• Tidak ada hasil yang ditemukan

SERAT KABAR KATHOLIEK

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2023

Membagikan "SERAT KABAR KATHOLIEK"

Copied!
2
0
0

Teks penuh

(1)

No. 44

RAGAD ADVERTENTIE:

Kabar premili 1 1 - 30 temboeng f 1. - Langkoengipoen, saben 10 temboeng oetawi kiraog: f 0.50.

Advertentie limrah: f 0,15 sagaris;

(apes: f 1.25).

Moendoet kapatjak langkoeng saklng sa- pisan, oetawi moendoet dados lengganan, tepaog rembag roemijin kalijan admini- stratie.

Hoofdredacteur:

A. DJ AJA

SEP

0

ET

RA.

kabantoe

REDACTIE - COMMISSIE.

IS IN IP OEN:

Padamelan bedrijf - Pondokan- Mondok - Ing sapoetjaking pan - goeog Ecooomie - Kas does0en - Katoer para Prijantoen RK. enz.- Taman Siswa jasa pamoelangan - Saking pakempalan - Ootjen sekar gambir melati-Oerap-ari-Corres- spondentie.

PRADJA RAHAJOE.

PADAMELAN BEDRIJF . . . ? Para maos tern toe boten kekilapan menggah ingkang dipoenwastani

djaman maleset

poenika sampoen radi loengse mila sapoenika ladjeng gantos nama

malesrg

djer sampoen sanget malesetipo n.

Ewasemanten manawi koela pan- djenengan dangoe poenapa ing- kang dipoenwastani djaman maleseg poenika, koela kepeksa boten saged ngatoeri def in it i e- ni po en, djer ing rikoe wijar sanget maksoedipoen.

Menggah ing riki koela bade njan- dak ngedalaken kawontenan ingkang moeroegaken dame! deleg-deleging kaoem berah

i.

p. prakawis

,,vaste aanstelling voor een onbepaalden tijd."

Menggah kersanipoen tetemboeng- an poeniKa manawi koela boten

r

iele ..ka.d.os. in&gih

tetepan tetep kangge sawatawis wekdal, liripoen oepami werkgever sampoen boten nganggekaken, inggih ladjeng

ke-

nging ka-ontslag.

Mangga para saderek koela atoeri menggalih.

Poenapa poenika moeroegaken dame! manteping manahipoen teti- jang berah? Ngengeti tetemboengan nginggil manah temtoe ladjeng ma- lah gondjing-miring, boten saged marem, boten saged mantep sreg, awit rinten oet. daloesangberah saged

ka-ontslag.

Mila ing djaman samangke malah katah ingkang sa-

mi nindakaken pandamelanipoen kanti sakenjoh-kenjohipoen groesa- groesoe, djer pangadjeng - adjeng onderstand (pensioen) tangeh lamoen sagedipoen kagajoeh. (lnggih wonten ingkang ladjeng saged tam- pi onderstand oet. pensioen, ning poenika namoeng kantoen 5% nan, oepami tijang

100

ingkang saged tampi inggih namoeng gangsalan).

Awit manawi wonten poenggawa ingkang sampoen dienst Jami, blan- dja katah, ladjeng kepetanan le- patipoen ingkang ndjalari sagedipoen ontslag, piridanipoen soepados ke- nginga kagantos mawi kekijatan enggal (jonge kracht.), toer mirah blandjanipoen.

Toch ... '.. . . . .

bezuinigen?

Rak inggih sampoen katah ta para maos kawontenan makaten poenika?

.

Menggah ingkang ngawontenaken bezuiniging makaten poooika rak ing- gih .amoeng ngengeti batinipoen ta!!!

La ingkang ngarah bati? Kedjawi bangsa b e d r ij f kados boten won- ten !

1 e. m bezuinig poei\ggawa, sam- poen njoeda uitgave.

2e. poenggawa sepoeh dipoen- gantos poenggawa enem blandjani- poen mirah.

3e. onderstand oet. pensioen meh boten kangge.

Tigang warni poenika poenapa boten moeroegaken djempol batig- saldo-nipoen bedrijf?

Pandjenengan galih para maos, Ian kaetogna penggalih pandje- nengan. Mila sapoenika ladjeng ka- tah pandamelan - pandamelan ing- kang kawalik dados bedrijf. Atoeran- ipoen ketingalipoen mare m a ken, ning

sadjatosipoen ... nggeringaken!

(toemrap ingka'hg berah ).

Poenapa

sadaj.a

pendamelan ben- djing bade saged dados bedrijf, koela namoeng bade niteni kemawon, na- nging oepami saged estoe kelampah- an poenapa boten namoeng ndeder

,.

30

-

S E RAT K A BAR KATHOLIEK -

Medal sab en din ten Djoemoewah.

widji ingkang boten sae kemawon?

Tjobi para saderek pandjenengan jektosi omonganipoen saderek pan- djengan

ing pareden

F. Soenar.

PONOOKAN - MONDOK.

Gegandengan kalijan oreanipoen sederek Rr. Triati ing Sw. T. No.

36 dd. 5 September

1930

koela bade mewahi amrih saja gamblang kados-poendi rekanipoen soepados sami dene entengipoen. P;intjen prekawis poenika angel sanget, djalaran jen manah boten saged tjotjog, inggih boten saged sreg, djendjem, ajem, senadjan toenggil panoetan pisan; saja toemrap ing- kang beda panoetanipoen. Sarehne kcela sampoen ngalami kalih-kalih- ipoen (kempal sederek Katholiek

. Ian sederek ndjawi sarni dene in

de kost) dados inggih saged nga- toeri wawasan sekedik - sekedik.

Kawewahan saged njela kawontenan ing kiwa tengen: wonten ing kita oetawi wonten ing ndoesoen pisan inggih sampoen nglampahi.

Kangge kita jen bade

in de kost

kedah mawi mingak - mingoek roe- mijin, saja wonten ing kalangan sadjawining Katholiek. Sampoen goernrmpil milih panggenan, kedah taken-taken oetawi niti priksa poendi ingkang pantes dipoentitipi badan- ipoen. Adakanipoen ingkang kedji- bah mrenah - mrenahaken ingkang dados sesepoeh ing rikoe, dja- laran sampoen paham dateng ka- wontenanipoen: Je boten mekaten inggih sinten ingkang sampoen dangoe wonten ngrikoe. Ingkang wadjib rnrenahaken sampoen temtoe ingkang sepoeh, kita wadjib rnanoet sapitedahipoen, awit sedaja- sedaja senadjan beda antjasipoen, inggih sarni ngreksa kawiloedjengan kita;

djalaran awon kita, pijambakipoen inggih katoetoek. Nanging senadjan mekatena kita inggih kedah ngatos- atos, sampoen age - age ngesloepi sarnangsa dereng pirsa kawontenan- ipoen. Jen sepisan lepat adakan inggih angel leresipoen; jen sernpoen nate pindah pondokan adakan boten kraosan, kerep pindah pondokan, adamel awoning salira pijambak, ngawontenaken penjana awon. Ke- djawi jen pindahipoen wonten sebab ingkang absah, oepami katilarpindah dateng papan sanes, oetawi bawa pijambak.

Kedjawi poenika inggih kedah angengeti. le. ingkang dipoenpon- doki waoe gesangipoen ketjompre- ngan poenapa boten, jen ketjom- prengan pandjenengan inggih bade katoet, kamangka sampoen roemaos mbajar samoerwat; wekasan pen- djenengan lad

jeng boten kraos. 2e.

Ingkang dipoenpondoki gadah pe- kareman ingkang mbebajani poenapa boten; jen gadah, pendjenengan gampil katoetipoen; peng - pengan jen boten katoet; tijang gadah ka- senengan tanpa rnadjat; goemarnpil dateng arta, pendjenengan gadah, dipoentemboeng, kados

-

poendi wangsoelanipoen? poenapa wentala boten ngoeloengaken? Ngoeloeng- aken inggih bade . . . ! boten inggih . . . .

I

Harak kodjoer tenan no?! Pendjenengan inggih boten kraos! 3e. Ratjakipoen ingkang mondok poenika taksih sami lam ban.

Lah poenika kedah AW AS!!! Sam- poen mondok ing panggenani poen tijang ingkang gadah anak djaler oetawi estri ingkang sampoen wantji (diwasa), gadah randa oetawi doeda;

en get lo sederek

doek sanding geni kok I

sin ten ta ingkang nginten jen magneetipoen ladjeng kontak. Ang- gen koela matoer mekaten poenika koela sampoen njipaf pijambak, boten teka matoer dora. Saking penggoda ageng, penggalih peteng, inggih gampil ndjomplang mak gentjeng . . . I Adoeh teka me- melas temen ta neh! Nanging ke- prije meneh Wong djeneng lagi kena goda, dikapakake! Poenapa pendjenengan tetah? Ah nama boten gadah welas poenikal Boten noe- loeng malah

ambalesekaken I

4e.

Sampoen mondok ing grijanipoen tijang ingkang awatak boetarepan ( djaler oetawi estri), poenika inggih mbebajani dateng kita sedaja (djaka oetawi prawan). 5e. Sampoen goe- mampil nampeni roeba samangsa sampoen kelarnpahan mondok. 6e.

Jen sampoen mondok dateng salah setoenggiling tijang sampoen remen sandja, ngemoengna saperloenipoen kemawon, mangke mindak kanjana- njana ingkang boten - boten (kirang nrimah tedanipoen, boten kraos, ngraosi awon enz.) 7e. Amrih sami seketjanipoen tijang ingkang mondok kedah roemaosa dados rajatipoen, sampoen roemaos doepeh sampoen mbajar teda, mawi petoeng- petoe- ngan, boten seketja dateng manah.

Ewadene inggih meksa wonten ing- kang mekateu poenika. Taksih katah sanget ingkang kedah dipoenengeti, pendjenengan saged madosi pijarn- bak poendi ingkang prajogi katin- dckaken.

Sapoenika babagan arta ! Kita para Katholiek kedah prewira, jen sampoen mbajar kedah boten ngoe- tjap ngiaosi tedanipoen awon, ki- rang etja, petileman . . . enz.

Kita kedah

saged nginten - in ten

pinten moerwatanipoen anggen kita mbajar teda ing sewoelanipoen.

Kanggge ing ndo soen mbajar

f

15 sampoen limrah ing atasipoen go- longan N. S. Jen sanesipoen inggih mawi tetirnbangan bajaripoen, pin- ten moerwatipoen, soepados boten kesekediken oetawi kawraten. Jen para N. S. mbaj1r f 15 wonten ndoesoen boten rioeroen, mangka kempal sarni prijantoen, nama .

.

. Ewadene koela inggih sampoen nate mireng (soemerep) won ten ingkang njoeda doemoegi f

10- f

12,5. malah ngangge pengantjam:

,,Jen boten poeroen koela bade ptndah saking ngriki." Hi-hi---- hik!! Koewi rak watake botjah tjilikl mbajar semono roemasa kakehan.

Awrati po en dados sesepoeh, boten · tega ngetjoelaken momonganipoen (andahanipoen), awrat-awrat inggih dipoenlampahi. La, sampoen teka poeroenipoen waoe margi s3t111poen katah, nanging rnargi ndjagi raosan awon, sampoen ngantos wonten penjana boten saged roekoen; Ian malih ngawoni sawatawis, djalaran pijambakipoen (sesepoeh, mantri goeroe

),

koewadjiban ngreksa ka- wiloedjenganing kantja (pembantoe), inggih jen ontjatipoen saking ngri- koe bade manggih katentreman (seketja), bilih nan dang kasangsaran, risak gesangipoen, poen sesepoeh ingkang kesinoengan lepa't. Namoeng adakanipoen moeda poenika jen kempal Ian prijantoen sepoeh tem- toe boten seneng, djalaran sedaja kekadjenganipoen bade dipoenpa- langi (mesti kemawon kekadjengan ingirnng nalisip). Moeda ingkang saweg mempeng - mempengipoen sedaja kekadjengan kedah kelam- oahan, toer dereng temtoe sedaja kekadjenganipoen waoe leres; ing- kang saged njoemerepi namoeng tijang ingkang sampoen lebda dateng kawontenan ndonja (inggih poenika tijang sepoeh), poen moeda ngoem- bar hawa nepsoe, gek toemoedjoe dateng kanistan (kasangsaran). Ti-

·

jang sepoeh (Joerah) boten wentala soemerep andahanipoen kados me- katen, Ian inggih gadah wadjib.

Sareng rnoeda waoe dipoenemoet- aken senadjan sampoen dipoenarah- arah, ewadene manah inggih moen- tab, bawaning moeda dereng koe- wawi ngarnpet hawa nepsoe, ngene loepoet, ngono ora bener, manah boten kraos, pados pondokan sanes, ngempali sami moeda; mangka moe- da waoe (ingkang dipoenkempa

li)

gesangipoen . . . . , tjilaka tenan, sida katoet ketjemploeng ndjoerang tenan kowe I JAIKOE DJALOEK- AMOE GOES!!

Kangge huisbaasipoen (tijang ing- kang dipoenpondoki) wah poenika roemaos dipoenoekoem saestoe.

Djalaran poenapa - poenapa boten saged merdika, neda, wedangan, tilem poenapa kedah ngemong da- teng tijang ingkang mondok. Kang-

ge koela pijambak sederek, boten ketjonggah saoepami dipoentoem- pangi tijang. Kados-poendi ta tijang koela mesti dipoenoekoem, rnangka gek ngrikoe (ingkang mohdok) bo- ten ngertos ing wadjibipoen. Badan koela pijambak prekawis neda boten koela temtokaken, jen weteng loewe inggih neda; mantoek saking njam- boet damel dereng terntoe teroes neda, terkadang ndadak maos oe- ta wi tileman roemijin; jen wonten ingkang noempang koela kepeksa boten saged nindakaken, kedah ngemong si penoempang. Wantji sonten boten rnesti weteng loewe, dados inggih dereng temtoe neda;

nanging sarehning dipoentoempangi, inggih kedah ngemong si penoern- pang malih. Bab ngombe wedang mekaten oegi, kedah ngwontenaken wedang ing wekdal ingkang mesti.

Jen boten dipoenwastani boten ngetok - etokaken sampoen dipoen- bajar tedanipoen. Sarehne dipoen- toempangi kantja (tijang) koela ke- peksa boten saged nindakaken poe- napa ingkang ndadosaken antjasing manah koela (ngemoeti kedah nge- rnong kantja waoe), ingkang pan- tjen saking pemanggih koela oetami.

Poen penoempang temtoe inggih rikoeh, arep meloe-meloe ora bisa, (djalaran boten gadah dasar kados makaten), ora meloe djeneng ...

Pendjenengan sadaja saged ngga- gapi pijambak prekawis poenapa poenika! Dados koela tjekak tijang dipoentoempangi poenika ratjak bo- ten saged

merdika,

semanten oegi ingkang noempang. Nanging inggih saged kelampahan santi rrterdikani- poen sarnangsa sarnpoen tjotjog manahipoen Ian gadah watak ba- res - baresan, tegesipoen: "lki lo oeripkoe kaja ngene, kowe apa bisa nglakoni, jen kokon ngloewihi ora

1 bisa, djalaran ija kaja ngono ikoe sing dadi panoedjoening atikoe."

Jen rnanah saged gatoek: ,,ja koewi, sing takkarepake, ora perloe nge- nak-enakake sing ora ana; jen nda- dak nganggo seng-seng soengseng ki kok malah moemetake goendoel, toer begrootinge ...

!"

Sampoen saenipoen nindakaken bares-baresan kemawon, senadjan dateng sinten kemawon; langkoeng-langkoeng da- teng kadang Kathollek pijambak

I

Dene jen pandjenengan bade ngontjati sadaja waoe, sampoen ngantos ngereh Ian dipoenereh ....

pendjenengan kedah meksa salira pijambak, kersaa mandireng pribadi (dedalem pijambak); kangge para kakoeng garnpil; toemrap para poe- tri katah pakewedipoen. Bokrnanawi wonten ingkang ngendika: ,,Doe- roeng bisa! Ora doewe piranti; Sing ngliwetake sapa?" Tjobi koela atoeri mengo, poenika lo, prijantoen poe- nika! Teka poenika saged; kenging poenapa pendjenengan boten saged.

Kita kedah gadah teRad. Jen kae bisa. apa sebabe AKOE teka ora???!

Dene prekawis oeba-rampening ge-

grija

inggih dipoentjitjil saking sa- kedik, sakoewagangipoE;!n. Sam. poen isin, sinten ingkang bade ngisin- isin? Jen ngemoeti poenika saweg nama sinaoe mesti malah welas, mitoeloengi, ngrigenaken amrih pra- joginipoen. SINAOE LO SEDEREK, SINA OE

I!!

Bendjing poenapa pan- djenengan anggenipoen sinaoe ??

Menawi sampoen kagoengan

garwa?

Tjilaka wong kaja ngono koewi??

Boten kirang-kirang rnargi kedangon (tansah mondok) sareng kagoengan

garwa

bawa pijambak LINGAK- LINGOEK kados entoeng. Poenapa aneh ???? Boten ! Nek kidoeng lo mengko !? Saroe sederek! Wis ka- goengan garwa teka doeroeng prigel anggone omah-omah! Hi-hi-hiiiiik! ! Ingkang dipoendjagi sanget sarnpoen ngantos samangsa keblowok ladjeng njeneng tijang sanes. Kados oepami sampoen kagoengan garwa gempoer betengipoen oetawi borot kendil- ipoen, anggenipoen mboenteti angel Beda jen taksih idjen. Senadjana boten neda oepaminipoen, inggih namoeng dipoenraosaken pijarnbak.

Ngeloe moeles badanipoen pijambak ingkang njanggi.

REGINIPOEN LENGGANAN SWARA TAMA 1 taoen

. f

6,-i

. f 3,-

. f 1,50

njoewoen kabajar

.

roemijln.

l/2 ' ..

3 woelan

Adresipoen Redactie Ian Administratie IGNATIUS-COLLEGE

DJOK.JAJ ARTA.

']la sri 795. i

~~~~~~~siP,_°~n, . • ~~

~~~~~~~tm1 . .Y•t.6 ~~

Drukkerij .. Canlslus" DiokJa.

Dene bab rentjang saenipaen mendetpamilinipoen pijambak ngiras mitoeloengi; toer rnesti senengipoen, roemaos dipoenrengkoeh, watak- ipoen jen taksih sederek poenika- ratjak gadah pambekan doemoewe, beda Ian tijang sanes. Dene bab begrooting, bokmanaw\ boten min- dak oetawi mindaka inggih namoeng sakedik tinimbang mondok. Nang;ng batinipoen matoempa-toempa; mer- dika, ajem djendjem, ngertos tjara- nipoen gesang, mitoeloengi tijang (rentjangipoen) enz. Mila saking atoer pamrajogi koela tinimbang in de kost, angoer tekad-tekadan grija pijambak, begdjan - begdjan. Sfog sapa NEKAD bakal MENANGi J!.!

Lah po en i ka lo para saderek, lang- koen g-langkoeng moeda (prija) Ka- toelik moegi kagatosna. Samp{)en ngantos ketoengkoel dados damel- ipoen lijan. Soemangga koela pe- poedji sageda mekaten sedaja . Sampoen ta mesti senengipoen.

Koela sampoen nglarnpahi kokl!!!

Wasana jen wonten lepat koela moegi paringa pangaksama.

Sederek pendjenengan

TJIPTAMAJA.

EC O NOMIE.

ING SAPOETJAKING PANGGOENG ECONOMIE.

(Sambetipoen wawasan bab pang- gaotan Zan pandamelan).

Ing Sw. Tm. no. 43 koela aoggelar bab eban - ebahaning donja pang- gesangan ing sapoenika ingkaog mar- gi kekirangan pandamelao.

log beboeka koela sampoeo pre- tela bilih kaoem nasijonalis sampoen boten kesoepen bab poenika, na- moeng kita bebadan Katoelik Na- sijonal kedah ndjagi soepados sam- poen ogantos kantoen.

Kadjawi fonds nasijonal, import Ian exportzaak nasijonal kados ing- kaog koela atoerakeo, panggaotan sanes boten kirang iogkaog medal ing tengah - tengah kita ing djaman modern poenika.

Kaela sapoenika ngadep ,,Panda- wa," satoenggiling serat padintenan iog Djawi Kilen, ingkang semoeni- poen bade ngojak Biotang Timoer.

log rikoe koela sampoen soemerep jen ada panggaotan ing tengah-te- ngah kita kaoem Indonesia sampoen noetoeti ada bab ngojak kesagedan.

Kadosdene madegipoen Nera, ada Cursus Zelfstudie ingkang dipoen- pirnpin Dr. Samsi, Firma Setia, ing- kang sarnpoen gadah toko 19, ver- taalbureau Goetama ing Weltevre- den lss. ingkang sadaja nelakaken bilib kaoem Indonesia boten tilem ing babagan poenika.

Mila sampoen saleresipoeo jen ing madyaniog bebadan katoelik Indo- nesia kedah pinanggih sedajaning winih toemrap sadaja actie: verze- kering, dagang, bank, vertaalbureau, nieuwsageotschap lss. soepados jen actie Indonesia oemoem mateng lan pepak, kita ioggih sampoen sijaga.

Mila, koela . satengah goemoen, soemerep jen ing Solo Ian Dk. sam- poen wonten C. C. (winih kangge nieuwsagentschap Katoelik), wonten sogokan bab ada Jan tradjang ka- toelik-juornalisme (karembag ing sa- djawining Sw. Tm.), C. C. kekalih waoe mendel kemawon Wooten se- bab ingkang wigatos? rikoeh? poe- napa malah njingkoer dateng so- gokan waoe? Kaela boten terang.

Namoeng koela pitados, bilih sadaja pandjangka oetawi ada poenika pra- jogi katindakaken mawi preoatan.

mawi nalar ingkang katata, Ian ma- wi wekdal ingkang katemtokaken.

Sambet bab njamboet damel ing- kang mawi prenatan lan nalar ka- tata poenika koela kemoetan ore- anipoeo sederek l?l ing Swara Tama no. 15, katja 1 kolom lll anggeni- poen njetak -ojetakaken bab gina.- nipoen fonds, Ian melehaken kala Mr. Sartana propaganda bab damel

•) Uncle Sam, oetawi: U. S. A.; And ...

(2)

KING PAKEMPALAN.

- -- ---".an K. W. Blitar 12 - 10 - '30.

.. m boeka.

Pangarsa boten saged rawoeh, dipoenwa- kili panitra. Rama Parampara oegl botcn saged rawoeh. Warga ingkang rawoeh 9, tamoe tiga.

Maos notulen. Mej. G. Moertinem miterang dateng bestuur, bab oesoelipoen Heer Sindoeperwata, soepados ngwootenaken parepatan ingkang ngrembag bab roewet- rentenging para warganipoen: Panitra paring wangsoelan, bilih dereng katindakaken, awit taksih ribet. Heer Sindoeperwata nerangaken sae Ian perloening pakempalan kasebat, ma- lah d1poeorembag ngantos dedreg. Poetoes- anipoen: ltjaling roewet-renteng waoe sarana wengkoe-wlnengkoe.

M a o s s t a t u t e n Pangroekti Laja.

tatuten awaos Ian kaabsahakeil. H.R. ka- r bag P;'.ln mlampah. Bestuur oesoel: arta da· pah kapendet 5 °/1; kangge kas P. L., d ·oedjoeki.

K o e :! r a n. Bade toembas pasiten kaogge koeb11eran. Anggenipoen ngoepados arta sarana njotwoen dana sakadaripoen

banda ~ nasijonal. djer fonds poenika boten sanes boten lija nama teges

;:tnda oetawi tandon doewit.

Keleresan koela tangi tilem waoe mak tjeg njepeng boekoe kiotoenan saking Oom Sam*) ingkang neranga~

ken akalipoen nglempakaken arta.

Boekoe waoe tjarijos makaten:

,,Oepami prijantoen, pandjenengan bade jasa grija, sampoen jasa pan~

demen rampoeng, Iadjeng kantoen ngedegi tembok lan sapitoeroeti- poen. Kantoen ~ kantoen ing wantji endjing woengoe sare paodemen waoe modot, toekoel tembok, kori, tjendela Ian pajonipoen ngantos rampoeng . . . . ! poenapa pandje- nengan boten soeka mawarta soeta?

Ian jen kersa, pandjenengan saged daa:iel pandemen ingkang elok ka- dos atoer koela poenika waoe. Bo- ten sarana moendoet lotre oecawi moendoet radja peni, nanging sara- na njelengi mawi atoeran ing- kang mesti. Oepami pendjenengan kagoengan kapitaaI £ 10.000 ladjeng dipoentjelengi mawi anakan 61

/2

°1o

nak-kemanak, 20 taoen mal1h arta waoe sampoen dados f 35,236.01 ! l Ta, poenapa boten nama pandemen .:oekoel pijam bak? Oepami, oan-da- lem blandja £ 350,- saben woelan kersa ngoerbanaken f 83,33. Bakda 20 taoen, meh pensioeo, pandjeneogan bade katengga_ing banda ageogipoeo

£42.254,75!! kawandasa kalih ewoe!!"

Boekoe waoe gadahanipoen M.

Forman Company ing Chicago,"*) ingkang sagah njimpen arta saking poendi kemawon lan mawi anakan apes 6°/0 setaoen.

Manoet serat - serat saking Com- pany waoe, mawi foto warni-warni, katjeta anggenipoen soeka sareman arta pinten - pinten waoe margi sa- rana jasa grija ageng ~ ag eng pin ten- pinten, 26 loteog oetawi langkoeng, ladjeng sami kasewakaken. Manoet babadipoen, ingkang ada ~ ada Com- pany waoe asii saking Schotiand, dateng ing U. S. A. dados wewa- kiling spaarbank ing Schotland. Na- nging dangoe ~ dangoe bawa pijam- bak, ngantos sapoenika oemoem ka~

soemerepan ing sa~Amerika. Dene lenggananipoen ingkang katah pijam~

bak saking U.S. A., Schotiand Ian nagari W alandi.

Kados bab poenika tjekap saman- ten roemijin, sanes dinten kaladjeng- aken ngiras pantes naiiti Roeslan kados-poeodi economienipoen.

Saking sakedik selot - selotipoen para maos priksa riogke11an wawasan economie ing sadonja dalah tbeorie- tbeorienipoen pisan.

Kantja lami

AND AJA.

KAS DOESOEN.

Limrahipoen ingkang dipoenwas- tani kas doesoen poenika, jatra gadahanipoen doesoen. Meh sadaja doesoen ing tanah Djawi sami ga- dah kas; dene ingkang njimpenaken arta kas waoe nagari.

Waoe koeia sampoen matoer bilih kas doesoen makaten jatra gadahanipoen doesoen; mila ke- ngingipoen kaangge, inggih namoeng jen kangge kaperloeaning doesoen;

kadosta kangge njaekaken margi- margi doesoen, kreteg, kangge toembas medja -koersi, lemantoen, kasoekakaken wonten ing kloerahan, kangge kapreloeaning serat-sinerat, kangge dame! bale doesoen Isp.,

· ingkang mila dados kabetahaning

·doesoen. Dene katah kediking jatra kas doesoen satoenggal-lan satoeng- galipoen boten sami, wonten ing- kang f 1000, f 2000, malah wonten doesoen ingkang anggadahi kas langkoeng saking f 5000 (gangsal ewoe roepijah).

Jatra samanten waoe boten nami sakedik, katimbang katoembasaken medja koersi, kadamel tjantas-tjan- tasan ijasa bale doesoen Ian sapa-

*) Uncle Sam, oetawi: U.S. A.; And.

**) The Science of Fortune Building, oe- tawl kawroe-h nglempakaken Banda; Copyright 1927, George M. Forman &Company: And.

dateng para warga Ian tijang Katolik sadaja ing Blitar, sarana kaoebengan lijst.

Pambikaking Gredja Lempong (Med a r i ). Neda oeroenan, dipoeoroe- djoeki oeroen f 5 (gangsal rocpijah) saking kas K. W.

P it a k en a n. Padoeka Rama Sebas- tiaense moendoet, soepados dipoenwonteni Zangkoor Djawi kangge jen njaosaken koerban Mis Soetji djam 6 endjing, poe- toesanipoen goemantoeng dateng bestuur.

Verslaggeefster.

Paloepi Darma Blitar.

Redaksi tam pi pawartos makaten: Sampoen tigang woelan sepriki ing Blitar wonten pakempalan P. D. tjabang enggal.

Ingkang dados warga pangreh 3. F. Pardja pangarsa,

J .

Moedjari panitra, R. Soejitna hartaka. Dene warga limrah Ian aspiranten- ipoen loemajan. Moegi-moegi tjabang P. D.

Ing Blitar sageda widada tansah mindak- mindaka warganipoen, kataha wohing sem- bahjanganipoen.

noenggilanipoen kados ingkang sampoen kaseboet ing nginggil, poenika kados langkoeng prajogi kangge njaekaken ekonominipoen tijang doesoenipoen pijambak-pijam- bak (kaiampahaken satjaraning bang doesoen.

Para maos temtoenipoen sam- poen damang bilih panggesangan- ipoen para tijang doesoen poenika srana tetanen, Ian oegi priksa bilih gesangipoen kantja tani saperangan ageng sami katjingkrangan, dene sebabipoen inggih warni - warni, kadosta: saking sakedikipoen ga- dahanipoen siti, saking kiranging pangatos-atos ingkang ladjeng ndja- lari katjetjep ing lintah darat sapa- noenggilanipoen.

Tijang tani poenika ingkang dados njawaning panggesanganipoen ing- gih siti (sabin oetawi tegilipoen).

Dados samangsa sitinipoen oetawi pamedaling sitinipoen katjepeng tijang sanes, gesangipoen inggih la- djeng nama gesang - gesangan, te- gesipoen: gesang kanti katjingkrang- an, taksih anggenipoen kangelan sampoen boten kedoeman, djalaran siti taksih gadahanipoen pijambak pamedal sampoen boten nggadahi hak.

Kawoeningana para maos, kawon- tenanipoen tijang tani ingkang sami doemawah ing katjingkrangan poe- nika saperangan ageng sami nggan- tosaken sabinipoen dateng tijang soegih ing kanan keringipoen, dene pradjandjianipoen roepi- roepi, oe- pami: A gadah sabin 1/2 baoe dipoensamboetaken jatra dateng B.

f 100, - A sagah njoekani sepalih pamedaling sabinipoen saben pa- nen. Sanadjan sampoen 50 taoen pisan manawi jatranipoen B f 100, - dereng wangsoeI inggih taksih lestantoen saben A panen, B tampi bagean sepalihing pamedal. Ingkang makaten waoe limrahipoen boten saged neboes. Anggenipoen A ngan- tos gadah samboetan margi keki- rangan, jen pokoking pamedal kan- toen sepaiih, mangka taksih kedji- bah ngragadi anggenipoen ngarap siti; kekiranganipoen tam toe saja ageng, mila saja mokal sagedipoen neboes; adakanipoen malah me- wahi samboetanipoen, ngantos ke- lampahan namoeng tampi 1/cning pamedal, maiah saged kelampahan kamplo (boten nampi pamedalipoen babar pisan); mangka samangsa dados lebaran inggih kepeksa toe- mandang ing dame! nggarap sabin, sareng sampoen panen kantoen ngemoet dridji.

Wonten malih ingkang makaten A njamboet dateng B sagah njoe- kani 1/ 2 pamedaling sabinipoen sa- ben panen. Margi kekirangan A njamboet malih dateng C oegi sagah njoekani sepalihing pamedalipoen sabin saben panen. Dados poen A sa- ben pantoenipoen sepoeh namoeng kepandoeman doendoem, 1 /2 dateng B, 1/ 2-hipoen malih dateng C. Wonten malih pradjandjian makaten: sada- ngoenipoen A njamboet dateng B, pamedaling sabinipoen A lestantoen B ingkang anggadahi sepalih oet.

sadaja, nanging jen boten saged neboes salebetipoen samanten taoen sabin tetep gadahanipoen B. Ma- katen sapitoeroetipoen kekatahen sanget oepami koela atoerna sadaja bab kawontenanipoen pradjandjian samboet kapi samboet ingkang koela soemerepi wonten ing padoesoenan.

Malah kerep kemawon koela mrang- goeli tijang toembas sabin oetawi pakawisan sarana kabetahan ing sadinten-dintenipoen oepami: srana oewos saking sabatok, 2 tjangkir,

1/ 2 beroek, sapares mantji, enz. Sa- reng sampoen djangkep sataoen oetawi kalih tengah taoen dipoen- petang sampoen ngiempak f .. , - wasana ladjeng dateng ngasistenan (kantor A.W.) oetawi kawedanan kan- ti loerah Ian tjarik doesoen preloe nekseni jen sabin of pakawisan- ipoen pak tinoeloeng sampoen dados darbekipoen Mas Peno e- l o e n g waoe. Hara poenapa boten memelas makaten poenika? poenapa Mas penoeioeng kaseboet nginggil

sabangs

poensin ~ .::r.. (bol. Ji- goelaken 1 nanging ...

Sapoenika mangsoeli L atra kas doesoen, poenapa bote.. Jaja praj.o~i. l~n oetami, manawi kangge nggthkt ltntah darat mbaka sekedik (mitoeloengi tijang mlarat). Dene tjaranipoen makaten:

E

poenika na- moeng oepami lo!

Ing sarehne pawitaning pangge- sangan (sitinipoen) kantja tani ing- kang mlarat2 poenika rdtjak sami doemawah ing tanganipoen tijang ingkang sami katjekapan. Ingkang taksih katjepeng ing kantja mlarat namoeng kantoen doran, patjeg tambah boentoet garoe Ian garan arit alias kangelanipoen, djalaran pa- medal sampoen dados darbekipoen tangga tjekap ingkang sampoen mitoeloengi roemijin. Lha ingkang makaten poenika jatra kas doesoen kangge neboesaken sabinipoen kan- tja tani ingkang pamedalipoen ka-

t~da oeret (lintah darat); dipoenwi- witi saking gantosan alit pijambak;

preloenipoen:

- Sepisan: jatra saged njekapi, awit oegi wonten gantosan siti ingkang namoeng f 10, f 20, f 30. enz.

- Kaping kalihipoen: ingkang gantosan sekedik poenika Iimrah- ipoen, inggih gadahanipoen tijang mlarat, dados ingkang preloe di- poenpitoeloengi roemijin.

Dene manawi wonten gantosan ingkang sami inggih dipoensareng anggenipoen neboesaken, samanten waoe manawi jatra njekapi, dene manawi boten njekapi inggih di- poenoendi oetawi dipoenpilih poendi ingkang mila Iangkoeng perloe di- poenroemij inaken. Makaten sala- djengipoen, dangoe - dangoe mbok- manawi saged neboesaken sabin- ipoen tijang-tijang ing doesoenipoen pijambak, Ian mbokmanawi saged kelampahan dados Ian leboering woeker itjaling oeret-oeret waoe.

( VAN LITH-STICHTING. )

l''''''''''I

JEJASAN enggal poenika sagedipoen madjeng

goemantoeng dateng pandjenengan sadaja.

4444444444

Penningmeester V. p/a 2e. Convict L. S.

J

MOENTILAN N. I. S.

Ee Iha prakawis wangsoeling arta kas kasoepen, kodjoer ane, mangke jatra kas doesoen telas, ladjeng dados mlarat, boten saged mitoe- loengi malih.

Sapoenika tjaraning mangsoel- aken makaten:

Oepami kas doesoen neboesaken sabinipoen A f 100, sabin waoe 1 taoen pamedalipoen f 60,- oetawi f 30,- (samangsa). A saben mangsa kedah mbajar dateng kas doesoen f 10 saben panen oetawi f 20 sa- ben taoen. Sasampoenipoen 6 oet.

7 taoen sah, dados kas doesoen gadah bebaten sakedik; Mas A ing- kang saoepami sabinipoen lestan- toen wonten nggantosan namoeng bade tampi 1/ 2 ing pamedal, toer sanadjan 100 taoen pisan jen de- reng saged neboes, sabin boten mantoek. Jen dipoenpitoeloengi kas doesoen kados ing nginggil, sasam- poenipoen 7 taoen saking dipoen- pitoeloengi kas doesoen, sabin

I

dados darbekipoen A pijambak toer tampining pamedal ingkang soewaoe namoeng 1 / 2 sapoenika dados 2/ 3•

Sasampoenipoen 7 taoen tampi 1 OO°lo-ning pamedal.

Kedjawi poenika jatra kas doe- soen oegi katoembasaken piring tjangkir enz. (kabetahanipoen tijang gadah dame!). Samangsa ing doe- soenipoen wonten tijang kasripahan, betah ngangge pirantos waoe kanti gratis (tanpa prabeja), namoeng jen wonten ingkang risak kedah nglin- toni ( dangoe-dangoenipoen salebet- ipoen saminggoe) dene manawi ingkang betah ngangge waoe tijang gadah dame! mantoe, tetakan enz.

(tijang seneng-seneng) kedah njewa

1/ 2 hing pasewan limrah. Jen won- ten ingkang risak pranatan idem nginggil. Jen kasewa tijang sanes doesoen sewan limrah (tanpa me- dak), jen tijang kasripahan, mangka tijang sanes doesoen, bade ngangge pirantos kedah njewa 1/ 2 sewan li- mrah.

Sokoer jen saged ngiras nandjak- aken verbruik - cooperatie; poenika saja oetami.

Dene toemindakipoen sadaja waoe

kedah dipoenawat-awati A.W. oeta- wi Wedana, tjekakipoen kedah di- poenawat - awati nagari roemijin.

Poenapa para A. W. oetawi We-

dan~ sami boten karsa bijantoe oe- taw1 ngawat-awati toemindakipoen?

Temtoe kresa, djer para prijan- toen kaseboet c. s. poenika oegi dados panoentoening bangsa ing-

ka~g moerih karahardjaning negari, ket1.ekap~ning kaoem krama, kadjen

k~nngantng bangsa Ian koentjara- nmg tanah woetah rah kita. Dados boten namoeng pangajomaning pa- nar,ik paos kemawon.

Ee samanten poenika manawi pamanggih koela ing nginggil mila maedahi ageng dateng para kawoeia ingkang katah-katah. Dene manawi doesoen sakinten sampoen toemin- dak pijambak inggih dipoentjoei- aken. (Bok tjobi sampejan voorstel poenika wonten ngadjenganipoen para prijantoen ing panggenan sam- pejan .. Red.)

Tijang doesoen H. TjITRA.

EC 0 N 0 MI E.

KATOER PARA PRijANTOEN JOGJAKARTA: KITA LAN SA-

NES - SANESIPOEN. I Para sad. koela R. K. ing Jogja- karta sampoen dangoe koela kepe- ngin matoer wonten ngarsa pandje- nengan sedaja, nanging margi alangan warni-warni Ian adjrih bokmanawi bade ingeseman, djalaran ing a- tasipoen namoeng sakoela sepinten ta kasagedan koela? Teka tjoeman- taka atoer pamrajogi Ian soemagah- sagah nandangi atoer waoe, sana- djan saleresipoen tjoto. (Jah ja tjoto-tjoto angger toemindak, tim- bang djempol ning meneng).

Manoet ebahing djaman, sapoe- nika poenika djaman madjeng ing sedajanipoen, boten sah koela oedar sampoen priksa sedaja. Sad. R. K.

oegi boten kantoen. Kempal-kem- palan amrok, sekolah - sekolahan mblabar kados djamoer dipa, na- moeng setoenggal ingkang radi se- saki ten, oeger radi mrintis )adjeng kaparag ama, sampoen wiwit taoen 1923 saengga sapriki sesakiting cooperatie ing Jogja tansah woek tanpa dados, manawi boten woek inggih ambjar, dados meksa dereng nate saged dados koetoek, ageng- i poen dados sawoeng of babon.

Nate dados koetoek ning ladjeng sinamber woeloeng. Lah tamtoe da- dos geger-gegeran; sigeg.

Koela nate maos ing Swara Oe- moem bilih ing Soerabaja coopera- tie poenika wah sampoen le nritik kados mlindjo saben k/p saben gang saben doesoen wonten toko coope- ratie. Semarang oegi idem, lo kita ageng-ageng kok malah saged toe- mindak. Jogja kados-poendi? Mlem- pem poenapa boten saged toemin- dak?

E,

kok le aeng temen ja. A.

Boegel kok nganti mindoe, kana kang bisa kok kene gak bisa, ki pije ta? Para prijantoen pamanggih koela oeger dipoensantosani inggih saged. Nanging kedah dipoenkan- teni kasetyan, liripoen sing nindake ja setya, lengganan oegi setya, te- gesipoen mestekaken toem bas da- teng cooperatienipoen ing sadaja samoekawis kedah kresa, sanadjan ragi awis sekedik. Tjobi koela tja- osi dongeng bab cooperatie Mata- ram ngedali wonten ing sekatenan nembe poenika bikak restoran; be- kakas sedaja njamboet lid ingkang gadah Ian njewa, koki garwa lid ingkang sami saged, djongos lid pangangge kedah Tjara Indonesia.

(pantalon koeploekan) dipoenawisi keras boten kenging main mata! regi- ning daharan ngoengak restaurant sa- nes. Daharan kedjawi ratengan sedaja Djoeal commisie dados boten kilak mawi arta roemijin, inoeman oegi mekaten bab bebaten koela boten mireng, namoeng bakda sekaten, cooperatie waoe saged nambahi dame! wasscherij toko Ian kleerma- kerij toewin combinatiean barbier enz. poenika inggih dipoenkanteni kasetyan, kabaripoen poenika mawi aandeel

a

f 10.- sedaja ingkang toembas aandeel sami dados propa- ganda dateng sinten kemawon ma- nawi mriksani sekaten sampoen kesoepen Restaurant Mataram. Lo sad. tjonto, langkah kita sageda ndjadjari cooperatie waoe, sampoen kok trimah kendel kemawen. Soe- mangga dipoentandangi saestoe.

Pangadjak koela dateng para pri- jantoen Jogja kita, poenapa sami kersa sami moendoet betah dateng golonganipoen pijambak? Poenika menawi anggen koeia dame! toko saged madeg, toko waoe kedah di- poensantosani saestoe gagasan koe- la kedah dame! aandeeI

a

f 10.-

en

a

f 5.- menawi boten wonten ingkang kersa dados koerban, ing babagan poenika A. Boegel sagah pados. Ing Canisius Drukkerij ka- tah ingkang sami lebda ing bab poenika, prajoginipoen sad. djem- polan Can. Drukkerij koela atoeri

rembagan kalijan koela soepados rantjag enggal toemindak boten kok namoeng kabar-keber kemawon.

K. W. Jogja kados-poendi accoord boten andaran koela, koela tawek- aken soepados kaajoman of kada- koe pisan. R. W. poenapa kersa mbijantoe kapitaal?

Ing wasana njoewoen aksama.

Tern. Kls. Den 18-10-'30.

A. Boegel.

0 ND ER WI JS.

TAMAN SISWA JASA PAMOE- LANGAN.

Kirang langkoeng sawoelan sa- P'.iki, ing Grabag bawah Magelang d1p?enwonteni pamoelangan H. I. S.

denmg pakempalan Taman Siswa.

Nalika koela mireng jen pamoelang- an sampoen wiwit bikak, moerid- ipoen sampoen wonten

±

35. Kabar bajaranipoen ratjak saringgit. Pri- jantoen B. B. katingal ageng pem- bantoenipoen bab wragad. Para loerah sami oeroen wragad f 5 (jen

~oten flO) poenika kenging katjitjil mg saben woelan.

Saking pangandikanipoen Hr.

Schoolopziener Magelang dateng koela, sekolahan waoe dipoennamani ,, Wilde School." *)

Pramila radi dipoentliti oaniti priksanipoen S.

0.

kasbat d'ateng

pamoelangan kasbat nginggil.

Grabag pantji betah pamoelangan Walandi. Tandanipoen katah lare- lare bawah Grabag oet. kita Grabag ingkang dipoensekolahaken dateng Magelang.

Ingkang kagoengan ada ngwon- tenaken pamoelangan H. l. S. waoe Ingkang Wedana Grabag (ingkang soewaoe. Malah kados-kados Missie inggih kagoengan nijat nedya ngwon- tenaken

H.

I. S. of Schakelschool wonten ngrikoe. **) Kala semanten saking pangar.gkah wragadipoen pamoelangan wloe bade dipoen- sangga tijang (para loerah doesoen) Ian prijan~oen-prijantoen ing Kawe-

da~an Grabag. Dados pamoelangan lad1eng gadahanipoen para prijan- toen sa-Grabag. Nanging poetoes- anipoen ladjeng kapasrahaken da- teng pakempalan T. Sw. engga kelampahan madeg poenika. Ins samangke taksih njewa papan (grija) dereng wonten ing grija pamoe- langan.

Pamoedji koela moegi pamoe- langan poenika damela mantoen dateng ngoronging lare-lare Grabag dateng pamoelangan Walandi.

* * *

Margi wontenipoen pamoelangan poenika, koela ladjeng kengetan

~~teng omongipoen satoenggiling

!tJang dateng koela, mekaten:

le. Taman Siswa poenika sa-

!oenggiling pakempalan gadahan- 1poen golongan Theosopie. (sasoe- merep koela, poenika boten njata.

Red.)

2e. T. Sw. satoenggiling pakem- palan ingkang toedjoenipoen na- moeng bade minteraken bangsa, langkoeng· langkoeng bangsa Indo- nesia. (leres! Red.)

3e. Anggenipoen ngedegaken pa- moelangan-pamoeiangan boten poe- roen nampi subsidienipoen

K.

Goepermen. (njatal Red.)

4e. Pamoelangipoen, prenatan nampi moerid, liboeran Ian eisch- ipoen piwoelang boten poeroen manoet atoeranipoen Goepermen.

(Mila poenika bokmanawi anggen- ipoen S.O. mastani ,, Wilde school."

Red.)

Se. Ratjak piwoelang ing pamoe- langan Tam. Sis. langkoeng inggil tinim bang pamoelangan Goepermen, ananging diploma saking pam. Tm.

Sisw. boten dipoenaken sami kalijan diplomanipoen moerid ing pamoe- langan kagoenganipoen K. Goep.

(poenika kenging pandjenengan nja- takaken pijambak. Red.)

Kasbat 5 bab nginggil poenika.

Rehning ko~la dereng ngretos kanti terang njata Ian botenipoen; mangka koela kepengin ngretos djalaran asring wonten kanggenipoen. Mila manawi wonten ingkang karsa ne- rangaken dateng koela, salah sa- toenggiling para maos oetawi Rama Redactie, o saiba seneng koela Ian sadereng sasampoenipoen koela ma- toer sembah noewoen.

Sokoer bage manawi anggen- ipoen nerangaken kanti satjeta-tje- tanipoen toer wonten ing taman Sw. Tm. ngriki. mBokbilih migoe- nani oegi dateng ingkang dereng ngretos sanesipoen koela.

Poen Moedatanja.

*). Poenika saleresipoen .. pamoelangan ingkang leerplanipoen boten dipoenanggep absah deoing Goepermen. Pandoegi koela, sekolahan Taman Siswa ingkang sae boten kenglng dipoenwastani makaten, djer leer- planlpoen pantji kadamel Mda i.p. nationaal.

Red.

**). Boten sijos, margi Grabag taksih ka- liten kangge H. I. S. Toemrap Schakel oegi boten toemindak, djalaran Ing ngrikoe boten wonten onderbouw. Red.

Referensi

Dokumen terkait

Hasil penelitian menunjukkan bahwa vaksinasi yang dilakukan pada saat broiler berumur satu hari di pembibitan hanya mampu menghasilkan titer seropositif sampai umur 13

Groenewold, de Bruijn & Bilsborrow و يگدیینامرد کبییس ایینورک بارطییضا يم تییفگ ناوییت نامه ییرظن رد هک روط ۀ ،دیش هرایشا نمگيلیس يگدینامرد هب هدنامرد دارفا ليلد کش تيلباق و