• Tidak ada hasil yang ditemukan

BAB III BIOGRAFI IBNU „ASYUR DAN

C. Sumber Penafsiran Ibnu „Asyur

menjelaskan ayat tersebut dari semua sisi, terutama dari tujuan-tujuanya, agar pembaca tafsir tidak terbatas hanya memahami penjelasan kosa katanya saja. Beliau menjelaskan tujuan dan makna-makna kosa kata yang dibedahnya lebih teliti dari sebuah kamus.23

Dari penjelasan di atas dapat disimpulkan bahwa sistematika penafsiran Ibnu „Asyur adalah sebagai berikut:

menempuh cara-cara tafsir atau ta‟wil, menjelaskan makna surah, keutamaanya, jumlah ayatnya dan lain sebagainya, menjelaskan munasabah (persesuaian) antara Ayat dan antara surah, meskipun dalam skala kecil, membahas I‟rab (struktur kalimat) secara detail dan juga sisi balaghah (keindahan) sebuah ayat, menjadikan syair-syair sebagai syawahid (bukti- bukti) kebahasaan dalam menentukan makna sebuah ayat Al- Qur‟an. mendahulukan penafsiran ayat dengan ayat atau ayat dengan surah (bi al-Ma‟tsur) yang tepat. melakukan ijtihad dan sinkronisasi antara makna ayat untuk memperoleh makna yang tepat dan merumuskan maqashid syari‟ah dari ayat-ayat ahkam.

a. Al-Kasysyaf „an Haqaiq al-Tanzil wa „Uyuni al-Aqawil fi Wujuh al-Ta‟wil karya Imam al-Zamakhsyari.

b. Al-Muharror al-Wajiz fi Tafsir al-Kitab al-Aziz karya Abu

„Abdu al-Haq bin „Atiyah.

c. Mafatih al-Ghaib karya Fakhrudin al-Razi.

d. Ruh al-Ma‟ani fi Tafsir al-Qur‟an al-„Azhim wa al-Sab‟i al-Matsani karya Imam al-Alusi.

e. Al-Kasyaf wa al-bayan fi al-Tafsir al-Qur‟an karya Abu Ishaq Ahmad bin Ibrahim al-Tsa‟laby.

f. Anwar al-Tanzil wa Asrar al-Ta‟wil karya al-Baidawi.

g. Irsyad al-„Aql al-Samim ila Mazaya al-kitab al-Karim karya Abu al-Sa‟ud al-„Imari.

h. Al-Jami‟ li Ahkami al-Qur‟an karya Imam al-Qurthubiy.

i. Tafsir al-Syaikh Muhammad Ibnu „Arafah al-Tunisi.

j. Jami‟ al-Bayan fi Tafsir al-Qur‟an karya Imam Ath- Thabari.

k. Durrat al-Tanzil, kitab ini dinisbatkan kepada al-Razi l. Ahkam al-Qur‟an karya al-Jassas.

m. Al-Burhan fi „Ulum al-Qur‟an karya Badrudin al-Zarkasyi.

n. Tafsir Abi al-Qasim al-husain Ibnu Ali.

o. Ma‟alim al-Tanzil karya al-Farra‟ al-Baghawi.

p. Tafsir al-Qur‟an al-Azhim karya Ibnu Katsir.

q. Tafsir Syams al-Din Mahmud ibn „Abdurrohman al- Asfahani.

r. Majma‟ al-Bayan fi tafsir al-Qur‟an karya al-Tabrisi.

s. Ma‟ani al-Qur‟an karya Ibnu Ziyad al-Fara‟.

t. Tafsir al-Manar karya Muhammad Rasyid Rida.24

2. Kitab Hadits a. Shahih Bukhari b. Sahih Muslim c. Sunan Abu Dawud

24 Nubail Ahmad Saqar, Manhaj al-Imam al-Tahir fi al-Tafsir al- Tahrir wa al-Tanwir, (Mesir: Dar al-Mishriyyah, 2011), 16-20.

d. Sunan al-Tirmidzi e. Sunan al-Nasa‟i f. Sunan Ibnu Majah

g. Al-Muwatta‟ karya Imam Malik h. Al-Musnad Ibnu Hanbal

i. Syu‟bu al-Iman karya al-Baihaqi j. Kutub al-Ilzamat karya al-Daruqutni k. Fath al-Bari karya Ibnu Hajar al-„Atsqolani l. Syarh Shahih al-Bukhari karya al-„Aini.

m. Tuhfat al-Ahwadhi karya Abu Ya‟la

n. Sebagai tambahan diambil juga dari kitab-kitab hadits karya ulama lain seperti Ibnu Mardawaih, al-Bazzar, „Abd bin Hamid, al-Daylami, Ibnu Mandah, Ibnu Hayyan.25

3. Kitab Fiqh

a. Bashair dzawi al-Tamyiz karya Ibnu Ya‟qub al-Fairuz Abadi

b. Al-Dakhiroh karya Abu al-Abbas al-Qarafi c. Al-Mahalli karya Ibnu Hazm al-Zhahiri

d. Majmu‟ al-Rasail wa al-Masail karya Ibnu Taimiyya al- Harani

e. Rasail fi „Ilm al-Ushul al-Fiqh karya Imam Muhammad bin Idris al-Syafi‟i

f. Al-Muwafaqat fi Ushul al-Fiqh karya al-Syatibi g. Al-„Aridhoh karya al-Syibli

h. Aqwal Ibnu Huwaiz Mindha

i. Aqwal Ibnu „Asyur karya kakek Ibnu Asyur j. Al-Kulliyat karya Abu al-Baqa‟ al-Kafawi

k. Adab al-nikah karya Qasim bin Ya‟mun al-Ahmasi l. Al-Mustakhrijat min al-Asma‟iyyah karya al-Itab.26

25 Nailul Ihsani Rohman, Kalam Insya'i Thalabi dalam surah lukman:

Kajian Analisis Tafsir al Tahrir wa al Tanwir karya Ibnu Asyur, (Skripsi IAINU Kebumen, 2020), 51-52.

4. Kitab Nahwu

a. Kitab-kitab ilmu Nahwu dari kalangan ulama Bashrah b. Kitab-kitab ilmu Nahwu dari kalangan ulama Kuffah c. Kitab-kitab ilmu Nahwu dari kalangan ulama Baghdad d. Kitab-kitab ilmu Nahwu dari kalangan ulama Andalusia e. Kitab-kitab ilmu Nahwu dari kalangan ulama Mesir.27

5. Kitab Kebahasaan

a. Mufrodat Gharib al-Qur‟an karya al-Raghib al-Asfahani b. Lisan al-Arab Karya Ibnu Manzur

c. Al-Qamus al-Muhit karya Abu al-Tahir al-Fairuz Abadi d. Al-Muqomat karya Abu Muhammad al-Qasim

e. Kitab Gharib al-Hadits karya Abu „Ubaid al-Qasim bin Salam

f. Tahdzib al-Lughoh karya Abu Mansur g. Al-Sahhah karya Abu Nasr

h. Mu‟jam Maqayis al-Lughoh karya Abu al-Husain i. Tabsirat al-Mutadzakkir karya al-Kawasi

j. Majalis Tsa‟lab karya Abu al-Abbas k. Amali al-Qani karya Abu „Ali.28

6. Kitab Balaghah

a. Asrar al-Balaghah wa Dalail al-I‟jaz karya Abd al-Qahir al-Jurjani

b. Asas al-Balaghah karya Mahmud bin Umar al Zamakhsyari

c. Al-Bayan wa al-Tibyan karya Abu Utsman

26 Nailul Ihsani Rohman, Kalam Insya'i Thalabi dalam surah lukman:

Kajian Analisis Tafsir al Tahrir wa al Tanwir karya Ibnu Asyur, 52-53.

27 Nailul Ihsani Rohman, Kalam Insya'i Thalabi dalam surah lukman:

Kajian Analisis Tafsir al Tahrir wa al Tanwir karya Ibnu Asyur, 53.

28 Nailul Ihsani Rohman, Kalam Insya'i Thalabi dalam surah lukman:

Kajian Analisis Tafsir al Tahrir wa al Tanwir karya Ibnu Asyur, 53-54.

d. I‟jaz al-Qur‟an karya Abu Bakar al-Baqilani e. Al-Miftah karya Abu Ya‟kub al-Sakaki f. Al-Shafiyyah karya Abd al-Qahir al-Jurjani

g. Al-Muntakhab min Kinayat al-Adibba‟ wa Isyarat al- Bulagha‟ karya Abu al-Abbas al-Jurjani

h. Sir al-Fasahah karya Ibnu Sinan al-Khafaji al-Halabi.29

7. Sumber Syair

a. Sembilan tokoh Ashhab al-Qashaid, yaitu Imru al-Quais, Zuhair bin Abu Sulma, Antarah al-„Absiy, Lubai bin Rabi‟ah al-„Amiry, al-Nabighah al-Zibyaniy, „Amr bin Kultsum, al-U‟sya, Tarfah bin al-„Abd, al-Harits bin Huljah.

b. Para penyair generasi awal, diantaranya „Ubaidah bin al- Tayyib, al-Mutalamis, dan Hatim Abdillah al-Tay‟i.

c. Para Penyair Arab generasi kedua, antara lain: Abu Zuhaib al-Hazl, Hasan bin Tsabit, dan Abdullah bin Ruwahah.

d. Para Penyair Arab generasi awal Islam, seperti Jarir, Farazdaq, al-Akhtal, al-Ra‟y, dan al-Ahwash.

e. Penyair daerah Baghdad yaitu Basyar bin Barad.30

8. Kitab Imam al-Ghazali a. Ihya‟ „ulum al-Din b. Al-Mustazhiri

c. Al-Muqsid al-Asna‟ fi Asma‟i Allah al-Husna d. Al-Musthafa fi-„ilm al-Ushul.31

29 Nailul Ihsani Rohman, Kalam Insya'i Thalabi dalam surah lukman:

Kajian Analisis Tafsir al Tahrir wa al Tanwir karya Ibnu Asyur, 54.

30 Nailul Ihsani Rohman, Kalam Insya'i Thalabi dalam surah lukman:

Kajian Analisis Tafsir al Tahrir wa al Tanwir karya Ibnu Asyur, 54.

31 Nailul Ihsani Rohman, Kalam Insya'i Thalabi dalam surah lukman:

Kajian Analisis Tafsir al Tahrir wa al Tanwir karya Ibnu Asyur, 55.

9. Kitab Tasawwuf

a. Al-Futuhat al-Makkiyyah karya Muhyi al-Din Ibnu al-

„Arabi

b. Al-Mi‟yar „an Kitab Siraj al-Muridin karya Abu Bakr bin

„Arabi

c. Hikmat al-Israq karya Syihab al-Din al-Syahrawardi d. Hayakil al-Nur karya Syihab al-Din al-Syahrawardi e. Aqwal al-Hasan al-Bashri karya Abu al-Hasan al-Bashri.32

10. Sumber Kitab Biografi

a. Jumharat al-Ansab al-„Arab karya „Ali bin Ahmad bin Hazm al-Zahiri

b. Mu‟jam al-Adibba‟ karya Yaqut al-Hamawi

c. Al-Ishabat fi Ma‟rifat al-Sahabah karya Ibnu Hajar al-

„Asqalani

d. Al-Syifa fi Fadail al-Mustafa karya „Iyad bin Musa e. Tadzkirat al-Huffadz karya Syamsudin Umar al-Dzahabi.33

11. Sumber Kitab Filsafat

a. Al-Isyarat karya Abu „Ali Husain Ibnu Sina b. Al-Muqaddimat al-Mumahhidat karya Ibnu Rusyd

c. Fasl al-Maqal fima baina al-Syari‟at wa al-Hikmat min al- Ittisal karya al-Walid Muhammad bin Ahmad bin Rusyd.34

12. Sumber Kitab Lain a. Al-Taurat b. Al-Injil

32 Nailul Ihsani Rohman, Kalam Insya'i Thalabi dalam surah lukman:

Kajian Analisis Tafsir al Tahrir wa al Tanwir karya Ibnu Asyur, 55.

33 Nailul Ihsani Rohman, Kalam Insya'i Thalabi dalam surah lukman:

Kajian Analisis Tafsir al Tahrir wa al Tanwir karya Ibnu Asyur, 55.

34 Nailul Ihsani Rohman, Kalam Insya'i Thalabi dalam surah lukman:

Kajian Analisis Tafsir al Tahrir wa al Tanwir karya Ibnu Asyur, 55.

c. Al-Sirah al-Nabawiyyah karya Abu Bakr Muhammad bin Ishaq

d. Al-Itqan fi „Ulum al-Qur‟an karya Jalaludin al-Suyuti e. Asbab al-Nuzul karya al-Wahidi.35

D. Ungkapan Penafsiran Ibnu „Asyur Tentang Kisah Nabi