BEBERAPA ASPEK DARI MASALAH
PERGELANDANGAN
S KR I P S I
*
/
I
: '■
‘D ia ju ka n u n tu k M em p er len gkap i Tu ga s -t u ga s dan
M em en u h i S ya r a t - syar at u n tu k M en ca p a i Gela r
Sar jan a H u ku m
'
V
v
’: "
'
//
N i /
Oleh :
t S o e p a r w c t o
S tb . N o . 3944
J u r u san H u ku m Pid an a
F a ku lt a s H u ku m Un iver sitas Air la n gga
BEBERAPA ASPEK DARI MASALAH
PERGELANDANGAN
D isetu ju i oleh :
DAPTAR 1SI
U A B
I . P n G A N T A l i ... . H a U n a ii I
n . S&ISAB-SEISAIJ TlH UULM A P Ut U^UN UAN UAN ... I l a U n a n 7
I I I . PKNGAMJUNYA Tf&JlAOAP M A3 YAUAJUT... f if llna nn 20
a , PfcN&iAKUJJjttA DIB1UANU KE1NDA1IAN KOTA . . . Ha la a a n 23
b* PfcffUARUHAYA DUUDAKo K US X I UTAI i ... .. I la la oa n 28
C. MLNGAUUIWYA UXlUOAttu k^AMANAN
MA3YAKA-K A T ... ... Malaewn 2 J
I V . U&AlU-UiiAHA P&NYIUL&SAIAJ* U\ N K EU AU t U TAS I , Ua la a on 33
V • K £ S 1 W P U L A N ... Ha Ue w n 49
DArTAit UACAAN ... Ha la na n 33
- M i l 1 t' j
B - A J L - 1 P K H A D T A R ,
ftoja k d ip r ek lo a ir k a n n ya ken crd oka a a k it e pada ta a < jca l 17 AQU dtea 1045 ya n s ItlA h l o in D oaora da a b a n co* k itn te r a s l e a - bnh dan b orb ftcb aoQ oa n n ju h oora h a ita ~ e ita b angna y a itn eo a iu ca o ya r a k a t yw15 a d l l ea h a n r b crd a oa r fton ca o ila d a la a a r t ! o p i- r l t n l l da a c a U f i l l * J ola n ya a a ta la b d l l a l u l e la b b a a goa k lta b u ka n la b ot&atu ja la a yanfj r a ta dan oca n aka n t t t a p i a d a la b ooa - tu ja la a ya n g panob la b a a a - la b a a cj da a ea r a b aha ya* D orb a ca i e o - b a a n - eob a a a ta la b h it a l a l u i daa d a p a t k ita a ta a i b w e a ta - o o c a ,
nacun d o n ib la n b a lto la b b e r a r tl babtra k it a oecu a to la h b era d a d a la a headaaa ya n g b a lk * B erb a ca l ca oa a la h k in i tle b u l da a n a n - j a d i ta a ta n g a a b a g i k ita oecu a , a a r ta haru a d ita a g ffu la n g i o o c a - r a b er o a ca - o a ca .
S a p a r tl k ita k a ta b n i b a ngoa Ia d a n a a ia a d a la b banana ya n g lo b ib d a r i 360 ta b u a ea a ga a ya a p a b it g a tlr n y a p a a ja ja b a n d a r i b angea*»b angaa la in * Adapun a k lb a t yoa c a ya ta d a r i adanya p a n ja *
Jahan ta r o e b n i ya n g oa cp a l oa a t I n i o a o lh d lra a a k a n a la b banana k it e y a itn adanya k ec3a eta a ~ k eoa ea ta a da la si p ra d a a k a ea joa n * D id a la o ca ea ^ ca os p a n ja ja b a n it u o o g a la l a l n l a t l f b angaa k ite □ e n c a la o i kalu apu han t o ta a l , h a les p u h a a l o t a a l oana occa n g oa - dab a ta u oen ca ja d lra n a a n a ka n a lo b k a ia p a n ja ja b {u n a d a p a t d oqq h lo a p kttfcaynaa a la n d i b u a l k lta i n i ooea ra a can *
aebAgol bangoa yang bodoh dl do loo oogala lapMS«n kobldupon daa
bal ini oeoua klranya dopat kita eaklunl beroaoa*
Sotolab bangna Indoneola dangan Jalan rovoluoi dopat
ccng-bolaa ponjajah yang borcokal dl poroukaan buai kita ini tojak
oa-at ltu pulalob eulal naopak oogala inioloa-atif bangea* Dioaca-oinl
natapaklab o«k»Ub-o«ltoUh| univcroltao-unlvoraitao yang tiebul
bagalkan aandatran dicuoia bajan*
Dan dari univaroitao-naivoroltao ltu tolab baayak eottelorkao
pa-ra cordlk panda! yang aaeuanya ini dapat kita bapa-rapkan oknn
d o*j*yu=bangkan o«eala yang telab coroka perolch deal keoajuaa
bang-oaf taoab air dan nogara IndanoAia*
Oalaupun kita telab btrade dl dalao Jacaa keaerdekaanf nonun do*
olklan aklbat-aklbat darl adanya ponjajabnn yang oedcalkien laoa
ltu ooopal o&karaog lnl caolb ponaopakkan benttik-bontuknya*Salnb
natu diaatara gejala-gejala yang oaolb baayak tardapat dl dalao
caoyarakat ini yaltu adaaya orong-orang bcrgeiaadangaa dlcana-ai*
el*
Seperti tolah kaal uterakaa diatao, bahwa bangea kite
oo-ngalaai lablb darl
300
tahun oaea pea JoJohan dicana dl dalao
oa-i
on-aaoa ltu bangoa kita oengalaai pondcrltaaat daa yang wopai
oaat keaerdakaan ini panderitaan ltu caolh toraaa yaltu
pendorl-tann dibidang caterlll*
Vttdo eaca nekarang ini bagaioanapun jttga kita baruo congokui
b«h-«a kcoajunn-ketsajuan darl eaayarakat kita aaat paaat, no cun
or-t l k a or-ta or-ta k s or-tr a or-ta , h a l i n i d iocb a b ka n o la h ka ra n a d i d a la a oa ~ s ya r a k a t n a olh te r d a p a t k a p in ca n ga n - k ip ln ca n ga n , d l ca tu p lh a k o i ka ya d id a la n kehidu pann ya tid a k ku ra n g au a tu apa dan d i la in p lh a k a i fa k ir a ia k in ya n g o a la lu o e r in tih - r in t ih niD ohon b a la o k a a ih a n a a a a ora n g d a la a a a n g o ja r aoou ap n a oi u ntu k panyaab u ng hid u p nya*
M tra ka i n i a i fa k ir - n ia k in ka da n g- ka d a n g ta k a en pu n ya i ten p a t tin g g a k u ntu k b a rta d u h ; oera k a I n i a ia n g d ia a ka n o la h te r ik n y a o ih a r c a ta h a r l a a la n dimakan o la h oa ju kn ya anbun.D angan tw a p or- h a tik a n h a l- h a l ta r a ob u t d ia ta o dan dangan b orp a n gk a l pada f a l - jsafa h “Bahwaaanya o e tia p a a n u a ia it u a a ja k d ila h ir k a n a d a la h oa - a a f* k a a i b tn a r - b tn a r t a r ta r l k dan tergu ga h h a ti k a a i ta rh a d a p p er a o a la n i n i , la b ih - la b ih dangan adanya a n ju ra n d a r i P a a a rln ta h kapada oa a ya ra k a t u ntu k ik u t a e r ta n a cb orlk a n n a ra n - ea ra n d a la a a a a n g g u la n g i p a roa a la n p a rga la n d a n ga n in i* Adapun p a r eoa la n p ergela n d a n ga n in i a a b a ga ia a n a k lta k a ta h u l d ld a la a p a r- u n d a n g- u ndangan n a ga ra k ita te r d a p a t dan tcrca n tu n d ld a la a p a n a l 809 K lta b tJndaag-U ndang llu ku a P ld a n a , aob a narnya p a a a l i n i oudnh t i dak ku aaa l a g i u ntu k B tnb endu ng dan a a n g a ta oi p era oa la n n ya h ln g - ga p a o a l ltu a «o la h - e la b aaru pa ka n p a oa l ya n g la p ota n *
i-koh ld u pa n n a a ya ra k a t* 8 « b « lt» n y a k a a l a en ga ku l behwa ou a tu p ea - da p a t tld a k la b e u tia k oengaadu ng k eb ea a ra n , padanya te a tu tld o k ic r U p a s d a r l a da aya k e k e llr u a n - k e k o llr u a n a ta u k eoa la h a a - h ooa - la h a a d a a k a rea a l t u pu la >< a eg a la k r l t l k - k r l t l k yea s a lfa tn y a aeab angu n o e la lu k a a l p erlu k a a dongan nakoud a g a r o e g a la p o a la -
ja u a a - p en la ja u a a k a a l l a l d a p a t a en d ek a tk a a kepada i a t i p c r c o - a la n n ya , da a dengan d o o ik la n akan d a p a t a en gu ra n gl k ea a la h a a - k e-
a a la h a a ya n g eu a g k la d ltlc b u lk a n .
Meaang a a a a a la h ya n g k a n l p crooa lk a n d ld a la a buah ka ra n ga n l a i ocru pa ka n a a a a a la h c e n ta l ya n g a a n ga t o u l l t peaeenkannya d lo e - b ab ka a k a rtn a d l d a la oa ya te r J u lia p o r a ea la n - p e r a ea la a yon® oa *
tu oa aa la in n a lia g b e r k a it- k a ita n h ln ggfl aedb u tu hkan a u a tu p e- a eca h a a ya n g b ea a r - b ea a r J itu * D l oa tu p lh a k pertu cb u h a a penduduk ya a g k in a h a r l k in a a e a ja d l p ea n t dan d l l a in p lh a k tid e k a da aya
p orlu a ea n d ld a la a la p a a ga n p e k e r ja a a h a l l a l akan b e r n k lb a t a d a - a ya a u a tu k r la la y a ltu a da a ya p ea ga a ggu ra a y a a j a e r a j a - l o l a d l * ea a a - a a a a * Pea ga a ggu ra a ya n g k la n b a r l k la a b erta a b a h a p a b lla t l - da k e e p a t- e e p a t d a p a t d le a r lk a a ja la n k a lu a rn ya aka n a en ja d lk a a b orok a I n i aeb agaft **Tuna K a r ya " ya a s te r ju a da la n ju r a a g k e a la - ta a n o a a ja d l Itaua p ergela a d a n g a a .
K a lih a ta n n ya a a ja ta k perXu k u w a tlr ka ran a p u la u - p u la u d i lu a r . Jawa o e p e r ti S u a a tera , K a lia a n ta n , S u la w es i dan I r ia n Jaya a a oih keku ran gan penduduk* te ta p i b a ga in a n a b io a t e r j a d i peaecahanaya kaXau tr a n s a ig r a a i a a n p a i a a a t i n i a a olh o u l it d ila k a a n a k a n b c r - hubung a u litn y a b ea ya a a r ta J ta a iX lta a - fa a lX ita a ya n g dip erXu kan ? D a r i a u ra t ka b a r k a a i a ea p eroXeh b a r lta bahwa ren ca n a n a a io n a l tr a n o a ig r a a i d ia k u i beXu a a a ra tu e pa ra a n d a p a t diXakaa na kan b e r - hubung adanya k e a u llta n - k e o u lita n peab ea yaa n d a r i p ih a k P e a e r in - ta b e e n d ir i. U ntuk i n i P ea er in ta h a en g a n b il jaXan dangan a en ga - dakan "Sara k a rya tr a n B a lg r a a l" y a itu au a tu p roa ea tr a n e a lg r a a i u ntu k nenbangu n a u a tu a a a ya ra k a t b a ru a ta a d a a a r k a r ja d a r i p a * r a tr a n e n ig r a n it u a e n d ir i dan P a n a rin ta h hanya akan a ea b er ik a n f a a i l it a n - f a a i l i t a a ya n g pokok- pokok a a ja a a r ta p ia p in a n - p ia p i- nan dan b ia b in g a n - b ia b ln g a n ya n g diparXu ka n u ntu k itu *
Ka a i k ir a uaaha ta r a eb u t d ia ta a d a p a t a en ca p a i h a a iX ya n g b a lk b iXaa a n a b angaa In d on es ia dangan penuh kea a da ra n aencu rahkan a e - genap ten a ga dan p ik lr a n n ya u ntu k dangan aunggu h- au nggu h a en ga - ta o i p a ra a a la n itu a eca ra n a a io n a l dan dangan k o a r d in a a l ya n g ba ik a n ta ra P e a er in ta h d l a a tu p lh a k dengan p a ra tr a n a a ig r a n d i la in p lh a k ; a p a la g i k a la u d il ih a t bahwa tan ah a ir k ita in i a d a la h tan a h a i r ya n g p a lin g aubur akan kekayaan a la a n ya a a r ta au kar d i ea r lk a n ta n d in ga n n ya d i b u la ta n b u n i in i*
-a n n / -a t-a d l d A lfio k «j)i4 -a p fi« o-a -a jr-a r-a b -a t -a e-a u -a i d e -a s M h -a t-a c s r i i
cn oa a la b por^ tU B d AB s a D it u o e a d ir l jraac oeru pateaa ca a a a la h c o
-V
e U i «
B oka ra a c a a a p a lla b U a i o e b tlw i cw tts a feb lri u n io n pen cfln - ta r i a i afcaa fea a i percu a a b a a b ooeopa ton i a i ua%uk ooa yotspa ih a a r a o i ta r le a k a a ib fa n s oob ooa r- b a a a ra jra tie pada a lea r b ita Dapah P r o f. H o o lja tM SB* | a o| atidab tla d a , ja a s ta la b o c c b e r ik a o b o* k a l il c u p a a ca ta b u a a ya a g tla d a t a r a i l a i b n rfa a ya * B aqa sa oooa - l a b e b a jlb a n dan o a a l o a la b b o lia u aban d lta r io a a lo b Tu b aa
• •
Ya a g H a h a Keaoa*
* ; ♦
P e o il ia n p u l a t a a i ea op oik a a u aapaa t e r le a k a a ih b epada oaca n p ib a b jr>nc ta la b a eeb a a tti b a lk d a la a c e c b e r lk a a b ab aa ^b a b a a a * ta n p a tu a ju h ^ p etu a ju b a ob la g g a k a ra a ca a i a i d a p a t d la a lea a ifca o * Afeb lr b a ta , eeoooa oa g a la ja a a - ja a a tc r a e b a t d a p a t d it e r ie a m
a ra a iu ttcm p itK S u m iu reqa ru m M iiQ A ft.
d ^ c l t a o « c 5 i« it r t iiu o e n c e M l o9b M b * o e N » t o r i ctaato c a * a a a la b ea U * « fia r Ja a ga a a a op a i l e r j a d l h a l* h itl yn os goa te& ts lb a a fcooftXnh pelioaftB l t B t « f it ca ea itls h ya a g d ttla a r D w tt d a la a b a t l a l e a e a a la li y»a & altaa d la a r i oeb a b - oeb a b a ya , oafea te r lo b ih ta b u la b a m 2 a b d l o « ft( C fU c»D i»«iifil H tea a leb ya s s a b a a d i « a H eob a b - aab ab JVs i m « lia l ya off d M lb io o b a r a r ll alum a e e b «»a b it o nalu & o « a y a ijm l i t r h b l b d a b u la p e a c e r tla o e a0 0 0la b l « r a e b « t a o b o ia fe lt* a a a p a l <t*p*do b a l fe a l ya o s eora p a & m poayab Ab tie b u la y a m
-♦ *
ana la b l « r M b a l *
D ld a la a te lla w a s a p a a p oreo& la a o M s «iM t p « fi| « ftia a p e r - $ « lta a « a e > A *)i d a la o a tfia r a l t « ) » b U b Ia d o a « a i« y« * 3 a a a p a i ca a t i o i ttarapa& aa p r a b lw n ya n g a o a t pallSc It*** t& ra a ya « s ^ e d a r n a toft d la ta a l* d lo a oo p a r «w ia D l « r e e b « i d a a ^ o a a o s s t o e o e r lu - b a o p M kya teeftia o a a e tr a .
O la b b r e fia k it a a d u r a a n I n i ood a a a cooyeXoaffisarattan p e a a a c a a -oo d l d a la o fta ga la b ld a a g la a g b a r a r tl p a isb w tgtiM Aia a fi d id a la » ~ nyo coooalcttp o o c a Ia « M0i*oa j| t a opob b oh ld u p a n , tu b a ia & a a la b la b tu iloa p o io o o U fl Q os coa a l ea o o a la b p oroola a d a og a a l a l J «$ a tw / e - g ya q ya d ieoa ka b a tt p a n ya leoa toa s yo b «rca ca a n d ea s oa lo jtts y o tfcrop pecb aasttfioft fr& a ra a # l a l *
p a M l 34 U ndatig-U Bdang D «oa r 1040 ya n s o le h Dapak R oeola n Sa le h S tU ^ d lk a ta k a n I
"Khu au onya oen g en a l n oroka ya n g b ergela a d a n g a a i n i oomxru t h eoa t ea ya tlc b u lla h p erooa la tt* y a ltu bahwa k eto n tu a n - k e- ten tu a n d l d a la o p a ea l 805 K ita b U odaag-U adang Dukua P id a - na l t u tid a k la h b er la k u l a g ! dengan adaaya Itadaag - U ndaag D aoar k ita ter u ta o a o e a g ea a l p a oa l 34 nya*
P n oa l 903 K ita b U odang-U adaag Qukua Pid a n a tid a k b erla k u
k flf« O A hukuo du e b anya oeru pa kan h u ru f- h u ru f ya n g o a t l b e - la k e'* .
ItatuSc oeou ju terh a d a p p tr c o n lo n ya n g headak k it a b a b a o lo b ih la a ju t b a lk la h k it a tln g g a lk a n t e r l e b ib da hu lu p e r o o a la n - p e r c o - a la a te r o e b u t dan d a la o ken ya ta a n n ya p a oa l 003 KUIIP* c a o lh t o - ta p b e r la k u te r u a a eb a b ta k ada oa tu k eten tu a a U ndaag-u adaogpu n ya n g dongan to g a o - te g a a a ea ca b u tn ya .
fleb elu a k it a o e ta a ju tk a n u ra la n in i* o a r lla h k ita o oa o- n gok k ob ela k a og o eb ea ta r u ntu k o e llh a t o o ja r a b d a r l pada K ita b U adang- U ndaag Hukua Pld a n a ya n g b er la k u d a la o a eg a ra R op u b llk Xn d oa ea ia ya n g oa op a i oa a t in lp u n c a c lh daa oodang b e r la k u to - ru c*
S eb a ga loa oa k ita k eta b u l oen u ru t p a oa l 0 U n d a a g- U itd a n a o e e o r 1
tahu n 1046 n a oa d a r l UCTBOEK VAN S TRAPRiC U T V00R H E D E nW «D 3 I S -
O IB d irob a h o e a ja d i ttotb oek va a S tr a fr o c h t dan ffetb oek ter o eb u t k cou d ia o d a p a t k it a oeb u t a ta u k ita p o p llc r k a n o e n ja d i K ita b
U ndang-U ndang Hukua P id a n a *
Hukua Pid a n a H a t e r iil dangan k eten tu a n U ndang-U ndang 1958 no* 73 Lea b a ra n n ega ra 1958 no* 127 dangan perob a h a n perob a h a n dan ta n -bahannya b a rla k u u ntu k a a lu ru h w ila ya h In d on es ia a e ja k ta n g g a l 29 S a p ta ob a r 1958 dan k a a i k ir a a a p a r ti apa ya n g d lk a ta k a n ola h
2 )
B apak a la a rh u a P r o f. M o elja tn o SH* d id a la n ter je a a h a n n etb ook van S tr a fr e c h t ka K lta p U ndang-U ndang Hukun Pld a n a ya n g te r d a p a t d i d a la a k a ta p en ga n ta r b a lia u oudah cukup je la a *
D a la a tin ja u a n k it a a en gen a l a r t i d a r i p ergela n d a n ga n n a - ka p e r lu la h k ir a n ya d is in i d ia d a ka n p u la p en in ja u a n kapada b eb e- ra p a buku d a r i p a ra p a n ga ra n g, d in a n a n ereka a en b erik a n p en a f* a lr a n dan gan b aran tcn ta n g l o t dan aakna d a r i p a s ftl- p a s o l d id a - la n K ita b U ndang-U ndang Hukun Pid a n a te r u ta o a ya n g barhu bu ngan dangan p a a a l 505 KUHP. Aga r je la o k a a i akan a a n gu ra ik a n b eb era p a p c n u lie s a ja *
O ra n g- ora n g gela n d a n ga n ia la h or a n g - ora n g ya n g a e n p e r ll- h a tka n o i f a t kesa gan an u ntu k b e k e r ja ta n p a a ea p u n ya i te a p a t t in g - g a l a ta u au atu p a n ca h a ria n ya n g la ya k * I n i a d a la b a u a tu d e fin io i d a r i Rencana U ndang-U ndang ya n g ta la h d ioa a p a ik a n o la h P e a e r ln - ta h kapada Dewan P a rw a k ila n Ra kya t a en ga n a l Pergela n d a n ga n *
M engenai l o t i l a h pa rga la n d a n ga n in i b a nya k pa rb a da a n p a * han a ta u pen da pa t d a r i k a la n ga n p a ra p e n u lio .
D a li U u tia r a ^ d id a la a W etb oek va n S tr a fr a c h t vo o r In d on es ia
2 )
P r o f* M o elja tn o S H ., K ita b U ndang-U ndang Hukua P id a n a . Yaya oa n Badan P e n e r b lt G ajah Mada,
d a p a tla b k ita a e n a r ik ou atu k eoia p u la n bahwa p er s «la a d a B (o n ya n g d a p a t d iken a ka n o le h p a s a l 803 K ita b U ndang-U ndang flukuo P i dona ia la h oerek a ya n g ccla k u k a n p ek orja a n oon gecb a ra d a r l a a tu to o - p a t ko tea p a t la in , ya n g oana oora ka itu i
1 , ta k oea p u n ya l ten p a t tin g g a l ya n g ta ta p 2 . ta k oea p u n ya l p tk o r ja a n ya n g ta ta p p u la **
S op ln ta a la lu oeoa n g k ita a ga k kab u r dan o u l it u ntu k ooa ya ta ka n oana ya n g p erga la n d a n ga n dan oana ya n g bukan d a la o a r t i k a ta o « - ou a i dongan peru ou aan d a la o K ita b U ndang-U ndang Bukuo P id a n a .
A p a la g l n a a t*n a a t a o p e r ti eek a ra n g in i d loa n a poru oab su i- peru a a h a a d i k o ta - k o tfl bo ea r oudab na nga t ou kar - oaka poga tra i ya n g g a jln y a k a e il ta rp a k a a ta k d a p a t eonyowa ru oa h ( a p a la g l n ea - b a l i ) a okod a r u ntu k b er ted u h ; o le h ka ren a n ya dangan torp a k ea tla jj g a l d l gu b u gtgu b u g a ta u d i p ln g g lr - p in g g ir tok o ata u pu n o ta o lu n - o ta a lu n , p a eA r- p a oa r b ers a oa - oa oa kaun tu na k a r ya . T a p i w alau pu n d e a ik ia n oerek a i n i tokh ta k da pa t d ia eb u t a eb a g a i p a rga la n d a n ga n oeb a ga la a n a ya n g d loa keu d o le h p a oa l 805 K ita b U ndang*U ndang Qu- kua Pid a n a aab ab u ntu k d a p a t d ia a b u t a a b a ga i p a rga la n d a n ga n h a - ru o d lp a n u h l adanya dun u nsu r ltu o a k a lig u o y a ltu ta k oea p u n ya l o a ta p en ca h a rla n ya n g ta ta p dan te a p a t tin g g a l ya n g te ta p p u la .
Pergela n d a n ga n pada waktu I n i a tru p a ka n a a oa a la h ya n c oa -n ga t ou ka r d ip eea h ka -n o le h P o e e r i-n U h i Da-n ca oa a la h i -n i a d a la b a eru p a ka n e a e a ilo h ya n g a ifa tn y a a u l t i co o p lex * B anyak oa s a a la h ya n g tia b u l d a r i p era oa la n in i* Dukan oob ab d a r i d i r i p e r g o lo n dangan a a ja ya n g da p a t een ia b u lk a n a k ib a t it u , te ta p i ju otn u o o b a g ta n b es a r oeb ab itu te r lo ta k d i lu a r d i r i a i p ergela n d a n ga n i
-0 )
tu a o n d lr i. Bapak R oea la n S a loh 5H, d id a la a ka ra n ga n b e lia u * * -♦
n ya ta ka n i
" te r u ta a a a p a b ila g e ja la b ergola n d a n ga n i n i d itin ja u le b ih d a la a , d l a e l id l k i aeb ab au sab ab nya, a aka akan te r a y a ta b ah tra oeb abjtya g e ja la i n i a d a la h b er b a g a i fa c to r ya n g in h a e- r a n t.d a la a keadaan n ega ra dan a a oya ra k a t k it a ; D apat d ik a ta - kan bahwa a eroka i n i a d a la h ora n g2 ya n g fa k ir a ia k ln , tid a k a ea p u n ya i kekayaan u ntu k ponyacbu ng h id u p . M aaalah p en ga n g- gu ra n , koadoan okon oa l n eg a r a , a a oa la h koa aan an , oocu anya a oru pakan fa k to r ya n g a en d oron g tic b u ln ya g e ja la in i ka ren a keada an d a la a ca a ya ra k a t dan n ega ra k ita te r a e b u t d ia ta o i - tu la b , c&ka a erek a a e n ja d i ora n g a ic k ln dan a a la n ju tn ya a en - ja d i p en g ea io dan ora n g gola n d a n ga n ".
D ia ta o te la h k a a i u ta ra k a n b ahva b anyak eu aab ab ya n g a e - ola b u lk a n a k ib a t it u , b anyak ou cb cr yan g a on ga k ib a tk a n b a n jir n ya era n g gela n d a n ga n d i n ega ra k lta i n i . Karena adanya p ora oa la n k e- p a d a ta n penduduk, b eneana a la a o e p e r ti b a n jir , a n g ln pu yu h, gu - nung a e lo tu o , a u o ia kea a ra u ya n g to r la lu la c a , adanya haaa tik u o ya n g a eru a a k tan a a an p a ra p e ta n i, gangGuan koaaanan dan e a o ih b a
nya k l a g ! la in - la in n y a *
D ia n ta r a a k ib a t ya n g te la h a en ia p a d ir in y a s e p e r ti te r s e - b u t d ia ta s a erek a la lu k eh lla n g a n ten p a t tin g g a l dan o a ta p en ca - h a ria n n ya *
M e llh a t g e ja la s e p e r ti te r s e b u t d ia ta s te r n y a ta la h bahwa s eb a b - au aab ab d a r l pada p ergela n d a n ga n a d a la h s a n ga t b erb ed a u ntu k e a - ca - a a a a d u lu dan naea s eka ra n g* D ioa n p in g a o t i f ya n g kh as d a r i pada kaun p ergela n d a n ga n d u lu y a ltu keb anyakan p en ya k it o a la s b a k e r j a , a aka a a e lh b anyak s eb a b - a u sa b a b ya n g l a in ya n g k lr a n ya a e - ru paka n seb a b la n gs u n g u ntu k a ela ku ka n p erb u a ta n - p erb u a ta n te r s e - b u tt
Penduduk In d on es ia b erta a b a h n ya k ia n p ea a t te r u ta a a d l pu la u JawA» Menurut P r o f* D r* S e o o itr o D jojoh a d ik u s u oo pada tahu n 1054 penduduk In d on es ia ku ra n g le b ih 81*000.000 jlw a , u ntu k tahu n 1955 - 82,53 Ju ta Jlw a dan tahu n 1081 - 99*000*000 jivr a , tahu n 1904 - 103 ju ta jlw a .
B e g itu la h k lr a n ya p u la u Jawa ya n g d id ia a l o le h 2/3 d a r i penduduk oelu ru h In d on es ia - sed a n g lu a a p u la u Jawa te r s e b u t s a a a dengan 1/14 d a r i lu a s s elu ru h kepu la u a n In d on es ia dengan p u la u - p u la u d l lu a r Java penduduknya ya n g b e r ju a la h 1/3 d a r i s elu ru h penduduk In d o n es ia ya n g a en d ia a i tan ah s e lu a s 13/14 s elu ru h kepu la u a n In d on es ia *^ ^
D engan d e a ik ia n Jawa ya n g a eru pakan da era h ya n g a g r a r is dengan b erta a b a h n ya penduduk ya n g p es a t ltu ca ka oa k in la a a n a
-- -- 1 ? r
k in s o o p lt p u la k ir a n ya tan a h yona d a p a t d lk er ja k a n * A p a la g l pa da w aktu i n i a ek a n ln a n l d a la a lnpnngan p e r ta n la n pun h a a p lr da p a t d lk a ta k a n b elu o eenaapakkan k eea ju a n n ya . Tanah ya n g b la oa n ya d lk e r ja k a n cukup o lo h dan u ntu k ca ka n 2 ora n g k e lu a r g a - terp a fc- aa d lk e r ja k a n dan a e o b e r l ca ka n u ntu k 5 ora n g k e lu a r g a - dan 3 k e lu a r g a ter o o b u t oeb en a rn ya oudah terca n u k pen gan ggu r yan g o la h P r o f* D r* S o e o ltr o D jojob a d lk n ou oo d leob u t a ob a ga l "o r o n g p c- nga ngcu ran ta k k e n ta r a " (D lo g u lo ed u n en p loyn en t).
Ka la u tokh o e p e r tl h a l I n i k lta oa a lh oeeb la r k a n tor u a □ en eru o d a la a a r t l P en er ln ta h ta k o o a b e r l a ogora ja la n keoroh poaeoahannya p er s o a la n ter o o b u t - oega ra a on g ob a tln ya t oon yetop a ru o ponganggu ran ya n g ta k k a n ta ra to r o eb u t ea ka a erek a p a o tl akan b e r ja la n kea ra h ju ra n g p a rga la n d a n ga n *
-r l p oh e-rja a n ya n g la ta *
D ld a la a ra a gk a a tn e a r 1 b ahaa- b ahan u ntu k oanyu au n a k s ip o l l a l k a a l te la b a en gu a ju n gl b eb era p a te a p a t ya n g a eru pa ka n oa ra n g b a g ! kau a g ela a d a a g a a * td s ia p u la n jrang k a a l p tr e le h b ahva cer eh a B ib a s ta a b ea a r a d a la h er a a g - o r a a g ya n g b e r a o a l d a r l d e e* (b a ka o p e ta n i) ya n g d loeb a b k a a k a rea a oob eb a o p e r tl t t l o h k a a l oeb u tka n d ia ta a - (k ep a d a ta n pen gh u a l d ea a f b eneana a la n v haoa tlk u o » c a s ta kea a ra u ya n g t e r l a l u p a n ja n g ) eea yeb a b ka n a erek a b erd u yu a - d u - yu a p e r g l ka k o ta u ntu k g ek ed a r gu aa penyacb u ng b ld u p a ya . M esaag peru b ahan e a r l h id u p d a r l oa ora a g ya n g b ftaoa b e r d ia a d l k o ta (k u - l i - k u i l , b u ru h - b u ru h ) u ntu k o e a ja d l p a ten t ya n g b e r tln g g a i d i d o- oa a d a la h ou ka r. T e to p i oeb a llk n ya oa ora a g p a ta a i ya n g tin g g a l d l da oa u atu k o e a ja d l k u li- k u ll/ b u ru h - b u rh h ya n g tin g g a l d l k o ta a d a la h au dah*
D ta a a p tn g penyeb ab a o p a r ti ya n g ta r u r a l d la ta o a a o ih t e r - d a p a t oob a b - oob a b ya n g l a ia ya a g cen u ru t h a a a t k a a l a oru poka a o e - b ab ya a g da pa t d il ih a t d a r i a eg t p e l l t i o l . S e p e r ti k it a c a k lu r ^ i b eroa a a au a tu p a r ta i pada a a a a - a a a a ya a g la lu aaab u tu hkan oa oea ya a g b a nya k u ntu k acndu ku ag ka b aadak p a r ta in ya c a r ta e e k a llg u o u ntu k a en gh a a ta a p a r ta i la w a oa ya *
k o ta - k o ta , o td o n g k a n d in n ta r a cora k a i a i ya n g eu n gk ln oora oa a -
Ic a b d lb o r lk a a p O D g h a r fia a n d a r i p a r ta ln ya ta eg a n ttfttuh k o c b a ll
b o doaa n ya * Dan koa ya ta a a n ya d ia n ta r a corok a in i b a a ya k ya n g t i n j j c o l d i k a ta a o b a g a l ora a g G O laadongna e a c b il nonunggu jo n ji- J o n - j i ya n g d lb o r lk a a o lo b p a r ta ln ya *
M alahaa ada h a l ya n g lo b lh a on yod ib ka B l a s ! d Id a n o a u a tu P o r to i ya n g Jtiotru a o n g o r g a n le lr ora n g *ora n g gola n d a n ga n y a a g oudah ada d i k o ta - k o ta u ntu k o o tia p oa a t d ig vra k k a a guna k op en tln ga n p a r - ta ln y a . D oa ik ia n la h keadaan p o i l t i k pada Daoa it u d in a n a au atu p o r ta l nonoBpuh J a la n ya a g o o d co lk la n a oru glk a n k op on tin ga a ca eya - r a k n t a o a l o a ja guna kep en tln ^ a n p a r ta ln ya * Monurut k a tera n s a a Dp. U ta a n K o len o l In fa n to r i Mob* O a ffa d a r i Kocando Ponaapu ngan Tuna Ka rya Jfa tin koadaan p tr g v la a d a n c Q B d l k ota S u rab aya pada ca a t i o i audah oonu ru n ju s la h a yo dan h a l l n l d loeb a b ka n eon u ru t b o llo u k a - rea n cudah tid a k ada la s t p ecb ela - p ecb ela n ya *
S oa p a ila h ooka ra n g k a s l u ntu k oon gu ra lk a n ponyob ab ya n g p a lin g u tana d a r i oa oa la h p orgola a ria n ga n ya n g oa a p a i oa a t l n l c a - o lh b o lu s torp oea h ka n oa a a la b n ya 9 y a ltu a k ib a t adanya p on ja ja h a a d i Duka b u s ! k ita l n l *
floga ra k ita to la h lo b lh d a r i 390 tahu n d lja ja h dan d ih lo a p o lo h b angea la in * P lh a k p o a ja ja h d lo a a p in o a oa geru k kokaynnn a lc n n e- fle r l k ita | ju g a n ola ku ka a p oa gh ica p a a dan pon in da oa a dongan l a ia k a ta y a ltu adanya H£ x p lo lta tlo n d o 'l'h o c s o p a r 'l 'hocao** to r h o - da p r a k ya t Ia d oa oola *
g-ea ya n g h id u p d a la o s a tn a ka ~ a g-ea a a n « h a l l o t tc r b u k ti d a n & w npa
jr a n s d it u l ia a l a h VAK BOEST®^ d ica n a b tlla u D « A | (a tib a r ln D a a c a o
k t- tfia a a n b angaa In d a n ea ia pada ab od ka 13 da a 10 otb a lu n datang- * nya k o l a n l a l l e a t B a la n da s t o r d i r i d a r l ouku -auku H a la yu ( pa da -
0a a s * p td a (a&0 y a a ( g ia t daa ya n g ponuh dangan k a u la ta n oon eta p d i p era n ta u a n ), B u g! a {b a r b u d i lu h u r dan a i t i a , b a r jlw a p a h la va n ), Ja va ( r a j l n , b a r a n i D tn s u a a a l d i r i , nangagu ngkan p a r ta n la n )* B a & iea Xndanaaia ya a g da h u lu h id u p d a la a a la o h en ird ok a a n M a c® " l a a l kaaukupan dan keaakmuran kccu d la n ka ron a p a a ja ja b a a n a a ffa la n l k ea la k in a n b a lk O A t t r l il naupun a p i r l t u i l * Dan K ta ia k ln a n ia l l a h a a la h a a tu fa k ta r ya n g a iD b a B fib lik a a b angaa In d on oa la u a tu k o a la - h lrk a n p erga ra k a n kab an ga aan* K ea la k in a n b nngoa Ittd a a a oia a o p e r tl d ia k ib a tk a n a la h kaganaoan dan k e s a lic a n lo p a r la lia e e , K a la n in tia - oa dan F a o d a liea a ya n g b e r a tu a - r a tu a tahu n la oa n ya d a la a b en tu h p a n gh la a p a o, p a n ja ja h a n , parb u dakan* pa n ln d a ea fi dan pan gakangani in ila b ya n g a a a ln b u lk a n kabadab an dan ka a u ra a ga n * Ka n ieb ln a n dan k eis la ta a n i n i d l d a la a p trk tob a n ga u oa la n ju tn ya a a n jilB a k a n d l r i - nya d ld a la a b a a tok p erga la n d a n gn n ya n g oa a p a i ca n t I n i o a o lb o c r a - j a - l a l a d l h a n p lr a elu ru h p ela ca k tan a h a i r , ta r u ta o a d i k a ta - k a ta - nya*
D a a lk la n la b u r a la n - u r a ia n k a a l d ia ta a , ya n g ea ea ra i o n t«l< th n ea ln ja u p a ra a a la n p a n g er tia n p erga la n d a n ga n dan a a g a lo c o - b ab *nab ab ya n g ca n icb u lk a a oya ya n g oea a ra g a r la b a a a rn ya oeb ob * oabab te r a e b u t t a r d l r l d a r i t
1* F a k to r k ip a d fttoa ptndu du k.
2* fa k to r u r b a n ls a o i ya a g tid a k i i p a t i 3 . F a k tor adanya b onoaaa a ln a *
4* F a k to r p o l it ia *
0* F a k tor a k ib a t a da a ya p oa ja ja h a a *
p a d i n
PEHGARUHHYA TEBT1APAP HABTAHAKAT.
S u atu c a o a U b ip a l a s i d a la a h a l l n l otru p a k a a oa oa la h o o - o i a l to a tu akan oocb a ea p fa goru h a ya d ld a la a kohldu pa n a a a ya ra k a t* Pongaru h i n i a a d eolk ia ti lu a a n ya dan doagan d e o lk la n ta k o o e u a j- k ia ka n b a g l k a a i d ld a la a poayu au aan o k r lp o l l n l u ntu k a a cb a rlk a a hu paoan a oea ra a on yolu ru h * a le h ka ra n a itu la h d ld a la a h ooeo- p a ta n l n l k a a i haaya akan oon ju ta ra k a n pongaru h p o rg tla a d a a g a a ya n g b tn a r - b tn a r o o a o a jo l dan d ir a o a k a a a k ib n ta ya oa a a ra la n gcu a g o la h p a ra w arga a a a ya ra k a t*
O lth ka ra n a Xa doa on la a cru paka n oob a gia n d a r i a og a r a - n og a - r a ya n g ada d i d u a la i a i * oa ka a la a gk a h b a lk a ya ocb olu o k a a i d o *
n gu ra lk a n p oa ga ru h - p oa ga ru h to r o o b u t to r lo b ib da hu lu o o n ln ja u o o - a l p ergela n d a n ga n i a i d l n ega ra la in ya a g ada dan k a a i angga p p itttlftQ a eb a g a l b ahaa p orb a n d in ga a doagan kaadaan d l a og a ra k it a . S o p e r tl k it a k o ta h u l, bahwa d l d u n la d ooa ea i a i te r d a p a t dua o lo -
t i o kon oga ra a n y a ltu B lok O a ra t da a D lok T ic o r ya a g a a tu oa = a l a in o a lin g b erton ta n g a n dan e a tin g b oroa la g a n d a la a o o g a la h a l h o- ea ju a n u ntu k con gu a ggu lka a da a oon p orta h a a ka a o la iio a y a a a o la s
-oneinc.
-f i l n d a a c e r l to r a - e a r it e r o d a r i o r a n g - or a n g yarns p a rooh a ela k u - kan p a rla va ta n / p a n in ja u a a lea kodua n oga ra ya n g o io tin a y * b e r la -
Ia o b ta r oa b u t - (A a e r ik o S o r ik a t & R u o ia ).
U ntuk n ckod or o a cb er ik a a ga cb a ra n m n g a n a l kaadaan p e r - golon dnn gnn d l n oga ra l o in to r o o b u t, b a ik la h k ita n « D Q « d t k f l o p a -
n in ja u a n oa ja ktp a d a a u a tu n tg a r a ya n g oa n p a i oa a t i a i oa ru p a - kAB n tg a r a ya n g t tm a j u da a ter k a ya d i du n ia y a ltu A oa rik a S e r i* k a t*
fiab ngalna na k ita k o teh u i bahwa A oa rikft S a r ik a t a d a la h n o - ru pakan p a lo p o r d a r i apa ya n g d ia a b u t n a g e r i K d p ita lia - keca Ju an d ld a la a a es a la b id a n g ya n g ta la h d ie a p a i a la h n oga ra I n i 0 0-
nyeb ab kon tio g k a t b chidu pnn ea a yn ra k a tn ya ta la h a a a oa p oi ta r a f h id u p ya a g t in g g i* Penduduk U *B .A . a a a l a u lon ya t t r d i r i d a r i e - o ig r a a - a e ig r a jk d a r i b e r b a g a i n a ga ru v a n ta ra l a in d a r i a tg a r o ln g o d r ia v P o r a o d s , B ola n d a * O w odia , J orca n , Ir la n d ia * S p a n yol* I t a l i a dan eob a g a ln ya f ya n g pnda tahu n 1779 p a ra o a ig r a n * c a l* g ra n i n i - ya n g k eeu d ia n k ita k on a l Ja d i r a k ya t A a a rlk a flc r ik a t- Kancadakaa a u a tu r e v o lu ti# u ntu k ctalapaaku a d i r i d a r i keku oeaa a B r itia a h - u ntu k u a a d ir ik a a a u a tu n a ga ra oerd ek fl ya n g a e a ja a lo bahwa aeau a era n g eoa p u a ya i hak ya n g oana u ntu k h id u p , k ea o r d e- kaan d a la a oa n u n tu t o o g a la ka b a ha gta a n*
Ka& ardekaaa da a oa ou n tu t oa g a la ka b a h a gia a n - h a l aaoa
B en ja d i b angaa ya n g n j l o * seb a b a p n b ila ta k r a j in aaka o t r t t o ta k a ka a d a p a t n en perta h a n ka n hidu pnya - ea p a t c u a io y a ltu a u - a lo e e a i, a u e la p a n A i, a u e ia d in g in dan a u e ia r e n to k ya n g unun- nya pada a u e ia - a u e ia d in g in aacu a ora n g ta ra a b u t ta k da p a t a e la - kukan p a k a rja a n n ya 9te r u ta a a d a la a la p a n ga n p e r ta n ia n ka ra n a pa da n u elB it u ee g a la eeeu a tu n ya te r tu tu p o le h gu n pa la n e a lju . 0 - le h ka ren a n ya d a la a a en gb a d a p i cu e in a a iju n creka h a ru e a ea b a n - tin g tu la n g n e n c r a i k a r in g a t - d a la a B ta in u h i kebu tu han h id u p n ya . D a la a a en gh a d a p i a u e la a a lju itu a erek a b eru aaha u ntu k a en gh a * a ilk a n bahan eeb a nya k- b a nya kn ya u ntu k d ija d lk a n p er a ed ia a n a p a - b il a d u sin e a lju tib a * Keadaan eea a ea a in i bukan k ita l ih a t d i A a erik a e a ja t te ta p i d a la a d u fiia b a r a t pada uau anya* S eb a llk n ya b a g i b a n gea ~ b a a gea ya n g h id u p d i benu a la in ( A e la ) khu eu enya d i In d o n e s ia , keadaan~keadaan ya n g n en ja d i r in ta n g a n s e p e r tl apa ya n g te r d a p a t d i n ega ra *n ega ra B a ra t tid a k la h ter d a p a t d i n ega ra in i - dan k a la u tokh ada ta k e e b e r a t dan seb an ya k a e p e r ti apa ya n g d ih a d a p i o le h n ega ra - n eg a ra B a r a t. Karena nya kead aa n een a - ea a in i ea n ga t een p en ga ru h i e i f a t dan w a ta k d a r i pada w a rga n e- ga ra n ya , eeb ab dengan b e k e r ja k er a e a erek a akan a en d a p a tka n h a - e l l dengan eudah ta n p a a en ea u i k e e u llta n *
A a erik a S e r ik a t a eb a g a l n ega ra D ea ok ra el - d ea o k r a el A n e -
r ik a S e r ik a t b erd a a a rka n a u a tu kep erea ya a n terh a d a p k ep en tin ga n l a d l v id u il , eeh in gga aenu a ora n g b eb a a u ntu k a en dap atka n p en g h l- dupan ya n g la ya k b a g i a erek a dan a n a k- a n a kn ya •
o y o r o t u ntu k adanya keoa rd a ka a a a a lla g o e n g h e r e a tit keaordcfcaa a b o r p lk lr daa b a rk u a p u l, ka n erd eka a a ea a g a lu a rk a a p a a da p a t b a a er - t a kca erd a ka a n b era g a n a , p a r lla d u a g a a da a p a a d ld ik a a .
Kchayaan a la a ya a g b a rllD p a b - llop a h a eru p a ka a p a ra a ga a a g b a g ! a * d a a ya in d u a tr i- in d u e tr i* Dangan tu zb u hnya ia d u a tr i- la d u e tr l b a lk ln d u a tr i ya a g k a c l l aau pu a ln d u a tr i ya a g b a a a r , l a l oeru pa ka n au abangan ya a g ta k ta r h ia g g a b a g i tcr h la d a r a ya Hp a a ga a ggu ra a M oabab da a ga a a da a ya la d u a tr l* ia d a a tr i l t u , oaka tea a g a ca n u ola oa n ga t d ib u tu h ka a u a tu k b orfia ea cw s a ea a la d u a tr l a a a u a l da a ga a b a k a t da a ka ca a pu aa a ya * L a in h a ln ya b l l a l t u ha aya khuaua a g r a - r l o ca ja - ta a p a a da a ya la d u a tr l- la d u o tr l ya a g b a a a r , oa ka p e - a ga a ggu ra a ta a tu ta k akan d a p a t d la la k k a a l a g l - k a ra a a p a r ta a l- a a haaya a ach u tu hka a ta a a g a ya a g te r b a ta a a a ja .
L eb ih la a ju t d lk a ta k a a a la h B en ea th E&OEU, bahwa pada p o rtu o- buhaa ju a la h ya a g b a a a r i a l p a ra p a k a r ja itu h id u p d a a ga a j a o i - a a a a a a ia l da a p a a a lu a d a la o a a a a a p a i u a la la n ju t, te ta p l b eb o- ra p a d a r l k a lu a rg a d l A a a rik a fia r ik a t h id u p d a a ga a p a a g h a a lla a d a r i p a ra a d la a a da a ta b iia g a a , d a a ga a d a a lk la a d a p a tla h t e r j a o l a h ld u p a ya b l l a B a r a k a audah tld a k ocap u l a g l oea ggu a a ka a ta a a g a - n ya . S a b a gla a b a a a r r a k ya t A oa rlk a s a r ik a t a a a iX ik l te a p a t tla g ** g a l a e a d lr l * halfc a l l l k p r lb a d i cau pu a c l l l k paru aahaan-’p a ru oa - haaa a ta u peruanhan ya a g d la a d la k a a a le h p a a a r la ta h *
H egi ra lcya t A a erik a S e r ik a t midah ada keoa d a ra n u ntu It n en ja ca « g « r eu paya h id u p a erek a pada w aktu ya n g atom d a ta n g tid a k ese-
n eeu l keau ka r cm-keau kAr an - a oka a erek a k e tik a a ela a a o a o lb oanpu u ntu k b a k erJ a9 a erek a akan b e k c r ja u ntu k a en oa p a i h a o il ya a g n e& a k eia a l a u n gkln - h ln g g a dengan kea ea p a ta n i a i a erek a aka n B ei»b a Q | da a a en g- a eu ra n n lk a n jiw a n ya u ntu k oa a a - oa s a tu a dan la lft~ la ln ea r a u ntu k a a ka u d- ca kca d ya n g aaeuu
D loa a p in g u saha- u sahn p r lb a d l p eoerin ta h p u n a ea p u n ya i u aaha p u la guna a ea b a n tu pa ra w arganya ya n g aeeb u tu hka n b a n tu - annya dengan ja la n a en d ir lk a n b e r fca g a l- b a g a i leeb a g a S e e ia l ya n g d a p a t neaaopu ngnya* P e a e r in ta h A a er ik a S e r ik a t a ea p u n ya i p r o g r o a dengan apa ya n g din a a a ka n S e e ia i S e c u r ity (k e a o ja h te - ra a n S e e ia l ) , p r eg r a a aana d itu ju k a n ter u ta o a u ntu k e e a o lo a g p a ra w arganya ya n g tid a k a ea p u n ya i p en g b a a lla n a ta u adanya p c- naob ahan p e r b ela a ja a n d la ed io k a n u ntu k adanya fc ela h ir a n , w okta o a k itt k eeela k a a n , pengan ggu ron pada oa oa jo c p e dan d a la a t o * tia n .
-nga n M n g n lii oeia ku ka n n ya dan b ia oa n ya oorek a l t u a d a la h er a n c
yang
m ala a b t l it r j a , pecoibti2x« dan yon a kcrsudian a l o t n ega ra s e *gern alma o*naaehflpaya*
K e tik a Ita n i ta n ya ka n , a pa hah oerek a l t u dih u ku a a ta u tld a k T B a ytn g e e k a li b e lla u ta k d a p a t een ja w a b dongan te g a o dan hanya oen ya ta k a n bahwa m rtftco te n tu d l cacu kka n d a la a l « c b « g t- lic !> a - gn e o a ia l u ntu k *en a op u n gn ya «
D eo ik ia n la h
uralan
eela ya n g pandang oea g en n i koadaan p ergela n d a n ga n d i n ega raAaerika
S e r ik a t ya n g pada pokeknya p a t d lk a ta k a n bahwa adm tid a k n ya p ergela n d a n ga n d l d a la o a u a tu n ega ra it u ea n ga t ttr fa n tu a g d a r l b e r b a g a l fa a ta r ya n g in h a e- r a n t dangan kaadaan n a ga ra daa ea a ya ra k a tn ya * H a l in i a d a la h2 )
Boaual
dangan apa ya n g d lk a ta k a n a la h Bapak R eea la n S a leh SH a a p a r t1 ya n g ta la h k a n i u ta ra h a n d lb a g la n I I e k r lp a l i n i d a - ln o oen a la a h n eb a b - a eb a b tlo b u ln ya p ergela n d a n ga n *S e te la h d la d a ka n u r a la n ten ta n g ga cb a ra n p ergela n d a n ga n d ld a la a au a tu n oga ra ya n g pada nant in i cteru pakan n a ga ra ya n g te r e a ja t ter n a d em dan te r k a yo d l d u n la i n i , o a c p a ila h k ita n a ka ran g pada i n t i d a r i b ab in i ya n g akan o e n ln ja u pengaru h p e r gela n d a n ga n it u d ld a la c n a eya ra k a t*
S e p e r ti te la b d lu ta ra k a n d ia ta a bahwa pengaru h i n i a d a la h o a - n ga t lu a a n eb ln gga ya n g akan d itln ja u h a n ya la h p en ga ru h - p en ga - ru h nya ya n g b e g itu a e n e n je l d ld a la a oa cya ra k a tt
At PKNGAKUHKTfA D ilU D AN Q KfilttPAHA* KO TA.
d i d a ora h
yans
o tr a to g io - o r tin y a d a ka t dangantoapat-toapat
k o r a o a ia n o o p a r tl p a a a r* Sabab hanya to a p a t- ta a p a t ya n g r a o a i / p a a a r ltu la h n a rtk a b ia oa n ya b o r - o p o r a o l - d i toa p a t in ila h a o - r tk a akan a oop oroloh p en g h a oila n
dangan
cu da h . S tb a g a i eon toh apa ya n g o a r in g k a a i l ih a t o o n d ir l a p a b ila ada tr u c k ya n g Kccb a - wa cu a ta n k otola / oa yu r - oa yu r a n dan l a in - l a in ca rok a oa coa i n i a - kan o tn ja d i k u li ya n g ka n u dia n u ntu k ja o a k u lin ya i n i d io a o p in g upab ya n g b a ru pa u angBaraka akan
ca n d a p a t b a b a ra p akotola/aa-
nan-gttru a n - p a rffu roa a tln c fti a o r ta kaopttng->kaapufig jraag kaoeattanye d i
*
D lA tft c u la i a a k a ra a g daa oa ta ru a a ya oela koa im kAn " flir a k M R a la n g k o ta ladafe*1* T o t a pi. b a ga lca n a ocru a o- a a ru a n ta r c e b u t d a p a t dir© ** a l ia a a i tta la u P e a tr in tn b tld a k ta r la b ih da hu lu o e n g o to a i p e r e o - a la n p a rga la a d a n ga n da a ga a Q ttb ns- tu b u g Xia rtiya d io a n a - o in i ya n g b ca a r~ b a n a r ta la h a eru a a k ka ia d a h a a ka ta n ya tc r a a b u t.
8 * PEW OARU llNfA P I B lflAM G KE flO lATAti,
T a o p a t- te o p a t ya n g o tr a ta g ie oa ru pakaa te a p a t b a rtn ea pu l- a ya p a ra pa rga la & da n ga n - oora k a I n i b a r d in o d ica n a e a ja d i tc o - p a t- ta n p a t ya a g d ia n gga p n ya d a p a t d lp a k a i u ntu k b a r lia d u a g d a r i to r lk a y a a in a r o a ta h a r i da a b aoab ku yu pnya a i r b u ja a , d i k o la a g
-*
fca la n g J teb a ta n , o fc b ik lD (u b n ^ Q ttb u ji d a r i b B s b y^ b a d u dangan p o- toB ff«D - p a tofleB B k a r ta n a ta u p la a tik b akao ea b a g a l a ta p n jra , d i r i a a l ~ r l a o l 9 d i p in g g ir r a X * r a l k e r a ta a p i oaupu n d l g a r b o n g - g er - b a ng k a r a ta a p t ya n g tld a k J a la n *
D ia n ta r a s a ra k a i n i p a ker ja a a n ya o e h a r i- h a r i a da ya n g b a r tu g a a - ea n gu a pu lka n p a ta a ga n - p a ta n ga a k a rta n d a rioa n a o a ja d lp a r a le h - nya o a la b a a kadaa g~ ka da ag ada ya n g n a a g a o b il d a r i tiga p u ka a - tu a * pu kaa oa a p a b i ke&stdian k e r ta o - k e r ta a ltu d iku a p u lka n a ya da a d ij u - a l oa b a g a l a l a t pccb u ngku a dan l a in oa b a ga ioya * Jaffa ada d ia n ta - r a p a ra p erga la n d a n ga n i n i ya n g p a k a rja a a a ya e to jia p u lb a n p oo-
tu a g- p a n tu n g ra k ok ka ou d ia a a a ra ka Ju a l kapada p a b r ik - p a b r ik r o - ka k g a la p *
D a r i a ora c a r c k a b o k o r ja ya n g a a d a eik la n i t a ta n tu n ya akan oes u - dahkan b a r ja n g k itn ya a u a tu p a n ya k it d l k a la n ga n oa oya r a k a t to r u -
p ergela n d a n ga n in i a ia a ln ya a a j a a eora n g ya n g a ea p u n ya i p en ya - k i t T .B * 6 , a erok ok , kea u d ia n pu ntu ngnya dib u a n g dan kea u d ia n d i a a fctl o le h ora n g p ergela n d a n ga n , a ela n ju tn ya pu ntu ng i n i d i ju a l kepada p a b r ik rok ok g e la p ya n g a in g o la h a e n ja d i rok ok l a g i* Apa b il a k eb etu la n w arga a a a ya ra k a t ada yan g a en gh la a p rok ok ya n g b e r a a a l d a r i ora n g ya n g nenpu nya i p en ya k it T#B .C* ta d i, aaka b e - a a r a e k a li keau ngkinannya ora n g ya n g a en gh ia ap rok ok ter a e b u t a - kan k e ja n g k lta n p en ya k it itu *
D ia a a p in g h a l- h a l d ia ta a tid a k ja r a a g p u la t e r j a d i bahwa pa ra w a n ita p ergela n d a n ga n in i ya n g te r ju n a ela cu rk a n d ir in y a - ten tu a a ja h a l ya n g a ed ea ik ia n in i akan aeabawa a k ib a t ya n g le b ih ea r in g terh a d a p a a a ya ra k a t. D engan tin d a k a n *tin d a k a n ora n g p e r g e la n da n ga n a e p e r ti ter a e b u t d ia ta a a aka je ln a la h bahwa tin d a k a n / p erb u a ta n ~ p erb u a ta n ya n g a erek a laku ka n in i akan b erpen ga ru h ya n g b e r a ifa t aeau dahkan b e r ja n g k itn ya au atu p en ya k it d i ka la n ga n a a a ya ra k a t ya n g b era a n gku ta n *
C . PKNGARUHNYA DIBIDANG KEAMAWAN MASYAUAKAT.
O ra n g- ora n g p ergela n d a n ga n ia la h ora n g - ora n g ya n g a e a p e r lih a tk a n a i f a t kengganan u ntu k b e k e r ja tanpa nenpu nyai te a p o t tih g g a l ya n g te ta p a e r ta a a ta p en ca h a ria n ya n g la ya k . B a gi a erek a in i a ek a lip u n ka da ng- kad an g te la h a en dap atka n dan a en p u n ya i p e k e r ja - an te ta p ka ren a n a lu r in ya , ka ren a a ifa tn y a - l a l u a e r e k a a e n in g - g a lk a n p ekerja a n n ya *
o a n g a c b ll k e r ta e - k e r ta a b *k a o d l k « r * n j* ftg - k tr «n jn n g a a n p a h , a * - ngacu ngkon ta n ga n oohon b e la o kn elh a n era n g d a rlp a d a b e k e r ja d e ngan B iB ftr is fcerin g a t*
8u a tu con toh k e ja d la n d i S u ra b a ja pada tahu n 196? d lo a oa pa ra p ergela n d a n ga n In i d lta n g k a p i u ntu k keou dia n dln aeu kka n d a ln o au a tu perkaapu ngan u ntu k d lb e r l p e k e r ja e a dan d i ja a ln oakan e e vta pa ka ia n n ya te ta p i ter n ya ta oeb a gia n b a a a r d a r l oerek a keou d ia n o e la r lk a n d i r l u ntu k keou dia n n ila k u k a n pa rb u a ta n a eb a g a i p e r g e - la n da n ga n k e a b a li* B a fa in a n a pu n ju g a a ek a llp u n oerek a ta la h t e r - e e d ia la p a n ga n p ek erja a n dan b a g itu p u la ja n in a n n ya o a a ih n eou n g- kin ka n u ntu k b e k e r ja , ta ta p i tokh a a ra ka i n i oa a ih ta ta p o e lo k u - han p ek erja a n b ergela n d a n ga n . Pa rb u a ta n oerek a i n i oea a n g d lo e - n g a ja y a ltu pada uauanya ka ra n a crnloa b a k e r ja .
M engeaa i p erb u a ta n - p erb u a ta n pa ra p ergela n d a n ga n in i - d l a a a p in g h n l- h a l ya n g k a oi a eb u tka n d ia ta s a a ra k a ka da ng- kad an g ju ga a ela ku ka n p a n cu rla n - p tn cu ria n ka ru oa b - ru a a h ora n g « M la a ln ya s a ja d ld a la a a tn ja la n k a n tu ga a n ya aaou ngu t pu ntu ng rok ok oerek a ju g a e a a b il a e l l h a t- l ih a t keadaan ru oatt- ru oa h ya n g d ila lu in y a lt u , b oru a p a b ila k a llh a ta n runah ter o eb u t ea p i - penghu ninya tld a k naapak, oaka o u la ila h a a ra ka b a r - o p a r a a l n e n g a o b ll b a ra n g- b a ra n g daa h a a iln ya a a ra ka ju a l d l p a a a r- p a a a r a ta u tu k a n g- tu k a n g le a k dangan h a rga ya n g ou ra h a e k a li. M o b ll- o o b ll ya n g d ip a r k ir d ld ep a n ru oahpu n ka da ng- kad an g ta k lu p u t d a r l In ca ra n p a ra p ergela n d a n ga n in i u ntu k d la o b ll b a ra n g- b a ra n g ya n g ada d l da la n n ya a ta u la op u - la a p u a o b ll a e r ta tu tu p - tu tu p b an pun ju ga tld a k a ca n koren a n ya *
1073 ya n g b e r ju d u l tlG ela ndangan r io g | u t k «lu n | " b ir ita o y A d lm io t a la h h a r ia n ta ra a b u t s a b a ga i b a r ik u t t
“ S a ora n g w a n lta nuda b a rna oa S r i (1 8 th ) te la h o tn jo d l k o r - b a a pa raa pa ean oa h in gga ia d ir u g ik a a ea u n ta i k a lu n g aoan b a - a c r ta leo n tin n ya s tb io a r 23 gra n j « n g d lta k a ir b a rh a rga Rp. 3 7 *0 0 0 ,— P e r ls tiw a l n l t e r j a d i k a tik a S r i oa dan g n a ik b a cak d i ja la n Kra a a t G antu ng tlb a - tlh a b a ea k ya n g d ltu a p a n g - in ya d ita r lk d a r i b a la k a n g b a g itu b aeak b a r h en ti a a ora n g la - k l - l a k i ya n g tid a k d lk a n a ln ya a a ra a p a a k a lu n g ya n g aadang d i p a k a in ya . B a g itu a a la a a l l a k i- l a k l ta ra a b u t b a ru sah a n e l a r i- kun d i r i ta ta p l karana ta r ia k a n a l kerb a n a a r ta b antu an e a * a ya rok a t d i a e k ita r n ya , p erca p a a a n ta ra a b u t b a r h a o ll d ib oku k. D alaci p ea a rik a a a n ta r n ya ta pa ra opa a ta ra a b u t s a ora n g g a la n - dangan ya n g oangaku b a rna oa IT (1 0 ta h u n ).
S a ta la h d iu ta ra k a n b a b a ra pa k a ja d ia n oen ga n a l tin d a k a n - tin d a k a n pa ra p a rga la n d a n ga n i n i d id a la n a a a ya r a k a t, aaka ku rang la n gk a p la b buku e k r ip a i in i ka la u tid a k d ia a r ta i u ra ia n ta n ta n g p ra k ta k - p ra k ta k p en g a d ila n d a la a oa a a la h p a rga la n d a n ga n in i ya n g va la u p u n h a l in i oen yia p a n g d a r i ka ta n tu a n d ld a la a b abab ab d a la a buku a k r lp a i i n i .
-ru ngan - tan pa tambahan - n t il a f a B e n jn la o i hu ku aan, ya a g u ntu k k cg u d U o d ita a p u n g d i d a la a Leab a ga S e e la l i i p i r t t apa ya a g t e r - d a p a t d i B led er dan U ngnran.
I * D a la B pu tu aan n o. 1021/1902 terh a d a p a eora n g b ern a a a N a tti- wan unur 40 tahu n a a a l Ka s a i Mndura d t a in i d l c u r ig a l h en - dak a en co p et, tea p a t tin g g a l tid a k ta ta p .
P ek erja a n t tid a k a iip u n y a l p ek erja a n . Pid a n a oya x 3 b u la n ku rungan*
I I * Pu tu aan no 10320/1962 terh a d a p a eora n g b ern a a a * Bedu uBur t 1? tahu n*
a a a l t S u la va s i S e la ta a .
D ip ora a la h k a n t te la h b era d a d i au a tu ja la n ya a g d to u r ig a i htnda k a en cu r t, a td a n g b a ra n g b u k ti tid a k ada*
Pu tu aan i 3 b u la n ku ru ngaa*
KoB en ta r k a a i torh a d a p pu tu aan ya n g b erd a a a r p a a a l 505 KUUP a e - p o r t! apa ya n g te la h dlp u tu a ka n o le h P en g a d ila n J ieg eri S u rab a ya itu a en u ru t h ea a t k s ii s e la a a N ogara k ita a a a ih d a la a a a a a p e r * a 1than a en u ju a a a ya ra k a t O rde Baru ya n g b erd a a a rka n P a n o a a ila ; d ia a n a a p a b ila a erekn a ela ku ka n p erb u a ta n it u ka ren a fa k te r k e - adaan ya n g a ea a n g b en a r- b en a r ter p a k a a , toga a n ya ka ren a kea d a a n -
U SABA.U SAHA PE N YfclXS AiAfi DAN H K H A m L ITA B l*
D A B IV
S t t i i p p r o b lo e a tik e a flla l a ta u p tr a o a la n a o o ia l a its pu - n ya l b « r b > ( s t oa ca a k u M i p a n ya la a a ia n n ya dan ku n cl p tn y « U o a U n d a r i B Ata lAh pa rga la n da n ga n In i ta r la ta k pada p r o b la o a ta llla g jraog ta p a t* Ta n tu a a ja k a la u p r ob loo a t o l l l a g i a i oa la h p a a g a tra p - onnya ja n ga n la h d ih a ra p ka n a kaa d a p a t ta r a a la a a ilca a p a r a a a la a ta r - a ob u t* H*o a l a h p trgvla n d a n ga n ya a g aaopaknya n tru p a ka a a u a tu d ita a
ea I a i ya a g a a p a r tl ta la b ka n l u tora k a a d id a la a bab I I ya a g o e o g i- a a l g a k to r - fa k to r paa yab ab aya oa ka a p a b ila fa k ta r ~ fa k to r paayob ab I tu k ita te la a h a a ea ra oa a d a la o oa tu p a roa tu , oaka a kaa o e c p e r a - la b bahwa oa ea la h ya n g p a lia g a e a a n jo l d a r i fa k ta r paayab ab l n l h a a ya la h oa ru p a ka a b ab arapa aopah o a ja d a r i a a oa la b ya a g lo b lh b o - M r y a ltu an oa la b u rb a n la a oi d a r i s a g ! ka pa data ti paaduduk* S a b a lu a a a op a i pada paagu paaaa bab ka IV l n l , u ntu k oa ob a rlk a n ga ob a ra n a a a g a a a l p er coa la n kopa da ta n panduduk I a i oa ka akaa k a a i a eb & l oa - b a g a l ea a toh kaada aa paaduduk d l k o ta S u rab aya * D l k o ta Pah law a a in i ya a g a a b a lu a P .O . I I haaya barpanduduk 300*000 jiw a , pada wak tu in i h a a p ir oon ca p a l ♦ 3 Ju ta jiw a ; J a d l b a a p lr 10 k a il l ip a t d a la a ja a g k a waktu ku ra n g la b ib 25 tahu a* Maaurut k a ta ra a g a n d a r i k a n tor Ja w a ta a S o a ia l Ka ta oa d ya S u rab aya k a a i o to p a r o la b ja w a b a a a ta o p a rta a ya a a k a a i bahwa p a rta cb a h a a peaduduk ya n g d a a lk ia n o o - p a t it u h a a p ir 83 % d a ta a gn ya d a r i lu a r k a ta *
K o ta - k ota b a a a r a a p a r tl S u ra b a ya , J a k a r ta , S a oa ra a g dan l a in a a b a g a ia ya Itu b tlu o oa ru pakaa k a ta ln d u o tr i d a la a a r t l k a ta
y «0| a eb en a rn ya , naeun pa ra p in d n tu n g d a r i lu a r k ota it u k eb a - nyakan b ik ir j a ic b a g A l tu k n n i b eca , pedagang k e c il * a eb a g a i p a s - b a n tu ru nah ta n gga dan hanya a ob a gia n k e c il e a ja ya n g b e k tr ja d i a a k tor in d u a tr i d len a p ln g it u p u la b anya a eb a gia n k e c il a a ja ya n g b « k « r ja a eb a ga i pa gaw ai p ea er in ta h a eleb ih n ya a eb a g a i p e - n ga n ggu r*
tta ea la h ya n g d e a ik ia n oceu tn ya it u ta n tu n ya ta la h d l p e l a j a r l a « - ea ra n en yelu ru h , d ia o r o tl d a r l a a g a la eu du t o le h p/ire a h ll d ib i- dangnya a a a in g - n a a in g *
Menuru t h ea a t kanil p era oa la n u rb a n la a el d a r i a e g i k ep a - d a ta n penduduk in i ha ru a d io a r i d ld a la a pen yeb a ra n peain dah an penduduk ya n g t e r l a l u pad$t penduduknya d n r i d a era h ya n g ea tu ka
i
da era h ya n g la in ya n g a a a ih kooeng/ku ra ng penduduknya* Ten p a t- te o p a t p ea u sa ta n penduduk ya n g b a ru i n i au paya d iren ca n a ka n o e - b a g a l k o ta - k e ta b a ru ya n g d a p a t oen cu ku pl keb u tu han a e h a r i- h a r l- nya# S e la in te a p a ttin g g a l ju ga a g a r diu ea ha ka n p u la te a p a t p e k e r ja a n b a ik b eru pa in d u a tr i k e c il a ta u je n ia la p a n ga n p ek erja a n ya n g la in d ia a n p in g it u ju ga diu aah akan te a p a t- te n p a t u ntu k a e - ked a r r a k r e n o l, s e r ta adanya n io tia pengftngku tan uaun ya n g la n - e a r dan a u ra h . D engan ca ra ya n g d e a ik ia n in i aaka p erp in d a h a n penduduk ya a g b erb on don g- b on don g a en u ju k e k o ta - k o ta a en u ru t h e-
-ga p tr o o * U o n j« ia la h b a ga ioa n a p to tr ln u b k ita i n i d a p a t « • * la ka a n a ka n p troia d a h ttft paaduduk d a r i a u a tu d a tra h ya a g pa da t ptnduduknya k t d a tra h l a ia ynng o a tlh kaa ong a ta u b a ga ioa n a ka h p ta tr ln ia h da p a t otla k a a n a k a n tr a a c o ig r a e l ya a g a tb a lk - b a ik n ya , a g a r ou paya rtn a a n a - rta a a a a ptob a agu nan k o ta - k o ta b a ru n a n tl- a ya d a p a t b tr ja la n a a b a ga ioa a n ocn u ru t ra n ea n a *
Alnngka h b a ik a ya d a la a h a l i a i p a o tr in ta h oa ngadakan u ndang- u n- da a g paa gu aaaoa ta n a h * U atuk otob a n gu n k o ta - k a ta b a ru d i lu a r Jawa it u d ip a r lu k a a ada aya da a a- dan a ya a g tid a k a a d lk it J u a la h - a ya da a i a i ta k a ka a eu a gk ln ta r la k a a a a ta n p a ca op u r ta n ga n la n gou n g p to tr ln ta h a ta a r a a k t i f d io a o p ia g l n ia ia t ip d a r i p lh a k p a r t i k t l l r da a k tr ja aaoa dangaa pa ra pangu oahatpangu aaha b a a a r ya a g d a p a t oea p ra d u k tip ka n ta a a g a - ta n a g a k a r ja otp tn u h n ya .
U atu k k tp tr lu a n i a i otn u ru t b ooa t k a a i pta oeeh a n n ya ya n g n ta u a i dangaa k a n d ia i d i Z nda a aa ia ia la b da ngaa J a la n g o to n g - r o ya a g
i
daa gan tu a tu a a a dan b antu an p a o a r ia ta h a a b a g a i a rga n ya n g o e - nantu kan d ia a a p ln g ha ru a d lp erb a tik M n p u la b a ta a - b a ta a ka ku - a ta n a k a a a oi ra k ya t ota u r u t kaadaan a tta a p a t.
M a rlla h oa ka rnn g k ita ocn on gok oa b a n ta r k ob a la k a n a u ntu k a cn ga n a l dan a en ga ta h u l {n k ta r - fa k to r ya n g to r d a p a t d ld a la a k « - hld a p a n o o o la l ea oya ra k a t k ita d ia a n a fa k to r - fa k to r ta d ! da p a t k it a pargu nakan a tb a g a l bahan p io s a a n ca rik a n ja la n p o n ya la a a l* an torh a d a p a a a a la h ya n g k ita p orb ln ea n gka n l a l d ld a la a h a l u r - b a a in a n l a ta u porp ln da h a n ponduduk d a r i dea a ka k o ta l t u k a la u d ip e r h a tlk a n aka n n oa pu n ya i la ta r b a la k a n t ya a g b o r o ifa t o o o ia l- ek on ooio dan p n lk h o lo g ie u apaaanya e a ja * koh id u pa a ga ya k ota b ea a r a o la lu a e a a r ik p o r h a tia n panduduk daaa a ta u ora n g ~ ora a g d a r l d a a a ; pandak k a ta h a l l a l a a a a r lk p a rh a tia n n ya ora n g~ a ra n g d n tra h p td a la a a n ta r u ta o a b a g i g ola n ga a paau danya y « a g l a c ia o a - ju - ka ra n a oa ra a n a a n p lt u atu k h id u p t a r la lu la o a d i llncEtu ngan a a oya ra k a t t r a d ia io a l l (au aaana - d a a a ). U a n ik ia n p u la a da c a - a a n ta ra ora n g ya n g karan a daaakan a kon on la k ta u d la n l a r i ka ko ta u ntuk o e n ca r i a a ta p en ca h a ria n ya n g b a ru » d ia a a p in g it u ada p u la bu ru h ta n l dan kaun pa rtu ka n ga n ya n g d l a u a ia p a e a k llk (k n - la u p a k a rja a n aawah dan ta g a la n ta la h a a la a a i d lk a r ja k a n ) a a n ja - la n g panonan ya a g b a rlk u tn ya aeapa rgu na kan va ktu n ya ya n g t t r l u - ang it u u ntu k a e n c a r i p a k a rja a n d i k a ta dan pada waktu nyn p u la n g k e o b a ll kadaaanya - r a k ya t p a ta n l ta ru ta is a d i Jawa ya n g te r o a - h or ta k aau a a n in gga lk n n ta op a t k a la b lr a n a ya k a c u a ll j l k a ka nd a- nn nendaaak* S a b a ga i p a k a r ja - p a k a r ja t buruh ta n i dan p a rtu ka n ga n i n i a a la h a n taeapu nyai fu n g a l a kon on la ka ra n a a a ra ka i n i audah a a ra n a puaa dangan upah ya n g ran da h * a a h in gga aanakan upah ya n g
D ia a n p ln g it u ter d a p a t p u la er a n g - a r a n g j « a | e&dah t o r l e - paa d a r i ik a ta n a d a t karan a j i v a p etu a la n ga n n ya a ta u a ea ptittya i va ta k n a k a l dan p a a a la n dan ka ren a nya te r a a in g d a r i pera oku tu a n
deaa n ya - n ir ik a in lla h ya n g d i k o ta - k a ta keb anya kaa a eb a g a l p t- n g a s ia * p e la c u r , p en eu ri ya n g oen gga n ggu keaaanan k o ta *
D id a la a oa a a p er g ela k a a a eg a la pan gu ngaian d a r i a a a ya ra k a t p ed a - la n a n a ta u daaa k ek ota it u a ea p u n ya i la ta r b eia k a n g yn n g lo b lh lu a a aob ab d ia a a p ls g pen garu h - p en ga ru h a k on oa io ya n g eeeb u ru k d i deaa n ya (ya n g a ea p ereep a t p ra n a s u r b a n io a o i) ada fa k te t- fa k to r o o o ia l p a yk h a log in ya n g oen d ora n g er a n g - a r a n g daaa b orp * adah k o - k eta d ioa n a a erek a i n i n era a a le b ih naan te n te r a a k a lou tin g g a l d i k a ta .
Keadaan a a a ya ra k a t daaa te r u ta a a d i Ja w a in i a ea a n g a a n ga t ee a ye d ih ka nt d a la a keadaan tr a d ia i a d a t oeru pa kan tu la n g pu nggu ng ea a ya r a - k a t dea a ya n g kokoh ku a t* U nou r- u near b aru ya n g ta k p a tu t, b en a r- b en a r d i te la k o le h a a a ya ra k a t deaa in i a ta u d l to la k o le h a d a t a erek a - dengan d a p ik la n oa ka a eru b a h ea ra b e r p ik ir d a r i o r a n g - o - ra n g deaa it u a eru paka n ca a a la h ya n g p e lik ju ga b erhu b u ag dengan a d a t a er ek a .
D id a la a a a a a p crg ela k a n ee g a la aea u a tu nya a e n ja d i k a b ir , keh idu pa n a d a t a e n ja d i goya h # p a rga la k a n a a a ia l ya n g audah aeiab iwa p c r te n -ta n g a n , percu au b aa tid a k haaya te r b a -ta a pada k o -ta - k o -ta in d u e tr i
i
(k a ta b e a a r ) a a ja , a ela ln k a n a era ya p p u la a a a p a i ke p e le a o k - p e lo - a ok deaa - a k ib a t d a r i p ergola k a n l n l ora n g - a ra n g deaa a e n ja d i b ia b a n g , ra g u - ra g u dan a en ya n ga ika n n eroa - n eroa a a a ya ra k a t ya n g a e-
ku ra a g dan con ln p a kth id u p a n e a r i l dan o a t a r i i l d a r i ka hid u p aa d i da a a * Ka la u h a l d ia ta a it u d l a a a t- a o a ti akan t a r 1th a t © o- m t i t a n k a ja d ia n - k a ja d ia n a io a la y a p a k a rja a n ea va h ta g a la n ya n g
ta r la a ta r , ja la n - jn ln n d i deaa ya a g ru a a k ta k to r p a lib n r a ka ra n a o ia a t u ntu k a a ca ra k a la k tip oa n ga rja k a n a a a u a tu ya n g oa nyan gku t k a p a a tla g a a b a ra a oa audah b orku ra a g*
D a la o ka adaaa a a p a r ti i a i ta k ada l a g l k a p a a tla a h id u p , k a te a * ta r a o a a dan ka a oa a a a o a a ja d i ta r g a n g g u , B aayak ora n g ya a g oa b a - a a rn ya o a a ih ta r ik a t kapada da a a a ya h a ru a l a r i k a ka ta da a ka ra n a kota pu n sudah pa d a t peaduduknya oa ka oa ra k a ta k oa a a oa ka a l a g i
ta n p a t tin g g a l k a c u a ll d l batrah-bawah k o la n g ja a b a ta a a ta u d l p in g g lr - p ia g g lr k a l i ,
Dangan oa op a rfca tlk a a fa k to r - fa k ta r ka b ldu pan c e o ie ] d id a - la n oa a ya ra k a t a a p a r ti ta r a a b u t d la ta a l a l oa ka o u la lla b a ga k ja la o fa k to r - fa k ta r ya a g oa tu eana la in a a lia g b a r k a lta a ya a g b a r a k ib a t la b lh la n ju t ka p a d a ta a paaduduk d l k a ta - k a ta .
Hakfi d a la o ra n gka o e n c a r l aaaha p a a ya la a a la n p a rga l& a d a a ga a l a l la a gka h ya a g p e r ta o a - ta o a h a ru a d lteop u h y a ltu oa na ka a a da aya p a rta eb a h a a ju ola tt panduduk d la a a p la g u ea b a- u aa ha l a in ya a g a - kaa k a a l aab u tka a d l bawah l a l *
a . D aagaa ta c itly P la n n in g a ta u l a t l l a h ya a g p o p lla r w ak- tu i a i y a ltu MJCaluarga B a ra a ca a a " h a l l a l d loa ka u dka a u atu k o a -
a g u r a a g i pa rta ob ah an paaduduk d ia a o p ia g eakau d- a akau d l a i a aa p a r t i o a a ja a la ka hid u p aa ya a g la ya k d a la o k elu a rg a a la h ka ra a a
b . Tra n cja ig ra a i - l n l dinahflu dkan a ga r au paya ponduduk i - tu o ta jtb a r ko da era h ~ d a ora h ya n g c a o lh k d to o c, Jangan cen gu n pu l d i a a tu to a p a t o a jo (J a w a ).
c . P iA fin p ttlA A or a n g - ora n g p tr | * l«R d A iig «a d i te o p a t- te a p o t penaapu ngan a oiu k d lb ic b in g dan d id id ik a g a r ou paya a e n ja d i w a r- |A o o o ia l ya a g ek on oa io p r o d u k tip . U ntuk h a l i n i aka n k a a i tin ja u le b ih la n ju t d a la a u a a ia n b o r lk u ta ya .
d* D oagan cen g eeb a lik a n o r a n g - or a n g p ergela n d a n ga n k o to n - p a t a a a ln ya e a o in g - o a a ln g dangan pongawaoan d a r i a l a t - a l a t n ega ra d ioa n a ora n g p e r ftla n d angan i n i b e r a o a l. Pongawaoan i n i d iea k ca d - kan a g a r au paya ora n g - a ra n g to r s o b u t a o to la h d ik eo h a lih a n k© ton - p a t a oa ln ya ja n ga n oa a p a i oela ku ka n p erb u a ta n p ergela n d a n ga n l a * g i . C ara i n i te la h d iteop u h o le h Kocando Penaapungan Tuna Ka rya D aorah T in g k a t I J a tia dib aw ah Koanndnn B p .L etk tjlM o b . S a ffa .
c . Henguaahakan oa ra guna a eob oadu ng nru n pooaou kan b a g i er a n g - or a n g ya n g in g in oen eta p d i k o ta * k o ta b ea a r ya n g d a ta n g d a * r i d ea a * h a l ya n g d e a ik ia n in i te la h d i r i n t i o dan d lla k oa n a k a n d l d a ora h Khuauo ib u k ota J a k a rta Raya dib aw ah p iop ln a n Qu bernu r A l l fta d ik in yan g d ila k u k a n dengan ea ra nengadakan o e r o o n in g ya n g k e ta t torh a d a p p en d a fta ra n ponduduk b a ru .