ii
PENGARUH LATIHAN BEBAN DENGAN METODE
PYRAMIDE SYSTEM
TERHADAP
MASSA
OTOT DADA MEMBER
FITNESS
PESONA MERAPI
GYM
SKRIPSI
Diajukan kepada Fakultas Ilmu Keolahragaan
Universitas Negeri Yogyakarta
untuk Memenuhi sebagian Persyaratan
guna Memperoleh Gelar Sarjana Olahraga
Oleh:
Wahyu Sasangka Putra
09603141036
PROGRAM STUDI ILMU KEOLAHRAGAAN
FAKULTAS ILMU KEOLAHRAGAAN
UNIVERSITAS NEGERI YOGYAKARTA
PERSETUJUAN
Skripsi dengan judul "Pengaruh Latihan Beban dengan Metode
Pyramide System
terhadap
Massa
Otot Dada Member
Fitness
Pesona Merapi
Gym"
yang disusun oleh
Wahyu Sasangka Putra, NIM 09603141036
ini telah disetujui oleh pembimbing
untuk diujikan,
Yogyakarta, Agustus 2015
Pem 'mb'ng,
Ahm
d
srulloh, M.Or
83 626 200812 1 002
SURAT PERNYATAA '
Dengan ini saya menyatakan bahwa skripsi yang berjuclul "Pengaruh Latihan Beban
clengan Metocle
Pyramide system
terhaclap
Massa
Otot Dacia Member
Fitness
Pesona
Merapi
Gym"
benar-benar karya saya sencliri. Sepanjang pengetahuan saya ticlak
terclapat karya atau penclapat yang clitulis atau cliterbitkan orang lain kecuali sebagai
acuan atau kutipan clengan mengikuti tata penulisan karya ilmiah yang telah lazim.
Tancla tangan closen penguji yang tertera clalam halaman pengesahan aclalah asli, jika
tidak asli, saya siap menerima sanksi ditunda yudisium pada periode berikutnya
Y ogyakarta, Agustus 2015
Yang me
atakan,
Wahyu Sasangka Putra
NIM
09603141036
PENGESAHAN
Skripsi yang berjudul "Pengarub Latiban Beban dengan Metode
Pyramide system
terhadap
Massa
Otot Dada Member
Fitness
Pesona Merapi
Gym"
yang disusun oleh
Wahyu Sasangka Putra, NIM 09603141036
ini
telah dipertahankan di depan Dewan
Penguji pada tangga114 September 2015 dan dinyatakan lulus.
DEWAN PENGUJI
Nama
Jabatan
Tanggal
Ahmad Nasrulloh, M.Or.
Ketua Penguji
セjNセNャNAセM
Sigit Nugroho, M.Or.
Sekretaris Penguji
セNセ
.\j.115'
NセZjNQQINセ
Cerika Rismayanthi, M.Or.
Penguji 1
Eka Novita Indra, M.Kes.
Penguji II
.5JU.!b
Yogyakarta, .... Januari 2016
awan S. Suberman, M.Ed.
071988121001
r
vi
MOTTO
1. Orang tua adalah guru pertama, dan guru adalah orang tua kedua. (Penulis)
2. Tiada hari tanpa olahraga. (Penulis)
3. Jangan menunda sebuah pekerjaan jika kita bisa lakukan sekarang. (Penulis)
4. Hidup adalah sebuah pilihan, pilihan dimana akan menjadi baik atau bahkan
sebaliknya menjadi kurang baik. (Penulis)
vii
PERSEMBAHAN
Bismillahirohmanirohim, seiring dengan doa dan syukur atas kehadirat
Allah SWT, Karya ini penulis persembahkan untuk :
1. Kedua orangtua tercinta, Ibu terkasih dan Bapak tersayang yang telah
memberikan dukungan melalui doa dan kasih sayangnya kepada penulis.
2. Adik yang tercinta, Pradipta Sasangka Putra yang telah memberikan
bantuan dalam bentuk moril kepada penulis.
3. Nadya Alfini yang telah memberikan doa dan dukungannya.
4. Rifky Riyadi yang sudah membantu penulis.
5. Teman-teman
seperjuangan,
Haditya
Nurman
Mahardhika,
Abdurachman Prabaninghuda, Gigih Nanaz Nazzala yang telah
memberikan semangat kepada penulis.
viii
PENGARUH LATIHAN BEBAN DENGAN
PYRAMID SISTEM
TERHADAP
MASSA
OTOT DADA MEMBER
FITNES
PESONA MERAPI
GYM
Oleh:
Wahyu Sasangka Putra
09603141036
ABSTRAK
Latihan dengan program latihan
Pyramide System
akan mempercepat
hasil latihan dibandingkan program latihan lainnya. Penelitian ini bertujuan untuk
mengetahui pengaruh latihan beban dengan metode
Pyramide system
terhadap
massa
otot dada member
fitness
pesona merapi
gym
.
Penelitian ini merupakan penelitian eksperimen. Populasi yang digunakan
dalam penelitian ini adalah
Member Fitness
Putra di
Fitness Centre
Pesona
Merapi Gym yang berjumlah 20 orang. Instrumen yang diperlukan dalam
penelitian ini adalah pita ukur dengan satuan
centimeter
.
Analisis data dalam
penelitian ini menggunakan uji
-t
, yaitu dengan membandingkan hasil
pretest
dengan
posttest
pada kelompok eksperimen.
Berdasarkan hasil uji statistik variabel diperoleh nilai uji-t antara
pretest
dan
postest
Latihan Beban dengan Metode
Pyramide system
terhadap massa otot
dada yang memiliki nilai t hitung 19.896 dengan t tabel 1.729 (df = 19) pada taraf
signifikansi 5%, oleh karena t hitung lebih besar daripada t-tabel maka ada
perbedaan yang signifikan. Dilihat dari nilai rata, maka diperoleh nilai
rata-rata
pretest
= 87.50 dan nilai rata-rata
postest
= 94.95, karena nilai rata-rata
postest
lebih besar dari nilai rata-rata
pretest
, maka ada peningkatan pengaruh
Latihan Beban dengan Metode
Pyramide system
terhadap Massa Otot Dada
sebesar = 7.45 atau 8.51%.
ix
KATA PENGANTAR
Puji syukur penulis panjatkan kehadirat Tuhan yang Maha Esa, atas
limpahan rakhmat-Nya, sehingga penulis dapat menyelesaikan skripsi yang berjudul:
Pengaruh Latihan Beban dengan Metode
Pyramide System
terhadap
Massa
Otot
Dada Member
Fitness
Pesona Merapi
Gym
.
Penulis sadar bahwa tanpa bantuan dari berbagai pihak skripsi ini tidak akan
terwujud. Oleh karena itulah pada kesempatan ini dengan segala kerendahan hati
penulis mengucapkan terimakasih kepada:
1. Bapak Prof. Dr. Rochmat Wahab ,M.Pd., MA., selaku Rektor Universitas Negeri
Yogyakarta atas kesempatan yang diberikan kepada peneliti untuk menempuh
studi sehingga peneliti dapat menyelesaikan studi.
2. Bapak Prof. Dr. Wawan S. Suherman, M.Ed., selaku Dekan Fakultas Ilmu
Keolahragaan Universitas Negeri Yogyakarta yang telah memberikan kemudahan
administrasi dalam perijinan penelitian.
3. Bapak Yudik Prasetyo, M.Kes., selaku Ketua Program Studi Ilmu Keolahragaan
yang telah memberi masukan dan pengarahan.
4. Bapak Ahmad Nasrulloh, M.Or., selaku dosen pembimbing, yang telah sabar
memberikan nasehat, bimbingan dan saran pada peneliti sehingga tugas akhir ini
dapat terselesaikan.
5. Bapak Drs. Sumarjo, M.Kes., selaku pembimbing akademik yang telah berkenan
memberikan ijin penelitian dan memberikan bimbingannya.
6. Bapak dan Ibu Dosen yang telah memberikan bekal ilmu selama penulis kuliah di
x
7. Teman-teman IKORA angkatan 2009 dan rekan-rekan semua yang tidak
memungkinkan disebutkan satu persatu, yang telah membantu penulis dalam
rangka penyelesaian skripsi ini.
8. Semua pihak yang tidak dapat disebutkan satu persatu yang juga telah
memberikan dorongan serta bantuan selama penyusunan skripsi.
Penulis menyadari sepenuhnya bahwa skripsi ini masih jauh dari
kesempurnaan. Dengan menghaturkan rasa syukur kepada Allah SWT, semoga
pembaca dapat menikmati dan memperoleh manfaat dari karya ini. Amin.
Penulis,
xi
DAFTAR ISI
Halaman
SAMPUL ...
i
JUDUL ...
ii
PERSETUJUAN ...
iii
PERNYATAAN ...
iv
PENGESAHAN ...
v
MOTTO ...
vi
PERSEMBAHAN ...
vii
ABSTRAK ...
viii
KATA PENGANTAR ...
ix
DAFTAR ISI ...
xi
DAFTAR TABEL ...
xiii
DAFTAR GAMBAR ...
xiv
DAFTAR LAMPIRAN ...
xv
BAB I. PENDAHULUAN ...
1
A. Latar Belakang Masalah ...
1
B. Identifikasi Masalah ...
6
C. Batasan Masalah ...
7
D. Rumusan Masalah ...
7
E. Tujuan Penelitian ...
7
F. Manfaat Penelitian ...
7
BAB II. KAJIAN PUSTAKA ...
9
A. Deskripsi Teori ...
9
1. Pengertian Latihan ...
9
2. Prinsip-Prinsip Latihan...
10
3. Komponen-Komponen Latihan ...
13
xii
5. Latihan Beban (
Weight Training
)...
20
6. Metode Latihan Beban ...
22
7. Penambahan Massa Otot (
Hypertrophy
) ...
28
8. Program Latihan
Hypertrophy
Otot ...
31
9. Profil Pesona Merapi Gym ...
33
B. Penelitian yang relevan ...
35
C. Kerangka Berfikir ...
36
D. Hipotesis Penelitian ...
38
BAB III. METODE PENELITIAN ...
39
A. Desain Penelitian ...
39
B. Definisi, Opersional Variabel Penelitian...
39
C. Populasi dan Sampel Penelitian ...
40
D. Instrumen dan Teknik Pengumpulan Data ...
41
E. Teknik Analisis Data ...
42
BAB IV. HASIL PENELITIAN DAN PEMBAHASAN ...
46
A. Hasil Penelitian ...
46
1. Deskripsi Lokasi, Populasi, dan Waktu Penelitian ...
46
2. Deskripsi Data dan Analisis Data ...
46
3. Uji Persyaratan Analisis ...
48
4. Pengujian Hipotesis ...
50
B. Pembahasan Hasil Penelitian ...
51
BAB V. KESIMPULAN DAN SARAN ...
53
A. Kesimpulan ...
53
B. Implikasi Hasil Penelitian ...
53
C. Keterbatasan Penelitian ...
53
D. Saran-Saran ...
54
DAFTAR PUSTAKA ...
55
xiii
DAFTAR TABEL
Halaman
Tabel 1. Inetensitas Latihan Beban ...
19
Tabel 2.
Training Parameters For The Hypertrophy Phase
...
32
Tabel 3. Program Latihan Otot
Chest
Metode
Pyramid system
...
33
Tabel 4.
Data
Pretest
dan
Posttest
Latihan Beban dengan Metode
Pyramide system
terhadap
Massa
Otot Dada
...
47
Tabel 5.
Frekuensi Data Perbandingan
pretest
dan
posttest
...
48
Tabel 6. Hasil Uji Normalitas Data...
49
Tabel 7. Hasil Uji Homogenitas ...
50
xiv
DAFTAR GAMBAR
Halaman
Gambar 1
.
Piramid Tunggal dan Ganda...
25
Gambar 2
.
Piramid Terpancung dan Skewed...
26
Gambar 3
.
Bagian-bagian otot ...
29
Gambar 4
.
Kerangka Berpikir ...
38
Gambar 5
.
Desain Penelitian...
39
xv
DAFTAR LAMPIRAN
Halaman
Lampiran 1. Lembar Program Latihan...
58
Lampiran 2. Surat Ijin Penelitian ...
59
Lampiran 3. Surat Kesanggupan menjadi Sampel Penelitian ...
60
Lampiran 4. Data Hasil
Pretest
...
61
Lampiran 4. Data Hasil
posttest
...
62
Lampiran 5. Olah Data Penelitian...
63
Lampiran 6. Surat Penelitian. Pesona Merapi
Gym
. ...
67
BAB I
PENDAHULUAN
A. Latar Belakang Masalah
Body Contest
Ultimate Body Contest, L-men Body
Contest
Body Contest
Men s Healt Body Contest
Body Contest
Event
! "
"
Performance
sixpack
!
"
#
!
dumbell
home gym
suplement
!
%&' (&)* +,+'-&.- + /+*%+0+%1 +.*+2*+3 +42&5*'//+1 +.* +2* 3+4*5+') +'%+ 0 +%
3+4* 5+' ) +6+4)* 3 +,7 ,+' 7 '47 , %&'/5* ') +.*.+2+ ,&- 82+'+'9: &3+* ' * 47 ) & '/+'
+) +'(+ 1+.* +2 * 3+4*5+' + ,+' %&%-7 +4 6&%-&'47 ,+' 3 &-* 5 0 &6+4 ) +' &;* 2 * &'9
:+3+5 2+47
Fitness Centre
)* <8/(+, +. 4+ (+ ' / 4 & %6+4'(+ 37 +2 )+' - &.1 +. * +2*2&. 4 + ,&3&' /, +6+' ;+2 * 3*4+2 07 ,7 6 3&'/, +6 +) +3+5
Fitness Center
= &2 8'+>&. +6*
Gym.
? &.) +2+. ,+ ' 5+2*3 6&'/+% +4+'- +5 @ + )*Fitness
= &2 8'+ > &. +6*GYM
2&- +/*+' - &2 +.member
% &' /*,7 4* 3+4*5+' ) &' /+' 47 A7 +' 7 4+%+6&'+%- +5+'
massa
8484 9B +3+%6&3+,2+'+ +''(+ 2&- + /*+'- &2+.member
2+3+5%&'&. &6,+' 3 +4*5+' - &-+' 4 &.5+) +6 6. 8 /+% 3+4 * 5+'9 >&'7.7 4 6&'/+3 + %+'
6&'7 3* 2 - +'(+, 4 &.A +)* , &2+3+5+' (+' / %&') +2+. ) +3 +% 6. 82 &2 6&3+,2 +'++'
6. 8/+% 3 +4*5+'9C 8'485'(+
member fitness
4* ) +, %& ' (&2 7+* ,+' - &-+'3+4*5+'4&. 5+) +6 , &%+% 67 +' 47-7 5 (+ ' / )* %* 3* ,* ,+. &'+ 2&4* +6 8. +' / % &%*3*,*
,&%+% 67 +'47-7 5(+' /- &.- &) + D- &)+9
E&-7/+.+' ;* 2*, % &3*- + 4 ,+' 6&. ,&%-+'/+' )+' ,&% +%67 +' ;*2 * ,
2&0+.+ %&'(&37.7 59 F7-7 5 4* ) +, 5+' (+ )* 3+4* 5 + /+. 4&.-&'47 , ) &' /+' -+*,G
4&4 +6* A7 /+ )* -7 47 5,+' , &2&5+4+' A+'47 ' / )+' 6+.7D6+.7 + /+. 47-7 5 %&'A+)*
-7 /+.9 H 3 +5. + /+ 3+4* 5+' - &- +' 4*) +, +,+' > & %- &.* , +' ,&2 &5+4+' 2 & 0 +. +
%&' (&37.7 5G ) &%* ,*+' A7 /+ A*,+ * ' /*' %&'0+6 +*' (+ )&' /+' 3 +4*5+' +&. 8-* ,
2&6&. 4* - &. 3+.*G - &.2&6&) +G - &.&'+' /G * 47 A7 /+ 4*) +, +,+' % &%-7 +4 47 -7 5
%&'A +)*3 &-* 5,7 +4 9H 3&5,+.&'+*47)* 6&.37 ,+', &2&* %- +'/+'+'4 +. +, &)7 + ' (+
) +' 5+3 *'* ) +6+4 )* 0+6+* %&3 +37* 3+4* 5+' - &- +'9 ?* 3 + *'/* ' %&%*3*,* ,8')*2 *
47-7 5 (+' / 6.* % +G- +*, -&.7 6+- &'47 ,47-7 5 (+ ' /* ') +5 %+7 67 ' ,7 +4)*2 &. 4 +*
JKL KMN O J KP QRN KSKJ TUR VMO WXYYZ[ Y \]^ KN J K_ ` RN aMb MO _ RcK dMSMN eO fO _
fRJOUM_NgM MU M JO dM _ h` b hN RN gM Nd b R Si K UO` OiO_O^ gMOJK _ hNUO fO eOf O_ gMNd
cMO_^ei R_f O cO iOJMfW_ RiRN J KSMN ]^UMN_ hNUOf OhJ hJgMN dcMO_P
jMi M` ` Ri M_ K_MN i M JO kM N^ f RcMO_NgM `R`O iO _O JKL KMN gMNd L RiMf UMN
JRSM SMk^ M SJONgM `RNdRS JO MbM gM Nd O N dO N UO aM bMO UMi M` iM JOkMN JRSf RcKJP
TbM_Mk O NdON `RNMO __M N cRSM J cMUMN^ ` RNdK SMNdO _MUMS i R`M_ UMi M` J K cKk
fRkO N ddM b RNM` bOi MN `RN LMUO i RcOk cMO _^ b R`cRN JK_MN
massa
hJhJ^ ON dO N` RNM`cMk _ R_ KM JMN^ _RaRb M JMN^ MJM K KN JK_ ` RNU K_ KN d M_ JO lO JMf U Mi M`
hiMk SMdMiMON U MNON dON ` RNM` cMk _ RcK dMSMNJKcKk cRSKbM _ h` cO NMfOcRN JK_
gMNdUOO N dON_MNUO f RSJMO_ RcKdM SMN
cardiovaskular
WLMN JKN dUMNbMSK]UMNiMO NfRcMdMONgMP
mRSU MfM S_ MN hcfR SlMf O bRN Ri O JO fRi M`M UO iMbMNdM N^ UOUMbM J_MN cMknM
UM SO fR` KM JKL KMN i MJOkMN JRSfRcKJ^ b Sh dSM`
hypertrophy
MJM K b RN M`cMkMN`Mf f M hJ hJ gMNd bMiON d UO `O NMJO hiRk
member fitness
P oM SRNM UMbM J` R`cRN JK_JKcKk`RN LM UO OU RMiUMNM JiRJOfU RNdM N hJhJphJ hJJ KcKk gMNdc Rf MS
UMN _ h`b hf Of O i R`M_ fRUO _O J^ fRSJM UMbM J UOdKNM_MN KN J K_ ` R` b RShi Rk
b SRfJMfO Po KMi O JMfJ KcKk gM Nd cMO_UO b RShiRk JOUM _fR`M JMp`M J McRfMSNgM hJhJ^
M_MN JRJMbO L K dM cR SU Mf M S_MN _ h` b hf Of O W_M UM S iR`M_ UMi M` J Kc Kk ]^
_ Rf RO ` cMNdMN Wf O ` RJSO ]^ ` Kf _ Ki MSOJMf W_ R_ R_MSMN]^UMN b Shb hSf OP qiRk _M SRNM
O J K^ UMiM` SMNd_M `R`cRN JK_ JKcKk KN J K_ JKLKMN MbMb KN^ b R SiK ` Ki MO
` RN dRNMi cRN J K_ UMN _M SM_ JRS J KcKkP mRSO_ MN b R SkM JOMN R_f JSM bMUM cMdO MNp
stuvwvxy z{|{ } t|~| vux v| t u~ x vzv u x~ u xv
fitness
t w { x~ | tw v t ut x v~ w~ u~ w~u~ w x~ u ~ x ut u t ~~ |~ t w u u u t u x~u xt w t| ~~ {{~
v vu ~ |{ {~}w~u~ w~u~ wxt wt vx t~ ~ x~u u
t t| x~ u u t u|{~ u ~ | u x~ u u { ~ v x~ u
wv t vu ~ wu x v x vzv u uzt t t uu wv
overload
t ut ~ u
progress
t u~ u| x x~ u t w~ xspecific
| v v u~ u~ ~ v
reversible
| t ~ x~ | t | | u |t vu u|t x u u
continuitas
xt wv u tw|t uz vx u ~ u w~ w u ut wv~| u | v| u x~ ut uuvwvx u ut u w
t ~u w~u~ x~u t x~ { w u wv t ut x v~ u t ut wx~
t x{t t x{t x~ u s ~ u ~ u wv t ~ ~ u t~~|~ ~xt
x v t x{ t x~ u u {{| vu ~ t { wu t v t~~ xv
t ut w|u tx{t x~u u | u ~ | v|u v| u u v
yt ~|~ u v ~ u v t w x~ tx{t u ~ xv~xv z | u
t u~ v| u |t { u u st uvwvx t ~ tw ~
t x{t x~ u u x ~vu| u vuxv| t uv vu x v t w u u
w{ w x~ u ux w ~ u tx{t
Super Set, Compound Set, Set Blok/Set
System, Circuit Training, Pyramide System, Drop Set
u ~ u | ~t x{t t x{t x~ u ~uu t |wt u ~xv tw u u w{w x~ u
u x t ux~ u y~
Fitness Centre
u | { wu u x~ uhypertrophy
{ x{ xt uut u vu| u w{w x~ u
set system
compound set
x v¡¢£ £¤¥¥£¦£¤ § £¨©£ ª £ «¬¨ £¤ ¢¤ ¥£¤ ® ¤¥¥¯¤ £°£¤ ¦ ±²¥±£® ª £«¬ ¨ £¤
Pyramide System
£° £¤ ®® ¦ ±³¦ £« ¨ £´¬ ª ª £« ¬¨ £¤ « ±´§¯ « ¢¬§ £¤ ¢¬ ¤¥°£¤¢¤ ¥£¤ ¦ ±²¥± £® ª £«¬ ¨ £¤ ª £¬¤¤µ£¶ ·®£¨ £® £¤ ¬ ¤¬ ¸¯ ¥£ § ±¦¤¥£±¯¨ « ±¨£ ¢£¦
member
§ £±¯ ¹ ¯¤ «¯ ° ® ¤ ¥¥¯¤ £° £¤ ¦ ±²¥±£® ª£«¬¨ £¤Pyramide System
¯ ¤ «¯ °¦¤ £®§ £¨ £¤
massa
² «² «¢£¢£¹¦ £¢£¨£ª´§ £ ¥¬ £¤§ ´ £±¢£±¬member
§ £±¯§ ª ¯®¦ ±¤ £¨ ®ª£°¯ °£¤ ª £«¬¨ £¤ ´£®£´°£ª ¬ ¶ º¬«£®§ £¨ ¢¤ ¥£¤ ´®£°¬¤ § £¤ µ£ °¤µ£
® £¸ £ª £¨ »® £¸ £ª£¨«¤ « £¤¥¢¯¤¬ £
fitness
§ ´ ±«£³²¤ «²¨¦ ±² ¥±£®ª £«¬¨ £¤¢£ ±¬£ «ª «§¬¤ £±£ ¥£¹µ£¤¥°§ £¤µ£ ° £¤ª £«¬ ¨ £¤®¤¥¥¯¤ £° £¤¦ ±² ¥±£®
Pyramide System
¶· £¢£¨ £ª ¢£ª£® ª£«¬ ¨ £¤ § ª¯® «¤ «¯ ´® ¯ £ ² ±£¤¥ ³² ³² ° ®¤¥¥¯¤ £° £¤
£«£¯ ® ¤ ±£¦ °£¤ ® «²¢
Pyramide System
¯¤ «¯ ° ª £«¬¨ £¤ ¶ º£ª £® ¦ ±² ´ ´ª £«¬¨ £¤ £¢£ ´¯£« ¯ ¨¯ °¯ ® ¢£¤ ¦ ±¬ ¤ ´¬¦ « ±«¤ «¯ µ£¤¥ ¨ £±¯ ´ ¢¬«£ £«¬ ¢£¤ ´ ³£± £
®¦¬±¬° °¬ ª® ¯ £¤ «ª £¨ «±§¯ °«¬ ¢£¤ «±¯ ¸¬ ´ ³£± £ ¸ª£´ ´¬ ±¬¤¥ ¢¤¥£¤
§ ±°® § £¤¥¤µ£ ¬ª ®¯ ¦ ¤ ¥«£¨¯ £¤ ¼½¯ ´ ¬¤ ¢°°¶¹ ¾¿¿ÀÁ ÂÂö º£ª£® ¨ £ª ¬¤¬ £¢£
¨¯ °¯® ° °¨¯ ´¯ ´ £¤ ¢£¤ ¦ ±¬¤ ´¬¦ ¬ ¤ ¢¬ Ĭ¢¯ £ª µ£¤¥ ¦ ±ª¯ ¢¬ ¦ ±¨ £«¬ °£¤ ¶ Ť ¯ ±¯ «
½¯ ´¬¤ ¢°°¶ ¼¾¿¿ÀÁ ÂÆà ¹ ¨¯ °¯® ° °¨¯ ´¯ ´ £¤ Å® § ±¬°£¤ «¯¤ «¯ «£¤ § £¨ ©£
ª £«¬¨ £¤ µ£¤¥ ¢¬§ ±¬ °£¤ °¦ £¢£´ «¬ £¦ ¬¤ ¢¬Ä¬ ¢¯ ¨ £±¯ ´ ´ ´¯ £¬ ¢¤¥£¤ °§¯ «¯¨ £¤
« ±¨ £¢£¦ °®£® ¦¯ £¤ ¢ £¤ ° « ± £® ¦¬ª£¤ Ǭ ´¬ ° ¼
biomotor abilities
à ³£§ £¤ ¥²ª £¨ ±£ ¥£¢ £¤°²¤ ¢¬ ´¬²§ ¸ °«¬Ç¢£±¬ ¬¤ ¢¬Ä¬ ¢¯´¦ ±«¬¯®¯ ± °±²¤²ª ² ¥¬´ ¹¢£¤¯ ® ¯±
¦ ±°® § £¤¥£¤¤µ£¹ °® £®¦¯ £¤ Ǭ´¬° ¢£¤ ® ¤ «£ª¤µ£ ´ ££« ¬ «¯ ¹ ´ ±« £ ³¬ ±¬ °¨ £´
µ£¤¥¢¬ ®¬ ª¬°¬ ¶
È ª £¬ ¤ ¬«¯ ¹ ¢¬ ¢£ª £® ª £«¬¨ £¤ £¢£ ¦ ±¬¤ ´¬ ¦ ª £«¬¨ £¤ ¼¦ ±¬ ¤ ´¬¦ ¬ ¤ ¢¬ Ĭ¢¯ £ª ù
µ£¬«¯ ´ «¬£¦ £«ª « ® ±¯¦£°£¤ ¬¤ ¢¬Ä¬ ¢¯ µ£¤¥ ¯¤¬ ° ¢£¤ «¬ ¢£° £¢ £ ¢¯ £ ¬ ¤ ¢¬Ä¬ ¢¯
ÊËÌÍÎÊÏÎ ÌÍÐ ÑÎ ÒÓÔÕ ÔÖ × ÔØÔÐ ÙÔÌÔ Ð ÌÕÐ ÚÐ ÕÏ Ñ Î ÒÍÎ × ÏÑ ÙÎ ÒÎÔ ÊÍÐ ×Î× Ô Ì ÛÔÑ ÐÓÔ Ì
ÔÑÔ ÏÖÏÌ ÙÎÑ ËÕÎ ÛÔÑÐ ÓÔ Ì Ì ÜÔÝ ÞÐÍÔ ÍÔ ßÔ Í Î ÍÎ ËÒÔÌ Ø ÛÎ×Ð Ó àËàËÊ Ù Î ÌØØÏÌÔ ÊÔÌ
ÙÎÑËÕÎÛÔÐÌÌ ÜÔá ÕÔ ÒÐÖÔ ÕÔÙÎ ÌØØÏÌÔ ÊÔ ÌÙÎÑËÕÎÜÔ ÌØÕÐÑ Î ÌÑ ÏÊÔ ÌËÛ ÎÓ
personal
trainer member fitness
ÝâÎÌÔ ÌØØÔ ÖÐ Ó ÔÛ Ñ Î ÒÍ Î× ÏÑá ã ÏÍÎÐ Ì ÕÊÊÝ äåææçè éæ ê ×Î ÒÖ ÎÌÕÔ ÖÔÑ ×ÔÓë Ô
ÙÎÑËÕÎ
piramide system
ÙÎÒÏÖÔ ÊÔ Ì Í ÔÛÔÓ ÍÔÑÏ Í ÐÍÑ Î Ù ÛÔÑ ÐÓÔ Ì ÊÎ ÊÏÔÑÔ Ì ÜÔ ÌØÕÐ ÖÔ ÌÕÔ ÌØÙÎ ÙÐ ÛÐÊÐÎìÎ ÊÖÔÛÐ ÌØ×ÔÐ ÊÕÔÛÔ ÙÖÎ ÌÐ ÌØÊÔÑÔÌÊÎ ÊÏÔÑÔ ÌÝ í ÎÒÌÜÔ ÑÔÔ Ì
ÑÎ ÒÍÎ× ÏÑ ÙÎÌßÎÛÔ Í ÊÔ Ì ×ÔÓë Ô ÙÎÑ ËÕÎ
piramide system
ÓÔ ÒÏÍ ÕÐÊÏÔ ÍÔÐ ËÛÎÓpersonal trainer
ÊÔ ÒÎÌÔ ÙÎÑËÕÎ ÐÌÐ ÍÔ ÌØÔÑ ÕÐÖÒÐ ËÒÐÑ ÔÍ ÊÔ Ì ×ÔØÐmember fitness
ÜÔ Ì ØÐÌØÐ ÌÙÎÛÔÑÐ ÓÕÔ ÌÙÎ Ù ÖÎÒ×Î Í Ô ÒËÑËÑ Ý
ÞÎ ÒÕÔ ÍÔ ÒÊÔ Ì Ö ÎÒÙÔÍÔÛ ÔÓ Ô Ì ÜÔ ÌØ ÕÐ ÖÔ ÖÔÒÊÔÌ ÕÔ Û Ô Ù ÛÔÑ ÔÒ × ÎÛÔ ÊÔ ÌØ
ÙÔ ÍÔÛÔÓ ÖÎ ÌÎÛ ÐÑ ÐÔ Ìá ÙÔÊÔ ÖÎÌÎÛ ÐÑ Ð ÙÎ ÒÔ ÍÔ ÖÎ ÒÛÏ ÙÎÌÎÛ ÐÑ Ð ÖÎ ÌØÔ ÒÏÓ ÛÔÑ ÐÓÔ Ì
×Î×Ô Ì ÕÎ ÌØÔ Ì ÙÎÑ ËÕÎ
pyramide system
ÑÎÒÓÔ ÕÔ Ömassa
ËÑ ËÑ ÕÔÕÔmember
fitness
ÖÎ Í ËÌÔÙÎ ÒÔ ÖÐØÜÙÝB. Identifikasi Masalah
âÎ ÌÏÒÏÑ ÛÔÑ ÔÒ ×ÎÛ Ô ÊÔ ÌØ ÕÐ ÔÑ Ô Íá ÕÔ ÖÔÑ ÕÐ Ð ÕÎ ÌÑ ÐìÐ ÊÔ ÍÐ ÙÔ ÍÔÛÔÓ ÍÎ×Ô ØÔÐ
×Î ÒÐÊÏÑ è
îÝ âÐ ÌÐÙÌ ÜÔÖÎ ÙÔÓ Ô ÙÔ ÌÑ Î ÒÓÔ ÕÔ ÖÙÎÑ ËÕÎÛÔÑÐ ÓÔÌÜÔÌØÔ ÊÔ ÌÕÐÑ Î ÒÔ ÖÊÔ ÌÝ
åÝ âÔÍÐ Ó×ÔÌÜÔÊÙÎÙ×Î ÒÜÔ ÌØÍ ÔÛÔÓÕÔÛÔ ÙÙÎ ÌÎ ÌÑ ÏÊÔÌ×Î×Ô ÌÛÔÑ ÐÓÔ ÌÝ
ïÝ ÞÎÛ ÏÙ ÕÐÊÎÑÔÓ ÏÐ ÖÎ ÌØÔÒÏÓ ÛÔÑÐ ÓÔ Ì ×Î× Ô Ì ÕÎ ÌØÔ Ì ÙÎÑ ËÕÎ
pyramide system
C. Batasan Masalah
ñòóôõ óôö÷ øùöú ó ûö üòýþ öúö øöÿö ó ö óù ó÷ù þ òó ö ôö öôö ý ü òþö ÿöú ö ó
÷õ ö þ òøòöý þöö üòó òøõ÷õ þ òþ ö ÷öú õ ü òý þöú öøö ÿö ó üö ö üòó ôöýù ÿ øö ÷õÿö ó
òö ó òó ôö ó þ ò÷ ò
pyramide system
÷òý ÿö öümassa
÷÷ ö ömember
fitness
ü òú óöþ òýöüõgym
D. Rumusan Masalah
öýõ õ òó÷õ õ öúõ þöúö ø ö ÿ ö ó ö ÷öúö ó þöú ö øöÿ öüö ÷ õýù þùúö ó
þöú ö øö ÿ ü òó òøõ ÷õö ó úòöôöõ òýõù ÷ öö ÿ üò óôö ýù ÿ øö ÷õÿöó òö ó ò óôö ó
þò÷ ò
pyramide system
÷òý ÿö öümassa
÷÷ ö ömember fitness
üòúóöþòýöüõô ûþ
E. Tujuan Penelitian
Tujuan penelitian ini adalah untuk mengetahui pengaruh latihan beban
dengan metode
pyramide system
terhadap
massa
otot dada
member fitness
pesona merapi
gym
.
F. Manfaat Penelitian
Penelitian ini diharapkan dapat Memberikan masukan dan informasi
yang dapat ditinjau:
1. Secara Teoretik
a. Memberikan sumbangan perkembangan pengetahuan, khususnya
dalam bidang kebugaran.
b. Dapat dijadikan bahan kajian bagi peneliti selanjutnya sehingga
8
2. Secara Praktik
a. Memberikan masukan dan pengetahuan bagi para instruktur agar
lebih tepat dalam menentukan metode latihan.
b. Memberikan pengetahuan bagi para
member
dalam menentukan
metode untuk merancang program latihannya.
c. Memberikan pengetahuan kepada
management
Pesona Merapi
Gym
KAJIAN PUSTAKA
A. Deskripsi Teori
1. Pengertian Latihan
(
! "# $ % & & '' (''% ') *$+ ( ) ',*
-
)$ % ) % ) (%% -. ) & ' &(
$ % & & ' ' & *$ $ ( *$ *+ (
% ' /' + % % & / ' *$+ ) '
&' '''
.
0) 1
(
2 ! 3 # $ ) $ % % * 4 56 78984(
' # % , & * $ * *$% (' )
(
)& ').
: $ +% & $ *+% &/ ' /' ( % % * ( * *) * *$
-:$ '* ' &'' &(%& % % & * $
( * ' % ) & + % % )
,
)& ' ) & ) % $+% % & ' & &) ) (
, )
,
'$ $ ) & ,& &); (
.
) ( +
(
33 ! 3 # $ % & ' & ' '& *$ $ *$ *+ ( % ' / ' +
% %& /' & *$+ ) ' &' ' $
@AAB
(
CDDE F GH IJK LMJN(
OP QRS RS T)
U IJMVJ WJ J @J IJ M XVUY ZY XZN[Z\ X]V NJJ N^ZVU IJMVJWJ \ ZIJ I ]L XZN @ZAJKJ N LI\ L JM [JN W ^ZV@JY JVAJ N XV LNY LX
-
XVL NY LXIJKLMJ NB YZ_JV J KZVJK ] V @JN K ZVZN_J NJ Y ZM L N WWJ \Z\ XZVK L NWWL AZ\J\ X]J N
@J NAZY LJ XJNU IJM VJWJ `JNa
2. Prinsip-Prinsip Latihan
bV L NY L X IJKLMJ N \ZV ]XJ AJNMJ I
-
MJ I [J N W M JV]Y @LK JJKL,
@L IJ A]AJ N JKJ ]@LM L N@JVL JWJ V K]c ]J N IJK LMJ N @ J XJK KZV_J XJ L Y ZY ]J L @ZNWJ N [JNW
@LMJVJ XAJNa bV LNYL X
-
XVL NYLX IJK LMJ N \Z\ LI LAL XZVJ NJ N X ZNKLNW K ZVM J @JXJY XZAdLYLU IU WLY@J NXY L AU IU WLY^JWLU IJMV JWJ ` JN
(
e]AJ @L [JNKU BCD GGF Gf H.
gZN WJ N \Z\ JMJ\ L XV L NY L X
-
XV LNYL X IJK LMJ N JAJ N \ ZN@]A]NW ]XJ[J @J IJ \\ ZNL NWAJKAJ NA]J ILKJYY]JK ]IJKLMJ Na
gJ IJ\Y JK ]AJ I LK JKJ X\]AJ
,
YZI]V ]MXV LNYLXIJK LMJN@JXJK@LKZVJ XAJ NYZ_JV J^ZVY J\ JJ N@J NY J I L NW\ZN@]A]N W
.
h XJ^L IJJ @JXV LNY LXIJKLMJ N[J N WK L @J A@LKZVJ XAJ NB\J AJJAJ N^ZVX ZN WJ V ]MK ZVMJ@JXAZJ @JJ Nd LY LA@J NXY LAL Y
U IJMVJWJ` J NBi@ Z\ L ALJ NXZN@J XJKe]AJ @L[J NK UjC D GGFGf H
.
kZN]V]Kgc U AUb ZALA
(
CDDD F Gl H]NK]A\ZN_J XJ LK ]c ]J NIJKLMJ NJKJ ]mR OS no oYZ_JVJ U XK L\J I
,
\ J AJ XZV I]\ZN WZKJM ]LXV LNY L X-
XV LNY LX@JY JV@J IJ\IJKLMJ N mR OS no o [J N W \Z\ L IL AL XZVJ NJN [JN W Y JNWJK XZNKLNWKZVMJ @J X JY XZA
d LYLU IU WLY \J ]X]N XYLAU IU WLYa h@J X]N XV LNYLX
-
XV LNY L X @JYJV @J IJ\ IJK LMJ N\ ZN]V ]KgcU AUb ZAL AjCDDD FGl HJ @J IJMYZ^JWJ L^ZVL A]K F
J
.
b L ILMIJKLMJ N[J N WZdZAK Ld@J NJ\J NpJK LMJN
-
IJK LMJN [J N W @L XLI LM MJV ]YIJM \ J\ X] ]NK ]A \ ZN_JXJ Lrst su sv rwtw x y z{|wt w s x}~}w { u z sv |zt w x rw{ wyw { }w { zt zx s
w xw w { w rw
,
w{s t wy w{ rs xw w w { rwtw x u z s v | ztwxyz{|wtw sx }~}w {x zxwt s}w { wy w {w xw} z w us{ wwyw {xzxwt sx srw
zzxs }w { |ztwx
,
zvs {w w{ y z{~wuw{s w w { yzw w w {z~ zy}w {w xw } z w {w{
y s {w suw xs vw {rw {t uwvsr}t
{x }yz{|wtw sx}~ }w{uw x svw { z|w wt x sy w urs ww {w {~ w{w {
vw { w y zu svw x uw xs vw { { w w ~w x zxwt s ~ } w t uw vs r}t w xw }
z swww {{ w
,
w {s rw u wy vw u t z{ w x} w { y w w { rw { s xsw vw x{ w.
y s {w s uw xs vw { t z{w x }w { y ww { rw { s x swvw x w w{ w { w x
yzyt z{w}vszzvw s uw {uw xs vw {
|
.
w x svw {vw }yzy t }{ wsw ww {wx w }x}~}w { w { ~zuw { zt w wu uw xs vw{ vw} }rw v rsx z{x}w { }{x} y z{zxw v}s
x }~}w { w { w w {rs|wtwsrw {t uwuw xsvw {wt w w { w w {rs }{w w {
r zy zw{w {vw }
(
zw {u z svrw { (
y z{s {w x)
zy zw {w { rw uwy uw xs vw { vw } u z s v z w x rs w{rs{w xs s xw
zvws
-
vw s rw { rsx s{w xw { z|w w z xw vw t zvs{w ywy t }
.
¡¢ £ ¤¥¦§¢ ¨ ¡© ª«¬ ®¬(
¯£°§°§ ±² ¤¢¤ ²¢ ³¢ ²° ´µ¶²´ ´ ¡¢ £ ¤ · ¤ ¸ ²¢ ¹¢´¢£ £ ¦°§ ²¢§§ ° ¢¯ ¤ ²¤¸ ¤ ¡°º° ¤
· ¤ ¸ £¤ ² ¯ ²¢ ¹ ¯ ¢
,
¥ ¦§¢ ¨ ¡ ¯£°§°§ ² ¤ ¡¢ ² ¯ ¥ ¶´£ ²¢§ » ¯ ¤¤ ¡ ¦ § ¡°¶¦ ¤¸²¤ ¸ ¤´ ¢¤¤·
.
¨
.
Reversible
(
¯ » ¥ ´¢ § ´)
¼¢¤¸¯ ¡¯ ¥ °¸ ¦ ¤· ¤ ¸¡ ´ £²¢ ½ ¹ ¢§§¶¦ ¤¸ ¯ ¤¥ ¦ ¤ ¸§ °¦
- ¤¸§°¦ ¡ °¦°¤ ¥ £¯ ¤ ¥¢§ £¢´ ¤¸ § » §¯ ´¢
,
º¢ ¯ ´ ¡¢ £ ¤ ¡¢ ² ¯²¢¯¦º ¯ ¤ §½ ¦ ¡¦ ¡ °¦ ² ¤ ¡¦ °§ »¤ ¦ °§ § ¹ ¤ º ¤¸ ¡ £°¤ ²¤ ¸ ¤
¡ ¯ ¦ ¤² ¤²¶§ ¢§· ¤¸¡ ¹ ¡
.
¸
.
¼ ¢ ² ¯» » ¯§ ¯ ¤¯ » »¹° ¤² ¤¯¡ £ ¤ ¤¾ ¦¶¸¦ » ´ ¡¢ £ ¤ £ ¦ °§²¢°¯°¦§ §° ¢¥ ¡ §¯» »¹° ¤² ¤¡¢² ¯
¥ ¶´ £ ²¢¹ ¯§ ¯ ¤¿ » ¯ ¢ ¡ ° §¥´°» ´ ¡¢ £ ¤ ¥ ¥ ¤ ²¢´ ¯°¯ ¤
¹¤¸°¯°¦ ¤¯ » »¹° ¤ ¤¸¯ ¡ ¤ À
£À
Continuitas
(
¡¦°§² ¤¥ ¦¯´ ¤ º °¡ ¤ ± ¡¢£ ¤ §¥ ¢¯¤· ²¢´ ¯°¯ ¤ § ½ ¦ ¡¦ °§
-
»¤ ¦ °§ ² ¤¥ ¦ ¯´ ¤ º°¡ ¤ §£¢¤¸¸ »¢ ¤¢» ´ » »¹°¤· ¢ ¨ °¤ ¸§¢ » » ¹¦ ¡ £ ¤ ¯ ¤
¯¶¤ ²¢ § ¢ ¯¥ °¸ ¦ ¤ ¸ ¦ ¡¢² ¯ » ¤ °¦ °¤ ² ¤ » ´ £ ¥¢§ °¤ ¡ °¯
»¤¢¤¸¯ ¡¯ ¤¡¢¤¸¯ ¡¯¥ °¸ ¦ ¤§½ ¦ ¶¹¡¢» ´
.
¢
.
Á¢¤ ² ¦¢½ ¦ · ¤ ¸§ ´ £² ¤» ¦ °¸¢ ¯ ¤Â ¤¸ ¤ ´ ¡¢£ ¤ ²¤ ¸ ¤ ½ ¦ · ¤¸ § ´ £ ² ¤ ¡¢ ² ¯ ¥ ¦ ¯¶¤§ ¹À
à ¦¤ ´ ¡¢£ ¤ · ¤ ¸§ ´ £ ¯ ¤» ¦ °¸¢ ¯ ¤² ¤¥ ¦² »¹ ¯¥ °¦ °¯¹ ²
£ § ¢ ´ ´ ¡¢ £ ¤
.
Ä ´ » £ ´¢ ¤¢ ¥¢§ ²¢½ ¶¤ ¡ ¶£¯ ¤§ § ¶¦ ¤ ¸ · ¤ ¸ ¥ ¦´ ¡¢£ÇÈÉÊËÊÈÌÍÊ
,
ÎÊÏÊÌÍÊ ÐÑÌ ÒÒÓÌ ÊËÊÌÔÐ ÑÌÒÒÑ ÏÊËË ÊÌ ÕÊÖ È×ÊÌÌÍÊ ÇÊÌÉÑÌ ÒÊÖ ÓÏÊÌÌÊ ØÊÙÙ Ê ÊÖÐ Ñ Ì ÒÒÓÌÊËÊÌÊ ÕÊÖÖÑ ÏÙÑ ÚÓÖ
.
Û ÊÌ ÒÊÌÙ ÊÐÉÊÈÙ Ê ÕÊ×Ð ÑÌ ÒÒÓÌÊËÊÌÌÍÊ
,
ÍÊ ÌÒÊ ËÊÌÚÑÏÊË ÈÚÊÖØÊÖ ÊÕÇÈËÑ ÐÓÇÈÊÌ×Ê ÏÈ.
Ü
.
ÝÊË ÓË ÊÌÕÊÖ È×ÊÌÇÑÌÒÊÌÓÏÓÖÊÌÍÊ ÌÒÚÑÌ Ê ÏÞÊ×ÊÉÊÌÕÊÖÈ×ÊÌÐÑ ÏÓÉ ÊË ÊÌÏÊÌÒËÊÈÊÌÇÊÏÈÉ ÏßÙÑÙÚÑ ÏÕÊÖ È×ÇÊ ÕÊÐ
Ù ÊÖ Ó Ù ÑÙÈ ÕÊÖÈ×ÊÌ ÇÊÌ ×Ê ÏÓÙ ÓÏÓÖ ÐÓÕÊ È ÇÊ ÏÈ
warming-up
,
ÕÊÖÈ×ÊÌ ÈÌÖ È,
ÇÊÌ
coling-down
.
ÛÊÌ ÒÊÌ ÕÊË ÓËÊÌ ÕÊÖÈ×ÊÌ ÙÑ ÚÑ Õ ÓÐ ÉÑÐÊÌÊÙÊÌ àËÊÏÑÌ ÊØÓÌ ÒÙ È ÉÑÐÊÌÊÙÊÌ ÙÊÌÒÊÖ ÉÑÌÖ ÈÌ Ò ÇÊÕ ÊÐ ×Ê Õ ÐÑÐÉÑ ÏÙ ÈÊÉËÊÌ ×ß ÏÐßÌ
-×ß ÏÐßÌÇÊÌÊÌÒÒßÖ ÊÖÓÚ Ó×ÓÌÖÓËÕÊÖ È×ÊÌ
.
áÊ ÕÊÐ Ð ÑÐÉÑ ÕÊ ÜÊÏÈ ÇÊÌ ÐÑÌÑ ÏÊÉËÊÌ ÉÏÈÌÙÈÉ
-
É ÏÈÌÙ ÈÉ ÕÊÖ È×ÊÌ ×ÊÏÓÙ×ÊÖ È
-
×ÊÖÈ Ù Ñ ÏÖ Ê Ð ÑÐ Ñ ÏÕÓËÊÌ ËÑÖÑ ÕÈÖ ÈÊÌ à ËÑÖ ÑÉ ÊÖÊÌ ÇÊ ÕÊÐ ÉÑÌÍÓÙ ÓÌÊÌ ÇÊÌÉÑ ÕÊËÙ ÊÌÊÊÌ É ÏßÒÏÊÐ
.
âÊ ÇÊ ÇÊÙ ÊÏÌÍÊ ÕÊÖ È×ÊÌ ß ÕÊ× ÏÊÒÊ ÊÇÊ ÕÊ× ÐÑ ÏÓÙ ÊË àÖÑÖ ÊÉ ÈÉ ÏßÙÑÙ ÉÑÏÓÙ ÊËÊÌÍÊÌ ÒÇÈ ÕÊË ÓË ÊÌ Ð ÑÐ É ÓÌÍÊ ÈÖÓÜÓÊÌ ÓÌÖÓËÐÑ ÏÓÚÊ×
ÇÊÌ ÐÑÌ ÓÐ ÚÓ×ËÊÌ Ë ÓÊ ÕÈÖ ÊÙ ÍÊ ÌÒ ÕÑ ÚÈ× ÚÊ ÈË à ÇÑ Ì ÒÊÌ ÙÍÊ ÏÊÖ ÉÑ ÕÊËÙ ÊÌÊÊÌ
ÕÊÖÈ×ÊÌ ×ÊÏÓÙ Ð ÑÌ ÒÊÎ Ó ÇÊÌ ÚÑ ÏÉÑ ÇßÐÊÌ ÉÊ ÇÊ É ÏÈÌÙ ÈÉ
-
É ÏÈÌÙ ÈÉ ÕÊÖ È×ÊÌ(
ãÓËÊÇÈÍÊ ÌÖß à äåææç æ èé.
áÑ ÌÒÊÌ ÇÑÐÈË ÈÊÌ ÊÒÊ Ï Õ ÊÖ È×ÊÌ ÇÊÉÊÖ ÚÑ ÏÐÊÌØÊÊÖÇÊÌ Ð ÑÌÎ ÊÉÊ È Ö ÓÜ ÓÊÌ ÍÊ Ì Ò ÈÌÒÈÌ ÇÈ×Ê ÏÊÉËÊÌ ÇÊ Õ ÊÐ Ù ÓÊÖ Ó ÉÏßÙ ÑÙ ÕÊÖÈ×ÊÌ à
ÐÊËÊÉÑ ÏÕ ÓÐÑÐ ÉÑÏ×ÊÖ ÈË ÊÌÇÊÌÐÑÌÊ ÊÖ ÈÉ ÏÈÌÙ ÈÉ
-
É ÏÈÌÙÈÉÕÊÖ È×ÊÌÇÈÊÖÊÙê3. Komponen-Komponen Latihan
ãÑÖÈÊÉ ÊËÖÈëÈÖÊÙ ØÈÙÈË
(
ÜÊÙ ÐÊÌ È)
ÇÊ ÕÊÐ ÕÊÖ È×Ê Ì ß ÕÊ× ÏÊÒÊ Ù ÑÕÊ ÕÓÐÑÌ ÒÊË È ÚÊÖ ËÊÌ ÖÑ ÏÜÊ ÇÈÌÍÊ ÉÑÏÓÚÊ×ÊÌ ÉÊÇ Ê ËÑÊÇÊÊÌ ÊÌÊÖßÐÈ
,
ØÈÙ Èß Õß ÒÈ,
ÚÈßË ÈÐ ÈÊ
,
ÇÊÌ ÉÙÈËß Õß ÒÈÙ ÉÑÕÊË ÓÌÍÊ(
ãÓËÊ ÇÈÍÊ ÌÖß àäåææç äì é
.
íÕÊ× ÏÊ ÒÊ
ðñ ò ó ôõ öñ÷ø÷ ñò öùúõ û úñ ò ðñ÷ ü ùòóñ òô øòó ø òýøþ
-
øòý øþ ðñ òó ÿñýõ.
ñõ ûñ ò üùþ øÿñ ÷ñò ÿþ ýùý ÿùòóñ ÷øüøöñý õñ ò ôñþõ ú ùþúñóñõ ÷ü ÿòùò
÷ùóõ ññòðñ òóñòñ þñöñõòýùÿùþõ ô øþ ñýõ
,
ñþñ ÷þ ù ÷øùòýõ,
øüöñ ûøöñ òóñòÿùüú ùúñ òñ ò õþñ üñ ü ù öñ ÷ø÷ñ ò õòùòýõ ñý ö øüù
,
ÿùüú ùþõñ ò ñ ÷øõýõþñ ûñ
,
ôñ ò ôùòýõñý ô ùüõ ÷õ ñ ò ÿùòôñÿ ñ ø÷ñ ôõðñ ò(
.
ö ùû÷ñþùòñ õø ôñ öñ ü ü ùò ðø ý øò ôñ ò ü ùþùòñ òñ ÷ñò ÿþ ý ùý öñõûñò ý ùý ùþñò ó
ÿùöñõ û ûñþ øý üùüÿùþõüúñ òó÷ñ ò ñ ÷þ
-
ñ ÷ þ ðñòó ôõý ùú ø ÷üÿòùò-÷üÿòùòöñõûñò ùþý ùúø
.
ùòøþø ü ÿñ
(
ýùüøñ ÷ü ÿò ùò öñõûñ ò ûñ þøýôõõ òó÷ñ÷ñò ýùý øñõ ô ùòóñ ò ÿ ùþúñõ÷ñ ò ññø ÷ù üñ øñ ò ðñòó ôõñ ÿñõ ñöõ
ýùñþ ñ ÷ùýùöøþ øûñ ò ôñ ò ùþÿñ òñ ø ô ùòóñ ò ú ùò ñþ
.
ñ öñü üùþñò ñ òó ý øñøÿþ ý ùý öñõ ûñ ò ûñ þøý üù ü ÿùþõ üúñòóñ ÷ñ ò ýùüøñ ñý ÿù÷ ÷ü ÿòùò öñõ ûñò
ðñ ò ó ú ùþøÿñ ñþñ ÷ ðñ òó ôõùü ÿøû ôñ ò øüöñ û ÿùòóøöñ òóñò
(
ö øüù),
ú ùúñ ò ôñ ò ÷ùùÿññòòðñ
(
õòùòý õñý,
þù÷øùòýõ ÿùòñ üÿõöñ ò(
ô ùòýõ ñý,
ýùþñ ÷ü ÿöù÷ý õñý öñõ ûñ òò ðñ
.
üÿòùò öñõûñ ò ü ùþøÿñ ÷ñ ò ÷øòõ ññ øûñ ö ÿùòõ òó ðñ òó ûñþ øý ôõ ÿùþõüúñ òó÷ñ ò ôñ öñü ü ùòùòø÷ñ ò ô ý õý ôñò
ú ùúñ òöñõûñ ò
ôñ ÿøò ú ùúùþñ ÿñ üñ ñü ÷ü ÿòùò
-
÷üÿòùò öñõûñò ü ùòøþøü ÿñ
(
ñôñ öñ ûöøü ùöñõ ûñ òõ òùòýõ ñýöñõ ûñ òô ùòýõñýöñõûñòôñ ò÷üÿö ù÷ýõñýöñõûñ òôñ ÿøòÿùòùöñýñ òòðññ ôñöñ ûý ùúñ óñõú ùþõ ÷ø
ñ
.
öøü ùñõûñ òùúñóñõ ÷ü ÿòùòøñü ñöñõûñ òö øüùñôñöñ ûÿþñýðñþ ñ ðñ òó
! "# $%!&# $#'#! (' '
(
)*+ $#,
,--./ ,0.
1 *2 +% # 3#2# 4#!"# !5 + %! !6 # ! #!7' 7#
(
6+2 #0 #7 4#! 5 #!5 #7 #$%+ 8 %8#!#!
(
9#3'"#! 7* : ;<,,/ ;=0.
>%! 47 )*+ $#(
,--./ ;0?*2+ % 2 #7'#! 3' %8 7 3%! 5#! 6#!5# @# 7 "#! 5 3'$# #' %2#+ #
% '*! 2#7'#! #7 # 34# ' "#!5 + %2 '8#7 #! 8%8%4# $# 8# 5' #! %#
' !7 %54#2 "#!5 + %2 ' $7 ' / @# 7 #7 # 6#!5# @# 7 "# !5 3'$# #' 3#2#+
2 #7'#!
,
6# 4# #7# 6+2 # 7 %5#!5#! "#!5 3#$ #7 3' 7#! 552#!5' #7 #3' #! 5 #7 $%4 #7 #! @# 7: 6+2 # $%!52#!5#! 8 %!7 2#7'#! #7#
%2%+%! 7 %!' "#!5 3'2 ##! 3#2#+ @# 7 7 %47%!7 A B # 3'
,
3'$%4'4# #! 8# @# ?*2+ % 7 %43' 4' 3# 4' 6+2 # % %2 4#! 3#4'
%5'#7 #! "# !5 3' 2# # ! 3#2#+ 2#7 ' #! A 1*2+ % 3' #47 ' #! %8# 5#'
6+2 # %46 # "# !53' 2# #! %2 #+# #7 #2' 2#7'#!#7# %2#+# (# %
2 #7'#! A
C%!'! 5#7#! ?*2+ % 2#7' #! +%4$# #! $!&# 2 #7'#! 3# 4'
%+ # #!5 *2 # 4#5# "# !5 +%+'2 ' ' *+$*! %! # %4*8': #2 "#!5
#+#7%46 # 3'65# $# 3##!5*2 #4#5# "#!5+%! !7 7% %+ $4!##!
7%!' #7# %7% 4#+ $' 2# ! 7# 7 '
(
)*+ $#,
,--./ ;0.
D 3# $! 3#2#+$4* % 2#7'#! &# 4# "# ! 5 3'5!# #! !7 +%!'! 5#7#! ?*2 +%
2 #7'#!3# $#7 3'2# #! 3%! 5#!#+ %!#+8 # 8 %4#7
,
+ %+$%42 #+ 8 #7,
+%+ $%4&%$ #7
,
#7 # + %+$%48#!"# 2#7 ' #! ' 7 %! 3'4'(
9 # 3' "#!7* :;<<E/ ;F0
.
D$#8'2 # ?*2+% 2 #7'#! 7%2# + %!&$',
+# # 2 %8'8' 6# #!# !7 +%!'! 5#7 #! 6+2 # #7#! 2#7'#! 3# 4'$# 3#
IJ KLM NL OPM Q ORQ M P SQL
TNL UVUM WXYZQ
(
[\\]^ ]_ P LM NLOP MQ O `QMPSQL QaQ` Q S bULcOP aQ VPdNdUQMQL VQL cOQL cQL O eQVQb eQ Lc aP `Q dUdQL aQ`Q Y `QMPSQL aQL
dNdUQMQL VQL cOQL cQL M N VcQLM ULc a Q VP INIQL dNf NZQM QL c NVQ dQLLeQ
,
gQ VPQ OP P LM NVgQ` QMQ U P OM P VQSQM aPQLMQ VQ MP QZ U` QL cQLL eQ
.
h` NYNL eQ L cM PaQ d dQ`Q S Z NLM PLc QaQ `Q S M N dQLQL dNiP j QQL O Nj QdMU `QM P SQL J k QaP
P LM NL OPM Q O MP aQ d O NYQMQ
-
YQMQ aP UdUV a Q VP UOQS Q eQ L c aP `Q dUdQL X` NSXMXM OQi Q
,
M NMQZP i UcQ Z NLcN`UQ VQL MNLQ cQ ZQaQ O eQVQ b O N`Q YQY N`Q dUdQL`QM P SQL J
WXYZQ
(
[\\]^ l_ YNL cQMQ dQL m M PL cdQM PLMNL OP MQO aQZQM aPUdUVO NO UQP a NL cQL i NLPO `Q M P SQLL eQ
.
nLM Ud `QM P SQL eQL c YN` P IQM d QLdNf NZ QMQLaPUdUVa Q`Q YYNM NVZ N Va NMP dM NLMQL cVQM Q
-
VQM QcNVQ dQLeQL caP `Q dUdQL ULM Ud ONM PQZ YNLPM L eQ
.
KLM NL OPM Q O dNcPQMQL eQ L c aP ZQd QPULMUd YN` Qj QL MQ SQL QL m aQZQM aP UdUV aQ`Q Y dc QMQ U dcY
(
OQMU dcaP QLcd QM O NMP LccP [ YNMNV YN` QjQL cQeQ INVQM
),
O NaQL cdQL ULMUdX` Q SVQ cQ INVNcUm VPMYN Z NVYQP LQL a QZQM Y NY IQ LM U ULM Ud Y NLcUdU V
P LM NL OPM Q OL eQ
.
KLMNL OPM Q O`QM P SQLINVI NaQOQMUOQ YQ`QPLM NVcQLMUL caQ VPdNdSUO UOQLfQ IQL cX`Q SVQcQeQL cI NVOQLcdUM QL J
f
.
o NL OP MQ ORQMPSQLT NL UVUM pUdQaPeQLMX
(
q r[[^ s[_ a NL OP MQ O ` QMPSQL QaQ`Q S UdUVQLeQ L c YNL ULi Udd QL ZQaQMLeQ jQ dMU Z N VQL cOQL cQL
(
`Q YQLeQZ NY INIQLQL
).
tQaQM QM QU MP aQ dL eQ j Q dM U Z N VQLc OQLcQL(
a NL OP MQ O_ P LPwxy z{|}~
.
z }wxzx z } yrecovery
}x wxyz{|}~ }x wz{w }x } } zx wy } ~ }y w}xx} z} wx y wxw
(
} }y),
z}~ w x} z} wx~ }} } y
recovery
}x wxyz{|}~ }x w z {w }x } } zx wy} ~ }y w}xx} z} wx {zx}
(
{}x } }y).
z}}w xy } y~ }y w}x
(
{} w)
z~ }} } }~ } }y }~w y}y } },
zx wy }~ }y w}xx}
(
} y zzy wx})
} }y }x} z{~}x x z~ } } } zx wy } {zx} w {} xw y y}~ }y
recovery
}x wxyz{| }~ } x ~ }}
,
z wx}}}yw }y } }xzx wy} ~ }y w}xx} zx } w z{ {}x (
{zx }).
~zwy} }yw}x
~ z wy }~}yw}xw} wy}xz} }z{ wy}x zxy ~ }yw}x
} x w~} }x}}x }~ } ~ }yw}x
(
},
.
}(
zx }y} }x ~z wy} }{w }y zyz{}w~}x z y }x
{wx} w
,
}}y zx }w zxz} } x zxy w x }~} zx}}wxy zx wy } ~ }yw}x zyz{} w~}xyzx w }x { wy }y } ~ wy
,
x wx} }x zx w ~}x z{} }~ }}x }x } w{x} } }x zxz } }x
yz}x}x y}} }x y z{}} yy
,
x} z~ } } y }} w}x } {wx} w } {} yy z{} } }~ } z} }}x ~ z} z} wx ~ wy
zxy ~ }y w}xz} wx z} { } z{ z}}x wx w| w }~ z{y } zw w zx w
z}x w zx}
.
4. Dosis Latihan
z~ } wx x zx
-
x zx ~ }y w}x }x z{~ w z{}y w }x }~ } ¡¢ ¡ £¤¥¢ ¦¤ §¨ ©ª §«¬« ¥ ® ¯¤¬« °® ¢ °°¨
(
±²²³´ µ¶· « °«¬ ¤ § ¤ ¥¤« ¡¢ ¡£¤ ¥¢ ¦¤ § ¥ª¬¡ª ¯« ¥ ®ª £¢ ¸« ¥ ¢ ¹ º»» ¼
(
Frekuensi, intensity, time, type, dan
enjoyment
).
½ °«¬¤ § ¤ ¥¤ « ¡¢ ¡ £¤ ¥¢ ¦¤ § ¥ª¬ ¡ª ¯« ¥ ¤¸¤ ¥ ¢ ¾ª£¤ ¡°¤ § ¡ª ¯¤ ¿¤¢¯ª¬¢°« ¥´
¤
.
¹¬ª °« ª §¡¢£¤ ¥¢ ¦¤ §©ª §«¬« ¥ ¡« ¦¤¬¾¤ §¤
(
±²² ³´ µÀ· Á¬ª °« ª §¡¢ ®ª §« §¾« ° ¸¤ ¤ ¾«®£¤ ¦£¤ ¥¢¦¤§ ¸ª¬ ®¢§¿¿« §Â¤
.
à ªÄ¤¬¤ «®«®,
Á¬ª °« ª §¡¢ £¤ ¥¢ ¦¤ § £ª ¯¢¦ ¯¤§Â¤ °ª §¿¤ § ¸¬ ¿¬¤® £¤¥¢ ¦¤ § £ª ¯¢¦ £¤®¤ ¤ °¤§ ® ª® ¸« § ¤¢ ¸ª §¿¤¬« ¦ £ª ¯¢¦
¯¤¢° ¥ª¬¦¤ ¤¸ °ª®¤®¸«¤§ Á¢ ¡¢ °¨ ©ª§«¬« ¥ ¹ Å °°¨Â¤§ ¿ ¢°« ¥¢ ¸ £ª ¦
à « ¦¤¬ ¾¤ §¤
(
±²²³´ µÀ· Á¬ª°«ª §¡¢ £¤ ¥¢ ¦¤ § ¤ §¿ ¯¤ ¢ ° « §¥« °endurance
training
¤ ¤ £¤ ¦ ±-
Æ °¤ £¢ ¸ª¬ ®¢§¿¿«Ç ¤ § « §¥« °anaerobic training
È°¤ £¢ ¸ª¬ ® ¢ §¿¿« ¨ ɤ ¥¢¦¤§ È °¤ £¢ ¸ ª¬ ®¢§¿¿« ®ª¬«¸¤ °¤ § Á ¬ª °«ª §¡¢
® ¢ §¢ ®¤ £ ¤ §¿ ¤¸¤ ¥ ®ª§¿¦¤ ¡¢ £ °¤ § ¸ª §¤®¯¤¦¤§ ¥ª§¤ ¿¤ ® ¤ °¡¢® ¤ £
.
½§¥« °® ª §¢ §¿°¤ ¥°¤ §°ª ¯«¿¤ ¬¤ §¸ª ¬ £«£¤¥¢ ¦¤ §È
-
Æ°¤ £¢¸ª¬® ¢ §¿¿« ¨¯¨ º§¥ª §¡¢ ¥¤ ¡£¤¥¢ ¦¤ §
©ª §«¬« ¥ Ê ¾ ° ˪ °¢°
(
±²²À´µ³·¢§¥ª §¡¢ ¥¤¡ ¤ ¤ £¤ ¦ °«¤ £¢¥¤ ¡ ¤ §¿® ª §« §¾« °°¤ § ¯ª¬ ¤¥ ¬¢ §¿¤§§ ¤ £ ¤¥¢ ¦¤ §¨ ̪¡¤¬§Â¤ ¢§¥ª§¡¢¥¤ ¡ ¥ª¬ ¿¤§¥« §¿
¸¤ ¤¾ª§¢¡ ¤ § ¥« ¾«¤ § £¤ ¥¢¦¤ §¨º§¥ª §¡¢¥¤ ¡ £¤ ¥¢¦¤§ ®ª¬«¸¤°¤ § ° ® ¸ §ª §
£¤ ¥¢¦¤§ ¤ §¿ ¸ ª §¥¢§¿
,
°¤¬ª §¤ ¥¢ §¿¿¢ ¬ª §¤ ¦§Â¤ ¢§¥ª §¡¢ ¥¤ ¡ ¯ª¬ °¤¢¥¤ §ª §¿¤ § ¸¤ §¾¤ §¿ ¤ ¥¤« ¸ª§ª °§Â¤ «¬ ¤¡¢ £¤ ¥¢¦¤ § ¤§¿ ¢£¤ °« °¤ §
(
à « ¦¤¬¾¤ §¤,
±²²³´µÆ·.
©ª §«¬« ¥ Í ¤ §¡ª § ¤ §¿ ¢ °« ¥¢¸ à « ¦¤¬ ¾¤ §¤
(
±²²³´ µÆ· ¾¢ °¤ÐÑÒ ÓÑ Ô ÐÒ Õ ÔÖÓÑ ×Õ Ø×ÙÖÕ Ô ÐÚÕÒÐØÕÑÕ ÛÕÑ Ú ÓÜ ÐØÚÕ ÝÕ
.
Þ ÓÔ ÓÐÝÜÕÑ ßÕÑ ×ÕÚ Õ ÝàÓÑ ÓÑÒÙÕÑ Ý ÓÑÙ ÐÑÒÓÑ ÔÐÒÕ Ô ÚÕÒÐØÕÑ Ý ÓÖÙ àÕ ÛÕÑ ØÕ Ú áÕÑ ß ÝÙÒÚ ÕÛ ÙÑÒÙ Û
×Ð àÓÖØÕÒÐÛÕÑ âÚÓØ
personal trainer
.
ãÑÒÓÑ Ô ÐÒ ÕÔ ×ÐàÓÑßÕÖÙ ØÐ âÚÓØ ×ÙÖÕ ÔÐÚ ÕÒ Ð ØÕÑäÑÕÝÙÑåÙßÕ×Ð ÔÓÔ ÙÕ ÐÛÕÑÒ ÙåÙÕÑÚÕÒÐØÕÑáÕÑ ßÕ ÛÕÑ×ÐæÕ àÕ Ð
.
çèé
e
l 1. Intensitas Latihan Beban
êÙå ÙÕÑëÕÒ Ð ØÕÑ
ãÑÒÓÑ ÔÐÒÕ Ô
( %
ÞÓÝÕÝ àÙ ÕÑìÕÛÔ ÐÝÕÚ)
Þ ÓÛÙÕÒ ÕÑíÒâÒ îï ðïïñ
ìÓÝÜ ÓÑÒ Ù ÛíÒâÒ òï îïñ
óÕáÕêÕ ØÕÑíÒâÒ ôòïñ
(
õÙ ÝÜ ÓÖöóå âÛâ÷ ÓÛÐ Ûäøïïùöðú)
æ
.
óÙÖÕ Ô ÐÚ ÕÒ Ð ØÕÑûTime
)
ìÓÑÙÖÙÒ óå âÛâ÷ ÓÛÐ Û
(
øïïùö øðü×ÙÖÕÔ Ð ÚÕÒ Ð ØÕÑ ÕÒÕÙtime
Õ ×ÕÚÕ ØýÕ ÛÒÙ ÕÒÕÙ ×ÙÖÕÔ Ð áÕ Ñ ß ×Ð àÓÖÚ Ù ÛÕÑ ÔÓÒ ÐÕ à ÛÕÚÐ Ü ÓÖÚ ÕÒ Ð Øþ õ ÓÚ Õ ÐÑ ÐÒ Ù
×ÙÖÕ ÔÐ ×Õ àÕÒ Ü ÓÖÕÖÒ Ð ýÕ ÛÒÙä å ÕÖÕ Û ÕÒÕÙ ÛÕÚ âÖ Ð
(
õÙ ØÕÖå ÕÑÕ,
øïïòö ðúü.
ìÓÑÙÖÙÒ õ ØÕÖ ÛÓ á áÕÑ ß×ÐÛÙÒÐàõÙ ØÕÖå ÕÑÕ
(
øïïòöðúü ×ÙÖÕ ÔÐÝÓÑÙÑå Ù ÛàÕ ×Õ Ú ÕÝÕ ýÕ ÛÒ Ù áÕ Ñ ß ×ÐßÙÑÕ ÛÕÑ ÙÑÒ Ù Û ÚÕÒÐØÕÑä å ÕÖÕ Û ÝÓÑÙÑå Ù ÛÛÕÑ
àÕ ×Õ àÕÑå ÕÑ ßÑáÕ ÚÕÑ ßÛÕØ ÕÒÕÙ ÛÕáÙ Ø ÕÑ áÕÑ ß × ÐÒÓÝàÙ Øä Ô Ó×ÕÑ ßÛÕÑ
ÛÕÚâÖÐ ÝÓÑÙÑå Ù Û àÕ ×Õ åÙ ÝÚÕ Ø ÓÑ ÓÖßÐ ÚÕÒÐØÕÑ áÕÑ ß ×ÐßÙÑ Õ ÛÕÑ Ô ÓÚÕ ÝÕ
Ú ÕÒ Ð ØÕÑþóÙÖÕ Ô Ð ×ÕÑÐÑÒÓÑÔÐÒÕ ÔÚ ÕÒÐØÕÑ ÔÕÚÐÑßÜ ÓÖØÙÜÙÑßÕÑä à ÓÑ ÐÑßÛÕÒ ÕÑ
àÕ ×Õ ÔÕÚÕ Ø ÔÕÒÙÑáÕ áÕ Ñ ß Ú Õ ÐÑ Õ ÛÕÑ Ý ÓÑÙÖÙÑþ ÿÕÔ ÐÚ Ú ÕÒ Ð ØÕÑ ÛÓÜÙßÕÖ ÕÑ
Õ ÛÕÑ ÒÕ Ý àÕÛ ÑáÕ ÒÕ Ô ÓÒÓÚ ÕØ Ü ÓÖÚÕÒ Ð Ø ÔÓÚÕÝÕ î
ÔÕÝàÕ Ð ðø Ý ÐÑßßÙ ×Õ Ñ
.
(
,
!.
"
(
!
.
Enjoyment
#
(
$!enjoyment
%
.
#
5. Latihan Beban (
Weight Training
)
& $$'()!
,
weight
training
*
-
.
+ ,
(
-$!
,
**
,
hypertrophy
,
* *,
-
.
# .(
' !123 24 565789 :56 ;5 < =7 >= ;2 59 65 789 ?9 8 =7@5 7 <=< 3 =;5 ?6 5 7A5?9 7@5 7 B1 B 1
>5 7 @ 89 C5 194D 85C5< C 51945 7 5 =?B39 6 1 23 24 5657 3 =?585 :15 ;9 8 =7 @57 E5 ?5
< =797@6516 5 7=F9;9=7;9F9;9 BCB@9 ;>57 @<=7>=353657:=797@6515 7;15<975
.
G=72?21 H4 B<5 ; 85 7 I B@=?
(
JKKJL MN,
C 5 1945 7 3=35 7 357>5 689@2756 5 7 BC =4 :5?5 := 7@@=<5? 6 =3 2 @5?5 7D 35 465 7 < =7A589 85>5 15 ?96
35@9 3=?9 3 2
-
?93 2 B?57 @ >5 7@ : =?754 <=7>=3 2189 ?97 >5 ;=3 5 @59 B?5 7@CB>BDB?57 @ >57@ 19856 3 =?=7 =?@9
,
85 7 B?5 7@ >5 7@ 19 856 3 2@5 ?.
H =15 :9 85 :51< =7 >=35365 7 := ?235457 >57 @ 8 ?5<5 19; 35@9 1 23 24O P5 7 >5 6 B?5 7@
< =C 56 2657C5 1945 73 =35 7< =7@5 156 5 7354Q5
,
8=7@5 7< =<9 C9 69123 24 >5 7@1=@5 : 19856 ; 5A5 1 =?5 ; 5 35 @2;D 1=1 5 :9 A 2 @5 3=? :=7@5 ?24 1 =?458 5 : E5 ?5
3 =?4 23 27 @5 7 5 15 2 3=?971=?56 ;9 8 =7@5 7 B?5 7@ C59 7
,
<=797@6 5 17 >5 6 =6 25 15 785 7 85>5 154 5 7 B1B1
,
< =79 7@6 5 17>5 6 BB?8975;9 B1B1 85 7 ; >5?5F.
R5 1945 73 =35 7 < =?2: 565 7 ?5 7@; 57@5 7 <B1B?96
(
@=?56N >5 7@ 8 5 :5 1 895 12? 8 57896 B71 ?BC 271 26 <=< :=?359 69 6 25C 9 15 ; F27 @;9B75C 3 =?35 @59 B?@5 7 1 23 24D
85 7 395 ;5 7 >5 3=?4 23 27@5 7 8 =7 @57 6 B<:B7=7
-
6 B< :B7=7 C 51945 7 >59 1 29 71 =7;915;DSBC2< =
,
recovery
,
85 7interval
(
T26589>571 BDJKKULVN.
W ?B@?5< C 5 1945 7 >5 7@ 3 596 45?2; 85 :5 1 <=<3 =?965 7 1 =6 796
-
1=6 796C5 1945 7>5 7@; =E5 ?5F9;9 BC B@9;85:5 1< =797@65165 76 25C915 ;F9 ;96B?5 7@>57 @
< =C 56 2657
(
X =:89 6 75 ;D JKKKL MKYN.
G=72?21 Z =B?@ = [.
X66(
896 219 : GOT 5A B1 BD M\]]L M ^^N
,
< =7 >5 1565 7 354 Q5 C 519 457 4 =7856 7>5 85 :51< =?5 7@;5 7@ ;9 ; 1=< F9 ;9BC B@9 1 23 24O X9< 5 75 ?5 7@; 57 @ 1 =?; =3 21 ; =?97@
89 ; =3 21 ;=35 @59 1 =6 5 757 5 15 2
stress
dan tanggapan terhadap rangsang
22
dalam sistem tubuh, akan mengakibatkan adaptasi yang menghasilkan
peningkatan kapasitas fungsional sistem tersebut. Misalnya,
hypertrophy
otot terjadi dari hasil adaptasi tekanan dalam latihan beban atau
weight
training.
Berdasarkan pengertian latihan tersebut, maka perlu memilih
cara-cara efektif dan menguntungkan dalam suatu program latihan.
Latihan beban dapat berpengaruh terhadap sistem-sistem dalam
tubuh. Pengaruh umum terjadi akibat latihan beban menurut Coker (1978:
3) antara lain: 1) latihan beban berpengaruh terhadap otot, 2) latihan beban
berpengaruh terhadap koordinasi
neuromusculer
, 3) latihan beban
berpengaruh terhadap sistem respirasi.
6. Metode Latihan Beban
Terdapat beberapa macam sistem latihan yang digunakan dalam
latihan beban, khususnya untuk
hypertrophy
otot diantaranya sebagai
berikut:
a. Super Set
Menurut Djoko Pekik (2000: 33), sistem super set merupakan
bentuk atau modul latiahan dengan cara melatih otot
agonis
dan
antagonis
(berlawanan) secara berurutan. Contoh latihan untuk paha
depan (
Quadriceps
) dilanjutkan otot paha belakang (
Hamstring
),
biceps
diteruskan dengan
triceps
, otot perut dilanjutkan otot punggung
23
b. Set System
Menurut Djoko Pekik (2000: 32), cara berlatih dengan
set
system
ini adalah memberikan pembebanan pada sekelompok otot,
beberapa set secara berurutan, diselingi dengan
recovery
atau
istirtahat. Sedangkan menurut Husein dkk. (2007: 60) metode latihan
set system
adalah metode dengan melakukan latihan kekuatan dengan
beban yang dilakukan menggunakan jenis gerakan latihan yang tetap
dengan beban dan repetisi tertentu sesuai dengan tujuan latihan.
Misalnya atlet melakukan latihan squat dengan dosis: 3x3x120kg
(90%). Artinya atlet mengangkat beban seberat 120 kg (90%
kemampuan maksimal) dilakukan tiga kali repetisi dan sebanyak tiga
set. Setelah melakukan latihan tersebut, atlet melakukan latihan
dengan teknik angkatan yang lain, misalnya
Chest Press
.
c. Compound set
Menurut Ade Rai (2006: 37) metode latihan
compound set
adalah latihan dengan melakukan 2 jenis latihan untuk satu otot yang
sama secara berturut-turut, namun dengan jenis latihan yang berbeda
untuk tiap setnya dan tanpa istirahat antar set. Latihan menggunakan
sistem ini memberikan penekanan atau rangsangan yang maksimal
terhadap otot yang dilatih sehingga potensi perkembangan otot lebih
optimal (Ade Rai, 2006:29).
Selain itu
compound set
biasa disebut dengan
Set Block
,
24
untuk melatih satu kelompok otot secara berurutan dengan bentuk
latihan yang berbeda. Contoh melatih otot
triceps
, pada set satu
menggunakan
barbell
(
triceps barbell curl
), diteruskan set dua
menggunakan
dumbell
(
triceps kickback
). Sistem ini cocok untuk
latihan
hypertrophy
otot atau pembentukan otot bagi
body builder
(Djoko Pekik , 2000: 34).
d. Pyramide System
Latihan dengan sistem piramid adalah latihan dengan cara
menaikkan beban setelah selesai melakukan satu set. Seiring dengan
penambahan beban maka jumlah repetisi dikurangi (Ade Rai, 2000:
84). Menurut Prof. Sukadiyanto (2011: 106) ada lima cara latihan
kekuatan maksimal yang dapat ditempuh, yaitu dengan cara:
1. Menambah beban secara kontinyu, contoh beban latihan dari
70%-80%-90%-100%.
2. Menambah beban secara bertahap, dari beban 70%-70%,
80%-80%, 90%-90%, 100%-100%.
3. Menambah beban secara bergelombang, dari beban
75%-80%-90%-100%-95%-100%-90%.
4. Menambah dan mengurangi beban secara kontinyu, dari beban
65%-75%-85%-95%-95%-85%-75%-65%
5. Cara pyramid, dari beban 70%-80%-85%-90%-95%-100%
Pada metode latihan piramida dan latihan metode menambah dan
25
kekuatan maksimal. Kedua metode tersebut sasarannya untuk
meningkatkan kekuatan otot lokal.
Husein dkk. (2007: 60) berpendapat bahwa metode piramid
merupakan salah satu sistem latihan kekuatan yang dipandang
memiliki efek paling baik dalam peningkatan kekuatan. Pada sistem
ini atlet mengangkat beban dari intensitas yang lebih rendah dengan
ulangan banyak kemudian secara berangsur menuju ke intensitas yang
lebih tinggi dengan ulangan sedikit. Menurut Ron Pekering yang
dikutip oleh Sajoto (1989: 119) metode
pyramide system
atau
the
pyramide system
merupakan metode latihan yang diberikan dengan
penambahan beban tiap set dan diikuti dengan pengurangan jumlah
repetisi.
Menurut Husein,dkk (2007: 60) ada beberapa variasi dalam
pyramide system
yaitu: piramid tunggal, piramid ganda, piramid
terpancung, dan
pyramid skewed
. Adapun pelaksanaannya dapat
[image:39.595.200.464.581.722.2]dilihat pada gambar di bawah ini.
26
Gambar 2. Piramid Terpancung dan Skewed
e. Drop Set
Menurut Martyn (2000: 125),
drop set
adalah set tambahan yang
dilakukan setelah menyelesaikan latihan dengan set seperti biasa pada
latihan tertentu. Hal ini dimaksudkan untuk memaksa kerja otot secara
lebih untuk menembus batas kemampuan normal. Latihan ini biasanya
hanya sebagai tambahan latihan saja. Sedangkan menurut Ade Rai
(2006: 37)
drop set
adalah teknik yang hanya bisa dilakukan apabila
telah mencapai set inti dengan beban terberat hingga gagal-positif,
kemudian tanpa istirahat langsung melakukan jenis latihan yang sama
namun beban lebih ringan hingga gagal-positif lagi.
f.
Triset
Teknik latihan dengan metode
triset
adalah latihan dengan
melakukan tiga macam latihan dalam 1 set. Misalnya
incline dumbell
curl, dumbell preacher curl,
dan
hummer curl
untuk otot
biceps
(Ade
27
g. Giant Set
Metode latihan dengan melakukan 4-6 macam latihan dan antara
satu latihan dengan latihan yang lain diselingi waktu istirahat yang
sangat sedikit. Beban yang dipakai merupakan beban yang cukup
berat. Misalnya rangkaian
chin/ wide grip pulldown/ seated row/
barbell row/ t-bar row/ machine row
(Ade Rai, 2006: 83).
h. Staggered Set
Melatih bagian tubuh yang kecil seperti
forearm
, betis, perut
diantara set saat berlatih bagian tubuh besar seperti dada atau paha
(Ade Rai, 2006: 83).
i.
Rest Pause
Beban latihan sekitar 70-80% dari 1 repetisi maksimal (1RM),
dilakukan 2-3 repetisi, istirahat sebentar lakukan 2-3 repetisi lagi,
lakukan cara ini sebanyak 3-4 kali per set (Ade Rai, 2006: 83).
j.
Pre-exhaustion
Melakukan latihan
single joint
sebelum
multi joint
untuk
menambah intensitas latihan. Misalnya latihan
leg extention
sebelum
squat, dumbell fly
sebelum
bench press, dumbell preacher
sebelum
barbell curl
(Ade Rai, 2006: 84).
k. Descending Set
Setelah melakukan latihan dengan beban berat dan sudah
mencapai
muscle failure
kurangi beban lalu langsung melanjutkan
28
6. Penambahan Massa Otot (
Hypertrophy
)
Hypertrophy
otot adalah menambahnya ukuran atau massa otot, hal
ini disebabkan meningkatnya jumlah filamen aktin dan miosin dalam
setiap serat otot dan menyebabkan bertambah besarnya serat-serat otot
yang ada (Guyton dan Hall, 1997: 104). Serat-serat otot yang memang
sudah ada sejak lahir.
Myofibril
merupakan protein yang halus
actin
dan
myosin
didalam serat bertambah sehingga membuat serat yang lebih besar.
Akibatnya kolektif dari bertambah besarnya didalam masing-masing serat
merupakan penyebab dari perubahan ukuran
otot yang terlihat.
Pembesaran pada serat-serat yang sudah ada disebut
hypertrophy
otot
(Thomas dan Barney, 2003: 8). Pendapat lain (Thomas dan Barney, 2003:
8) mengatakan
hypertrophy
merupakan suatu istilah yang digunakan untuk
menjelaskan suatu peningkatan dalam penampungan otot, secara sederhana
kata ini hanya berarti peningkatan otot.
Menurut Sajono yang dikutip oleh Suharjana (2001: 18) mengatakan
bahwa para ahli fisiologi berpendapat bahwa pembesaran otot itu
disebabkan oleh luasnya serabut otot akibat suatu latihan. Sedangkan
menurut Ade Rai (2006: 29)
hypertrophy
otot adalah pertumbuhan massa
otot dimana serabut otot bertambah besar atau tebal. Perekrutan serabut
otot yang maksimal (
maximum muscle fibre recruitmen
) terjadi saat
seluruh serabut otot yang dilatih benar-benar terpakai semua untuk
menggerakan tekanan beban yang ditempatkan pada bagian otot tersebut.
29
mendapatkan pertumbuhan otot yang maksimal, karena tanpa perekrutan
seluruh serabut otot pada bagian tubuh yang dilatih maka potensi
perkembangan otot hanya sekecil jumlah serabut otot yang dipakai.
Artinya semakin banyak atau maksimal serabut otot direkrut dalam satu
sesi latihan, maka semakin besar potensi perkembangan massa otot
(
hypertrophy
).
Menurut Guyton (1997: 78),
hypertrophy
adalah akibat dari
peningkatan jumlah
filamen
aktin dan myosin dalam setiap serabut otot.
Selama terjadi
hypertrophy
, sintesis protein kontraktil otot berlangsung
lebih cepat dari penghancurannya, sehingga menghasilkan jumlah filamen
aktin dan myosin bertambah banyak dalam
myofibril
.
Myofibril
sendiri
akan memecah dalam serabut otot untuk membentuk
myofibril
yang baru,
[image:43.595.180.480.474.651.2]hal ini yang disebut
hypertrophy
otot.
Gambar 3. Bagian-bagian otot
30
Aktivitas otot yang kuat dan melebihi batas ambang rangsang akan
menyebabkan ukuran otot bertambah, suatu fenomena
hypertrophy
otot.
Garis tengah setiap serabut otot meningkat, jumlah serabut dan kebutuhan
berbagai
nutrient
dan zat antara metabolisme bertambah. Singkatnya
hypertrophy
otot meningkatkan daya gerak dan mekanisme
nutrient
untuk
mempertahankan peningkatan daya gerak.
Hypertrophy
otot terjadi
terutama sebagai aktivitas otot yang sangat kuat walaupun aktivitas
tersebut hanya beberapa menit perhari (Depdiknas, 1999: 31).
Salah satu tujuan dari latihan kekuatan adalah meningkatkan ukuran
besarnya serabut otot atau yang disebut
hypertrophy
otot.
Hypertrophy
akan terjadi setelah latihan selama 8 minggu atau lebih, sehingga ukuran
pada otot akan kelihatan. Program latihan dengan menggunakan beban dari
luar tubuh (
weight training
) akan mempercepat proses terjadinya
hypertrophy
otot (Sukadiyanto, 2005: 91). Terjadinya
hypertrophy
otot
menurut Bompa (yang dikutip Sukadiyanto, 2005: 91) sebagai akibat dari
bertambahnya jumlah
myofibril
pada setiap serabut otot, meningkatnya
densitas (kepadatan) kapiler pada setiap serabut otot, meningkatnya jumlah
protein, dan bertambah jumlah serabut otot. Menurut Mc Ardle dkk (di
sadur Sukadiyanto, 2005: 91)
hypertrophy
akan terjadi pada orang yang
melakukan latihan dengan beban yang ditandai dengan bertambah
besarnya otot putih (cepat) kira-kira 45%, bila dibandingkan dengan orang
31
7. Program Latihan
Hypertrophy
Otot
Latihan
Hyperthrophy
Otot merupakan latihan yang bertujuan untuk
membentuk otot sehingga mendapatkan bentuk otot yang indah. Menurut
Bompa (1999: 130) mengemukakan bahwa Hypertrophy Pembesaran
Ukuran Otot atau disebut juga (
Hypertrophy
) merupakan metode latihan
untuk membuat tubuh menjadi seperti binaragawan yang berfocus pada
pembesarkan otot secara keseluruhan.
Latihan
Hyperthrophy
untuk olahraga berfokus terutama pada
peningkatan ukuran penggerak otot tertentu. Metode
Hyperthrophy
lebih
cocok diterapkan untuk atlet seperti linemen, pegulat kelas berat, dan
binaragawan. Dengan total berat badan sebagai aset utama.
Tujuan
utama
dari
latihan
Hyperthrophy
adalah
untuk
mempengaruhi perubahan kimia yang tinggi pada otot. Sehingga massa
otot dapat berkembang maksimal akibat dari unsur-unsur kontraksi otot
,serat otot (
filamen myosin
), bukan sebagai akibat dari peningkatan cairan
dan plasma, seperti yang sering terjadi. Inilah sebabnya mengapa kekuatan
body building
tidak sebanding dengan ukuran mereka.
Hal ini sangat penting dalam pelatihan
Bodybuilding
untuk mencapai
jumlah maksimum pengulangan dalam satu set. Jumlah pengulangan dapat
bervariasi antara 6 dan 12. Jika angka yang lebih rendah digunakan, beban
harus ditingkatkan, dan sebaliknya selama latihan dengan berat konstan
dan bervariasi tergantung pada jumlah pengulangan dengan peningkatan
32
submaximum dan kemudian maksimal oleh pengulangan terakhir. Dengan
meningkatnya kelelahan, rekrutmen dan sinkronisasi unit motorik yang
lebih besar, dan manfaat fisiologis sering serupa dengan yang diamati saat
mengangkat beban berat.
_`a
e
l
2.
Training Parameters For The Hypertrophy Phase
Training
Repetition
Load
Set
Recovery
Speed of
execution
Frequency
per week
Hypertrophy
Otot
6-12
reps
70-80%
4-6
3-5
minutes
Slow to
medium
2-4
(Sumber: Bompa, 1999: 132)
Syarat latihan beban yang baik dan benar menurut Djoko Pekik
Irianto (2002: 71-72) yaitu:
1. Pilihlah latihan yang sesuai dengan kemampuan otot.
2. Pastikan tujuan latihan.
3. Berlatihlah dengan serius.
4. Pastikan posisi sudah benar saat mengangkat beban.
5. Aturlah nafas dengan benar, ambil nafas melalui hidung saat
rileksasi dan hembuskan nafas secara perlahan melalui mulut saat
kontraksi dan jangan sesekali menahan nafas saat mengangkat
beban.
Program latihan
Hypertrophy
otot memiliki beragam variasi latihan.
Banyak sumber dan referensi yang dipakai dalam latihan. Dalam skripsi ini
latihan menggunakan metode
pyramid system
yaitu piramid tunggal yang
33
diterapkan di
Fitness centre
Pesona Merapi
Gym
. Dalam latihan otot yang
dilatih harus fokus saat melatih bagian ototnya, yaitu fokus pada bagian otot
besar dada, bahu, punggung, kaki pada hari yang berbeda. Perkembangan
latihan yang dilihat hanya fokus pada otot dada saja, sehingga latihan hanya
menggunakan bentuk latihan otot dada. Adapun metode latihan yang akan
digunakan adalah sebagai berikut:
1. Metode latihan
pyramid system
otot dada
bcd
e
l
3. Program Latihan Otot
Chest
Metode
Pyramid system
No.
Nama Alat
Repetisi
Intensitas
Set
Recovery
Irama
Frek.
1.
Flat Chest Press
12-6
70%-80%
4
Antar set
3 menit
lambat
4 kali
per
minggu
2.
Incline Chest Press
12-6
70%-80%
4
3.
Chest Dips
12-6
70%-80%