DÜMEN
1. Ele a ları
Yağ Ta kı ve Po pa
Hidrolik po pa: “ili dir pisto ları ı veya dö er ka atları hareket ettirir. Dişli, ka atlı ve çoğu lukla da ekse el pisto lu tipte kulla ılırlar. “eyir hali deyke po palarda iri çalışır diğeri ise sta d-by konumunda bekler. Manevrada ise po paları ikisi birlikte çalış aktadır.
“ili dirler ve Dö er Ka atlar
Yeke şaftı ı ve dolayısıyla yeke i hareketi i sağlarlar.
Hidrolik Yö Ko trol Valfi
Po pa ı astığı yağı iste ile sili dire veya ka atı iste ile ölgesi e gö derir. Ge ellikle sele oid ku a dalı / valflerdir. “ele oid ku a dalı / valf kapılı portlu , ko u lu,
selenoid bobinle kontrol edilen valf demektir.
Aşağıdaki şekilde sol tarafta ir ko u u gösteril ekte ola portlu valfi ası ç hattı ı P
harfi, iş çıkış hattı ı A harfi, ta ka ağla tısı ı ise T harfi gösterir. “ağ tarafta ise portlu
valfi ir ko u u gösteril ekte ve B harfi de A harfi gi i iş hattı ı ifade et ektedir.
Bu şekilde ise ay ı valf, sol taraftaki kol ok yö ü de uyarıldığı içi valf sürgüsü de sol tarafa doğru hareket et ektedir. Valfi u ko u u da P hattı da A iş hattı a,B iş hattı da T ta kı a akış ol aktadır.
“o şekilde ise, ay ı valfi sol taraftaki kol ile daha ö eki yö ü aksi e uyarıldığı içi , sağ tarafa doğru hareket ettiği i görüyoruz. Valfi u ko u u da, P hattı da B iş hattı a ve A iş hattı da T ta kı aakış ol aktadır.
Dü e siste leri de çoklukla kulla ıla / ve / yö valfleri dışı da geri dö dür ez valf, ası ç sı ırla dır a, karşı ası ç veya ası ç de gele e valfi ile e iyet valfi gi i diğer hidrolik valfler de kulla ıl aktadır. Bu valflerde geri dö dür ez valf, tek yö lü geçişe izi vere , aksi yö de geçişi e gelleye valftir. Bası ç sı ırla dır a valfi, hidrolik siste deki
2. Dü e Açısı Ku a da Yö te leri
Uzaktan Kumanda
o Oto Pilot ile kontrol
Ge ilerde, açık de izlerde ve seyir hali de kulla ıla , rota pilotla dıkta so ra ge iyi iste ile rotaya getire ek şekilde iskele veya sa ağa dö düre siste dir. Elektro ik ir
ihaz ile ku a da kutusu şartla ası gerçekleşir.
o Manuel Kontrol
Ka al veya oğaz geçişi, a evra ve de izli havalar gi i kritik duru ve yerlerde dü e açısı a ir el tekeri veya direksiyo a e zeye ve dü e adı verile ir araçla ku a da veril ektedir. Eski ve te el ko trol yö te idir. Dü e yeri e yay erkezle eli kol ya da oy ak kol da kulla ıla ilir.
Lokal Kumanda
o Normal Kumanda
Dü e dairesi de düğ e, el tekeri veya ir kol ile dü e açısı ı değiştiril esidir. Uzakta ku a da siste i kapatılır. Ko trol, test veya de eti duru ları da kulla ılır, zoru lu
ol adıkça kulla ıl az.
o A il Duru Ku a dası
GÜVERTE KREYNİ
Ge i i taşıya ağı yükü a ara ala veya ge ide sahile koya siste dir.
Pompa – Motor Devresi
Yağ ası ç ve yağ dö üş hatları a karşılıklı olarak ağla ış ve her iki yö e dö e ile ir hidrolik otor ve iki yö e akışlı ekse el pisto lu po pada oluşur. Kapalı devre hidrolik
transmisyondur. Krey devreleri de kulla ıla kapalı devre hidrostatik transmisyon
siste leri i aşlı a ava tajları şu şekildedir:
1. Daha küçük kapasitede yağ ta kı gereksi i i 2. Yüksek veri de çalış a
3. Az hacim kaplama
4. Yö değiştir ek içi ilave yö de eti valfi e gerek duyul a ası 5. Hidrostatik fre le e i kulla ı ı
6. Tek bir parametreye ağlı olarak ko trol ola ağı ver esi
7. Yüksek iv ele e o e ti ve u iv ele e i ko trol kolaylığı
A a Yüksek Bası ç E iyet Valfleri
irleştirilerek po pa ve otor arası daki eka iz a ayrılır. Böylelikle yük aşağı i dirile ilir,
bumba veya kreyn bir mekanizma ile hareket ettirilebilir.
/ Yö Ko trol Valfi i Çalış ası
BAŞ –
KIÇ IRGAT
Ge ileri rıhtı a ya aş aları da veya rıhtı da ayrıl aları es ası da halatları ay a ve vira et ede kulla ıla ya da ge i i de ir at ası veya de ir al ası sırası da ge i de iri i
ay a ve vira ede ihazlara veya vi çlere ırgat adı veril ektedir. Ge ilerde hidrolik güç ileti i i kulla ıldığı yerlerde iri ola ırgat ü itesi de hidrolik yağ, po pa vasıtasıyla siste de dolaştırıl akta ve ir oru içerisi de geçirilerek hidrolik otora doğru
yö le diril ektedir. Hidrolik otorda dolaştırıla yağ, daha so ra dö üş orusu yoluyla tekrar po paya geri dö ektedir. Bu ü ite kapalı devre olup siste de dolaştırıla yağ
“iste de dolaşa yağ iktarı daki değişiklikleri karşıla ak içi po pa ı e iş tarafı a ge leş e ta kı ağla ıştır. Bası ç hattı ile po paya dö üş hattı arası a asit ir ko trol valfi ko duğu da hidrolik yağı ir kıs ı otorda iş yap aksızı po paya geri dö ektedir. Bu şekilde otor hızı, sıfırda aksi u a kadar adı adı değiştirile il ektedir. Eğer u
basit kontrol valfi yeri e dört yollu ir valf kulla ıl ası duru u da hidrolik motor her iki
KANAT AÇILARI AYARLANABİLİR PERVANE CPP SİSTEMİ
Ge i i ileri veya tor ista ol ak üzere her iki yö de hareketi içi kulla ıl akta ola ka at açısı ayarla a ilir perva e siste leri, gü ü üzde ge i i hareketi i sağlaya a a tahrik siste leri içi de ö e li ir yer tut aktadır. Ka at açı ko trolü, pervane kanat
açıları ı iste ile ile dere ede değiştiril esi veya tutul asıyla gerçekleştiril ektedir.
“iste i Bileşe leri
Ka at açıları ayarla a ilir perva e siste i, po pa veya hidrolik güç ü itesi, yağ tra sfer ü itesi, perva e ka atları ı taşıya ka at loğu, yağ tra sfer oruları, kapli , ka at açıları
ayarlanabilir perva e, perva e şaft ü itesi, yağ dağıtı kutusu, yağ siste leri ve uzakta
SU GEÇİRME) KAPORTALAR
Ge ilerde aki e dairesi, kaza dairesi, je eratör dairesi veya şaft yolu gi i yerlerde ya gı çık ası veya ge i i yara alıp sayıla yerlere su gir esi gi i duru larda öl eleri
ir irleri de ayır ak a a ıyla kulla ıla hidrolik ku a dalıkapı veya kaportalara su geçir ez kapılar veya su geçir ez kapılar adı veril ektedir.
Kaportaları Ko trolü
Uzaktan Kumanda: Köprüüstü de ulu a ko trol pa eli üzeri de uzakta ku a da ile
açılıp kapatıldığı gi i kaporta ı ya ı da da açılıp kapatıla il ektedir. Bu u içi or alde kapalı ola / yö değiştir e valfleri i üzeri deki a ivela ı sol tarafa itilerek
kaporta ı kapatıl ası, sağ tarafa çekilerek de kaporta ı açıl ası ü kü ol aktadır. Nor al duru da açık ola kaporta ya gı veya ge i i su al ası gi i duru larda
kapatıl ak iste diği de po pa çalıştırılarak K kapat a ku a da düğ esi e asıl akta ve öyle e sol taraftaki üç yollu iki ko u lu yö ko trol valfi i ko u değiştir esi
sağla aktadır. Po pa ı astığı ası çlı yağ geri dö dür ez valf, ası ç ko trol valfi ve / yö ko trol valfi ile so olarak da dışarıda uyarılı geri dö dür ez valfte geçip
sili dirlere gir ektedir. Böyle e pisto ve kolları ı , dolayısıyla da kaporta ı kapa ası
El ile ku a da: Kaportaları kapatıl ası veya açıl ası işle leri i uzakta yapıl ası gerekirke oto asyo arızası, ka lo kop ası veya ya ası, po pa veya otor arızası gi i
ÇABUK KAPAMA VALFLERİ
Ge ilerde ya gı gi i duru larda a a aki e, dizel je eratör ve kaza a gide yakıtları ve yağları aki e dairesi dışı da güverte veya yaşa ahalli gi i herha gi ir yerde kesil esi kapatıla il esi gerek ektedir. Maki e dairesi deki di le dir e ve servis ta kları daki yakıtı veya as a ta klardaki yağla a yağı ile ça uru kulla ıldığı siste e gö dere ve el ile açılıp kapatıl aları ı ya ı sıra yaşa ahalli veya güvertedeki herha gi
ir yerde uzakta ku a da ile hızlı ir şekilde kapata ile valflere ça uk kapa a valfleri adı veril ektedir.
Ça uk kapa a valfleri yapı olarak düz ya da açılı stop valf tipi deki glo ta lalı valflerdir. Glo valf şekli deki ça uk kapa a valfleri i uzakta kapa a yö te leri eka ik çelik örgülü tel , hidrolik veya p ö atik ko u da ola il ektedir.
Meka ik Ku a dalı Ça uk Kapa a Valfleri
Meka ik ku a dalı ça uk kapa a valfi, ir tüp oru içi de geçirile veya akaralar üzeri de taşı a örgülü ir çelik tel vasıtasıyla ve kol kuvveti ile uzakta ku a da edilerek kapatıl aktadır.
Bu yö te de dikkat edil esi gereke özellikler şu lardır:
1. Çek e teli yeteri e daya ıklı ve sağla ol alıdır.
2. Makaralı siste de valf ile ku a da kolu arası daki uzaklık etreyi aş a alıdır. 3. Çek e teli de uza a olduğu da, teli yi e de valfi kapat a özelliği i ve yeterliliği i
4. Meka ik ku a dalı ça uk kapa a valfi i klas ko trolleri de uygu ir şekilde
çalışa il esi içi siste i ruti olarak ko trolü ü yapıl ası gerek ektedir.
5. Çek e teli ve akaraları işlevi i kay et ediği ko trol edil elidir.
Hidrolik Ku a dalı Ça uk Kapa a Valfleri
Hidrolik ku a dalı ça uk kapa a valfleri düz veya açılı tipteki glo valflerdir. Hidrolik siste i çalış a ası çları DN ile DN valfler arası da aksi u ar, D ve DN valfler içi ise aksi u ar ivarı dadır. Hidrolik oşalt a eka iz ası daki
Hidrolik ku a da siste i de, ça uk kapa a valfleri i kapa ak içi gerekli hidrolik ası ı
4. Bir adet pompa ile (dizel-oil ve fuel-oil servis ta kları hariç ol ak üzere üç adet valf
eş za a lı olarak ku a da edile ilir.
5. Uygu operasyo u sağlaya ak hidrolik yağ kulla ıl alıdır.
6. Kuma da pa eli, aki e dairesi dışı da ve su hattı ı üzeri de ol alıdır.
P ö atik Ku a dalı Ça uk Kapa a Valfleri
P ö atik ku a dalı ça uk kapa a valfleri de diğerleri gi i düz ve açılı tipteki glo valflerdir. Ko trol ka i i ası çlı hava tüpü ve ku a da valfleri i içere ko trol pa eli de
oluş aktadır. Aşağıda gösterile ör ek siste de dizel-oil ve fuel-oil dinlendirme veya servis
ta kları daki ça uk kapa a valfleri i ta a ı a a valf ile tü üyle kapatıla ile eği gi i iste irse / yö ko trol valfleriyle sade e iste ile valfler de kapatıla il ektedir. Gerektiği de devredeki veya hava tüpü deki e veya pislikleri de tahliye et ek
Ça uk kapa a valfleri i p ö atik ku a da ile kapatıldığı siste de gerekli veya ö erile u surlar aşağıda sırala aktadır:
1. Bağı sız hava tüpü, yeterli ası çta dolu tutul alı ve ası ç düşüşü de alar ile
uyarı ver elidir.
2. Ku a da pa eli aki e dairesi i dışı da ve su hattı ı üzeri de ol alıdır. 3. Ko trol ka i i, ilgili klas kuruluşu u gereksi i leri i karşılaya akşekilde
tasarla alıdır.
4. Ça uk kapa a valf sili diri ile ko trol ka i i arası daki ağla tı e az iç
çapı daki dikişsiz çelik tüp oruda yapıl alıdır.
5. Mü kü olduğu kadar az ağla tı parçası ve dirsek kulla ıl alıdır.
6. Ça uk kapa a valfi ile ko trol ka i i arası daki ağla tı devresi de keski köşeli
dirsek kulla ıl a alıdır.
7. Her ku a da kolu üzeri de ha gi valf veya valflere ku a da ettiği i elirte
etiketler ol alıdır.
8. Bir ku a da kolu ile üç adet valfe eş za a lı olarak ku a da verile ilir.
9. Hava tüpü, ça uk kapa a valfleri i tü ü ü e az iki kez kapata ak yeterlilikte
Hidrolik ve p ö atik ku a dalı siste de ça uk kapa a valfleri i kapat ada kulla ıla oşalt a eka iz ası daki sili dir içi de pisto kolu tarafı da ir eri e ri gi
ulu aktadır. Maki e dairesi deki orta sı aklığı °C’ye ulaştığı da oşalt a sili diri içi de ulu a u parça eri ekte ve sili dir içi deki yay da pisto kolu u geri çekerek ça uk kapa a valfleri i oto atik olarak kapat aktadır.
RO-
RO GEMİLERİNDEKİ HİDROLİK SİSTEMLER
Genellikle 2 – adet güverteye sahip olup ara a, ka yo , oto üs, tır gi i otorlu veya
tekerlek üzeri de dö e rö ork gi i araçları taşıya ge ilere Roll-on Roll-off veya kısa a
Ro-Ro adı veril ektedir. Bu ge ilerde, taşıdıkları yük ede iyle doğal olarak diğer tip
ge ilerdeki hidrolik do a ı lara ek olarak azı do a ı lar daha ulu aktadır. Ro-Ro
ge ileri deki hidrolik ku a dalı u do a ı lar ge i i aş, kıç, orda veya iç tarafı da ulu akta olup ra pa, kapak, asa sör ve kapı kaporta adıyla a ıl aktadır.
Baş ve kıç kısı ları daki ra palar ve kapılar ir iri e e ze ekle irlikte şalter ile devreye sokularak ve po palar çalıştırılarak açılır. Po palar çalıştıkta so ra kartuş valfi devreyi
ası çla dıra il esi içi Y sele oidi e erjile diril elidir. Böylelikle po pa tarafı da sağla a elirli ası çtaki yağ, kapak ve kilitlere ku a da et ek içi kulla ıla / yö ko trol valfleri i P ağla tıları a kadar gel ektedir. Kapağı açıl ası da ö e kilitleri açıl ası gerektiği de Y0 selenoidi ile birlikte Y4 seleneoidi de enerjilendirilmelidir. Bu
HİDROLİK KUMANDALI AMBAR KAPAKLARI
Bu devrelerin hidrolik sisteminde elektrik motoru ile tahrikli iki adet eksenel pistonlu tipte ve
değişke de ili po pa ulu aktadır. Devredeki ası ç sı ırla dır a valfi ise elli ir ası ç değeri e ayarla ıp devre ası ı ı u değerle sı ırla dır ası sağla ır. A ar kapakları hidrolik siste i düşük yağ seviyesi, yüksek yağ sı aklığı ve yağ kirliliği gi i duru larda gerekli
ihazlarla e iyete alı aktadır. Ko trol ü itesi olarak adla dırıla kısı da çalış a ası ı ı ayarlaya ası ç ko trol valfi, hız ayarı ı sağlaya akış ko trol valfi ve çalış a yö ü ü ayarlaya yö ko trol valfi vardır. Ge i i diğer kısı ları da olduğu gi i u ü ite de
elle, otomatik veya gerekirse uzaktan kumanda ile kontrol edilebilmektedir. Her bir ambar
HİDROLİK KUMANDALI YÜK TAHLİYE SİSTEMLERİ
Gü ü üzde sıvılaştırıl ış ki yasal adde ve ha petrol taşıya ta kerlerde ürü ü ge i ta kları a yükle esi, ter i allerdeki ta klarda gravite ağırlık yö te iyle veya po pa vasıtasıyla yapıl aktadır. Bu ge ilerdeki yükü tahliyesi içi se aşlı a iki yö te
kulla ıl aktadır. Yapı olarak ütü leşik yük ta kları da ge ellikle dalgıç veya deri kuyu tipi olarak adla dırıla ir sa trifüj po pa ulu aktadır. Bağı sız ta klar ise ge ellikle vidalı tip ir uster ya da sa trifüj tipteki deri kuyu po pasıyla tahliye edil ektedir. Her iki po pa tipi de hidrolik ve elektrik tahrik siste i kulla aktadır. Her iki siste i de kendine
özgü ava taj ve dezava tajları ulu akla irlikte gü ü üzde ge ellikle tahrik yö te i olarak hidrolik siste ter ih edil ektedir. Hidrolik siste i ava tajları arası da tek ir güç kay ağı da yük po paları, ırgatlar, krey ler, aş iti iler gi i çeşitli siste leri tahrik edile il esi ve u siste leri ağı sız olarak iste e kapasitelerde kulla ıla il esi
ulu aktadır. Ayrı a oder hidrolik po palarda, hidrolik otor ve po pa ay ı gövde içi de i al edilerek ta k di i e yerleştiril ekte ve hidrolik yağ üç kat a lı orular yadrı ıyla po paya ulaştırıl aktadır. Bu sayede ta kı güverte seviyesi de po paya kadar uza a ir şaft siste i kulla ıl ası a gerek kal a akta ve şaft oğazı da ta k dışı a olası sıvı ve gaz kaçakları ı oluş ası ö le ektedir. Ta k içi de ulu a sıvı yükü
po palarla tahliyesi de kapalı ve açık ol ak üzere iki farklı hidrolik siste kulla ıl aktadır. Kapalı ve açık devre hidrolik sistemlerin ileşe leri
Hidrolik güç ü itesi: Hidrolik pompa veya pompalar, filtre, soğutu u, siste ası ç kontrol ü itesi ulu ur. Kapalı devre hidrolik siste lerde u lara ek olarak e iyet
valfleri de ulu aktadır.
Hidrolik devreler: Üretile yüksek ası çlı hidrolik yağı gerekli siste lere dağıtıl ası ve iş gördükte so ra tekrar ta ka dö üşüiçi kulla ıla ası ç ve dö üş devreleri i içer ektedir.
Hidrolik yağ tra sfer ü itesi: Bu ü ite ir adet tra sfer po pası ile hidrolik yağ depola a ta kı da oluş aktadır.
Uzakta ko trol ü itesi: Çalıştırıl ak iste e siste leri yük ko trol odaları gibi
Yük tahliye ü itesi: “a trifüj tipte yük po paları, u po paları tahrik edil esi de kulla ıla hidrolik otorlar ile hidrolik otorları ve dolayısıyla da yük po paları ı
devir sayısı ı ve de isi i değiştir ekte kulla ıla hız ve tork ko trol valfleri de
oluş aktadır.
Bu ü itelere ek olarak kapalı devre hidrolik siste de içi de hidrolik yağ ta kı,
esle e po pası ve esle e ası ı e iyet valfi ulu a yardı ı hidrolik ü ite de mevcuttur.
HİDROLİK SİSTEMLERDE SORUNLAR VE OLASI ÇÖ)ÜMLERİ
Hidrolik siste lerde çıka ile ek soru ları elirli aşlıklar altı da topla ak gerekirse te el olarak aşağıdaki gi i sı ıfla dırıla ilirler:
4. Ya lış veya farklı değerde bası ç
A. Kirli filtreleri veya siste de kulla ıla akışka ı değiştiril esi B. Kaçakları gideril esi
C. Değişi D. Ayar
PNÖMATİK SİSTEMLERDE SORUNLAR VE OLASI ÇÖ)ÜMLER
P ö atik siste lerdeki soru ları hidrolik siste lerde uyguladığı ız ta lo yö te iyle çöze ile eği iz gi i adı adı ilerleyip arızayı tespit ederek de gidere iliriz.
1. Ö e e iyet: Bası çlı hava ir sili dire hareket sağlıyor ve u sili dir herha gi ir
11.Parçayı o ar veya değiştir, siste i de e: Arıza ı ede i ulu dukta so ra gerekli
parçayı o ar ak za a alsa da aliyeti düşürür. Parçayı ye ile ek ise zamandan
tasarruf sağlar a a aliyeti artırır. Şartlara göre uygu yö te seçilerek siste deki hata düzeltilir ve tekrar denenir.
12.Arıza ı za a ı ı, ede i i, değiştirile veya o arıla parçayı ve so uçları
Ö)EL AMAÇLI DENİ) TAŞITLARINA BİR ÖRNEK: FALLPIPE
Açık de iz yükle i isi Va Oord AC)' i sahip olduğu Ro k es adlı fallpipe ge isi dü yada türü ü e üyüğüydü. Gövdesi ilk J.J “ietas tarafı da Ha urg'ta üretildi; fakat Va Oord te el tasarı ı ke di gereklilikleri e uygu luğu u farkı a vararak yük taşıyı ıyı, fallpipe tesisatı ı Keppel Verol e oşluğu a yerleştiril esi a a ıyla taşıdı.
GÜÇ VE MANEVRA hız kaza dıra il ek içi iti iler geri çekile ilir şekilde tasarla ıştı. Bu geri çekile ilir yatay açılı iti ileri çıkışı da aralıklı ko trol edile ilir perva eli C“ - 250 / MNR
ü iteler ulunurdu.
NAVİGA“YON VE KONTROL
Navigasyo ve işleye ilgisayar siste leri HİPAP, ati etrik siste ler, eka ik tarayı ı profilleri, de izaltı ka eraları ve ışıkları ve “ea at çok ışı lı tarayı ı radarı kapsardı.
Thales GeoSolutions, Seabat verisinin topla ası, işle esi ve kayda geçiril esi içi e so
PD“ siste iyle irlikte kulla ıla ak dört “ea at ü itesi i ihalesi i aldı.
Yükle e ö esi, yükle e es ası ve so rası daki ütü işle ler içi gerçek za a ki e atik
GPS (Global Positioning Syste ile irlikte kulla ıla DGP“ Differe tial Glo al Positio i g
“yste te elli ir doğru ko u la a siste i aksi u kesi liği sağla ak içi kulla ıldı. De izaltı aktarı ıları da DP“ Dy a i Positio i g “yste 'yi esle ek içi yi e aksi u doğruluğukesi leştire il ek a a ıyla kulla ıldı.
Ro k es, Ger a is her Lloyd tarafı da , yük taşıyı ı - A5 - IW - NAV-Ø - ESP MC - AUT -