Pakiti Stove-rla
Purranjaku
Concept and Design: Roy Price
Remote Public Health Nutritionist
c/o Nutrition & Physical Activity, NT Dept Health and Community Services PO Box 721 Alice Springs NT 0871 Australia roy.price@nt.gov.au 08 89566114 0409695949
Pakiti Stove-rla Purranjaku
Yimi Yirrarnu: Roy PriceTranslation: Ormay Nangala Gallagher manu Tess Napaljarri Ross Re-printed 2014
Contents
Nyarrpangku ngurrju-maninjaku pakiti stove...4
Nyarrpa karlipa pakiti stoverla purrami...7
Nyarrpa kanpa nyuwani wok kilka-mani purranjaku ngarnti...8
Spicy Tomato Eggs...9
Jurlpu-kurlu Satay...10
Corned Beef Curry...11
Noodle Bolognaise...12
Rainbow Curry...13
Tuna Corn Mornay...14
Chow Mein...15
Curry Fried Rice...16
Red Lentil Dahl...17
Nganakunparla yani yardijirri-maninjaku...18
Pakiti stove purranja-kurlangu pipa.
Nyampu rarralypa purranjaku warlaljaku yirtili.
Pakiti stove kaji kanpa useji-mani manjikirla manu purrami nyarrpararla lawa stove-wangu manu electricity-wangu-rla
warlu witangka.
Empty pulawu pakiti.
Manta nyiya-kanti-kanti.
Pakiti pajirninjaku
Milpa nyanja-kurlangu
4
Nyarrpangku
ngurrju-maninjaku pakiti stove
Langa
purda-nyanja-kurlangu
Manta nyiya-kanti-kanti.
Ngurrju-manta muurlparlu.
1. Pajika rurrpa wiri kanunju kartakurla
yarda yirrarninjaku warluku.
2. Ngula ngurrju-manta rdilypirrpa warru-kirdi-kirdi kankarlu manu warru-kirdi-kirdi kanunju. 3. Rurrpa-maninjarla rdilypirrpa-wana ka warlpa yukami kanunju manu ngarrnganyirni ka warluju kankarlu-ngurlu.
5
Mantarlu warlu.
6
Yirraka warlu
pakiti-rla manu
yarrpikalku
warlu.
Nyurrulku-purranjaku!
7
Nyarrpa karlipa pakiti
stoverla purrami
Waya purranjaku
Wok liti-kirli kankarlu
Pots wayangka
Ngaminpa
purranja-kurlangu
Nyarrpa kanpa nyuwani
wok kilka-mani
purranjaku ngarnti
8
• Nyuwani wok ngulaju ka mardarni engine oil japi maninjaku punku-jarrinja-kujaku.
• Engine oil ngulaju yungu jangkami-muku ngula yungunpa purramilki.
• Ngurrju-manta warlu manu yirraka wok warlungka manu purraya engine oil yungu lawa-jarri.
• Paljika-muku wok nyuwani pot scrubber-kurlurlu manu detergent-kurlurlu kirlka-manta ngapa-kurlurlu.
• Yirraka cooking oil kaninjarni woku-rla manu yirraka warlungka ngula kaji jankami muku maru-karda.
• Palijka muurlparlu pipa-kurlurlu manu ngapa-kurlurlu-mipa. • Wok ngulaju nyurru purranjaku.
Nyarrpa kanpa nyuwani
wok kilka-mani
purranjaku ngarnti
Spicy Tomato Eggs
Nyiya kurlu:
12 ngipiri pirrjirdi tarla likirriri-wangu Jika-pala garlic
Jirrama walya-walya-jarra onion pajirninja-warnu Jirrama wita-jarra capsicum pajirninja-warnu Jirrama jampitarla tumatuwa
Jinta wita paturla tomato sauce, sweet chilli sauce pajinja jarra ngaminparla
9
Purranjaku:
1. Warlu-karda-manta jarra wokurla, yirrakarla garlic, onion manu capsicum manu ngardaly-kijika kaji manya-jarri.
2. Yirraka jampita-jangka tomato, tomato sauce manu tarla-karda purraya.
3. Yirraka sweet chilli sauce pajarninjaku.
4. Ngulaju nyurrulku. Yirraka spoon sauce-kurlu kankarlu ngipirirla 5. Serve-manta boiled rice kirlirli damper-kurlu manu rice-kurlurlu.
Jurlpu-kurlu Satay
Nyiya kurlu:
Jinta kg jurlpu-wita-wita, pajirninja-warnu wita-karda
Jirrama walya-walya yanyirni pajirninja-warnu Jirrama tablespoon kari powder
Jika-pala wita karriti pajirninja warnu
Jinta jampita wajirrki-wajirrki peas , ngapa-wangu Jinta kapi lampurnu-kurlu
4 purnu peanut butter
500mls ngapa
10
Purranjaku:
Raji Jara purranjaku1. Warlu-manta-wiyi jara wokurla.
2. Yirraka yanyirni manu purraya yarrkurrngu-maninja-karrarlu. 3. Yirraka kari powder manu yarda purraya witalkukaji jankami. 4. Pajirninja-warnu juku-juku yirraka manu purraya yirnmi-karda. 5. Yirraka karriti manu ngapa, purraya kaji karriti manya-jarri. 6. Yirraka peanut butter manu lampurnu, purraya rdaka minutes. 7. Nganja raji, tampa manu mangarri-kirli.
Corned Beef Curry
Nyiya kurlu:
Jika-pala garlic wita pajirninja-warnu
Jirrama walya-walya yanyirni pajirninja-warnu Marnkurrpa purnu wita kari-powder-kurlu
Jirrama jampita tumatawu
Murntu-pala pititi manu mankurrpa karriti pajirninja-warnu
Jinta capsicum pajirninja-warnu.
Jirrama jampita corned beef pajika wiri-jarlu
11
Jara purranjaku
Purranjaku:
1. Warlu-manta-wiyi jara wokurla. Yirraka garlic, yanyirni manu purraya kaji jankami.
2. Yirraka kari-powder, purraya kaji jankami yirnmi.
3. Yirraka jampita-janka tumatawu, pititi, karriti manu capsicum manu purraya kaji pijipurlu janka yirnmi, yirraka ngapa kaji ka muku jankami.
4. Yirraka corned beef manu purraya pulyangku jinta-maninjaku kari-kirliji.
Noodle Bolognaise
Nyiya kurlu:
Jika-pala garlic pajirninja-warnu
Jirrama walya-walya yanyirni pajirninja-warnu Jinta kg kuyu mince
Murntu pala karriti-patu pajirninja-warnu Jinta yakuju parduna pijipurlu panu-kurlu. Jirrama jampita tumatawu
Jika-pala yakuju noodles-kurlu Jara purranja
12
Purranjaku:
1. Warlu-karda-manta jara wokurla.
2. Yirraka garlic, yanyirni manu purraya ngardaly-kijirninj-kurra. 3. Yirraka kuyu mince manu purraya kaji jankami yirnmi-karda. 4. Yirraka tumatawu, karriti manu panu pijupurlu manu purraya
kaji manya-jarrimi manu winjika ngapa parduna-jarrinja-kujaku 5. Yarda winjikarla ngapa warlu jangka manya-jarrinjaku.
Rainbow Curry
Nyiya kurlu:
Jika-pala garlic pajirninja-warnu
Jirrama walya-walya yanyirni pajirninja-warnu Kari-powder pajarninjaku
Jinta kg kuyu mince
Jika-pala wita-patu pititi,
murntu pala karriti pajinirnija-warnu Jirrama capsicum pajirninja-wanu Jinta broccoli, pajika wita-karda
13
Purranjaku:
1. Warlu-manta-wiyi jara wokurla.
2. Yirraka garlic, yanyirni manu purraya ngardaly-kijirninja- karrarlu.
3. Yirraka kari-powder manu purraya kaji jankami junga 4. Yirraka kuyuju yungu jankami yirnmi-karda.
5. Yirraka jampita-jangka tumatawu, karriti manu pititi pajirninja-warnu. Purraya manya-karda manu yirraka ngapa ngula yungu jankami.
6. Yirraka pajirninja-warnu capsicum manu broccoli yungu janka yirnmi-karda manu yirraka pijipurlu-wati.
Tuna Corn Mornay
Nyiya kurlu:
Jika-pala garlic pajirninja-warnu Jirrama yanyirni pajirninja-warnu 425g jampita tuna ngapa-wangu
Jinta jampita corn kernels ngapa-kurlu Jinta jampita wajirrki bean ngapa-kurlu Jinta yakuju jurlpu noodle soup-kurlu Jinta panikini lampurnu
Jara purranjaku
14
Purranjaku:
1. Warlu-manta-wiyi jara wokurla.
2. Yirraka garlic, yanyirni manu purraya.
3. Yirraka yuna manu purraya kaji walya-walya jarrimi. 4. Yirraka corn manu bean ngapa-kurlu.
5. Yirraka jurlpu noodle soup, lampurnu manu ngardaly-kijika kaji watu-watu jarrimi.
6. Nganja raji-kirli, tampa-kurlu manu mangarri-kirli.
Chow Mein
Nyiya kurlu:
Jinta kg puluku pajirninja-warnu Jirrama pajirninja-warnu yanyirni
1/2 kapiji manu, 1/2 jaliri pajirninja-warnu
1/2 paki frozen mixed pijipurlu
2 purnu kari-powder 2 purnu jara
2 purnu garlic ngula palkaju
4 purnu Wochestershire sauce (ngula palkaju) Jinta jampita tumatawu
5 purnu tumatawu paste
15
Purranjaku:
1. Warlu-manta-wiyi ngaminparla or wokurla
2. Yirraka yanyirni, garlic manu kari-powder manu purraya kaji walya-walya-jarrimi.
3. Yirraka kuyu puyu purraya kaji walya-walya-jarrimi.
4. Yirraka panu pijipurlu manu purraya kaji manya-jarrimi. 5. Yirraka tumatawu, tumatawu paste, Worchestershire sauce
16
Curry Fried Rice
Nyiya kurlu:
1 and a half kapi white rice 3 kapi ngapa
half teaspoon salt 2 yanyirni
3-pala garlic cloves 1 capsicum
half tin sweetcorn
1 teaspoon kari powder 4 ngipiri
3 long bacon pieces
Purranjaku:
1. Purraya raji kartakurla warlu witangka ngapa lawalku yurlpu. 2. Pajika yanyirni, garlic, capsicum, sweet corn, bacon.
3. Purraya wokrla 5-10 minutes, kari powder-kirli. 4. Yirraka ngipiri - pajiki wita-wita-karda.
Red Lentil Dhal
Nyiya kurlu:
1 and a half panikini washed red lentils parljirninja-warnu
Jirrama yanyirni 5-pala garlic
2 teaspoons kari powder
1 teaspoon ginger powder (ngula palkaju) 3 panikini ngapa-kurlu
Salt Kajinpa ngampurrpa:
Other spices, like garam
masala; & karriti, pijipurlu
Jara
17
Purranjaku:
1. Pajika yanyirni manu garlic wita-karda. 2. Purraya yanyirni manu garlic-witaku.
3. Winjika kari powder yarda purraya witaku. 4. Winjika red lentils manu pijipurlu.
5. Yarda purraya witaku jarangka. 6. Winjika ngapa.
7. Purraya warlu witangka ngapa wita karda. Winjika ginger. 8. Nganja raji-kirli, tampa-kurlu.
Nganakunparla yani
yardijirri-maninjaku?
18
Ngurrju-manta pakiti stove:
• Community CDEP program
• Essential Services Officer
• Community Mechanic
Payi-maninjaku woku-ku:
• Community store - Payikarla store manager
• Kmart Alice Springs
• Desert Dwellers, Elder St, Alice Springs
• Barbeques Galore, Alice Springs
www.cdu.edu.au/laal Tel: (08) 8946 6876 livingarchive@cdu.edu.au
This work is from the Living Archive of Aboriginal Languageswww.cdu.edu.au/laal.
If you have any questions or wish to access information concerning this work, please contact us at
livingarchive@cdu.edu.au.
Use of this work is subject to the User License Agreement available at
http://www.cdu.edu.au/laal/permissions/
This work is licensed under a Creative Commons Attribution
Non-commercial No Derivs 3.0 Licence Australia which appears as follows:
This licence allows users to share, copy and redistribute the work in any medium or format provided they: (i) give appropriate credit, provide a link to the licence, and indicate if any changes were made to the work.
Users may do so in any reasonable manner, but not in any way that suggests that we endorse the user or their use;
(ii) do not use the work for commercial purposes;
(iii) do not distribute the modified work if they remix, transform or build upon the work, and
(iv) do not apply legal terms or technological measures that legally restrict others from doing anything that the licence permits.
The full terms of the licence can be found at http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/au/legalcode. The creators of this work assert their moral rights to:
• be identified and named as the creators of this work. This means that if you reproduce the work, you must
identify these creators;
• take action if this work is falsely attributed as being someone else’s work; and
• take action if this work is distorted or treated in a way that is harmful to their honour or reputation. This means that the creators of this work have the right to object to distortion, mutilation or other modification of, or derogatory action in relation to the work.
If you share this work, you must identify the creators named in this work and on the Living Archive of Aboriginal Languages website and abide with all other attribution requirements under the Creative Commons licence.
Note that any action that is in breach of the moral rights of the author will give rise to a right of the creators to take legal action under the Copyright Act 1968 (Cth).