Gangguan dalam Sistem Giliran Bertutur Kanak-Kanak Melayu: Satu Analisis Pragmatik

UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA

GANGGUAN DALAM SISTEM GILIRAN BERTUTUR

KANAK-KANAK MELAYU: SATU ANALISIS PRAGMATIK

ZAITUL AZMA BINTI ZAINON HAMZAH

GANGGUAN DALAM SISTEM GIURAN BERTUTUR KANAK-KANAK M ELAYU: SATU ANAUSIS PRAGMATIK

ZAITUL AZMA BINTI ZAINON HAMZAH

DOKTOR FALSAFAH UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA

GANGGUAN DALAM SISTEM GILIRAN BERTUTUR KANAK-KANAK M ELAYU: SATU ANALISIS PRAGMATIK

Oleh

ZAITUL AZMA B I NTI ZAINON HAMZAH

Tesis Ini Dikemukakan Kepada Sekolah Pengajian Siswazah, U niversiti Putra Malaysia, Sebagai Memenuh i Keperluan Untuk

Ijazah Doktor Falsafah

Oedi kasi

Untuk ayah

Allahyarham Zainon Hamzah b. Daud yang tidak sempat melihat kejayaanku

Untuk ibu

Ropidah bt Zainun

segal a pengorbananmu kuingat selalu

Untuk abang-abang dan adik-adikku jasa dan teguran kalian kuhargai

aku menjadi lebih tabah menghadapi d ugaan dan rintangan Untuk suami dan anak-anak

Rina, Izhar, Nazrin , Syazmil, Aznil, dan Adlina yan g menjadi penawar duka dan penyeri hid upku g igih memberi semangat

untuk kuterus berusaha

Untuk rakan-rakan seperjuangan

terim a kasih atas nasi hat dan kritikan kalian

yang membantu mem bentuk keyakinan dan kesempurnaan diriku.

Zazhl UPM/2002.

Abstrak tesis yang dikemukakan kepada Sen at Universiti Putra Malaysia sebagai memenuh i keperluan u ntuk ijazah Doktor Falsafah.

GANGG UAN DALAM SISTEM G ILIRAN BERTUTUR KANAK-KANAK MELAYU: SATU ANALISIS P RAGMATIK

Oleh

ZAITUL AZMA BINTI ZAINON HAMZAH November 2002

Pengerusi : Noor Aina Dani, Ph.D.

Fakulti : Bahasa Moden dan Komu nikasi

Kajian ini bertujuan untuk menganalisis gang guan dalam sistem giliran bertutur kanak-kanak Melayu. Sampel kajian adalah terdiri daripada 36 orang kanak-kanak tabika Kemas yang d ip ilih secara ' persampelan rawak berlapis' daripada 3 buah tabika Kemas, iaitu Tabika Kenari, Tabika Ibnu Sina, dan Tabika Harapan Murni dan Tadika AI- Hafiz, Kajang . Dalam kajian ini, teori Relevans ( 1 986, 1 995), telah digandingkan dengan kerangka anal isis perbualan Schlobinski ( 1 996), untuk membincangkan gangguan d alam sistem giliran bertutur kanak-kanak Melayu dan menginterpretasi penggunaan ironi dan m etafora dalam ujaran kanak-kanak Melayu.

Hasil kajian mendapati kanak-kanak mencetuskan gangguan dengan tujuan menyampaikan maklu mat, menambahkan maklumat,

mendapatkan giliran bertutur dan tnelahlrkan perasaan simpati Namun, terdapat juga gangguan yang dlcetuskan o leh kanak-kanak u ntuk menyatakan bantahan dan m encetuskan konfhk Selaln ItU, kaJlan J u ga mendapatl penggunaan bahasa yang lronr dan metafora dlgunakan u ntuk menyampalkan Idea, slndlran, dan konsep-konsep yang relevan menglkut konteksnya Penggu naan lronl dan metafora turut m enyerla h kan darjah kefahaman I nterpretlf antara penutur dan pendengar bagl membolehkan komunikasl berjalan lancar

Dapatan kajlan juga menunjukkan konteks dan kognrsl berperanan dalam komu nikasl kanak-kanak Kanak-kanak menyampalkan maklumat yan g terkandung dalam kogmsl mereka menglkut konteks yan g relevan Konteks Juga turut berfungsl menetapkan makna ujaran ItU Seterusnya peng gunaan Rangka RUjuk Silang pula dldapatr dapat m engesan ehpsis kata g antl nama din (KG N D) , dalam perbualan kanak-kanak Melayu

dalam

Oleh yang demlklan, pen dekatan pragmatrk dldapatl berwibawa menglnterpretasl makna ujaran kanak-kanak Melayu Hasil gabungan teon Relevans dan kerangka anahsls perbualan Schlobinski dldapatl telah menghasllkan dapatan kajlan yang jltu tentang makna uJaran dan trngkah laku kanak-kanak Melayu ketlka mereka berkomumkasl Teon Relevans berwlbawa kerana teon 1m menekankan kepentlngan konteks dan kognlsl dalam m englnterpretasl makna Ujaran

Abstract of thesis presented to the Senate of Universiti Putra Malaysia in fulfil ment of the requirements for the d egree of Doctor of Philosophy

INTERRUPTION IN THE SYSTEM OF SPEAKER CHANG E AMONG THE MALAY CHI LD REN : A PRAGMATIC ANALYSIS

By

ZAITUL AZMA BINTI ZAINON HAMZAH N o vember 2002

C hairman: Noor Aina Dani, P h.D.

Faculty Modern Language and Com m unication

This study aimed to a nalyse interruptions in the turn-taking system of speech among Malay children. The research sample consisted of 36 childre n who were selected randomly from several Malaysian kindergartens: Tabika Kenari , Tabika Ibnu Sina, Tabika Harapan M u rni, and Tadika AI- Hafiz.

In the present study, Relevance Theory ( 1 986, 1 995) has b een combin ed with Schlobinski's(1 996) conversation analysis framework to anal yse instances of interruption in the children's system of speaker turn-taking and to interpret the use of irony and metaphor in the children's speech.

The results of the study showed that children create interruptions to give a nd add information, to get their turns to s peak and to

offer sympathy. However, interruption IS also used as a strategy to show

d isagreement and to create conflict. The findings of the research also show that irony and metapho r are used to convey ideas, criticism, and concepts that are relevant to the context. The use of irony and metaphor also shows the degree of i nterpretive u nderstanding between the speaker and the listener to enable a smooth flow of conversation.

The outcomes of the research also indicated that aspects of context and cognition have also played an important role i n the Malay children's commu nication. Children provide the information that is inherent in their cogn ition according to the relevant context. The context inherent functions as to p rovide meanin gs to the utterances concerned. Moreover, it has been discovered that the use of the Bridgi n g Cross Refere nce (Sperber and Wilso n , 1 986) , enables the identification of pronoun ellipsis i n the Malay children's conversation.

Thus, the pragmatics approach i s established as a capable way of interpretin g the meaning of utteran ces in the Malay children's conversation. The combination of both Relevance theory and Schlobinski's conversation analysis framework has resulted i n significant findings a bout utterance meaning and the communicative behavior of Malay children. Relevance theory is a powerful theory based on its stress on the importance of context and cogn ition in i nterpreting utterance mea n ing.

PENGHARGAAN

Alhamd ulillah, syukur saya ke hadrat Allah SWT kerana dengan limpah kurnia dan Izin-Nya telah memben kekuatan dan ketabahan kepada saya u ntuk menyempurnakan tesis yan g bertajuk, "Gangguan dalam Sistem Gillran Bertutur Kanak-kanak Melayu: Satu Anailsis Pragmatik" walaupun beberapa kesusahan dan rintangan dihadapi.

Pada kesempatan ini, saya ingin merakamkan setinggi-tinggi penghargaan dan terima kasih kepada semua pihak yan g telah membantu saya menyiapkan tesls ini terutamanya kepada Prof. Madya Dr. Ncor Aina Dani sebagai pengerusi Jawatankuasa penyeliaan , Prof. Madya Dr. Ahmad Mah mood Musanif, dan Dr. Mohd Faiz Abdullah selaku ahli jawatankuasa penyeliaan, atas u saha mereka memberikan tunj u k ajar, membaca, men yemak, dan memberikan nasi hat yang amat berguna untuk meningkatkan mutu tesis ini. Penghargaan dan terima kasih j uga ditujukan kepada para pensyarah Fakulti Bahasa Moden dan Kom unikasi yang telah ban yak memberikan bim binga n , tunjuk ajar, dan mencurahkan segala ilmu, sarna ada yan g bersifat akademik ataupun bukan akademik.

Saya ing i n mengucapkan jutaan terima kepada Pen garah serta para pustakawan di P erpustakaan Za'ba, Universiti Malaya kerana telah membenar dan membantu saya k etika saya membuat rujukan di sana. Setinggi-tin ggi penghargaan Juga saya tujukan kepada guru-guru T abika

Kemas, laltu Tablka Kenan, Tablka Ibnu Slna, Tablka Harapan Murn!, dan Tablka Wawasan dan guru Tadlka AI- Hafiz yan g telah bersusah payah membantu dan membertkan kerjasama semasa kaJlan In! dljalankan

Saya Juga Ingl n mengucapkan tenma kaslh kepada seorang teman lama yang Istlmewa dan rakan-rakan seperjuangan dl U KM yang telah menyumbang Idea dan mem benkan semangat untuk saya terus menYlapkan tesl s In!

Akh l r sekah, Jutaan tenma kaslh dltuJukan buat keluarga saya yan g sanggu p membenkan sokongan moral dan merelakan masa dlgunakan bagl saya menYlapkan kaJlan In!, dl samplng menunJukkan slkap sabar dan toleransl Tanpa blmblngan, sumbangan , kerjasama, dan pengltbatan mereka, penultsan In! sukar mencapal tahap yang dlkehendakl Hanya Allah sahajalah yang dapat memben ganjaran dan balasan yan g setlmpal dengannya

Seklan T enma kaslh

BERILMU B ERBAKTI

ZAITUl AZMA B INTI ZAINON HAMZAH

Saya mengesahkan bahawa Jawatankuasa Pemenksa bagl Zaltu l Azma bt Zamon Hamzah telah mengadakan pemenksaan akhlr pada 13hb November 2002 u ntuk memlal tesls Doktor Falsafah beliau yang bertajuk "Gangguan dalam Sistem Glliran Bertutur Kanak-kana k Melayu - Satu Analisls Pragmatik" menglkut Akta Unlversltl Pertanian Malaysia (Ijazah

LanJutan) 1980 dan Peraturan-peraturan Unlversltl Pertanlan Malaysia

(IJazah Lanjutan) 1981 Jawatankuasa Pemertksa memperakukan bahawa calon tnl layak dlanugerahkan Ijazah yang tersebut Anggota Jawatankuasa Pemenksa adalah sepertl yang benkut"

Amat Juhari Moain, Ph.D

Profesor

Faku lti Bahasa Moden dan Komunlkasl Universiti Putra Malaysia

(Pengerusl)

Noor Aina Dani, Ph.D

Profesor Madya

Jabatan Bahasa Melayu

Fakulti Bahasa Moden dan Komunlkasl Universiti P utra M alaysia

(Ahli)

Ahmad Mahmood M usanif, P h.D.

Profesor Madya

Jabatan Bahasa Melayu

Fakulti Bahasa Moden dan Komumkasl Universiti Putra Malaysia

(Ahli)

Mohd Faiz bin Abdullah, Ph.D

Jabatan Bahasa Inggens

Fak ulti Bahasa Moden dan Komumkasl Universiti Putra Malaysia

(Ahli)

Puteri Roslina Abdul Wahid, Ph.D

Jabatan Bahasa Melayu Akademl Pengajian Melayu Universiti Malaya

(Pemeriksa Bebas)

SHER MOHAMAD RAMADILI ,Ph.D. ,

ProfesorlTimbalan Dekan Sekolah Pengajlan Siswazah Umversitl Putra Malaysia Tankh 2 3 \:�' 2002

T eSls Inl telah serahkan kepada Senat Unlversltl P utra Malaysia dan telah dltenma sebagal memenuhl keperl uan IJazah Doktor Falsafah Anggota Jawatankuasa Penyella adalah sepertl benkut

Noor Aina Dani, Ph.D

Profesor Madya

Jabatan Bahasa Melayu

Fak ultl Bahasa Moden dan Komunikasl Untversltl Putra Malaysia

(Pengerusl)

Ahmad Mah mood M usan if, Ph.D.

Profesor Madya

Jabatan Bahasa M elayu

Fakultl Bahasa Moden dan Komuntkasl Unlversltl Putra Malaysia

(Ahll)

Mohd Faiz bin Abdullah, Ph.D

Jabatan Bahasa Inggens

Fak ultl Bahasa Moden dan Komuntkasl UntVersltl Putra Malaysia

(Ahll)

AIN I IDERIS, Ph.D.,

Profesor/Dekan

Sekolah Pengajlan Siswazah Untversltl Putra Malaysia

PERAKUAN

Saya akUl tesis In! adalah hasl l keqa saya yang asll melamkan petlkan dan sedutan yang telah dlben penghargaan dl dalam tesls Saya Juga mengaku bahawa tesis Inl tldak dlmajukan untuk IJazah-IJazah lam dl Umversltl Putra Malaysia ataupun InStltUSI pengaJlan yang lain

Zait

u��t

Zai non Hamza h

JADUAL KANDUNGAN Muka Surat DEDIKASI II ABSTRAK III ABSTRACT PENGHARGAAN LEMBARAN PENGESAHAN PENYAT AAN KEASLIAN JADUAL KANDUNGAN SENARAI JADUAL SENARAI RAJAH V VII IX XI XII xv XVI XVII

SENARAI SINGKA TAN

BAS

I P ENDAHULUAN 1

1 1 Latar Belakang Kajlan 1

1 1 1 Sistem Glhran Bertutur Menglkut Anahsis Perbualan 4 1 1 2 Interpretasl Makna Menglkut Anaiisis Pragmatlk 7 1 1 3 Interpretasl Makna Menglkut Analisis Perbualan dan

Analisis Pragmatlk 1 1

1 1 4 Kajlan Bldang Pragmatlk 14

1 2 Pernyataan Masalah 20

1 2 1 Ketandusan Kajlan Pragmatlk Kanak-kanak 20

1 22 Kajlan yang Terarah dan Spontan 23

1 2 3 Kajlan Serupa tetapi Tldak Sama 26

1 3 Kepentlngan Kajlan 29

1 4 Objektlf Kajlan 32

1 5 Batasan Kajlan 33

1 6 Definisl Operaslonal 34

1 6 1 . Gangguan 34

1 6 2 Sistem Giliran Bertutur 35

1 6 3 Penggunaan Bahasa l ronl dan Metafora 35

1 6 4 Kanak-kanak Melayu 36

1 6 5 Analisis Pragmatlk 36

1 6 6 Kerangka Analisis Perbualan 37

" SOROTAN UTERATUR 38

2 1 Pengenalan IImu Pragmatlk 38

2 1 1 H ubungan Pragmatlk dengan Semantlk dan

T atabahasa 42

2 1 2 Hubungan Teort P ragmatlk Grice ( 1 975) dengan

Teort Relevans Sperber dan Wilson ( 1 986, 1 995) 45 2 1 3 Perbandtngan Pragmatlk dengan Anahsis Perbualan 48

2 2

Kajlan Pragmatlk dl Malaysia 55

III M ETODOLOGI 88

3

1 Reka Sentuk Kajlan 88

3 1 1 Kerangka T eon 88

3 1 1 1 T eon Relevans 90

3 1 1 2 Tiga Konsep Utama Teon Relevans 91

3 1

2

Kerangka Analisls Perbualan 94

3

2

Kerangka Konsepsi KaJlan 98

3 3 T empat Kajlan 99

3 3 1 Kawasan Samptngan 1 00

3

4 Popuiasl dan Persampelan 1 00

3 4 1 Subjek Kajlan 100

3 5 Pendekatan Kajlan Kuahtatlf 103

3 5 1 Kaedah KaJlan 103

3 5 1 1 Pemerhattan Sistem Giliran Sertutur

dl dalam Kelas 105

3

5 1

2

Pemerhatlan Sistem Glflran Bertutur

dl luar Kelas 107

3 6 Alat Kajlan 108

3 6 1 Alat PembelaJaran dl dalam Kelas 1 08 3 6 2 Alat Pembelajaran dl luar Kelas 1 09

3 7 Tatacara KaJlan 1 10

3

7 1 KaJlan Rlntls ₁₁₀

3 7 1 1 Dapatan Kajlan Rlntls 111

3

7 2 Kajlan Sebenar 1 31

3 8 Penganaltslsan Data 1 31

IV KEPUTUSAN DAN PERBINCANGAN 1 33

4 1 Persembahan Data 1 33

4 1 1 Gangguan dalam Sistem Glliran Bertutur

Kanak-kanak 133

4 1 2 Gangguan dalam Sistem Glhran Bertutur M enggu nakan Kerangka Analisis Perbualan

Schloblnskl ( 1 996) _{1 46}

4 1 3 Gangguan dalam Sistem Glhran Bertutur

Menggunakan Anahsls Teon Relevans (1 986,1995) 159

4

2

Peranan Konteks dengan Gangguan 175

4 2 1 Gangguan dengan TUJuan Melahlrkan I dea dan

Maklumat 1 76

4 2 2 Gangguan untuk Mendapatkan Maklumat 185 4 2 3 Gangguan untuk Melahlrkan Perasaan

Simpati 196

4 2 4 Gangguan untuk Mendapatkan Giliran Bertutur 206 4 2 5 Gangguan untuk Mencetuskan Konfhk 2 1 3 4

2

6 Gangguan untuk Menyatakan Bantahan

225

4

2

7 Peranan Konteks dalam Menglnterpretasl

Kekaburan Makna dalam Ujaran yang

V

Mencetuskan Gangguan 4 3 Peranan Kogn tsl dan Komunikasl

4 4 Penggunaan l ronl dan Metafora dalam Perbualan Kanak-kanak

4 4 1 Penggunaan lront 4 4 2 Penggunaan Metafora

4 5 Penggunaan Rangka RUjuk Silang

(

RRS

)

untuk

Mengesan RUjukan Kata Gantl Nama dalam Perbualan Kanak-kanak Melayu 4 6 Dapatan Lam 4 6 1 Pertlndanan Suara 4 6 2 4 6 3 4 6 4 4 6 5

4 6 1 1 Pertlndanan Suara u ntuk Menyatakan Pendapat

4 6 1 2 Pertlndanan Suara u ntuk Melengkapkan Maklumat

Darjah Saling Kefahaman Mengajuk

M enukar Toplk Perbualan Pragmatlk Perulangan

4 7 Raslonal Teon dengan Dapatan Kajlan

4 8

4 7 1 Raslonal dan Segl Konteks

4 7 2 Raslonal dan Segl Kesan Konteks 4 7 3 Raslonal dan Seg l Kos Proses

4 7 4 Raslonal dengan Analisis Perbualan Schloblnskl Impllkasl Dapatan Kajlan

RUMUSAN DAN CADANGAN

5 1 Rumusan

5 1 1 Sistem Glliran Bertutur

5 1 2 Gangguan sebagal Satu Strategl 5 1 3 Kanak-kanak dan Budaya Melayu 5 1 6 Dapatan Lam

5 2 Cadangan Kajlan Selanjutnya

B IBLIOGRAFI LAM PIRAN

A 1 Data Kajlan Rmtls yang dlkumpul dl T8K Wawasan B 1 Data Kajlan yang dikumpul dl TBK Ibnu Sma

82 Data KaJlan yang dikumpul dl T8K Harapan M u rm 83 Data Kajlan yang dlkumpul dl TBK Kenan

84 Data Kajlan yang dikumpul dl Tadlka AI Hafiz C Senaral sampel kaJlan

0 Contoh Alat KaJlan

BIODATA PENULIS XIV 235 249 26 1 26 1 27 1 29 1 296 296 297 298 299 307 3 1 0 3 1 3 3 1 8 321 323 326 329 330 338 338 339 34 1 342 343 347 353 362 366 372 380 384 389 39 1 392

Jadual

1

2 3

SENARAI JADUAL

Jadual Kanak-kanak yang MenJadl Sampel

Kekerapan Kanak-kanak Mencetus Gangguan Perbezaan antara l ronl dan Metafora dalam Perbualan Kanak-kanak

Muka surat

1 04 237

SENARAI RAJAH

Rajah Muka surat

1 Sistem Giliran Bertutur Kanak-kanak

Berdasarkan Pragmatlk 6

2 H ubungan antara Semantlk dengan Pragmatlk 1 7

3 Sistem Giliran Bertutur Berdasarkan Pragmatlk 99

4 Kerangka Konsep 1 00

5 Penggunaan RRS dalam Mengesan KGN D 1 26

6 Appllkasl Penggunaan RRS dalam Mengesan

RUJukan KGN D yang Hllang 1 26

7 Gangguan dalam Sistem Glliran Bertutur

(Data 5) 1 49

8 Gangguan dalam Sistem Giliran Bertutur

( Data 6) 1 55

9 Gangguan dalam Sistem Glhran Bertutur

( Data 1 3 ) 1 57

10 Gangguan dalam Sistem Giliran Bertutur

(Data 14) 1 58

1 1 Gangguan dalam Sistem Giliran Bertutur

(Data 1 5) 1 6 1

1 2 Peranan Konteks dalam Mencetuskan Gangguan

dalam Menghasllkan Makna Kompleks 251

1 3 Peranan Kogntsl dalam Kom untkasl 257

14 Proses PewuJudan Metafora dl Kalangan

Kanak-kanak 278

1 5 Proses Pembentukan Bahasa M etafora 293

KGND RRS

TPR

SENARAI SINGKATAN

Kata Gantl Nama Din Rangka RUJuk Silang

Tempat Penyertaan Gihran yang Relevan

1 . 1 Latar Belakang Kajian

BAS I

PENDAH ULUAN

Gangguan dalam sistem giliran bertutur adalah merujuk kepada tindakan pen utur lain mengambil giliran bertutur daripada penutur semasa secara m enyampuk ketika penutur semasa sedang meneruskan giliran bertuturnya. Kesan daripada gangg uan Inl penutur semasa terpaksa menamatkan giliran bertuturnya sebelum sampai ke tempat penyertaan giliran yang relevan (Transition-relevance place

)

yang seterusnya dikenali sebagai TPR. Manakala penutur yang mencetuskan gangguan secara tidak langsung telah mengambil giliran bertutur sehingga ke tempat TPR ataupun terpaksa melepaskan giliran bertuturnya apabila ada penutur lain yang mencetuskan gangguan lalu mengambil giliran bertutur daripadanya.

Manakala s istem giliran bertutur adalah merujuk kepada peraturan pertukaran giliran bertutur oleh seorang penutur yang ambil giliran untuk berbual seh ingga membawa kepada giliran penutur seterusnya. Pertukaran penutur dalam sistem g iliran bertutur ini akan menyerlahkan tingkah laku penuturnya seperti menyampuk, m engaJuk, mengulang, menyindir, dan sebagainya. Tingkah laku ini lahir dalam perbualan yang menyambungkan d ua ujaran atau rang kaian ujaran para penutur yang terli bat dalam pertukaran giliran bertutur ini.

Dalam suatu segmen perbualan, komponen yang memblna giliran bertutur adalah terdln danpada perkataan, frasa, klausa, dan ayat Kom ponen Inl akan dltanggap dan dlkenal pastl waJar oleh pendengar untuk membolehkannya meneruskan perbualan seterusnya Menglkut Sperber dan Wilson ( 1 986, 1 995), pnnslp Relevans memfokuskan tumpuan kepada lakuan penutur dan pendengar dalam suatu proses komumkasl beronentaslkan pengetahuan yang ada dalam komponen kogmtlf mereka Oleh ItU, penutur dan pendengar harus menyampalkan maklumat yang relevan berdasarkan konteks dan situasl perbualan ItU

Sehubungan ItU, untuk menguJI keberkesanan proses Interpretasl makna uJaran antara penutur dengan pendengar, pendengar harus meruJuk kepada tltlk permulaan perbualan, laltu toplk yang sedang dlperkatakan dan konteks yang melatan perbualan ItU Tltlk permu laan 1m lazlmnya meruJuk kepada tanggapan pendengar terhadap maklumat perbualan yang relevan Maklumat yang relevan dengan konteks dan kogmsl penutur dan pendengar akan membenkan kesan konteks yang tlnggl bagl memudahkan penutur seterusnya memproses maklumat dalam perbualan ItU serta membolehkannya mengambl l giliran bertutur pada tempat yang relevan baglnya Permu laan bagl sesuatu perbualan sebenarnya tJdak bergantung pada sesuatu topl k yang Ingl n dlperkatakan oleh para penuturnya, tetapi leblh kepada cara mereka mengendallkan uJaran ItU Dengan yang demlklan Jelaslah bahawa anahsls perbualan leblh men umpukan kajlannya dalam hngkungan 8OSIOIogi dan

ilngUlstlk, d an tldak memfokus secara khusus kepada aspek tatabahasa dan struktur ayat, manakala anailsls pragmatlk memfokuskan kajlannya dalam mengmterpretasl makna kata dan ayat yang dlgunakan dalam ujaran berdasarkan konteks sltuasl , soslal, dan budaya penutur dan pendengar

Menglkut Schlffnn (1 994), yang menJadl objek utama dalam penyelidlkan anahsis perbualan lalah peraturan pertuturan penutur dan kesan yang berlaku dala m perbualan yang mengh ubungkan dua ujaran atau l ebih, atau leblh dikenali sebagal rangkalan Interaksl Seterusnya, Clcourel ( 1 992) , dan Gimber ( 1 9 96), pula membuktlkan bahawa perkongsian peraturan, pengalaman, latar budaya, dan toplk arg umen antara para peserta yang terli bat dalam perbualan itu turut mendedahkan kepada pemahaman dalam perbualan

Namun, d isebabkan anal iSIs perbualan tidak terli bat dalam menginterpretasi makna ujaran penuturnya, maka adalah wajar pendekatan pragmatik dljadikan gabungan yang padu dalam menglnterpretasi makna ujaran kanak-kana k. Gandingan ilmu pragmatik adalah perlu untuk menyerlahkan tujuan kanak-kanak menyampuk, mengajuk, mengujarkan bahasa metafora, dan sebagainya ketlka mereka memulakan perbualan dan mengambil giliran bertutur dalam sesuatu perbualan Penglnterpretasian makna ujaran apablla dlgabungkan dengan aspek tlngkah laku dalam perbualan penutur dan pendengarnya dapat menyerlahkan darjah kefahaman Interpretif dl kalangan kanak-kanak. Dengan itu dalam perbualan kanak-kanak Melayu, pengkajian

tentang gangguan dalam sistem glhran bertutur dan aspek-aspek yang berkaitan dengannya dapat menyerlahkan aspek kecekapan pragmatlk yang telah dikuasal oleh kanak-kanak, dl samplng menyerlahkan kesempurnaan makna yang ada dalam pemlklran kanak-kanak terhadap sesuatu konsep, tlngkah laku, dan peraturan soslal yang telah dlkuasal dan difahami daripada konteks lalu disampaikan melalu i bahasa

Oleh ItU, untuk mendapatkan makna uJaran serta jelmaan sikap hasll daripada perbualan kanak-kanak, penglnterpretaslan makna menggunakan pendekatan pragmatlk dan anahsls perbualan dapat membenkan penginterpretaslan yang berwibawa. Anahsis perbualan mendudukl tahap yang tlnggl dalam orgamsasl yang berkaltan dengan pertukaran glhran bertutur dalam suatu perbualan atau rangkalan Interaksl ltu. Menglkut Bergmann ( 1 994), analisls perbualan bertanggungJawab secara kasar dengan prinsip komunikatif yang mehbatkan penghasllan peraturan soslal dalam Interaksl hngUlstik dan bukan hngU istik. Tetapi untuk mendapatkan makna ujaran yang dihajati penutur, anal isis pragmatiklah yang berwlbawa dalam memberikan penginterpretasian makna yang padu

1 . 1 . 1 Sistem Giliran Bertutur Mengikut Analisis Perbualan

ObJektif utama anahsls perbualan adalah untuk mencari peraturan dan aturan umum yang dlgunakan oleh para peserta perbualan dalam menghasilkan struktur dan peraturan dalam suatu sltuasl kom unikasl. Dengan

itu anal isis perbualan hanya berminat untuk mencari prosedur yang umum digunakan oleh para peserta perbualan dan tldak berminat kepada makna ujaran ataupun perubahan kepada prosedur-prosedur ini. M engikut Sacks ( 1 985), antara fenomena yang cuba diserlahkan oleh analisis perbualan adalah untuk menonjolkan perlakuan para peserta dalam suatu babak perbualan yang sebenar. Antara contoh fenomena yang menyerlahkan mekanisme kefahaman interpretif dalam perbualan ialah sistem giliran bertutur. Perhatikan contoh yang berikut: 1 . Aznil Hazeed: Aznil Hazeed : Aznil Hakim

Cikgu, Hazeed buta tengok warna . Dia tarik aje warna coklat ni".

11/ Mana ada ! ! N i bertabur ni, ha ?

Eh, diapun ambi l . . apa. Siapa? Ha?

11/ Oi, oi, kita ambil warna h ijau. Kau yang ambil warna coklat.

(Data 84 Lampiran 83)

Dalam perbualan di atas, Aznil memulakan perbualan. Oleh sebab tiada tempat yang relevan untuk penutur lain meneruskan perbualan, Aznil telah meneruskan giliran bertuturnya. Namun, ujaran kedua Aznil ini telah mengarahkan Hazeed untuk menyampuk bagi tujuan menafikan tudu han Aznil yang awal tadi. Ujaran Hazeed, uMana ada?" telah mengarahkan Aznil untuk

mengambil glliran bertutur danpada Hazeed bagi membuktikan kebenaran ujarannya yang awal. Walau bagaimanapun, ujaran Aznil ini telah dengan pantas dihalang oleh H azeed melalui uJarannya, "Diapun ambil". Ujaran H azeed ini dengan sendiri telah mengarahkan penutur seterusnya, iaitu Hakim u ntuk men yamp u k . Mengikut Sacks (1 978), sesuatu ujaran yang boleh digabungkan secara serentak dengan faktor konteks agar para peserta perbualan boleh meneruskan perbualan dapat dikategorikan sebagai sistem konteks sensitif.

Sistem giliran bertutur i n i merupakan satu contoh prosedur yang dian uti oleh analisis perbualan. Dua komponen yang d itekankan dalam sistem ini ialah kom ponen membina g iliran dan komponen memperuntukkan giliran. Kedua-duanya bergabung bagl menghasilkan peraturan perbualan seperti dalam Rajah 1 yan g berikut:

Topik Perbualan (Aznil memulakan perbualan)

...oIL

.. .::::I

... �

,,"'" I

Aznl l meneruskan

J

empat penye

r

an glltran yang Rele.an

Iid.

(TPR)

Ya

(Ada Kesan konteksfTidak bersetuju) (Aznil)

penyertaa

l

penutur pihhan

Azml mengambll glhran

..

.

Hazeed

m:ngambll gl\\ran

Aznll mengambll glliran

11/ Hazeed meneruskan

�

(Tlada kesan konteks) Ya

� _{Aznil meneruskan giliran}

� 11/ Hakim mengambll dan meneruskan gihran-(ada kefahaman lnterpretif daripada konteks )

Rajah 1 : Sistem Giliran Bertutur Kanak-kanak Berdasarkan Pragmatik Sumber: Dipadankan daripada Schlobinski (1 996'209)