panalungtikan téh minangka sumber data dina ieu panalungtikan. Maksudna sumber data anu geus dibéré watesan ngeunaan lokasi jeung subjék panalungtikanana.
3.1.1 Lokasi Panalungtikan
Lokasi panalungtikan nya éta tempat prosés panalungtikan digunakeun pikeun nyangking bongbolongan tina masalah panalungtikan (Sukardi, 2004, kc. 53). Milih lokasi panalungtikan gumantung kana widang élmu anu jadi kasang tukang panalungtikan. Ieu panalungtikan aya hubunganna jeung pangajaran, ku kituna lokasi anu luyu nya éta di sakola. Sakola anu dipilih dina ieu panalungtikan nya éta SMP YAS (Yayasan Atikan Sunda) Bandung. Ieu sakola dipilih ku sabab miboga kritéria:
1) sakola anu miboga visi nyepeng pageuh ajén-ajén kasundaan; jeung 2) sakola anu ngawajibkeun sakabéh perangkat sakola ngagunakeun basa
Sunda, boh salila jam pelajaran di kelas boh di luar kelas
3.1.2 Subjék Panalungtikan
Dina ieu panalungtikan, lantaran ngagunakeun métode kuasi ékspérimén, subjék panalungtikanna dipilih sacara purposif atawa langsung ditangtukeun.
Subjék dina ieu panalungtikan nya éta siswa kelas VII A anu jumlah siswana 48 urang, 22 siswa awéwé jeung 26 siswa lalaki. Ieu subjék dipilih dumasar kritéria yén sakabéh siswana urang Sunda.
3.2 Desain Panalungtikan
Nurutkeun Sugiyono (2012, kc. 110) dina panalungtikan pre-experimental aya sababaraha design, nya éta one-shot case study, one-group pretest-postests design, jeung intact-group comparison. Desain panalungtikan anu dipaké dina ieu panalungtikan nya éta one group pretest-posttest design dimana aya tés awal (pretés) jeung tés ahir (postés) anu dilaksanakeun di kelas ékspérimén. Pretés dilaksanakeun saméméh dibére perlakuan atawa saméméh dilarapkeun métode Role Playing, sedengkeun postés dilaksanakeun sanggeus dibéré perlakuan atawa sanggeus dilarapkeun métode Role Playing. Ieu desain digambarkeun saperti tabel ieu di handap.
Tabel 3.1
Desain Panalungtikan One-group Pretest-posttest Design (Sugiyono, 2012, kc. 111)
O1 X O2
Katerangan:
O1 = nilai pretes (saméméh dibéré perlakuan)
X = perlakuan (mangrupa prosés diajar-ngajar maké métode Role Playing) O2 = nilai postes (sanggeus dibéré perlakuan)
3.3 Métode Panalungtikan
anu digunakeun nya éta métode kuasi ékspérimén. Tujuanna pikeun ngukur kamampuh nyarita ngagunakeun tatakrama basa Sunda, kumaha kamampuhna saméméh jeung sanggeus ngagunakeun métode Role Playing, naha ngaronjat atawa henteu.
Kamampuh siswa diukur dua kali, nya éta kamampuh nyarita ngagunakeun tatakrama basa Sunda saméméh ngagunakeun métode Role Playing anu disebut pretés jeung kamampuh nyarita ngagunakeun tatakrama basa Sunda sanggeus ngagunakeun métode Role Playing anu disebut postés.
Léngkah-léngkah panalungtikan anu dilaksanakeun téh saperti ieu di handap. 1) Néangan informasi ngeunaan masalah anu rék ditalungtik nya éta
kamampuh nyarita ngagunakeun tatakrama basa Sunda dina nyarita. 2) Ngararancang panalungtikan, anu ngawengku: (a) nangtukeun tujuan anu
rék dihontal tina prosés diajar-ngajar; (b) nangtukeun matéri pangajaran; (c) nangtukeun modél jeung léngkah-léngkah pangajaran; jeung (d) nangtukeun alat evaluasi.
3) Nguji métode Role Playing ku cara métode kuasi ékspérimén. 4) Nyusun laporan hasil panalungtikan.
3.4 Wangenan Operasional
1) Métode Role Playing nyaéta salasahiji métode pangajaran anu dilaksanakeun ku cara maén peran. Ngaliwatan masalah siswa diajar maénkeun peran kalayan nga-eksplor kaparigelan jeung imajinasi.
2) Tatakrama basa sunda nyaéta aturan sopan santun dina ngagunakeun basa loma, basa hormat keur sorangan, basa hormat keur ka batur.
3.5 Instrumén Panalungtikan
ngalarapkeun tatakrama basa Sunda dina nyarita kalawan ngagunakeun métode Role Playing.
Format instrumén tés anu digunakeun dina ieu panalungtikan nya éta saperti gambar ieu di handap.
Téhnik anu digunakeun pikeun ngumpulkeun data dina ieu panalungtikan nya éta téhnik tés. Tés digunakeun pikeun nyangking data ngeunaan kamampuh siswa dina ngalarapkeun tatakrama basa Sunda saméméh jeung sanggeus meunang perlakuan. Pikeun nyangking data ngeunaan kamampuh siswa dina ngalarapkeun tatakrama basa Sunda, dilakukeun tés awal anu disebut pretés. Sanggeus dibére perlakuan, siswa dibéré tés ahir atawa postés. Ieu tés dimaksudkeun pikeun nyangking data ngeunaan hasil diajar siswa sanggeus ngagunakeun métode Role Playing. Tés anu dilaksanakeun dina ieu panalungtikan nya éta tés tindakan atawa unjuk kerja. Siswa ngalaksanakeun tés dina wangun unjuk kerja paguneman kalayan ngagunakeun métode role playing.
3.7 Analisis Data
TES TATAKRAMA BASA
Jieun kelompok, tuluy tangtukeun pemeran jeung panitén!
Data anu geus dikumpulkeun téh satuluyna dianalisis. Analisis data nya éta kagiatan sanggeus data ti sakabéh réspondén atawa sumber data kakumpul (Sugiyono, 2012, kc. 207). Dina kagiatan analisis data aya ngolah data, uji sipat data, uji gain, jeung uji hipotésis.
3.7.1 Ngolah Data
Hasil tina tés unjuk kerja téh satuluyna dipeunteun saluyu henteuna siswa dina ngalarapkeun tatakrama basa Sunda. Kritéria anu dipeunteun di antarana nya éta 1) pangaweruh matéri tatakrama basa Sunda; 2) luyu henteuna ngalarapkeun basa loma; 3) luyu henteuna ngalarapkeun basa hormat keur ka sorangan; jeung 4) luyu henteuna ngalarapkeun basa hormat ker ka batur.
Tabel 3.2
Kisi-kisi Kritéria anu Dipeunteun
No Aspek anu Dipeunteun Skor
1 Pangaweruh matéri tatakrama basa
Sunda
1-5
2 Ngalarapkeun basa loma 1-5
3 Ngalarapkeun basa hormat keur ka
sorangan
1-10
4 Ngalarapkeun basa hormat keur ka
batur
1-10
Ʃ 30
Kritéria skor:
1) Pangaweruh matéri tatakrama basa Sunda:
0 = kurang pisan
1 = kurang
2 – 3 = sedeng
5 = hadé pisan
3) Ngalarapkeun basa hormat keur sorangan 0 – 1 = kurang pisan
2 -3 = kurang
4 – 6 = sedeng 7 – 8 = hadé 9 – 10 = hadé pisan
4) Ngalarapkeun basa hormat keur ka batur 0 – 1 = kurang pisan
2 -3 = kurang
4 – 6 = sedeng 7 – 8 = hadé 9 – 10 = hadé pisan
Sanggeus kapanggih skor dumasar tabél di luhur, tuluy ditangtukeun peunteun kalayan rumus:
Ʃ Skor Maksimal = jumlah peunteun maksimal
Kategori:
Peunteun 70 siswa dianggap can mampuh ngalarapkeun tatakrama basa Sunda kalawan bener.
Hasil skor tés siswa disupkeun kana format ieu di handap.
Tabel 3.3
Format Skor Pretés jeung Postés Ngalarapkeun Tatakrama Basa Sunda
No Ngaran Siswa
Kamampuh nyarita ngagunakeun tatakrama
Basa Sunda P Katégori
A B C D ∑
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9)
1 2 ...
Ʃ
Rata-rata
Katerangan:
A = Pangaweruh matéri tatakrama basa Sunda
B = Ngalarapkeun basa loma
C = Ngalarapkeun basa hormat keur sorangan D = ngalarapkeun basa hormat keur ka batur
∑ = Jumlah skor
P = Peunteun ahir
Uji sipat data dimaksudkeun pikeun ngabuktikeun hasil hipotésis. Nguji sipat data diwangun ku dua léngkah nya éta uji normalitas jeung uji homogenitas
3.7.2.1Uji Normalitas
Uji normalitas tujuanana pikeun ngayakinkeun yén kamampuh siswa mibanda distribusi normal. Pikeun nangtukeun yén data téh mibanda sipat distribusi anu normal atawa henteu, bisa digunakeun rumus chi kuadrat. Saméméh ngagunakeun rumus chi-kuadrat, aya heula léngkah-léngkah saperti ieu di handap.
1) Ngitung batas-batas interval
a) Nangtukeun rentang skor maké rumus:
b) Nangtukeun jumlah kelas interval (K) ngagunakeun rumus:
c) Nangtukeun panjang kelas interval (P) ngagunakeun rumus:
2) Nyieun tabel distribusi frékuénsi peunteun pretés jeung téh postés. Tabel 3.4
Format Distribusi Frékuénsi Peunteun Pretés jeung Postés
No. Interval fi xi xi2 fi.xi fi.xi2
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)
Ʃ
(Sudjana, 2005, kc. 96) 3) Ngitung rata-rata (mean) skor maké rumus:
X
=
Ʃfi.xi Ʃfir = skor pangluhurna-skor panghandapna
K = 1 + 3,3 log N
Katerangan:
X = rata-rata (mean)
Ʃ = jumlah
fi = jumlah data
xi = nilai tengah
4) Ngitung Standar Déviasi (SD) maké rumus:
(Sudjana, 2005, kc. ) 5) Ngitung Frékuensi Observasi jeung Frékuénsi Ékspéktasi. Carana saperti
ieu di handap.
a) Nyieun tabél Frékuénsi Observasi jeung Frékuénsi Ékspéktasi Tabel 3.5
Format Frékuénsi Observasi jeung Frékuénsi Ékspéktasi Pretés jeung Postés Kelas
Interval Oi
BK Zitung Ztabel
L Ei (�� − ��)²
��
Handap Luhur 1 2 1 2
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11)
∑ X2
Katerangan:
KI : lobana kelas interval ngagunakeun aturan Struges
Oᵢ : frékuénsi obsérvasi
Bk : batas kelas
Z : transformasi normal standar bébas kelas
Ztabél : nilai Z tina tabél distribusi data normal SD = N ( ∑fixi ²)− (∑fixi )²
L : lega kelas interval
Ei : frékuénsi ékspéktasi (n x luas Ztabél)
b) Nangtukeun Oi (Frékuénsi Observasi) c) Nangtukeun batas kelas interval (BK)
d) Ngitung Zitung (transformasi normal standar bébas kelas)
e) Nangtukeun Ztabel
f) Ngitung lega kelas interval
g) Ngitung Ei (Frékuénsi Ékspéktasi) ku cara:
h) Nangtukeun X2 (Chi kuadrat), rumusna nya éta:
Katerangan: X2 = Chi Kuadrat
Oi = Frekuensi Observasi Ei = Frekuensi Ékspéktasi
(Sudjana, 2005, kc. 273) i) Nangtukeun derajat kebébasan (dk), rumusna nya éta:
(Sudjana, 2005, kc. 293) j) Nangtukeun harga X2tabel
k) Nangtukeun normalitas data kalayan kritéria: X2 = Ʃ(Oi−Ei)²
Ei
dk = k - 3
Z = bk−x sd
L = Ztabél1– Ztabél2
- X2itung<X2tabelhartina distribusi data normal. - X2itung>X2tabelhartina distribusi data teu normal.
(Arikunto, 2010, kc. 333 )
3.7.2.2Uji Homogénitas
Uji homogénitas tujuanana pikeun mikanyaho homogén henteuna variansi sumber data. Pikeun nangtukeun homogén henteuna, nya éta ngaliwatan léngkah-léngkah saperti ieu di handap.
1) Ngitung variansi Variansi tés awal
Variansi tés ahir
(Sudjana, 2005: 95) 2) Ngitung harga variansi (F)
3) Nangtukeun derajat kebebasan (dk)
4) Nangtukeun harga Ftabel
5) Nangtukeun homogén henteuna data dumasar kana kriteria: - F itung f tabel hartina variansi sampel homogen.\
- F itung> f tabel hartina variansi sampel teu homogen.
3.7.3 Uji Gain
S1= � ∑ ����²− Ʃ��.�� ²
� � −1
S2= � ∑ ����²− Ʃ��.�� ²
� � −1
F =
variansi anu leuwih gedévariansi anu leuwih leutik
Uji gain tujuanana pikeun ngabandingkeun rata-rata peunteun pretes jeung postes. Tina ieu uji gain bisa katitén naha aya béda signifikan antara kamampuh siswa dina ngalarapkeun tatakrama basa saacan ngagunakeun modél Role playing jeung sanggeus ngagunakeun modél Role Playing. Léngkah-léngkah pikeun uji gain nya éta saperti ieu di handap.
1) Nyieun tabel pikeun uji gain
Tabel 3.6
Tabel Uji Rata-rata Peunteun
No. Ngaran siswa
Peunteun Pretés Peunteun Postés
d d2
A = pangaweruh matéri tatakrama basa Sunda
B = kamampuh ngalarapkeun basa loma
C = kamampuh ngalarapkeun basa hormat keur sorangan D = kamampuh ngalarapkeun basa hormat ka batur
Ʃ = jumlah skor
P = Peunteun
d = béda peunteun
3.7.4 Uji Hipotésis
Uji hipotesis tujuanana pikeun ngabuktikeun hipotésis. Ieu uji hipotésis dipaké upama populasi mibanda distribusi anu normal sarta variansina homogen. Aya sababaraha léngkah pikeun nguji hipotésis, nya éta:
2) Ngitung darajat kabébasan, rumusna:
3) Ngitung jumlah kuadrat déviasi, rumusna:
4) Ngitung t, rumusna:
Katerangan:
T = tés signifikansi
Md = rata-rata (mean) tina béda antara hasil tés awal jeung tés ahir
Σx²d = jumlah kuadrat déviasi
N = jumlah subyék dina sampel
5) Nangtukeun ditarima henteuna hipotésis dumasar kritéria:
- Saupama
t
itung>t
tabél, hartina hipotésis kerja (Ha) ditarima jeunghipotésis nol (Ho) ditolak, nya éta modél Role Playing bisa ngaronjatkeun kamampuh nyarita ngagunakeun tatakrama basa Sunda siswa kelas VIIA SMP YAS Bandung taun ajaran 2013/2014.
- Saupama
t
itung<t
tabél, hartina hipotésis nol (Ho) ditarima jeunghipotésis kerja (Ha) ditolak, nya éta modél Role Playing teu bisa ngaronjatkeun kamampuh nyarita ngagunakeun tatakrama basa Sunda siswa kelas VIIA SMP YAS Bandung taun ajaran 2013/2014.
Md =∑d n
dk= n-1
∑x2d =∑d2− ∑d ² n
t = Md
DAPTAR PUSTAKA
Arikunto, S. (2010). Prosedur Penelitian: Suatu Pendekatan Praktik. Jakarta: Rineka Cipta
Alia, D. (2011). Model STAD (Student Team Achievement Divisions) pikeun Ningkatkeun Kamampuh Ngagunakeun Undak-Usuk Basa Sunda. Skripsi Sarjana pada FPBS UPI Bandung: tidak diterbitkan.
Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Barat. (2007). Standar Kompetensi dan Kompetensi Dasar Mata Pelajaran Bahasa dan Sastra Sunda. Bandung: Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Barat.
Djasepudin. (2006,15 April). Membaca “Undak-Usuk Basa” Sunda. KOMPAS Jawa Barat [Online], halaman 4. Tersedia: http://www.mail-archive.com/urangsunda@yahoogroups.com/msg41025/MEMBACA_UN DAK_USUK_BASA_SUNDA_pdf
Hadi,A., Wikaya,A., jeung Faturohman,T. (2011). Peperenian. Bandung: Geger Sunten.
Joice, B., Weil, M., dan Calhoun, E. (2009). Models of Teaching:Model-model Pengajaran (edisi ke-delapan bahasa Indonesia.). Yogyakarta: Pustaka Pelajar.
Kuswari, U. (2010). Evaluasi Pembelajaran Bahasa. Bandung: JPBD FPBS UPI Lembaga Basa jeung Sastra Sunda. (1981). Kamus Umum Basa Sunda. Bandung:
Taraté.
Sanjaya, W. (2006). Strategi Pembelajaran Berorientasi Pendidikan. Jakarta: Prenada Media Group.
Sholihin, U.I. (2013). Kajian Teori: Hakikat Metode Pembelajaran Role Playing [Online] Tersedia: http://rujukanskripsi.blogspot.com [09 Februari 2014] Sudaryat, Y. (2004). Élmuning Basa. Bandung: Walatra.
Sudjana. (2005). Metoda Statistika. Bandung: Tarsito.
Sudjana SF,D. (1983). Metoda dan Teknik Kegiatan Belajar Partisipatif. Bandung: Theme 76.
Sundjana, N. (2011). Tuntunan Penyusunan Karya Ilmiah. Bandung: Sinar Baru Algesindo.
Surachmad, W.(1983). Metodologi Pengajaran Nasional. Bandung: Jemmars. Suryalaga, H. (2007). Etika jeung Tatakrama. Bandung: Geger Sunten. Tamsyah, B.R. (2010). Galuring Basa Sunda. Bandung: Pustaka Setia.
Tamsyah, B.R. (2011). Kamus Undak-Usuk Basa Sunda. Bandung: Geger Sunten. Tarigan, H.G. (2008). Berbicara Sebagai Suatu Keterampilan Berbahasa.
Bandung: Angkasa.
Tresna.D, Z.D. (2011). Model Pangajaran Role Playing pikeun Ngaronjatkeun Kamampuh Siswa dina Ngadongéng Sasakala. Skripsi Sarjana pada FPBS UPI Bandung: tidak diterbitkan.
Universitas Pendidikan Indonesia. (2013). Pedoman Penulisan Karya Ilmiah. Bandung: UPI Press.
Uno, H.B. (2010). Menciptakan Proses Belajar Mengajar yang Kreatif dan Efektif. Jakarta: Bumi Aksara.