• Tidak ada hasil yang ditemukan

Referat keratitis pungtata.doc

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Membagikan "Referat keratitis pungtata.doc"

Copied!
20
0
0

Teks penuh

(1)

BAGIAN ILMU KESEHATAN MATA BAGIAN ILMU KESEHATAN MATA F

FAAKKUULLTTAAS S KKEEDDOOKKTTEERRAANN RREEFFAARRAATT U

UNNIIVVEERRSSIITTAAS S HHAASSAANNUUDDDDIINN MMAARREET T 22001144

OD KERATITIS PUNGTATA

OD KERATITIS PUNGTATA

DISUSUN OLEH: DISUSUN OLEH: Andi Besse Fatryani Andi Besse Fatryani

C111 09 361 C111 09 361

PEMBIMBING : PEMBIMBING :

dr.

dr. Andi HasyiAndi Hasyim Asy’arim Asy’ari

SUPERVISOR: SUPERVISOR:

dr. Sitti Soraya Taufik, Sp., .!es dr. Sitti Soraya Taufik, Sp., .!es

BAGIAN ILMU KESEHATAN MATA BAGIAN ILMU KESEHATAN MATA FA

FAKULTKULTAS KEDOKTERAS KEDOKTERAN UNIAN UNIVERSITAS HASANUDDIVERSITAS HASANUDDINN MAKASSAR 

MAKASSAR  2014 2014

!"#AT$T$

(2)

$.

$. %"%"')')AHAH&*&*&A&A''

Kornea adaa! "ar#n$an %ran&'aran (an$ )*)ran dan &%r)*%)rn(a &e+and#n$ Kornea adaa! "ar#n$an %ran&'aran (an$ )*)ran dan &%r)*%)rn(a &e+and#n$ den$an *r#&%a &e+)a! "a, %an$an *e-#. Kornea +er/)n$&# &e+a$a# ,e,+ran den$an *r#&%a &e+)a! "a, %an$an *e-#. Kornea +er/)n$&# &e+a$a# ,e,+ran  'e#nd)n$ dan

 'e#nd)n$ dan "endea "endea (an$ d# (an$ d# a)# a)# oe! oe! +er*a& +er*a& -a!a(a -a!a(a &aa% &aa% ,en)") *e ,en)") *e re%#na.re%#na. Kornea #n# d#&#&#'*an *edaa, &*era 'ada #,+)&. Kornea ,e,')n(a# ena, Kornea #n# d#&#&#'*an *edaa, &*era 'ada #,+)&. Kornea ,e,')n(a# ena, a'#&an (an$ +er+eda+eda (a#%) a'#&an e'#%e a'#&an +o,an &%ro,a d)a3& a'#&an (an$ +er+eda+eda (a#%) a'#&an e'#%e a'#&an +o,an &%ro,a d)a3& a(er ,e,+ran de&-e,en% dan a'#&an endo%e. La'#&an e'#%e 'ada *ornea a(er ,e,+ran de&-e,en% dan a'#&an endo%e. La'#&an e'#%e 'ada *ornea ,er)'a*an &aar (an$ e/#&#en %er!ada' ,a&)*n(a ,#*roor$an#&,e *e daa, ,er)'a*an &aar (an$ e/#&#en %er!ada' ,a&)*n(a ,#*roor$an#&,e *e daa, *ornea. Na,)n &e*a# *ornea #n# -edera&%ro,a (an$ aa&*)er dan a'#&an *ornea. Na,)n &e*a# *ornea #n# -edera&%ro,a (an$ aa&*)er dan a'#&an  +o,an ,)da!

 +o,an ,)da! %er#n/e*&# +er+a$a# %er#n/e*&# +er+a$a# ,a-a, or$an#&,e ,a-a, or$an#&,e &e'er%# &e'er%# +a*%er# a,oe+a+a*%er# a,oe+a dan "a,)r.

dan "a,)r.51265126

Radan$ *ornea 5 Kera%#%#& 6 +#a&an(a d#*a&#/#*a&#*an daa, a'#& *ornea Radan$ *ornea 5 Kera%#%#& 6 +#a&an(a d#*a&#/#*a&#*an daa, a'#& *ornea (an$ %er*ena (a#%) &e'er%# *era%#%#& &)'er/#-#a dan #n%er%#&#a a%a) 'ro/)nda. (an$ %er*ena (a#%) &e'er%# *era%#%#& &)'er/#-#a dan #n%er%#&#a a%a) 'ro/)nda. Kera

Kera%#%%#%#& #& da'da'a% a% d#&d#&e+ae+a+*a+*an n oeoe! ! +er+er+a$+a$a# a# !a !a &e'&e'er%# er%# *)r*)ran$an$n(n(a a a#r a#r ,a%,a%aa *era-)nan o+a% rea*&# aer$# %er!ada' 'en$o+a%an %o'#-a (an$ d# +er#*an dan *era-)nan o+a% rea*&# aer$# %er!ada' 'en$o+a%an %o'#-a (an$ d# +er#*an dan rea*&# %er!ada' *on")n$%##%#& ,ena!)n.*era%#%#& a*an ,e,+er#*an $e"aa ,a%a rea*&# %er!ada' *on")n$%##%#& ,ena!)n.*era%#%#& a*an ,e,+er#*an $e"aa ,a%a ,e

,era!ra!  rara&a &a &#&#a) a) dadan n ,e,erara&a &a *e*e####'a'an. n. KeKerara%#%#%#%#& & ')')n$n$%a%a%a %a ,e,e,+,+er#er#*a*ann $a,+aran &e'er%# #n/#%ra% !a)& 'ada 'er,)*aan *ornea.

$a,+aran &e'er%# #n/#%ra% !a)& 'ada 'er,)*aan *ornea.576576

$$.

$$. "T$+*"T$+*+($+($

Kera%#

Kera%#%#& %#& ')n$')n$%a%a %a%a ,er)',er)'a*an a*an *era%#*era%#%#& %#& (an$ %er*),')(an$ %er*),')  d#daed#daera! ra! +o,+o,anan den$an #n/#%ra% +er+en%)* +er-a*+er-a* !a)&. Kera%#%#& ')n$%a%a d#&e+a+*an oe! den$an #n/#%ra% +er+en%)* +er-a*+er-a* !a)&. Kera%#%#& ')n$%a%a d#&e+a+*an oe! !a!a (an$ %#da* &'e&#/#* dan da'a% %er"ad# 'ada ,o)&*), *on%an$#o&), a*ne !a!a (an$ %#da* &'e&#/#* dan da'a% %er"ad# 'ada ,o)&*), *on%an$#o&), a*ne ro&a&ea !er'e& 8oo&%er !er'e& &#,'e*& +e/ar#%#& *era%#%#& ne)ro'ara#%#* #n/e*&# ro&a&ea !er'e& 8oo&%er !er'e& &#,'e*& +e/ar#%#& *era%#%#& ne)ro'ara#%#* #n/e*&# #r

#r)& )& dr( dr( e(e(e& e& %ra%ra),a ),a radrad#a&##a&#  a$a$o/%o/%a,a,)& )& dan dan *er*era-)a-)nan nan o+ao+a%. %. KerKera%#%a%#%#&#&  ')n$%a%a &an$a% &er#n$ d#%e,)*an ,en$#n$a% e%#oo$# dar# 'en(a*#% #n#

 ')n$%a%a &an$a% &er#n$ d#%e,)*an ,en$#n$a% e%#oo$# dar# 'en(a*#% #n# +era&a dar#+era&a dar#  +er+a$a#

 +er+a$a# /a*%or /a*%or e*&o$en e*&o$en &e'er%# &e'er%# +enda +enda a&#n$ a&#n$ 'ada 'ada +a$#an +a$#an daa, daa, 'a'e+ra 'a'e+ra en&aen&a *on%a* a&a' dan a#na#n.

(3)

Kera%#%#& ')n$%a%a &)'er/#&#a &an$a% &er#n$ d#%e,)*an ,en$#n$a% e%#oo$# dar# 'en(a*#% #n# +era&a dar# +er+a$a# /a*%or e*&o$en &e'er%# +enda a&#n$ 'ada +a$#an daa, 'a'e+ra en&a *on%a* a&a' dan a#na#n. Pen(a*#% #n# ')n da'a% +er)'a $e"aa &e*)nder dar# *era%#%#& "en#& a#n. Kera%#%#&  ')n$%a%a &)'er/#&#a#& #n# ')n da'a% d#&e+a+*an oe! /a*%or endo$en (a#%)

Thygeson disease.596

Be+era'a 'en(e+a+ *era%#%#& ')n$%a%a &)'er/#&#a: 56

1. In/e*&# #r)& ,er)'a*an 'en(e+a+ )%a,a. V#r)& (an$ &er#n$ ,en$#na&# #aa! !er'e& 8o&%er adeno#r)& epidemic keratoconjunctivitis  pharyngo-conjunctival fever  dan !er'e& &#,'e*&.

2. In/e*&# -!a,(d#a %er,a&)* d# daa,n(a %ra-!o,a dan *on")n$%##%#& #n*)&#.

7. Le&# %o*&#* da'a% +era&a dar# %o*&#n &%a'!(o-o--a (an$ +er!)+)n$an den$an +e'!aro*on")n$%##%#&.

4. Le&# %ro'#* &e'er%# *era%#%#& exposure keratitis danneuroparalytic keratitis. 9. Le&# aer$#* &e'er%# erna *era%o*on")n$%##%#&.

. Le&# #r#%a&# ,er)'a*an e/e* dar# +e+era'a o+a% &e'er%# #do;)r#d#ne.

<. Gan$$)an *)#% dan ,e,+ran ,)*o&a &e'er%# a-ne ro&a-ea dan  'e,'!#$o#d.

=.  Dry eye syndrome&e'er%#*era%o-on")n-%##%#& &#--a

>.  Penyakit idiopatik &e'er%#Thygeson superficial punctate keratitis and Theodore's superior limbic keratoconjunctivitis.

10. P!o%oo'!%!a,#%#&.

$$$. A'AT+$

Boa ,a%a +er+en%)* +)a% den$an 'an"an$ ,a*&#,a 24 ,,. +oa ,a%a d#+a$#an de'an 5Kornea6 ,e,')n(a# *een$*)n$an (an$ e+#! %a"a, &e!#n$$a %erda'a% 2 +en%)**een$*)n$an (an$ +er+eda.546

Boa ,a%a d#+)n$*)& oe! 7 "ar#n$an #*a% (a#%) : 546

1. S*era ,er)'a*an "ar#n$an #*a% *en(a dan ,e,+er#*an +en%)* 'ada ,a%a ,er)'a*an +a$#an %er)ar (an$ ,e#nd)n$# +oa ,a%a. Ba$#an %erde'an

(4)

&*era d#&e+)% *ornea (an$ +er&#/a% %ran&'aran &e!#n$$a ,e,)da!*an -a!a(a ,a&)* *edaa, +oa ,a%a. Keen$*)n$an 'ada *ornea e+#! +e&ar  d#+and#n$*an 'ada &*era.

2. ?ar#n$an )ea ,er)'a*an "ar#n$an a&*)er (an$ %erd#r# dar# #r#& *or')& &##ar#& dan *oro#d. Pada #r#& d#da'a%*an ')'# (an$ %erd#r# oe! 7 &)&)nan o%o% da'a% ,en$a%)r "),a! &#nar (an$ ,a&)* *edaa, ,a%a. O%o% d#a%a%or  d#'er&ara/# oe! &#,'a%#& &edan$*an &/#n$%er #r#& dan o%o% &##ar#& d#'er&ara/# oe! 'ara &#,'a%#&. O%o% &##ar#& (an$ %ere%a* d#+adan &##ar#& ,en$a%)r +en%)* en&a )n%)* *e+)%)!an a*o,oda&#. @or')& &##ar#& (an$ ,en$!a&#*an !),or a*)o& (an$ d#*e)ar*an ,ea)# %ra+e*)), (an$ %ere%a* 'ada 'an$*a #r#& d#+a%a& *ornea dan &*era.

7. La'#&an *e%#$a +oa ,a%a adaa! re%#na (an$ %ere%a* 'a#n$ daa, dan ,e,')n(a# &)&)&an &e+an(a* 10 a'#& ,e,+ran ne)ro&en&or#& (an$ a*an ,er)+a! &#nar ,en"ad# ran$&an$an 'ada &ara/ o'%#* (an$ d#%er)&*an *e o%a*.

Badan *a-a a%a) !),or #%re)& ,en$#&# ron$$a daa, +oa ,a%a dan  +er&#/a% $ea%#n (an$ !an(a ,ene,'e 'ada 'a'# &ara/ o'%#* ,a*)a dan 'ar&  'eana. Len&a %ere%a* d#+ea*an$ ')'# (an$ d#'e$an$ d# daera! e*)a%orn(a

(5)

de*a% &e!#n$$a &#nar da'a% d#/o*)&*an d# daera! ,a*)a )%ea. Terda'a%  o%o%  'en$$era* +oa ,a%a dan %erda'a% *een"ar a*r#,a (an$ %ere%a* 'ada daera!

%e,'ora a%a& daa, ron$$a or+#%a.546

A'AT+$ !+#'"A

Kornea 5La%#n cornum = &e'er%# %and)*6 adaa! &ea')% +en#n$ ,a%a ,er)'a*an +a$#an &ea')% ,a%a (an$ %e,+)& -a!a(a dan ,er)'a*an a'#&an  "ar#n$an (an$ ,en)%)' +oa ,a%a &e+ea! de'an. Kornea ,er)'a*an +a$#an ,a%a (an$ %e,+)& -a!a(a dan ,en)%)' +oa ,a%a d#&e+ea! de'an. Pe,+#a&an &#nar %er*)a% d#a*)*an oe! *ornea d#,ana 40 d#o'%r# dar# 90 d#o'%r# 'e,+#a&an &#nar ,a&)* d#a*)*an oe! *ornea. Ra%a  ra%a *e%e+aan *ornea 'ada oran$ dea&a adaa! &e*#%ar 092 ,, d# &en%ra dan 09 ,, d#  'er#/er. D#a,e%er !or#8on%a *ornea ra%a  ra%a oran$ dea&a adaa! 11<9 ,,

dan d#a,e%er er%#*an(a ra%a  ra%a 10 ,,. Dar# an%er#or *e 'o&%er#or *ornea ,e,##*#  a'#&an (an$ &a#n$ +er!)+)n$an (a#%) a'#&an e'#%e 5(an$ ,er)'a*an *ean")%an dar# e'#%e d#*on")n$%#a +)+a6 ,e,+rana +o,an &%ro,a a'#&an d)a3& ,e,+rana de&-e,en% dan endo%e.546

1. E'#%e %erd#r# a%a& 9 a'#&an &e %#da* +er%and)* (an$ &a#n$ %),'an$ %#nd#! 1 a'#& &e +a&a &e 'o#$ona dan &e $e'en$. Pada &e +a&a &er#n$ %er#!a% ,#%o&#& &e dan &e ,)da #n# %erdoron$ *e de'an ,en"ad# ,en"ad# a'#& &e &a(a' dan &e,a*#n ,a") *e de'an ,en"ad# &e $e'en$ &e +a&a  +er#*a%an era% den$an &e +a&a d#&a,'#n$n(a dan &e 'o#$ona d#de'ann(a ,ea)# der,o&o, dan ,a*)a e*)den #*a%an #n# ,en$!a,'a% 'en$a#ran a#r ee*%ro#% dan $)*o&a (an$ ,er)'a*an  +arr#er. Se +a&a ,en$!a&#*an ,e,+ran +a&a (an$ ,ee*a% era%

*e'adan(a. B#a %er"ad# $an$$)an a*an ,en$a*#+a%*an ero&# re*)ren.

2. Me,+rane Bo,an %ere%a* d# +aa! e'#%e *ornea (an$ ,er)'a*an *oa$en (an$ %er&)&)n %#da* %era%)r &e'er%# &%ro,a dan +era&a dar# +a$#an &%ro,a. La'#&an #n# %#da* ,e,')n(a# da(a re$enera&#.

7. S%ro,a %erd#r# a%a& a,e (an$ ,er)'a*an &)&)na *oa$en (an$ &e"a"ar 1 den$an a#nn(a 'ada 'er,)*aan %er#!a% a(a,an (an$ %era%)r &edan$ d#  +a$#an 'er#/er &era% *oa$en #n# +er-a+an$ %er+en%)*n(a *e,+a# &era%

(6)

*oa$en ,e,a*an a*%) a,a (an$ *adan$  *adan$ &a,'a# 19 +)an. S%ro,a #n# adaa! ,er)'a*an &e*#%ar >0 dar# *e%e+aan *ornea.

4. La'#&an D)a3& %a!)n 2017 oe! Har,#nder S. D)a dan re*anre*ann(a d# Un#er&#%( o/ No%%#n$!a,. ,er)'a*an &e+)a! a'#&an d#  *ornea ,an)&#a. Te+an(a !an(a 19 ,#*ron dan %ere%a* an%ara &%ro,a *ornea dan ,e,+ran De&-e,e%. Me&*# %#'#& a'#&an #n# &an$a% *)a% dan *eda' )dara. 9. Me,+rane De&-e,en% ,er)'a*an ,e,+ran a&e)er dan ,er)'a*an +a%a&

 +ea*an$ &%ro,a *ornea (an$ d#!a&#*an dar# &e endo%e dan ,er)'a*an ,e,+ran +a&an(a. Me,+rane #n# +er&#/a% &an$a% ea&%#- dan +er*e,+an$ %er)& &e),)r !#d)'.

. Endo%e %erd#r# a%a& 1 a'#&an &e den$an +en%)* !e;a$ona +e&arn(a &a,'a# 40 0 ,,. endo%e %#da* ,e,')n(a# da(a re$enera&#.

(7)

S)'a# dara! *ornea +era&a dar# 'e,+))!  'e,+))! dara! *on")n$%#/a e'#&*era dan &*era (an$ +era*!#r d# &e*#%ar #,+)& *orneo&*era. Kornea #%) &end#r# +er&#/a% aa&*)er.5<6

$. F$S$+*+($ !+#'"A

F)n$&# )%a,a *ornea adaa! &e+a$a# ,e,+rane 'ro%e*%#/ dan &e+)a! C"endea (an$ d#a)# -a!a(a )n%)* ,en-a'a# re%#na. Tran&'aran&# *ornea d#,)n$*#n*an oe! &#/a%n(a (an$ aa&*)er ,e,##*# &%r)*%)r (an$ )n#/or, (an$ &#/a% de%)r$e&-en-e  n(a. Tran&'aran&# &%ro,a d#+en%)* oe! 'en$a%)ran /#&#& &'e-#a dar# *o,'onen  *o,'onen /#+r#. aa)')n #nde*& re/ra*&# dar# ,a&#n$  ,a&#n$ /#+r# *oa$en +er+eda dar# &)+&%an&# #n/#+r#ar d#a,e%er  (an$ *e-# 5700 A6 dar# /#+r# dan "ara* (an$ *e-# d#an%ara ,ere*a 5700 A6 ,en$a*#+a%*an 'e,#&a!an dan re$)ar#%a& (an$ ,en(e+a+*an &ed#*#%  'e,+#a&an -a!a(a d#+and#n$*an den$an #n!o,o$en#%a& o'%#*an(a. S#/a% de%)r$e&-en-e d# "a$a den$an 'o,'a +#*ar+ona% a*%#/ dar# endo%e dan /)n$&#  +ar+#er dar# e'#%e dan endo%e. Kornea d# "a$a a$ar %e%a' +erada 'ada *eadaan

C+a&a! den$an *ada a#r &e+an(a* <=. 5126

Kornea ,ener#,a &)'a# &en&or#& dar# +a$#an o/%a,#* ner)& %r#$e,#n)&. Sen&a&# %a*%# (an$ %er*e-# ')n da'a% ,en(e+a+*an re/e*& 'en)%)'an ,a%a. Se%#a' *er)&a*aan 'ada *ornea 5ero&# 'ene%ra&# +enda a&#n$ a%a) *era%o*on")n$%##%#& )%ra#oe%6 ,en$e*&'o&e )")n$ &ara/ &en&or#* dan ,en(e+a+*an n(er# (an$ #n%en& d#&er%a# den$an re/e*& a*r#,a&# dan  'en)%)'an +oa ,a%a #no)n%er. Tr#a& (an$ %erd#r# a%a& 'en)%)'an ,a%a #no)n%er 5+e'!aro&'a&,e6 re/e*& a*r#,a&# 5e'#'!ora6 dan n(er# &ea) ,en$ara!*an *e'ada *e,)n$*#nan adan(a -edera *ornea.56

Se'er%# !an(a en&a &*era dan +adan #%reo)& *ornea ,er)'a*an &%r)*%)r   "ar#n$an (an$ +rad#%ro/#* ,e%a+o#&,en(a a,+a% d#,ana #n# +erar%#  'en(e+)!ann(a ")$a a,+a%. Me%a+o#&,e *ornea 5a&a, a,#no dan $)*o&a6

d#'eroe! dar# 7 &),+er (a#%): 56

• D#/)&# dar# *a'#er*a'#er d#&e*#%arn(a • D#/)&# dar# !),or a)o&

(8)

• D#/)&# dar# /#, a#r ,a%a

Kornea ,enda'a%*an 'e,a'aran *on&%an dar# ,#*ro+a dan 'en$ar)! #n$*)n$an oe! &e+a+ #%) )n%)* ,e#nd)n$#n(a *ornea ,e,##*# +e+era'a ,e*an#&,e 'er%a!anan. Me*an#&,e 'er%a!anan %er&e+)% %er,a&)* re/e*&  +er*ed#' /)n$&# an%#,#*ro+a /#, a#r ,a%a 5#&o&#,6 e'#%e !#dro/o+#* (an$

,e,+en%)* +arr#er %er!ada' d#/)&# &er%a *e,a,')an e'#%e )n%)*   +ere$enera&# &e-ara -e'a% dan en$*a'.56

Ke%#*a 'a%!o$en %ea! ,en$#na&# "ar#n$an ,ea)# e&# *ornea &)'er/#&#a  +e+era'a ran%a# *e"ad#an %#'#*a a*an %er"ad# (a#%): 56

• Ter"ad# e&# 'ada *ornea

• Pa%o$en a*an ,en$#na&# dan ,en$*oon#&a&# &%r),a *ornea

• An%#+od# a*an ,en$#n/#%ra&# o*a&# #na&# 'a%!o$en Ha&#n(a a*an

%a,'a* $a,+aran o'a&#%a& 'ada *ornea dan %#%#* #na&# 'a%!o$en a*an ,e,+)*a e+#! )a& dan ,e,+er#*an $a,+aran #n/#%ra&# *ornea.

• Ir#%a&# dar# +##* ,a%a de'an den$an !#'o'#on 5),)n(a +er)'a ')&

(an$ a*an +era*),)a&# 'ada an%a# dar# +##* ,a%a de'an6.

• Pa%!o$en a*an ,en$#na&# &e)r)! *ornea

• Ha&#n(a &%ro,a a*an ,en$aa,# a%ro'# dan ,ee*a% 'ada

,e,+rana de&-e,e% (an$ rea%#/ *)a% dan a*an ,en$!a&#*an de&-e,a%o-ee (an$ d#,ana !an(a ,e,+rana de&-e,en% (an$ #n%a*.

• Ke%#*a 'en(a*#% &e,a*#n 'ro$re&#/ 'er/ora&# dar# ,e,+ran

de&-e,en% %er"ad# dan !),or a)o& a*an *e)ar. Ha #n# d#&e+)% )*)& *ornea 'er/ora%a dan ,er)'a*an #nd#*a&# +a$# #n%eren&#  +eda! &e-e'a%n(a. Pa&#en a*an ,en)n")**an $e"aa 'en)r)nan

#&)& 'ro$re&#/ dan +oa ,a%a a*an ,en"ad# )na*.

. !*AS$F$!AS$

Kera%#%#& da'a% d# +a$# +erda&ar*an :

1. *esi !ornea !eratitis epit-eia

(9)

E'#%e *ornea %er#+a% 'ada *e+an(a*an "en#& *on")n$%##%#& dan *era%#%#& dan 'ada *a&)&*a&)& %er%en%) ,er)'a*an &a%)&a%)n(a "ar#n$an (an$ %er#+a% 5,#&an(a 'ada *era%#%#& ')n$%a%a &)'er/#&#a#&6. Per)+a!an 'ada e'#%e &an$a%  +erar#a&# dar# ede,a +#a&a dan a*)oa&# &a,'a# ero&# *e-#*e-# 'e,+)n%)*an /#a,en% *era%#n#&a&# 'ar&#a dan a#na#n. Le&#e&# #%) ")$a +erar#a&# o*a&#n(a  'ada *ornea. Se,)a ar#a&# #n# ,e,')n(a# ,a*na d#a$no&%#* (an$ 'en%#n$ dan  'e,er#*&aan +#o,#*ro&*o'#* den$an dan %an'a ')a&an /)oro&e#n (an$

,er)'a*an +a$#an dar# &e%#a' 'e,er#*&aan ,a%a +a$#an )ar.546

!eratitis Stroma

Re&'on &%ro,a *ornea %er!ada' 'en(a*#% %er,a&)* #n/#%ra&# (an$ ,en)n")**an a*),)a&# &e  &e radan$ ede,a ,)n-) &e+a$a# 'ene+aan *ornea 'en$*er)!an a%a) 'ar)% 'en#'#&an dan 'er)na*an (an$ da'a% +era*#+a%  'er/ora&# dan a&*)a&r#&a&#. Pada re&'on #n# *)ran$ &'e&#/#* +a$# 'en(a*#% #n#

%#da* &e'er%# 'ada *era%#%#& e'#%!e#a dan do*%er &er#n$ !ar)& ,en$anda*an #n/or,a&# *#n#* dan 'e,er#*&aan a+'ra%or#), )n%)* ,ene%a'*an 'en(e+a+n(a.546 !eratitis "ndoteia

D#&/)n$&# endo%!e#), *ornea a*an +era*#+a% eder,a *ornea (an$ ,)a ,)a ,en$ena# &%ro,a dan e'#%e. In# +er+eda dar# ede,a *ornea (an$ d#&e+a+*an oe! 'en#n$*a%an %e*anan #n%rao*)er (an$ ,)a# 'ada e'#%e *e,)d#an &%ro,a. Sea,a *ornea %#da* %era) &e,+a+ &er#n$ ,a&#! ,)n$*#n d##!a% *ea#nan ,or/oo$#* endo%e *ornea den$an &#%a,'. Se&e radan$ 'ada endo%e 5enda'an *era%#* a%a) keratik precipitat 6 %#da* &ea) ,enanda*an adan(a 'en(a*#% endo%e *arena &e radan$ ")$a ,er)'a*an ,an#/e&%a&# dar# )e#%#& an%er#or (an$ da'a% a%a) %#da* ,en(er%a# *era%#%#& &%ro,a.546

/. +ranisme %enyea !eratitis Bakteria

Le+#! dar# >0 #n/a,a&# *ornea d#&e+a+*an oe! +a*%er#. Se"),a!  +a*%er# (an$ da'a% ,en$#n/e*&# *ornea (a#%) S%a'!(o-o--)& e'#der,#& S%a'!(o-o--)& a)re)& S%re'%o-o--)& 'ne,on#ae *o#/or,#& '&e)do,ona& dan

(10)

!ae,o'!#)&. Ke+an(a*an +a*%er# %#da* da'a% ,ene%ra&# *ornea &e'an"an$ e'#%e *ornea ,a&#! #n%a*. Han(a +a*%er# $ono-o--# dan d#/%er# (an$ da'a% ,ene%ra&# e'#%e *orea (an$ #n%a*. Ge"aa  $e"aan(a an%ara a#n (a#%) n(er# /o%o/o+#a #&)& e,a! a*r#,a&# dan &e*re% ')r)en. Se*re% ')r)en *!a& )n%)* *era%#%#& +a*%er# &edan$*an *era%#%#& #r)& ,e,')n(a* &e*re% (an$ +era#r.5196

Tera'# *on&era%#/ 'ada *era%#%#& +a*%er# adaa! an%#+#o%#* %o'#*a 5o/o;a-#n dan 'o(,#;#n6 (an$ +er&'e*%r), )a& )n%)* +a*%er# $ra, 'o&#%#/ dan  +a*%er# $ra, ne$a%#e &a,'a# !a&# *)%)r 'a%!o$en dan re&#&%en&# d#*e%a!)#. I,,o+##&a&# +adan &##ar dan #r#& oe! %era'# ,#dr#a&#& d##nd#*a&#*an "#*a ada #r#%a&# #n%rao-)ar. Kera%#%#& +a*%er# da'a% d#%era'# 'er%a,a *a#n(a den$an %e%e& ,a%a a%a)')n &ae'. Tera'# 'e,+eda!an +er)'a *era%o'a&%# e,er$en-( d#a*)*an  "#*a %erda'a% de&-e,a%o-e a%a) )*)& *ornea (an$ 'er/ora&#.596

!eratitis ira

(11)

 !eratitis Herpes Simpe2

Terda'a% d)a +en%)* *era%#%#& !er'e& &#,'e; (a#%) 'r#,er dan re*)ren&. Kera%#%#& "en#& #n# ,er)'a*an 'en(e+a+ )*)& (an$ 'a#n$ ),), dan 'en(e+a+ *e+)%aan *ornea (an$ 'a#n$ ),),. Ge"aan(a (a#%) &an$a% n(er# photophobia

!#'era*r#,a&# dan 'e,+en$*a*an 'ada *eo'a* ,a%a. Ben%)* *era%#%#& #r)& !er'e& &#,'e*& d#+eda*an +erda&ar*an o*a&# e&# 'ada a'#&an *ornea. Kera%#%#& dendr#%#- ,e,')n(a# *!a& e&# e'#%e (an$ +er-a+an$ &en&#%#/#%a& *ornea ,en)r)n dan da'a% +er*e,+an$ ,en"ad# *era%#%#& &%ro,a. Kera%#%#& &%ro,a #n# ,e,')n(a# e'#%e (an$ #n%a* 'ada 'e,er#*a&aan &#%a,' ,en)n")**an #n/#%ra%e *ornea d#&#r/or,#& &en%ra. Sedan$*an *era%#%#& endo%!e#), %er"ad# *arena #r)& !er'e& &#,'e*& %erda'a% 'ada !),or a)o& (an$ ,en(e+a+*an 'e,+en$*a*an &e endo%e. Dan &#ndro, ne*ro&#& re%#na a*)% ,en$ena# +oa ,a%a +a$#an 'o&%er#or  (an$ %er#+a% 'ada 'a&#en #,)no*o,'ro,#& 5AIDS6.596

Pen$o+a%an da'a% d#+er#*an #r)&%a%#*a &e'er%# IDU %r#/)or#%#,#d#n dan a&#*o#r. Pe,+er#an &%rero#d 'ada 'ender#%a !er'e& &an$a% +er+a!a(a *arena $e"aa a*an &an$a% +er*)ran$ a*an %e%a'# 'ro&e& +er"aan %r)& *arena da(a %a!an %)+)! (an$ +er*)ran$.596

 !eratitis Herpes ooster

Kera%#%#& !er'e& 8o&%er ,er)'a*an ,an#/e&%a&# #n/e*&# #r)& !er'e& 8o&%er   'ada -a+an$ 'er%a,a &ara/ %r#$e,#n)& %er,a&)* ')n-a* !#d)n$ dan de,#*#an

(12)

 ')a den$an *ornea a%a) *on")n$%#a. B#a %er"ad# *ea#nan &ara/ %r#$e,#n)& #n# ,a*a a*an ,e,+er#*an *e)!an 'ada daera! (an$ d#'er&ara/#n(a dan 'ada !er'e& 8o&%er a*an ,en$a*#+a%*an %erda'a%*an e&#*e 'ada *)#%. Pada ,a%a a*an %era&a &a*#% den$an 'era&aan (an$ +er*)ran$ 5ana&%e&#a dooro&a6. Pen$o+a%an adaa! &#,%o,a%#* &e'er%# 'e,+er#an ana$e%#*a #%a,#n dan an%#+#o%#* %o'#-a a%a) ),), )n%)* ,en-e$a! #n/e*&# &e*)nder.596

!eratitis 4amur

Pa%!o$en (an$ e+#! &er#n$ adaa! A&'er$#)& dan @and#da a+#-an&. Me*an#&,e (an$ &er#n$ adaa! %ra),a %er*ena +a!an  +a!an or$an#- (an$ ,en$and)n$ "a,)r &e'er%# ran%#n$ 'o!on. Pa&#en 'ada ),),n(a ,en$e)!*an $e"aa (an$ &ed#*#%. Pada #n&'e*&# d#da'a%*an ,a%a ,era! )*)& (an$ +er+a%a& %e$a& dan da'a% ,e)a& ,en"ad# )*)& *ornea &er'#$#n)o)&. Pada 'e,er#*&aan &#%a,' ,en)n")**an #n/#%ra%e &%ro,a (an$ +erarna ')%#! *ea+)an *!)&)!n(a  "#*a 'en(e+a+n(a adaa! -and#da a+#-an&. Le&#  e&# (an$ e+#! *e-#  +er*eo,'o* ,en$###n$# e&# (an$ +e&ar ,e,+en%)* e&# &a%e#%. Inden%#/#*a&# ,#*ro+#oo$# "a,)r &)#% dan ,e,a*an a*%). Pen$o+a%an *on&era%#/ +er)'a an%# n#*o%#* %o'#*a &e'er%# na%a,(-#n n(&%a%#n dan a,'!o%er#&#n B &edan$*an %#nda*an 'e,+eda!an +er)'a *era%o'a&%# "#*a den$an 'en$o+a%an *on&era%#/ 

(13)

$. ("4A*A !*$'$S

Pada ana,ne&#& 'a&#en +#&a d#da'a%*an +e+era'a $e"aa *#n#& 'ada 'a&#en (an$ %er*a#% den$an 'er"aan 'en(a*#% *era%#%#& ')n$%a%a &)'er/#&#a. Pa&#en da'a% ,en$e)!*an adan(a ra&a n(er# 'en$e)aran a#r ,a%a +ere+#!an /o%o/o+#a 'en)r)nan #&)& &en&a&# +enda a&#n$ ra&a 'ana& #r#%a&# o*)er dan  +e/aro&'a&,e. Oe! *arena *orea ,e,##*# +an(a* &era%  &era% &ara/ *e+an(a*an e&# *ornea +a#* &)'er#&#a a%a)')n 'ro/)nda da'a% ,en(e+a+*an n(er# dan /o%o/o+#a. N(er# 'ada *era%#%#& d#'er'ara! de$an 'er$era*an dar#  'a'e+ra 5),)nn(a 'a'e+ra &)'er#or6 %er!ada' *ornea dan +#a&an(a ,ene%a' !#n$$a %er"ad# 'en(e,+)!an *arena *ornea +er&#/a% &e+a$a# "endea ,a%a dan ,ere/ra*&#*an -a!a(a e&# *ornea &er#n$ *a# ,en$a*#+a%*an 'en$#!a%an ,en"ad# *a+)r %er)%a,a *e%#*a e&#n(a +erada d#+a$#an Sen%ra.546

Pada *era%#%#& ')n$%a%a &)'er/#&#a d#da'a%*an e&# *ornea +er)'a e&# e'#%!e#a ,)%#'e &e+an(a* 1  90 e&# 5ra%a  ra%a &e*#%ar 20 e&# d#da'a%*an6. Le&# e'#%!e#a (an$ d#da'a%*an 'ada *era%#%#& ')n$%a%a &)'er/#&#a +er)'a *),')an +#n%#*  +#n%#* *ea+) (an$ +er+en%)* oa a%a) +)a% dan -ender)n$  +era*),)a&# d# daera! ')'#. O'a&#%a& 'ada *ornea %er&e+)% %#da* %a,'a* 

(14)

a'a+#a d# #n&'e*&# &e-ara an$&)n$ %e%a'# da'a% d##!a% den$an &#%a,' a%a)')n o)' &e%ea! d#+er# /o)re&en%.576

Sen&#%#/#%a& *ornea ),),n(a nor,a a%a) !an(a &ed#*#% +er*)ran$ %a'# %#da* 'erna! ,en$!#an$ &a,a &e*a# &e'er%# 'ada *era%#%#& !er'e& &#,'e*&. aa)')n ),),n(a re&'on& *on")n$%#a %#da* %a,'a* 'ada 'a&#en a*an %e%a'# rea*&# ,#n#,a &e'er%# #n"e*&# *on")n$%#a +)+ar da'a% d##!a% 'ada 'a&#en.546

$$. )$A('+S$S

Ke-)r#$aan a*an adan(a *era%#%#& 'ada 'a&#en da'a% %#,+) 'ada 'a&#en (an$ da%an$ den$an %r#a& *e)!an *era%#%#& (a#%) $e"aa ,a%a ,era! ra&a &#a) 5/o%o/o+#a6 dan ,era&a *e##'an 5+e/aro&'a&,a6. Ada')n radan$ *ornea #n#  +#a&an(a d#*a&#/#*a&#*an daa, a'#&an *ornea (an$ %er*ena &e'er%# *era%#%#& &)'er/#&#a dan #n%er&%#&#a a%a) 'ro/)nda. Kera%#%#& &)'er/#&#a %er,a&)* e&# #n/a,a&# dar# e'#%e *ornea dan ,e,+ran +o,an &)'er/#&#a %er*a#%.526

F)ore&e#n adaa! 'earna *!)&)& (an$ d#'a*a# )n%)* ,e,)a& *ornea dan ,enon"o*an &e%#a' *e%#da*%era%)ran 'ada 'er,)*aan e'#%en(a. F)ore&e#n %o'#*a ,er)'a*an ar)%an 'earna !ater-soluble (an$ non%o*&#* dan%er&ed#a daa, +er+a$a# +en%)* -on%o!n(a d#&er%a# den$an o+a% ane&%e%#* 5+eno;#na%e or   'ro'ra-a#ne6 a%a) den$an an%#&e'%#* 5'o#done#od#ne6. Se-ar#* *er%a& &%er# den$an

/)ore&e#n d#+a&a!# den$an &a#ne &%er# a%a) ane&%e%#* o*a dan d#%e,'e*an 'ada  'er,)*aan daa, 'a'e+ra #n/er#or )n%)* ,e,#nda!*an 'earna *e*)n#n$an #%)

*e daa, a'#& a#r ,a%a.52=6

Fo)ren&-e#n da'a% ,ea*)*an 'ene%ra&# 'ada #n%ra&e)er *ornea na,)n  "#*a a'#&an e'#%e *ornea #n%a* ,a*a ar)%an /o)ren&-e#n& #n# %#da* +#&a ,ene,+)& e'#%e. Lar)%an /o)ren&-e#n #n# e+#! ,)da! d#o+&era&# 'ada *ornea d#+and#n$*an 'ada *on")n$%#a ,a*a 'e,er#*&aan /o)ren&-e#n #n# ,er)'a*an  'e,er#*&aan (an$ d#+)%)!*an daa, ,en$ea)a&# *ea#nan d# *ornea. Lar)%an /ore&en& d#%e%e&*an 'ada ,a%a dan ,a%a d#'er#*&a den$an ,en$$)na*an &#% a,' a%a)')n den$an #),#na&# %eran$ dan ,e#!a% ,en$$)na*an o)'. Ha %er&e+)% da'a% ,e,+er#*an $a,+aran de/e* e'#%!e#a. Poa d#&%r#+)&# /o)re&en&# (an$

(15)

&'e&#/#* da'a% &e+a$a# #n/or,a&# (an$ +er$)na daa, ,ene$a**an *e,)n$*#nan e%#oo$# dan *era%#%#& ')n$%a%a &)'er/#&#a.5>6

Pe,er#*&aan a+ora%or#), den$an ,ea*)*an *)%)r dar# /ora *ornea d#a*)*an &ea,a %er"ad# #n/a,a&# a*%#/ da'a% ,e,+an%) daa, 'ene#%#an &ean")%n(a a*an %e%a'# !a %er&e+)% %#da* +e$#%) &#$n#/#*an daa, 'ene$a*an d#a$no&#& dan 'ena%aa*&ana 'en(a*#% *era%#%#& ')n$%a%a &)'er/#&#a. Pe,er#*&aan  'en-#%raan den$an ,en$$)na*an /o%o$ra/# &#% a,' )n%)* ,endo*),en%a&#*an

#n/a,a&# a*%#/ dan 'er#ode #na*%##%a& da'a% d#a*)*an %a'# !a %er&e+)% ")$a %#da* 

 +e$#%) 'en%#n$ daa, 'ene$a*an d#a$no&#& ,a)')n 'enan$anan 'en(a*#%.56

$$$. )$A('+S$S )$F"#"'T$A* &5eitis

Ue#%#& adaa! 'eradan$an (an$ %er"ad# 'ada #r#& -or')& -##are a%a) *oro#d. Ue#%#& da'a% ")$a %er"ad# &e*)nder a*#+a% *era%#%#& a%a) &*er#%#&. Ue#%#&  +#a&an(a %er"ad# 'ada )&#a 2090 %a!)n. Ue#%#& da'a% d# +a$# ,en"ad# 7 +en%)* 

(a#%) )e#%#& an%er#or #n%er,ed#e% dan 'o&%er#or. Ge"aa 'ada )e#%#& an%er#or  adaa! n(er# /o%o/o+#a dan 'en$#!a%an *a+)r. Ue#%#& an%er#or +#a&an(a %er"ad# )n#a%era dan on&e%n(a a*)%. Tanda dar# )e#%#& #n%er,ed#e% adaa! 'eradan$an #%re)&. Ue#%#& #n%er,ed#e% ,e,##*# $e"aa *!a& (a#%) floaters dan 'en$#!a%an *a+)r. N(er# /o%o/o+#a dan ,a%a ,era! +#a&an(a %#da* ada. Sedan$*an $e"aa

 'ada )e#%#& 'o&%er#or adaa!  floaters *e!#an$an a'an$an 'andan$ a%a)

(16)

(aukoma akut sudut tertutup

Ga)*o,a &)d)% %er%)%)' a*)% 5$a)*o,a a*)%6 %er"ad# +#a +en%)* #r#&  +o,+e (an$ ,en(e+a+*an o*)&# &)d)% +##* ,a%a de'an oe! #r#& 'er#/er. Ha #n# a*an ,en$!a,+a% a#ran *e)ar a)eo)& dan %e*anan #n%rao*)ar ,en#n$*a%

den$an -e'a% ,en#,+)*an n(er# !e+a% *e,era!an dan 'en$#!a%an *a+)r.516

(17)

+ftamika Simpatika

O/%a,#*a S#,'a%#*a ,er)'a*an 'eradan$an +#a%eraden$an $e"aa *#n#&  'en$#!a%an ,en)r)n dan ,a%a ,era!. B#a&an(a %er"ad# a*#+a% %ra),a %e,+)& a%a)  +eda! ,a%a #n%rao*)ar. Tanda d#n# dar# 'en(a*#% #n# adaa! $an$$)an +#no*)ar 

a*o,oda&# a%a) %anda radan$ r#n$an )ea an%er#or a%a)')n 'o&%er#or. Tanda (an$ %er#!a% adaa! ,a%a &a*#% dan /o%o/o+#a 'ada *ed)a ,a%a. 546

"ndoftamitis

Mer)'a*an 'eradan$an +era% daa, +oa ,a%a +#a&an(a a*#+a% #n/e*&# &e%ea! %ra),a a%a) +eda! a%a) endo$en a*#+a% &e'&#&. Endo/%a,#%#& %er+a$# d)a (a#%) endo/%a,#%#& e*&o$en a*#+a% %ra),a a%a) #n/e*&# &e*)nder &e%ea! 'ro&e&  'e,+eda!an dan endo/%a,#%#& endo$en %er"ad# a*#+a% 'en(e+aran +a*%er# "a,)r a%a)')n 'ara&#% dar# /o*)& #n/e*&# d# daa, %)+)!. Peradan$an a*#+a% +a*%er# a*an ,e,+er#*an $a,+aran *#n#* ra&a &a*#% (an$ &an$a% *eo'a* ,era! dan +en$*a* *eo'a* &)*ar d# +)*a *on")n$%#a *er)! dan ,era! *ornea *er)! BMD *er)! (an$ *adan$*adan$ d# &er%a# !#'o'#on.546

(18)

$. %"'ATA*A!SA'AA'

Pena%aa*&aan dar# *era%#%#& +#a&an(a &#,'%o,a%#* :546

1. Ar%#/#-#a %ear& ,e,+an%) ,a%a ,en$e)ar*an +enda a&#n$

2. S'e-#/#- %rea%,en% da'a% d#%a,+a!*an 'ada 'a&#en ,#&an(a an%##ra  "#*a 'en(e+a+n(a adaa! #r)&

Re&'on -e'a% a,+a%n(a *ornea 'ada a$en #n/e*&#n(a +er$an%)n$ 'ada  'en(e+a+n(a ,a*a d#+er#*an 'en$o+a%an +er)'a ar%#/#-#a %ear& )n%)* ,e,+an%) ,a%a ,en$e)ar*an a$en 'en(e+a+ #r#%a&# 'ada *ornea. Se*#%ar >0 dar# #n/a,a&# *ornea d#&e+a+*an oe! +a*%er#. Sea#n #%) e'#%e (an$ %#da* #n%a* da'a% &e+a$a#  "a)r 'ene%ra&# dar# +a*%er# *e daa, *ornea. Penan$anan d#aa# den$an an%#+#o%#* %o'#*a den$an a*%##%a& +road &'e-%r), %er!ada' *e+an(a*an or$an#&,e Gra,'o&#%#/ dan Gra,ne$a%#e !#n$$a !a&# *)%)r dan %e& &en&#%#/#%a& d#*e%a!)#. Re$#,en aa (an$ d#+er#*an %er,a&)* a,#no$(-o&#de den$an -e'!ao&'or#n $enera&# 'er%a,a &e%#a' 1970 ,en#%. Ser#n$*a# d#$)na*an -#'ro/o;a-#n 07 (an$ ,e+er#*an 'er-e'a%an a*%) ra%a  ra%a 'en(e,+)!an

(19)

o/o;a-#n ,e,##*# 'ene%ra&# a)eo)& dan #%re)& (an$ +a#* den$an 'e,+er#an ora.5246

. %#+('+S$S

Se-ara ),), 'ro$no&#& dar# *era%#%#& ')n$%a%a &)'er/#&#a adaa! +a#* "#*a %#da* %erda'a% &#*a%r#*& a%a)')n a&*)ar#&a&# dar# *ornea. Se&)a# den$an ,e%ode  'enan$anan (an$ d#a*&ana*an 'ro$no&#& daa, !a #&)& 'ada 'a&#en den$an *era%#%#& ')n$%a%a &)'er/#-#a &an$a% +a#*. S#*a%r#*& 'ada *ornea da'a% %#,+) 'ada *a&)&*a&)& den$an *era%#%#& ')n$%a%a &)'er/#&#a (an$ +eran$&)n$ a,a.596

)AFTA# %&STA!A

1! Va)$!an DA&+)r( TR#ordanEa P. $enera O'!%!a,oo$(. 1<%! ed#%#on. @onne-%#-)% A''e%on an$e 1>>>. '. 17>

2. R#ordanEa. Ana%o,( and e,+r(oo$( o/ T!e E(e. In : Va)$!an DA&+)r( TR#ordanEa P. $enera O'!%!a,oo$(. 19%! ed#%#on. @onne-%#-)% A''e%on an$e 1>>>. '. 12

7. Do$$ar% ?H. S)'er/#-#a P)n-%a%e Kera%#%#& on#neJ. 1>77 -#%ed 2011 ?)(J 1&-reenJ.

7. $yas S. ata era- denan %eni-atan Turun endadak. )aam 8 $yas S. $mu%enyakit ata. "disi ketia. 4akarta 8 Baai %enerit F!&$  /00:. H 17;<;:

9. K!)rana KA. D#&ea&e& o/ %!e @ornea. In: K!)rana KA ed#%or&. @o,'re!en&#e O'!%!a,oo$( 4%! ed. Ne De!#: Ne A$e In%erna%#ona. 200<. '. 91  =2.

6. *an (!. Cornea. $n 8 *an (!. +p-t-amooy A %o=ket Te2took Atas. /nd edition. Stuttart  t-ieme  /00;. p. 11><60

(20)

<. PaanLan$&%on D. @ornea and E;%erna De&ea&e. In: PaanLan$&%on D. Man)ao/ O-)ar D#a$no&#& and T!era'!(. 9 %! ed#%#on. P!#ade'!#a L#''#n-o%% ##a,& #*#n& 2002. '. <12>

=. T!e E(e M.D. A&&o-#a%#on. E;%erna D#&ea&e& and @ornea #n Ba&#- and @#n#-a S-#en-e @o)r&e A,er#-an A-ade,( o/ O'%!a,oo$(. L#/eon$ Ed)-a%#on /or %!e O'%!a,oo$#&%. 20112012. '.

9. %fufeder, Step-en C. Beuerman, #oer ?. Stren, i=-ae S. )ry "ye and +=uar Surfa=e )isorder. ar=e )ekker. /007. p. /:><9>

Referensi

Dokumen terkait

inbreeding nol dan tidak ada kawin dengan kerabat dekat, tetapi di MBOF juga dapat terjadi inbreeding apabila beberapa tahun ke depan tidak ada masukan jalak bali

Basis data adalah suatu kumpulan data terhubung ( interralated data ) yang disimpan secara bersama-sama pada suatu media, tanpa mengatap satu sama lain atau

Aset keuangan dalam kelompok tersedia untuk dijual adalah aset keuangan non-derivatif yang ditetapkan untuk dimiliki untuk periode tertentu dimana akan dijual dalam rangka

Penulis mengharapkan mengharapkan dengan dengan Buku Buku Panduan Panduan Modul Modul Mikrokontroler Mikrokontroler ini ini dapat membatu para pemula atau pencinta

Sekolah Menengah Kejuruan (SMK), menurut Undang undang no. 20 tahun 2003 tentang Sistem Pendidikan Nasional didefinisikan bahwa : pendidikan kejuruan merupakan

Menurut National Organic Standards Board (2002), kompos adalah bahan organik berasal dari tanaman atau hewan yang diolah dengan dekomposisi aerobik dan peningkatan suhu

menghasilkan manfaat ekonomi, melindungi lingkungan hidup, dan v ital bagi kesehatan manusia. ital bagi kesehatan manusia. Masyarakat tidak selalu menyadari pentingnya

Hal kedua yang dilakukan adalah pemberian perlakuan (x) terhadap kelompok eksperimen yaitu pembelajaran dengan menggunakan media tiga dimensi sedangkan untuk