APLIKASI MODEL PERlLAKU
PADA PANINGKATAN PWBDUKTIIIITAS TENAGA KERJA lNDUSTBBl
1 9 8 5
F A K U L T A S TEKNOLOGI P E R T A N I A N I N S T l T U T P E R T A N I A N BOGOR
S I T 1 ISYANA BUDIWATI. F 18.0084.. A p l i k a s i Model P e r i l a k u pada P e n i n g k a t a n F r o d u k t i v i t a s Tenaga K e r j a I n d u s t r i .
D i hawah hirnbingan ilir.1r.H. E r i y a t n o , I"i Sc.
R I N G K A S A N
Upaya u n t u k mencapai p r o d u k t i v i t a s t e n a g a k e r j a yang memadai d a p a t d i l a k u k a n r n e l a l u i pemanfaatan surnher daya manusia s e c a r a e f i s i e n dan e f e k t i f . P r o d u k t i v i t a s t e n a g a k e r j a a d a l a h r a s i o h a s i l dengan p e r a n s e r t a t e n a g a k e r j a p e r s a t u a n waktu. P r o d u k t i v i t a s yang d i s e r t a i k e e f e k t i f a n merupakan u k u r a n k e b e r h a s i l a n d a r i s u a t u i n d u s t r i . Tujuan p e n e l i t i a n a d a l a h u n t u k m e m p e l a j a r i f a k t o r - f a k
-
t o r s t i m u l a n yang c?ominan t e r h a d a p p r o d u k t i v i t a s t e n a g a k e r-
j a Sengan p e n d e k a t a n t e o r i p e r i l a k u k e p u t u s a n . S t u d i i n i juga m e n g k a j i p e r b e d a a n k e b i j a k a n k e p u t u s a n yang n y a t a an- t a r a golongan karyawan, s e r t a t i n g k a t k o n s i s t e n s i i n t e r n a l pembuat k e p u t u s a n . T i n g k a t kedalaman r e s p o n d e n a t a s c o r a k k e p u t u s a n y a n g d i h a s i l k a n , d i u j i b e r d a s a r k a n p e r b e d a a n yang n y a t a a n t a r a n i l a i bobot r e l a t i f dengan n i l a i s u b y e k t i f n y a . Pada p e n d e k a t a n t e o r i p e r i l a k u k e p u t u s a n digunakan r a n c a n g a n p e r c o b a a n s e t e n g a h r e p l i k a s i f a k t o r l a l o r t o g o n a l dengan enam buah f a k t o r yang b e r t a r a f dua. Rancangan men9 h a s i l k a n 32 buah k e p u t u s a n u n t u k t i a p responden. A n a l i s a d a t a menggunakan a n a l i s a r e g r e s i berganda ( S t a h l dan T.ESnam buah f a k t o r yang d i a j u k a n adalah s i s t i m upah ( A ) , jaminan s o s i a l
(B),
s i k a p dan z t i k a k e r j a ( C ) , lingkungan dan i k l i m k e r j a (D), pendidikan dan p e l a t i h a n (E) s e r t a pen-
c i p t a a n gugus mutu ( F ) . F a k t o r - f a k t o r yang d i p r i o r i t a s k a n oleh golongan karyawan dinyatakan dalam p e r s e n t a s e bobot re-
l a t i f (RW), merupakan h a s i l a n a l i s a r e g r e s i 32 buah keputus-
an t e r h a d a p 2 1 perlakuan s t i m u l a n yang d i l a n j u t k a n dengan r e g r e s i a t a s f a k t o r - f a k t o r yang s i g n i f i k a n .Berdasarkan n i l a i bobot r e l a t i f n y a , pegawai h a r i a n
te-
t a p dan pegawai bulanan l e b i h mengutamakan f a k t o r s i s t i m u- pah, sedangkan pegawai organik l e b i h meinprioritaskan f a k t o r s i k a p dan e t i k a k e r j a .
Analisa s t a t i s t i k t e r h a d a p 6 f a k t o r utama menunjukkan bahwa e f e k dua i n t e r a k s i hanya s e d i k i t menarnbahkan kekuatan menerangkan keputusan responden. Hal i n i dibuktikan pada penurunan 'R yang t i d a k cukup b e r a r t i s e t e l a h dilakukan r e
-
g r e s i ulang rahap t i g a t e r h a d a p 6 f a k t o r utama. Konsistens i
i n t e r n a l berdasarkan n i l a iR L
r a t a - r a t a responden adalah s e k i t a r 0.81. U j i beda n i l a i tengahR~
( k o e f i s i e n determi- n a s l ) menunjukkan t i d a k adanya perbedaan yang s i g n i f i k a n an-
t a r a golongan karyawan pada t a r a f kepercayaan 95 persen.U j i beda n i l a i tengah untuk bobor: subyektif dan bobot r e l a t i f menunjukkan adanya perDeaaan respon a n t a r a pegawai h a r i a n t e t a p dan pegawai bulanan pada t a r a f kepercayaan 95
persen untuk k r i t e r i a s i k a p / e t i k a k e r j a dan pendldikan dan p e l a t i h a n . Perbedaan yang s i g n i f i k a n juga t e r j a d i a n t a r a
pegawai harian tetap dan pegawai organik untuk kriteria sis
tim upah dan pendidikan/pelatihan pada taraf kepercayaan
95persen.
Tingkat kedalaman responden diperiksa berdasarkan uji
beda nilai tengah antara bobot subyektif dan bobot relatif.
Hasil uji menunjukkan bahwa terjadi kekurang-pendalaman reg
ponden pada pengambilan keputusan terhadap faktor upah, pes
didikan/pelatihan serta gugus mutu untuk pegawai harian te-
tap: faktor upah, sikap dan etika kerja serta gugus mutu
tuk pegawai bulanan; dan terhadap faktor gugus mutu untuk
pegawai organik. Kekurang-pendalaman responden ditunjukkan
dengan beda yang nyata pada taraf kepercayaan
95persen an-
tara b b o t subyektif dan bobot relatif untuk kriteria stimu
-
lan tertentu.
Analisa dengan korelasi Kendall menunjukkan adanya hu-
bungan yang nyata antara peubah lama kerja
diperusahaan dg
ngan pembobotan subyektif atau relatif terhadap faktor-fak-
tor dimana kekurang-pendalaman responden terjadi atas faktor
tersebut. Analisa ini dilakukan untuk memperkuat dugaan ads
nya kekurang-pendalaman responden dalam pengambilan keputus-
an untuk faktor atau stimulan tertentu.
APLIKASI MODEL PERILAKU
PADA PENINGKATAN PRODUKTIVITAS TENAGA XERJA INDUSTRI
Oleh
SIT1 ISYANA BUDIWATI F 18 -0084
1985
FAKULTAS TEKNOLOGI PERTANIAN INSTITUT PERTANIAN BOGOR
APLIKASI MODEL PERILAKU
PADA PENINGKATAN PRODUKTIVITAS TENAGA KERJA INDUSTRI
Oleh
SIT1 ISYANA BUDIWATI F 18.0084
SKRIPSI
Sebagai salah satu syarat untuk memperoleh gelar SARJANA TEKNOLOGI PERTANIAN
paaa Jurusan Teknologi Industri Pertanian, Fakultas Teknologi Pertanian,
Institut Pertanian Bogor
1985
FAKtnTAS TEKNOLOGI PERTANIAN INSTITUT PERTANIAN BOGOR
INSTITUT PERTANIAN BOGOR
FAKULTM TEKNOLOGI PERTANIAN
APLIKASI MODEL PERILAKU
PADA PENINGKATAN PRODUKTIVITM TENAGA K E W A INDUSTRI
Sebagai s a l a h s a t u s y a r a t untuk mernperoleh g e l a r SARJANA TEKmOLOGI PERTANIAN
pada J u r u s a n Teknologi I n d u s t r i P e r t a n i a n , F a k u l t a s Teknologi P e r t a n i a n ,
I n s t i t u t P e r t a n i a n Eogor
0 l e h
SIT1 ISYANA BUDIWATI
F
18.0084 Dilahirkan pada t a n g g a l 3 1 M e i 1962 d i Tasik Malaya Tanggal l u l u s : 10 D e s e m b e r 1985 D i s e t u j u i , or.14Desember 1985KATA PENGANTAR
P u j i s y u k u r p e n u l i s p a n j a t k a n k e h a d l i r a t A l l a h SWT, a t a s rakhmat dan berkahNya-lah p e n u l i s a n s k r i p s i i n i d a p a t d i s e l e s a i k a n .
Ucapan t e r i m a k a s i h s e t u l u s n y a p e n u l i s h a t u r k a n kepada :
1. Bapak D r - 1 r . H . E r i y a t n o , M. Sc. s e l a k u dosen pembimbing utama, a t a s bimbingan s e r t a dorongan m o r i l yang d i b e r i k a n . 2. Bapak lr. Rahmat P u j i o n o , s e l a k u pimpinan PI I n h u t a n i I
Bekasi yang t e l a h memberikan i z i n p e n e l i t i a n .
3. Bapak Ir. H a r r i s Suranggajiwa, a t a s p e r h a t i a n dan bimbinq an yang d i b e r i k a n .
4. Bapak P r i a d i , s e l a k u ~ e p a l a Eidang Keuangan, umum dan Peg s o n a l i a , a t a s bimbingan selama p e n e l i t i a n d i l a k s a n a k a n . 5 . Bapak-bapak Kepala Eidang Pemasaran, P r o d u k s i , M a t e r i a l ,
Perencanaan dan Pengawasan P r o d u k s i s e r t a Kabag Teknik.
6. Bapak Dr.1r.Azi.z D a r w i s , M Sc. dan bapak Suhadi Hardjo,M Sc. a t a s n a s i h a t dan himbingan yang d i b e r i k a n .
7. Ir. A r n i A r i t a , yang t e l a h banyak membantu p e n u l i s selama p e l a k s a n a a n p e n e l i t i a n .
8. S e l u r u h karyawan d i PT I n h u t a n i I B e k a s i , a t a s dirkungan yang d i b e r i k a n .
9. Rekan-rekan mahasisbra FATETA
-
IPB s e r t a pihak-pihak yang t i d a k d a p a t d i s e b u t k a n s a t u p e r s a t u , a t a s bantuan m o r i l yang d i b e r i k a n selama p e n e l i t i a n .Semoga s k r i p s i i n i bermanfaat.
DAFTAR I S 1
H a l a m a n KATA PENGANTAR
...
iii DAFTAR T A B E L...
v i i DAFTAR GAMBAR...
i x
DAFTAR LAMPIRAN...
x I . PENDAHULUAN...
A. LATAR BELAKANG...
B. T W U A N P E N E L I T I A N...
11. T I N J A U A N PUSTAKA...
A. BEBERAPA T E O R I TENTANG M O T I V A S I , S I X A P DAN P E R I L A K U...
i . . . : . . ; . . . ; ; . . . . 1. M o t i v a s i dan Proses M o t i v a s i...
2. B e r b a g a i Pandangan t e n t a n g T e o r i M o t i v a s i...
3 . K o n s e p Pencapaian T u j u a n...
4. S i k a p dan P e r i l a k u...
B. PRODUfDPIVITAS, E F E K T L V I T A S DAN MOT1