• Tidak ada hasil yang ditemukan

HARMONISASI KEBIJAKAN PERSAINGAN USAHA MASYARAKAT EKONOMI ASEAN.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2017

Membagikan "HARMONISASI KEBIJAKAN PERSAINGAN USAHA MASYARAKAT EKONOMI ASEAN."

Copied!
47
0
0

Teks penuh

(1)

SKRIPSI

HARMONISASI KEBIJAKAN PERSAINGAN USAHA

MASYARAKAT EKONOMI ASEAN

I GUSTI AYU AGUNG RATIH MAHA ISWARI DWIJA PUTRI

NIM. 1203005108

FAKULTAS HUKUM

UNIVERSITAS UDAYANA

DENPASAR

2016

SKRIPSI

HARMONISASI KEBIJAKAN PERSAINGAN USAHA

MASYARAKAT EKONOMI ASEAN

I GUSTI AYU AGUNG RATIH MAHA ISWARI DWIJA PUTRI

NIM. 1203005108

FAKULTAS HUKUM

UNIVERSITAS UDAYANA

DENPASAR

2016

SKRIPSI

HARMONISASI KEBIJAKAN PERSAINGAN USAHA

MASYARAKAT EKONOMI ASEAN

I GUSTI AYU AGUNG RATIH MAHA ISWARI DWIJA PUTRI

NIM. 1203005108

FAKULTAS HUKUM

UNIVERSITAS UDAYANA

(2)

ii

HARMONISASI KEBIJAKAN PERSAINGAN USAHA

MASYARAKAT EKONOMI ASEAN

Skripsi ini dibuat untuk memperoleh Gelar Sarjana Hukum

pada Fakultas Hukum Universitas Udayana

I GUSTI AYU AGUNG RATIH MAHA ISWARI DWIJA PUTRI

NIM. 1203005108

FAKULTAS HUKUM

UNIVERSITAS UDAYANA

(3)
(4)
(5)

KATA PENGANTAR

Puji syukur penulis panjatkan kehadirat Ida Sang Hyang Widhi Wasa sebab

atas berkat dan rahmat-Nya, penulis dapat menyelesaikan skripsi yang berjudul

Harmonisasi Kebijakan Persaingan Usaha Masyarakat Ekonomi ASEAN tepat pada

waktunya. Skripsi ini disusun dalam rangka memperoleh gelar Sarjana Hukum pada

Fakultas Hukum Universitas Udayana.

Penulisan skripsi ini tidak akan terselesaikan dengan baik tanpa adanya

dukungan dan bantuan dari berbagai pihak. Penulis tak lupa mengucapkan

terimakasih yang sebesar-besarnya kepada seluruh pihak yang telah membantu dalam

proses penyelesaian skripsi ini. Pada kesempatan ini penulis ingin menyampaikan

ucapan terima kasih setulus-tulusnya kepada :

1. Bapak Prof. Dr. I Gusti Ngurah Wairocana, SH.,MH. Dekan Fakultas

Hukum Universitas Udayana

2. Bapak I Ketut Sudiarta, SH.,M.H. Pembantu Dekan I Fakultas Hukum

Universitas Udayana

3. Bapak I Wayan Bela Siki Layang, SH., M.H. Pembantu Dekan II Fakultas

Hukum Universitas Udayana

4. Bapak I Wayan Suardana, SH.,MH. Pembantu Dekan III Fakultas Hukum

Universitas Udayana

(6)

vi

6. Bapak Prof. Dr. Ida Bagus Wyasa Putra, SH., M.Hum., Dosen pembimbing

I dalam penyusunan skripsi ini atas segala bantuan beliau dalam

mengarahkan, membimbing serta memberi petunjuk kepada penulis

sehingga skripsi ini dapat terselesaikan dengan baik.

7. BapakIda Bagus Erwin Ranawijaya, SH., MH., Dosen pembimbing II dalam

penyusunan skripsi ini yang telah meluangkan banyak waktu dan dengan

sabar membimbing, memberikan saran, dan petunjuk sehingga penulis dapat

menyelesaikan skripsi ini dengan baik.

8. Ibu Dr. Ni Nyoman Sukerti, SH,.MH., Pembimbing Akademik yang telah

memberikan waktu dan petunjuk selama masa perkuliahan penulis.

9. Bapak dan Ibu Dosen di lingkungan Fakultas Hukum Universitas Udayana,

penulis ucapkan terima kasih atas limpahan pengetahuannya hingga penulis

dapat menyelesaikan skripsi dan mengakhiri studi S1.

(7)

11. Alm. I Gusti Putu Wiryadinatha dan Ni Nengah Debrog selaku kakek dan

nenek dari penulis yang senantiasa memberikan motivasi, doa, dan

dukungan untuk penulis, yang tanpa semangat beliau penulis tidak akan

mampu merampungkan skripsi ini dengan baik.

12. Alm. Johannes Lodewijk Meijer dan Georgine Helena Meijer selaku kakek

dan nenek dari penulis yang telah memberikan banyak semangat dan doa

untuk penulis sehingga penulis mampu menyelesaikan skripsi ini dengan

baik.

13. Ir. I Gusti Ngurah Rai Dwija Putra dan Sela Bernadette Meijer selaku orang

tua penulis yang senantiasa memberikan dukungan dan semangat serta doa

demi rampungnya skripsi ini.

14. Gung Etta dan Gung Diva selaku saudara penulis yang selalu menjadi

penyemangat pada saat penulis jenuh maupun lelah.

15. Seluruh keluarga besar penulis yang telah memberikan dukungan kepada

penulis selama menyelesaikan skripsi ini.

16. Anak Agung Ngurah Jaya Wikrama selaku sahabat yang senantiasa

memberikan semangat, dukungan, dan motivasi yang sangat bermanfaat

dalam penyelesaian skripsi ini.

(8)

viii

persatu yang telah membantu, memberi semangat, dan dukungan dalam

penulisan skripsi ini.

Akhir kata, penulis memohon maaf jika terdapat kekeliruan atau kesalahan

dalam penyusunan skripsi ini.Penulis mengharapkan kritik dan saran yang sifatnya

membangun untuk kesempurnaan skripsi ini.Semoga skripsi ini dapat berguna dan

bermanfaat bagi semua pihak pada umumnya dan bagi perkembangan ilmu hukum

pada khususnya.

Denpasar, 21 April 2016

(9)
(10)

x

DAFTAR ISI

HALAMAN JUDUL ...i

HALAMAN PERSYARATAN GELAR SARJANA HUKUM...ii

LEMBAR PERSETUJUAN PEMBIMBING ...iii

HALAMAN PENETAPAN PANITIA PENGUJI...iv

KATA PENGANTAR...v

SURAT PERSYARATAN KEASLIAN ...ix

DAFTAR ISI ...x

ABSTRAK ...xiv

ABSTRACT ...

xv

BAB I

PENDAHULUAN

1.1 Latar Belakang Masalah...1

1.2 Rumusan Masalah ...6

1.3 Ruang Lingkup Masalah ...6

1.4 Orisinalitas Penelitian...7

1.5 Tujuan Penelitian...8

a. Tujuan Umum...8

b. Tujuan Khusus ...9

1.6 Manfaat Penelitian ...9

a. Manfaat Teoritis ...10

(11)

1.7 Landasan Teoritis ...11

1.8 Metode Penelitian...17

a. Jenis Penelitian...17

b. Jenis Pendekatan ...18

c. Sumber Bahan Hukum ...19

d. Teknik Pengumpulan Bahan Hukum ...20

e. Teknik Analisis Bahan Hukum ...20

BAB II TINJAUAN UMUM TENTANG MASYARAKAT EKONOMI

ASEAN DAN PENGATURAN KEBIJAKAN PERSAINGAN

USAHA DI ASEAN

2.1 Masyarakat Ekonomi ASEAN ...22

2.1.1 Sejarah Masyarakat Ekonomi ASEAN ...22

2.1.2 Karakteristik Masyarakat Ekonomi ASEAN...25

2.2 Pengaturan Kebijakan Persaingan Usaha di ASEAN...27

BAB III PENGATURAN KEBIJAKAN PERSAINGAN USAHA PADA

MASYARAKAT ASEAN

3.1 Perkembangan Kegiatan Perdagangan Internasional ...33

3.2 Pengaturan Kebijakan Persaingan Usaha pada Negara Negara

Anggota ASEAN dalam MEA...36

3.2.1 Brunei Darussalam...37

3.2.2 Kamboja...38

3.2.3 Indonesia ...39

(12)

xii

3.2.5 Malaysia...48

3.2.6 Myanmar ...52

3.2.7 Filipina ...53

3.2.8 Singapura ...64

3.2.9 Thailand ...69

3.2.10Vietnam...73

BAB IV HARMONISASI KEBIJAKAN PERSAINGAN USAHA

MASYARAKAT EKONOMI ASEAN

4.1 Pengaturan Penegakan Kebijakan Persaingan Usaha pada

Negara-Negara Masyarakat Ekonomi ASEAN...78

4.1.1 Brunei Darussalam...78

4.1.2 Kamboja...79

4.1.3 Indonesia ...80

4.1.4 Laos...83

4.1.5 Malaysia...84

4.1.6 Myanmar ...86

4.1.7 Filipina ...86

4.1.8 Singapura ...89

4.1.9 Thailand ...91

4.1.10Vietnam...92

4.2 Harmonisasi Kebijakan Persaingan Usaha Masyarakat

Ekonomi ASEAN...94

4.2.1 Tabel Pengaturan Kebijakan Persaingan Usaha pada

Negara Anggota MEA ...94

(13)

BAB V PENUTUP

5.1 Kesimpulan ...102

5.2 Saran ...103

DAFTAR BACAAN ...105

(14)

xiv

ABSTRAK

HARMONISASI KEBIJAKAN PERSAINGAN USAHA MASYARAKAT

EKONOMI ASEAN

Masyarakat ekonomi ASEAN (MEA) terbentuk dalam rangka mewujudkan

ASEAN Vision 2020

yaitu menjadikan ASEAN sebagai kawasan yang stabil, makmur,

dan sangat kompetitif dengan perkembangan ekonomi yang adil dan mengurangi

kemiskinan serta kesenjangan sosial-ekonomi. Area kerjasama MEA yang meliputi

pengembangan sumber daya manusia dan peningkatan kapasitas, pengakuan

kualifikasi profesional, konsultasi lebih dekat pada kebijakan makro ekonomi dan

keuangan, langkah-langkah pembiayaan perdagangan, peningkatan infrastruktur dan

konektivitas komunikasi, pengembangan transaksi elektronik, pengintregasian

industri di seluruh wilayah untuk mempromosikan sumber daya daerah,dan

meningkatkan keterlibatan sektor swasta, menunjukkan bahwa Negara-Negara

anggota ASEAN hendaknya memiliki kebijakan persaingan usaha secara nasional

dalam memasuki era MEA. Selain itu, ASEAN juga perlumemiliki suatu kesepakatan

terhadap kebijakan persaingan usaha untuk ditetapkan dalam kawasan regional

ASEAN demi terlaksananya MEA yang adil dan kompetitif.

Skripsi ini merupakan penelitian normatif dan menggunakan pendekatan

peraturan perundang-undangan, pendekatan analisis konsep hukum, pendekatan

sejarah, serta pendekatan perbandingan. Skripsi ini membahas dua permasalahan

yaitu pengaturan kebijakan persaingan usaha pada masyarakat ASEAN dan

bagaimana harmonisasi kebijakan persaingan usaha pada masyarakat ekonomi

ASEAN.

Kesimpulan yang dapat ditarik dari skripsi ini yaitu ; 1) ASEAN belum

memiliki kebijakan yang mengatur kegiatan persaingan usaha MEA secara umum

sehingga kegiatan yang dilakukan Negara anggota masih mengacu kepada kebijakan

masing-masing Negara, namun Brunei Darussalam, Kamboja, dan Myanmar belum

memiliki kebijakan persaingan usaha nasional sehingga ASEAN menerbitkan

ASEAN

Regional Guidelines on Competition Policy

sebagai pedoman aturan persaingan usaha

umum 2) Harmonisasi kebijakan persaingan usaha pada MEA adalah dengan

mewajibkan setiap negara untuk memiliki kebijakan persaingan usaha sesuai dengan

standar ASEAN, penyesuaian peraturan tiap negara, membentuk lembaga

penyelesaian sengketa regional ASEAN, dan dengan adanya transparansi ketentuan

kebijakan MEA pada Negara-Negara anggota ASEAN.

(15)

ABSTRACT

THE HARMONIZATION OF COMPETITION POLICY ON ASEAN

ECONOMIC COMMUNITY

ASEAN Economic Community (AEC) is formed in order to embodied ASEAN

Vision 2020 which is going to make ASEAN as a region that is stable, prosperous and

highly competitive with equitable economic development and reduced poverty and

socio-economic disparities. AEC cooperating on human resource development and

capacity building, recognition of professional qualifications, consulting more closely

at the macro-economic policy and financial measures trade financing, improvement

of infrastructure and communications connectivity, develop electronic transactions,

integrate industry throughout the region to promote regional resources, and increase

the involvement of the private sector, shows that ASEAN member States should have

national competition policies in entering the era of the AEC. In addition, ASEAN also

needs to have an agreement on competition policy to be determined in the ASEAN

region for the implementation of a fair and competitive AEC.

This thesis is a normative research and applied statuary approach, analytical

and conceptual approach, historical approach, and comparative approach. This

thesis discusses two legal issues, namely competition policy on ASEAN community

and how to harmonize competition policies in the ASEAN economic community.

The conclusion of this thesis, namely; 1) ASEAN has no policy to regulate the

activities of competition onAEC in general so that the activities carried by the

member States still refer to the policies of each country, but Brunei Darussalam,

Cambodia, and Myanmar do not yet have national competition policies so that

ASEAN publishes ASEAN Regional Guidelines on competition policy as a guideline

of competition rules on general business 2) The harmonization of competition policy

on AEC can embodied by requiring each country to have a competition policy in

accordance with the standards of ASEAN, adjustments in regulations of each country,

establish a dispute settlement body of ASEAN, and with the transparency provisions

of the policy ofAEC to the member States of ASEAN.

(16)

1

BAB I

PENDAHULUAN

1.1.

Latar Belakang Masalah

✁✂ ✄✁☎ ✆✝✞ ✟✝✞ ✄✁ ✟✠✝ ✡✝✞☎✝ ☛ ☞✝✂ ✝ ✄✝ ✡✌✍✞✠✝✌✁✎✝ ☛✝✠✞✠✡✁✂✍ ✡✝☎ ✝ ✌✝ ✏✝☎✆ ✠✌✝✞✟ ✡✁ ✄✞✑✏✑✟✠ ✌✝✞ ✁ ✄✑✞✑☎ ✠ ☎ ✁☎ ✆✍✝ ✡ ☎✝ ☛ ☞✝✂ ✝ ✄✝✡ ✌✍✞✠✝ ☛✝ ✏✠✞✟ ✆✁✂☛✁✞✡✍✒✝✞ ✌✝✞ ☛✝ ✏✠✞ ✟

☎ ✁☎ ✆✍ ✡✍✒✄✝✞ ✒✠✞✟✟✝ ✓✝ ✌✝ ✝ ✄✒✠✂ ✞☞✝ ☎✁✞ ✠☎✆✍✏✄✝✞ ✓ ✁✂ ☛✝ ✠✞✟✝✞✔ ✕✁✞ ✍✂ ✍ ✡ ✖ ✠✏✠✝☎ ✗✂ ✎ ✠✞ ✘ ✒✑☎ ☛✑✞✙ ✆✝✒✎ ✝ ✌✁✞ ✟✝✞ ✌✍ ✄✍✞✟✝✞ ✡✁ ✄✞✑✏✑✟✠ ✌✝✞ ✠✞✚ ✑✂☎✝ ☛ ✠✙ ✄✁✛✁✓ ✝ ✡✝✞

✓ ✁✂ ✄✁☎✆✝✞✟✝✞✁ ✄✑✞✑☎ ✠✡✠✌✝ ✄✏✝✟✠☎ ✁✞ ✟✒✠✡✍ ✞ ✟✝ ✆✝ ✌✙✡✝✒✍✞✙ ✆✍✏✝✞✙✝ ✡✝✍ ✒✝✂ ✠ ✌✝✞✌✝✓✝ ✡ ✡✁✂✜✝ ✌ ✠☛✁ ✡✠✝✓✒✝✂ ✠✔

✣✤ ✤✥ ✦✧★✩ ✧

on

✥ ✪ ✫✥ ✬✩ ✭✮ ★✤✩ ✣ ✤✧★✯ ✰ ★✩ ✧

on

✱✲✳✴✲✵✶✙ ☞✝✞✟ ✡✁✂ ✆✁✞✡✍ ✄ ✓ ✝ ✌✝ ✷ ✲ ✟✍☛ ✡✍ ☛ ✸ ✹✺ ✻ ☎✁ ✂✍✓ ✝ ✄✝ ✞ ✑✂ ✟✝✞ ✠☛✝ ☛✠ ✂ ✁ ✟✠✑✞✝ ✏ ✄✝✎✝ ☛✝✞ ✲☛ ✠✝ ✘✁✞ ✟ ✟✝✂ ✝ ☞✝✞✟ ✡✁✂✌✠✂ ✠

✌✝✂ ✠ ✵✁ ✟✝✂ ✝ ✼✵✁ ✟✝✂✝ ✌ ✠ ✲ ☛✠✝ ✘✁✞✟ ✟✝✂✝ ✽

✌✝✞ ✲✳✴✲✵ ☎✁✂ ✍✓ ✝ ✄✝✞ ✑✂✟✝✞✠☛✝☛✠ ✂✁✟✠✑✞ ✝ ✏ ☞✝✞✟ ✌ ✠✌✑☎ ✠✞ ✝ ☛ ✠ ✑✏✁✒ ✵✁ ✟✝✂ ✝ ✼✵✁✟✝✂✝ ✆✁✂ ✄✁☎✆✝✞ ✟✔ ✲✳✴ ✲✵ ✌✝ ✏✝☎ ☎ ✁✞ ✟✒✝ ✌✝✓ ✠

✓ ✁✂ ✄✁☎✆✝✞✟✝✞ ✓✁✂✌✝ ✟✝✞✟✝✞ ✠✞✡✁✂✞ ✝ ☛✠✑✞✝ ✏ ☛✁ ✡✠✌✝ ✄✞☞✝ ✒✝✞☞✝ ☎✁☎✠✏✠✄ ✠ ✌✍✝ ✓ ✠✏✠✒✝✞ ☞✝ ✄✞ ✠☎ ✁✞✝✒✝✞✡✁ ✄✝✞✝✞✁ ✄✑✞✑☎✠✟ ✏✑✆✝ ✏ ✌✁✞✟✝✞✆✁✂ ✌ ✠✂ ✠✌✠✄✝ ✄✠☛✁✞ ✌ ✠✂ ✠ ☛✁ ✆✝ ✟✝ ✠☛✁ ✆✍ ✝✒

✞ ✁ ✟✝✂✝ ✝ ✡✝✍ ✄✝✒ ✆✁✂✟✝✞ ✌✁✞✟✝✞ ✡✝✞ ✟✝✞ ✆✁✂ ☛✝☎ ✝ ✼☛✝☎✝ ☛✁ ✆✝ ✟✝ ✠ ☛✝ ✡✍ ✄✁ ☛✝ ✡✍ ✝✞ ✔ ✾✁✞ ✟✝✞ ☎ ✁✞ ✟✝☎ ✆ ✠✏✛✑✞ ✡✑ ✒ ✿✞✠✴✂✑✓✝ ☛✁ ✆✝✟✝ ✠☛✍ ✝ ✡✍ ✄✝✎✝ ☛✝✞✁ ✄✑✞✑☎ ✠ ✌✁✞✟✝✞ ☎✁✞✟✟✍ ✞ ✝ ✄✝✞

☎ ✝ ✡✝ ✍ ✝✞✟ ☛✁✂✝ ✟✝☎ ☞✝✄✞✠ ❀✬ ❁✥✙ ✡✁✂ ✆✍✄✡✠ ✿✞✠ ✴✂✑✓✝ ✏✁ ✆ ✠✒ ✄✑✄✑✒ ✌✝ ✏✝☎ ☎✁✞✝✒✝✞

❃ ❄❅❆❇ ❈❉❊❋ ❉● ❍■❉❊ ● ❏ ❈❏❑▲▼▼ ◆ ❑❖P ◗❘ ❙ P❚ ❯❙

s

❚❱ ❙

n

❲ ❳

r

❱ ❙❨ ❙

n

❨ ❙

n

❩❳ ❘ ❙

s

❬ ❭❪■❫❴❵ ❛ ❉❊ ●❵❜❵ ❈ ❝❵ ❞ ❉❡❍❜ ❉ ❈❢❣ ❉❡❉❊ ● ❉❢❞❑▲❤

(17)

2

✇①②③④③④ ①②⑤④ ⑤⑥ ⑦ ⑧ ⑨⑤⑩③ ⑨❶ ❷ ③❸③ ❷①⑥ ⑦⑥ ❷ ⑦④ ❹❺❻ ❹❼ ❽③ ⑨③⑥ ❾ ⑤④ ❿ ①❸ ①④ ➀ ⑦ ➁ ⑦④ ⑧ ②③ ✇ ➁ ⑦④ ⑧⑧⑦ ➂❾➁ ➁➃ ❹❺❻ ❹❼ ➄③④⑧ ❽ ⑦➀ ①⑨①④ ⑧⑧③❸ ③ ②③④ ❽ ⑦ ❾➅③ ⑨③ ➆ ➅⑥❷➅❸ ❷ ③❽③ ⑩➅⑨③④ ➇①➀ ①⑥⑩①❸ ➈ ➉ ➉➊

✇①❸⑧①❸③ ②➅④ ✇➅②⑥①➋➅➌➅❽②③④ ✇➅➌➅③④⑩ ①❸➀ ③⑥ ③❽ ⑦⑩①④✇➅②④➄③ ❹❺❻ ❹❼➄③ ⑦✇➅➍

➈ ➎ ➏①⑥ ❷ ①❸➐①❷③ ✇ ❷ ①❸ ✇➅⑥⑩➅➑③④ ①② ⑤④⑤⑥⑦❶ ② ①⑥③ ➌➅③④ ➀ ⑤➀ ⑦③ ⑨❶ ❽③④ ❷①❸ ②①⑥ ⑩③④ ⑧③ ④ ② ①⑩➅❽③➄③③④❽ ⑦②③➋③➀ ③④❹➀ ⑦③➁ ①④ ⑧⑧ ③❸③ ➒

➓ ➎ ➏①④⑦④⑧ ②③ ✇②③④❷①❸❽ ③⑥③ ⑦③ ④❽ ③④➀ ✇③⑩⑦⑨⑦✇③➀❸ ①⑧ ⑦⑤④③ ⑨➒

➔➎ ➏①④⑦④⑧ ②③ ✇②③④ ②①❸ ➌③➀ ③⑥ ③ ❽③④ ➀ ③ ⑨⑦④⑧ ⑥ ①⑥ ⑩③④✇➅ ➅④✇➅② ②①❷①④ ✇⑦④ ⑧③④ ⑩ ①❸ ➀ ③⑥③ ❽ ③ ⑨③⑥⑩⑦❽③④ ⑧①②⑤④ ⑤⑥ ⑦❶➀ ⑤➀ ⑦③ ⑨❶ ✇①②④⑦②❶⑦⑨⑥➅❷①④⑧ ①✇③➑ ➅③④ ❶❽③④③❽ ⑥ ⑦④⑦➀ ✇❸③➀ ⑦➒

→➎ ➏①⑥①⑨⑦➑③❸③ ②①❸➌③➀ ③⑥③ ➄③④ ⑧ ①❸③ ✇ ❽⑦ ✇①④ ⑧③➑➣ ✇①④ ⑧③➑ ⑤❸⑧ ③④ ⑦➀ ③➀ ⑦ ❸①⑧ ⑦⑤④③ ⑨ ❽③④ ⑦④✇①❸④③➀ ⑦⑤④③ ⑨➄③④ ⑧③❽ ③ ➒

↔➎ ➏①④⑦④⑧ ②③ ✇②③④ ②①❸ ➌③➀ ③ ⑥③ ➅④✇➅② ⑥①⑥③ ➌➅②③④ ❷①④❽⑦❽ ⑦②③④ ❶ ⑨③ ✇⑦➑③④❶ ❽③④ ❷①④ ①⑨⑦✇⑦③④❽ ⑦②③➋③➀ ③④❹➀ ⑦③➁ ①④ ⑧ ⑧③❸③➎

❽ ③④ ⑥ ①⑥➅✇➅➀ ②③④ ➅④ ✇➅② ⑥①④⑧➅⑩ ③➑ ❹❺❻ ❹❼ ⑥①④ ➌③❽⑦ ②③➋③➀ ③④ ➄③④⑧ ➀ ✇③⑩⑦⑨❶ ⑥③ ②⑥➅❸ ❶ ❽ ③④ ➀③④ ⑧③ ✇ ②⑤⑥❷①✇⑦✇⑦❿ ❽ ①④ ⑧③④ ❷①❸ ② ①⑥⑩ ③④⑧ ③④ ①②⑤④ ⑤⑥ ⑦ ➄③④ ⑧ ③❽⑦⑨❶ ❽③④ ⑥①④⑧➅❸③④ ⑧ ⑦ ② ①⑥ ⑦➀ ②⑦④ ③④ ❽ ③④ ② ①➀ ①④ ➌③④ ⑧③④ ➀ ⑤➀ ⑦③ ⑨ ➣①②⑤④ ⑤⑥ ⑦ ➂↕➙ ➛↕➜ ➝➞➟ ➞

on

➠ ➡➠ ➡➃ ➎ ➢①❸ ❽③➀ ③❸ ②③④ ② ①➀ ①❷ ③ ②③ ✇③④ ✇①❸ ➀ ①⑩➅✇ ❽ ⑦③❽ ③ ②③④⑨③➑ ❾➁➁ ❹❺❻❹❼ ❽⑦ ➢ ③⑨⑦ ❷③❽ ③ ⑩➅⑨③④ ➤②✇⑤⑩ ①❸ ➓ ➥ ➥➔

➄③④ ⑧ ⑥ ①④ ⑧➑③➀ ⑦⑨②③④ ➦ ➧➨➞ ➩ ➫ ➭➯➫ ➲➳ ➵➵ ➸ ❾ ①⑥➅❽⑦③④ ❷③❽ ③ ❾➁➁ ❹❺❻ ❹❼ ➄③④ ⑧ ❽⑦➀ ①⑨①④ ⑧⑧ ③❸③ ②③④ ✇③➑ ➅④ ➓ ➥ ➥➺ ❷③❸③ ❷ ①⑥⑦⑥❷⑦④ ❹❺❻❹❼ ➀ ①❷③ ②③ ✇ ➅④ ✇➅② ⑥ ①⑥ ❷ ①❸➐①❷ ③ ✇

❾ ⑤⑥➅④ ⑦✇③➀ ❹❺❻ ❹❼⑩ ①❸➅❷ ③ ➏③➀➄③❸③ ②③ ✇ ❻ ②⑤④ ⑤⑥ ⑦ ❹❺❻ ❹❼ ➂➏❻❹➃ ➄③ ②④⑦❷ ③❽③ ✇③➑➅④ ➓➥➈↔➎

(18)

3

ÏÐÑÒ ÓÔÓÑ ÕÓ Ö ×ØÙ ×Ú Ù ÛÜ Û

onom

ÝÞßÜ

omm

ty

àá

u

âã äÜ

nt

å æç è éÐ ÖêÓÒ ë Ô Ó ÖìÓí Ò ëî ïíïðÕÓ ÖïÖíïÕ éÐ éñÐÑÕ ÐòëóÕ ÐÔ Ð ÖêÓ Ö ìÓ ÖÓ ÖíÓÑÓ ÖÐìÓÑÓôÖÐ ìÓÑ Ó èõçèöÒ ÓóÓ éðÓó

ñÐÑíïéî ï ðÓ Ö ñÐÑÐÕ ÷ Ö÷ éëÓ Ö Ò Ð ÖìÓ Ö éÐ Öë Ö ìÕ ÓíÕÓÖ ÕÐíÐÑìÓ ÖíïÖ ìÓ Ö Ó Ö ìì÷íÓôÓ Öì ì÷ íÓ Ò ë Ò ÓóÓ éÖøÓù èÑÐÓ ÕÐ Ñ êÓÔ Ó éÓ æç è éÐóëñïíë ñÐ Ö ìÐ éîÓ Ö ìÓ Ö ÔïéîÐÑ Ò ÓøÓ éÓ ÖïÔ ëÓ Ò Ó Ö ñÐ Öë ÖìÕ ÓíÓ ÖÕ ÓñÓÔ ëíÓÔ å ñÐ Ö ìÓÕïÓ ÖÕïÓóë úëÕ ÓÔ ë ñÑ÷úÐÔ ë÷ ÖÓóå Õ ÷ ÖÔïóíÓÔ ëóÐîëðÒ ÐÕÓí ñÓÒÓ Õ Ðîë êÓÕ Ó Ö éÓÕÑ ÷ ÐÕ ÷ Ö÷ éë ÒÓ Ö ÕÐïÓ Ö ìÓ Öå óÓ Ö ìÕ Óðô óÓ ÖìÕÓð ñÐ éîëÓøÓÓ Ö

ñÐÑÒ Ó ìÓ Ö ìÓ ÖåñÐ Öë Ö ìÕÓí Ó Öë Ö úÑÓÔ íÑïÕíïÑ Ò Ó ÖÕ ÷ ÖÐÕíë ûëíÓÔ Õ÷éïÖëÕ ÓÔëåñÐ ÖìÐ éîÓ ÖìÓ Ö íÑÓ ÖÔ ÓÕÔ ë ÐóÐÕíÑ ÷ ÖëÕå éÐ Ö ìë ÖíÐ ìÑÓÔ ëÕÓ Ö ë ÖÒïÔíÑ ë Ò ë Ô Ðó ïÑï ð üëóÓøÓð ïÖíïÕ

éÐ éñÑ÷ é÷Ô ëÕ Ó ÖÔïéîÐÑ ÒÓøÓ Ò ÓÐÑÓðå ÒÓ Ö éÐ Öë Ö ìÕ ÓíÕÓ ÖÕ ÐíÐÑóëîÓíÓ ÖÔÐ Õí÷ Ñ ÔüÓÔ íÓ ïÖíïÕéÐ éîÓ ÖìïÖæç èù

ý

ÏÓ ìë öÐ ìÓÑÓô öÐìÓÑÓ Ó Öì ì÷ íÓ èõç èöíÐ ÑïíÓ éÓ þÖÒ ÷ ÖÐÔëÓ å

æçè ÓÕ Ó Ö éÐ Ö êÓÒë ÕÐÔ Ð éñÓíÓ Ö øÓ Ö ì îÓëÕ Õ ÓÑÐ ÖÓ ðÓ éîÓíÓ Ö ñÐÑÒÓìÓ Ö ìÓ Ö ÓÕ Ó Ö òÐ ÖÒÐÑïÖ ìîÐÑÕïÑ Ó ÖìîÓðÕÓ Ö éÐ Ö êÓÒëíëÒ ÓÕ ÓÒÓ ÒÓ Ö ÒÐ Ö ìÓ ÖÔ Ð éÓÕ ë ÖéÐ Öì ìó÷îÓóÖøÓ

ÐÕ ÷ Ö÷ éë ñÓÔÓÑ å þÖÒ ÷ ÖÐÔ ëÓîÐÑðÓÑÓñ éÐ éÓÔïÕë îÓîÓÕ îÓÑïå éÓÔÓ Òë éÓ ÖÓ ÒëñÐÑó ïÕÓ Ö ñÑÓÕ íëÕ îëÔ ÖëÔ øÓ Ö ìÓÒ ëó øÓ Öì ÒÓñÓí éÐ éîïÕ Ó ÐÕ ÷ Ö÷ éë ñÓÔ ÓÑ ÒÓ Ö Õ Ð éÐÑÓíÓÓ ÖÔ ÷ ÔëÓó ÐÕ ÷ Ö÷ éëù

ÿ

æÐÔ Õ ëñ ïÖ íÐÑóëðÓí Ô Ó ÖìÓí éÐ Ö êÓ ÖêëÕ Ó Ö Ò Ð ÖìÓ Ö îÓ ÖøÓÕ ÖøÓ ñÐ Ö ìÓÑï ð ñ÷Ô ëíë ú

øÓ Ö ìíë éîïó ÕÓÑ Ð ÖÓÒëîÐÑóÓÕïÕÓ ÖÖøÓ æç èå ÒëÔ ëÔ ë óÓë ÖíÐÑÒÓñÓíñïóÓ ðÓó ÖÐ ìÓíë úøÓÖì îÐÑÒ ÓéñÓÕ îÓ ìë Õ ÐóÓ Ö ìÔïÖìÓ Ö ÕÐ ìëÓíÓ Ö ñÐÑ ÔÓëÖìÓ Ö ïÔ ÓðÓ öÐ ìÓÑ ÓôöÐ ìÓÑÓ èÔ ëÓ

Ð Öì ìÓÑÓ Òë éÓ ÖÓ Õ ÷ ÖÔÐÕïÐ ÖÔë óÓë ÖÒ ÓÑë ÒëîÐ ÖíïÕ ÖøÓ ñÓÔ ÓÑ îÐîÓÔ ë Öë ÓÒÓóÓð ÓÒÓ ÖøÓ

✂ ✄☎✆ ✝✞✟✠✆ ☎ ✡✆ ☛☞✆ ✌✌✆✍ ✎✏ ✑✒ ✓ ✎✔ ✕✖✗ ✖

sur

✘✖✙✖

n

o

✚✛ ✕✜ ✢✣✣✤

n

✥✤✜ ✣ ✦

n

✧✣ ★ ✩

r

ow

r

✗ ✜ ✫✣

lry

n

✤ ✬ ✕✖✗ ✖✖

spons

o

✚✭ ✮✯✭ ✰ ✎✟✆✱ ✆ ✝☞✆ ✟✲✳ ✄ ✞✌✆✌ ✴ ☛✄✟✆ ✍✵✱✆☛✆✠✄ ✞✡✄✍ ✄✶ ✞✟✌ ✷✸ ✎✏✑✑✹ ✎✔ ✕✖✥✙

n

✜ ✫✖

lus

✗ ✖✘ ✜ ✩✣ ✺✜ ✻

n

t

✎✵✞✍ ✴ ☛✞✼✄☛✳ ✴ ☛✆ ✴ ✞✽✲ ✾✆✍ ✟✿✍ ✴ ✞☛✍✆✴✲ ✄✍✆✱✳✴❀ ✟✲ ✞✌✿✍ ✟ ✄✍✞✌✲✆✎✠✆ ❁✆ ☛✴✆ ✎☎ ✷✒ ❂ ❃

(19)

4

❈❉❊❉❊❋ ●❍ ●●■ ❏ ●❍ ❑●▲ ●❈ ●▼ ❋■ ▼❋ ❈ ❏❉■ ❉■▼❋❈●■ ◆ ●■ ❏ ❉■ ❖ ●▼❋▲ ❍❉■ ◆P▲P ❈❉ ❖P ●▼ ●■ ❉ ❈◗■ ◗❏ P ❑●■❖ ●❈ ●■ ❏❉▲ ❉ ❈● ❊ ●❈❋❈●■ ❍❉❘P■ ❖ ❖● ❙❉▲ ❍ ●P■❖●■ ❑●■ ❖ ◆P❊ ●❈❋❈●■ ❋ ■▼❋❈ ❏❉▲ ❉❚❋ ▼

❙●❍●▲●■ ◆ ●❙●▼ ❏ ❉■◆◗ ▲◗ ■ ❖ ▼❉ ▲❚❉■ ▼❋ ❈■❑● ❏◗ ■ ◗❙◗❊P ❯ ❱❉❏ P ❏❉ ❲❋ ❳❋ ◆ ❈●■ P ❈❊P❏ ❙❉▲ ❍ ●P■ ❖ ●■ ❋❍ ●❘● ❑●■❖ ❍❉❘●▼ ◆ ●■ ●◆P❊❨ ❩■ ◆◗■ ❉ ❍P ●▼❉❊ ●❘ ❏❉■ ❉▼ ●❙❈ ●■ ❬■ ◆ ●■❖❭❬■◆●■❖ ❪◗ ❏◗ ▲ ❫ ❴ ●❘❋■ ❵❛❛ ❛ ▼❉■▼ ●■❖ ❜ ●▲ ●■❖●■ ❝▲ ●❈▼❉ ❈ ❞◗ ■◗❙◗ ❊P ◆●■ ❝❉▲ ❍ ●P■❖●■ ❬❍ ●❘● ❴ P◆ ●❈ ❡❉❘●▼❨ ❚❉ ❖P▼❋ ❙❋ ❊ ● ❞ ●❊ ●❑❍P ● ❑●■❖ ❏ ❉■ ❉▼ ●❙❈ ●■ ❢❣❤

om

t

t

on

❥❦

t

❧ ♠♥ ♠ ❨

❡P■❖●❙❋ ▲ ● ❑●■❖ ❏❉■ ❉▼ ●❙❈●■ ❢

om

❣❤✐

t

t

on

❥❦

t

♦ ♣

t

q❤ r✐st ✉❣♦ ✈❤ ✇❢q ✉❣①❤

r

50B)

❨ ◆●■ ❚❉❚❉▲ ●❙●❪❉❖●▲●② ❡③②❪❊ ●P■■❑●❯

Antitrust Law

❑●■❖ ◆P④❉▼❋ ❍ ❈●■ ◗ ❊❉❘ ②❏❉▲P ❈ ● ◆P ●■ ❖ ❖●❙ ❍❉❚●❖●P P■◆❋ ❈

❙❉▲ ●▼❋▲●■ ❙❉▲❋ ■ ◆ ●■❖❭❋ ■ ◆ ●■❖●■ ◆P ❚❉▲❚● ❖●P ■❉❖●▲● ❏❉■❖❉■●P ❈◗ ■▼▲◗ ❊ ●▼ ●❍ ❏◗ ■◗❙◗ ❊P

◆ ●■ ❙▲ ●❈▼❉ ❈❭❙▲●❈▼❉ ❈ ❙❉▲◆●❖ ●■❖●■ ❑●■❖ ▼P ◆●❈ ●◆P❊ ❯ ❝❉■❖❉▲▼P ●■

Antitrust

❑●■ ❖ ◆P ❈❋▼P❙ ◆ ●▲P

Black Law Dictionary

●◆ ●❊ ●❘❍❉❚●❖●P❚❉▲ P ❈❋ ▼⑤

Antitrust Act: Federal and statutes to protect trade and commerce from unlawful

restraints, price discrimination, price fixing, and monopolies. Most states have mini

Antitrust Act patterned on the Federal Act. The Principal Federal Antitrust act are :

Sherman Act (1890); Clayton Act (1914), Federal Trade Commision Act (1914);

Robinson Patman Act (1936). See Boycott: Combination in restrain of trade; prices

fixing; restrains of trade .

6

❬■◆●■❖❭❋■◆●■❖ ❋ ▼ ●❏ ● ◆ ●❊ ●❏

Antitrust Law

▼❉▲◆P▲P ◆ ●▲P

Sherman Act, Clayton Act,

Robinson-Patnem Act,

◆●■

Federal Trade Commission Act

❯ ❞❉■ ❋▲ ❋▼ ⑥❉❊❊❘◗▲ ■ ◆●■

⑦◗ ⑧ ●④P④ ❚●❘❲● ▼❋❳❋●■ ❑●■❖ ❘❉■◆●❈ ◆P④ ●❙●P ◗ ❊❉❘

Antitrust Law

②❏ ❉▲P ❈● ❡❉▲P ❈ ●▼
(20)

5

➍➎ ➍➏ ➍➐➑ ➒➓➔→➣ ↔➍↕ ➍➓→ ↕➏→➑ ➙➛ ➍➐➍➜➍➓ ➝➛ ➒➐ ➍↔➎➍➓↕➞➑➣➒↔→ ↔→➟➠➛ ➒➡ ↔➍➑➒➓➔ ➒➝ ➍➐ ↔➒➡➢ ➍➎→ ➓ ➜➍ ➣➡➍↕ ↔➒↕➑➞➓ ➞➣➞➏→➎ ➍➓➣ ➒➡➛ ➍→ ➓ ➝➍➓➙➛ ➍➐➍↔→ ➎ ➍↕➛ ➒➐➍↔➤

➦→➧➓ ➎➞ ➓ ➒➛→ ➍➠ ↕ ➒➨→➢ ➍↕ ➍➓➣ ➒➡➛ ➍→ ➓ ➝➍➓➙➛ ➍➐➍➜➍➓ ➝↔➒➏ ➍➐➎→↔➒↔➍➣ ↕ ➍➓➛ ➒➔➍➡➍↕➐➙➛ ➙➛ ↔→ ➎ ➍↕ ➐➍➓ ➜➍ ↔➒➡➟➞↕ ➙➛ ➣➍➎ ➍ ➏ ➍➡➍➓ ➝➍➓ ➍↔➍➛ ↕➒ ➝→ ➍↔➍➓ ➑ ➞ ➓➞➣ ➞➏→➠ ➓ ➍➑ ➙ ➓ ↕➒➨ →➢ ➍↕➍➓ ➣➒➡➛ ➍→ ➓➝ ➍➓ ➙➛ ➍➐➍ ↔➒ ➡➛ ➒➨ ➙ ↔ ➑ ➒➓➢ ➍➎→ ➣ ➒➓ ➒➓↔➙ ↔➒➓ ↔➍➓➝ ➨➍➝➍→➑➍➓➍ ➣ ➒➡➛ ➍→ ➓ ➝➍➓ → ↔➙ ➐ ➍➡ ➙➛ ➎→➏ ➍↕➙ ↕➍➓➠ ↕ ➒➨→➢ ➍↕ ➍➓➣ ➒➡➛ ➍→ ➓ ➝➍➓➢ ➙ ➝➍➑➒➓ ➝➍↔➙ ➡➣➒➡➛ ➍→ ➓➝ ➍➓➛ ➒➎ ➒➑→ ↕→ ➍➓➡➙➣ ➍➛ ➒➐ → ➓➝ ➝➍

➐➍➡➙➛ ➎→➣ ➒➎ ➞➑➍➓→ ➞➏ ➒➐ ➣➒➏ ➍↕➙ ➙➛ ➍➐➍ ➎ ➍➏ ➍➑ ➑ ➒➓➢ ➍➏ ➍➓↕ ➍➓ ↕➒ ➝→ ➍↔➍➓ ➙➛ ➍➐➍➓ ➜➍ ➎ ➍➓ ➑➒➏→ ➓➎ ➙➓ ➝→ ↕ ➒➣ ➒➓ ↔→ ➓➝ ➍➓ ↕➞ ➓➛ ➙➑ ➒➓ ➛ ➒➐→ ➓ ➝➝ ➍➣ ➒ ➡➛ ➍→ ➓➝ ➍➓ ↔→ ➎➍↕ ➑ ➒➓➢ ➍➎→ ➛ ➍➡ ➍➓➍ ➙➓ ↔➙↕

➑➒➏ ➍↕➙ ↕➍➓ ➑➞➓ ➞➣➞➏→➤ ➩

➫ ➒➡➨➒➎➍ ➎ ➒➓➝ ➍➓ ➨ ➒➨➒➡➍➣➍ ➭ ➒➝➍➡ ➍ ➜➍➓➝ ➨➍➐↕➍➓ ➨➒➏ ➙➑ ➑➒➑→➏→ ↕→ ↕➒➨ →➢ ➍↕➍➓ ➣➒➡➛ ➍→ ➓ ➝➍➓ ➙➛ ➍➐➍➠ ➔ ➞ ➓↔➞➐ ➓ ➜➍ ➜➍→↔➙ ➯➜➍➓➑➍➡➠ ➍↔➍➙ ➭➒➝➍➡ ➍ ➜➍ ➓➝

➐➍➓ ➜➍ ➑➒➑→➏→ ↕→ ↕➒➨ →➢➍↕ ➍➓ ➣➒➡➛ ➍→ ➓ ➝➍➓ ➙➛ ➍➐ ➍ ➛ ➒↕ ↔➞➡➍➏ ↔➍➓➣ ➍ ↕ ➒➨ →➢ ➍↕ ➍➓ ➣➒➡➛ ➍→ ➓ ➝➍➓ ➙➛ ➍➐➍↕➐ ➙➛ ➙➛ ➠➔ ➞ ➓↔➞➐ ➓ ➜➍➜➍→ ↔➙➫ ➡ ➙➓ ➒→➦➍➡➙➛➛ ➍➏ ➍➑➤

➯➒➏→➐➍↔ ➐➍➏ ↔➒➡➛ ➒➨➙↔➠ ↔➒ ➓↔➙ ➓➜➍ ➟ ➍↕ ↔➍ ➑➒➓➝ ➒➓➍→ ➣ ➒➡➨ ➒➎ ➍➍➓ ↕➒➨ →➢ ➍↕➍➓ ➎ ➍➏ ➍➑ ↕ ➒➝→ ➍↔➍➓ ➣➒➡➛ ➍→ ➓ ➝➍➓ ➙➛ ➍➐ ➍ ➍➓↔➍➡ ➍ ➛ ➍↔➙ ➭➒ ➝➍➡➍ ➎ ➒➓➝ ➍➓ ➭➒➝➍➡ ➍ ➏ ➍→ ➓ ➓ ➜➍ ↔→ ➎➍↕ ➎ ➍➣ ➍↔ ➎→➣ ➙ ➓➝↕→ ➡→➠ ➛ ➒➐ → ➓➝ ➝➍ → ➓ ↔➒➡➍↕➛ → ➜➍ ➓➝ ↔➒➡➢ ➍➎→ ➛ ➒➔ ➍➡➍ → ➓ ↔➒➡➓ ➍➛ → ➞➓ ➍➏ ➎ ➍➏ ➍➑ ➨→ ➎ ➍➓➝ ➣➒➡➎ ➍➝➍➓ ➝➍➓ ➛ ➍➓ ➝ ➍↔ ➡➒➓ ↔➍➓ ↔➒➡➐➍➎ ➍➣ ➣➒➡➛ ➒➏→➛→➐➍➓ ➎➍➓ ↕➞ ➓➟➏→ ↕➤ ➯➍↕➍ ➎ ➍➡→ → ↔➙➠ ➛ ➒➏ ➍→ ➓

➑➒➓➎ ➞➡➞ ➓ ➝ ➭➒➝ ➍➡➍ ➍➓ ➝➝ ➞↔➍➓ ➜➍ ➙ ➓↔➙ ↕ ➑➒➑→➏→ ↕→ ↕➒➨ →➢ ➍↕➍➓ ➣ ➒➡➛ ➍→ ➓ ➝➍➓ ➙➛ ➍➐➍ ➛ ➒➔ ➍➡➍ ➓ ➍➛→ ➞ ➓➍➏➠ ➲➳➵➲➭ ➣➒➡➏ ➙ ➑ ➒➑ →➏→ ↕→ ➛ ➙➍↔➙ ↕➒➛ ➒➣ ➍↕ ➍↔➍➓ ↔➒➡➐ ➍➎ ➍➣ ↕➒➨ →➢ ➍↕➍➓ ➣ ➒➡➛ ➍→ ➓ ➝➍➓

➙➛ ➍➐➍➙ ➓↔➙ ↕➎→ ↔➒↔➍➣ ↕ ➍➓➎➍➏ ➍➑ ↕ ➍➸ ➍➛ ➍➓➡ ➒➝→ ➞➓ ➍➏➲ ➳➵➲➭➤

➻➼➽➾➚ ➪➶➹➚ ➘➴➷➬➬ ➮➴➱

okok

okok

✃❐

kum

➱ ❒

rs

❮❰ ÏÐ ❮

n

Usaha di Indonesia

➴Ñ➼ Ò➚ Ó➚ ➪Ó➼ Ô➷Õ Ö➼ ➪×➚ ➪➚ ➴Ø➚Ó➚➽ Ò➚➴➘ÕÙ ÚÛ

Ü

(21)

6

çèéê ëì ëéí ëî ï ëð ñè éìèò óñô õ ëí ë ê öòóëñð ëï ì óëñ ó íëé÷ ë ñ óð öì öðõöëï êëðëõ ò è îñ ó í ìí éöøìö ÷ ëîù òè éúóêóð

HARMONISASI KEBIJAKAN PERSAINGAN

USAHA MASYARAKAT EKONOMI ASEAN

û

1.2.

Rumusan Masalah

çèéê ëì ëéí ëî ð ëñ ë é òèð ëí ëîù ÷ ëîù ñèð ëï ê öó éëöíë î ìèòèð óõ î÷ ëô õëíë êëøëñ êöé óõóì íëîõëìëð ëïìèòëùëöò è éöíóñ ü

ýû ç ëùëöõëîëí ëï øè îùëñó éëî íèò öúëí ëî øè éì ëöîùëî ó ìëï ë øëêë õ ëì÷ ëé ëí ëñ

þÿ þ✁

?

2. Bagaimana harmonisasi kebijakan persaingan usaha pada masyarakat

ekonomi ASEAN?

1.3.

Ruang Lingkup Masalah

(22)

7

1.4.

Orisinalitas Penelitian

✂✄☎✆ ✝✞✆ ✟✞✟ ✠✡☛✡☎✞ ☞☎✞ ✌✍✟ ✍✡✠✡✎ ✡✎✟ ✍ ✡✏ ✡✆☎✞✄✟✞ ✌☎✞✆ ✟✞✟ ✠✡☛✡☎✞✡✞ ✡☎ ✄☎ ✠☎ ✑✒

✓✔ ✕ ✝☛✡☎✏ ☎ ✖✏☎ ☛✡✗✡✘ ✙☎✎ ✝ ✠☛☎✚ ✛✎ ✜✞ ✜ ✍ ✡ ✄☎✞ ✢ ✡✚ ✞✡✚ ✣✞ ✡✤✟✏✚ ✡☛☎✚ ✥ ✝✍☎ ☛✟✏☎

✣ ☛☎✏☎ ✘✦ ✧✓★✔✕✟✞ ✌☎✞ ✌✎☎ ☛✚ ✟✩✝☎ ✑✆✟✞ ✟ ✠✡☛✡☎✞☞☎✞✌✩✟✏✪✝ ✄✝ ✠✖✛✫✬✂✭✣✮ ✕ ✛✂ ✦ ✧✓✯ ✰ ✛✭ ✮✂✱✂✖ ✲✫✰✛✬✭✂✥ ✲ ✛✳✴✫✴✕✲ ✖✂✱✂ ✥✲✥✰✛✕ ✖✛✭✱✂✬✂✫✬✂✫ ✱✲ ✲✫✱✴✫✛✥ ✲✂

dengan permasalahan yaitu

bagaimana prediksi perkembangan ekspor dan impor dengan adanya

pengaruh MEA 2015 terhadap integrasi ekonomi pada sistem

perdagangan di Indonesia. Perbedaan penelitian Mutiara Pratiwi dengan

penelitian yang ditulis oleh Penulis terletak pada rumusan masalah di

mana yang dibahas oleh Mutiara Pratiwi adalah tentang prediksi

perkembangan ekspor dan impor pada sistem perdagangan di Indonesia

dengan adanya pengaruh MEA sedangkan pada penelitian ini rumusan

masalah yang hendak dibahas adalah tentang kebijakan persaingan usaha

secara umum pada masyarakat ASEAN dan harmonisasi kebijakan

persaingan usaha pada negara-negara masyarakat ekonomi ASEAN.

2. Fazrin Syahputra, Fakultas Ilmu Sosial dan Ilmu Politik Universitas

Muhammadiyah Yogyakarta, 2009. Mengangkat sebuah penelitian yang

berjudul

TANTANGAN, HAMBATAN, DAN PELUANG

(23)

8

✵✶✷✵✸✹ ✺ ✻✼✽ ✻✾✿ ❀❁ ❂❀ ❁ ✵✶✷✵✸✹ ❃ ✻✼❄❀ ❄❀❁❄ ❀❁❂ ❀❁✹ ❅ ❀✾✿ ❀❄ ❀❁✹ ❆ ❀❁ ✺ ✻❇❈❀❁❂❉❁❆❊❁ ✻❃❋❀❆ ❀❇❀✾ ●✷✵ ❍ ■❏ ❑▲ ▼✻✼✿ ✻❆ ❀❀❁ ❆✻❁ ❂❀❁ ✺✻❁ ✻❇❋❄❋❀❁◆❀❁ ❂

❆❋❄❈ ❇❋❃ ❊❇✻❅ ▼✻❁❈❇❋❃ ❀❆ ❀❇❀❅ ✺✻❁✻❇❋❄❋❀❁ ❋❁❋ ✾✻✾✿ ❀❅ ❀❃ ❄✻❁❄❀❁ ❂ ✽✻✿❋❖❀✽❀❁ ✺ ✻✼ ❃❀❋❁ ❂❀❁ ❈❃ ❀❅❀ ✺❀❆❀ ✸ ✻❂❀✼ ❀P✸ ✻❂ ❀✼❀ ❀❁ ❂❂❊❄❀ ✵✶✷✵✸ ❆ ❀❁ ✺ ✻✼✿ ❀❁❆❋❁ ❂❀❁ ✽✻✿❋❖❀✽❀❁ ✺✻✼❃ ❀❋❁ ❂❀❁ ❈❃❀❅ ❀ ✺ ❀❆ ❀ ❁ ✻❂❀✼❀P❁ ✻❂❀✼❀ ✵✶✷✵ ✸ ❅❋❁ ❂❂❀ ❆❋✺ ✻✼❇❈✽ ❀❁ ❁◆❀ ❅❀✼ ✾❊❁❋❃ ❀❃❋ ❆❀❇❀✾✽✻✿❋❖❀✽❀❁ ✺✻✼❃ ❀❋❁❂ ❀❁ ❈❃ ❀❅ ❀ ❆❋

✵✶✷✵✸❆ ❀❇❀✾✾ ✻❁◆❀✾✿❈❄●✷✵▲

1.5.

Tujuan Penelitian

◗❁ ❄❈✽ ✾ ✻❁❂ ✻❄❀❅❈ ❋ ❆ ❀❁ ✾✻❁ ✻❁❄❈✽ ❀❁ ❅ ❀❃❋❇ ◆❀❁ ❂ ❀✽ ❀❁ ❆❋✺✻✼❊❇✻❅ ✾❀✽❀ ❅ ❀✼❈❃ ❆❋✽ ✻❄❀❅❈❋ ❄❈❖❈❀❁✺ ✻❁ ✻❇❋❄❋❀❁❄✻✼❃ ✻✿❈❄▲ ▼✻❁❈❇❋❃ ❆❀❇❀✾ ✾ ✻❁❈ ❇❋❃❃❈❀❄❈✽ ❀✼◆❀ ❋❇✾❋❀❅ ❆❀❇❀✾ ❅ ❀❇ ❋❁❋✿ ✻✼❈✺ ❀ ❃✽ ✼❋✺❃❋ ❅❀ ✼❈❃❇❀❅ ✾✻✾❋❇❋✽❋❄❈❖❈❀❁ ◆❀❁ ❂ ❆❀✺❀❄❆❋✺ ✻✼❄❀❁ ❂ ❂❈❁ ❂ ❖❀❘❀✿✽❀❁▲

❙❈❖❈❀❁✺ ✻❁ ✻❇❋❄❋❀❁❋❁❋✿✻✼❈✺❀❄❈❖❈❀❁❈✾❈✾❆ ❀❁❄❈❖❈❀❁✽❅❈❃❈❃▲❚ ❀❁❂❆❋✾❀✽❃❈❆❆ ✻❁❂ ❀❁ ❄❈❖❈❀❁ ❈✾❈✾ ◆❀✽❁❋ ❈✺ ❀◆❀ ✺ ✻❁ ✻❇❋❄❋ ❆❀❇❀✾ ✾✻❁ ❂✻ ✾✿❀❁❂✽❀❁ ❋❇✾❈ ❅❈✽❈✾▲ ✶ ✻❆ ❀❁❂✽ ❀❁

❄❈❖❈❀❁ ✽ ❅❈❃❈❃ ❀❆❀❇❀❅ ✺ ✻❁ ❆❀❇❀✾ ❀❁ ❆❀✼❋ ✺ ✻✼✾ ❀❃ ❀❇❀❅❀❁ ❅❈✽❈✾ ◆❀❁ ❂ ❄✻❇❀❅ ❆❋✼❈✾❈❃✽❀❁ ❆ ❀❇❀✾ ✼❈✾❈❃❀❁ ✾❀❃ ❀❇❀❅✺✻❁✻❇❋❄❋❀❁▲ ❙❈❖❈❀❁❈✾❈✾ ❆❀❁❄❈❖❈❀❁✽ ❅❈❃❈❃ ❆ ❀✼❋✺ ✻✾✿❈❀❄❀❁

❃✽ ✼❋✺ ❃❋❋❁❋❀❆❀❇❀❅❯

❀▲

Tujuan Umum

▼✻❁❈❇❋❃ ❀❁❃✽✼❋✺❃❋✿ ✻✼❄❈❖❈❀❁❈❁❄❈✽❯

(24)

9

❳❨ ❩❬❭❪❫❴❵ ❛ ❪❵❪❜ ❴❜❝ ❪ ❞ ❪❭❪❛ ❡ ❜ ❪❵❪ ❛❬❢ ❣❪❫❪❤ ❪❢ ✐ ❴ ❤❴❥❪❢ ❴❭❛ ❴❪❵ ❜ ❬❦❪❥❪❫❬❥❫❡❭❴❜❨

❧❨ ❩❬❢♠ ❬❛♥ ❪❢♠ ❤ ❪❢❴❭❛❡✐ ❬ ❢♠ ❬❫ ❪❵❡ ❪❢❵ ❡❤ ❡❛❨

♦❨ ♣❬♥❪♠ ❪❴ ❜❡ ❪❫❡ ❤ ❪❥❣❪ ❢ ❣❪❫❪ ❪❫❪❜ ❤ ❬❛❪❛✐ ❡ ❪❢ ❪❤ ❪❞ ❬❛ ❴❤ ❣❪❢♠ ❫❬❭❪❵ ❞❴✐ ❬❥q ❭❬❵ ❜ ❬❭❪❛ ❪ ❛❪❜ ❪ ✐ ❬❥❤ ❡❭❴❪❵ ❪❢ ❞❴ r ❪❤❡ ❭❫❪❜ s❡ ❤❡ ❛ t❢ ❴✉❬❥❜ ❴❫❪❜t❞❪❣❪❢ ❪❨

✈❨ ❩❬❢♠ ❬❛♥ ❪❢♠ ❤ ❪❢ ❞ ❴❥❴ ✐ ❥ ❴♥ ❪❞❴ ❛❪❵ ❪❜❴❜❝ ❪ ❤❬ ❞❪❭❪❛ ❤ ❬❵❴❞❡✐❪❢ ❛ ❪❜ ❣❪❥❪❤ ❪❫❨

✇❨ ❩❬❛ ❬❢❡ ❵❴✐ ❬❥❜ ❣❪❥❪❫❪❢❛ ❬❛✐❬❥q ❭❬❵♠ ❬❭ ❪❥❜ ❪❥①❪❢ ❪❵ ❡❤ ❡❛②♣③④

b.

Tujuan Khusus

③❨ t❢ ❫❡❤ ❛ ❬❢♠❬❫❪❵❡ ❴ ✐ ❬❢♠ ❪❫❡ ❥❪❢ ❤ ❬♥ ❴①❪❤ ❪❢ ✐ ❬❥❜ ❪❴❢♠ ❪❢ ❡❜ ❪❵❪

✐❪❞ ❪ ❛❪❜ ❣❪❥ ❪❤❪❫⑤♣⑥ ⑤⑦❨

❳❨ t❢ ❫❡❤ ❛❬❢♠ ❪❢ ❪❭❴❜ ❴❜ ✐ ❬❥♥❬❞ ❪❪❢ ✐❬❢♠❪❫❡ ❥❪❢ ❤❬♥❴①❪❤❪❢

✐❬❥❜ ❪❴❢♠❪❢ ❡❜ ❪❵ ❪ ✐❪❞❪ ❛ ❪❜ ❣❪❥❪❤ ❪❫ ⑤♣⑥ ⑤⑦ ❜❬❵ ❴❢♠ ♠ ❪ ❞❴✐ ❬❥ ❭❡ ❤❪❢ ❢ ❣❪❵ ❪❥❛q ❢ ❴❜❪ ❜❴❨

1.6. Manfaat Penelitian

(25)

10

a.

Manfaat Teoritis

❶❷❸❹❺❹ ❻ ❷❼ ❺❽❻ ❽❾ ❿ ➀ ❷➁ ❷➂ ❽❻ ❽❹➁ ❽➁ ❽ ➃ ❽➄ ❹❺❹➀ ➅ ❹➁ ➃ ❹➀❹❻ ➆❷➁ ❹➆➇ ❹➄ ➈ ❹➈❹❾ ❹➁ ➀❷➁➉❷❻❹➄➊❹➁ ➋➂ ➆➊ ➌➊➅➊➆ ➃ ❹➁ ➆ ❷➆➇ ❷❺❽➅ ❹➁ ➅❼➁❻ ❺ ❽➇➊❾ ❽ ➃ ❹➂ ❹➆ ➀❷➁➉❷➆➇❹➁➉❹➁ ➋➂ ➆➊ ➌➊➅➊➆➍ ❶❷➂ ❹❽➁ ❽❻➊❿ ➀❷➁❷➂ ❽❻ ❽❹➁ ❽➁❽ ➃ ❽➄ ❹❺❹➀➅❹➁

➃❹➀ ❹❻➃❽➎❹➃ ❽➅ ❹➁ ❾➊➆➇ ❷❺ ❽ ➁➏❼❺➆ ❹❾❽ ❽➂ ❽➆ ❽❹➄ ➉➊➁❹ ➆❷➂ ❹➅➊➅❹➁➀❷➁➉➅❹➎❽❹➁ ➂ ❷➇❽➄➂ ❹➁➎➊❻➃❹➁➆❷➁➃ ❹➂ ❹➆➍

b.

Manfaat Praktis

❶❷❸❹❺❹ ➀❺❹➅❻ ❽❾ ❿ ➀❷➁ ❷➂❽❻ ❽❹➁ ❽➁❽ ➃ ❽➄ ❹❺❹➀➅ ❹➁ ➃ ❹➀❹❻ ➆❷➁➎❹➃ ❽ ➀❷➃❼➆❹➁

❻ ❷❺❾ ❷➁➃❽❺❽➇ ❹➉❽➆❹❾➐❹ ❺❹➅ ❹❻ ❿➐❹❽❻➊ ➑

➒➍ ➓❹➉❽ ➀ ❷➁ ❷➂ ❽❻ ❽ ➄➊➅➊➆ ❽➁❻ ❷❺➁ ❹❾❽❼➁❹➂ ➃ ❹➁ ➆❹➄ ❹❾ ❽❾ ➈❹❿ ➀❷➁❷➂ ❽❻ ❽❹➁

❽➁❽ ➃ ❽➄ ❹❺❹➀➅❹➁ ➃ ❹➀❹❻ ➆ ❷➆➇ ❷❺❽➅ ❹➁ ➀ ❷➆ ❹➄ ❹➆❹➁ ➆❷➁➉❷➁ ❹❽ ➀ ❷➁➉❹❻➊❺❹➁ ➅❷➇ ❽➎❹➅❹➁ ➀❷❺❾ ❹❽➁➉❹➁ ➊❾ ❹➄ ❹ ❾ ❷❺❻ ❹ ➀ ❷➁➉❹❻➊❺❹➁ ➀ ❷➁ ❷➉❹➅ ❹➁➅ ❷➇❽➎❹➅ ❹➁➀❷❺❾ ❹❽➁➉❹➁➊❾ ❹➄❹➅ ➄➊❾➊❾ ➁➐❹➀ ❹➃❹➁❷➉❹❺❹➔

➁❷➉❹❺❹❹➁➉ ➉❼❻ ❹→❶➣→↔➃❹➂ ❹➆❺❹➁➉➅❹➇❷❺➂ ❹➅➊➁➐❹↕➣→➍

➙➍ ➓❹➉❽ ➛ ❷➆❷❺❽➁❻ ❹➄ ➋➁➃ ❼ ➁ ❷❾ ❽❹❿ ➀ ❷➁ ❷➂ ❽❻ ❽❹➁ ❽➁ ❽ ➃ ❽➄ ❹❺ ❹➀ ➅ ❹➁ ➃❹➀❹❻ ➃ ❽➎❹➃❽➅❹➁ ❹❸➊❹➁ ➊➁❻➊➅ ➆❷➆➀ ❷❺ ➅➊❹❻ ➀❷❺❹❻➊❺❹➁ ➅ ❷➇❽➎❹➅ ❹➁ ➀ ❷❺ ❾❹❽➁➉❹➁ ➊❾❹➄ ❹ ➃ ❽ ➋➁➃ ❼ ➁ ❷❾ ❽❹ ➃❷➁➉❹➁ ➆ ❷➆➇ ❹➁➃❽➁➉➅ ❹➁ ➅❷➅➊❺ ❹➁➉❹➁ ➃ ❹➁ ➅❷➂❷➇❽➄ ❹➁ ❹➁❻ ❹❺❹ ➀ ❷❺ ❹❻➊❺ ❹➁ ➀ ❼ ❾ ❽❻ ❽➏ ❻ ❷➁❻ ❹➁➉ ➀ ❷❺ ❾❹❽➁➉❹➁ ➊❾ ❹➄❹ ➋➁➃❼➁❷❾ ❽❹ ➃ ❷➁➉❹➁ ➁ ❷➉❹❺❹➔ ➁❷➉❹ ❺❹ ❹➁➉ ➉❼ ❻ ❹

(26)

11

1.7.

Landasan Teoritis

➜➝➞➝➟ ➠➡➢➤➞ ➥➦➝ ➢ ➧➝➨ ➩➝ ➫➤➞ ➥➦ ➥➞➟ ➥➝➭ ➥➢ ➥➯ ➠➡➢➤ ➞ ➥➦➟ ➡➢➲➲ ➤ ➢➝ ➧➝ ➢➳ ➡➳➡➨➝ ➵➝ ➫➡➸➨➥ ➦ ➡➳➝ ➲➝ ➥➞➝ ➢➺➝ ➦➝ ➢➯➺➥➝ ➢➫➝ ➨➝ ➢ ➩➝➻

➼➽➾ ➽ ➼➽ ➚➡➸➨ ➥➪➡➨➞➝ ➧➤ ➢ ➩➝➶➤ ➧➤➟ ➹➢➫➡➨ ➢➝ ➦➥➸➢➝➞

➶➤ ➧➤➟ ➝➺➝ ➺➝ ➢ ➳➡➨➞➝ ➧➤ ➧➝➨➡➢➝ ➧➡➳ ➤➫➤➭➝ ➢ ➺➝➨➥ ➟ ➝ ➢➤➦➥➝ ➺➡➟➥ ➫➡➨ ➘ ➥➵➫➝ ➢ ➩➝

➧ ➡➭➥➺➤ ➵➝ ➢ ➩➝ ➢➲ ➝➟➝ ➢➯ ➢ ➩➝➟ ➝ ➢➯ ➺➝ ➢ ➫➡➨➝➫➤ ➨➽ ➶➝➞ ➩➝ ➢➲ ➦➝➟ ➝ ➳ ➡➨➞➝ ➧➤ ➳ ➝➲ ➥ ➭➤➧➤ ➟ ➥➢➫➡➨ ➢➝ ➦ ➥➸➢➝➞ ➺➥ ➟ ➝ ➢➝ ➭➤ ➧➤➟ ➥➢➫➡➨ ➢➝ ➦➥➸➢➝➞ ➥➫➤ ➝➺➝ ➺➝ ➢ ➳➡➨➞➝ ➧➤ ➧➝ ➨ ➡➢➝ ➧ ➡➳➤➫➤➭➝ ➢

➟ ➝ ➢➤➦➥➝➤ ➢➫➤ ➧➭➥➺➤ ➵➦ ➡➘➝➨➝➫➡➨➝➫➤ ➨➽

➚➡➞➝➭ ➺➥➤➢➲ ➧➝ ➵ ➧➝ ➢➳ ➝ ➢ ➩➝ ➧➫➡➸➨➥➫➡➢➫➝ ➢➲ ➺➝ ➦➝➨ ➧➡➧➤➝➫➝ ➢➟➡➢➲➥➧➝➫➺➝➨ ➥➭➤➧➤ ➟ ➥➢➫➡➨ ➢➝ ➦ ➥➸➢➝➞ ➫➡➨ ➦ ➡➳➤➫➽ ➴➝➞➝➭ ➦➝➫➤ ➫➡➸➨➥➢➩➝ ➝➺➝➞➝➭ ➫➡➸➨ ➥ ➭➤➧➤ ➟ ➝➞➝➟ ➝➫➝➤ ➺➥➦➡➳ ➤➫ ➺➡➢➲ ➝ ➢ ➢➝➫➤➨➝➞ ➞➝ ➷ ➺➥ ➟ ➝ ➢➝ ➫➡➸➨ ➥ ➥➢➥ ➝➺➝➞➝➭ ➫➡➸➨ ➥ ➩➝ ➢➲ ➫➡➨➫➤➝➽ ➬➮➝➨➝ ➢ ➭➤➧➤ ➟ ➝➞➝➟

➟➡➟ ➥➞ ➥➧ ➥ ➘ ➥➨➥➱➘ ➥➨ ➥ ➧➡➝ ➲➝➟ ➝➝ ➢ ➩➝ ➢➲ ➧➤➝➫➽ ✃➡➢➤ ➨➤➫ ➵ ➡➢➲ ➝ ➢➤➫➱➵ ➡➢➲➝ ➢➤➫➝➮ ➝➨➝ ➢ ➭➤ ➧➤➟ ➝➞➝➟ ➥➢➥➭➤ ➧➤➟➥➢➫➡➨ ➢➝ ➦ ➥➸➢➝➞➟➡➢➲➥➧➝➫➧➝➨ ➡➢➝➭➤➧➤➟ ➥➢➫➡➨ ➢➝ ➦ ➥➸➢➝➞ ➥➫➤ ➫➥➺➝ ➧➞➝ ➥➢➺➝➨ ➥ ➵➝➺➝ ➭➤➧➤ ➟ ➝➞➝➟

yang diterapkan pada kehidupan masyarakat bangsa -bangsa.

(27)

12

❐❒❮❰ ÏÐ ÑÐ Ò ❰ ÓÔÕ ÖÓ❒× ❰Ø Ó❒ÙÚ ÛÐ❮ ❒ ❐❒❮❰ ÜÕ ÖÑÕ Ò❐❒ Ó❮❒ Ó × ÕÙ❒ ÓÛÐ Ô ÓÝ❒Þ ß

àÕÙÕ Ò❒ Ï❒ Ó ÔÕØ Ö❰ ÏÐ ÑÐ Ò ❒Ù❒ Ò❒á❒Ù❒ Ï× ❒ Ó❮❒Ô × ❒ Ò❒ Ö á❒ ÓÔÕ Ö❮ ❒ ÓÔÐÓ❮ Ü❒á❒ ÜÕ Óá❒ Ü❒Ô × Ð ❐ÛÕ ÑÔ ❰â á❒ Ö❰ Ý❒ Ó❮

❐Õ Ö× ❒ Ó❮ÑÐ Ô❒ Ó ÒÕ Ó❮Õ Ó❒❰ ÑÕ❒á❰Ù❒ ÓÚ ÑÕ ÜÕ ÓÔ❰ Ó❮ ❒ Ó Ò❒× Ý❒ Ö❒ Ñ❒Ô ãÓÔÕ ÖÓ❒×❰ØÓ❒Ù á❒ Ó ÑØÓ× Õ Ü Ù❒❰ ÓÝ❒ Ó❮× Õ ÖÐ Ü❒Þ

àÕ ÏÕ Óá❒ Ñ ÓÕ ❮❒ Ö❒ÐÓÔÐÑÔÐ ÓáÐÑÜ❒á❒ ÏÐÑÐÒ❰ ÓÔÕ ÖÓ❒× ❰Ø Ó❒Ù ÒÕ ÓÛ❒á❰ Ñ❒ ÓÏÐ ÑÐ Ò ❰ ÓÔÕ ÖÓ❒ ×❰ØÓ❒Ù ÔÕ Ö× Õ ❐ÐÔ ÒÕ Ó❮❰ Ñ❒ÔÚ Ñ❒ ÖÕ Ó❒ Ü❒á❒ á❒× ❒ ÖÓÝ❒ ÓÕ ❮❒ Ö❒Ù❒ Ï Ý❒ Ó❮ ÒÕ ÖÐÜ❒ Ñ❒ Ó

× Ð Ò ❐Õ Ö × Õ❮❒Ù❒ ÏÐ ÑÐ ÒÞ ä❒Ù❒ Ï × ÕØ Ö❒ Ó❮ Ý❒ Ó❮ Ü❒Ù❰ Ó❮ ÔÕ Ö ÑÕ ÒÐ Ñ❒ á❒ Ö❰ ❒Ù❰ Ö❒ Ó ❰ Ó❰ ❒á❒Ù❒ Ï

åæçè é æ

Jellineck

Ý❒ Ó❮ ÔÕ ÖÑÕ Ó❒Ù áÕ Ó❮❒ Ó

Selbst-limitation-theorie

Þ äÕØ Ö❒ Ó❮ ÜÕ ÒÐ Ñ❒ Ù❒❰ Ó á❒ Ö❰ ❒Ù❰ Ö❒ Ó ❰ Ó❰ ❒á❒Ù❒ Ï

Zorn

Ý❒ Ó❮ ❐ÕÖÜÕ Óá❒Ü❒Ô ❐❒ Ïê❒ ÏÐ ÑÐ Ò ❰ ÓÔÕ ÖÓ❒×❰ØÓ❒Ù ❰ÔÐ Ô❰á❒ ÑÙ❒ ÏÙ❒❰ Óá❒ Ö❰ Ü❒á❒ ÏÐÑÐÒÔ❒Ô❒ ÓÕ❮ ❒ Ö❒ Ý❒ Ó❮ ÒÕÓ❮❒ÔÐÖÏÐ ❐Ð Ó❮ ❒ ÓÙÐ ❒ Ö× Ð ❒ÔÐ ÓÕ❮ ❒ Ö❒Þ

ëÐÑÐÒ ❰ ÓÔÕ Ö Ó❒× ❰Ø Ó❒Ù ❐ÐÑ❒ ÓÙ❒ Ï× Õ×Ð ❒ÔÐ Ý❒ Ó❮ ÙÕ ❐❰ Ï Ô❰ Ó❮❮❰ Ý❒ Ó❮ ÒÕ ÒÜÐ ÓÝ❒❰ ÑÕ ÑÐ❒Ô ❒ Ó ÒÕ Ó❮❰ Ñ❒Ô á❰ ÙÐ❒ Ö ÑÕ Ò❒Ð ❒ Ó ÓÕ❮❒ Ö❒Þ

ìí

îÐ ÓïÐÙÙ❒ Ï × Ð❒ÔÐ ÜÕ Óá❒ Ü❒Ô ÒÕ Ó❮ÕÓ❒❰ ÔÕØÖ❰

ÔÕ Ö× Õ ❐ÐÔ Ý❒ Ñ Ó❰ ❐❒❮❒❰ Ò❒ Ó❒ Ñ❒ Ï ï❒ Ö❒ ÏÐÑÐÒ ❰ ÓÔÕÖÓ❒× ❰ØÓ❒Ù Ý❒ Ó❮ ❐Õ Ö❮ ❒ ÓÔÐÓ❮ ÑÕ Ü❒á❒ ÑÕ ÏÕ Óá❒ Ñá❒ Ö❰ÓÕ❮❒ Ö❒ðÓÕ❮❒ Ö❒á❒ Ü❒Ô ÒÕ Ó❮❰ Ñ❒Ô ÓÕ❮ ❒ Ö❒ÔÕ Ö×Õ ❐ÐÔ

?

Triepel berusaha untuk membuktikan bahwa hukum internasional itu

mengikat bagi negara-negara dikarenakan adanya kehendak bersama untuk tunduk

kepada hukum internasional.

11

Menurut Triepel suatu negara tidak dimungkinkan

untuk melepaskan diri dari ikatannya dengan hukum internasional dengan suatu

tindakan sepihak. Teori-teori yang mendasarkan berlakunya hukum internasional itu

9

Mochtar Kusumaatmadja. 1982.

Pengantar Hukum Internasional Buku I-Bagian Umum

.

Binacipta, h.43

10

ibid

, h. 45

11

Triepel, Volkerrecht und Landesrecht, 1899. Pembahasan teori Triepel ini terdapat dalam

(28)

13

ñòóò ôõö õ÷ó òô ÷ õøò ùò úõ ùû ñò ôò÷ ñõ÷ üõ ùú ý÷ò÷ ó ò ùý ñòó ò þõ ÿ ùý þõ ÿ ùý ôõóòû ✁ò þò÷ ó ò÷ ò✁ý ùò÷ ñÿ✂ý þý✄ý✂úõ ☎ò÷ ø úõ÷ øû ò✂òý ò✁òú ñý ôý ùò÷ óû ÷ýò ý✁ú û ö û ôûú óý ✆õ÷ ûò ✝ùÿñò✞

✟õøý ✁òý÷ ó ò ùý þõ ÿùý ôõö õ÷ óò ô òó ò✁òö ✆òö ✠ò þõ ÿ ùý ý÷ ý ñòóò ó ò✂ò ù÷☎ò ú õúò÷ óò÷ ø ö û ôûúý÷ þõ ù÷ò✂ý ÿ÷ ò✁✂õ✆ò øòýöûôû ú ñõ ù✡ò÷✡ýò÷ò÷ þò ù÷ õøò ùò ÷ õøòùò✞

☛☞

✌õ÷ó ý ùýò÷ ✂û ò þû ò✁ý ùò÷ ☎ò÷ø þõ ù ôõ÷ ò✁ óõ÷ øò÷ ÷ò úò ✍ ✎✏ ✑✒ ✎✓

Wiena

úõ úû ò þ ✂ûò þû ôõ✂ýúñû ✁ò÷ ✆òö✠ò ✆û ôò÷ ôõöõ÷ óò ô ÷ õøò ùò ☎ò÷ ø ú õúý✁ý ôý ôõ ôû ò þò÷ úõ÷ øý ôò þ

ó ò ùý ñòó ò öûôû ú ý÷þõ ù÷ ò✂ý ÿ÷ ò✁ ÷ òúû ÷ ✂ûò þû ÷ ÿ ùú ò ö û ôûú ✁òö ☎ò÷ ø úõ ùû ñò ôò÷ óò✂ò ù ó ò ùýúõ÷ øý ôò þ÷☎ò✂û ò þûö û ôûúý÷ þõ ù÷ ò✂ý ÿ÷ò✁✞ ✔✂ò✂

Pacta Sunt Servanda

óýû ÷ø ôò ñôò÷

✂õ✆ò øòý ôò õóòö óò✂ò ù ✕

grundnorm

✖ ó ò ùý öûôû ú ý÷þõ ù÷ ò✂ý ÿ÷ò✁ ÿ✁õö ✗õ✁✂õ÷ ☎ò÷ ø ó ýò÷ø øò ñ✂õ✆òø òý ✆ò ñò ôóò ùý

Madzhab Wiena

þõ ù✂õ✆ûþ✞ ✔✡ò ùò÷

Madzhab Wiena

☎ò÷ø

ú õ÷ø õú✆ò✁ý ôò÷ ✂õø ò✁ò ✂õ✂ûò þû ÷☎ò ôõ ñòóò ✂ûò þû ôòõó òö óò✂ò ù ú õ÷õùò÷ ø ôò÷ ✂õüò ùò ✁ ÿøý✂ óò ùýú ò÷ ò ôòõó òö ôòõóòö öûôû ú ý÷þõ ù÷ ò✂ý ÿ÷ò✁ ú õú ñõ ùÿ✁ õö ôõ ôûò þò÷

ú õ÷øý ôò þ÷☎ò ò ôò÷ þõ þò ñý ò✡ò ùò÷ ý÷ý þýóò ô óò ñò þú õ÷õ ùò÷ ø ôò÷ úõ÷ øò ñò ôòõó òö ó ò✂ò ù ý þû ✂õ÷ óý ùý ú õ÷øý ôò þ✞

☛✘

✙õ÷ øò÷ ó õúý ôýò÷✚ ú ò ôò ñõ ù✂ÿò✁ò÷ ú õ÷ øý ôò þ÷☎ò öûôû ú ý÷þõ ù÷ò✂ý ÿ÷ò✁ óý ôõú✆ò✁ýôò÷ ôõ ñòó ò ÷ ý✁òý ÷ý✁òý ôõö ýóûñò÷ ú ò÷û✂ýò ó ý ✁ûòù öûôû ú óò÷ ôõú✆ò✁ý✁òøýôõ ñòóòþõ ÿ ùýöûôû úò✁òú✞

✛õ ùóò ñò þ✂ûò þûò✁ý ùò÷ ☎ò÷ ø ✆õ ù✆õó òó õ÷ø ò÷ þõ ÿùý þõ ÿ ùý ☎ò÷øþõ✁òöó ý✂õ✆û þôò÷ó ý ò þò✂ ☎ò ô÷ ý ò✁ý ùò÷ ☎ò÷ ø ú õ÷ø öû✆û ÷ ø ôò÷ ö û ôûú ý÷þõ ù÷ò✂ý ÿ÷ ò✁ ó õ÷ø ò÷ ôõ÷☎ò þò ò÷

ôõ÷☎ò þòò÷ öýó û ñ ú ò÷û✂ýò ☎ò ô÷ý

Madzhab Perancis

✚ ó ý úò÷ ò þõ ÿ ùý ý÷ý ú õ÷✡òó ý ôò÷

✜ ✢

✣✤ ✥✦✧ ★✩✪✫✬ ✫✭★★ ✧ ✭★✮ ✯★ ✰

Op.cit

✰✦ ✱✲✳ ✜✴
(29)

14

✶✷✸✹✷ ✺✶✷✸✹✷ ✸ ✻✼✷✽ ✾✷ ✿✷✸✷ ✹✷❀ ✽ ✻❁✷ ❂✷❃ ✸✻✸ ❄✷✹✷❀ ✼✻❀❂❃✸ ✷✹❀✾✷ ✽ ✻ ❂✷❅✷ ❆ ❄✸ ❄ ✼ ✹ ✻✿✼✷✽ ❄✸ ❆❄✸❄✼❃❀✹ ✻✿❀✷✽ ❃❇❀ ✷❅❈

❉❈❊ ❈❋❈ ●✻❇✿❃❍✻✿■✷✽✷ ✼✷ ❏❀ ✹ ✻✿❀ ✷✽ ❃❇❀ ✷❅

❑❄✷✹ ❄ ❀ ✻❂✷ ✿✷ ✷ ❂✷ ✿ ▲✷▼✷✹ ▲❃✽ ✻❁❄✹ ✽ ✻❁✷ ❂✷❃ ✽ ❄✷✹ ❄ ▼✿❃❁ ✷▲❃ ❆ ❄✸ ❄ ✼ ❃❀ ✹ ✻✿❀ ✷✽❃❇❀✷❅ ✼ ✻❀ ❄ ✿❄✹ ✸ ✻✹ ✻❀ ✹ ❄✷❀ ◆❇❀ ✹ ✻❖❃▲✻❇ ❉P◗◗ ▼✷✽ ✷❅ ❉❘ ❆✷ ✿ ❄✽ ✼ ✻✼❃❅❃✸ ❃ ▼✻❀▲❄▲❄✸ ✾✷❀❂

▼✻✿✼✷❀✻❀❘ ✼ ✻✼❃❅❃✸❃ ✽ ❄✷✹ ❄ ❙❃❅✷ ✾✷ ❆ ✹ ✻✿✹ ✻❀ ✹ ❄❘ ✽ ❄✷✹❄ ▼✻✼ ✻✿❃❀ ✹✷❆✷❀ ✾✷❀❂❁✻✿▲✷ ❄❅✷✹❘ ▲✷❀ ✸✻✼✷ ✼▼❄✷❀❄❀ ✹ ❄✸❁✻✿❆❄❁❄❀❂✷❀▲✻❀❂✷❀❀✻❂✷ ✿✷ ✺❀✻❂✷ ✿✷❅✷❃❀❈ ●✷❀▼✷✸ ✻✼✷ ✼▼❄✷❀❄❀ ✹ ❄✸ ❁✻✿❆❄❁❄❀❂✷❀ ▲✻❀ ❂✷❀ ❀ ✻ ❂✷ ✿✷ ❅✷❃❀❘ ✽ ❄✷✹ ❄ ❀✻❂✷ ✿✷ ▲✷▼✷✹ ▲❃✸ ✷✹✷✸✷❀ ✹❃▲✷✸ ✷ ✸✷❀ ▲✷▼✷✹ ✼ ✻✼✻❀❄❆ ❃✸ ✻❁❄✹ ❄❆✷❀ ❀✾✷✽ ✻❀▲❃ ✿❃❈

❍✻✿■✷✽ ✷ ✼✷ ❃❀✹ ✻✿❀✷✽ ❃❇❀ ✷❅ ▲❃▼✻✿❅ ❄✸ ✷❀ ▲✻✼❃ ✼✻✼✻❀❄❆ ❃ ✸✻❁ ❄✹ ❄❆ ✷❀ ❆ ❃▲❄▼ ▲✷❀ ✻✸ ✽❃✽ ✹ ✻❀ ✽❃ ✸ ✻❁✻✿✷▲✷✷❀ ✽ ❄✷✹ ❄ ❀✻❂✷ ✿✷ ▲✷❅✷ ✼ ✹✷✹✷ ▼✻✿ ❂✷ ❄❅✷❀ ❃❀ ✹ ✻✿❀ ✷✽❃❇❀✷❅❈ ❚❃✷✽ ✷❀✾✷

✸✻✿■✷✽ ✷ ✼✷ ✷❀✹ ✷ ✿ ❁✷❀❂✽ ✷ ▲❃ ▲❄❀ ❃✷ ▲❃▲✷✽ ✷ ✿❃ ✷✹✷✽ ✽ ❃✸✷▼ ✽✷❅❃❀❂ ✼✻❀❂❆❇✿✼✷✹❃ ▲✷❀ ✽ ✷❅❃❀ ❂ ✼ ✻❀ ❂❄❀✹ ❄❀❂✸✷❀❈ ❚✻❀✹ ❄✸ ✸✻✿■✷✽ ✷ ✼✷ ❃❀✹ ✻✿❀✷✽ ❃❇❀ ✷❅ ✷❀✹✷ ✿✷ ❅✷❃❀ ✽ ✻▼✻✿✹❃ ❯❱❲ ❳

Food and

Agriculture Organization

❨❘ ❏◆❯ ❳

International Monetary Fund

❨❘ ❩❬❭● ❱❪ ❳

United

Nations Conference on Trade and DevelopmentI)

▲✷❅✷ ✼ ❁❃▲✷❀❂ ✻✸❇❀❇✼❃❫ ❏❴❲

International Labour Organization

❨❘ ❵❛❲ ❳

World Health Organization

❨❘ ❩❬❏❭❜❯ ❳

United Nations International Children s Emergency Fund

❨ ▲✷❅✷ ✼ ❁❃▲✷❀❂ ✽❇✽ ❃✷❅❫ ✸✻✿■✷✽ ✷ ✼✷ ▲✷❅✷ ✼ ❁❃▲✷❀❂ ▼✻❀▲❃▲❃✸✷❀ ▲✷❀ ✸✻❁ ❄▲✷✾✷✷❀❫ ▲✷❀ ❬❱● ❲ ❳

North Atlantic

Treaty Organization

❨▲✷❅✷ ✼❁ ❃▲✷❀ ❂▼✻✿✹✷❆ ✷❀✷❀❈
(30)

15

❝❞❡❢ ❞❣ ❝❤✐ ❥❦ ❧❞♠ ❤♥ ✐ ♦❡ ❤❢ ♦❤♦♣ ♦❡❤❢ ♦❤♦ ❞❢ q ✐q ❣♥ r ❤✐ ❣q✐❞ ♦❞❡ s t❞ ✉❤❢ ♦❤✈ ✇ ✐ ①② ③④ ♦❞♠ ❤✈ ♦❞❡r❤⑤❤♦ ✉✇ ❥❤ ⑤❞ ✐❞❡ ♥ ❣❤❤✐ ♦❞❡✈ ❤r❤⑤ t ❞ ✉✇❣♠ ❤✈ ♥ ✐t ♦❡ ✇❣❞ ✐♦ ⑥❤✐❥ ❝❞❡t ♥⑦❤♦ r ❞❢♠ ❤❡❤t ♥ r ❤✐

✈ ♥ ❣❝ ❤✇❤✐ ⑥❤✐❥ ❝ ✇❢❤✐ ❣❞❡ ✇⑤❤❢❤✐ ⑤❞ ❡ ✉❤✐✉♥ ❤✐ ⑥❤✐ ❥ ❣❞ ✐ ❥♥❢❤♦ ❣❞♠ ❤♥ ✐❢❤✐ t ❞❡ ❤✐ ❥❢❤♥ ❤✐ ⑧❞ ♦❤❢ ❝♥❡ ✇ ❝ ❤❥♥ ❞⑨q♠ ✇t ♥ ♦❤♦❤ ❞❢q✐q❣♥ ❝ ❤❡ ✇ ⑤❤r❤ ⑩❤❢♦✇✐⑥❤❦

❶❷

❸❤✐ ❥ ♦❞❡❣❤t ✇❢ r❤♠ ❤❣ ♥ ✐t ♦❡✇❣❞ ✐♣♥✐t ♦❡ ✇❣❞ ✐♦❞❡t ❞ ❝ ✇ ♦❤✐ ♦❤❡ ❤♠ ❤♥ ✐❤r❤♠ ❤✈❹❞❢ ♠ ❤❡ ❤t ♥ ❺q✐t ❞ ✐t ✇t❻❤✉❞♠♥t ❼❣ ✇❣

❽❾ ❾ ♦❤✈ ✇ ✐ ①②③❿ ♦❞ ✐ ♦❤✐❥ ❽❞ ❣ ❝❞ ✐ ♦✇❢❤✐ ➀❤♦❤ ➁❢q✐q❣♥ ➂✐♦❞❡ ✐ ❤t ♥q ✐ ❤♠ ❾❤❡ ✇ s ❽♥ ❤❥❤❣ ➃❤❢♣✈❤❢ r❤✐ ❺❞⑩❤✉♥ ❝❤✐ ➁❢ q ✐q ❣♥ ➄❞ ❥❤❡❤♣✐❞ ❥❤❡❤⑥❤✐ ❥r ♥ ♦❞❡♥ ❣ ❤q♠❞✈ ❻❤✉❞♠♥t ❼❣ ✇❣ r ❞ ✐❥ ❤✐ ➅❞t q♠ ✇t ♥ ①④ ❹❞t ❞ ❣❝❞❡ ①② ③❿s ➅❞tq ♠ ✇t ♥ ❽❞❡ ✐⑥❤♦❤ ❤✐ ❽❞ ✐ ✇♦✇⑤ ⑥❤✐ ❥ r ♥ ♦❞❡♥ ❣ ❤

⑤❤r ❤ ❧♥r ❤✐ ❥ ❺✈ ✇t ✇t ❺❞ ♦✇ ✉✇✈ ♦❞ ✐ ♦❤✐❥ ❺❞❡ ✉❤t ❤❣ ❤ r❤✐ ❽❞❡❢ ❞ ❣❝ ❤✐❥ ❤✐ ➁❢ q ✐q ❣♥ ⑤❤r ❤ ❧❞⑤♦❞ ❣❝❞❡ ①②③➆s ❹❞❢♠ ❤❡❤t ♥ ➅❤❣❝q ✇♥♠♠❞ ♦sr ❤✐ r❞❢ ♠ ❤❡ ❤t ♥ ❝❞❡t ❤❣ ❤r ♥ ❽✇❞❡♦q ➅♥⑧q q♠❞✈

✐❞ ❥❤❡ ❤ ♣✐❞ ❥❤❡ ❤ ♥ ✐r ✇t ♦❡ ♥ ❣❤✉✇ t ❞⑤❞❡ ♦♥ ❺❤✐ ❤r❤s ❽❞❡ ❤✐⑧♥t s ➇❞❡❣❤✐ ❾❤❡ ❤♦s ➂♦❤♠♥ ❤s ➇❞⑤❤✐❥s ➂✐ ❥ ❥❡♥t sr❤✐➈❣❞❡♥❢❤❧❞❡ ♥❢ ❤♦❦❧❞t ✇ ✐❥ ❥✇✈✐⑥❤✇ ✐♦✇❢ ❣❞ ✐ ❤❡♥❢ ❢❞ ♦❞ ✐ ♦✇❤✐ ♣❢ ❞ ♦❞ ✐ ♦✇❤✐r❤❡♥

❝❞❡ ❝ ❤❥❤♥❢ ❞ ♦❞ ✐♦✇ ❤✐r ❤✐❢ ❞t ❞⑤❤❢❤♦❤✐♦❞❡t ❞ ❝✇ ♦t ❞ ❝❤ ❥❤♥t ✇ ❤♦✇✈✇❢✇❣♥ ✐ ♦❞❡ ✐ ❤t♥q✐❤♠ ⑥❤✐ ❥ ❣❞ ✐❥♥❢❤♦ ❤r❤♠ ❤✈ t ❞t ✇❤♦✇ ⑥❤✐ ❥ t ✇♠♥ ♦ t ❞✈♥ ✐ ❥❥ ❤ ⑥❤✐❥ ❣❞ ❣ ✇✐ ❥❢ ♥ ✐❢❤✐ ❤r❤♠ ❤✈ r ❞ ✐ ❥❤✐ ❣❞♠♥✈ ❤♦⑤❡♥ ✐t♥⑤♣⑤❡♥ ✐t ♥⑤t ✇❤♦✇♦❤♦❤✈✇❢✇❣♥ ✐♦❞❡ ✐ ❤t ♥q ✐ ❤♠ ❦

❽❡♥ ✐t♥⑤ ⑤❞❡ ♦❤❣ ❤ ♦❞❡ ❝❞ ✐♦ ✇❢ r ❞ ✐❥ ❤✐ ❣❞⑩❤✉♥ ❝❢❤✐ t ❞ ♦♥ ❤⑤ ✐❞ ❥ ❤❡ ❤ ✇✐ ♦✇❢ ♦♥r❤❢

❣❞♠❞ ❣❝ ❤❥❤❢❤✐ ⑤❞ ❣ ❝ ❤♦❤t ❤✐ ♣⑤❞ ❣❝ ❤♦❤t ❤✐ ⑤❞❡ r ❤ ❥❤✐ ❥❤✐ ⑥❤✐ ❥ r♥t ❢❡ ♥ ❣♥ ✐❤♦♥⑦ ⑤❤r ❤ ⑤❞❡r❤❥❤✐ ❥❤✐ r ❞ ✐❥ ❤✐ ✐❞ ❥ ❤❡ ❤ ♠❤♥ ✐❦

❶➉

❹ ❤⑤❤♦ r♥♠♥✈❤♦⑤❤r ❤ ⑤❤t ❤♠ ❿ ❽♥ ❤❥❤❣ ➃❤❢♣✈ ❤❢ r ❤✐

❺❞⑩❤✉♥ ❝ ❤✐➁❢q✐q❣♥➄❞❥❤❡ ❤ ♣✐❞ ❥❤❡ ❤①④❹❞t ❞ ❣❝❞❡ ①②③❿⑥❤✐ ❥❣❞ ✐❞ ♦❤⑤❢❤✐➊

❧❞ ♦♥ ❤⑤ ✐❞ ❥❤❡ ❤ ❣❞ ❣⑤✇ ✐⑥❤♥ ✈❤❢ ✇✐ ♦✇❢ ❣❞ ✐❥ ❤r ❤❢❤✐ ⑤❞❡ r ❤❥ ❤✐❥ ❤✐ ♥ ✐♦❞❡✐❤t ♥q✐❤♠ r❤✐ ❝❞ ✐♦✇❢ ♣ ❝❞ ✐ ♦✇❢ ♠ ❤♥ ✐ r ❤❡ ♥ ❢❞❡✉❤t ❤❣ ❤ ❞❢ q ✐q ❣♥ ❢❞ ✐r ❤♦♥⑤✇✐ ❤r ❤ t ✇❤♦✇ ⑤❞❡❝❞r❤❤✐ r❤♠ ❤❣

➋➌

➍➎ ➏➎➐ ➑➒ ➓➔→➣↔↕➙↕ ➣➛➜

n

➝➞➟ ➞

n

r

➠➡

kum

➢➟ ➜

n

rn

➤ ➥

s

n

l

➦ ➣➧➔➨➒ ➓➒➩→➓➨➒ ➫➒➭➯➫➲ ➯ →➨➳➒ ➣➵➎ ➸➙ ➋➺
(31)

16

➽➾➚ ➪ ➶➪ ➹➘➴ ➷➬➚➶ ➹➶➮ ➱ ➘➮➬ ✃➬ ➴➶ ➱ ➴➾❐ ➷❐ ✃ ➪ ➬➪ ➶➾➚ ❒ ❮➶ ❰➾➮ ➾ ❰➾ ➪ ➾ ➹❐ ✃➘Ï➾Ð➾ ➷❐ ✃ ❰➾ ➷➾ ➹ ❰➶ ❰➶➪ ➮Ð ➶ ➴➶ ✃➾➪➶➮ ➾ ✃➽➾ ✃Ñ➾➪ ➘➴➾ ➹➾ Ò ➴➾ ➹➾Ó ➘Ð❰➾➪ ➾Ð➮ ➾ ✃➷➘Ð Ó ➘❰➾➾ ✃➪ ➘➴➾ Ô➾ ➴➶ ➹❐ Õ❒

ÖÐ➶ ✃➪ ➶ ➷ ➮ ➘❰❐➾ Ñ➾ ➮ ✃➶ ➪ ➘×➾❐➽ ➴➘✃Ñ➾ ✃ Ï➮ ❐ ➹➶ ✃Ø ➘➪ ➹➾➪ ➶ ➪ Ù➾➪ ➹➾ ➾➪ ➶ ✃ Ï➱ ➪ ❐➾ ➹❐ ✃➘Ï➾Ð➾ ➹➘➴➷➾ ➹ ➷ ➘✃Ï➶✃Ø➘➪ ➹➾➪ ➶➾ ✃ ➶➹❐ ➹➶ ❰➾➮ Ó ➬➚ ➘➽ ❰➘✃ Ï➾ ✃ ➽❐➮ ❐ ➴ ❰➾ ✃ ➷ ➘Ð➾ ➹❐ Ð➾ ✃ ➷ ➘✃ Ï➾Ù➾➪ ➾ ✃ ➮ ❐Ð➪ ✃Ñ➾

➴ ➘Ð➶ ✃➹➾ ✃ Ï➶ ➾ ➹➾❐ ➴➘✃ Ô➘Ï➾ ➽ ➷ ➘➴Ó ➾Ñ➾Ð ➾ ✃ ❐✃➹❐✃ Ï ➾ ➹➾❐ ➷ ➘✃Ï ➽➾➪ ➶➚➾ ✃ ➮ ➘➷➾ ❰➾ ➶ ✃Ø➘➪ ➹➬ Ð ➾➪ ➶ ✃Ï ❒ Ú➘➹➶ Ï➾ ➱ ➷ ➘Ð➪ ➘➹❐×❐➾ ✃ ➮ ➬ ➴➬ ❰➶ ➹➶ ➶ ✃➹➘Ð ✃➾➪ ➶➬ ✃➾➚ ❰➾➚➾ ➴ ➽➾➚ ➶ ✃➶ ➴ ➘✃❐✃×❐ ➮ ➮➾ ✃ ➪ ❐ ➾ ➹❐

Ï ➘Ð➾➮➾ ✃ ➮➘➾Ð ➾ ➽ ➷➘✃ Ï➾ ➹❐ Ð➾ ✃ ➽❐➮ ❐ ➴ ➶ ✃ ➹➘Ð ✃➾➪ ➶➬✃➾➚ Ñ➾ ✃ Ï ➴➘Ù➾ ×➶Ó ➮➾ ✃ ✃ ➘Ï➾Ð➾ Ò ✃ ➘Ï➾Ð ➾ ➷Ð➬❰❐ ➪ ➘✃ ❰➾ ✃ ➷ ➘➴Ó➘➚➶ ❐ ✃ ➹❐➮ ➮➘Ð ×➾➪ ➾ ➴➾ ❰➾➚➾ ➴ ➴➘✃ ×➾ ➴➶ ✃ ➪ ➹➾Ó ➶➚➶ ➹➾➪ ➽➾ÐÏ➾ Ò ➽➾Ð Ï➾ ➮ ➬ ➴➬ ❰➶ ➹➶ ❰➾ ✃ ❰➾➚➾ ➴ ➴ ➘✃Ñ➾ ➴➾➮ ➾ ✃ ➷ ➘✃➾Ù➾Ð ➾ ✃ ❰➾ ✃ ➷ ➘Ð ➴➶ ✃➹➾➾ ✃ ➱ ➾ ✃➹➾Ð ➾ ➚➾➶ ✃ ❰ ➘✃Ï➾ ✃ ➷ ➘➴➘➚➶ ➽➾Ð➾➾ ✃ ➷➘✃ Ï➾Ù ➾➪➾✃ ❰➾ ✃ ➷➘✃ Ï➾ ➹❐ Ð➾ ✃ ➹➶ ✃ Ï➮ ➾ ➹ ➷Ð➬❰❐ ➮➪ ➶ Ñ➾ ✃ Ï ➚➾ Ñ➾➮ ❰➾Ð➶ ➪ ➘➹➶➾ ➷

✃ ➘Ï➾Ð➾ ➾ ➹➾❐ Ù➶➚➾Ñ➾ ➽ ➷Ð➬❰❐ ➪ ➘✃ ❒ ÛÜ

ÖÐ ➶ ✃➪ ➶ ➷ Ñ➾ ✃ Ï➮➘➘➴ ➷➾ ➹➾ ❰➾➚➾ ➽ Ó➾ ➽Ù➾ ✃ ➘Ï➾Ð ➾Ò ✃ ➘Ï➾Ð ➾ ➽➾Ð❐ ➪ ➴ ➘✃ Ï➽➶ ✃ ❰➾ Ð➶ ➷Ð➾➮➹➘➮ ❰❐ ➴ ➷➶ ✃ Ï ❰➾ ✃ ➷➘➴Ó❐ ➾ ✃ Ï➾ ✃ ➹➾ ✃➷➾ Ó ➾ ➹➾➪ ➾ ➹➾➪ ➪ ❐ ➾ ➹❐ ➪ ➹➬Ô➮

➹➘Ð ➹➘✃ ➹❐➪ ➘➽➶ ✃ ÏÏ➾➹➶ ❰➾➮ ➴➘✃ ÏÏ➾ ✃Ï Ï❐➷ ➘✃Ï ➘➴Ó➾ ✃ Ï➾ ✃➶ ✃❰❐➪ ➹Ð➶ ✃➘Ï➾Ð➾Ó➘Ð➮➘➴Ó➾ ✃ Ï❒Ý➾ ✃ ➷Ð➶ ✃➪➶ ➷ Ó➾ ➽Ù➾ ✃ ➘Ï➾ Ð➾Ò ✃ ➘Ï➾ Ð➾ Ñ➾ ✃ Ï➪ ➘❰➾ ✃Ï Ó ➾ ➽➮ ➾ ✃ Ó ➘➚❐➴ Ó➘Ð➮➘➴Ó ➾ ✃ Ï Ó➘Ð ➽➾➮ ❐ ✃ ➹❐ ➮

➴ ➘✃❰➾ ➷➾ ➹Ó ➾ ✃➹❐ ➾ ✃➘➮➬✃➬➴➶➮ ➽❐➪ ❐ ➪ ❒

Þ❒ß❒à ❮➘➬ Ð➶á➘✃ Ï➶➮ ➾ ➹✃Ñ➾ Ö➘Ð×➾ ✃×➶➾ ✃â✃➹➘Ð ✃➾➪ ➶➬✃➾➚

Ö➘Ð ×➾ ✃ ×➶➾ ✃ ➶ ✃ ➹➘Ð ✃➾➪➶➬✃➾➚ ➾ ➹➾❐ Ñ➾ ✃ Ï ➪ ➘Ð ➶ ✃Ï ❰➶➪ ➘Ó ❐ ➹ ➹Ð ➾➮ ➹➾ ➹➱ ➮➬✃Ø➘✃➪ ➶ ➱ ➷➾➮➹➾ ➱ ❰ ➘➮➚➾Ð➾➪ ➶ ➱ ➷➶➾Ï➾ ➴➱ ãäå æçè æé ❰➪Ó❒ ➾ ❰➾➚➾ ➽ ➷ ➘Ð ×➾ ✃×➶ ➾ ✃ Ñ➾ ✃ Ï ❰➶➾ ❰➾➮ ➾ ✃ ➾ ✃➹➾Ð➾ ➾ ✃ Ï Ï➬ ➹➾ ➴➾➪ Ñ➾Ð➾➮ ➾ ➹ Ó➾ ✃ Ï➪ ➾ÒÓ ➾ ✃ Ï➪ ➾ ❰➾ ✃ Ó➘Ð ➹❐ ×❐ ➾ ✃❐✃➹❐ ➮ ➴➘✃ Ï➾➮ ➶Ó➾ ➹➮ ➾ ✃➾➮➶Ó ➾ ➹Ò ➾➮➶Ó ➾ ➹ ➽❐➮ ❐ ➴

(32)

17

ôõö ÷ øù öúõûü õö÷ ÷ýþ õ øõÿ ôõ õ✁õþ ü öþù ö õÿü ý öõ✂✄ ☎ ✆

✝ù ÿùþ✞ ú✞õö ÿ✞ õþ✞ öù ÷ õõ ✞ öþ✞✁ þù ü✁õþ õþ õ✞ øù ö ÷ü✁õþ✁ õö ûü ü ✁ ù✟õû õ ÿ✞õþ✞ ✟ù úõöúü õö û õ✟õþ ûü✠ù û õ✁ õö ûù ö ÷õö

✠ù✠õ÷õü ✡ õ õ û õö þù ÷õöþ✞ ö ÷ ûõü✟õû õ ✟ù ÿùþ✞ ú✞ õö õöþ õ õ öù ÷õ õ☛ öù ÷õ õ ✟ù ÿù þ õ✄ ☞ùþ✞ ✂ü ÿ✟õûõ✌✍✎✏✏ ✑✒

onv

✎✍

nt

on

✓ ✔✕ ✔✖ ✗✘✍✙

l

✎✓ ✓ ✠õ✚ ✛õ✜

The consent of a State to be bound by a treaty may be expressed by signature,

exchange of instruments constituting a treaty, ratification, acceptance, approval or

accession, or by any other means if so agreed.

18

✢õ✂ ü öü øù ö✞öú✞ ✁✁õö ✠õ✚ ✛õ öù ÷õ õ ✠ù ÿù ûü õ ✞öþ✞✁ þùü✁õþ õþ õ✞ øù ö ÷ü✁õþ✁ õö ûü ü þù ✚õûõ✟ ÿ✞õþ✞ ✟ù úõö úü õö ü öþù öõÿü ýö õ✂ õ✟õ✠ü ✂õ öù ÷ õ õ þù ÿù✠✞ þ øù ✂õ✁ ✞✁õö

✟ù ö÷ù ÿõ✚õö ôõ✁öü û õ✂õø ✠ù öþ✞✁ ✟ù ö õöû õþ õö ÷õö õö✜ ✟ù þ✞ ✁ õ õö ÿ✞ õþ☛ÿ✞ õþ ôõö÷ øù ö÷ õöû✞ ö ÷ ✟ù úõö úü õö ü öþù ö õÿü ýö õ✂ þù ÿù✠✞ þ✜ õþü✣ü✁ õÿü✜ ✟ù öù üø õõö✜ ✟ù ÿùþ✞ú✞ õö

õþ õ✞ õ✁ÿù ÿü✜ õþ õ✞ ûù ö ÷õö✡ õ õôõö ÷ ✂õü öö ôõÿù✠õ÷õü ø õöõ✚õ✂üþ✞ ûü ÿù✟õ✁õþü✟õ õ✟ü✚õ✁ û õ✂õø✟ù úõö úü õöü öþù ö õÿü ýö õ✂✄

1.8. Metode Penelitian

a.

Jenis Penelitian

✝ õû õ ✝ù ö✞ ✂ü ÿ õö ÿ✁ü✟ÿü ü öü úù öü ÿ ✟ù öù ✂üþü õö ôõ ö÷ ûü ÷✞öõ✁õö õû õ✂õ✚

✟ù öù ✂üþü õö ✚✞ ✁✞ø ö ý øõþü✣✄ ✤ù ö✞ ✞þ ✝ùþù ✤õ✚ø✞û ✤ õ

zuki bahwa

penelitian hukum normatif adalah suatu proses untuk menemukan suatu

aturan hukum, prinsip-prinsip hukum, maupun doktrin-doktrin hukum guna

17

Mochtar Kusumaatmadja. 1982.

Pengantar Hukum Internasional Buku I-Bagian Umum.

Binacipta, h.109

(33)

18

✥✦✧★✩✪✩✫ ✬✭ ✮ ✯✮ ✰✮✥ ✱✩ ✧✲ ✳✬✯✩ ✳✩✴✬

.

19

Sumber bahan hukum yang

digunakan adalah bahan hukum primer, bahan hukum sekunder, atau bahan

hukum tersier.

20

b.

Jenis Pendekatan

Dalam penelitian hukum normatif terdapat beberapa jenis pendekatan

yang lazim digunakan antara lain adalah pendekatan kasus (

✵✶ ✷ ✸ ✹✺ ✷

✻✼ ✼✽✾✹✿✶

), pendekatan perundang-undangan (

✵✶✷ ❀ ❁✹❁

ut

✷ ✻✼ ✼✽✾✹✿✶

),

pendekatan fakta (

✵✶ ✷

Fact Approach

), pendekatan analisis konsep hukum

(

Analitical & Conceptual Approach

), pendekatan frasa (

Words & Phrase

Approach

), pendekatan sejarah (

Historical Approach

), dan pendekatan

perbandingan (

Comparative Approach

).

21

Adapun pendekatan yang digunakan dalam skripsi ini adalah

pendekatan perundang-undangan (

The Statute Approach

) yang dilakukan

dengan menelaah semua Undang-Undang dan regulasi yang bersangkut paut

dengan isu hukum yang sedang ditangani,

22

yang dalam penulisan skripsi ini

adalah pengaruh MEA terhadap kebijakan persaingan usaha bagi

negara-negara anggota ASEAN yang sangat beragam sehingga pada akhirnya

ASEAN harus menciptakan harmonisasi kebijakan persaingan usaha.

Melalui pendekatan perundang-undangan ini akan dikaitkan antara

19

Peter Mahmud Marzuki, 2010,

Penelitian Hukum

, Kencana, Jakarta, h. 35

20

Amiruddin dan H. Zainal Asikin, 2010,

Pengantar Metode Penelitian Hukum

, Raja Grafindo,

Jakarta, h. 118-119

21

Buku pedoman pendidikan Fakultas Hukum Universitas Udayana, h.75

(34)

19

❂❃❄❅ ❆❇ ❈❆❉ ❈❆❈❊ ❈❅ ❂❅ ❆❋❃ ●❍■ ❈❋❈❆❏ ❈❆❉●❃❄ ❑ ❈❋❅❇ ❃ ❆❉ ❈❆▲ ❈❋❊ ❈▼ ▲❈❋❊❈❏ ❈❆❉ ❈❇ ❈❇ ❍ ❑❈❂❈❆❉ ❈❆ ●❃❄❇❈◆❈❄ ❋ ❈❆ ❇❃ ❆❉ ❈❆ ❍◆❅ ❖❅ ❋❅P ❏ ❈❆❉ ❇ ❍ ❋❈■❍◗ ❘❍ ❑❈❋❅❋❈ ❆ ❂❅❑❈

❂❃ ❆❇ ❃ ❋❈❊ ❈❆ ❈❆ ❈❑❍◆❍◆ ❋❙ ❆◆❃ ❂ ❖❅❋❅P ❚❯❱ ❲❳❨❨❩ ❲❳

t

& Conseptual Approach

❬ ❏ ❈❆❉ ❇ ❍ ❑❈❋❅❋❈❆❇❃ ❆❉ ❈❆ P❃P❈❖❈P❍ ❂❄❍ ❆◆❍ ❂▼ ❂❄❍ ❆◆❍ ❂❖❅ ❋❅P

❭ ❪

❫ ❇ ❍❉❅ ❆ ❈❋❈❆ ❂❅❑❈ ❂❃ ❆❇ ❃ ❋❈❊ ❈❆ ◆❃■ ❈❄ ❈❖ ❚

Historical Approach

❬ ◆❃❄❊ ❈ ❂❃ ❆❇❃ ❋ ❈❊ ❈❆ ❂❃❄ ● ❈❆❇❍ ❆❉ ❈❆ ❚

Comparative Approach

❬◗

c.

Sumber Bahan Hukum

❘❈❑❈P ❂❃ ❆❃ ❑❍❊❍ ❈❆ ❍ ❆❍❫ ❇❍❉❅❆❈❋ ❈❆ ◆❅P●❃❄ ▼◆❅P●❃❄ ❂❃ ❆❃ ❑❍❊❍ ❈❆ ❏ ❈❆❉

P❃ ❑❍ ❂❅❊❍ ●❈❖❈❆❖❅ ❋❅P❊❃❄❇ ❍❄❍❇❈❄❍❴ ❭❵

❛◗ ❜ ❈❖❈❆❖❅❋❅P❂❄❍P❃❄❫ ❏ ❈❍❊❅ ● ❈❖❈❆▼ ● ❈❖❈❆❖❅ ❋❅P❏ ❈❆❉ P❃ ❆❉❍ ❋ ❈❊❇❈❆❊❃❄ ❇❍❄ ❍ ❇ ❈❄ ❍ ❍❆◆❊❄❅P❃ ❆ ❍ ❆❊❃❄ ❆ ❈◆❍❙❆❈❑❫ ❏ ❈❍❊❅

ASEAN Economic Community

Blueprint

❫❇ ❈❆❍ ❆◆❊❄❅P❃ ❆❆ ❈◆❍❙❆❈❑P❈◆❍ ❆❉ ▼P❈◆❍❆❉❝❃❉ ❈❄❈❞❡❢❞❝◗

❣ ◗ ❜ ❈❖❈❆ ❖❅ ❋❅P ◆❃ ❋❅❆❇ ❃❄❫ ❏ ❈❆❉ P❃P●❃❄ ❍ ❋❈❆ ❂❃ ❆■❃ ❑❈◆❈❆ P❃ ❆❉❃ ❆❈❍ ●❈❖❈❆ ❖❅❋❅P ❂❄ ❍P❃❄ ◆❃ ❂❃❄❊❍

textbook

❏ ❈❆❉ ❊❃❄❇ ❍❄❍ ❇ ❈❄ ❍❫

ASEAN Regional

Guidelines on Competition Policy

Handbook on Competition Policy and

Law in ASEAN for Bussiness 2013

❫ ■❅❄❆❈❑❫ ❇❈❆ ◆❅P●❃❄▼◆❅P●❃❄ ❑❈❍ ❆❆❏ ❈

❏ ❈❆❉ ●❃❄❋❈❍❊ ❈❆ ❇ ❃ ❆❉ ❈❆ ❋❃ ●❍■ ❈❋❈❆ ❂❃❄◆❈❍ ❆❉ ❈❆ ❅◆❈❖❈ ❍ ❆❊❃❄❆❈◆❍❙ ❆ ❈❑ ❇ ❈❆ ❤❅ ❋❅P✐❆❊ ❃❄ ❆❈◆❍❙❆❈❑◗

❥ ❦

Ibid

❥ ❧

(35)

20

d.

Teknik Pengumpulan Bahan Hukum

❽❾❿➀ ➁❿ ➂❾➀ ➃➄ ➅➂➄ ➆➇➀ ➈➇➉➇➀ ➉➄ ❿➄➅ ➊➇➀ ➃ ➋➁➂❾➌➃ ➄➀ ➇❿➇➀ ➋➇➆➇ ➅ ➂❾ ➅ ➈➄ ➇➍➇➀➎❿➌➁➂ ➎➁ ➁➀➁➇➋➇➆➇➉➍❾❿ ➀➁❿➎ ➍➄➋➁➋➏❿ ➄ ➅❾➀ ➐❽❾❿ ➀➁❿ ➎ ➍➄➋➁➋➏❿ ➄ ➅❾➀ ➊➇➀ ➃➋➁ ➅➇❿➎ ➄➋➇➋➇➆ ➇➉➋❾ ➀➃➇➀➂❾➀ ➃➄➅➂ ➄➆➇➀ ➈➇➉ ➇➀➉ ➄❿ ➄ ➅➊➇➀ ➃➍❾➌➋➁➌➁➋➇➌➁

➈➇➉ ➇➀ ➉➄ ❿➄➅ ➂➌➁ ➅❾➌ ➋➇➀ ➈➇➉ ➇➀ ➉➄ ❿➄➅ ➎ ❾❿ ➄➀➋❾➌ ➊➇➀➃ ➌❾➆❾➑➇➀ ➋❾➀ ➃➇➀ ➂❾➌➅➇➎ ➇➆➇➉➇➀ ➊➇➀ ➃ ➋➁ ➈➇ ➉➇➎ ➋❾➀ ➃➇➀ ➒➇➌➇ ➅❾ ➅➈➇➒➇ ➋➇➀ ➅❾➀➒➇➍➇➍ ❿ ❾ ➅➈➇➆➁ ❿❾ ➅➄➋➁➇➀ ➅❾➀ ➃❾➆➏ ➅➂➏ ❿ ❿➇➀ ➎ ❾➒➇➌➇ ➎➁➎ ➍❾ ➅➇➍➁➎ ➊➇➀ ➃ ➈❾➌➉ ➄ ➈➄➀ ➃➇➀ ➋❾➀➃ ➇➀

➅➇➎ ➇➆➇➉ ➋➇➆➇ ➅ ➂ ❾➀➄ ➆➁➎ ➇➀ ➎ ❿➌➁➂➎ ➁ ➁➀ ➁ ➐ ➓❾➀➃ ➄ ➅➂➄ ➆➇➀ ➈➇➉ ➇➀➔➈➇➉ ➇➀ ➉ ➄❿ ➄ ➅ ➋➁➂ ❾➌➏➆❾➉ ➅❾➆➇➆➄ ➁ ➂ ❾➀➃ ➄ ➅➂➄ ➆➇➀ ➈➇➉➇➀ ➉ ➄❿ ➄ ➅ ➂➌➁ ➅❾➌ ➊➇➀ ➃ ➋➁➆➇❿ ➄❿ ➇➀

➋❾➀ ➃➇➀➒➇➌➇➅❾➀➃ ➄ ➅➂➄ ➆❿➇➀ ➂❾➌➇➍➄➌➇➀➂ ❾➌➄➀➋➇➀➃➔➄ ➀➋➇➀ ➃➇➀ ➊➇➀➃ ➈❾➌❿➇➁➍➇➀ ➋❾➀ ➃➇➀ ➁➎ ➄ ➉➄ ❿➄➅ ➊➇➀ ➃ ➋➁ ➈➇➉ ➇➎ → ❿ ❾ ➅➄➋➁➇➀ ➂ ❾➀ ➃➄ ➅➂➄ ➆➇➀ ➈➇➉ ➇➀ ➉➄ ❿➄➅

➎❾❿ ➄➀➋❾➌ ➊➇➀ ➃ ➋➁➆➇❿ ➄❿ ➇➀ ➋❾➀ ➃➇➀ ➒➇➌➇ ➂❾➀ ❾➆➁➍➁➇➀ ❿❾➂ ➄➎ ➍➇❿➇➇➀ ➋❾ ➅➁ ➅❾➀➋➇➂ ➇➍❿➇➀ ➈➇➉ ➇➀➉➄ ❿ ➄ ➅ ➊➇➀➃➈❾➌➎ ➄➅➈❾➌➋➇➌➁ ➈➄ ❿➄→ ➌➇➀➒➇➀ ➃➇➀ ➄➀➋➇➀ ➃➔

➄➀➋➇➀ ➃ → ➣➄➌➀ ➇➆ ➀➇➎ ➁➏➀ ➇➆ ➅➇➄ ➂➄ ➀ ➣➄➌➀ ➇➆ ➇➎ ➁➀ ➃ → ➎ ❾➌➍➇ ❿ ➇➌ ➊➇ ➍➄ ➆➁➎ ➅➇➄ ➂➄ ➀ ➈❾➌➁➍➇ ➋➁ ➁➀➍❾➌➀❾➍ ➇➍➇➄ ➅❾➋➁➇ ➅➇➎ ➎ ➇ ➊➇➀ ➃ ➍❾➌❿➇➁➍ ➋❾➀➃ ➇➀ ➁➎ ➄ ➉ ➄❿ ➄ ➅ ➊➇➀ ➃

➉❾➀➋➇❿➋➁➈➇➉➇➎➋➇➆➇ ➅➎ ❿➌➁➂➎ ➁➁➀➁ ➐

e.

Teknik Analisis Bahan Hukum

(36)

21

↕ ➙➛ ➙➜➝➞➝➟ ➛ ➠➟ ➛➡ ➞ ➙➜➟➢ ➤➝➜➟ ➥➦ ➥➟ ➛ ➤ ➟↕➟➞ ➤ ➝➞➟➧➝ ➥ ➥➙➨ ➝➩↕ ➦➜➟ ➛ ➠➟ ➛➡ ➜➫ ➡➝➨ ➞ ➙➧➢ ➟➤➟↕ ↕ ➙➧➩ ➟➨ ➟➜➟➢➟ ➛ ➠ ➟ ➛➡ ➤➝➭➟➢➟➨➯

➲➳

➵➸➟➜➦ ➟➨➝ ➤ ➝➜➟ ➥➦➥➟ ➛➞ ➙➧➢ ➟➤➟↕ ➭➟➢➟ ➛

➢➦➥➦ ➩ ↕ ➧➝➩➙➧ ➤ ➟ ➛ ➨ ➙➥➦ ➛➤ ➙➧ ➠➟ ➛➡ ➞ ➙➧➥➦ ➩↕ ➦➜ ➺ ➥➙➩➦ ➤➝➟ ➛ ➤ ➝➜➟ ➥➦➥➟ ➛ ➝ ➛➞ ➙➧↕ ➧ ➙➞➟➨ ➝ ➤ ➟ ➛ ➤ ➝➜➟ ➛➻➦ ➞ ➥➟ ➛ ➤ ➙➛➡➟ ➛ ➩➙➩➭➟ ➛➤ ➝ ➛➡➥➟ ➛ ➭➟➢➟ ➛➼ ➭➟➢ ➟ ➛ ➢ ➦ ➥➦ ➩ ➞ ➙➧➨ ➙➭➦ ➞ ➽➞ ➙➥➛➝ ➥ ➥➫ ➩↕ ➟➧➟➨ ➝➾➯ ➚➙➛➝➜➟➝➟ ➛➺ ↕ ➙➛➟ ➪➨ ➝➧➟ ➛ ➺ ➨ ➙➧➞➟ ↕➙➧➭➟ ➛➤ ➝ ➛➡➟ ➛ ➞ ➙➧➨ ➙

Referensi

Dokumen terkait

Data primer khusunya digunakan untuk menganalisis perilaku permintaan rumah tangga terhadap cabai merah keriting diperoleh dari hasil wawancara dan pengisian kuesioner

Perpustakaan SMA N 5 Yogyakarta baru sebagian melakukan kegiatan pengolahan bahan pustaka, karena kurangnya tenaga pengelola didalam perpustakaan yang berlatar

Lintang (LS/LU) Bujur (BT) Rawat Inap Non Rawat Inap Luas Wilayah Desa Jumlah Penduduk. NO PROVINSI

Kata Kunci: Waris, Teori Limit, Metode Penafsiran Syah}ru>r. Penelitian ini dilatarbelakangi adanya ketidakpuasan mengenai praktik pembagian harta warisan yang berlaku

Bentuk desa berdasarkan tiga kelompok, yaitu (1) Orientasi Rumah : merupakan bentuk desa dengan letak rumah-rumah yang membentuk kelompok terpusat (konsentris); (2) Aspek

Berdasarkan pengetahuan wanita pasangan usia subur tentang efek samping penggunaan KB modern didapatkan bahwa responden menjawab pernyataan- pernyataan yang paling banyak

Penghasilan bersih dari Cadangan Penyangga, dengan melalui penjualan eceran atau pengalihan kepada Persetujuan Karet Alam Internasional (INRA) yang baru pada harga pasar yang

Menyatakan bahwa skripsi dengan judul: Sintesis dan Studi Kinerja H 2 SbBP dan H 2 AdBP pada Ekstraksi Pelarut Y(III) Bagi Pemisahan Logam Tanah Jarang Dalam