ibrahim SARI
ibrahim SARI
NASRETTİN HOCA
NASRETTİN HOCA
www.kitapoku.xyz
www.kitapoku.xyz
NASREDDIN HOCA
NASREDDIN HOCA
ibra him SARI
ibra him SARI
NASREDDIN HOCA
NASREDDIN HOCA
Seyyid Mahmud Hayranı ve Seyyid Hacı İbrahim’in
Seyyid Mahmud Hayranı ve Seyyid Hacı İbrahim’in derslerini dinledi, İslam diniyle ilgili çalışmalarını derslerini dinledi, İslam diniyle ilgili çalışmalarını sürdürdü.sürdürdü. Bir söylentiye göre medresede ders okuttu, kadılık görevinde bulundu.
Bir söylentiye göre medresede ders okuttu, kadılık görevinde bulundu. Bu görevlerinden dolayı kendisineBu görevlerinden dolayı kendisine Nasuriddin Hâce adı verilmiş, sonradan bu ad Nasreddin Hoca biçimini almıştır. Onun yaşamıyla ilgili bilgiler, Nasuriddin Hâce adı verilmiş, sonradan bu ad Nasreddin Hoca biçimini almıştır. Onun yaşamıyla ilgili bilgiler, haklın kendisine olan aşırı sevgisi yüzünden, söylentilerle karışmış, yer yer olağanüstü nitelikler kazanmıştır. haklın kendisine olan aşırı sevgisi yüzünden, söylentilerle karışmış, yer yer olağanüstü nitelikler kazanmıştır. Bu söylentiler arasında, onun Selçuklu sultanlarıyla tanıştığı, Mevlânâ Celâleddin ile yakınlık
Bu söylentiler arasında, onun Selçuklu sultanlarıyla tanıştığı, Mevlânâ Celâleddin ile yakınlık kurduğu,kurduğu, kendisinden en az yetmiş yıl sonra yaşayan Timur'la konuştuğu, birkaç yerde birden göründüğü bile vardır. kendisinden en az yetmiş yıl sonra yaşayan Timur'la konuştuğu, birkaç yerde birden göründüğü bile vardır. Nasreddin Hoca’nın değeri, yaşadığı olaylarla değil, gerek kendisinin, gerek haklın
Nasreddin Hoca’nın değeri, yaşadığı olaylarla değil, gerek kendisinin, gerek haklın onun ağzından söylediğionun ağzından söylediği gülmecelerdeki anlam, yergi ve alay öğelerinin inceliğiyle ölçülür. Onun
gülmecelerdeki anlam, yergi ve alay öğelerinin inceliğiyle ölçülür. Onun olduğu ileri sürülen gülmecelerinolduğu ileri sürülen gülmecelerin incelenmesinden, bunlarda geçen sözcüklerin açıklanışından anlaşıldığına göre o, belli
incelenmesinden, bunlarda geçen sözcüklerin açıklanışından anlaşıldığına göre o, belli bir dönemin değil Anadolubir dönemin değil Anadolu halkının yaşama biçimini, güldürü öğesini, alay ve eğlenme türünü, övgü ve yergi becerisini dile getirmiştir. halkının yaşama biçimini, güldürü öğesini, alay ve eğlenme türünü, övgü ve yergi becerisini dile getirmiştir. Onunla ilgili gülmeceleri oluşturan öğelerin odağı sevgi, yergi, övgü,
Onunla ilgili gülmeceleri oluşturan öğelerin odağı sevgi, yergi, övgü, alaya alma. O, bunları salaya alma. O, bunları söylerken bilgin,öylerken bilgin, bilgisiz, açıkgöz, uysal, vurdumduymaz, utangaç, atak, şaşkın,
bilgisiz, açıkgöz, uysal, vurdumduymaz, utangaç, atak, şaşkın, kurnaz, korkak, atılgan gibi çelişik kurnaz, korkak, atılgan gibi çelişik niteliklereniteliklere bürünür. Özellikle karşısındakinin durumuyla
bürünür. Özellikle karşısındakinin durumuyla çelişki içinde bulunma, gülmecelerinin egemen öğesidir. Bu çelişki içinde bulunma, gülmecelerinin egemen öğesidir. Bu öğeleröğeler Anadolu insanının, belli olaylar karşısındaki tutumun
Anadolu insanının, belli olaylar karşısındaki tutumun yansıtan, düşünce ürünlerini oluşturur. Nasreddin yansıtan, düşünce ürünlerini oluşturur. Nasreddin Hoca,Hoca, haklın duygularını yansıtan, bir
haklın duygularını yansıtan, bir gülmece odağı olarak ortaya çıkarılır. Söyletilen kişi, söyletenin ağzını kullanır,gülmece odağı olarak ortaya çıkarılır. Söyletilen kişi, söyletenin ağzını kullanır, böylece halk Nasreddin Hoca’nın diliyle kendi sesini
böylece halk Nasreddin Hoca’nın diliyle kendi sesini duyurur. Nasreddin Hoca, bütün gülmecelerinde, soyut birduyurur. Nasreddin Hoca, bütün gülmecelerinde, soyut bir varlık olarak değil, yaşanmış, yaşanan bir olayla, bir olguyla bağlantılı bir biçimde ortaya çıkar. Olay karşısında varlık olarak değil, yaşanmış, yaşanan bir olayla, bir olguyla bağlantılı bir biçimde ortaya çıkar. Olay karşısında duyulan tepkiyi ya da onayı
duyulan tepkiyi ya da onayı gülmece türlerinden biriyle dile getirir.Tanık olduğu olaylar, genellikle, halkgülmece türlerinden biriyle dile getirir.Tanık olduğu olaylar, genellikle, halk arasında geçer.
arasında geçer. Hoca soyluların, yüksek saray çevresinde bulHoca soyluların, yüksek saray çevresinde bulunanların aralarına ya çok seyrek girer ya dunanların aralarına ya çok seyrek girer ya da hiça hiç girmez. Sözgelişi onun tanıştığı söylenen Selçuklu sultanlarıyla ilgili
girmez. Sözgelişi onun tanıştığı söylenen Selçuklu sultanlarıyla ilgili gülmecesi yoktur. Timur'la ilgili "hamam,gülmecesi yoktur. Timur'la ilgili "hamam, Timur ve peştamal" gülmecesi de, Timur'dan çok
Timur ve peştamal" gülmecesi de, Timur'dan çok önce yaşadığı için, sonradan üretilmiştir. Halk beğenisiönce yaşadığı için, sonradan üretilmiştir. Halk beğenisi Hoca’yı Timur gibi çevresine korku salan bir imparatorun karşısına hamamda çıkarak, "kızım sana söylüyorum, Hoca’yı Timur gibi çevresine korku salan bir imparatorun karşısına hamamda çıkarak, "kızım sana söylüyorum, gelinim sen işit" türünden
gelinim sen işit" türünden bir yergi yaratmıştır. Burada yerilen, dolaylı olarak, kendi bir yergi yaratmıştır. Burada yerilen, dolaylı olarak, kendi toplumun, haklıntoplumun, haklın üstünde gören saray insanlarıdır. Nasreddin Hoca gülmecelerinde dile gelen, onun
üstünde gören saray insanlarıdır. Nasreddin Hoca gülmecelerinde dile gelen, onun kişiliğinde, haklınkişiliğinde, haklın
duygularını yansıtan başka bir özellik de eşeğin yeridir. Hoca eşeğinden ayrı düşünülemez, onun taşıtı, bineği duygularını yansıtan başka bir özellik de eşeğin yeridir. Hoca eşeğinden ayrı düşünülemez, onun taşıtı, bineği olan eşek gerçekte bir yergi ve
olan eşek gerçekte bir yergi ve alay öğesidir. Anadolu insanının yarattığı gülmece ürünlerinde atın alay öğesidir. Anadolu insanının yarattığı gülmece ürünlerinde atın yeri yokturyeri yoktur denilebilir. eşek, acıya, sıkıntıya, dayağa, açlığa katlanışın
denilebilir. eşek, acıya, sıkıntıya, dayağa, açlığa katlanışın en yaygın simgesidir. soyluların, en yaygın simgesidir. soyluların, saraylarınsarayların çevresinde üretilmiş gülmecelerde eşek bulunmaz, oysa at geniş bir yer tutar. Bu konuda, başka bir çelişki çevresinde üretilmiş gülmecelerde eşek bulunmaz, oysa at geniş bir yer tutar. Bu konuda, başka bir çelişki sergilenir, gülmecede güldürücü öğe ile yerici öğe yan
sergilenir, gülmecede güldürücü öğe ile yerici öğe yan yana getirilir. Bunun örneği de yana getirilir. Bunun örneği de kendisinden eşeği isteyenkendisinden eşeği isteyen köylüye, "eşek evde yok" deyince ahırda onun anırmasını duyan köylünün "iste eşek ahırda" diye diretmesi köylüye, "eşek evde yok" deyince ahırda onun anırmasını duyan köylünün "iste eşek ahırda" diye diretmesi karşısında, Hocanın "eşeğin sözüne mi inanacaksın benimkine mi" demesidir. Onun gülmecelerinde, kaba karşısında, Hocanın "eşeğin sözüne mi inanacaksın benimkine mi" demesidir. Onun gülmecelerinde, kaba sofuların "ahret" le ilgili inançları da
sofuların "ahret" le ilgili inançları da önemli bir yer tutar. "Fincancı Katırları", "Ben önemli bir yer tutar. "Fincancı Katırları", "Ben Sağlığımda Hep BurdanSağlığımda Hep Burdan Geçerdim" başlıklı gülmeceler katı bir inanç karşısındaki
Geçerdim" başlıklı gülmeceler katı bir inanç karşısındaki duyguyu açığa vurur. Toplumda neye önem duyguyu açığa vurur. Toplumda neye önem verildiğiniverildiğini anlatan "Ye Kürküm Ye" gülmecesi, Hoca’nın dilinde,
anlatan "Ye Kürküm Ye" gülmecesi, Hoca’nın dilinde, haklın tepkisini gösterir. Nasreddin Hoca’nın etkisi haklın tepkisini gösterir. Nasreddin Hoca’nın etkisi bütünbütün toplum kesimlerine yayılmış, "İncili Çavuş", "Bekri
toplum kesimlerine yayılmış, "İncili Çavuş", "Bekri Mustafa", "Bektaşi" gibi çok değişik yörelerin duygularınıMustafa", "Bektaşi" gibi çok değişik yörelerin duygularını yansıtan gülmece türlerinin doğm
yansıtan gülmece türlerinin doğmasına imkan sağlamıştır. Nasreddin Hoca; geasına imkan sağlamıştır. Nasreddin Hoca; gerek yaşadığı döneme ve gerekserek yaşadığı döneme ve gerekse çağlar sonrasına damgasını vuran, toplumsal yergi ustası
çağlar sonrasına damgasını vuran, toplumsal yergi ustası ve bir halk önderidir. ve bir halk önderidir. Nasreddin Hoca Akşehir’deNasreddin Hoca Akşehir’de yaşamış ve döneminin Akşehir insanından yola çıkarak bütün insanlığ
yaşamış ve döneminin Akşehir insanından yola çıkarak bütün insanlığa mesajlar göndermiştir.a mesajlar göndermiştir.Hoca;Hoca;AkşehirAkşehir
Gölü'ne çaldığı umut mayasıyla, Dünyanın Ortası’nı
Gölü'ne çaldığı umut mayasıyla, Dünyanın Ortası’nı Akşehir’e taşıyan eşeğiyle, sert rüzgarlı Tekke Deresi'neAkşehir’e taşıyan eşeğiyle, sert rüzgarlı Tekke Deresi'ne gerdirmek istediği hasırıyla Akşehir’e aittir. Akşehir ve
gerdirmek istediği hasırıyla Akşehir’e aittir. Akşehir ve Akşehirliler ise yüzyıllar boyunca Nasreddin Hoca’nınAkşehirliler ise yüzyıllar boyunca Nasreddin Hoca’nın bıraktığı tarihi ve manevi mirasa sahip çıkmış ve korumuşlardır. Nasreddin Hoca, Akşehir’in her köşesinde bıraktığı tarihi ve manevi mirasa sahip çıkmış ve korumuşlardır. Nasreddin Hoca, Akşehir’in her köşesinde varlığını sürdürmeye devam ediyor. Akşehir’de karşılaşacağınız insanlar, gözlerindeki ışıltı,
varlığını sürdürmeye devam ediyor. Akşehir’de karşılaşacağınız insanlar, gözlerindeki ışıltı, yüzlerindekiyüzlerindeki gülümseme, tatlı bir aksanla süslü k
gülümseme, tatlı bir aksanla süslü konuşmalarındaki esprileriyle size Nasreddin Hoca’nın torunlarıylaonuşmalarındaki esprileriyle size Nasreddin Hoca’nın torunlarıyla karşılaştığınızı kanıtlayacaktır. Balkanlar'dan Orta Asya'ya kadar pek çok ülkede birbirine
karşılaştığınızı kanıtlayacaktır. Balkanlar'dan Orta Asya'ya kadar pek çok ülkede birbirine benzer öyküleriylebenzer öyküleriyle anlatılan Nasreddin Hoca ve ilettiği mesajlar son derece önemlidir. O,
anlatılan Nasreddin Hoca ve ilettiği mesajlar son derece önemlidir. O, hem toplumu ve kişileri hem toplumu ve kişileri eleştirir veeleştirir ve çözümler önerir hem de tüm insanlığa
çözümler önerir hem de tüm insanlığa hoşgörü, kardeşlik, barış, iyimserlik önerileriyle seslenir.hoşgörü, kardeşlik, barış, iyimserlik önerileriyle seslenir.
ibrahim SARI
ibrahim SARI
ibrahimsari45@gmail.com ibrahimsari45@gmail.com
3 3
4 4
5 5
6 6
7 7
8 8
9 9
10 10
11 11
12 12
13 13
14 14
15 15
16 16
17 17
18 18
19 19
20 20
21 21
22 22
23 23
24 24
25 25
26 26
27 27
28 28
29 29
30 30
31 31
32 32
33 33
34 34
35 35
36 36
37 37
38 38
39 39
40 40
41 41
42 42
43 43
44 44
45 45
46 46
