Tema 4
Kërkesa dhe Oferta
leksioni 4 leksioni ne web
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
• Pse proshuta dhe portokallet janë të
shtrenjta këtë dimër?
• Përse normat e interesit janë në
rënie?
• Përse nuk gjejmë më çorape leshi për
të qënë.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
u
Kërkesa dhe Oferta janë forcat që e bëjnë ekonominë e tregut të funksionojë.
Ato përcaktojnë sasinë e prodhuar dhe çmimin e shtijes së mallrave.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Kërkesa
A keni ju kërkesë për një Ferrari?
Dëshira ≠ Kërkesa
Kërkesë = dëshirë dhe aftësi për të paguar .
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Kërkesa
Sasia që ju do të kërkoni për një çmim të ulët ndryshon me sasinë që ju do të
kërkoni për një çmim më të lartë.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Kërkesa
Çmimet janë mjetet me anë të të cilave tregjet koordinojnë dëshirat individuale dhe kufizojnë sasinë që njerëzit duan të blejnë në sasinë të
cilën ata kërkojnë.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Kërkesa
Mekanizmi i çmimit (Dora e
padukshme ) bën të mundur që ajo çfarë njerëzit dëshirojnë të përputhet
me atë që është e disponueshme.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Ligji i kërkesës
Sasia e kërkuar rritet me uljen e
çmimit, nëse faktorët e tjerë i
mbajmë konstant.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Ligji i kërkesës
Ligji i kërkesës tregon tendencën e individëve për të zëvendësuar
mallrat, çmimi i të cilëve është rritur me mallra të tjerë.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Kurba a kërkesës
Një kurbë kërkese është paraqitja grafike e lidhjes
ndërmjet çmimit dhe sasisë së kërkuar.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Kurba a kërkesës
Çmimi dhe sasia e kërkuar janë të lidhura në mënyre të zhdrejtë,
pra kurba e kërkesës ka pjerrësi negative.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Kërkesa
Le të supozojmë se çmimi i makinave rritet me rritjen e numrit të makinave të blera.
Çfarë ka ndodhur?
Të ardhurat e njerëzve janë rritur.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Kurba a kërkesës
Kërkesa - i referohet gjithë kurbës së kërkesës
Sasia e kërkuar - i referohet një pike në kurbën e kërkesës
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Kurba a kërkesës
Nëse Ç ≠ atëhere lëvizet përgjatë kurbës së kërkesës
Nëse ≠ faktorët e tjerë atëhere kurba e kërkesës spostohet
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Faktorët e tjerë që mbahen
konstant
•Të ardhurat e shoqërisë
↑ m atëhere ↑ kërkesa (mall normal)
↑ m atëhere kërkesa ↓ (mall inferior)
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Faktorët e tjerë që mbahen
konstant
•Shijet dhe preferencat
Nëse ju rriteni, do të vini re se dëshira për të shkuar nëpër koncerte rroku do të ndryshojë, përshembull në dëshirën për të shkuar në koncerte operistike
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Faktorët e tjerë që mbahen
konstant
• Parashikimi
Nëse ju parashikoni se të ardhurat
tuaja do të rriten, ju do të shpenzoni më tepër.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Faktorët e tjerë që mbahen
konstant
•Taksat dhe subvencionet
Vendosja e nje takse = rritjen e
shpenëzimeve të konsumatorit, prandaj kërkesa ↓
Vendosja e nje subvencioni = rritjen e të ardhurave të konsumatorit, prandaj kërkesa
↑
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Kurba e kërkesës përfaqëson çmimin
maksimal që një individ do të paguajë
për sasi të ndryshme të një malli;
po të mundte ai do të paguante me gjithë qejf më pak.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Një kurbë kërkese tregu është
shuma horizontale e të gjithë
kurbave individuale të kërkesës.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Kurba e kërkeses individuale dhe e ajo e tregut
Çmimi Andi Beni Keti Kërkesa e tregut 50 9 6 1 16 100 8 5 1 14 150 7 4 0 11 200 6 3 0 9 250 5 2 0 7 300 4 1 0 5 350 3 0 0 3 400 2 0 0 2
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Kurba e kërkesës së tregut
• Për një çmim më të ulët
konsumatorët ekzistues do të blejnë më shumë.
• Për një çmim më të ulët
konsumatorë të ri do të hyjnë në treg.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Oferta
• Oferta i referohet sasive të ndryshme të
ofruara për shitje në çmime të
ndryshme, kur faktorët e tjerë mbeten konstant.
• Sasia e ofruar i referohet një sasie
specifike të ofruar për shitje për një çmim të caktuar.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Ligji i ofertës
Sasia e ofruar e një malli rritet me
rritjen e çmimit, kur fakorët e
tjerë mbahen konstantë.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Ligji i ofertës
Kur çmimi i mallit rritet, individët dhe firmat mund të rregullojnë aktivitetin
e tyre, që të ofrojnë më shumë nga ai mall në treg, duke zëvendësuar
prodhimin e mallrave të tjerë me prodhimin e atij malli.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Kurba e ofertës
Kurba e ofertës është lidhja që
ekziston ndërmjet çmimit dhe
sasisë së ofruar.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Kurba e ofertës
• Nëse Ç ≠ atëhere lëvizet përgjatë
kurbës së ofertës.
• Nëse ≠ faktorët e tjerë atëhere kurba
e ofertës spostohet.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Faktorët që ndikojnë në e
ofertë
• Çmimi i inputeve
Oferta zvogëlohet kur çmimi i inputeve rritet.
• Teknologjia
Përparimi i teknologjisë redukton numrin e punëtorëve, redukton kostot e prodhimit.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Faktorët që ndikojnë në e
ofertë
•Parashikimet.
Nëse një prodhues parashikon se çmimi i produktit që ai prodhon do të rritet, në të ardhmen ai mund të magazinojë një pjesë të produktit të prodhuar, për ta shitur atë më vonë dhe të marrë fitime më të mëdhaja.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Faktorët që ndikojnë në e
ofertë
• Taksat
Meqenëse taksat rrisin kostot e
prodhimit, oferta do të reduktohet.
• Subvencionet
Meqenëse Subvencionet zvogëlojnë
kostot e prodhimit, oferta do të rritet
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Kurba e ofertës individuale dhe e
tregut
Kurba ofertës së tregut merret prej
kurbave individuale të ofertës në të
njëjtën mënyrë si dhe kurba e
kërkesës.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Kurba e ofertës individuale dhe e
tregut
Cmimi ne
00 lek Oferta e Anes Oferta e Bujarit Oferta e Klausit Oferta e tregut
0 0 0 0 0 50 1 0 0 1 100 2 1 0 3 150 3 2 0 5 200 4 3 0 7 250 5 4 0 9 300 6 5 0 11 350 7 5 2 14 400 8 5 2 15
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Kombinimi i kërkesës dhe i
ofertës
“Mësoi një papagalli fjalët kërkesë dhe
ofertë dhe ja ku morët një ekonomist”
Thomas Charlye
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Kombinimi i kërkesës dhe i
ofertës
Ajo që është e rëndësishme për
kërkesën dhe ofertën nuk është
etiketimi por se si ndërveprojnë
konceptet.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Bashkëveprimi i kërkesës dhe i
ofertës
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
u
Oferta Cte Oferta ↑ Oferta ↓
Kërkesa Cte Çct Sct Ç ↓ S ↑ Ç ↑ S ↓
Kërkesa ↑ Ç ↑ S ↑ Ç ? S↑ Ç ↑ S ?
Kërkesa C
teOferta C
teOferta
↑
Oferta
↓
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
u
O
K
S
Ç O2
Kërkesa
↑
Oferta
↑
↑
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
u
O
K
S Ç
K
O
Çe
Se Ç`e
Kërkesa
↑↑
Oferta
↑
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
u
O
K
S Ç
K
O
Çe
Se Ç`e
Kërkesa
↑
Oferta
↑
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
u
O
K
S Ç
K
O
Çe
Kërkesa
↑
Oferta
↓
↓
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
u
O
K
S Ç
K
O
Çe
Se Ç`e
Kërkesa
↑↑
Oferta
↓
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
u
O
K
S Ç
K
O
Çe
Se Ç`e
Kërkesa
↑
Oferta
↓
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
u
O
K
S Ç
K
O
Çe
Kërkesa
↓ ↓
Oferta
↑
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
u
O
K
S Ç
K
O
Çe
Se Ç`e
Kërkesa
↓
Oferta
↑ ↑
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
u
O
K
S Ç
K
O
Çe
Se Ç`e
Kërkesa
↓
Oferta
↑
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
u
O
K
S Ç
K
O
Çe
Kërkesa
↓ ↓
Oferta
↓
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
u
O
K
S Ç
K
O
Çe
Se Ç`e
Kërkesa
↓
Oferta
↓ ↓
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
u
O
K
S Ç
K
O
Çe
Se Ç`e
Kërkesa
↓
Oferta
↓
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
u
O
K
S Ç
K
O
Çe
Tepricë në ofertë
Kur sasia e ofruar është më e
madhe se sasia e kërkuar, në treg
ekziston tepricë në ofertë.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Tepricë në ofertë
Nëse ofruesit kanë mallra me tepricë
do të ulin çmimet që të shesin
produktet e tyre, ndërsa konsumatorët
do të rrisin sasinë e kërkuar .
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Tepricë në ofertë
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
u
O
K Çt
So Sk
Tepricë në ofertë
Tepricë në kërkesë
Tepricë në kërkesë: sasia e kërkuar
është më e madhe se sasia e ofruar .
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Tepricë në kërkesë
Ka konsumatorë, të cilët janë të gatshëm të paguajnë një çmim më të lartë për
mallin,
pra çmimet në treg do të bien ndërsa konsumatorët do të rrisin sasinë e
kërkuar.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Tepricë në kërkesë
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
u
O
K Çt
So S
k
Tepricë në kërkesë Ç
Rregullimi i çmimeve
• Kur sasia e kërkuar është më e
madhe se e ofruara, çmimet tentojnë të rriten.
• Kur sasia e ofruar është më e
madhe se sasia e kërkuar, çmimet tentojnë të bien.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Rregullimi i çmimeve
Sa më e madhe të jetë diferenca ndërmjet
sasisë së kërkuar dhe sasisë së ofruar aq
më i madh do të jete presioni mbi çmimet
për t’i rritur apo zvogëluar ato.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Rregullimi i çmimeve
• Për sa kohë që sasia e kërkuar dhe e
ofruar nuk janë të barabarta, çmimet tentojnë të ndryshojnë.
• Kur sasia e kërkuar barazohet me
sasinë e ofruar tregu është në ekuilibër.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Ekuilibri
Themi se diçka është në ekuilibër
kur forcat dinamike që veprojnë
mbi të eleminojnë njëra - tjetrën.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Ekuilibri
Në analizën e kërkesës dhe ofertës,
ekuilibër do të thotë se shtytjet për të
rritur çmimin kompesohen prej
shtytjeve për ta ulur atë.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Ekuilibri
• Çmimi ekuilibër është çmimi drejt
të cilit dora e padukshme drejton tregun.
• Sasia ekuilibër është sasia e shitur
dhe e blerë në çmimin ekuilibër.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Çfarë nuk është ekuilibri?
• Ekuilibri nuk është gjendja në të
cilën gjendet bota sot.
• Ekuilibri s’është i mirë ose i keq
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
Përse preferohet ekuilibri?
Tepricë konsumatore – është vlera që konsumatori merr nga bleria e një produkti me çmimin më të ulët.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
u
Kërkesa Ç
S S1
Ç1
Çt
Teprica
Përse preferohet ekuilibri?
Teprica e prodhuesit – është vlera që prodhuesi merr nga shitja e mallit me çmim më të lartë.
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
u
Oferta Ç
S S`1
Ç1 Çt
Përse preferohet ekuilibri?
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
u
Oferta Ç S S`1 Ç1 Çe Teprica e Ofruesit Kërkesa Teprica Konsumatore TepricaKonsumatore e re
Teprica e
Prodhuesit e re Humbj
e Neto
<
Le të shohim tani ekuilibrin
matematikisht.
• Sk =15 – 2Çk So =2 + 0.5Ço
në pikën e ekuilibrit
Sk=So=Se Çk =Ço=Çe
15 – 2 Çe =2 + 0.5Çe
15 – 2 = 2 Çe + 0.5Çe 13 = 2.5Çe
Çe = 5.2
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
u
Pyetje?
D
r.
D
oc
. I
rm
a
T
ab
ak
