Bab 4: Jadual Berkala Unsur

Sejarah Perkembangan Jadual Berkala

Jadual di bawah menunjukkan sumbangan saintis dalam pembangunan Jadual Berkala Unsur.

4.1 Sejarah Perkembangan Jadual Berkala Unsur

1. Lebih daripada 100 unsur telah ditemui sejak abad 18.

2. Unsur-unsur ini disusun dalam turutan mengikut peningkatan nombor proton untuk membentuk Jadual Berkala.

3. Kedudukan unsur dalam Jadual Berkala membantu untuk meramalkan sifat-sifat fizikal dan kimia unsur tersebut dan mengenal pasti susunan elektronnya.

Antoine Lavoisier (1743-1794)

➢ Membezakan unsur logam dan bukan logam.

➢ Mengelaskan unsur-unsur kepada empat kumpulan.

➢ Haba, cahaya, kapur dan silika telah salah

dianggap sebagai unsur.

Johann W. Dobereiner (1780-1849)

➢ Mengelaskan tiga unsur dengan sifat yang serupa ke dalam kumpulan yang dipanggil triad.

➢ Mencadangkan Hukum Triad yang terhad kepada sesetengah unsur sahaja.

John Newlands (1837-1898)

➢ Unsur-unsur disusun dalam turutan mengikut peningkatan jisim atom.

➢ Mencadangkan Hukum Oktaf yang menyatakan bahawa sifat yang sama berulang pada setiap unsur kelapan.

Lothar Meyer (1830-1895)

➢ Memplot graf isi padu atom melawan jisim atom.

➢ Sifat-sifat kimia yang sama didapati dalam unsur-unsur yang terletak pada kedudukan yang serupa.

Dmitri Mendeleev (1839-1907)

➢ Susunatur unsur mengikut turutan peningkatan jisim atom relatif.

➢ Mengelaskan unsur-unsur berdasarkan sifat

kimianya.

➢ Meninggalkan tempat kosong untuk unsur yang masih belum dijumpai.

Henry Moseley (1887-1915)

➢ Jadual berkala

Mendeleev diperbaharui.

➢ Susunatur unsur mengikut turutan peningkatan nombor proton.

Bab 4: Jadual Berkala Unsur

Jadual Berkala Unsur

1. Dalam Jadual Berkala, unsur-unsur diatur mengikut susunan peningkatan bilangan proton.

2. 18 lajur menegak di dalam jadual dipanggil sebagai Kumpulan. Sifat-sifat kimia yang sama boleh didapati dalam unsur-unsur dari kumpulan yang sama.

3. 7 baris mendatar dalam jadual dipanggil sebagai Kala. Unsur-unsur dalam kala yang sama mempunyai bilangan orbit atom yang sama.

Kumpulan Nama

1 Logam alkali

2 Logam alkali bumi 3 to 12 Unsur peralihan

17 Halogen

18 Gas nadir / Gas adi

4.2 Susunan Unsur dalam Jadual Berkala Unsur Moden

4.3 Unsur dalam Kumpulan 18

Kedudukan Unsur Berdasarkan Susunan Elektron

1. Kedudukan unsur dalam Jadual Berkala boleh ditentukan oleh bilangan elektron valensnya (elektron pada petala terluar) dan bilangan petala elektron yang dipunyai olehnya.

2. Bilangan elektron valens sesuatu unsur menentukan kumpulan yang diduduki olehnya dalam Jadual Berkala. (PENGECUALIAN: Helium terletak dalam Kumpulan 18 walaupun helium hanya mempunyai 2 elektron valens. )

Unsur Nombor proton

Susunan elektron

Bilangan

elektron valens Kumpulan

Natrium, Na 11 2.8.1 1 1

Magnesium, Mg 12 2.8.2 2 2

Aluminium, Al 13 2.8.3 3 13

Silikon, Si 14 2.8.4 4 14

Fosforus, P 15 2.8.5 5 15

Sulfur, S 16 2.8.6 6 16

Klorin, Cl 17 2.8.7 7 17

Argon, Ar 18 2.8.8 8 18

3. Bilangan petala yang diisi dengan elektron dalam atom mewakili kala unsur tersebut.

Unsur Nombor proton

Susunan elektron

Bilangan petala

elektron Kala

Litium, Li 3 2.1 2 2

Magnesium,Mg 12 2.8.2 3 3

Klorin, Cl 17 2.8.7 3 3

Kalium, K 19 2.8.8.1 4 4

1. Dalam Jadual Berkala, unsur-unsur dalam Kumpulan 18 adalah unsur yang paling tidak reaktif. Unsur-unsur ini dikenali sebagai gas nadir atau gas adi.

2. Contoh unsur dalam Kumpulan 18 adalah helium, neon, argon, kripton,

xenon dan radon

Sifat-sifat Kimia Gas Nadir

1. Jadual di bawah menunjukkan susunan elektron atom-atom gas nadir.

Unsur Susunan elektron

Helium 2

Neon 2.8

Argon 2.8.8

Kripton 2.8.18.8

Xenon 2.8.18.18.8

Radon 2.8.18.32.18.8

2. Gas-gas nadir adalah sangat pasif dan tidak reaktif secara kimia kerana ia tidak bertindak balas dengan unsur atau sebatian lain.

3. Gas-gas nadir adalah sangat stabil kerana petala valens atomnya diisi sepenuhnya oleh elektron.

 Atom Helium mempunyai susunan duplet yang hanya mempunyai 2 elektron pada petala terluar.

 Atom gas nadir yang lain mempunyai susunan oktet yang mempunyai 8 elektron pada petala paling luar.

4. Atom gas nadir tidak melepaskan, menerima atau berkongsi elektron.

Oleh itu, ikatan kimia tidak terbentuk antaranya dan ini menyebabkannya wujud sebagai gas monoatom.

Sifat-sifat Fizikal Gas Nadir

1. Jadual di bawah menunjukkan sifat-sifat fizikal gas nadir.

Unsur Helium Neon Argon Kripton Xenon Radon

Nombor proton 2 10 18 36 54 86

Jejari atom (nm) 0.05 0.07 0.094 0.109 0.130 - Takat lebur (℃) -270 -248 -189 -156 -112 -71 Takat didih (℃) -269 -246 -186 -152 -107 -62 Ketumpatan (g dm ^-3 ) 0.17 0.84 1.66 3.54 5.45 -

2. Takat lebur dan didih

 Gas-gas nadir mempunyai takat lebur dan didih yang rendah kerana

daya tarikan antara atom (dikenali sebagai daya van der Waals)

adalah sangat lemah.

 Takat lebur dan didih gas-gas nadir meningkat apabila menuruni Kumpulan 18 kerana

➢ Apabila jisim molar bertambah, daya tarikan van der Waals antara atom semakin kuat.

➢ Tenaga haba yang lebih banyak diperlukan untuk mengatasi daya tarikan van der Waals antara atom.

3. Jejari Atom (Saiz atom)

 Jejari atom gas nadir bertambah apabila menuruni kumpulan.

 Ini adalah kerana jumlah petala yang diisi dengan elektron bertambah.

4. Ketumpatan

 Semua gas nadir mempunyai ketumpatan yang rendah.

 Apabila jisim molar gas-gas nadir meningkat apabila menuruni kumpulan, ketumpatan meningkat kerana isi padu molarnya adalah kekal malar.

5. Keterlarutan

Ketumpa tan = jisim isipadu

 Semua gas nadir adalah gas tanpa warna dan tidak larut dalam air.

6. Kekonduksian haba dan elektrik

 Semua gas nadir adalah penebat haba dan elektrik.

Kegunaan Gas-gas Nadir

Helium

❖ Ringan dan tidak mudah terbakar.

❖ Mengisi belon kapal udara, belon cuaca dan belon pengiklanan.

❖ Penyelam menggunakan campuran gas oksigen dan gas helium kerana helium tidak larut dalam darah manusia.

Neon ❖ Cahaya iklan.

Argon

❖ Mengisi mentol elektrik kerana argon tidak akan bertindak balas dengan tungsten filamen panas dalam mentol.

Justeru, ia bertahan lebih lama.

❖ Digunakan dalam kimpalan.

Kripton ❖ Digunakan dalam pembedahan laser untuk membaiki retina mata.

Xenon ❖ Lampu rumah api.

❖ Digunakan bersama-sama dengan ubat bius.

Radon ❖ Digunakan dalam rawatan kanser.

2Li(p) + 2H 2 O(ce) → 2LiOH(ak) + H 2 (g) 2Na(p) + 2H 2 O(ce) → 2NaOH(ak) + H 2 (g) 2K(p) + 2H 2 O(ce) → 2KOH(ak) + H 2 (g)

4Li(p) + O 2 (g) → 2Li 2 O(p) 4Na(p) + O 2 (g) → 2Na 2 O(p) 4K(p) + O 2 (g) → 2K 2 O(p)

1. Contoh unsur dalam Kumpulan 1 ialah litium, natrium, kalium, rubidium, sesium and fransium. Unsur-unsur ini dikenali sebagai logam alkali.

2. Logam alkali adalah sangat reaktif. Mereka mudah bertindak balas dengan oksigen dan wap air dalam udara. Oleh itu, logam alkali sentiasa disimpan dalam minyak parafin untuk mengelakkan tindak balas.

3. Antara semua logam alkali, francium adalah unsur yang paling tidak stabil dan sangat radioaktif.

Sifat-sifat Kimia Logam Alkali

1. Jadual di bawah menunjukkan susunan elektron logam alkali. Semua atom logam alkali mempunyai satu elektron valens.

Unsur Susunan elektron

Litium 2.1

Natrium 2.8.1

Kalium 2.8.8.1

Rubidium 2.8.18.8.1 Sesium 2.8.18.18.8.1 Fransium 2.8.18.32.18.8.1

2. Sifat-sifat kimia yang serupa boleh didapati dalam logam alkali kerana mereka mempunyai nombor elektron valens yang sama.

3. Untuk mencapai susunan elektron duplet atau oktet yang stabil, logam alkali cenderung melepaskan satu elektron valens untuk membentuk ion positif dengan cas +1.

4. Tindak balas logam alkali

 Tindak balas dengan air: menghasilkan larutan beralkali dan gas hidrogen.

 Tindak balas dengan oksigen: menghasilkan logam oksida.

4.4 Unsur dalam Kumpulan 1

2Li(p) + Cl 2 (g) → 2LiCl(p) 2Na(p) + Cl 2 (g) → 2NaCl(p) 2K(p) + Cl 2 (g) → 2KCl(p)

 Tindak balas dengan gas klorin: menghasilkan logam klorida.

Sifat-sifat Fizikal Logam Alkali

1. Jadual di bawah menunjukkan sifat-sifat fizikal logam alkali.

Unsur Litium Natrium Kalium Rubidium Sesium Fransium

Nombor proton 3 11 19 37 55 87

Jejari atom (nm)

(meningkat apabila menuruni) 0.15 0.19 0.23 0.25 0.26 0.29

Takat lebur (℃)

(berkurang apabila menuruni) 181 98 64 39 28 27

Takat didih (℃)

(berkurang apabila menuruni) 1330 892 766 701 685 677

Ketumpatan (g cm ^-3 )

(meningkat apabila menuruni) 0.53 0.97 0.86 1.53 1.87 2.40

2. Jejari Atom (Saiz atom)

 Jejari atom logam alkali bertambah apabila menuruni kumpulan.

 Ini adalah kerana jumlah petala yang diisi dengan elektron bertambah.

3. Takat lebur dan didih

 Takat lebur dan didih logam alkali berkurang menuruni kumpulan

➢ Apabila jejari atom bertambah, ikatan logam antara atom semakin lemah.

➢ Tenaga haba yang diperlukan untuk mengatasi ikatan logam antara atom akan berkurang.

4. Ketumpatan

 Ketumpatan meningkat apabila jisim atom logam alkali meningkat semasa menuruni kumpulan.

 Litium, natrium dan kalium terapung dalam air manakala rubidium, sesium dan fransium tenggelam dalam air.

5. Kekonduksian haba dan elektrik

 Semua unsur Kumpulan 1 adalah logam. Oleh itu, mereka adalah konduktor haba dan elektrik yang baik.

6. Kekerasan

 Logam alkali adalah logam lembut dan senang dipotong.

4.5 Unsur dalam Kumpulan 17

7. Keelektropositifan

 Keelektropositifan ialah keupayaan atom untuk menderma elektron untuk membentuk ion bercas positif.

 Keelektropositifan logam alkali meningkat apabila menuruni kumpulan kerana

➢ Apabila jejari atom bertambah, daya tarikan antara nukleus dengan elektron valens berkurang.

➢ Ini menyebabkan atom dapat melepaskan elektron valennya dengan lebih senang apabila menuruni Kumpulan 1.

➢ Oleh itu, kereaktifan logam alkali meningkat apabila keelektropositifan meningkat.

1. Contoh unsur dalam Kumpulan 17 ialah fluorin, klorin, bromin, iodin dan astatin. Unsur-unsur ini dikenali sebagai halogen.

2. Molekul halogen wujud sebagai molekul kovalen dwiatom. Contohnya, F 2 , Cl 2 , Br 2 , I 2 dan At 2 .

3. Astatin terletak di kala keenam Kumpulan 17. Ia wujud sebagai pepejal hitam pada suhu bilik dan adalah sangat radioaktif.

4. Kegunaan halogen

Fluorin ❖ Bahan tambahan ubat gigi untuk mencegah kerosakan gigi

Klorin

❖ Agen peluntur

❖ Membunuh kuman dan bakteria berbahaya dalam kolam renang

Bromin ❖ Bahan kalis api

Iodin ❖ Antiseptik untuk membasmi kuman luka pada kulit

Sifat-sifat Kimia Halogen

1. Jadual di bawah menunjukkan susunan elektron halogen. Semua atom halogen mempunyai tujuh elektron valens.

Unsur Susunan elektron

Fluorin 2.7

Klorin 2.8.7

Bromin 2.8.18.7

Iodin 2.8.18.18.8.7

Cl 2 (g) + H 2 O(ce) → HCl(ak) + HOCl(ak) Br 2 (ce) + H 2 O(ce) → HBr(ak) + HOBr(ak) I 2 (p) + H 2 O(ce) → HI(ak) + HOI(ak)

3Cl 2 (g) + 2Fe(p) → 2FeCl 3 (p) 3Br 2 (g) + 2Fe(p) → 2FeBr 3 (p) 3I 2 (g) + 2Fe(p) → 2FeI 3 (p)

Cl 2 (g) + 2NaOH(ak) → NaCl(ak) + NaOCl(ak) + H 2 O(ce) Br 2 (ce) + 2NaOH(ak) → NaBr(ak) + NaOBr(ak) + H 2 O(ce) I 2 (p) + 2NaOH(ak) → NaI(ak) + NaOI(ak) + H 2 O(ce)

2. Sifat-sifat kimia yang serupa boleh didapati dalam halogen kerana mereka mempunyai bilangan elektron valens yang sama.

3. Untuk mencapai susunan elektron oktet yang stabil, halogen akan menerima satu elektron atau membentuk ikatan kovalen dengan berkongsi elektron untuk membentuk ion halida dengan cas -1.

4. Tindak balas halogen

 Tindak balas dengan air: menghasilkan larutan berasid.

 Tindak balas dengan logam: menghasilkan logam halida.

 Tindak balas dengan natrium hidroksida: menghasilkan garam dan air.

Sifat-sifat Fizikal Halogen

1. Jadual di bawah menunjukkan sifat-sifat fizikal halogen.

Unsur Fluorin Klorin Bromin Iodin

Nombor proton 9 17 35 53

Keadaan fizikal Gas Gas Cecair Pepejal

Jejari atom (nm)

(meningkat apabila menuruni) 0.071 0.099 0.114 0.133

Takat lebur (℃)

(meningkat apabila menuruni) -220 -101 -7 114

Takat didih (℃)

(meningkat apabila menuruni) -188 -35 58 183

Warna Kuning

pucat

Kuning kehijauan

Perang

kemerahan Ungu tua

4.6 Unsur dalam Kala 3

Nombor Kala = Nombor petala elektron 2. Jejari Atom (Saiz atom)

 Jejari atom halogen bertambah apabila menuruni kumpulan.

 Ini adalah kerana jumlah petala yang diisi dengan elektron bertambah.

3. Takat lebur dan didih

 Takat lebur dan didih halogan meningkat apabila menuruni kumpulan kerana

➢ Apabila jisim molar bertambah, daya tarikan van der Waals antara atom semakin kuat.

➢ Tenaga haba yang lebih banyak diperlukan untuk mengatasi daya tarikan van der Waals antara atom.

4. Ketumpatan

 Ketumpatan meningkat apabila jisim atom halogen meningkat apabila menuruni kumpulan.

5. Kekonduksian haba dan elektrik

 Halogen adalah konduktor haba dan elektrik yang lemah kerana halogen adalah bukan logam.

6. Warna

 Warna halogen menjadi lebih gelap apabila menuruni kumpulan.

7. Keelektronegatifan

 Keelektronegatifan adalah keupayaan atom untuk menerima elektron untuk membentuk ion bercas negatif.

 Keelektronegatifan halogen berkurang apabila menuruni kumpulan kerana

➢ Apabila jejari atom bertambah, daya tarikan antara nukleus dengan elektron valens berkurang.

➢ Ini menyebabkan atom lebih susah untuk menerima elektron apabila menuruni Kumpulan 17.

➢ Oleh itu, kereaktifan halogen berkurang semasa menuruni kumpulan apabila keelektronegatifan menurun.

1. Barisan mendatar unsur-unsur dalam Jadual Berkala dipanggil Kala.

2. Terdapat 7 kala dalam Jadual Berkala.

3. Unsur-unsur dalam Kala 3 ialah natrium, magnesium, aluminium, silikon, fosforus, sulfur, klorin dan argon.

4. Apabila merentasi kala dari kiri ke kanan, nombor proton meningkat.

5. Jadual di bawah menunjukkan sifat-sifat unsur dalam Kala 3.

Unsur Na Mg Al Si P S Cl Ar

Nombor proton 11 12 13 14 15 16 17 18

Susunan elektron 2.8.1 2.8.2 2.8.3 2.8.4 2.8.5 2.8.6 2.8.7 2.8.8 Jejari atom (nm) 0.186 0.160 0.143 0.117 0.111 0.104 0.099 0.094 Keelektronegatifan 0.9 1.2 1.5 1.8 2.1 2.5 3.0 - Takat lebur (℃) 98 649 660 1410 44 113 -101 -189 Takat didih (℃) 883 1091 2467 2355 280 445 -35 -186

Keadaan fizikal Pepejal Gas

Sifat kelogaman Logam Separa

logam Bukan logam

Kekonduksian Konduktor Semi-

konduktor Penebat

Perubahan Sifat-sifat Fizikal Unsur Apabila Merentasi Kala 3 1. Jejari Atom (Saiz atom)

 Jejari atom berkurang apabila merentasi kala dari kiri ke kanan.

 Unsur-unsur dalam Kala 3 mempunyai tiga petala yang diisi dengan elektron.

 Bilangan proton meningkat apabila merentasi kala tersebut.

 Penambahan proton dalam nukleus meningkatkan daya elektrostatik antara nukleus dengan petala elektron.

 Elektron ditarik ke nucleus dan menyebabkan jejari atom berkurang.

2. Keelektronegatifan

 Keelektronegatifan bertambah apabila merentasi kala.

 Saiz atom menurun semasa merentasi kala kerana daya tarikan nuklear meningkat disebabkan oleh kenaikan cas positif nukleus.

 Oleh itu, keelektronegatifan bertambah apabila merentasi kala kerana elektron ditarik dengan lebih mudah ke petala valens.

3. Keadaan fizikal

 Unsur-unsur dalam Kala 3 berubah daripada pepejal ke gas apabila

merentasi kala tersebut.

4. Sifat kelogaman

 Unsur-unsur di sebelah kiri kala tersebut adalah logam (Na, Mg, Al) dan silikon adalah metaloid atau separa logam dan unsur-unsur di sebelah kanan adalah bukan logam (P, S, Cl, Ar).

5. Kekonduksian

 Kekonduksian elektrik unsur-unsur berkurang apabila merentasi Kala 3.

 Natrium, magnesium dan aluminium adalah konduktor yang baik, silikon adalah semikonduktor manakala fosforus, sulfur dan argon adalah penebat.

 Kekonduksian silikon tidak sebaik seperti logam dan bukan penebat yang sebaik seperti bukan logam. Oleh itu, ia adalah metaloid.

Sifat-sifat Oksida Unsur Kala 3

1. Logam membentuk oksida dengan sifat bes. Oksida bes bertindak balas dengan asid untuk membentuk garam dan air. Ia tidak bertindak balas dengan alkali.

2. Bukan logam membentuk oksida dengan sifat asid. Oksida asid bertindak balas dengan alkali untuk membentuk garam dan air. Ia tidak bertindak balas dengan asid.

3. Amfoterik adalah oksida logam yang menunjukkan kedua-dua sifat asid dan bes. Ia boleh bertindak balas dengan kedua-dua asid dan alkali untuk membentuk garam dan air.

Kegunaan Unsur Separa Logam

1. Boron, silikon, germanium dan arsenik adalah separa logam. Mereka mempunyai kedua-dua sifat logam dan bukan logam.

2. Silikon adalah konduktor elektrik yang baik pada suhu tinggi. Ia digunakan untuk membuat cip mikro dalam litar bersepadu dalam industri mikroelektronik.

3. Separa logam digunakan untuk membuat diod, transistor dan komponen elektronik lain.

4. Bilangan pembawa cas dalam semikonduktor boleh ditingkatkan dengan

sedikit penambahan sedikit bendasing. Proses ini dipanggil sebagai

pengedopan.

1. Unsur-unsur dari Kumpulan 3 ke Kumpulan 12 dalam Jadual Berkala dipanggil sebagai unsur peralihan. Semua unsur peralihan adalah logam.

2. Sifat-sifat kimia unsur peralihan tidak mempunyai corak tertentu.

3. Jadual bawah menunjukkan sifat-sifat fizikal unsur peralihan dalam Kala 4.

Nombor proton Jejari atom (nm) Takat lebur (℃) Takat didih (℃) Ketumpatan (g dm ^-3 )

Sc 21 0.162 2836 883 2.99

Ti 22 0.147 1668 3287 4.51

V 23 0.134 1910 3450 6.00

Cr 24 0.128 1857 2671 7.19

Mn 25 0.127 1245 2061 7.21

Fe 26 0.126 1536 2862 7.87

Co 27 0.125 1495 2927 8.90

Ni 28 0.124 1455 2730 8.91

Cu 29 0.128 1084 2562 8.96

Zn 30 0.134 419 907 7.14

Sifat- sifat Istimewa Unsur Peralihan

1. Unsur-unsur peralihan membentuk sebatian bwerwarna.

• Larutan akueus unsur peralihan adalah berwarna.

Ions unsur peralihan Formula Warna dalam larutan akueus

Kuprum(II) Cu ²⁺ Biru

Ferum(II) Fe ²⁺ Hijiau

Ferum(III) Fe ³⁺ Kuning

Nikel(II) Ni ²⁺ Hijau

Manganat(VII) MnO ^4- Ungu

Kromat(VI) CrO 4 2- Kuning

Dikromat(VI) Cr 2 O 7 2- Jingga

⚫ Warna batu permata adalah disebabkan oleh sebatian unsur peralihan.

Batu permata Warna Unsur peralihan yang wujud

Delima Merah Kromium

Zamrud Hijau Kromium dan vanadium

Nilam Biru Ferum, titanium, kromium dan kuprum

Almetis Ungu Ferum dan mangan

4.7 Unsur Peralihan

3. Unsur-unsur peralihan boleh membentuk ion kompleks.

 Ion kompleks adalah ion logam peralihan dengan ligan (ion-ion atau molekul bukan logam) terikat padanya dengan ikatan koordinat.

2. Unsur-unsur peralihan mempunyai nombor pengoksidaan yang berbeza.

 Nombor pengoksidaan ialah nombor cas untuk sesuatu ion.

 Unsur-unsur peralihan boleh membentuk ion yang mempunyai nombor pengoksidaan yang berbeza.

Sebatian Formula kimia Nombor pengoksidaan

Vanadium(III) fosfat VPO 4 +3

Vanadium(V) oksida V 2 O 5 +5

Kromium(III) nitrat Cr(NO 3 ) 3 +3

Kalium kromate(VI) K 2 CrO 4 +6

Mangan(II) sulfat MnSO 4 +2

Mangan(IV) oksida MnO 2 +4

Kalium manganat(VII) KMnO 4 +7

Ferum(II) sulfat FeSO 4 +2

Ferum(III) oksida Fe 2 O 3 +3

Kobalt(II) oksida CoO +2

Kobalt(III) hidroksida Co(OH) 3 +3

Kuprum(I) oksida Kuprum(II) klorida

Cu 2 O CuCl 2

+1 +2

Ion kompleks Formula Unsur peralihan Ion diaminaargentum(I) [Ag(NH 3 ) 2 ] ⁺ Argentum Ion heksaklorokobaltat(III) [CoCl 6 ] ^3- Kobalt Ion tetraaminakuprum(II) [Cu(NH 3 ) 4 ] ²⁺ Kuprum Ion heksaaminaferum(II) [Fe(NH 3 ) 6 ] ²⁺ Ferum Ion heksasianoferat(III) [Fe(CN) 6 ] ^3- Ferum Ion tetraaminadikloroplatinum(IV) [Pt(NH 3 ) 4 Cl 2 ] ²⁺ Platinum

4. Unsur-unsur peralihan mempunyai sifat-sifat pemangkin.

⚫ Pemangkin digunakan dalam industri untuk mempercepat kadar tindak balas. Pemangkin tidak berubah secara kimia dalam tindak balas.

Proses industri Pemangkin Hasil

Proses Haber Serbuk ferum Ammonia

Proses Sentuh Vanadium(V) oksida Asid sulfurik Proses penghidrogenan Nickel Marjerin

Proses Ostwald Platinum Asid nitrik

5. Jadual di bawah menunjukkan beberapa contoh tindak balas antara larutan unsur peralihan dengan larutan natrium hidroksida atau ammonia.

Ion Fe ²⁺ Fe ³⁺ Cu ²⁺

Larutan natrium hidroksida

Formula

kimia Fe ²⁺ (ak) + 2OH ^- (ak) → Fe(OH) ² (p)

Fe ³⁺ (ak) + 3OH ^- (ak) → Fe(OH) ³ (p)

Cu ²⁺ (ak) + 2OH ^- (ak) → Cu(OH) ² (p)

Warna mendakan

yang terbentuk

Hijau kotor Perang kemerahan Biru

Kelarutanan Tidak larut Tidak larut Tidak larut

Larutan ammonia

Formula

kimia Fe ²⁺ (ak) + 2OH ^- (ak) → Fe(OH) 2 (p)

Fe ³⁺ (ak) + 3OH ^- (ak) → Fe(OH) 3 (p)

Cu ²⁺ (ak) + 2OH ^- (ak) → Cu(OH) 2 (p) Cu(OH) 2 (p) + 4NH 3 (ak)

→ Cu(NH 3 ) 4 2+ (ak) + 2OH ^- (ak)

Warna mendakan

yang terbentuk

Hijau kotor Perang kemerahan Biru

Kelarutanan Tidak larut Tidak larut Larut, membentuk

larutan biru tua.

Kegunaan Unsur Peralihan Unsur

peralihan Kegunaan

Titanium

Alat dan bahan implant untuk pembedahan.

Pesawat, penyaduran perisai, kapal laut dan kapal angkasa.

Proses pempolimeran boleh dimangkin oleh Titanium (IV) klorida.

Vanadium Proses Sentuh boleh dimangkin oleh Vanadium(V) oksida untuk menghasilkan asid sulfurik.

Kromium

Digunakan dalam penyaduran kerana ia memberikan lapisan oksida perlindungan pada permukaan.

Keluli nirkarat, pigmen cat dan pita rakaman.

Agen pengoksidaan.

Mangan Agen pengoksidaan dan pemangkin.

Ferum

Keluli untuk pembinaan bangunan, jambatan dan kenderaan.

Serbuk ferum digunakan sebagai pemangkin untuk menghasilkan ammonia dalam proses Haber.

Kobalt Elektrod bateri

Memancarkan sinaran gama untuk membunuh sel-sel kanser.

Nikel Menghasilkan duit syiling, magnet, penyaduran perisai dan keluli nirkarat.

Kuprum

Paip air dan wayar elektrik.

Dialoikan untuk membentuk gangsa, loyang dan kupronikel

Tindak balas logam dan asid boleh dimangkin oleh Kuprum(II) sulfat.