ii v K A R T S B A K N U P A J A M E R P U D I H N A A N K A M R E B E K o t r a n u S a m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n U 3 1 0 2 . a n k a m n a k a h u n e p g n a y n a p u d i h e k n a k a p u r e m t a h e s g n a y n a p u d i h e K a y i d a b ir p i d a j n e m g n a r o k i a b g n a y a n k a m n a g n e d a y n a
H ngbergunabukanhanya
k u t n u n a k a n a s k a li d i n i n a it il e n e P . n i a l g n a r o i g a b a g u j i p a t e t ir i d n e s a y n ir i d i g a b r o t k a f i u h a t e g n e
m -fakto rapa yang menjad ipenyebab remaja menjad ipunker s , a n k a m a n a m i a g a b n a d , s r e k n u p i d a j n e m k u t n u g n o r o d n e m g n a y a p a i s a v it o m i
hdupyangdimiilk iolehr emajapunker .s
n a k u k a li d n a t a k e d n e P .f it a ti l a u k n a it il e n e p n a k a p u r e m i n i n a it il e n e p s i n e J u t a s i a n e g n e m m a l a d n e m g n a y i d u t s u t a u s i n k a y , s u s a k i d u t s a k g n a r e k n a g n e d e r a tr e s s a t a b r e t g n a y a t a d i r a d l i b m a i d g n a y k e p s a a p a r e b e b u a t
a levan dengan
n a k a n u g i d g n a y a t a d n a l u p m u g n e p e d o t e M . p u d i h n a a n k a m r e b e k n a h a l a s a m r e p i d t a p m e tr e b n a it il e n e p i s a k o L . m a l a d n e m a r a c n a w a w n a d i s a v r e s b o h a l a d a k e j b u S . a y n s a ti n u m o k n a g n e d k e j b u s l u p m u k r e b t a p m e t n a d k e j b u s l a g g n it t a p m e t a tr e p g n a y n a it il e n e
p maadalah CP (16 )siswakela s11 SMA dan MK (17 ) itdak i k a l n i m a l e k s i n e jr e b k e j b u s a u d e K . h a l o k e s r e
b -laki ,kedua subjek merupakan s r e k n u p i d a j n e m g n a y a j a m e r r o t k a F ) 1 ; t u k ir e b i a g a b e s h a l a d a h a l a d a i n i n a it il e n e p l i s a
H -fakto ryang
m e m a j a m e r n a k b a b e y n e
m iilh menjad ipunkers ,yatiu orangtua sebaga ipendidik k a n a i g a b a m a t
u -anak itdak membeirkan edukas idan bimbinganmengena ipunk , k e j b u s i s a v it o M ) 2 . i h a d a w r e t k a d it g n a y s a ti v it a e r k n a d , ir i d i t a j n a ir a c n e p s e s o r p ir a d t a i n h a l a d a s r e k n u p i d a j n e m K M n a d P
C dalam dri isubjek ,mendapatkan n a m e t ir a d n a t a u g n e
p -temansubjek ,penguatandar ikomun tias ,dani deolog ipunk p a k i S ) 3 . s r e k n u p i d a j n e m n a g n e d i ri d a y a c r e p k e j b u s a tr e
s -sikap subjek sebaga i
m k e j b u S ; t u k ir e b i a g a b e s k e j b u s p u d i h a n k a m i d a j n e m g n a y s r e k n u
p emunya i
s a t a b a w a j g n u g g n a tr e b n a d k a d n it r e b k u t n u n a s a b e b e k i k il i m e m , ir i d n a a y a c r e p e k h e l o a m ir e ti d a s a r e m , s r e k n u p i d a j n e m s a ti l a t o t i a y n u m e m , ir i d n e s a y n u k a li r e p p a d a h r e t n a k a l o n e p n a k t a p a d n e m h a n r e p m u l e b k e j b u s , n a g n u k g n il n a d a g r a u l e k ir i d n a a d a r e b e
ii i v T C A R T S B A S T N E C S E L O D A K N U P F O E F I L F O G N I N A E M E H T o tr a n u S y ti s r e v i n U a m r a h D a t a n a S 3 1 0 2 , s g n i n a e m d o o g s ti h ti W . s g n i n a e m f o l l u f s i h c i h w e fi l a s i e fi l y h tl a e h A s i h T . s r e h t o r o f o s l a t u b f l e s m i h r o f y l n o t o n e l b a d n e p e d e m o c e b n a c n o s r e p s t n e c s e l o d a e m o s e d a m t a h t s r o t c a f e h t w o n k o t r e d r o n i d e t c u d n o c s i h c r a e s e r a v it o m e h t , s r e k n u p e m o c e
b iton tha tprovoked them to become punkers ,and to . e fi l ri e h t f o s g n i n a e m e h t w o n k a h ti w d e t c u d n o c s i h c a o r p p a e h T . h c r a e s e r e v it a ti l a u q a s i h c r a e s e r s i h T e m o s r o e n o t u o b a e v i s n e h e r p m o c s i h c i h w y d u t s a . e .i , k r o w e m a r f y d u t s e s a c m il m o r f n e k a t s t c e p s
a tieddatawhichi sr elevan twtihproblem soft hemeaningo f . w e i v r e t n i d n a n o it a v r e s b o h g u o r o h t g n i s u s i n o it c e ll o c a t a d f o d o h t e m e h T . e fi l s t c e j b u s e h t e r e h w e c a l p e h t d n a e c n e d i s e r ’ s t c e j b u s n i e c a l p k o o t h c r a e s e r e h T . y ti n u m m o c r e h r o s i h h ti w t u o g n u
h Thef ris tsubjecti s“CP” ,asixteen-y - earold n e e t n e v e s a , ” K M “ d n a , l o o h c S h g i H r o i n e S n i e d a r g h t n e v e l e n i f o t n e d u t
s -y -ear
e m o c e b o h w t n e c s e l o d a e l a m l l a e r a y e h T . l o o h c s o t o g t o n s e o d o h w n a m d l o . s r e k n u p h t ) 1 : t a h t w o h s h c r a e s e r s i h t f o s tl u s e r e h
T e factor s tha t cause the
o d s r o t a c u d e n i a m e h t s a s t n e r a p e h t e r a s r e k n u p e m o c e b o t e s o o h c s t n e c s e l o d a , y ti t n e d i ri e h t r o f k o o l f o s s e c o r p e h t , k n u p t u o b a e c n a d i u g d n a n o it a c u d e e v i g t o n e k o v o r p t a h t s r o t c a f e h T ) 2 . d e z il a e r t o n s i h c i h w y ti v it a e r c e h t d n
a d “CP” and
m o r f t n e m e g a r u o c n e g n i v a h , n o it n e t n i n w o r i e h t e r a s r e k n u p e m o c e b o t ” K M “ fl e s f o g n il e e f e h t , k n u p f o y g o l o e d i e h t , y ti n u m m o c m o r f s a l l e w s a s d n e ir f ri e h t t a h t s r e k n u p s a s t c e j b u s e h t f o e d u ti tt a e h T ) 3 . s r e k n u p e m o c e b o t e c n e d if n o c e h t e m o c e
b meaning o fthei rlfie i sfollows :The subject shave sefl-con ifdence , e m o c e b o t y ti l a t o t e v a h , r o i v a h e b r i e h t r o f e l b i s n o p s e r e b d n a t c a o t m o d e e r f e v a h t e g r e v e n s t c e j b u s e h t , t n e m n o ri v n e d n a y li m a f y b d e t p e c c a e b o t l e e f , s r e k n u p e t s i x e r i e h t r o f l a s u f e
K N U P A J A M E R P U D I H N A A N K A M R E B E K
I S P I R K S
t a r a y S u t a S h a l a S i h u n e m e M k u t n u n a k u j a i D
n a k i d i d n e P a n a j r a S r a l e G h e l o r e m e M
g n il e s n o K n a d n a g n i b m i B i d u t S m a r g o r P
: h e l O
O T R A N U S
7 3 0 4 1 1 1 9 0 : M I N
G N I L E S N O K N A D N A G N I B M I B I D U T S M A R G O R P
U M L I N A S U R U
J PENDIDIKAN
N A K I D I D N E P U M L I N A D N A U R U G E K S A T L U K A F
A M R A H D A T A N A S S A T I S R E V I N U
A T R A K A Y G O Y
i
K N U P A J A M E R P U D I H N A A N K A M R E B E K
I S P I R K S
i h u n e m e M k u t n u n a k u j a i
D SalahSatuSyarat n a k i d i d n e P a n a j r a S r a l e G h e l o r e m e M
g n il e s n o K n a d n a g n i b m i B i d u t S m a r g o r P
: h e l O
O T R A N U S
7 3 0 4 1 1 1 9 0 : M I N
G N I L E S N O K N A D N A G N I B M I B I D U T S M A R G O R P
N A K I D I D N E P U M L I N A S U R U J
N A K I D I D N E P U M L I N A D N A U R U G E K S A T L U K A F
A T A N A S S A T I S R E V I N
U DHARMA A
T R A K A Y G O Y
v i
A Y R A K N A I L S A E K N A A T A Y N R E P
i n i s il u t a y a s g n a y i s p i r k s a w h a b a y n h u g g n u s e s n a g n e d n a k a t a y n e m a y a S
h a l e t g n a y i l a u c e k , n i a l g n a r o a y r a k n a i g a b u a t a a y r a k t a u m e m k a d it
a n a m i a g a b e s , a k a t s u p r a t f a d n a d n a p it u k m a l a d n a k t u b e s i
d layaknya karya
. h a i m li
4 1 0 2 i r a u n a J 3 2 , a t r a k a y g o Y
Penuils
v
N A U J U T E S R E P N A A T A Y N R E P R A B M E L
S I M E D A K A N A G N I T N E P E K K U T N U H A I M L I A Y R A K I S A K I L B U P
h a w a b i d n a g n a t a d n a tr e b g n a
Y in,is ayamahasiswauniverstia sSanataDharma:
a m a
N :Suna tro 7 3 0 4 1 1 1 9 0 : a w s i s a h a M r o m o N
n a a k a t s u p r e P a d a p e k n a k ir e b m e m a y a s , n a u h a t e g n e p u m li n a g n a b m e g n e p i m e D
:l u d u jr e b g n a y h a i m li a y r a k a m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n U
K N U P A J A M E R P U D I H N A A N K A M R E B E K
n a k ir e b m e m a y a s n a i k i m e d n a g n e D . ) a d a a li b ( n a k u lr e p i d g n a y t a k g n a r e p a tr e s e B
, n a p m i y n e m k u t n u k a h a m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n U n a a k a t s u p r e P a d a p e k
n a l a k g n a p k u t n e b m a l a d a y n a l o l e g n e m , n i a l a i d e m k u t n e b m a l a d n a k h il a g n e m
a r a c e s n a k i s u b ir t s i d n e m , a t a
d terbatas ,dan mempub ilkasikannya d iInterne tatau
a y a s i r a d n ij i a t n i m e m u lr e p a p n e t s i m e d a k a n a g n it n e p e k k u t n u n i a l a i d e m
a y a s a m a n n a k m u t n a c n a m p a t e t a m a l e s a y a s a d a p e a k i tl a y o r i r e b m e m n u p u a m
.s il u n e p i a g a b e s
a g n e d t a u b a y a s g n a y i n i n a a t a y n r e p n a i k i m e
D ns ebenarnya.
a tr a k a y g o Y i d t a u b i D
4 1 0 2 i r a u n a J 3 2 : l a g g n a t a d a P
n a k a t a y n e m g n a Y
i v
N A H A B M E S R E P N A D O T T O M N A M A L A H
a j a s a s a i b a i s u n a m i a g a b e S . a n r u p m e s k a d it a j a S . a s a i b a i s u n a m h a l a d a a j a S “
a h a b e k a j n a H . n a h a l a s e k n a d n a g n a r u k e k i r a d t u p u l k a d
it giaani alahdalam
n o it a c i d e D ‘ h a l u t I . a s g n a B a d a p e k , r i A h a n a T a d a p e k , n a h u T a d a p i d b a g n e m
n a d , u k p u d i h h a f a s l a f i d a j d n e m g n a j h a li n i n a i d b a g n e P a w ij D . u k ’ e v i L f o
l a k e b i d a j d n e m a t r e s it a m k i h g n e
m -hidupdalams eluruhgerakhidupku .Tanpa i
n a i d b a g n e p a w ij
d nis ajabukanapa-apa .Akant etap idengandijwa . ” t a a f n a m n a d a i g a h a b u k p u d i h n a k a s a r e m a j a s ,i n i n a i d b a g n e p
-Soekarno ,10Septembe r1966-
” r u k u y s r e B u l a l e s i p a t e t , a o D g n a r a J “
-Lui_stre - sss
: a d a p e k n a k h a b m e s r e p a y a s i n i i s p i r k S
k is A a h a M g n a Y n a h u T
n a d a o D i r e b m e m u l a l e s g n a y m e y u T a i s a t s a n A u b I n a d n a r i b u T s a m o h T k a p a B
a t n i c
k a k a
K -kakakkuyangs elalumenanyakankapanl ulu sdanmemberis umbangan a
o d n a d i r e t a m
D S U K B i d o r P
t a b a h a
ii v K A R T S B A K N U P A J A M E R P U D I H N A A N K A M R E B E K o t r a n u S a m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n U 3 1 0 2 . a n k a m n a k a h u n e p g n a y n a p u d i h e k n a k a p u r e m t a h e s g n a y n a p u d i h e K a y i d a b ir p i d a j n e m g n a r o k i a b g n a y a n k a m n a g n e d a y n a
H ngbergunabukanhanya k u t n u n a k a n a s k a li d i n i n a it il e n e P . n i a l g n a r o i g a b a g u j i p a t e t ir i d n e s a y n ir i d i g a b r o t k a f i u h a t e g n e
m -fakto rapa yang menjad ipenyebab remaja menjad ipunker s , a n k a m a n a m i a g a b n a d , s r e k n u p i d a j n e m k u t n u g n o r o d n e m g n a y a p a i s a v it o m i
hdupyangdimiilk iolehr emajapunker .s
n a k u k a li d n a t a k e d n e P .f it a ti l a u k n a it il e n e p n a k a p u r e m i n i n a it il e n e p s i n e J u t a s i a n e g n e m m a l a d n e m g n a y i d u t s u t a u s i n k a y , s u s a k i d u t s a k g n a r e k n a g n e d e r a tr e s s a t a b r e t g n a y a t a d i r a d l i b m a i d g n a y k e p s a a p a r e b e b u a t
a levan dengan
n a k a n u g i d g n a y a t a d n a l u p m u g n e p e d o t e M . p u d i h n a a n k a m r e b e k n a h a l a s a m r e p i d t a p m e tr e b n a it il e n e p i s a k o L . m a l a d n e m a r a c n a w a w n a d i s a v r e s b o h a l a d a k e j b u S . a y n s a ti n u m o k n a g n e d k e j b u s l u p m u k r e b t a p m e t n a d k e j b u s l a g g n it t a p m e t a tr e p g n a y n a it il e n e
p maadalah CP (16 )siswakela s11 SMA dan MK (17 ) itdak i k a l n i m a l e k s i n e jr e b k e j b u s a u d e K . h a l o k e s r e
b -laki ,kedua subjek merupakan s r e k n u p i d a j n e m g n a y a j a m e r r o t k a F ) 1 ; t u k ir e b i a g a b e s h a l a d a h a l a d a i n i n a it il e n e p l i s a
H -fakto ryang
m e m a j a m e r n a k b a b e y n e
m iilh menjad ipunkers ,yatiu orangtua sebaga ipendidik k a n a i g a b a m a t
u -anak itdak membeirkan edukas idan bimbinganmengena ipunk , k e j b u s i s a v it o M ) 2 . i h a d a w r e t k a d it g n a y s a ti v it a e r k n a d , ir i d i t a j n a ir a c n e p s e s o r p ir a d t a i n h a l a d a s r e k n u p i d a j n e m K M n a d P
C dalam dri isubjek ,mendapatkan n a m e t ir a d n a t a u g n e
p -temansubjek ,penguatandar ikomun tias ,dani deolog ipunk p a k i S ) 3 . s r e k n u p i d a j n e m n a g n e d i ri d a y a c r e p k e j b u s a tr e
s -sikap subjek sebaga i m k e j b u S ; t u k ir e b i a g a b e s k e j b u s p u d i h a n k a m i d a j n e m g n a y s r e k n u
p emunya i
s a t a b a w a j g n u g g n a tr e b n a d k a d n it r e b k u t n u n a s a b e b e k i k il i m e m , ir i d n a a y a c r e p e k h e l o a m ir e ti d a s a r e m , s r e k n u p i d a j n e m s a ti l a t o t i a y n u m e m , ir i d n e s a y n u k a li r e p p a d a h r e t n a k a l o n e p n a k t a p a d n e m h a n r e p m u l e b k e j b u s , n a g n u k g n il n a d a g r a u l e k ir i d n a a d a r e b e
ii i v T C A R T S B A S T N E C S E L O D A K N U P F O E F I L F O G N I N A E M E H T o tr a n u S y ti s r e v i n U a m r a h D a t a n a S 3 1 0 2 , s g n i n a e m d o o g s ti h ti W . s g n i n a e m f o l l u f s i h c i h w e fi l a s i e fi l y h tl a e h A s i h T . s r e h t o r o f o s l a t u b f l e s m i h r o f y l n o t o n e l b a d n e p e d e m o c e b n a c n o s r e p s t n e c s e l o d a e m o s e d a m t a h t s r o t c a f e h t w o n k o t r e d r o n i d e t c u d n o c s i h c r a e s e r a v it o m e h t , s r e k n u p e m o c e
b iton tha tprovoked them to become punkers ,and to . e fi l ri e h t f o s g n i n a e m e h t w o n k a h ti w d e t c u d n o c s i h c a o r p p a e h T . h c r a e s e r e v it a ti l a u q a s i h c r a e s e r s i h T e m o s r o e n o t u o b a e v i s n e h e r p m o c s i h c i h w y d u t s a . e .i , k r o w e m a r f y d u t s e s a c m il m o r f n e k a t s t c e p s
a tieddatawhichi sr elevan twtihproblem soft hemeaningo f . w e i v r e t n i d n a n o it a v r e s b o h g u o r o h t g n i s u s i n o it c e ll o c a t a d f o d o h t e m e h T . e fi l s t c e j b u s e h t e r e h w e c a l p e h t d n a e c n e d i s e r ’ s t c e j b u s n i e c a l p k o o t h c r a e s e r e h T . y ti n u m m o c r e h r o s i h h ti w t u o g n u
h Thef ris tsubjecti s“CP” ,asixteen-y - earold n e e t n e v e s a , ” K M “ d n a , l o o h c S h g i H r o i n e S n i e d a r g h t n e v e l e n i f o t n e d u t
s -y -ear
e m o c e b o h w t n e c s e l o d a e l a m l l a e r a y e h T . l o o h c s o t o g t o n s e o d o h w n a m d l o . s r e k n u p h t ) 1 : t a h t w o h s h c r a e s e r s i h t f o s tl u s e r e h
T e factor s tha t cause the o d s r o t a c u d e n i a m e h t s a s t n e r a p e h t e r a s r e k n u p e m o c e b o t e s o o h c s t n e c s e l o d a , y ti t n e d i ri e h t r o f k o o l f o s s e c o r p e h t , k n u p t u o b a e c n a d i u g d n a n o it a c u d e e v i g t o n e k o v o r p t a h t s r o t c a f e h T ) 2 . d e z il a e r t o n s i h c i h w y ti v it a e r c e h t d n
a d “CP” and
m o r f t n e m e g a r u o c n e g n i v a h , n o it n e t n i n w o r i e h t e r a s r e k n u p e m o c e b o t ” K M “ fl e s f o g n il e e f e h t , k n u p f o y g o l o e d i e h t , y ti n u m m o c m o r f s a l l e w s a s d n e ir f ri e h t t a h t s r e k n u p s a s t c e j b u s e h t f o e d u ti tt a e h T ) 3 . s r e k n u p e m o c e b o t e c n e d if n o c e h t e m o c e
b meaning o fthei rlfie i sfollows :The subject shave sefl-con ifdence , e m o c e b o t y ti l a t o t e v a h , r o i v a h e b r i e h t r o f e l b i s n o p s e r e b d n a t c a o t m o d e e r f e v a h t e g r e v e n s t c e j b u s e h t , t n e m n o ri v n e d n a y li m a f y b d e t p e c c a e b o t l e e f , s r e k n u p e t s i x e r i e h t r o f l a s u f e
x i R A T N A G N E P A T A K g n a y h a r e g u n a n a d h a i d a h n a k a p u r e m i n i i s p ir k s n a s il u n e p n a d n a it il e n e P a D . a s a u K a h a M g n a Y n a h u T u ti a y , p u d i h a y n u p m e g n a s i r a d h a d n
i r ipenu ilsan
. a n k a m r e b t a g n a s g n a y n a m a l a g n e p h a u b e s i d a j n e m i n i i s p ir k s n a it il e n e p n a d g n a y h a r e g u n a s a t a h i s a k a m ir e t n a d r u k u y s p a c u g n e m u l a l e s s il u n e p a p u l k a d i T i n i s il u t a y r a k i d a j n e m a g g n i h n a k a jr e k s il u n e p g n a y s a r e k a h a s u a l a g e S . i n i h a d n i e t k a d
it lrepa sdar ibantuan berbaga ipihak yang t elah member idukungan berupa
n a s il u n e p t u b e s r e t n a u t n a b a y n a d a n a g n e D . a o d n a d , n a r a s , k it ir k , i s a v it o m , ir e t a m s il u n e p , u ti a n e r a k h e l O . k i a b n a d r a c n a l n a l a jr e b h a l e t i n i i s p ir k s n a it il e n e p n a d k a y n a b n a k p a c u g n e
m teirmakasihkepada:
.
1 Dr .Gendon Barus , M.Si ,selaku kepala program stud i Bimbingan dan
n a d i s p ir k s s il u n e m k u t n u n a a y a c r e p e k n a k ir e b m e m h a l e t g n a y g n il e s n o K .s il u n e p a d a p e k n a g n u k u d n a k ir e b m e m .
2 Drs .T.A .PrapanchaHary ,M.S,is elakudosenpembimbingdalampenuilsan
n a it il e n e p a m a l e s i s a v it o m n a d , n a h a r a , u t k a w n a k ir e b m e m n a d , i n i i s p ir k s . n a s il u n e p n a d .
3 Dra .MJ. .Retno P iryani ,M.S.i ,Drs .R.H.Dj .Sinurat ,M.A. ,Dr .M.M .Sr i
, . A . M , i n e h r a M h a d n I a n s ir K . g A , . A . M , ir a d n a y t e S . A , .i S . M , it u t s a H l a n o D r e t s u
J Sinaga ,M.Pd. ,Drs .R . Bud i Sarwono ,M.A. ,P ira sHayu
g n a y g n il e s n o K n a d n a g n i b m i B i d o r p n e s o d u k a l e s , . d P . M , s a y T g n i n a b r u P a m a l e s s il u n e p i s a ti li s a f m e m n a d , n a g n i b m i b , u m li n a k ir e b m e m h a l e t n e s o d a d a p e k h i s a k a m ir e t n a d , n a h a il u k r e p i n a l a j n e
m -dosen yang sudah
x .
4 Bapak dan Mamak yang t ercinta ,yang selalu menanyakan kapan l ulu sdan
g n a y g n a y a s h i s a K . ir e t a m n a d , a o d , t a g n a m e s n a k ir e b m e m u l a l e s g n a y
a ti c h i a r e m s il u n e p n a k r a t n a h g n e m h a l e t s u l u
t -c tia.
.
5 Antoniu sSukrino ,Rm .Amatu sSukadi ,SC .J ,Agusitnu sSukamdi ,Albetru s
i r e b m e m a it e s g n a y i t a w o li s u S a i n o t n A n a d , o t p a r p u S s u i s o r b m A , o n r a h u S
t a p a d s il u n e p a g g n i h e s i r e t a m n a g n u k u d n a d , t a g n a m e s , i s a v it o m
.i n i i s p ir k s n a k i a s e l e y n e m
.
6 CPdanMK( namadisingka)t ,yangt elahbersediamenjad isubjekpeneilitan
a g g n i h e s s il u n e p a d a p e k a k u b r e t a r a c e s n a m a l a g n e p i g a b r e b u a m n a d
. k i a b n a g n e d n a l a jr e b t a p a d n a it il e n e p
.
7 Kawan-kawan BK angkatan 2009 ,kawan-kawan organisasi ,dan kawan
-n a k e j e , t a g n a m e s , n a u t n a b , n a g n u k u d s a t a h i s a k a m ir e t s u r y p a P s o k n a w a
k ,
. a y n n a r a s n a d , k it ir
k “Persekawanan yang selalu membua tktia bertahan , .
” n a w a k
.
8 Seluruh pihak-pihak yang telah membantu penuil smenyelesaikan sk irps i
.i n i
s il u n e p , n a g n a r u k e k k a y n a b i k il i m e m h i s a m i n i i s p ir k s i r a d a y n e m s il u n e P
i n i i s p ir k s p a r a h r e b t a g n a
s bermanfaa t bag iBimbingan dan Konseilng , bagi
g n a r
o -orang yangbermina tdengan kebermaknaanhidup ,dan bag ipencar imakna
. a y n t u k ir e b p u d i h
i x
I S I R A T F A D
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. L U D U J N A M A L A
H ............................... i
.. .. .. .. .. .. .. .. . G N I B M I B M E P N A U J U T E S R E P N A M A L A
H ............................. ii
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. N A H A S E G N E P N A M A L A
H .................. i ii
A Y R A K N A I L S A E K N A A T A Y N R E
P ............................................................. iv
A Y R A K I S A K I L B U P N A U J U T E S R E P N A A T A Y N R E P R A B M E L
.. .. .. .. .. .. . S I M E D A K A N A G N I T N E P E K K U T N U H A I M L
I ............................. v
.. .. .. .. .. .. .. .. .. N A H A B M E S R E P N A D O T T O M N A M A L A
H ............................ vi
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. K A R T S B
A ........................... vii
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . K C A R T S B
A ................. .... ..... .v iii
A T A
K PENGANTAR ........................................................................................ ix
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. I S I R A T F A
D .......... xi
N A U L U H A D N E P .I B A B
.
A Lata rBelakangPermasalahan. ... .1 .
B Foku sPetranyaanPeneilitan. ... .4 .
C TujuanPeneilitan... .5 .
D Manfaa tPeneilitan. ... .5 .
ii x A K A T S U P N A U A J N I T . I I B A B
.
A KonsepKebermaknaanHidup. ... .7 .
1 PengeritanKebermaknaanHidup. ... .7 .
2 Prose sTerbentuknyaKebermaknaanHidup ... .8 .
3 Faktor-Fakto rKebermaknaanHidup ... .10 .
4 C -i irCi irI ndividuyangMenemukanKebermaknaanHidup ... .12 .
5 Manfaa tKebermaknaanHidup. ... .13 .
6 Akiba tKegagalanMencapa iKebermaknaanHidup ... .14 .
B KonsepTentangPunk. ... .16 .
1 PengeritanPunk. ... .16 .
2 SejarahPunk ... .16 .
C KonsepRemaja ... .19 .
1 PengeritanRemaja ... .19 .
2 Tuga sPerkembanganRemaja. ... .20 .
D KebermaknaanHidupRemajaPunk. ... .21 N
A I T I L E N E P E D O T E M . I I I B A B
.
A Jeni sPeneilitan ... 42 .
B MetodePengumpulanData... .24 .
1 Wawancara. ... .24 .
2 Observas i... .25 .
C Ala tPengumpulanData. ... .26 .
D SubjekPeneilitan. ... .26 .
ii i x .
F Langkah-langkah/TahapPeneilitan. ... .27 .
G Uj iVaildtia sData. ... .28 .
H TeknikAnailsis/PengolahanData. ... .30 N
A S A H A B M E P N A D N A I T I L E N E P L I S A H . V I B A B
.
A PelaksanaanPeneilitan ... .31 .
1 Observasi. ... .32 .
2 WawancaraMendalam. ... .36 .
B Hasi lTemuanSecaraUmum ... .39 .
1 Komuntias. ... .40 .
2 LingkunganKeluarga ... .41 .
3 PenyesuaianSosia l... .42 .
4 LingkunganTempa tTinggal. ... .4 3 .
5 Sfia tdanKarakte rSubjekSaatI n i... .44 .
6 PengalamanTraumaitk. ... .45 .
C Anailsi sSubjekPeneilitan ... .46 .
D Pembahasan. ... .51 .
1 Faktor-Fakto ryangMenyebabkanRemajaMemiilhMenjad iPunk. .51 .
2 Moitvas iSubjekMenjad iPunk. ... .53 .
3 KebermaknaanHidupRemajaPunk. ... .54
N A R A S N A D N A L U P M I S E K . V B A B
.
A Kesimpulan... .56 .
B Saran ... .57 A
K A T S U P R A T F A
v i x N
A R I P M A L
.
A Hasi lObservasi. ... .62 .
B PedomanWawancara. ... .70 .
C FotoSubjek. ... .72 .
I B A B
N A U L U H A D N E P
.
A LatarBelakangPermasalahan a
d a p a d a r e
B zaman yang maju sepetr isaa tin ibanyak tejrad irevolusi
i tr e p e s , g n a d i b i a g a b r e b m a l a
d d i bidang kebudayaan, limu pengetahuan ,
i g o l o n k e t n a d i s a k i n u m o
k . Perkembangan zaman yang sanga t maju
e
m ngharuskan manusia aga r dapa t menyesuaikan dri i dengan berbaga i
. a i s u n a m h e l o n a k i s a e r k i d n a d n a k a t p i c i d g n a y n a u r a h a b m e
p Kin i rtadis idan
a y a d u
b masyarakatl okalt elah t erkontaminasidengan modernisasit anpabisa
n a k it n e h i
d . Modernisas iyang teru smengali rtanpa hent iberdampak pada
a y n i d a jr e
t perubahansosia ldan budayadalamt atananmasyarakat .Salah satu
h a l a d a i n i t a a s l u c n u m g n a y a y a d u
b punk.
a k n u
P dalahbentukpelrawananmelalu ipergerakanolehanakmudayang
a rt u p h e l o i r o p o l e p i
d -pu rt i kaum pekejra . Gerakan in i dengan cepa t
h a b m a r e
m d i Baratkhususnyanegara-negarayang t erkenamasalah ekonom i
n a g n a u e k n a
d akibat kemerosotan mora l para tokoh yang berperan d i
k it il o p g n u g g n a
p .Dampakl ebihl anju tadalahpenganggurandank irminaltia s
i g g n it g n a
y .Punk berusahamenyampaikansindriankepadapenguasadengan
,i ri d n e s a y n a r a
c yatiu lewatl agu-lagu dengan musikdan ilirkyangsederhana
n u m a n s a r e k k a t n e h g n e m n a d t a p e c t a e b n a g n e d , r a s a k i p a t e
t sara takan
. a n k a
, m u m u t a k a r a y s a m i g a
B Punk memiilk ikarakte rsendri iyang tampak
i u l a l e
m penamplian dan itngkah laku yang d tiunjukkan , sepetr i rambu t
k w a h o
m , dan diwarna idengan warna-warna yang mencolok mengenakan
a t e k s n a e j a n a l e c , i a t n a r , ti l u k t e k a
j t ,sepatu boots ,baju yang lusuh ,a -n it
, h a w a b s a l e k i r a d l a n i m ir k n a d n a n a p a m e k i t n a , h u s u r e p m u a k , l a i s o s
g n a r o a w h a b i a li n e m g n a r o t i k i d e s k a d it a k a m , a y a h a b r e b g n a y k u b a m e p
t u b e s i d k a y a l u ti i tr e p e s n a li p m a n e p r e b g n a
y punk.
, i s a m r o f n i n a d i g o l o n k e t a y n g n a b m e k r e b g n ir i e
S budaya punk pun iku t
, n a 0 8 a r e r i h k a a d a P . a i s e n o d n I i d k u s a m e t ,t a s e p g n a b m e k r e
b punk muncu l
r a ti k e s h u t n u r u r a b e d r o t a a s a d a p a y n k a c n u p i a p a c n e m a g g n i h a i s e n o d n I i d
y n a b n a g n e d t a h il r e t u ti l a H . 8 9 9 1 n u h a
t aknya komuntia s punk yang
ri s i n a g r o r e t k a d it g n a y n u p u a m r i s i n a g r o r e t a r a c e s n a l u c n u m r e b
t u r u n e
M KepalaDina sSosia ldanTenagaKejraKotaDepok,J awaBarat ,
n a k a t a g n e m s ir a H l u d b
A , itdak semuaanak punk berasa ldar ikalangan itdak
k a y n a B . u p m a
m anakpunkmemiilhmenjad ipunkkarenahobi ,bukankarena
u p m a m k a d
it (Tempo ,Selasa ,18September2012). R -atarataanakpunkyang
. n a p a m a g r a u l e k i r a d l a s a r e b u k a g n e m k o p e D l a i s o S s a n i D a i z a r a n e k r e t
k ir a n e m u ti k n u p n a k a t a y n e m g n a y a y n n a g n u k g n il h e l o a w a b r e t a k e r e
M .
.l o rt n o k r e t k a d it n a d n a l a j i d p u d i h a k e r e m a y n ri h k A
n a g n e D . a y n ti l u k l i b m a g n e m r a d e k e s a s i b k a d it k n u p g n a r o e s i d a j n e M
a d n a d u ri n e
m nan tanpa mengetr i pejruangan punk , mereka itdak dapat
k n u p t u b e s i
d .Sulti dibedakan antara yang benar-bena rmengetr ipunk ,dan
n a n a l a j k a n a g n a y a n a
s a ti n u m o
k punk. Kemunculan punk sendiir muncul secara terorganisi,r
n u m a
n punk t etapdipandangnegait folehmasyaraka tumum .
e d i a u s e s k a d it k n u p a y a d u b n a p a g g n a r e b t a k a r a y s a
M ngan norma
k n u p a n e r a k t u b e s r e t t a k a r a y s a m n a g n a d n a P . t a k a r a y s a
m merasa beba sdan
a d e b r e b t a g n a s g n a y n a li p m a n e p , u ti n i a l e S . s i k r a n a g n a y p u d i h a y a g n a g n e d
g n a y g n a r o i g a b n a a g ir u c e k n a k ri h a l e m a g g n i h e s , m u m u t a k a r a y s a m n a g n e d
.t a h il e m
i a g a b e
S kota pendidikan , Yogyakatra juga sebaga i kota budaya ,
a w a J a y a d u b n a g n e d l a t n e k t a g n a s g n a y a y a d u b i k il i m e m h i s a m a tr a k a y g o
Y
. a y
n Punkyangmerupakanbudayadairl ua rmengalam ikemajuanyangpesa t
a y n k a y n a b i r a d t a h il i d t a p a d g n a y a tr a k a y g o Y i d a y n s u s u h
k pagelaran musik
s i s a b a i d e m a y n k a y n a b n i k a m e s a tr e s , k n u p a s n a u n r e b g n a
y ekonom iutama
s i d u ti a y a k e r e
m tro yang ada d i Yogyakatra dan yang terakhi r adalah
g n a y , a t a s i w a t o k i a g a b e s a tr a k a y g o
Y membe irkan kemudahan untuk
r e
b interaksi secara langsung dengan wisatawan lua ratau domesitk dengan
, l a k o l k u d u d n e
p sehingga untuk melakukan sosiailsas ibudaya baru sanga t
. h a d u
m Tiga predika ttersebu tmembua tkota Yogyakatra menjad itempa t
k u t n u r u b u s g n a
y tumbuhkembangnyasubkutlu rpunkd ikawasani n.i
m a l a d e k k u s a
M ranah pendidikan ,sebagai pendidik, konselo rsekolah
k i p o t ir e b m e m t a p a
d -topik bimbingant entangr ealtia ssosialt erutamat entang
n a m a h a m e p n a k p a r a h i d , k n u
p makna punk itdak disalah aritkan oleh pesetra
k i d i
d se tra bag isiswa yang telah menjad ipunke ers m ndapa tkon rto lsosia l
. r o l e s n o k u a t a u r u g i r a
a w s i s a d a p e k k n u p g n a t n e t n a m a h a m e
p -siswi , aga r siswa-sisw i dapa t
.r a n e b a r a c e s a y n p u d i h n a a n k a m r e b e k n a k u m e n e m n a d a y n ir i d i m a h a m e m
il i m e m r a n e b g n a y p u d i h n a a n k a m r e b e
K k i kualtia s penghayatan rasa
g n a t n e t s a h k g n a y a i s u n a m l a u d i v i d n i n a i a li n r e b e k u a t a n a a g r a h r e b e k
i s n e t o p n a k g n a b m e g n e m t a p a d a y n ir i d r a s e b a p a r e b e
s -potens iyang dimiilk i
. a y n p u d i h n a u j u t n a k i s a s il a e r e m t u b e s r e t u d i v i d n i h u a j a p a r e b e s a tr e s
b e s r e t a n e m o n e
F u tmembua tpenelti isanga ttetrairk untuk mengetahu i
a n a m i a g a
b kebermaknaan hidup remaja punk yang tetap eksi s dtiengah
. a tr a k a y g o Y t a k a r a y s a m f it a g e n n a g n a d n a
p Karena Yogyakatra adalah kota
g n it g n u j n u j n e m t a g n a s g n a y t a k a r a y s a m n a g n e d l a n e k r e t n a d a y a d u
b g inliai
-i a li n n a p a r e n e p a tr e s , l a k o l i a li
n -nlia itersebu tdalam kehidupan sehair-hair ,
n a ri d a h e k t a g n i g n e
m komuntia s punk yang tentu saja menimbulkan
n a a m ir e n e p n a d n a k a l o n e
p dar imasyarakat ,bukan hanya karena dandanan
b m e m g n a y h e n a n a d k i n u g n a y a k e r e
m ua tmata seitap orang beranggapan
, l a n i m ir
k d an ak itvtia s mereka d i jalan banyak menimbulkan penolakan
t a k a r a y s a
m .
.
B PertanyaanPeneil itan
, s a t a i d n a k i a p m a s i d h a l e t g n a y n a it il e n e p g n a k a l e b r a t a l n a k r a s a d r e B
; h a l a s a m n a s u m u r a p a r e b e b n a k s u m u ri d t a p a d
.
1 Faktor-fakto rapa yang menjadi penyebab remaja ,menjadi Punke s r
) k n u p i d a j n e m h a l e t g n a y g n a r o e s e s k u t n u n a t u b e s
( ?
.
2 Moitvas iapayangmendorongr emajauntukmenjad iPunke s? r
.
.
C TujuanPeneilitan n a it il e n e
P stud ikasu si ni dtiujukan untuk mengetahu ilebih mendalam
n a m a h a m e p i a n e g n e
m kebermaknaa nhidupr emajapunk.
.
D Manfaa tPeneilitan .
1 Secara teo irits hasi l peneilitan diharapakan dapa t membeirkan
n a d n a g n i b m i B n a g n a b m e g n e p i g a b a n k a m r e b g n a y n a g n a b m u s
g n il e s n o
K dan memperkaya teo ir-teor ibimbingan p irbad idan sosial ,
n a ti a k r e b g n a y a y n s u s u h
k denganpunkdankebermaknaanhidup.
.
2 Hasi l peneilitan in i diharapkan dapa t menambah pengetahuan dan
m u m u t a k a r a y s a m n u p , r o l e s n o k , r a j a l e p , a w s i s a h a m i g a b n a s a w a w
u j u r i a g a b e
s kan untuk meilha t fenomena kehidupan sosia l dengan
h a l a s a m n a h a c e m e p f it a n r e tl a n a h il i p h a b m a n e m n a d a y n n a h a l a s a m r e p
.s k e l p m o k g n a y u d i v i d n i p u d i h
.
3 Hasi lpeneilitan i n idiharapkan dapa tmembantu parar emajapunkuntuk
n a a n k a m r e b e k g n a t n e t n a m a h a m e p i k il i m e
m hidup yang l ebih bermakna
. a y n ir i d i a n e g n e m
.
E Defenis iOpera isonal .
1 Kebermaknaan Hidup merupakan kualtia s penghayatan rasa
g n a t n e t s a h k g n a y a i s u n a m l a u d i v i d n i n a i a li n r e b e k u a t a n a a g r a h r e b e k
i s n e t o p n a k g n a b m e g n e m t a p a d a y n ir i d r a s e b a p a r e b e
s -potens i yang
n a u j u t n a k i s a s il a e r e m t u b e s r e t u d i v i d n i h u a j a p a r e b e s a tr e s i k il i m i d
.
2 Remaja Punk merupakan sebuah gerakan pelrawanan anak muda
n a h a t n ir e m e p p a d a h r e
t yang belrandaskan dar ikeyakinanwe can do i t
7 I I B A B
A K A T S U P N A U A J N I T
.
A KonsepKebermaknaa nHidup .
1 PengeritanKebermaknaanHidup
9 1 , a r a w s e o K ( l k n a r
F 87) ,mengatakan bahwa seitap p irbad imemiilk i
s a g u t n a k a n a s k a l e m k u t n u p u d i h m a l a d i ri d n e s i s i m u a t a i ri d n e s n a d e m
a y n p u d i h n a d n a k h a d n i p i d a s i b k a d it a y n a n e r a K . i s ii d s u r a h g n a y t e r k n o k
. g n a l u i d a s i b k a d it a l u
p Meniilk dasa rfliosof ieksistensiailsme ,Frank l
9 1 , a r a w s e o K
( 87 ) menlia i individu manusia bersfia t dan bermakna
i r a d n a k i n u e k n a d n a l a g g n u t e k , n a l a n o s r e p e K . k i n u n a d l a g g n u t ,l a n o s r e p
n a s a b e b e k n a t a p m e n e p i r a d s i g o l t a b i k a n a k a p u r e m p u d i h n a a n k a m r e b e k
s il a i s n e t s i s k e m a l a d a m a t u p i s n ir p i a g a b e s a i s u n a
m m e.
u d i v i d n i a y n n a k t a p m e ti d a w h a b n a k a t a g n e m l k n a r F t u j n a l h i b e L
n a u j u t a y n a d a t a b i k a r e b l a i s n e t s i s k e a r a c e s a i s u n a
m -tujuan hidup dar i
. g n a r o p a it e
s Konsekuensii n iberatr ibahwaj awabankebermaknaanhidup
il a u k n a g n e d t i a k r e t a s a it n a n e s a i s u n a m l a u d i v i d n
i ta spenghayatant entang
n a u j u
t -tujuan hidupnya , sehingga dapa t menyebabkan peningkatan
-n a k l u p m i s i d , s a t a i d n a s a l e j n e p n a k r a s a d r e B . n it a b n a g n a g e t n a t a k g n i n e p
a s a r n a t a y a h g n e p s a ti l a u k h a l a d a p u d i h n a a n k a m r e b e k a w h a b
n a i a li n r e b e k u a t a n a a g r a h r e b e
k individua lmanusia yang kha s tentang
i s n e t o p n a k g n a b m e g n e m t a p a d a y n ir i d r a s e b a p a r e b e
n a u j u t n a k i s a s il a e r e m t u b e s r e t u d i v i d n i h u a j a p a r e b e s a tr e s i k il i m i d
. a y n p u d i h
.
2 Prose sTerbentuknyaKebermaknaanHidup
9 1 , a r a w s e o K ( l k n a r
F 87 )mengatakan bahwa kebermaknaan hidup
s e s o r p a g it a d A . e m s il a i s n e t s i s k e t a f a s li f a k g n a r e k m a l a d n u g n a b i d
t u r u n e m p u d i h n a a n k a m r e b e k a y n k u t n e b r e
t flisafa t eksistensiailsme ,
i n k a
y :konsepkebebasanberkeinginan ,konsepkeinginanakanmakna ,dan
n a l i d a j n e m g n a y p u d i h a n k a m p e s n o
k dasan fliosof i terbentuknya
. u d i v i d n i p u d i h n a a n k a m r e b e k
.
a KonsepKebebasanBerkeinginan
a d a p n a s a h k e k i r e b m e m g n a y p e s n o k h a u b e s h a l a d a n a s a b e b e K
e m s il a i s n e t s i s k
e . Menuru t Frank l (Koeswara , 1987 ) menyebutkan
a w h a
b kebebasan untuk menentukan sikap t erhadap kondis ibiologis ,
i s a ti l a u K . l a r u tl u k o i s o s n a d s i g o l o k i s
p n iadalah kha smanusia yang
m e
m unya ikemampuan untuk mengambi ljarak terhadap kondis id i
a i s u n a m a g g n i h e s , ir i d n e s a y n ir i d m a l a d n u p u a m a y n ir i d r a u l
i a b g n a y a n a m n a k u t n e n e m k u t n u n a s a b e b e k i k il i m e
m k dan penitng
. a y n ir i d i g a b
b a w a j g n u g g n a t n a g n e d i g n a b m ii d a l u p s u r a h i n i s i d n a s a b e b e K
i a g a b e s a i s u n a m n a s a b e b e k u a t a n a g n a n e w e s e k i d a j n e m k a d it r a g a
s a t a b m a l a d n a s a b e b e k u t a u
s -batas .Manusia beba suntuk tampi ld i
n a n i m r e t e d s a t
t u b e s i d g n a y u r a b i s n e m i d i k u s a m e m t a p a d a i s u n a m a g g n i h e s . p u d i h n a a n k a m r e b e k .
b KonsepKeinginanAkanMakna
9 1 , a r a w s e o K ( l k n a r F t u r u n e
M 87 )menyebutkan bahwasemakin
l i c e k n i k a m e s a k a m , n a g n a n e s e k i a p a c n e m k u t n u g n o r o d r e t g n a r o e s e s t u b e s r e t g n a r o n a n i k g n u m e
k untukmencapa ikesenangan .Kesenangan
u a t a n a g n o r o d n a h u n e m e p i r a d l i s a h n a k a p u r e m a y n h u g g n u s e s u ti a k ij k a s u r e m n a k a g n a y n a u j u t n a i a p a c n e
p djiadiakant ujuan .Semakin
a d a p e k g n u s g n a l a r a c e s a y n ir i d n a k h a r a g n e m g n a r o e s e
s kesenangan
. a y n u j u ti d g n a y n a r a s a s n a g n a li h e k n i k a m e s n a k a g n a r o e s e s a n k a m n a k h u t u b i d g n a y a w h a b n a k p a k g n u g n e m t u j n a l h i b e l , l k n a r F a i s u n a
m bukanlahhomeostaits ,melainkannoodinamik ,yatiutegangan
a d a p t a k e l g n a y t u t n u n e m t a fi s i r a d l a s a r e b g n a y u t n e tr e t t a k g n it a d a p p a t e t g n a y a i s u n a m n a k n i k g n u m e m g n a y n a a d a r e b e k p a d a h r e t a n k a m i a li n a d a p e k h a r a r e
t -nlia iyangakandant eru sdrieilsasikannya .
g n e p h a l n a k u b a i s u n a m n a h u t u b e
K urangan t egangan ,melainkan
i n k a y , a y n i a p a c i d t u t a p g n a y u t n e tr e t n a u j u t h a r a e k n a g n a u jr e p k a r e g a i s u n a m a p a a r a t n a k u t n e b r e t n a g n a g e t n a g n a p a l u t a u s , i d a J . a n k a m . u ti a i s u n a m a y n it s e m e s a p a i d a j n e m u a t a a n a m i a g a b n a g n e d u ti .
c KonsepMaknaHidup
t u r u n e
M Frank l (Koeswara , 1992 ) mengemukakan makna
n u m a N . a y n i a p a g g n e m k u t n u a i s u n a m g n a t n a n e m u a t a t u t n u n e m t a fi s
e n e m l k n a r F , n a i k i m e
d kankan selain bersfia tobjekit fmakna juga
i a li N . k a lt u m t a fi s r e
b -nlia iyangmerupakans umbe rdar imaknaadalah
, u t n e tr e t i s a u ti s k u t n u k u t n u k o c o c a y n a h n a d u t n e tr e t n a s a w a k k il i m
i a li n t u b e s i d a g g n i h e
s -nlia istiuasional .Makna yang akan dan pe lru
i a p a c i
d individulah makna yang spesi ifk dar ihidup p irbadinyadalam
. u t n e tr e t i s a u ti s
.
3 Faktor-Fakto rKebermaknaanHidup
z tl u h c S n a d 7 8 9 1 , a r a w s e o K ( l k n a r
F , 1991 ) berpendapa t bahwa
i a li n i s a s il a e r i u l a l e m a y n p u d i h n a a n k a m r e b e k k u t n e b m e m t a p a d u d i v i d n
i
-i s u n a m i a li
n aw iyang meilput inliai-n lia ikreatfi ,n liai-nlia ipenghayatan ,
i a li n n a
d -n liais ikap.
.
a N -liain lia ikreatfi
i a li
N -nlia i in i menuru t Frank l (dalam Bastaman , 1996) ,
g n a y u t a u s e s n a k ir e b m e m h a l a d a i a li n i r a d i t n i a w h a b n a k a t a g n e m
. a y n n a p u d i h e k a d a p a n u g r e b n a d a g r a h r e
b Kegiatanyangpailngnyata
s a s il a e r i g a
b inliai-nlia ikreait fadalah bekejra .Bekejramemang itdak
b a n k a m n a k ir e b m e m a y n ir i d n e s n a g n e
d ag ikehidupan i ndividu yang
a t a m e s a jr e k e b s a ti v it k a , i p a t e T . a y n n a k u k a l e
m -mata membeirkan
n a k u m e n e m k u t n u r a s e b g n il a p n a t a p m e s e k n a d g n a u l e p
. p u d i h n a a n k a m r e b e k
i a li n h u a j e
S -nlia i kreait fdihadapkan pada tugas-tuga s hidup ,
u d i v i d n i n a k i n u e k t a a s h a y a li w n a k i s a t n e s e r p m e m a y n a s a i b a jr e K
n u p u d i v i d n i a g g n i h e s t a k a r a y s a m n a g n e d a y n n a g n u b u h m a l a d l i p m a t
menemukankebermaknaanhidup.
.
b N -liain lia ipenghayatan
l i b m a g n e m a y n it n i a d a p ) 6 9 9 1 , n a m a t s a B ( l k n a r F t u r u n e M
. a y n i m a l a d n e m n a i d u m e k r a u l n a g n u k g n il i r a d a n k a m r e b g n a y u t a u s e s
i n i k a y e m n a d , it a y a h g n e m , i m a h a m e m a h a s u i tr a r e b i m a l a d n e M
a d a g n a y i a li n i a g a b r e
b dalamkehidupan sepetr ikebaikan ,kebenaran ,
t u r u n e M . a t n i c n u p u a m g n a y a s h i s a k a tr e s n a k a ji b e k n a d n a h a d n i e k
i a li n a w h a b ) 1 9 9 1 , z tl u h c S ( l k n a r
F -n lia ipenghayatanadalahnliai-nlia i
i a li n i r a d a y n k il a b e s p a k i s l i b m a g n e m n a g n e d n a k i s a s il a e ri d g n a
y
-r k i a li
n eait f (membeirkan sesuatu dalam kehidupan) , yakn i sikap
a i n u d a d a p e k i ri d n a k h a r e y n e m u a t a i r a d ) fi t p e s e r ( a m ir e n e m
i a li n i u m e n e m n a g n e d n a k u k a li d t a p a d i n I . n a p u d i h e
k -nlia ikehidupan.
n a a d a r e b e k m a l a d u t n e tr e t m u t n e m o m u t a u s i r a d i g g n it r e t a n k a M
d a i s u n a
m apa tmuncu ldan dialam itelrepa sdar i itndakan .Momen
p u d i h n a a n k a m r e b e k n a r u k u i d a j n e m t a p a d t u b e s r e t k a c n u
p dar isuatu
n a g n e d p u d i h h u r u l e s i u a p m a l e m k il a b r e t t a p a d l a g g n u t n e m o m
i a li N . a n k a
m -nlia ikreait fdrieailsasikan dalam bentuk akitvtia skejra
g n a
y menghaslikan sumbangan bag i masyaraka t dan kehidupan ,
n a d u d i v i d n i n a k r a t n a h g n e m a y n n a ri li g a d a p s a ti n u m o k a y n k il a b e s
.
c N -liain liais ikap
s u r a h g n a y n a t a p m e s e k h a l a i ) 6 9 9 1 , n a m a t s a B ( l k n a r F t u r u n e M
u t n u u d i v i d n i n a k a n u g i
d k menentukan sikap yang tepa t terhadap
i s i d n o
k -kondis idanpeirsitwa-peirsitwayangt ejrad.i
i a li n n a k ir o g e t a k g n e m ) 2 9 9 1 , a r a w s e o K ( l k n a r
F -nlia i sikap
. a y n m u l e b e s i a li n a u d e k a d a p ir a d i g g n it r e t i a li n i a g a b e s
u n e m u d i v i d n i i tr a r e b p a k i s i a li n n a k i s a s il a e r e
M njukkan keberanian
g n a y p u d i h n a h a l a s a m r e p u a t a n a a ti r e d n e p i p a d a h g n e m n a a il u m e k n a d
a y n it s e m e s k a d it g n a y n a a d a e k u t a u s , a ti r e d n e m u d i v i d n i a m a l e s , n i a l
g n a y a p a a r a t n a n a g n a g e t e k m a l a d a d a r e b u d i v i d n I . i d a jr e t
k a h i p u t a s i d i d a jr e t a y n h u g g n u s e
s denganapayangs emesitnyat ejrad i
u p m a m k u t n u t u t n u ti d u d i v i d n i h a l u ti t a a s a d a P . n i a l k a h i p i d
n a k n a h a tr e p m e m t a p a d k e j b u s a g g n i h e s p a k i s l i b m a g n e m
t a p a d u d i v i d n i , u ti a n e r a K . l a e d i g n a y u t a u s a d a p a y n n a g n a d n a p
t e t u ti n a u ri l e k e k n u p i k s e m a y n n a u ri l e k e k i s k e r o g n e
m ap itdak
. n a k s u p a h r e t
.
4 C -iir CiirI ndividuyangMenemukanKebermaknaanHidup
p e s n o k n a k r a s a d r e
B -konsep logoterap i yang driumuskan . Frank l
h a l e t g n a y a i s u n a m u d i v i d n i a w h a b n a k l u p m i y n e m ) 1 9 9 1 , z tl u h c S (
menemukanatauberhasi lmembentukkebermaknaanhidupnya ,berciir-cri i
.
a Beba smemiilhl angkah itndakannya.
.
b Betranggung jawab secara p irbad i terhadap perliaku hidup dan
. b i s a n p a d a h r e t a y n p a k i s
.
c Tidakdtientukanolehkekuatandil ua rdiirnya.
.
d Telah menemukan aritdalam kehidupannya yang sesua i dengan
. a y n ir i d
.
e Secara sada rmampu mengonrto ldiir ,mampu mengungkapkan nliai
-i a li n , n a m a l a g n e p i a li
n -nlia ikreasi ,dannliai-nliais ikap.
.f Telahmengatas iperhaitant erhadapdiirs end ri.i
.
g Bero irentas ipada masa depan ,mengarahkan d ri ipada tujuan dan
s a g u
t yangakandatang.
.
h Memiilk i alasan untuk meneruskan hidup , memiilk i komtimen
a t n i c a m ir e n e m n a d i r e b m e m u p m a m a tr e s n a a jr e k e p p a d a h r e
t .
ir i
C -cri i tersebu t merupakan manfiestas i individu yang
n a it il e n e p l i s a H . ir i d n a k i s a s il a u t k a g n e m n a d i ri d i s n e d n e s n a rt n e m
a w h a b n a k k u j n u n e m ) 7 8 9 1 , a r a w s e o K ( k c il o h a M n a d h g u a b m u r C
t a k g n it , n a k i d i d n e p t a k g n it n a g n e d i s a l e r o k r e b k a d it p u d i h n a a n k a m r e b e k
e c e
k rdasandan itngkats osial-ekonomii ndividu.
.
5 Manfaa tDar iKebermaknaanHidup
n a a n k a m r e b e k a w h a b n a k a t a g n e m ) 2 8 9 1 ( a g r a h i d u B n a d i r a h c u B
m a l a d i a li n i s a t n e ir o n a m o d e p i a g a b e s u d i v i d n i i g a b t a a f n a m r e b p u d i h
y s a m i d n a p u d i h e k n a k n a l a j n e m k u t n u n a k a d n it h il i m e
m arakat . Hasi l
n a g n a d n a p , a k e r e m n a it il e n e
k u t n u p u d i h a tr e s i t k a b r e b n a d l a m a r e b k u t n u p u d i h , a jr e k e b k u t n u p u d i h g n a n e s r e
b -senang.
) 6 9 9 1 , n a m a t s a B ( l k n a r F n a g n a d n a p g n u k u d n e m i n i n a it il e n e p l i s a H a k a k u m e g n e m g n a
y n bahwa dengan bekejra bera tr i individu dapa t
i u l a l e m , a y n p u d i h n a a n k a m r e b e k i h u n e m e m k u t n u g n a u l e p n a k u m e n e m a i s k a d it a y n p u d i h n a k a s a r e m t a p a d u d i v i d n i , a jr e k e
b -sia, t etap imemiilk i
. a n k a m u a t a i tr a b k u t n u a i s u n a m g n o r o d n e m n a k a p u d i h n a a n k a m r e b e k , i d a
J erkarya
i p a t e t n a a s k a p r e t e k a p n a t n a g n u k g n il a m ir e ti d t a p a d , l a m i s k a m a r a c e s p a d a h r e t t a p e t g n a y p a k i s l i b m a g n e m t a p a d n a d a t n i c n a g n e d a m ir e n e m . a y n i p a d a h i d g n a y i s i d n o k n a d i s a u ti s .
6 Akiba tKegagalanMencapa iKebermaknaanHidup
n a t a b m a lr e t e k n a d n a l a g a g e
K semakin lama dan semakin ekstirm ,
p u d i h n a a n k a m r e b k a d it e k a m o r d n i s t u b e s i d ) 2 9 9 1 , a r a w s e o K ( l k n a r F h e l o p a h a t n a d l a i s n e t s i s k e i s a t s u r f p a h a t i n k a y p a h a t a u d m a l a d n a k u k a li d g n a y s i s o r u e
n noogenik .Pada tahap frustas i eksistensial ,akan tejrad isuatu
e d n e
p rtiaan baitn yang berkatian dengan keitdakmampuan i ndividu untuk
p a h a T . n e i s if e a r a c e s a y n h a l a s a m i s a t a g n e m n a d i ri d n a k i a u s e y n e m l a i s n e t s i s k e i s a t s u r f ir a d s u s u h k i s a t s e fi n a m n a k a p u r e m k i n e g o o n s i s o r u e n h e l o i a d n a ti d g n a
y ismptomatologi neuroitc kilni stetrentu yang nampak .
g n a y u d i v i d n i n a i d a b ir p e k l a u ti ri p s n a g n e d n a ti a k r e b k i n e g o o n s i s o r u e N k il f n o k a y n a d a n a k k u j n u n e m s u i g il e r a r a c e
s -konfilk mora l (Schutlz ,
a d a p a t e t p u d i h n a a n k a m r e b e k i a p a c n e m t a p a d k u t n u n a n i g n i e K
r a k i p a t e t , u d i v i d n i i ri d m a l a
d ena individu itdak memiilk i pola-pola
a k a m , p u d i h n a a n k a m r e b e k n a i a p a c n e p k o l o t i a g a b e s i s a r g e t n ir e t
g n a y n a n a k e t a g g n i h e s , n a k d u j u w i d t a p a d k a d it t u b e s r e t n a n i g n i e k
n a t a k g n i n e P . t a u k n i k a m e s i d a j n e m l a i s n e t s i s k e i s a t s u r f h e l o n a k l u b m it i d
t u b e s r e t n a n a k e
t membuati ndividu t erus-meneru sberadadalampencairan
a r a
c -cara yang diharapkan dapa t menjad i saluran bag i pengurangan
.t u b e s r e t n a n a k e t
h il i p i d i l a k g n ir e s n a d t a p a d g n a y h a d u m r e t a r a
C individu untuk
m a l a d i ri d n a k t u r a l e m n a g n e d h a l a d a n a n a k e t i g n a r u g n e
m aru s
, e m s il o h o k l a i tr e p e s n a k t a s e y n e m i s a s n e p m o k t a fi s r e b g n a y n a m a l a g n e p
t a b
o -oba tbius ,pejrudian ,atau melakukan petualangan seks .Bastaman
t a p a d p u d i h n a a n k a m r e b k a d it e k a w h a b n a k h a b m a n e m ) 5 9 9 1 (
o t p a k i s , s it o r u e n n a u g g n a g i m a l a g n e m u d i v i d n i n a k b a b e y n e
m taltie rdan
.s it s i m r o f n o k p u d i h a y a g
a w h a b n a k l u p m i s i d t a p a d s a t a i d i l h a a r a p n a a t a y n r e P
u d i v i d n i n a k b a b e y n e m t a p a d , u d i v i d n i i ri d a d a p p u d i h n a u p m a m k a d it e k
s u r a h g n a y u t a u s e s i a n e g n e m n a it s a p e k n a d n a n i k a y e k i g a l i k il i m e m k a d it
t a p e s a tr e s a y n s u r a h e s n a
.
B KonseptentangPunk .
1 PengeritanPunk
Punkmerupakan bs -u budayayang lahi r diLondon, Ingg irs
(Ronaldo .2008). Punk bukanlah musik atau fashion tetap ipunk adalah
e d u tt it
a atau sikap yang lahi rdar isfia tmemberontak , itdak pua shait ,
t a fi s ir a d , i c n e b n a d h a r a
m -sfiatt ersebu tyangmemicul ahrinyaPunk .Rasa
p p a d a h r e t h a r a m n a d s a u p k a d
it enindasa n, dtiunjukkan dan dimasukkan
e
k dalam musik dan pakaian. Punk idenitk dengan dengan potongan
t u b m a
r mohawkalasukuindian ,ataudipotongalafeathercu tdan diwarna i
a n r a w n a g n e
d -warna yang terang ,sepatu boots ,ranta idan spike ,jake t
j a n a l e c , ti l u
k ean sketa tdanbajuyangl usuh.
g n a y a d u m k a n a n a n a w a lr e p n a k a r e g h a u b e s n a k a p u r e m k n u P
n a n i k a y e k i r a d n a k s a d n a lr e
b we can do i tourselves (O’Hara ,C .1999).
Punkdalammeilha tsuatukejadiandapa tdiilha tmelalu i ilirk-ilirkl agunya
t n e t a ti r e c r e b g n a
y ang masalah poilitk , i