SUMBER, KARAKTERISTIK DAN
SUMBER, KARAKTERISTIK DAN
TIMBULAN SAMPAH
TIMBULAN SAMPAH
DAFTAR ISI
DAFTAR ISI
D
DAAFFTTAAR R IISSII ……… … 22 KA
KATTA A PENGANTPENGANTARAR ……… ……… 33 BAB I PENDAHULUAN
BAB I PENDAHULUAN 1
1..11 LLaattaar br beellaakkaa!! ……… "… " 1
1.2.2 R#R#$$##%a%a $ $a%a%alala&a& ……… …… '' 1
1..3 T3 T##((##aa ……… … '' BAB II PEMBAHASAN
BAB II PEMBAHASAN 2.
2.11 PePe!!erert)t)a a %a%a$*$*a&a& ……… …… ++ 2
2..22 %%##$$bbeer r %%aa$$**aa&& ……… … 2.3
2.3 karkaraktakter)%er)%t)k %t)k %a$*a$*a&a& ……… 1……… 1- -2
2.."" tt)$)$bb##llaa % %aa$$**aa&& ……… 1… 1""
BAB III PENUTUP BAB III PENUTUP
3 3..11 KKee%%))$$**##llaa ……… … 22- -3 3..2 S2 Saarraa ……… … 22- -D DAAFFTTAAR R PPUUSSTTAAKKAA ……… … 2222
KATA PENGANTAR
Se!ala *#() a %/#k#r %a/a #0a*ka ke*aa Alla& ST, karea ata% berkat a l)$*a&a ra&$atN/ala& $aka %a/a b)%a $e/ele%a)ka %eb#a& $akala& e!a te*at akt#.
Ber)k#t )) %a/a $e$*er%e$ba&ka %eb#a& $akala& e!a (##l 4S#$ber, Karakter)%t)k a T)$b#la %a$*a&5 /a! $e#r#t %a/a a*at $e$ber)ka $a6aat /a! be%ar ba!) k)ta #t#k $e$*ela(ar)/a.
Melal#) kata *e!atar )) %a/a leb)& a&#l# $e$)ta $aa6 a $e$7&7
*er$akl#$a b)la$aa )%) $akala& )) aa kek#ra!a a aa t#l)%a /a! %a/a b#at k#ra! te*at ata# $e/)!!#! *era%aa *e$ba0a.
De!a )) %a/a $e$*er%e$ba&ka $akala& )) e!a *e#& ra%a ter)$a ka%)& a %e$7!a Alla& ST $e$berka&) $akala& )) %e&)!!a a*at $e$ber)ka $a6aat.
Mala!, 1- N78e$ber 2-1'
BAB I
PENDAHULUAN
1.1 Latar BelakangSa$*a&, %)a*a *# *a%t) $e!eta&#)/a. Ket)ka $a%)& )b#t#&ka, bara! %a!at )(a!a a )*erlak#ka e!a ba)k. Na$#, ket)ka t)ak
ter*aka), bara! )b#a! be!)t# %a(a ta*a )*e#l)ka. Paa&al, t)ak %e$#a %a$*a& aala& $#%#& /a! &ar#% )$#%a&ka. Melal#) *e!el7laa %e0ara ter*a#, %eba!)a be%ar %a$*a& ter%eb#t a*at )$a6aatka %eba!a) kaa. Sa$*a& /a! t)ak )kel7la e!a ba)k aka $e)$b#lka berba!a) $a%ala& %e*ert) $a%ala& e%tet)ka, 8ekt7r *e/ak)t, a t)$b#l/a *e0e$ara a)r taa&. Ut#k $e0e!a& &al ter%eb#t $aka *erl# )ra0a! %#at# %)%te$ *e!el7laa *er%a$*a&a. Data t)$b#la, k7$*7%)%), a karakter)%t)k %a$*a& %a!at
)*erl#ka ala$ $era0a! %)%te$ *e!el7laa *er%a$*a&a.Met7e *eet#a a (#$la& %a$*el t)$b#la a k7$*7%)%) %a$*a& k7ta )
I7e%)a tela& )at#r bera%arka SNI1939+"199". Se%#a) $et7a SNI, *eet#a t)$b#la a k7$*7%)%) %a$*a& k7ta )lak#ka ter&aa* %e$#a %#$ber %a$*a& /a)t# 7$e%t)k :r#$a& ta!!a; a 7 7$e%t)k $el)*#t) %a$*a& k7$er%)l, )%t)t#%), *ela/aa k7ta :%a*#a (ala; a )#%tr). De!a $e!eta&#) t)$b#la, k7$*7%)%) a karakter)%t)k %a$*a& ter#ta$a /a! bera%al ar) %#$ber /a! leb)& re*re%etat)6, *er$a%ala&a ala$ *e!el7laa *er%a$*a&a a*at )0e!a& a )at)%)*a%) %e)) $#!k). Dataata )) (#!a a*at )!#aka #t#k $ee%a) *e!el7laa %a$*a& :ter#ta$a )
ak&)r %a$*a& ke TPA a*at )k#ra!), %e%#a) e!a *7la /a! )tera*ka e!arae!ara $a(# ala$ ekae )).
1.2 Rumusan asala!
Bert)t)k t7lak ar) latar belaka! )ata% $aka )r#$#%ka *er$a%ala&a %eba!a) ber)k#t<
1. Ba!a)$aa *e(ela%a teta! %#$ber %a$*a&= 2. Ba!a)$aa *e(ela%a teta! karakter)%t)k %a$*a&= 3. Ba!a)$aa *e(ela%a teta! t)$b#la %a$*a&=
1." Tu#uan
Ut#k $e!eta&#) leb)& la(#t $e!ea) < 1. Pe(ela%a %#$ber %a$*a&. 2. Pe(ela%a karakter)%t)k %a$*a&. 3. Pe(ela%a t)$b#la %a$*a&.
BAB II
PEBAHASAN
2.1 Pengert$an Sam%a!
Aa ba/ak *e!ert)a teta! %a$*a& /a! )l7tarka 7le& *ara a&l) a *akar. Na$#, /a! *a%t), &)!!a %aat )) $a%)& berear a!!a*a
ba&a %a$*a& $er#*aka bara! %)%a /a! %#a& t)ak ber!#a la!) a &ar#% )b#a!. Paa&al %ebet#l/a %a$*a& $er#*aka 4$#t)ara ter*ea$5 /a! aka $e$a0arka k)la#/a kala# )kel7la %e0ara te*at. I)la& e6))%) ata# art) ar) %a$*a& $e#r#t *ara a&l).
a. Ka$#% L)!k#!a :199";, %a$*a& aala& ba&a /a! t)ak
$e$*#/a) )la) ata# t)ak ber&ar!a #t#k )!#aka %e0ara b)a%a ata# k&#%#% ala$ *r7#k%) ata# *e$aka)a> bara! ata# 0a0at %ela$a $a#6akt#r> ata# $ater) berkeleb)&a ata# b#a!a.
b. E07l)k :199+;, Sa$*a& aala& %#at# ba&a /a! terb#a! ata#
)b#a! ar) %#$ber &a%)l akt)8)ta% $a#%)a $e#*# *r7%e% ala$ /a! bel#$ $e$)l)k) )la) ek77$)%
0. Ua!Ua! N7.1? Ta&# 2--? teta! Pe!el7laa Sa$*a&, %a$*a& aala& %)%a ke!)ata %e&ar)&ar) $a#%)a a@ata# *r7%e% ala$ /a! berbet#k *aat a %a$*a& %*e%)6)k aala& %a$*a& /a! karea %)6at, k7%etra%), a@ata# 87l#$e/a $e$erl#ka *e!el7laa
. Me#r#t H, %a$*a& aala& %e%#at# /a! t)ak )!#aka, t)ak )*aka), t)ak )%ea!) ata# %e%#at# /a! )b#a! bera%al ar) ke!)ata $a#%)a a t)ak ter(a) e!a %e)r)/a :&ara, 2--;.
2.2 Sum&er Sam%a!
B)a%a/a %#$ber %a$*a& )ba!) $e(a) 2 kel7$*7k be%ar /a)t# %a$*a& ar) *er$#k)$a, ata# %a$*a& r#$a& ta!!a a %a$*a& ar) 7 *er$#k)$a /a! %e(e)% %a$*a& r#$a& ta!!a, %e*ert) ar) *a%ar,
k7$er%)al %b. Sa$*a& ar) ke#a (e)% %#$ber ter%eb#t )keal
%eba!a) %a$*a& 7$e%t)k. Sea! %a$*a& 77$e%t)k aala& %a$*a& ata# l)$ba& /a! b#ka %e(e)% %a$*a& r#$a& ta!!a, $)%al/a l)$ba& ar) *r7%e% )#%tr). B)la %a$*a& 7$e%t)k )) bera%al ar) l)!k#!a *erk7taa,
ala$ ba&a%a I!!er)% )keal %eba!a) municipal solid waste (MSW). Dala$ *e!el7laa *er%a$*a&a ) I7e%)a, %a$*a& k7ta b)a%a/a )ba!)
bera%arka %#$ber/a, %e*ert) %a$*a& ar) *er$#k)$a ata# r#$a& ta!!a a %e(e)%/a, *a%ar, ke!)ata k7$er%)al %e*ert) *ert7k7a, ke!)ata
*erkat7ra< $a/7r)ta% ber)%) %a$*a& ke!)ata *erkat7ra %e*ert) kerta% &7tel a re%t7ra, ke!)ata ar) )%t)t#%) %e*ert) )#%tr), r#$a& %ak)t,
k&#%#% #t#k %a$*a& /a! %e(e)% e!a %a$*a& *er$#k)$a, *e/a*#a (ala a ta$ata$a.
Kaa! )$a%#kka *#la %a$*a& ar) %#!a) ata# ra)a%e a)r &#(a, /a! ba/ak )(#$*a). Sa$*a& ar) $a%)!$a%)! %#$ber ter%eb#t
$e$*#/a) karakter)%t)k /a! k&a% %e%#a) e!a be%ara a 8ar)a%)
ber8ar)a%) %at# e!a /a! la). Me#r#t G)lbert kk.:199+;, %#$ber %#$ber t)$b#la %a$*a& aala& %eba!a) ber)k#t <
a. Sa$*a& ar) *e$#k)$a *e##k
Paa %#at# *e$#k)$a b)a%a/a %a$*a& )&a%)lka 7le& %#at# kl#ar!a /a! t)!!al )%#at# ba!#a ata# a%ra$a. Ce)% %a$*a& /a! )&a%)lka b)a%a/a 0er#! 7r!a)k, %e*ert) %)%a $akaa ata# %a$*a& /a! ber%)6at ba%a&, ker)!, ab# *la%t)k a la)/a. b. Sa$*a& ar) te$*at te$*at #$#$ a *era!a!a
Te$*at te$*at #$#$ aala& te$*at /a! )$#!k)ka ba/ak/a 7ra! berk#$*#l a $elak#ka ke!)ata. Te$*at te$*at ter%eb#t $e$*#/a) *7te%) /a! 0#k#* be%ar ala$ $e$*r7#k%) %a$*a& ter$a%#k te$*at *era!a!a %e*ert) *ert7k7a a *a%ar. Ce)% %a$*a& /a! )&a%)lka #$#$/a ber#*a %)%a %)%a $akaa, %a$*a& ker)!, ab#, *la%t)k, kerta%, akale! kale! %erta %a$*a& la)/a.
0. Sa$*a& ar) %araa *ela/aa $a%/arakat $)l)k *e$er)ta& a! )$ak%# ) %)) $)%al/a te$*at &)b#ra #$#$, *ata), $a%(), r#$a& %ak)t, b)7%k7*, *erkat7ra, a %araa *e$er)ta& la)/a /a! $e!&a%)lka %a$*a& ker)! a %a$*a& ba%a&. Sa$*a& /a! bera%al ar) le$ba!a *e))ka, kat7r *e$er)ta& a %a%ta, b)a%a/a ter)r) ar) kerta%, alat t#l)%$e#l)% :b7l*7)t, *e%)l, %*)7l, ll;, t7er 67t7 07*/, *)ta *r)ter, k7tak t)ta *r)ter, batera), ba&a
k)$)a ar) lab7rat7r)#$, *)ta $e%) ket)k, kl)%e 6)l$, k7$*#ter r#%ak, a la)la). Batera) beka% a l)$ba& ba&a k)$)a &ar#%
)k#$*#lka %e0ara ter*)%a& a &ar#% $e$*er7le& *erlak#a k&#%#% karea berba&a/a a bera0#.
. Sa$*a& ar) )#%tr/
Dala$ *e!ert)a )) ter$a%#k *abr)k *abr)k %#$ber ala$ *er#%a&aa ka/# a la) la), ke!)ata )#%tr), ba)k /a!
ter$a%#k )%tr)b#%) ata#*# *r7%e% %#at# ba&a $eta&. Sa$*a& /a! )&a%)lka ar) te$*at )) b)a%a/a %a$*a& ba%a&, %a$*a& ker)! ab#, %)%a %)%a $akaa, %)%a ba&a ba!#a Sa$*a& )) bera%al ar) %el#r#& ra!ka)a *r7%e% *r7#k%) :ba&aba&a k)$)a
%er*)&a@*7t7!a ba&a;, *erlak#a a *e!e$a%a *r7#k :kerta%, ka/#, *la%t)k, ka)@la* /a! (e#& e!a *elar#t #t#k *e$ber%)&a;. Sa$*a& )#%tr) ber#*a ba&a k)$)a /a! %er)!kal) bera0# $e$erl#ka *erlak#a k&#%#% %ebel#$ )b#a!.
e. Sa$*a& Perta)a
Sa$*a& )&a%)lka ar) taa$a ata# b)ata! aera& *erta)a, $)%al/a %a$*a& ar) keb#, kaa!, laa! ata# %aa& /a! )&a%)lka ber#*a ba&a $akaa *#*#k $a#*# ba&a *e$ba%$) %era!!a taa$a. Sa$*a& ar) ke!)ata *erta)a ter!7l7! ba&a 7r!a)k, %e*ert) (era$) a %e(e)%/a. Seba!)a be%ar %a$*a& /a! )&a%)lka %ela$a $#%)$ *ae )bakar ata# )$a6aatka #t#k *#*#k. Ut#k %a$*a& ba&a k)$)a %e*ert) *e%t)%)a a *#*#k b#ata *erl# *erlak#a k&#%#% a!ar t)ak $e0e$ar) l#!k#!a.
Sa$*a& *erta)a la)/a aala& le$bara *la%t)0 *e#t#* te$*at t#$b#&t#$b#&a /a! ber6#!%) #t#k $e!#ra!) *e!#a*a a *e!&a$bat *ert#$b#&a !#l$a, a$# *la%t)k )) b)%a )a#r
#la!.
2." Karakter$st$k Sam%a!
Karakter)%t)k %a$*a& %a!at *et)! ala$ *e!e$ba!a a e%a) %)%te$ $aa(e$e *er%a$*a&a. Karakter)%t)k %a$*a& )*e!ar#&) 7le& bebera*a 6akt7r )atara/a /a)t# *ea*ata $a%/arakat :l7, $e)#$,
a &)!& )07$e;, *ert#$b#&a *e##k, *r7#k%) *erta)a, *ert#$b#&a )#%tr) a k7%#$%) %erta *er#ba&a $#%)$
:T0&7ba7!l7#%, 1993;. Karakter)%t)k %a$*a& terba!) ata% bebera*a a%*ek /ak) %eba!a) ber)k#t <
a. Sa$*a& Ba%a& (Garbage) aala& (e)% %a$*a& /a! ter)r) ar) %)%a %)%a *7t7!a &ea ata# %a/#r%a/#ra &a%)l ar) *e!7la&a,
*e$b#ata a *e/e)aa $akaa /a! %eba!)a be%ar ter)r) ar) atat /a! $#a& $eb#%#k.
b. Sa$*a& Ker)! :R#bb)%&; aala& %a$*a& /a! a*at terbakar a t)ak a*at terbakar /a! bera%al ar) r#$a&r#$a&, *#%at*#%at *era!a!a, kat7rkat7r.
0. Ab# :A%&e%; aala& %a$*a& /a! bera%al ar) %)%a *e$bakara ar) at /a! $#a& terbakar %e*ert) r#$a&, kat7r $a#*# )*abr)k *abr)k )#%tr).
. Sa$*a& Calaa :Street Se*)!; aala& %a$*a& /a! bera%al ar) *e$ber%)&a (ala a tr7t7ar ba)k e!a tea!a $a#%)a $a#*#
e!a tea!a $e%) /a! ter)r) ar) kerta% kerta%, ea# a#a a la) la).
e. Ba!ka) b)ata! :Dea a)$al; aala& (e)% %a$*a& ber#*a %a$*a& %a$*a& b)7l7!)% /a! bera%al ar) ba!ka) b)ata! /a! $at) karea ala$, *e/ak)t ata# ke0elakaa.
6. Sa$*a& r#$a& ta!!a :H7#%e&7l re6#%e; $er#*aka %a$*a&
0a$*#ra /a! ter)r) ar) r#bb)%&, !arba!e, a%&e% /a! bera%al ar) aera& *er#$a&a.
!. Ba!k) keeraa :Aba7e 8e&)0le%; aala& %a$*a& /a! bera%al ar) ba!ka)ba!ka) $7b)l, tr#k, kereta a*).
&. Sa$*a& )#%tr) $er#*aka %a$*a& *aat /a! bera%al ar) )#%tr) )#%tr) *e!7la&a &a%)l b#$) @ t#$b#&t#b#&a a )#%tr) la) ). Sa$*a& *e$ba!#a :De$7l7t)7 a%te; /a)t# %a$*a& ar) *r7%e%
*e$ba!#a !e#!, r#$a& a %eba!a)/a, /a! ber#*a *#)! *#)!, *7t7!a*7t7!a ka/#, be%) bet7, ba$b# a %eba!a)/a
:N7t7at$7(7, 2--3;.
(. Sa$*a& k&#%#% aala& (e)% %a$*a& /a! $e$erl#ka *ea!aa k&#%#% $)%al/a kale! 0at, 6l)$ beka%, at ra)7akt)6 a la)la) :M#k77, 2--+;.
Sela) k7$*7%)%), $aka karakter)%t)k la) /a! b)a%a )ta$*)lka ala$ *ea!aa %a$*a& aala& karakter)t)k 6)%)ka, k)$)a a b)7l7!).
Karakter)%t)k ter%eb#t %a!at ber8ar)a%), ter!at#! *aa k7$*7e k7$*7e %a$*a&. Kek&a%a %a$*a& ar) berba!a) te$*at@aera& %erta (e)%/a /a! berbeabea $e$#!k)ka %)6at%)6at /a! berbea *#la.
Sa$*a& k7ta ) e!arae!ara /a! %ea! berke$ba! aka berbea %#%#a/a e!a %a$*a& k7ta ) e!arae!ara $a(#.
a. Karakter)%t)k F)%)ka 1; Berat Ce)%
Berat (e)% $er#*aka berat $ater)al *er #)t 87l#$e :%at#a lb@6t3, lb@/3 ata# k!@$3;. Data )) )*erl#ka #t#k $e!&)t#! beba $a%%a a 87l#$e t7tal %a$*a& /a! &ar#% )kel7la. Berat (e)% )) )*e!ar#&) 7le& k7$*7%)%) %a$*a&, $#%)$ a la$a/a
*e/)$*aa.
2; Kele$ba*a
Meet#ka kele$ba*a ala$ %a$*a& a*at )!#aka #a 0ara /a)t# e!a #k#ra berat ba%a& a berat ker)!. Uk#ra
kele$ba*a /a! #$#$ )!#aka ala$ $aa(e$e *er%a$*a&a aala& berat ba%a& :et e)!&t;. Data kele$ba*a %a$*a&
ber!#a ala$ *ere0aaa ba&a aa&, *er)7)%a%) *e!#$*#la, a e%a) %)%te$ *e!7la&a. Kele$ba*a %a$*a& )*e!ar#&) 7le& k7$*7%)%) %a$*a&, $#%)$, kaar &#$#% a 0#ra& &#(a.
3; Uk#ra a )%tr)b#%) *art)kel
Peet#a #k#ra a )%tr)b#%) *art)kel %a$*a& )!#aka #t#k $eet#ka (e)% 6a%)l)ta% *e!7la&a %a$*a&, ter#ta$a #t#k
ratarata /a! )te$#ka ala$ %a$*a& k7ta berk)%ar atara ? )0&).
"; Per$eab)l)ta% %a$*a& /a! )*aatka
Per$eab)l)ta% %a$*a& /a! )*aatka )*erl#ka #t#k $e!eta&#) !eraka 0a)ra a !a% ala$ la6)ll. Me#r#t *e!a$ata )
la*a!a, $aka e%)ta% %a$*a& aka ter!at#! *aa %araa *e!#$*#l a *e!a!k#t /a! )!#aka, b)a%a/a #t#k
keb#t#&a e%a) )!#aka a!ka <
• Sa$*a& ) aa& %a$*a& r#$a&< -,-1 -,2- t7@$3 • Sa$*a& ) !er7bak %a$*a&< -,2- -,3' t7@$3 • Sa$*a& ) tr#k terb#ka< -,2' -,"- t7@$ 3
• Sa$*a& ) TPA e!a *e$aara k78e%)7al -,'-
-,+-t7@$3 .
I67r$a%) $e!ea) k7$*7%)%) %a$*a& )*erl#ka #t#k $e$)l)& a $eet#ka 0ara *e!7*era%)a %et)a* *eralata a 6a%)l)ta% 6a%)l)ta% la)/a a #t#k $e$*erk)raka kela/aka *e$a6aata ke$bal) %#$bera/a a eer!) ala$ %a$*a&, %erta #t#k
*ere0aaa 6a%)l)ta% *e$er7%e%a ak&)r.
b. Karakter)%t)k K)$)a
Karakter)%t)k k)$)a %a$*a& )*erl#ka #t#k $e!e8al#a%) alterat)6 %#at# *r7%e% a %)%te$ re078er/ *e!7la&a %a$*a&, k&#%#%/a /a!
$e!!a$barka %#%#a k)$)a %a$*a& ter%eb#t /a! ter)r) ar) #%#r , N, , P, H, S, %b.
0. Karakter)%t)k B)7l7!)
Peet#a karakter)%t)k b)7l7!) )!#aka #t#k $eet#ka
karakter)%t)k %a$*a& 7r!a)k ) l#ar *la%t)k, karet a k#l)t. Para$eter *ara$eter /a! #$#$/a )aal)%)% #t#k $eet#ka karakter)%t)k b)7l7!) %a$*a& 7r!a)k ter)r) ata% :T0&7ba7!l7#%, 1993;<
1; Para$eter /a! lar#t ala$ a)r ter)r) ata% !#la, at te*#!, a%a$ a$)7, a la)la)
2; He$)%el#l7%a /a)t# &a%)l k7e%a%) !#la a karb7 3; Sel#l7%a /a)t# &a%)l k7e%a%) !#la a karb7 "; Le$ak, $)/ak, l)l)
'; L)!) /a)t# %e/aa *7l)$er e!a 0)0) ar7$at)k
+; L)!7%el#l7%a $er#*aka k7$b)a%) l)!) e!a %el#l7%a> a ; Pr7te) ter)r) ata% rata) a%a$ a$)7.
2.' T$m&ulan Sam%a!
T)$b#la %a$*a& aala& 87l#$e %a$*a& ata# berat %a$*a& /a! ) &a%)lka ar) (e)% %#$ber %a$*a& ))la/a& tertet# *er%at#a akt# :De*arte$e PU, 2--";. T)$b#la %a$*a& aala& %a$*a& /a! )&a%)lka ar) %#$ber %a$*a& :SNI, 199';. T)$b#la %a$*a& %a!at )*erl#ka #t#k $eet#ka a $ee%a) *eralata /a! )!#aka ala$ tra%*7rta%) %a$*a&, 6a%)l)ta% re078er/ $ater)al, a 6a%)l)ta%.
Data $e!ea) t)$b#la, k7$*7%)%), a karakter)%t)k %a$*a&
$er#*aka &al /a! %a!at $e#(a! ala$ $e/#%# %)%te$ *e!el7laa *er%a$*a&a ) %#at# )la/a&. C#$la& t)$b#la %a$*a& )) b)a%a/a aka ber&#b#!a e!a ele$eele$e *e!el7laa %e*ert) *e$)l)&a
*eralata, *e!#$*#la a *e!a!k#ta, *ere0aaa r#te *e!a!k#ta a 6a%)l)ta% #t#k a#r #la! l#a% a (e)% TPA. Ba!) e!ara berke$ba! a ber)kl)$ tr7*)% %e*ert) I7e%)a, 6akt7r $#%)$ %a!at be%ar
*e!ar#&/a ter&aa* berat %a$*a&. Dala$ &al )), $#%)$ /a! )$ak%# aala& $#%)$ &#(a a ke$ara#, teta*) a*at (#!a berart) $#%)$ b#a& b#a&a tertet#. D) %a$*)! )t#, berat %a$*a& (#!a %a!at )*e!ar#&) 7le&
6akt7r %7%)al b#a/a la)/a. le& karea/a, %eba)k/a e8al#a%) t)$b#la %a$*a& )lak#ka bebera*a kal) ala$ %at# ta&#. T)$b#la %a$*a& a*at )*er7le& e!a %a$*l)! :e%t)$a%); bera%arka %taar /a! %#a& ter%e)a.
T)$b#la %a$*a& b)%a )/ataka e!a %at#a 87l#$e ata# %at#a berat. C)ka )!#aka %at#a 87l#$e, era(at *eaa&a :e%)ta% %a$*a&;
&ar#% )0at#$ka. le& karea )t#, leb)& ba)k )!#aka %at#a berat karea ketel)t)a/a leb)& t)!!) a t)ak *erl# $e$*er&at)ka era(at *e$aata.T)$b#la %a$*a& )) )/ataka %eba!a)<
a. Sat#a berat< k!@7@&ar), k!@$2@&ar), k!@be@&ar), a %eba!a)/a
b. Sat#a 87l#$e< L@7@&ar), L@$2@&ar), L@be@&ar), a %eba!a)/a.
D) I7e%)a #$#$/a $eera*ka %at#a 87l#$e. Pe!!#aa %at#a 87l#$e a*at $e)$b#lka ke%ala&a ala$ )ter*reta%) karea tera*at 6akt7r k7$*ak%) /a! &ar#% )*er&)t#!ka. Seba!a) )l#%tra%),
1-#)t aa& /a! ber)%) a)r $a%)!$a%)! 1-- l)ter, b)la a)r ter%eb#t )%at#ka ala$ aa& /a! be%ar, $aka aka teta* ber)%) 1--- l)ter a)r. Na$# 1- #)t aa& /a! ber)%) %a$*a& 1-- l)ter, b)la %a$*a& ter%eb#t
)%at#ka ala$ %eb#a& aa&, $aka 87l#$e %a$*a& aka berk#ra! karea $e!ala$) k7$*ak%). Berat %a$*a& aka teta*. Tera*at 6akt7r k7$*ak%) /a)t# e%)ta%.
Prak)raa t)$b#la %a$*a& ba)k #t#k %aat %ekara! $a#*# ) $a%a $eata! $er#*aka a%ar ar) *ere0aaa, *era0a!a, a *e!ka()a %)%te$ *e!el7laa *er%a$*a&a. Prak)raa t)$b#la %a$*a& aka
$er#*aka la!ka& aal /a! b)a%a )lak#ka ala$ *e!el7laa
*er%a$*a&a. Ba!) k7tak7ta ) e!ara berke$ba!, ala$ &al $e!ka() be%ara t)$b#la %a$*a&, *erl# )*er&)t#!ka aa/a 6akt7r
*ea#r#la!a %a$*a& $#la) ar) %#$ber/a %a$*a) ) TPA.
Tabel 2.1 Be%ar/a T)$b#la Sa$*a& Bera%arka S#$ber/a
Ratarata t)$b#la %a$*a& b)a%a/a aka ber8ar)a%) ar) &ar) ke &ar), atara %at# aera& e!a aera& la)/a, a atara %at# e!ara e!a e!ara la)/a. ar)a%) )) ter#ta$a )%ebabka 7le& *erbeaa, atara la)<
a. C#$la& *e##k a t)!kat *ert#$b#&a/a
b. T)!kat &)#*< $ak) t)!!) t)!kat &)#* $a%/arakat, $ak) be%ar t)$b#la %a$*a&/a
0. M#%)$< ) e!ara Barat, t)$b#la %a$*a& aka $e0a*a) a!ka $))$#$ *aa $#%)$ *aa%
. ara &)#* a $7b)l)ta% *e##k
e. Ikl)$< ) e!ara Barat, eb# &a%)l *e$bakara alat *e$aa% aka berta$ba& *aa $#%)$ )!)
6. ara *ea!aa $akaa/a.
Bebera*a %t#) $e$ber)ka a!ka t)$b#la %a$*a& k7ta ) I7e%)a berk)%ar atara 23 l)ter@7ra!@&ar) e!a e%)ta% 2--3-- k!@$3 a
k7$*7%)%) %a$*a& 7r!a)k -?-. Me#r#t SNI 19 39+" 199", b)la *e!a$ata la*a!a bel#$ ter%e)a, $aka #t#k $e!&)t#! be%ara
%)%te$, a*at )!#aka a!ka t)$b#la %a$*a& %eba!a) ber)k#t<
a. Sat#a t)$b#la %a$*a& k7ta be%ar 2 2,' L@7ra!@&ar), ata# -," -,' k!@7ra!@&ar)
b. Sat#a t)$b#la %a$*a& k7ta %ea!@ke0)l 1,' 2 L@7ra!@&ar), ata# -,3 -," k!@7ra!@&ar)
Karea t)$b#la %a$*a& ar) %eb#a& k7ta %eba!)a be%ar bera%al ar) r#$a& ta!!a, $aka #t#k *er&)t#!a %e0ara 0e*at %at#a t)$b#la
%a$*a& ter%eb#t a*at )a!!a* %#a& $el)*#t) %a$*a& /a! )t)$b#lka 7le& %et)a* 7ra! ala$ berba!a) ke!)ata a berba!a) l7ka%), ba)k %aat ) r#$a&, (ala, *a%ar, &7tel, ta$a, kat7r %b. Na$# ta$ba& be%ar %eb#a& k7ta, $aka ta$ba& $e!e0)l *7r%) %a$*a& ar) *er$#k)$a, a ta$ba&
$e$be%ar *7r%) %a$*a& 7*er$#k)$a, %e&)!!a a%#$%) ter%eb#t ) ata% *erl# *e/e%#a)a, %e*ert) 07t7& ) baa& )).
Seba!a) 07t7& (#$la& *e##k %eb#a& k7ta 1 (#ta 7ra!. B)la %at#a t)$b#la %a$*a& 2,' L@7ra!@&ar) ata# -,' k!@7ra!@&ar), $aka (#$la& %a$*a& ar) *er$#k)$a aala& :2,'J1.---.---@1---; $3@&ar)
2'-- $3@&ar) ata# %etara e!a '-- t7@&ar). B)la (#$la& %a$*a& ar)
%ekt7r 7*er$#k)$a )a!!a* 12'- $3@&ar), ata# %etara e!a
2'-t7@&ar), $aka t7tal %a$*a& /a! )&a%)lka ar) k7ta ter%eb#t
"---$3@&ar), ata# '- t7@&ar). B)la )k78er%) ter&aa* t7tal *e##k, $aka
k7ta ter%eb#t a*at )/ataka $e!&a%)lka t)$b#la %a$*a& %ebe%ar :"--- $3@&ar) < 1 (#ta 7ra!; ata# " L@7ra!@&ar), /a! $er#*aka %at#a
t)$b#la ek)8ale%) *e##k.
Tabel 2.3 T)$b#la Sa$*a& ) Bebera*a Ne!ara
BAB III
PENUTUP
".1 Kes$m%ulan
a. S#$ber %a$*a& )ba!) menjadi 2 kelompok besar yaitu sa$*a& ar) *er$#k)$a, ata# %a$*a& r#$a& ta!!a dan sa$*a& ar) 7
*er$#k)$a /a! %e(e)% %a$*a& r#$a& ta!!a, %e*ert) ar) *a%ar, k7$er%)al %b. Sa$*a& ar) ke#a (e)% %#$ber ter%eb#t )keal
%eba!a) %a$*a& 7$e%t)k. Sea! %a$*a& 77$e%t)k aala& %a$*a& ata# l)$ba& /a! b#ka %e(e)% %a$*a& r#$a& ta!!a, $)%al/a l)$ba& ar) *r7%e% )#%tr/
&. Karakter)%t)k /a! )ta$*)lka ala$ *ea!aa %a$*a& aala& karakter)t)k 6)%)ka, k)$)a a b)7l7!). Karakter)%t)k ter%eb#t %a!at ber8ar)a%), ter!at#! *aa k7$*7ek7$*7e %a$*a&.
(. C#$la& t)$b#la %a$*a& )) b)a%a/a aka ber&#b#!a e!a ele$e ele$e *e!el7laa %e*ert) *e$)l)&a *eralata, *e!#$*#la a
*e!a!k#ta, *ere0aaa r#te *e!a!k#ta a 6a%)l)ta% #t#k a#r #la! l#a% a (e)% TPA.
".2 Saran
De$)k)ala& $akala& /a! tela& %a/a %#%# $e!ea) %#$ber, karakter)%t)k a t)$b#a %a$*a& /a! $el)*#t) berba!a) $a0a$
kla%)6)ka%)/a. De$) ke%e$*#raa $akala& )) %a/a &ara*ka kr)t)ka %erta %ara /a! $e$ba!#. Sara ar) *e$ba0a %a/a &ara*ka a!ar %a/a a*at $e$*erba)k) $akala& )). Se$7!a a*at ber$a6aat ba!) k)ta %e$#a.
DAFTAR PUSTAKA
A7)$. Pengelolaan sampah.
&tt*<@@.!77!le.07$@#rl=%atr0t(*e!el7laa
2-%a$*a&%7#r0eeb0?0ar(a%)28e-E-F(AH#rl., )ak%e% ta!!al -? N78e$ber 2-1'
A7)$. Timbulan, komposisi dan karakteristik sampah.
&tt*<@@$/.7*era.07$@MaR*&-a$at-te@bl7!@t)$b#lak7$*7%)%)a karakter)%t)k%a$*a&., )ak%e% ta!!al -? N78e$ber 2-1'
Da$a&#r), Er) Tr) Pa$). 2--?. S#$ber, Karakter)%t)k, a T)$b#la Sa$*a& D)ktat Pe!el7laa Sa$*a& TL31-" Pr7!ra$ St#) Tek)k L)!k#!a FTSL ITB. Art)kel. :l)e;
&tt*%<@@(#(#ba#!.7r*re%%.07$@2-12@-'@2'@?22@ , )ak%e% -? N78e$ber 2-1'.