PENGURUSAN BELANJAWAN NEGARA KURSUS PENGURUSAN KEWANGAN

(1)

PENGURUSAN BELANJAWAN NEGARA

KURSUS PENGURUSAN KEWANGAN

BAHAGIAN TEKNOLOGI PENDIDIKAN, KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA

(2)

KANDUNGAN

◦

DEFINISI BELANJAWAN

◦

PERANAN BELANJAWAN

◦

OBJEKTIF PENGURUSAN BELANJAWAN

◦

KOMPONEN BELANJAWAN NEGARA

◦

SISTEM BELANJAWAN MALAYSIA

◦

PROSES PENYEDIAAN BELANJAWAN

◦

AKAUNTABILITI

(3)

DEFINISI BELANJAWAN

◦

Satu pernyataan hasil dan perbelanjaan bagi masa hadapan yang

digunakan sebagai alat perancangan dan pengurusan sumber ekonomi

Negara untuk memenuhi keperluan rakyat.

◦

Alat ekonomi tahunan yang bertujuan untuk melaksanakan dasar

sosioekonomi Negara seperti yang dinyatakan dalam Rancangan Malaysia

Ke-11.

◦

Perancangan jangka pendek Kerajaan yang berperanan dalam menentukan

kedudukan ekonomi sesebuah Negara dan memberi kesan kepada aktiviti

swasta.

◦

Pengurusan belanjawan merangkumi peringkat penyediaan, pengagihan dan

(4)

PERANAN BELANJAWAN

◦ Belanjawan sebagai Alat Dasar Fiskal

 Dasar fiskal adalah dasar kewangan Kerajaan yang bertujuan mencapai matlamat

membangun dan menstabilkan ekonomi Negara melalui pengurusan perbelanjaan dan dasar percukaian yang cekap dan berkesan.

1. Fungsi Peruntukan

Peruntukan digunakan untuk menjaga keamanan serta ketenteraman, meningkatkan

taraf hidup, kualiti dan kesejahteraan rakyat.

2. Fungsi Agihan

Mengagihkan hasil perbelanjaan Negara secara adil mengikut keperluan.

3. Fungsi Penstabilan

 menstabilkan ekonomi Negara seperti memastikan pertumbuhan ekonomi yang mapan,

(5)

PERANAN BELANJAWAN

◦ Belanjawan sebagai Alat Pengurusan

1. Alat Mengurus Sumber Kewangan

Dokumen yang dibuatb oleh pengurus program/aktiviti mempunyai maklumat seperti

objektif, KPI dan aktiviti terlibat serta jumlah keperluan yang diperlukan. Ini akan membantu pengurus program untuk bertindak secara efisien dan cekap.

2. Dokumen Kawalan Belanjawan dan Kewangan

Dokumen yang disediakan adalah merupakan perancangan strategik beserta keperluan kewangan terlibat yang membantu pengurus program/aktiviti mencapai matlamat

organisasi.

3. Alat Mengukur Prestasi

Untuk melihat tahap pencapaian sesuatu aktiviti/program yang telah dirancang dalam

organisasi. Analisa ini akan membantu organisasi untuk menambahbaik pengurusan mereka.

(6)

OBJEKTIF PENGURUSAN BELANJAWAN



Menyedia dan mendokumentasikan anggaran aliran pendapatan dan

perbelanjaan tahunan



Menunjukkan hala tuju aliran kewangan tahunan dalam organisasi



Memastikan agihan peruntukan sumber kewangan secara sistematik untuk

memenuhi keperluan dan objektif organisasi



Asas pemantauan dan penilaian prestasi pengurusan kewangan sesebuah

organisasi



Memastikan akauntabiliti dalam pengurusan kewangan



Menyedia laporan yang tepat dan mantap

(7)

KOMPONEN BELANJAWAN NEGARA

KUMPULAN

WANG

DISATUKAN

PEMBIAYAAN

HASIL

PERBELANJAAN

(8)

KUMPULAN WANG DISATUKAN

AKAUN HASIL

DISATUKAN

• Kutipan hasil, cukai

dan bayaran

kerajaan.

AKAUN AMANAH

DISATUKAN

• Deposit, Kumpulan

Wang Amanah

Awam, Kerajaan

AKAUN PINJAMAN

DISATUKAN

• Pinjaman dalam dan

luar negeri

(9)

KOMPONEN BELANJAWAN NEGARA

1. HASIL NEGARA

Semua jenis pendapatan yang diterima oleh Kerajaan dalam bentuk cukai, yuran, lesen dan

terimaan lain. Hasil Negara ini terbahagi kepada tiga peringkat iaitu:-

a) Hasil Kerajaan Persekutuan

Hasil yang dikutip oleh Kerajaan Persekutuan Malaysia yang terbahagi kepada 4 kategori:-

Hasil Cukai

Hasil Cukai ialah hasil yang dikutip atas harta atau pendapatan individu, perbadanan,

perkongsian dan syarikat seperti cukai pendapatan, duti kastam, duti eksais dan cukai jualan. Hasil cukai ada dua:-

o Hasil Cukai Langsung – cukai/duti berhubung dengan ganjaran/emolumen (Cukai

Pendapatan)

o Hasil Cukai Tidak Langsung – cukai/duti yang dikenakan atas urus niaga barangan dan

perkhidmatan (Duti Kastam)

(10)

KOMPONEN BELANJAWAN NEGARA

2. Hasil Bukan Cukai

Semua hasil kerajaan selain daripada cukai dan pelbagai terimaan termasuk kenaan

daripada kelulusan permit, bayarana untuk perkhidmatan yang diberi, jualan perkhidmatan dsb.

3. Terimaan Bukan Hasil

Kutipan yang tidak berasaskan sebarang akta atau perundangan tetapi lebih merupakan kutipan daripada pulangan balik perbelanjaan, terimaan untuk perkhidmatan, bayaran balik dsb.

4. Hasil Wilayah Persekutuan

Hasil dari 3 buah Wilayah Persekutuan iaitu Kuala Lumpur, Labuan dan Putrajaya. (Hasil Cukai Langsung dan Tidak Langsung, Hasil Bukan Cukai dan Terimaan Bukan Hasil).

(11)

KOMPONEN BELANJAWAN NEGARA



Hasil Kerajaan Negeri

Hasil yang dikutip dari tanah, lombong, pelesenan, duti hiburan, harta karun, zakat.



Hasil Kerajaan Tempatan

(12)

KOMPONEN PERBELANJAAN NEGARA

1. Belanja Mengurus

 Perbelanjaan Operasi bagi aktiviti harian yang berulang dan berterusan. Ada dua kategori

iaitu:-

Perbelanjaan Tanggungan

Perbelanjaan yang ditanggung terus kepada Kumpulan Wang Yang Disatukan tanpa perlu mendapat kelulusan Parlimen selaras dengan Artikel 98 Perlembagaan Persekutuan seperti Elaun Diraja, Gaji Ketua Hakim Negara, Hakim Besar, Ketua Audit Negara dsb. Kod huruf “T”.

Perbelanjaan Perbekalan

Semua jenis perbelanjaan bagi membiayai kegiatan harian kementerian dan jabatan

untuk menyampaikan perkhidmatan kepada rakyat. Kod huruf “B”. Perlu melalui kelulusan Parlimen terlebih dahulu melalui Rang Undang-undang Perbekalan.

(13)

KOMPONEN PERBELANJAAN NEGARA

2. Belanja Pembangunan



Perbelanjaan Modal dalam tempoh jangka masa pendek atau sederhana dan

memberi pulangan dalam jangka masa panjang, perancangan perbelanjaan

pembangunan berasaskan Rancangan Pembangunan Lima Tahun. Kod “P”.



Memiliki ciri-ciri berikut:-

o Memerlukan jumlah modal yang besar;

o Aliran wang keluar masuk bagi sesuatu tempoh yang panjang; o Dibiayai dengan dana dalaman;

o Melibatkan kos penyelenggaraan dan pembaikan pada masa hadapan;dan o Memberi kesan terhadap matlamat pembangunan Negara.

(14)

KOMPONEN PERBELANJAAN NEGARA



Tiga kategori iaitu:-



Perbelanjaan Pembangunan Kerajaan Persekutuan;



Perusahaan Awam Bukan Kewangan ; dan



Perbelanjaan Pembanguna Kerajaan Negeri.



Pengagihan Perbelanjaan Pembangunan kepada sektor:-



Perkhidmatan ekonomi;



Perkhidmatan sosial;



Keselamatan; dan



Pentadbiran Am.

(15)

SISTEM BELANJAWAN MALAYSIA

SIS

TEM

BELAN

JAWAN

SEBE

LUM

PE

NJA

JAH

A

N

Zaman Kesultanan Melayu Pengunaan logam

Pungutan hasil oleh pembesar Negeri Contoh : Melaka

menggunakan konsep tabung seperti Baitul Mal dan akan diagihkan ikut

keperluan.

_SIS

TEM

BELAN

JAWAN

SEMAS

A

PE

NJA

JAHAN

Menggunakan sistem pentadbiran British Dua prinsip:

a)hasil cukai tidak boleh dipungut atau dibelanjakan tanpa persetujuan Parlimen b) Perancangan kewangan adalah menerusi kuasa

Kabinet atau eksekutif.

_SISTEM

BELANJAWAN

SELEPA

S

KE

MERDEK

AAN

_{Sistem Belanjawan}

Tradisional 1957-1968

Sistem Belanjawan Program dan Prestasi 19668 hingga 1989

Sistem Belanjawan

Diubahsuai 1990 hingga 2010

(16)

Sistem

Belanjawan

Tradisional

(Sistem Butiran

Kini – Line Item

Budgeting)

Sistem

Belanjawan

Program

dan Prestasi

Sistem

Belanjawan

Diubahsuai

Sistem

Belanjawan

Berasaskan

Outcome

KRONOLOGI BELANJAWAN DI MALAYSIA

1957-1968

1969-1990

1990-2010

2011>

(17)

SISTEM BELANJAWAN MALAYSIA

◦

Sistem Belanjawan Tradisional (Sistem Butiran Kini – Line Item Budgeting)

◦

Semua cadangan belanjawan disediakan mengikut objek perbelanjaan secara

terperinci

◦

Kawalan dilakukan kepada had peruntukan bagi objek berkenaan

◦

Fokus kepada aspek input, iaitu sumber kewangan yang diperlukan bagi

pengendalian operasi

◦

Ciri-ciri adalah:-

◦ Memberi penekanan kepada keperluan, terutamanya barangan dan perkhidmatan serta

kawalan keselamatan;

◦ Memberi tumpuan ke atas kawalan perbelanjaan dari segi kesahan, pematuhan peraturan

dan kaedah supaya perbelanjaan yang dilakukan adalah selaras dengan kelulusan dalam belanjawan; dan

(18)

SISTEM BELANJAWAN MALAYSIA

◦

Sistem Belanjawan Program dan Prestasi

◦

Berorientasikan pengurusan dan menyediakan maklumat yang diperlukan,terutamanya

mengenai pengagihan sumber terhad mengikut keutamaan dan keperluan.

◦

Ciri- ciri adalah:-

◦ Penentuan Objektif Kementerian dan Jabatan

◦ Gubal objektif, rancang dan pilih alternatif dan kos efektif untuk capai objektif ◦ Elak tindih fungsi

◦ Ukur prestasi organisasi ikut objektif

◦ Merangka Struktur Program dan Aktiviti ◦ Pengukuran Prestasi

◦ Untuk nilai kecekapan, keberkesanan dan kejayaan program/aktiviti dalam mencapai objektif organisasi

◦ Penilaian Program

◦ Lihat kesesuaian dasar ngan keadaan semasa

(19)

SISTEM BELANJAWAN MALAYSIA

◦

Sistem Belanjawan Diubahsuai

◦

Permainan pokjer – keperluan dipohon melebihi amaun sebenar dengan harapan

kelulusan akan mengikut nilai keperluan

◦

Tujuan :

◦ Membaiki agihan sumber supaya matlamat belanjawan yang seimbang dapat dicapai; ◦ Mengukuh dan mempercepatkan lagi pencapaian pelaksanaan;

◦ Membantu pengurus program mempertingkatkan lagi prestasi program; dan ◦ Memudah dan meningkatkan akauntabiliti para pengurus.

(20)

SISTEM BELANJAWAN MALAYSIA

◦

Ciri –ciri adalah :-

◦ Mengekalkan ciri utama dengan penentuan objektif, struktur program dan aktiviti, pengukuran

prestasi dan penilaian program;

◦ Menurunkan kuasa membuat keputusan kepada pengurus di peringkat bawahan (mengikut

pratikaliti) di peringkat Pusat Tanggungjawab untuk mempercepatkan pelaksanaan aktiviti;

◦ Melaksanakan konsep “Lets Manager Manage” di mana pengurus menentukan keutamaan

keperluan dan pengagihan sumber kewangan untuk mencapaiu objektif organisasi dan meningkatkan prestasi; dan

◦ Kuasa membuat keputusan mengenai pertukaran sumber kewangan diseimbangkan dengan

(21)

SISTEM BELANJAWAN MALAYSIA

◦ Jenis Peruntukan yang diberikan:-

◦ Jumlah peruntukan mengurus mengandungi Dasar Sedia Ada, Dasar Baru dan One-Off. Dasar Sedia Ada

Program yang telah melalui perundangan dan Kabinet, Menteri, Perbendaharaan atau

pihak berkuasa lain yang setaraf.

Program ini masih dalam proses pelaksanaan pada tahun semasa dan tahun sebelumnya. Dasar Baru

Meliputi Dasar Baru atau aktiviti baru atau tambahan atau perluasan Dasar Sedia Ada yang melibatkan perbelanjaan berulang.

(22)

SISTEM BELANJAWAN MALAYSIA



One-Off



Perbelanjaan yang tidak dapat dielakkan, tidak berulang, dan bukan merupakan

perbelanjaan tahunan bagi tahun sebelumnya. Untuk kawalan perbelanjaan.



Program Khusus



Peruntukan bagi tujuan tertentu untuk tempoh tertentu.



Treshold



Satu tahap atau nilai yang berperanan sebagai batas permintaan perbelanjaan

yang ditentukan oleh Perbendaharaan.



Hanya nilai permohonan peruntukan bagi Dasar Baru atau One-Off yang

(23)

SISTEM BELANJAWAN MALAYSIA

◦

Peruntukan yang diberikan kepada setiap Kementerian dan Jabatan untuk satu tahun

belanjawan adalah:-

(24)

SISTEM BELANJAWAN MALAYSIA

◦

Batas Perbelanjaan

◦ Suatu jumlah yang telah ditetapkan oleh Perbendaharaan di peringkat permulaan proses

belanjawan.

◦ Batas Perbelanjaan 2017 =

+

-

◦ Faedah Batas Perbelanjaan adalah mengenal pasti kepentingan polisi fiskal secara menyeluruh,

meneguhkan displin kewangan, menggalakkan kawalan terpeinci oleh Perbendaharaan dan melaksanakan pendekatah belanjawan ‘dari atas ke bawah.’

Dasar Sedia Ada 2016 Dasar Baru 2016 Peruntukan Aktiviti Dasar baru 2015 yang tidak dilaksanakan 2% keuntungan untuk ekonomi (OA10000 tahun 2016

(25)

SISTEM BELANJAWAN MALAYSIA

◦

Penjimatan

◦ Dasar Sedia Ada yang dicadangkan untuk diubahsuai sama ada dimansuhkan, dikecilkan

atau diganti dengan yang lain disebabkan melebihi tempoh atau tidak lagi sesuai dengan keadaan semasa dan Dasar Kerajaan.

◦

Laporan Pengecualian

◦ Satu laporan yang disediakan oleh agensi mengenai tahap prestasi sesuatu program/aktiviti

yang tidak mencapai matlamat seperti yang ditetapkan dalam MyResult.

(26)

“Kerajaan akan memperkemaskan struktur

pengagihan peruntukan dan perbelanjaan supaya

lebih cekap dan berkesan. Selaras dengan itu sistem

Outcome-Based Budgeting (OBB) akan dibangunkan

dalam tahun 2010. Sistem ini akan diaplikasikan

dalam tempoh RMKe-10 dan akan menggantikan

MBS. Dalam pendekatan OBB,

penekanan akan

diberikan kepada impak dan keberkesanan

program

berbanding mementingkan perbelanjaan

dan output semata-mata…”

Ucapan Bajet 2010

YAB Perdana Menteri/

Menteri Kewangan

Pendekatan Berasaskan Outcome

(27)

• Pembangunan

Kerangka

Keberhasilan

Kementerian

berdasarkan

keperluan OBB

• Penyediaan Kerangka

Keberhasilan dan

Bajet berasaskan

kerangka OBB secara

online

• Pelaksanaan

perakaunan akruan

• Cadangan

pelaksanaan penuh

OBB disokong oleh

pembangunan

penuh sistem dan

institusi

2010 - 2011

2012

2013 - 2015

2016

• Bajet 2012 masih

berdasarkan struktur

Program-Aktiviti MBS

• Penyediaan Bajet 2013

secara dual approach

(OBB + MBS)

FASA 1

FASA 2

Pelan Pelaksanaan OBB

(28)

Strategik Transformasi/Kerangka Konseptual

MODEL

• Struktur Program-Aktiviti yang holistik

• Jajaran menegak & hubungan mendatar

• Kerangka Keberhasilan berasaskan outcome

• Kerangka Akauntabiliti yang jelas

• Templat strategik

• Penyediaan dan pemeriksaan bajet bersepadu

PEOPLE

• Akauntabiliti di semua peringkat

• Komunikasi strategik

• Latihan dan bina upaya yang komprehensif

• Agen perubahan di kementerian/agensi

• Jawatankuasa Pelaksanaan di kementerian

MIS

• Penyediaan dan penyerahan bajet dalam talian

• Pemantauan dan Penilaian Program

• Pelaporan Prestasi

(29)

• Enam penggerak transformasi

PENGGERAK

Jajaran menegak aktiviti

kementerian dengan

keutamaan nasional

Menangani isu-isu cross cutting

Penyelarasan Bajet

Mengurus & Pembangunan

Akauntabiliti dan autoriti ke

atas sumber

Sistem pemantauan dan

penilaian bersistematik

Fokus kepada Outcome

Mengapa perlu berubah?

29

(30)

JENIS-JENIS BELANJAWAN

◦

Bajet Lebihan = Hasil > Belanja

◦

Bajet Defisit = Hasil < Belanja

(31)

PROSES PENYEDIAAN BELANJAWAN

◦ Pekeliling-pekeliling Untuk Penyediaan Belanjawan:- ◦ Perlembagaan Persekutuan

◦ Perkara 74, 99, 101 dan 103 ◦ Akta Acara Kewangan 1957

◦ Akta Kumpulan Wang Pembangunan 1966 ◦ Arahan Perbendaharaan

◦ Pekeliling Perbendaharaan

◦ Surat Pekeliling Perbendaharaan ◦ Akta Audit 1957

(32)

32

PEKELILING PERBENDAHARAAN & BATAS PERBELANJAAN (ET)

(JAN/FEB)

PUSINGAN ABM TAHUNAN

JANUARI 2016

JANUARI 2017

PENYEDIAAN BAJET OLEH KETUA AKTIVITI/PROGRAM/ PEGAWAI PENGAWAL (FEB -MAC)

PEGAWAI BAJET MENGKAJI, MELULUS & MENYELARAS

ABM AKTIVITI/PROGRAM (MAC)

KEMUKAKAN CADANGAN ABM KEPADA PERBENDAHARAAN

APRIL AGENSI PUSAT KAJI

CADANGAN BAJET (APRIL) MESYUARAT PEMERIKSAAN BAJET (MEI - JUN) PERBENDAHARAAN MENYEDIAKAN BAJET NEGARA (JUN – OGOS/SEPT) BENTANG BAJET DI PARLIMEN (OGOS – SEPT) WARAN AM KEPADA AKAUNTAN NEGARA (JAN)

WARAN PERUNTUKAN KEPADA KEMENTERIAN/JABATAN

(33)

PROSES PENYEDIAAN BELANJAWAN

◦

Cadangan Belanjawan ini akan diserahkan kepada:-

◦

Pejabat Belanjawan Negara, Kementerian Kewangan

Malaysia

◦

Bahagian Perjawatan, Jabatan Perkhidmatan Awam

◦

Unit Perancang Ekonomi, Jabatan Perdana Menteri

(34)

PRINSIP UTAMA PENGURUSAN KEWANGAN

◦

Dua prinsip utama:-

◦

Legaliti

◦

Pengurusan kewangan kerajaan dengan mematuhi segala undang dan

peraturan yang berkuatkuasa:-

◦

Perlembagaan Persekutuan

◦

Akta Tatacara Kewangan 1957

◦

Arahan Perbendaharaan

(35)

PRINSIP UTAMA PENGURUSAN KEWANGAN

◦

Akauntabiliti

◦

Tanggungjawab rasmi pegawai kewangan yang diberi kuasa yang mengurus

sumber kewangan Kerajaan dengan menjamin bahawa segala proses pengurusan

adalah seperti berikut:-

◦

Undang-undang dan peraturan-peraturan yang dikuatkuasakan;

◦

Prosedur yang sistematik teratur, terkawal dan berkensan; dan

◦

Matlamat yang ditetapkan.

(36)

OBJEKTIF PENGURUSAN KEWANGAN BERKESAN

◦

Mengurus sumber kewangan dengan cekap, berkesan dan ekonomi.

◦

Memastikan proses pengurusan kewangan adalah berdasarkan prinsip legaliti dan

akauntabiliti

◦

Menyedari dan mengurus risiko supaya masalah yang mungkin timbul dapat dikawal

atau dielakkan

◦

Memastikan data atau maklumat kewangan yang disediakan untuk melapor adalah

(37)

TUGAS DAN TANGGUNGJAWAB KETUA JABATAN

◦

Menentu dan menetapkan visi objektif, matlamat dan rancangan strategik

pengurusan kewangan

◦

Mengagihkan tugas dengan jelas dan sesuai yang berkaitan dengan pelaksanaan

proses pengurusan kewangan

◦

Memperuntukkan sumber-sumber untuk digunakan dengan berkesan dalam

pengurusan kewangan

◦

Memastikan pematuhan segala undang dan peraturan untuk pengurusan kewangan

◦

Memantau dengan cekap dan berkesan atas segala proses dan kemajuan

perlaksanaan projek kewangan

◦

Menjalankan kawalan dalaman secara teliti – Arahan Pegawai Pengawal Tahun 2016

◦

Menentu piawai untuk menilai pencapaian dan prestasi kerja.

(38)

AUTORITI DAN AKAUNTABILITI

 Pelaksanaan OBB melibatkan penstrukturan semula tahap akauntabiliti di sesebuah kementerian. Penentuan akauntabiliti di peringkat Kementerian, Program dan Aktiviti adalah penting bagi memastikan keberhasilan yang telah dirancang berjaya dicapai oleh pegawai yang telah dipertanggungjawabkan.

 Pencapaian keberhasilan kementerian merupakan akauntabiliti Pegawai Pengawal. Namun begitu, selaras dengan konsep Let Managers Manage’, Pegawai Pengawal dibenarkan mewakilkan kuasa kepada pegawai-pegawai di bawah seliaan beliau untuk melaksanakan Program/ Aktiviti kementerian berdasarkan batasan tertentu .

 Akauntabiliti di sektor awam adalah merujuk kepada tiga jenis akauntabiliti iaitu

akauntabiliti program, akauntabiliti pengurusan dan akauntabiliti kewangan.

 Di bawah OBB, seseorang pengurus dalam sesebuah kementerian, sama ada di peringkat Kementerian, Program atau Aktiviti, perlu bertanggungjawab untuk bersetuju dan mengesahkan akauntabiliti masing-masing melalui Perjanjian Prestasi.