Struktur
Balok
• Balok (Beam) adalah suatu anggota struktur yang ditujukan untuk
memikul beban transversal saja.
• Suatu balok akan teranalisa dengan secara lengkap apabila diagram gaya
geser dan diagram momennya telah diperoleh.
• Diagram gaya geser dan momen suatu balok dapat digambarkan apabila
semua reaksi luarnyay telah diperoleh.p
• Balok statis tertentu dapat berupa, balok sederhana yang terletak di atas
dua tumpuan sendi rol, balok kantilever yang terletak di atas satu dua tumpuan sendi rol, balok kantilever yang terletak di atas satu
tumpuan jepit dan ujung lainnya lepas, dan balok gantung yang terletak di
atas tumpuan sendi rol dengan salah satu atau kedua ujungnya ada
Balok
Sederhana
• Reaksi perletakan dan gaya dalam akibat beban terpusat
P
Balok AB akan seimbang bila :
A B
HA
Balok AB akan seimbang, bila :
P V V V H H B A A 0 0 0 0 = − − → = Σ = → = Σ VA VB a b L a P L b P V b P L V M P V V V A A B B A . 0 . . 0 0 0 = → = − → = Σ → Σ L a P V a P L V MA = 0 → − B. + . = 0 → B = . Σ
Penyelesaian reaksi perletakan balok :y p
• Semua gaya horizontal akan ditahan hanya oleh perletakan sendi saja.
• Reaksi‐reaksi vertikl didapat dengan menggunakan
Reaksi Perletakan dan Gaya
‐
Gaya
Dalam
Pada Balok Sederhana Akibat Beban Terpusat
P
A α B
Py
Px
H Keseimbangan gaya luar :
P H P H H =0→ A − =0→ A = Σ VA V B a b A L a P V P L V M L b P V b P L V M P H P H H y y A y A B x A x A . 0 0 . 0 . . 0 0 0 Σ = → = − → = Σ → → Σ P L V a P L V MA =0→− B. + . =0→ B = y Σ
Keseimbangan gaya dalam :
0 A B a b P x V M V L a x A x A x . 0 = = ≤ ≤ VA V B a b L + Bidang L / ) ( P V L L b a x a A x = − + ≤ ≤ -Bidang L Bidang M ) ( .x P x a V M V A x A x − − = + g
Reaksi Perletakan Pada Balok Sederhana Akibat Beban Terbagi Rata
Keseimbangan gaya luar :
q A B a b c L c b b q V c b qb L V M A A B ) 2 / 1 ( . 0 ) 2 / 1 ( . 0 + = → = + − → = Σ VA VB L x L a b b q V a b b q L V M L B B A ) 2 / 1 ( . 0 ) 2 / 1 ( . . 0 + = → = + + − → = Σ L
Bila a = 0, c = 0, dan b = L, maka balok dibebani muatan terbagi rata penuh,
sehingga reaksinya adalah :
L q V VA B . 2 1 = =
Gaya
‐
Gaya
Dalam Pada Balok Sederhana Akibat Beban Terbagi Rata
Keseimbangan gaya dalam :
a x 0 ≤ ≤ A B q x V M V L A x A x . = = VA V B a b L c / ) ( b L ≤ ≤ + -Bidang L 2 ) ( 2 / 1 . ) ( / ) ( a x q x V M a x q V L L b a x a A x A x − − = − − = + ≤ ≤ Bidang M . / ) ( ) ( b q V L L c b a x b a A x = − + + ≤ ≤ + + M x = VA.x − q.b(x −1/ 2b)
Reaksi Perletakan dan Gaya
‐
Gaya
Dalam
Pada Balok Sederhana Akibat Beban Momen
Keseimbangan gaya luar :
A B M M VA V a b L L M V M L V M L M V M L V M B B A A A B = → = + − → = Σ − = → = + → = Σ 0 . 0 0 . 0 B A B B L
Keseimbangan gaya dalam:
a
x
0
≤
≤
A B a b Mx
V
M
V
L
A x A x.
−
=
−
=
VA V B a b L Bidang L / ) ( V L L b a x a B x = − + ≤ ≤ -Bid M -) (L x V M x = B − + +Bidang MReaksi Perletakan Pada Balok Sederhana
Akibat Beban Tak Langsung
Uraian gaya P :
2 a − u
Keseimbangan gaya luar :
P u a u P1 = 2 − u P u a P2 = L u P u P V u P u P L V M A A B 3 . 4 . 0 3 . 4 . . 0 2 1 2 1 + = → = − − → = Σ L u P u P V u P u P L V M L B B A 2 . . 0 2 . . . 0 2 1 2 1 + = → = + − − → = Σ
Dengan mensubstitusikan P1 dan P2 ke dalam persamaan VA dan VB, maka diperoleh :
L b P V A = . L a P V B = .
Gaya
‐
Gaya
Dalam Pada Balok Sederhana
Akibat Beban Tak Langsung
g
g
Keseimbangan gaya dalam :
0 ≤ ≤ x V M V L u x A x A x . 0 = = ≤ ≤ ) ( 2 L V M V L L x u B x = − ≤ ≤ ) (L x V M x = B −
Reaksi Perletakan dan Gaya
‐
Gaya
Dalam
Pada Balok Kantilever Akibat Beban Terpusat
Keseimbangan gaya luar :
A B MBo P H B V V P V P H H B 0 0 0 0 = → = − → = Σ = → = Σ V B L B B L P M M L P M P V P V V o B B B B B . 0 . 0 0 0 = → = + → = Σ = → = − → = Σ
Keseimbangan gaya dalam :
P B P M P L x L x 0 − = ≥ ≥ g g y A B MBo P HB x P Mx = − . Bidang L VB L -Bidang M
-Reaksi Perletakan dan Gaya
‐
Gaya
Dalam Pada
Balok Kantilever Akibat Beban Terbagi Rata
g
Keseimbangan gaya luar :
A B MBo q dx dx q V B L B b a dx a L a q I x x L q x L dx q M a q xI q dx q dx q V a a o B a a B ) 2 / 1 ( . ) 2 / 1 . ( ) ( . . . . . 2 0 0 2 0 0 − = − = − = = = = =
∫
∫
A B MBo q b a L q M L q V L a Bila L q M L q V L a Bila o B B o B B . . 8 / 3 . . 2 / 1 . 2 / 1 . . 2 / 1 . 2 = → = → = → = → = → = → VB L b a -Bidang LKeseimbangan gaya dalam :
. 0 x q L a x x = − ≤ ≤ Bidang M 2 . 2 / 1 q x M x = − L x a ≤ ≤ -) 2 / 1 ( . . a x a q M a q L x x − − = − =
Reaksi Perletakan dan Gaya
‐
Gaya
Dalam Pada
Balok Kantilever Akibat Beban Momen
Keseimbangan gaya luar :
A B M o M HB C ΣH 0 H 0 VB L MBo C a b 2 1 0 0 0 0 0 M M M M V V H H o B o B B B + = → = Σ = → = Σ = → = Σ K i b d l A B M o M HB C 2 1 B B
Keseimbangan gaya dalam :
VB L MBo C a b 0 0 = ≤ ≤ x L a x Bidang L Bidang 0 = x x M L x a ≤ ≤ -Bidang M M M L x x = = 0
Reaksi Perletakan dan Gaya
‐
Gaya
Dalam Pada
Balok Gantung Akibat Beban Terpusat
g
p
Keseimbangan gaya luar :
A B P C P VA V B e L C L L e P V L e P L V M L e P V e P L V M B B A A A B ) ( 0 ) ( . 0 . 0 . . 0 + − = → = + + − → = Σ − = → = + → = Σ
Keseimbangan gaya dalam :
L B B A ( ) A B P C VA V B e L C x V M V L L x A x 0 = = ≤ ≤ Bidang L + -x V M x = A . ) ( P L e L x L x = + ≤ ≤ - M x P(x (L e) x + − =
Reaksi Perletakan Pada Balok Gantung
Akibat Beban Terbagi Rata
g
q VA A B e L C b a
Keseimbangan gaya luar :
VA VB L e b q V e e q b qb L V M A A B 2 .( 0 . 2 / 1 . . . 2 / 1 . . 0 ) 2 2 − = → = + − → = Σ L a e L q V a a e L a e L q L V M L B B A 2 ) ) .(( 0 ) )) ( 2 / 1 ).(( ( . 0 2 2 2 − − = → = + − + − + + − → = Σ L B 2
Gaya
‐
Gaya
Dalam Pada Balok Gantung
Akibat Beban Terbagi Rata
g
Keseimbangan gaya dalam:
x V M V L a x A x A x . 0 = = ≤ ≤ ) (x a q V L L x a A x = − − ≤ ≤ 2 ) ( 2 / 1 . ) ( a x q x V M q A x A x − − = ) (L e x L ≤ ≤ + 2 2 ) ( 2 / 1 ) ( ) ( x e L q M x e L q L e L x L x x − + − = − + = + ≤ ≤
Reaksi Perletakan dan Gaya
‐
Gaya
Dalam Pada
Balok Gantung Akibat Beban Momen
g
Keseimbangan gaya luar :
A B C M VA V B e L M V M L V M L M V M L V M B B A A A B = → = + − → = Σ = → = + − → = Σ 0 0 0 . 0
Keseimbangan gaya dalam :
L V M L V MA → B + → B Σ 0 . 0 A B e M L C VA V B e L Bidang L +
L
V
L
x
A x0
=
≤
≤
Bidang Mx
V
M
x=
A.
e L x L ≤ ≤ ( + ) Bidang M -M M L x x − = = 0Konstruksi
Balok
Bersendi
A P1 P2 B P P A P1 C P2 B P1 P2 A C B S 1 2 a b c d e P VB VS P2 B P1 VC VAA CKonstruksi
Balok
Bersendi
• Konstruksi Gerber merupakan konstruksi balok di atas beberapa tumpuan,
yang merupakan gabungan konstruksi balok gantung yang disambung yang merupakan gabungan konstruksi balok gantung yang disambung
dengan balok lain oleh sendi.
• Untuk menghindari timbulnya momen lentur yang besar pada konstruksi
• Untuk menghindari timbulnya momen lentur yang besar pada konstruksi
yang mempunyai bentang yang lebar, seringkali digunakan penunjang
diantara dua perletakan,
• Konstruksi menjadi statis tak‐tentu. Untuk mengembalikan sifat konstruksi
Reaksi
Perletakan
Pada
Konstruksi
Balok
Bersendi
A C B P1 P2 VB VS P2 B S P1 VC VA0
0
Σ
H
H
C AKeseimbangan gaya luar :
0
)
.(
.
.
0
0
0
0
0
2 1 2 1=
−
+
−
→
=
Σ
=
−
−
+
→
=
Σ
=
→
=
Σ
e
L
P
L
V
a
P
M
P
P
V
V
V
H
H
AB AC C A B A A0
.
.
0
0
)
.(
.
.
0
2 . 2 1=
+
−
→
=
Σ
+
→
Σ
d
P
L
V
M
e
L
P
L
V
a
P
M
SB B S AB AC C AGaya
‐
Gaya
Dalam
Pada
Konstruksi
Balok
Bersendi
VB V
P2
Keseimbangan gaya dalam :
SB B S
d
P
d
P
L
V
M
=
0
→
.
−
2.
=
0
Σ
B VS P1 V VA B S SB SB Be
P
L
V
M
L
d
P
V
0
0
.
2 2=
+
−
→
=
Σ
=
→
VC VA + + _ Bidang L SB S SB S BL
e
P
V
e
P
L
V
M
.
0
.
.
0
2 2=
→
+
→
Σ
_ _ S A S AC A C L c V b P V c V b P L V M . . 0 . . . 0 2 1 − = → = + − → = Σ Bidang M -+ + AC S AC C A AC c L V a P L V M L 0 ) .( . . 0→− + 1 + + = = Σ AC AC S C L c L V a P V = 1. + .( + ) →Contoh
Soal
1
dan
Pembahasan
A B P = 20 kN q = 5 kN/m VA V B 2 m 1 m 1 mKeseimbangan gaya luar :
) .( 5 , 12 4 20 30 0 1 . 20 ) 2 1 .( 2 . 5 4 . 0 ↑ = + = → = − + − → = Σ kN V V M A A B ) .( 5 , 17 4 60 10 0 3 . 20 1 . 2 . 5 4 . 0 ↑ = + = → = + + − → = Σ kN V V M B B A
Contoh
Soal
1
dan
Pembahasan
P = 20 kN Keseimbangan gaya dalam :
x q V L m x A x . 2 0 − = ≤ ≤ A B 2 1 P = 20 kN q = 5 kN/m 1
Keseimbangan gaya dalam :
kN L m x kN L m x kN L x 5 , 2 2 . 5 5 , 12 2 5 , 7 1 . 5 5 , 12 1 5 , 12 0 . 5 5 , 12 0 2 1 0 = − = → = = − = → = = − = → = VA V B 2 m 1 m 1 m Bid L 12,5 qx x V M kN L m x A x . 1/ 2 5 , 2 2 . 5 5 , 12 2 2 2 2 − = → Bidang L 2,5 kNm M m x kNm M m x M x 15 2 . 5 . 2 / 1 2 . 5 , 12 2 10 1 . 5 . 2 / 1 1 . 5 , 12 1 0 0 . 5 . 2 / 1 0 . 5 , 12 0 2 2 2 1 2 0 = − = → = = − = → = = − = → = Bidang M 17,5 , 2 15 17,5
Contoh
Soal
1
dan
Pembahasan
P = 20 kN A B 2 1 P = 20 kN q = 5 kN/m 1Keseimbangan gaya dalam :
b V L m x m 3 2 ≤ ≤ VA V B 2 m 1 m 1 m Bid L 12,5 x m L kN kN L m x qb V Lx A 5 , 2 2 . 5 5 , 12 3 5 , 2 2 . 5 5 , 12 2 3 2 = − = → = = − = → = − = Bidang L 2,5 kNm M m x kNm M m x b x b q x V Mx A 5 , 17 ) 2 . 2 / 1 3 ( 2 . 5 3 . 5 , 12 3 15 ) 2 . 2 / 1 2 ( 2 . 5 2 . 5 , 12 2 ) . 2 / 1 ( . . 3 2 = − − = → = = − − = → = − − = Bidang M 17,5 kN L m x P qb V L m x m A x 5 17 20 2 5 5 12 3 4 3 = = → = − − = ≤ ≤ , ) ( , 3 15 a x P b x b q x V M kN L m x kN L m x ) ( ) 2 / 1 ( 5 , 17 20 2 . 5 5 , 12 4 5 , 17 20 2 . 5 5 , 12 3 4 3 − − − − = − = − − = → = − = − − = → = 17,5 kNm M m x kNm M m x a x P b x b q x V Mx A 0 ) 3 4 ( 20 ) 2 . 2 / 1 4 ( 2 . 5 4 . 5 , 12 4 5 , 17 ) 3 3 ( 20 ) 2 . 2 / 1 3 ( 2 . 5 3 . 5 , 12 3 ) ( ) . 2 / 1 ( . . 4 3 = − − − − = → = = − − − − = → = =
Contoh
Soal
2
dan
Pembahasan
A B q = 5 kN/m V MBo 4 mKeseimbangan gaya luar :
VB H H 0→ 0 Σ kNm M M M kN V V V H H o B B B B B B 40 0 4 . 5 . 2 / 1 0 20 0 4 . 5 0 0 0 2+ = → = − → = Σ = → = − → = Σ = → = Σ
Contoh
Soal
2
dan
Pembahasan
Keseimbangan gaya dalam :
q = 5 kN/m 0 ≤ x ≤ 4m A B MBo 4 m kN/m kN L m x kN L x x q L m x x 5 1 . 5 1 0 0 . 5 0 . 4 0 1 0 − = − = → = = − = → = − = ≤ ≤ Bidang L -VB kN L m x kN L m x kN L m x 20 4 . 5 4 15 3 . 2 3 10 2 . 5 2 4 3 2 − = − = → = − = − = → = − = − = → = 20 kNm M m x kNm M x x q M x 5 2 1 5 2 / 1 1 0 0 . 5 . 2 / 1 0 . . 2 / 1 2 2 0 2 = = → = − = − = → = − = 40 Bidang M -kNm M m x kNm M m x kNm M m x kNm M m x 40 4 5 2 / 1 4 5 , 22 3 . 5 . 2 / 1 3 10 2 . 5 . 2 / 1 2 5 , 2 1 . 5 . 2 / 1 1 2 2 3 2 2 1 = − = → = − = − = → = − = − = → = − = − = → = kNm M m x = 4 → 4 = 1/ 2.5.4 = 40
Contoh
Soal
3
dan
Pembahasan
A B 2 q = 5 kN/m 6 C P = 20 kN VA V B 2 m 6 mKeseimbangan gaya luar :
0 2 20 3 6 5 6 0 → − + = = ΣMB VA 0 8 . 20 3 . 6 . 5 6 . 0 ) .( 33 , 8 6 40 90 0 2 . 20 3 . 6 . 5 6 . 0 = + + − → = Σ ↑ = − = → + → Σ V M kN V V M B A A A B ) .( 67 , 41 6 160 90 0 8 . 20 3 . 6 . 5 6 . 0 ↑ = + = → + + → Σ kN V V M B B A
Contoh
Soal
3
dan
Pembahasan
Keseimbangan gaya dalam :
A B q = 5 kN/m C
0
≤
x
≤
6
m
VA VB A B 2 m 6 m CkN
L
x
x
q
V
L
m
x
A x33
,
8
0
.
5
33
,
8
0
.
6
0
0=
−
=
→
=
−
=
≤
≤
+ -8,33 20 Bidang LkN
L
m
x
kN
L
m
x
67
,
1
2
.
5
33
,
8
2
33
,
3
1
.
5
33
,
8
1
2 1 0−
=
−
=
→
=
=
−
=
→
=
40 -21,67kN
L
m
x
kN
L
m
x
kN
L
m
x
67
16
5
5
33
8
5
67
,
11
4
.
5
33
,
8
4
67
,
6
3
.
5
33
,
8
3
4 3→
−
=
−
=
→
=
−
=
−
=
→
=
40 Bidang M -+kN
L
m
x
kN
L
m
x
67
,
21
6
.
5
33
,
8
6
67
,
16
5
.
5
33
,
8
5
6 5−
=
−
=
→
=
−
=
−
=
→
=
Contoh
Soal
3
dan
Pembahasan
Keseimbangan gaya dalam :
A B q = 5 kN/m C M V x 1/2qx2 VA VB A B 2 m 6 m C kNm M m x M m x x q x V Mx A 83 , 5 1 . 5 . 2 / 1 1 . 33 , 8 1 0 0 . 5 . 2 / 1 0 . 33 , 8 0 . . 2 / 1 . 2 1 2 0 = − = → = = − = → = − = + -8,33 20 Bidang L kN M kNm M m x kNm M m x 68 6 4 5 2 / 1 4 33 8 4 49 , 2 3 . 5 . 2 / 1 3 . 33 , 8 3 66 , 6 2 . 5 . 2 / 1 2 . 33 , 8 2 2 2 3 2 2 → = − = → = = − = → = 40 -21,67 kNm M m x kNm M m x kNm M m x 40 6 . 5 . 2 / 1 6 . 33 , 8 6 85 , 20 5 . 5 . 2 / 1 5 . 33 , 8 5 68 , 6 4 . 5 . 2 / 1 4 . 33 , 8 4 2 6 2 5 2 4 − = − = → = − = − = → = − = − = → = 40 Bidang M -+
Contoh
Soal
3
dan
Pembahasan
Keseimbangan gaya dalam :
A B q = 5 kN/m C 6m≤x≤8m VA VB A B 2 m 6 m C 20 67 , 41 6 . 5 33 , 8 7 20 67 , 41 6 . 5 33 , 8 6 8 6 7 6 = + − = → = = + − = → = + − = ≤ ≤ kN L m x kN L m x V qb V L m x m B A x + -8,33 20 Bidang L ) ( ) 2 / 1 ( . . 20 67 , 41 6 . 5 33 , 8 8 8 7 − + − − = = + − = → = L x V L x b q x V M kN L m x B A x 40 -21,67 87 88,,3333..87 55..66((87 33)) 4141,,6767((87 66)) 020 40 ) 6 6 ( 67 , 41 ) 3 6 ( 6 . 5 6 . 33 , 8 6 8 7 6 = − + − − = → = = − + − − = → = = − + − − = → = M m x kNm M m x kNm M m x 40 Bidang M -+
Contoh
Soal
4
dan
Pembahasan
Keseimbangan gaya luar :
A C B S 3 m 3 m 2 m 2 m 3 m P1 = 20 kN P2 = 30 kN V M S = 0 → B .5 − 30 .2 = 0 Σ 3 m 2 m 2 m 3 m VB VS P1 P2 V M kN V S B B 0 3 . 30 5 . 0 . 12 5 2 . 30 = + − → = Σ = = → P1 VC VA V S 5 18 .kN 3 . 30 = = → V M C = 0 → A.6− 20.3+18.2 = 0 Σ V M kN VA A C 0 8 18 3 20 6 0 . 4 6 36 60 Σ = − = → kN V V M C C A . 34 6 144 60 0 8 . 18 3 . 20 6 . 0 = + = → = + + − → = Σ
Contoh
Soal
4
dan
Pembahasan
Keseimbangan gaya dalam :
V V P2 V L m x 3 0 = ≤ ≤ VB VS P1 VC VA + 18 x m L kN kN L x V LX A . 4 3 . 4 0 3 0 = → = = → = = + + _ Bidang _L 4 16 66 12 kNm M m x M x x V Mx A . 12 3 . 4 3 0 0 . 3 0 = = → = = → = = Bidang M + 12 + -kN L m x P V L m x m A X . 16 20 4 3 6 3 3 1 − = − = → = − = ≤ ≤ 36 a x P x V M kN L m x A x . .( ) . 16 20 4 6 1 6 − − = − = − = → = kNm M m x kNm M m x . 66 ) 3 6 .( 20 6 . 4 6 . 12 ) 3 3 .( 20 3 . 4 3 6 3 − = − − = → = = − − = → =
Contoh
Soal
4
dan
Pembahasan
Keseimbangan gaya dalam :
V V P2 V P V L m x m 8 6 ≤ ≤ VB VS P1 VC VA + 18 x m L kN kN L m x V P V LX A C . 18 34 20 4 8 . 18 34 20 4 6 8 6 1 = + − = → = = + − = → = + − = + + _ Bidang _L 4 16 66 12 kN M kNm M m x L x V a x P x V Mx A C AC 0 ) 6 8 ( 34 ) 3 8 ( 20 8 4 8 . 66 ) 6 6 .( 34 ) 3 6 .( 20 6 . 4 6 ) .( ) .( . 6 1 − = − + − − = → = − + − − = Bidang M + 12 + - x =8m→M8 =4.8−20.(8−3)+34.(8−6) =0.kNm V L m x B X 3 0 − = ≤ ≤ 36 x V M kN L m x kN L m x B . 12 3 . 12 0 3 0 = − = → = − = → = kNm M m x kNm M m x x V M x B . 36 3 . 12 3 . 0 0 . 12 0 . 3 0 = = → = = = → =