• Tidak ada hasil yang ditemukan

SERAT KABAR KATHOLIEK

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2023

Membagikan "SERAT KABAR KATHOLIEK"

Copied!
4
0
0

Teks penuh

(1)

RAGAD ADVERTENTIE:

Kabar premili 1 I - 30 temboeng f 1. - Langkoengipoen, saben 10 tembocng oetawi kirang: f 0,50.

Advertentie limrah: f 0, 15 sagaris;

(apes: f 1.25).

Moendoet kapatjak langkoeng saking sa- pisan, oetawi moendoet dados lengganan, tepang rembag roemijin kalijan admini- stratie.

Hoofdredacteur:

B. S 0 EM ARN A

kabantoe

REDACTIE - COMMISSIE.

Satoenggaling sekolahan on- derneming ing provincie Djawi Kilen, ngoepados: goeroe ban- toe Kath., wedalan Normaal- school ingkang sampoen ka- goengan garwa.

Blandja f 15. sanginggiling blandja goepermen; poenapa malih grija Ian lampoe vrij.

Serat panjoewoenan kakintoena doemateng secretaris Canisius- stichting ing Ngajogjakarta.

PRADJA RAHAJOE.

KABET AHAN INGKANG PAN- TES KAPANGGALIH.

Kapranan manah koela, nalika - sapriki sampoen ragi dangoe - koela maos ing Sw. Tm., bilih ing Moentilan K.W. ngedegaken tjabang kawastanan Oebaling Katresnan Ka- tholiek; poenapa malih nalika W.

K. oegi ngwontenaken sectie 0.K.

K. oegi. Pamoedji koela namoeng moegi pakempalan kados makaten poenika sageda soeboer, ngedalaken woh katah; poenapa malih ladjeng katiroewa ing saderek Katholiek sanes panggenan. Prakawis ingkang kantoen pijambak poenika saged- ipoen klampahan, manawi kala-kala pakarjanipoen kapatjak wonten ing Sw. Tm. oepaminipoen. Poenika sanes pamer, malah apostolaat srana toelada, djandji nijatipoen sanes pamer.

Poenapa djalaraning kapranan koela kados kaseboet. Margi pakem- palan 0.K.K. oetawi ingkang ngem- peri poenika koela kinten ingkang saged mitoe!oengi kabetahan ingkang sampoen dangoe asring dame! kra- osing manah, tanpa saged mitoe- Joengi. Dene kabetahan waoe kalih warni: rohani kalijan djasmani. Ke- kalihipoen kerep gegandengan.

Kabetahan rohani oepaminipoen ingkang koela sipat1 pijambak:

Ing doesoen M. naiika semanten wonten !are sawatawis ingkang sampoen kabaptis, poenapa margi sakit poenapa boten_, koela boten ngertos - ingkang setoenggal sam- poen ageng nanging dereng mambet piwoelang agami; satoenggal malih lare estri sampoen tamat angka kalih goepermenan (mangka tjelak angka kalih missie), margi kirang piwoe- lang, kendo ing agami; satoenggal malih, baptisipoen margi sakit;

sagedipoen kopen soekmanipoen, menawi kasekolahaken ing sekol:lh- anipoen Missie; nanging tijang se- poehipoen kekirangan, boten saged ngwontenaken pangangge Ian baja- rani p-oen.

Kadjawi poenika, ingkang sanget gandengipoen kalijan kabetahan djasmani, inggih poenika betahipoen tijang Katholiek katoewen saderek Katholiek, margi kapijambaken. Koela ladjeng kemoetan pangadjakipoen meneer S. bakda retraite taoen ...

soepados para saderek samia dados visitatortjes. Panambang tjes kadjawi atages alit - alitan, oegi visitator (Djaw. ingkang noeweni), ingkang moeroegaken tjes ajeming manah.

Kabetahan rohani ingkang oegi saged gandeng kalijan djasmani, oepaminipoen malih: kakirangan- ipoen pangertos dateng panggoela- wentah gandengan kalijan bab pa- nganggenipoen !are alit, ingkang asring boten dipoenawer - aweri babar pisan.

Bab kabetahan djasmani boten oesah pandjang - pandjang, inggih poenika kekiranganipoen banda, ngantos klampahan !are kawedal- aken sekolahipoen margi boten saged njanggi sangoenipoen sadin- ten -dintenipoen, mangka bajaran- ipoen sampoen bade kasanggi sa- derek.

Para saderek, poenapa sanes wadjib pandjenengan, ingkang ka- paringan gadah, mitoeloengi dateng ingkang boten gadah? Dene bab sarana toewin pratikelipoen tetoe- Joeng koela soemanggakaken dateng para K.W.-K.W. oetawi W.K.-W. K.

6 Juni 1930

-

-

SERAT KABAR KATHOLIEK

Medal saben dinten Djoemoewah.

Katresnan boten kekirangan aka!, manawi oeroebipoen ageng, temtoe gampil moebalipoen manawi boten kekirangan kadjeng obong; dene kadjenging katresnan i.p. kabetahan, djer tetoeloeng poenika wataking katresnan.

Ewasernanten kvela blde nja osi atoer sakedik, ingkang langkoeng- langkoeng toemoedjoe dateng sa- derek ingkang wonten ing pang- genan ingkang dereng gadah K.W., nanging sampoen wonten k. w.- nipoen i. p. wonten saderekipoen Katholiek toewin magangan baptis.

Saderek waoe kenging kagolong dados kalih: 1°. Saderek ingkang kalebet gadah, i,p. kandel dedasar- ing agami toer gampil tampi Sa- kramen - Sakramen margi gampil sagedipoen dateng kita, gadah se- serepan prakawis agami lss. toer gampil anggenipoen ngindakaken, poenapa malih gadah pamedal ing- kang mes ti to er tjekapan. Ratjaki poen grijanipoen wonten centrum oepami ing kadistri.kan oetawi ngasistenan.

2°. Saderek lngkang ratjak manggen ing doesoen, ingkang boten gadah i. p. kosok-wangsoelipoen saderek golongan 1°, Katholiekipoen dereng dangoe, boten saged kerep dateng kita sowan Gredja, mangka saweg tamat standaardschool, toer ngang- goer; kadjawi poenika ingkang ke- kirangan kados sampoen kaseboet nginggil.

Sagedipoen wonten O.K.K. oetawi o.k.K. manawi wonten K.W. oetawi W. K. golongan 1° ingkang K. K.- nipoen (katresnanipoen Kath.) boten nedya Elipoenrendem kemawon, ma-

\ah nedya kagegesang. Dene sara- nanipoen nggegesang warni - warni oepami kemawon asring sandjan rerembagan prekawis agami saan- teronipoen, oetawi maos pakabaran missie lss. Menawi estoe nedya nggegesang katresnan Katholiek (i. p. boten sanes kedjawi ngestok- aken Katholiekipoen, djer agami kita agami katresnan .... ), soemerep da- teng kabetahan waoe, tern toe ladjeng sami rembagan, kados-poendi saged- ipoen atetoeloeng ingkang kanti loemajan pijambak, oepami: ngwon- tenaken kas saran a n glem pakaken dana oetawi contributie sakijatipoen saben woelan, kangge ngragadi pa- karjanipoen 0. K. K. kados dene:

njanggi bajaran oetawi sangoening lare [ingkang karoemijinaken temtoe

!are babtisan oet. magangan], nda- melaken rasoekan, lss.; malihipoen merang padamelan, oepami saderek A nggatosaken prakawis moelang agami ngiras niling-nilingaken sin ten ingkang pantes lan betah kapitoe- loengan, saderek B ngoedi klem- paking arta, saderek C ndjagi pre- kawis dana ingkang woedjoed ba- rang lsp.

Kadjawi iflgkang sampoen • koela atoeraken koela ngalembana sanget wontenipoen pakempalan lare "Mardi koepija" ingkang ndidik warga- nipoen ngoebalaken katresnan Ka- tholiek sarana toelada temboeng Ian lampah; wontenipoen sembah- jangan sonten sesarengan mawi waosan soetji Ian sembahjang tasbeh saben sonten, poenika toemindak ing doesoen katah, sembahjangan sesarengan saminggoe sapisan mi- nangka njenjoewoenaken oebaling katresnan Katholiek; poenapa malih wontenipoen jeugdorganisatie alit- alitan ingkang toedjoenipoen ngem- palaken lare-lare ingkang sampoen kababtis soepados sanadyan sam- poen medal sekolahanipoen, saged panggah agaminipoen. Poenapa bo- ten pantes tinoelad?

Ing wasana pangoewoeh koela' atas namanipoen saderek ing "boten gadah" (rohani Ian djasmani), dados inggih atas asma Dalem Goesti je- soes pijambak, poenika kagatosna dening sadaja wandawa Katholiek, soepados ingriki oegi kapirenga alokipoen saderek ingkang taksih wonten ing pepeteng: ,, Wah galo!

kok samono anggone pada tresna- tinresnan!l!", sadaja waoe A.M.D.G.

Ian amrih rahajoening soekma.

l l l l ! ! f l ! ! l ! ! l ! I

LARASATI.

ANTI POL YGAMIE.

Para maos prik.sa- ing Soematra wonten pakempalan wajoeh. Priksa oegi- pakempalan Ngafsijah nalika Congres Moehamad1jah Ford de

~ock ~oeto,;s: ,,boten notjogi itjal~

I

mg wa;oeh. (langkoeng teges malih seneng kawajoehfl!-ndjaloek diwa- joeh I I I I Manaw! loo ! ! ! ! ! ).

Para saderek!! Manawi kalih pra- kawis kasbat ing nginggil kagalih dede (dereng) barang ~ barang - pa- njerat boten sepisan kaping kalih kemawon mireng swara ,,Nationa- list njang tidak setoedjoe dengan itoe polygamie, boekan ia tjinta pada tanah aer." Poenika boten namoeng saksoewara - tandangipoen inggih

ngedab~edabi.

Djangkep tigang prakawis para saderek!! Mangka . . . , . taksih malih kawontenaq ~ kawontenan - tandang -tandang - gelar - gelar - ingkang ngantawisi bilih Indonesia, actie wajoeh kloeroek akekablak! 11

Para ngesti kamardikaniog wani~

ta!!!!!- sampoen nganteng - antengi noen. Poenika lo mengsah sampoen riwoet. Wanita Katholiek langkoeng- langkoeng ! ! ! !

Para ngesti ajoeoing pradja ! ! - kaatoerao sijaga - amasang gelar !!!

K. W.I poenika lo polygamie ape- trag-petreg!f

P, P. K. D.! Swasana Indonesia isi widji wajoeh.

Rak dereng medal (soelaja) kalijan kwadjiban djengandika ta?????????????

Pata Anti poly.Jamie:! lngg1h sa- mangke titi mangsanipoen benampe- jan apatjak baris!!

Samar koela - mangke gek sami nglokro - liripoen: doemeh sampoen

I

paring tjonto (boten kersa dipoen- wajoeh oetawi majoehJ gek kagalih sampoen njekapi. Dereng tjekap pri~

jantoen !!!!!! Taksih kedah ogimpoen bala, mangoen babarisan sak- reka - rekanipoen. Kapriksanana - mengsah benampejan rak boten namoeng njon- toni kemawon. R. A. Dibjopranoto poenika kagem tjooto ! ! ! ! ! ! ! ! Kanti moogkog manah koela ngoe- tjapaken temboeng ,,R. A. Dibjopra- noto," Awit - inggih saking initia- tief ~ ipoen R. A. Dibjopranoto Co- mite Anti Polygamie ing Bedji (Kla- ten) saged madeg.*) .

Sesorahipoen R. A. Dibjopranoto oegi moenggoeh kagem tjonto! Tjobi!

(Bd. No. 21 (Bende?? Red.) taoen ka 7. CO MITE ANTI POL YGA~

MIE). . . ,

Sedjak taoen 1913 DJADI 17 T AOEN lamanja saja telah moelai berdaja oepaja hilangnja polygamie itoe. Akan tetapi hingga kini mak~

soed tadi ta' ada boeahnja, ... . Meskipoen demikian saja poen tida aken oendoer selangkah. dan saja tidak aken mendjadi bosen. Saja aken berdjalan teroes, ta' akan takoet pada halangan jang merintangi. ... . Belon djoega maksoed saja tadi dapat tertjape, bahkan dapet toen- djangan poen belon. Sekarang saja kedatangan moesoeh jang lebih besar, jalah motie Ngaisiah itoe. Bagaimana

I

piloe rasa hati saja ... Tetapi saja tida berketjil hati, saja akan madjoe kemedan peprangan bertanding de- ngan moesoeh jang rnaha besar itoe, saja aken djadi hoeloebalang. Mes- kipoen saja aken djadi korban poen tida aken moengkir, asal hal jang mengotorkan tanah kita (polygamie) itoe dapat dibrantas. Kalau ha! itoe telah dapat dinjahken djaoeh-djaoeh, baroelah PERASAAN KEMER- DEKAAN TERDAPAT PADA KAOEM POETERI... (agenging seratao saking P. C. Warsini).

Doemoegi ngriki kangge sak-koela bangsa wanita koemedah-kedah robe ..

ngok ,,Hidoeplah Dibjopranoto. "I I I I

-- 0 -

*) Comite waoe bade masrahaken Motie dateng Volksraad Ian Kantoor voor Inlandsche

Zaken ( Betawi) katoer pamarentah. Dene

Motie waoe:

a. Ngitjali wajoeh. b. Sampoen nggegam- pil pegatan. c. nDoewa djedjodoan ingkang dereng ngoemoer. (P. C. W.)

Srikaton P. C. WARSINI.

KASOESASTRAN.

NGINDAKAKEN KA WROEH.

(basa Djawi}

Aksara Djawi in_gkang kangge ing samangke poenika waoe-waoenipoen saking aksara Hiodoe [Sansekrita].

Aksara Sansekrita poenika jen ka~

santoenan ing aksara Latin ladjeng moengel:

ka, kha, ga, gha, nga.

ca, cha,

ta.

tha,

ta. tha, pa, pha,

ya, i;a,

ja.

c/.a,

da, ba, ra,.

jha,

<;lha, dha, bha,.

la, sa.

na.

na.

na.

ma.

wa.

ha.

a, i, u, ai, au, r.

Aksara sa man ten poeoika tijang Ojawi boten betah sadaja, mila namoeng dipoenpendet ingkang ke- nging kangge njerati temboeng- temboeng Djawi kemawon, goeog~

goeng wonten aksara kalih dasa:

IKIJl O/lll lt:l \ 'lJi ~ !L'1Jlll '\ t"\:"1 ((.JI , 'blil [(I (}{] '\

(lJ] tl:lT1 (EJl ... QJUl 1fl (l[1JJ (l)] \ Q.JI QJl'l ~

Wondene woedjoeding aksara Hindoe poeoika angel pangetjap-· ipoen. mila boten kaserat ing ngriki.

lngkang kangge ing !lakawit nama- nipoen aksara N;garT. Ian aksara Venggi.

Aksara swara: a, i lsp. poenika

<lad()sipoen,

6-"'-'

icri

.,

lsp.

Wondene: ;;

i.

t;° l. s. p. poenika mratandani pandjang.

Pratanda paodjang poenika inggih dipoenangge iog basa Djawi kina, amargi ing basa Djawi kina poenika oegi wonten wanda ingkang pan- djang poenapa, kadosta ing tem- boeog rengo (lJ]

., g

2 ing ngrikoe (lJ]

.,

tjekak,

g

2 pandjang; ap; 6~ Jing ngrikoe 6~ tjekak,

J

pandjang_, mil a

mawi soekoe mendoet.

Ing samangke tjekak pandjang poenika ing basa Ojawi sampoen itjal. Ing basa Soenda taksih, oepami:

a L a 0 t

Q.JI i:J..-Sl..J Cl.11 c..._ ~ (}{] ll51fl ll51fl 2

d2

r~ eges-

. . a r: a 0 0 0

1 poen. Q.JI \3~, (EJl ll51fl (l{1ll ~ !L"'ID ~,

Ing ngrikoe tetela jen ~ 2 kalijan

~~}2

tbjl

poenika sami pandjang.

Tijang limrah mastani bilih ing~

kang dame! tjarakan Ojawi poenika Adjisaka. nanging poenika boten njata, namoeng dedongengan kema- mawon. Para maos sampoen ma~

ngertos aksara Sansekrita ingkang poendi ingkang dipoenangge ing tijang Djawi. Sinten ingkang ngoe~

roetaken dados OJlll (}{] Q.Jl 1/l (l{lll poeni~

ka boten terang. Saged oegi atik- atikaning poedjangga, ladjeng di- poen-gotak-gatoekaken ngantos ang- gadahi teges tjarijos, inggih poenika

l.Ulfl (l{l

=

l.Ulfl (}{] '\ gJ] 1fl

=

Q.JI ~ (ljlJl '\ (}{1!]

w ll51fl

=

llM "1fl

l d

l.Ulfl ~ Cl ()f<lA,(1{1!1 '\ Q.JI (lJl

a.0 a

llfUl =~1~2aJ1Cl.11..J1fJ~ l1.112~1lfUl~

(lJ] (t.JJ ~ = Q.JI (l{lll ' Q.JI ~ (l)l '\ QJUl ll:ll1 ~ =

a • a.

[(I w ~

1

~ 2 Clflfl '\ Ollll ll:lll

=

llM ~ (l))

C>

(}{] , a:i rlc'

=

(J{])l

I

(l{1ll (t.JJ ~,

Wonten oegi ingkang negesi me- ka ten: llM (}{]

=

llM (}{] , (l-Jl "1fl =

l

G<lh 2

lITTJ2d-~'(1{1!1 ro ~=ffiJJ,,~,

0 .

[lJl (lJl (l[1JJ = (lJl (lJl (}{1!]

n,;i

a:i ~-ll' (lJ] (t.JJ ~ QJUl 'L"lflfl = Cl.11 a.JI w a Ollll w , (l{l '\ (EJl Ollll !L"'ID

=

I

?

a

!le' a:i a 11..."lflfl (lJl a.JI ro ro ll..'1!1 rl(l ~

~'

Taoen 10.

REGINIPOEN LENGGANAN SWARA TAMA ·

1 taoen

. f

6.-i

'!2 .. . f 3,- njoewoen kabajar 3 woelan . f 1.50 roemijln.

Adresipoen Redactie Ian Administratie

IGNATIUS-COLLEGE

DJOKJAKART A

Telefoon no. 885,

Drukkerij .. Canisius •• Djokfa.

ISINIPOEN:

Kabetahan ingkang pantes kagalih - Anti polygamie - Ngindakaken kawroeh - K. W. lao P. P. K. D.

Semarang - Conferentie warga P.

P.

J.

I. ing Solo - Gangsal taoenan

Maria~Mediatrixe - Sandi watjana -P. N. S. in actie - Kabar saking Soerakarta-Soekaradja -Semarang - Poespita mantja warna -Ontjen sekar gambir melati-Oerap-sari- Wawasan boekoe-Correspondentle.

T oengg1 tpoen: ·1· llM (}{] a a =(}{]fl llrut (lJl ~,

aa fnn Cl a a

Q..Jl "1fl

=

~

l

ll51fl 2

Ll '\

tKUl

=

l.Ulfl rITTl \

a a r: a a .• a ro ll51fl

=

i:J~~ OM.(1{1!1 ' Q.JI

=

IDl l.Ulfl (lJl f1--.~

V A R I A.

SANDI WATJANA.

Sinten ingkang bade ndjembara- ken paningal poenika kedah asring kekesahan, nadyan botena makaten inggih jen noedjoe wonten kapre- loean mesti sok kekesahan.

Tijang kekesahan poenika wonten ingkang noempak spoor, auto bus oet.

sanesipoen. Wonten ing spoor oeta- wi noempak sanesipoen poenika sok Jadjeng angsal mitra karoeh enggal (anjar) trekadang Jadjeng neka warni ginem, tjrijos oetawi dongengipoe.n.

Adat saderengipoen sami mawan sabda, mitepang roemijin, taken na- ma, kalenggahan, dalem sapanoeng- gilanipoen.

Lah, poenika pakewed: ewoeh batangane kaki: Poenapa dipoen- blakani, poenapa dipoendora sem- badani. Sabab asring wonten endel- anipoen njala wadi. Jen dipoenbla- kani poenika sok nggoemoenaken, anggene saged maktjeg, dados nam- pejan poenika saderekipoen poen anoe poenika, prenah . . . . poenika taksih ... kalijan koela. Makaten saladjengipoen ngaloer-aloer boten pedot-pedot ngantos doemoegining don ladjeng memela ini - itoe, ing- kang sakinten saged nggregelaken isining gembes (portemonnaie) oeta- wi kantong. .

Wonten malih ingkang sok ladjeng madosi doenoeng oetawi panggeni- poen, ngaken-aken sarwi mbekta kabar lalawora, jen bade angsal anoe, dipoensoekani anoe, nadyan sampoen graad samanten taksih gadah hak tampi pandoeman anoe, samanten, Ian sapan.oenggilanipoen.

Dados won ten ing poendi- poendi oetawi wonten ing poeroeg sam- poen goemampil mbabadaken sanak- saderek, kadjawi dateng ingkang sampoen genah.

(2)

KABAR SA KING

PAREPATAN K. W. LAN P. P. K. D.

TJABANG SEMAR~NG.

Nalika dinten Setoe soerja kaplng 31-5-'30.

sonten, K. W. toewln P. P. K. D. Semarang ngwontenaken parepatan warga, manggen ing K. J.B. Bangkong. lngkang ngrawoehi (lid Ian tamoe) prijantoen 31. Kinten-kinten djam 71/4 K. W. kablkak kanti tatatjara Ka- tholiek toewin kados limrahing pakempalan.

SadE!rengipoen voorz1tter njandak agenda, atas namanlng K. W, voorzitter ngatoeraken p. f. dateng saderek tetiga ingkang mentas katampi iksamenlpoeo Schatkistambtenaar(i.p.

sederek: Soerja, Poespasoetjipta, Santjaja).

roewin inqkang ladjeng slnambetan keplok- gambiraning sederek sadaja. Gegandengan kalijan kabingahan ing K. W. langkoeng- langkoeng sederek ingkang rnenta' examen, K. W. bendjing bade ngwontenaken ringgitan.

Poenika oegi kasambetan keplok kabingahan dening prijantoen sadaja.

Sasampoenipoen poenika voorzitter ladjeng njandak agenda wosipoen:

I. Wara-wara pangreh K. W. le. maos verslag nalika pepanggihan Paaschfeesr. 2e.

oetoesan maos verslag Coogres. 3e. maos serat saking P. K. W. prekawis dame! Com- rnissie njinaoe tat9,-t}ara Katholiek.

Prekawis poenlka K. W. Semarang oegi moetoes dame! Commlssie. kapasrahaken pak:

Mardi - Kawroeh toewin kabantoe sederek sawatawis $auesipoen ingkang kersa.

Sasampoenipoen poenika voorzitter njela ngrembag lijst Semarang kanm1e dana ing Li- kasan toewin lijst dana kangge missie Se;dajoe.

II. Prekawis padvinderij. Sederek Poespa- soetjipta lezing bah babad · babadipoen pad- vinderij kebangsan ing Indonesia Ian ingkang gegandengan kalijan poenika, toewin njrijos- aken saenipoen padvinderij ingkang sadaja saestoe boten wonten awonipoen.

Mergi sederek Poespasoetjipta ingkang kasawoeng dados !eider pindah saking s~­

marang, K. W. moetoes dereng saged ngwon- tenaken padvinderij.

Wasana sasampoenipoen voorzitter matoer noewoen dateng sederek Poespasoetjipta.

K. W. katoetoep, kinten-kinren djam 9. La- djeng kagantos pakempalan P. P. K. D.

Pakempalan P. P. K. D.

Pokokipoen ngrembag pilihan lid gemeen- teraad.

Ing sadereogipoen, atas P. P. K. D. voor- zitter ngatoeraken p. f. dateng sederek tetiga ingkang mentas katarnpi examenipoen. Ladjeng mangsoeli ogrembag lijst.dana kangge Likasao.

Prekawis pilihan gemeenteraad, bestuur sampoen kintoen serat dateng besruur B. 0.

jen neda madjeng sesarengan kalijan B. U.

W oesana tam pi wangsoelan serat (ingkang oegi kawaos wonten parepatan poenika).

ingkang wosipoen B. 0. boten saged nampi P. P. K. D. mergi lelampahan waoe nrediang hoofdprogramipoen B. 0. Wondene hoofd- program ingkang kados-poendi oengelipoen, iog serat ngrikoe boten kasebataken. Mangka tjeta jen B. 0. madjeng sesarengan kalijan P. S. I. Ian Penjoeloeh Semarang, boten ka- lijan P. P. K. D. Voorzitter oegi sampoen njoeloeh - njoeloeh kados-poendi oengeling hoofdprogram waoe, nanging doemoegining endon, inggih namoeng saged nginten-nginten, bilih lelampahan waoe gandeug kalijan arti- kel ageng P. P. K. D.

Wasana poeroesaning pakempalanP.P. K.D.

bade madjeng pijambak, sanadjan ngedalaken beja katah, rekaos . membanting toelang menghabiskan tenaga. Pangadjeng -adjeng- ipoen kawon tjatjak menang tjatjak. melik2 bati ervaring. Oetawi jen P. P. K. D. dipoen- katenaken kemawon sampoen moendoer, mangke mindak dipoensepelekaken dateng pakempalan sanesipoen. Wondene sawoeng 10gkang katjoengoelaken adjeg sawoeng lami inggih poenika: sederek Martawidagda Ian Soepadi.

Bakda poenika sederek Poespasoetjipta ladjeng lezing nerangaken tjaraning pilihan gemeente ngantos saterang-terangipoen. Sa- sampoenipoen voorzitter soeka panoewoen dateng pamedar sabda, pakempalan katoetoep kondjoek ing Goesti Jesoes. Kinten-kinten djam 101 '4.

Verslaggever. Ketjil.

CONFERENTIE WARGA P. P. I. I. AFD. SOLO.

Dinten Ngahad 1 Juli 1930 watawis djam 10, pakempalan 2 ingkang sampoen dados tiding pak. P. P. I. I. inggih poenika: pak.

Wanita Katholiek, pak. Aisjah Ian pak.

Santjaja-rini, sami ngawontenaken pe- panggihan wonten dalernipoen saderek Koesban ing Kaoeman.

lngkang karembag: Kadjawi netepaken wontenipoen conferentie, (inggih-poenika saben 3 woelan ngawontenaken pepang- gihaning para pangrehing pakempalan waoe ), oegi ndapoek Comite, bade kang-

ge

tjalon openbare vergadering.

Warga Comite: Wanita Katholiek.

l

1. sad. Th. Hardja- soebroto

2. sad. X. Poerwo- atmodjo.

3. sad. Threes Soe- albirah.

Mila leres : djaman samengko kawroehana, den waspada lan was- kita. Lamoen tan mangkana kerep manggoeng nemoe pitoena.

Ki NALASETA. Djatimengeng.

P. N. S. IN ACTIE ! l l Kala tanggal 25 Mei wingi poe- nika para goeroe2 sakiog N.S. sami ngawontenakeo panggihan wonten ing dalemipoen sdr. Wasiroen. lng- kang ndatengi warga2 P.N.S. Poer- wokerto, poenika ingkang kaogge papaning pepanggihao.- - ; tjabang Baojoemas, Poerbolinggo, Soekara- dja, Djatilawaog, Tegal, Karanganjar, Gombong, Ian BandjarnegaFa, goeng- goeng 25 tijang. Oprichter P. N. S.

saderek sepoeb t. Soepardi (Mantri

goeroe Leerscbool Poerwokerto) oegi neoggani.

Panggihan dipoewiwiti djam 10 v.m. bibar djam 1.30 n. m. Wosing rembagao koela tjekak kados ing ngandap poenika:

Sdr. Soerawidagda kala Sawal wingi poeaika tampi beslit pindah

PAKEMPALAN.

Aisjah. )

4. sad. Parikrang- koengan.

5. sad Danoesoe- broto.

6. sad. Sapari,

~

7. sad. Soewijah.

Santjaja - Rini. 8. sad. Soekatja.

9. Soedibja.

lngkang katoeding dados:

sad. Soewijah Voorzitster.

Danoesoebroto V. Voozitster.

,, Threes Soealbirah. le. Secretaresse.

Soekatja 2e. Secretaresse.

Sapari 1 e. Penningrneesteresse.

,. Th. Hardjosoebroto 2e. Penningm.

" X. Poerwoatmodjo ~

" Parikrangkoengan Commissaris-

" Soedibja sen Rantjangan bab sesorah.

!. Vrouwenhandel ( C.P.P.A. ) -: Pada- gangan tare estri,

2. Spaarzaamheid lan Economie . . . . 3. Kinderopvoeding= Panggoelawentahing

!are

4. Broederschap

=

Pasederekan

5. Over: Stad Solo= Kawontenan ing Solo.

Watawis djam 12 pepanggihan katoetoep C.C.'W.K.

GANGSAL T AOENAN .,MARIA- MEDIATRIXE".

Kala dinten Ngahad, tanggal 18-5-'30 pakempalan .. Maria-Mediatrixe" iog Ambara- wa ngwootenaken pepanggihan, maoggen ing dalemipoen R. M. Soeriabanaroesid, preloe mengeti adeging pakempalan sampoen djang- kep 5 taoeo.

Ingkaog rawoeh, kedjawi para warga Ian warga mandjoeroeng sagarwanipoen, ing- gih poenika pandjenenganipoen Rama Supe- rior Pastoor A. van Kalken - inggih pandje- nenganipoen poenika ingkang ngadani M. M.

- . Rama A. de Kuyper (G. A. ring M.M.), Rama 1-loevenaars, wakiling pakempalan- pakempulan .. Eka-kapti" . (pakempalanipoen prijantoen-prijantoeo poetri ing Ambarawa).

K. W .. P.P.K.D., Debatingclub Ian Pangroekti- Laja dalah para tamoe sanes sawatawis:

goenggoeng kempal wonteo prijantoen ± 50.

Kendel djam IO endjing pepaoggihan kata poekaken.

Programma: I. Para warga kapotret:

II. Menjanjianipoen para moerid Meis- jesvervolgschool.-Boten ngoetjiwani.

Ill. Sesorahipoen pangarsa M. M. Soe- raosipoen:

a. Ngatoeraken soegeog rawoeh dateng para ingkang sami lenggahan.

b. Matoer noewoen dateng R. M. Soer- jabanaroesid toewin feestcomite.

c. Ngandaraken poenapa wigatosipoen papanggihan poenika.

d. Andjlentrehaken babad - babadipoen M. M. wiwit madeg engga samangke; Ian njrijosaken poenapa ingkang dipoentandangi M.M.

e. Nenangi manahipoen para warga.

soepados sampoen ngantos kemba aoggen- ipoen nggrengseng njamboet dame! moerih adjenging M. M.

IV. Atoer kawiloedjengan sak10g wewa- kiliog .. cka-kapti" Ian pangarsaning P.P.K.D.

(atas namaning P.P.K.D .. K. W .. Debatings- club Ian Paogroeti-Laja.)

V. Menjanjianipoen para moerid Meis- jesvervolgschool. - Sat, adamel trenjoehing ingkang sami mirengakeo.

VI. Rama Superior djoemeneng !arta rnedar sabda mawi basa Walandi.

Pandjenenganipoen saklangkoeng rena ing panggalih, dene pakempalan M. M.. ingkang nalika pandjenenganipoen taksih wonten iog Ambara sampoen nate ketingal moendoer sanget, sapoenika madjeng Ian mempeng anggenipoen toemandang dame!, sarta malah ladjeng saged ngwontenaken pepanggihan, preloe mengeti adeging pakempalan sampoen wonten S taoen.

Adeging pakempalan M. M. oegi sanget ndadosaken renaning panggalih dalem Kang- djeng Biskop ing Betawi. Saking karsa da- lem soepados Ing Ambarawa samia ngoedi sagedipoen wonten Maria-congregatie kangge para wanita, Ian soepados pakemlan M. M.

kadadosna Sectie-ning Congregatie waoe.

Poenika margi ingkang salaras sanget kalijan karsa dalem iogkang Sinoehoen Kaogdjeng Santo Rama Pius XI.

Pandjenenganipoen Rama Superior ngan- dika, bilih sarana makaten poenika pakem- palan M. M. bade saja langkoeng moerakabi toemrap para saderek ing Ambarawa sawe- wengkonipoen.

Minangka panoetoep pandjenenganipoen ngadjeng-adjeng saoget, soepados boten na- moeng ing Ambarawa kemawon katindakaken makaten naoging oegi ing sanes panggenan.

Vil. Para moerid ing Meisjesvervolg- school menjanji malih; adamel saja regenging pepanggihan.

Sasampoenipoen sarui lelenggahan sa- oentawis sinambi ngoendjoek wedang Ian dahar njamikan, ladjeng dahar prasmanan.

Boten let dangoe toe111oenten sami bibaran.

Lare Pening.

P. S. Ing dinten kasboet ing ngadjeng wantji djam 6 endjing, para warga sami nderek Koerban Mis Soetji, ingkang kaoen- djoekaken kangge njoewoenaken berkahing M. M .. Ian sami tampi Panoenggal Soetji.

L. P.

saking bawah Karanganjar dateog kita Banjoemas, mawi katetepaken dados leider koersoes goeroe doe- soen ngrikoe mawi toelah per maand tigang dasa pop (£ 30).

Sareng sampoeo wonten Baojoe- mas tansab tampi pasemoo saking S. O.inipoeo, ingkaog isi pangina, oetawi pandakwa jen sdr. Soera (ma'af wong ming weton N.S., dadi ora saka K.S.) boten saged njepeng toentoean dados ]eider koersoes goeroe doesoen ! Sampoen mesti kemawoo, djalaran !eider kala roe- mijin saking . . . . K. S. dus moesti tjakapnja l ! !

Doemadakan kala April kapeng- ker K. T. lnspecteur rawoeh ing pamoelanganipoen sdr. Soera, da- woeh bilih sdr. Soera kalorod saking

!eider, dados hulpleid~r. lngkang dados leideripoen kepala sekolah kl. II no. 2. (sa~iog K. S.), (sdr.

P. S. Atmasoedarma ??). Dene sdr.

Martasiswaja (N.S.) kalorod of ka- potjot saking aoggenipoen dados hulpleider. Kasiaan I! Anggenipoen sdr. Marta kalorod poeoika margi pamoelangaoipoen zonder klas I II III

( vervolgschool. *)

Bab ingkang makaten poenika pratanda:

I Panginggilao anggenipoen mbe- noem boten dipoen-galih jektosao, tandanipoen boten sabda paodita, pangandika ratoe. Poenapa inggih beslit klintoe???

II Paoginggilan katingal boten pitados dateng kita N. S.ers, boekti sampoen beooem met besluit tanggal nomer dados !eider, kok KATJ A- BO ET.

III lngkang makaten poenika pi- hak nginggil katingal boten adil, alias pilih sih !

IV Darnel isin kita N. S.ers roe- maos dipoenangge dolaoan, kadaroel sakersanja, kabenoem - katjaboet - kalorod.

V Dame! soedaning dradjad kita N. S.ers . . .

VI Sateroesipoen . . . . .

Ioggib leres le lam pa ban kaseboet waoe saweg satoeoggal kalih tiga, (kalebet sdr. M. Tjipta !eider koer- soes goeroe doesoen Bandjarnegara met besluit. oegi sampoen kalorod kadado aken hulp!!), nanging mangke rak saged . . . . ngengini goloogao kita. Mila kedah kita tandangi moerib sampoen keladjeng-ladjeog.

Poetoesan rembag oebjeg, bade dame! prates. kantoen milih, a) da- teng H.B. P. N. S. soepados kala- djengaken dateng ingkang wadjib deoing P.G.H.B.; poenapa: b) nje- bar protes waoe dateng Departe- ment. V. B. P. G. H.B.; H.B.P.N.S.

dateng pers Indonesia (Bintang Ti- moer, Sedio Torno, Darmo Kondo, Fadjar Asia, Bahagia eoz.) . . ,

Kanti swara oemoem kapilih ing- kang b. Dene oengel-oeogelaning protes sarta ingkang nindakaken kapasrahaken sdr. sepoeh t. Soepardi.

Moegi2 angsala woh moerakabi kangge kita N. S.ers.

Verslaggever I ? !

(VAN LITH ~ STICHTING. )

SIN TEN

ingkang dereng dados warga

V. L. S.

enggal k o e 1 a atoeri

MLEBET!

<·'

-

Pangreh V. L. S. .__

Bijz. H. I. S.

MAGELANG.

~

KABAR W ARNI- W ARNI SOERAKART A.

,,Morgenster.''

Bendjing malem Setoe 6/7 K.P.B.

de .,Morgenster'' bade ngawonten- aken tooneel opvoering lampahan

,,Hadjisoka" manggen ing R.K. Eu- ropeesch School. Poenika waoe mligi

kangge lare-lare!!

Malem Senen tg. 8/9 kangge ti- jang-tijang sepoeh!!

Prabeja mlebet.

Lare Djawi f 0.12 Tijang sepoeh f 0.48

Sinjo f 0.48

Soldaat f 0.48 Bangsa mantja f 0.96

Kaoentoengan kangge ndandosi organisatie K.P.B. de "Morgenster'' Ian ngrembag ,,Oredja enggal."

Kedjawi poenika jen tanpa alangan mbendjing tg. 4 Juli '30 bade nga- wontenaken Opvoering, njamboet damel sesaren·gan Ian ,,jatnasiddaja"

manggen ing Schouwburg Poerbajan.

Kaoentoengan saperangan ageng kangge mitoeloengi kasangsaran ,,Telamaja."

Kedjawi tooneel ingkang bade ka- pitontonaken ,,Padvinders demon- stratie" toewin lezirig tjekak pra- kawis ,,Padvindersbeweging.''

Sadaja ragad-ragad toewin poe- napa-poenapa kaperloeaning tooneel opvoering katandangan pijambak, ingkang dados tjita-tjitanipoen ,,zelf- vertrouwen." (N. B. Boten pisan boten nampik pitoeloenganing sa- nes].

lnkang poenika para saderek ka- adjeng-adjeng sanget rawoehipoen mriksani tooneelopvoering waoe I ! Mangga koela atoeri mriksani pating glidrahing para poetra2 pandjene- ngan, ingkang sami ,,membanting toelang dan tenaga" adjar2 toemoet njamboet dame! kangge kabetaha- ning oemoem!

Pandjenengan rawoeh mriksani tooneel waoe, oegi ateges toemoet mbantoe jasa ,,Gredja enggat" ing Soerakarta!!

Mangga kanjatakakenl!

Saluut A. ]. S.

----rJ)ene toemindakipoen bendjing wiwit Juli '30.

POESPIT A MANTJA WARNA.

PAOS PAMOELANGAN.

II.

III. Dados jen makaten paedah- ipoen paos pamoelangan ;,en kalim- bang-limbang saestoe, boten sapin- tena, mandar malah saged oegi kosok .. waogsoel. Margi andjawi pra- kawis ingkang sampoen kasebat, tak- sih Wooten djalarao sanesipoen ing- kang langkoeng penting lan wigatos, ingkang moeroegaken boten moepa- katipoen golongan ingkang kaping kalih:

1 ). Manawi paos pamoelangan poenika katindakaken, nagari ladjeng kados-kados anggadahi semoe manawi kadjibah ang- goela-wentah anakipoen kawoe- la alit. Kang mangka sesanggen ngoepakara lare poenika dados bebahanipoen tijang sepoeh pi- jambak, Ian sanes koewadjiban- ing nagari. lnggih pantji njata, negari kedab andjagi Ian saged paring dawoeh, manawi lare kedah kagoela - wentah soepados saged dados poeradjana (burger) oetami; ewasamanten hak lan koewadjiban anggoela - weotah lare dados gegebanganipoen ti- jang sepoeh pijambak; poenika boten kenging kaoenggreh-oeng- greh babar pisan; kadjawi ma- nawi panggoela - weotahipoen tijang sepoeh boten sae, mlang- gar sarak; tijang sepoeh kenging Ian kedah kaemoetaken. Na- moeng manawi sadaja toemio- dak kados samestinipoen, nagari boten kenging dawoeh: ,, Woes wong tjilik, prakara anakmoe pasrahna akoe, adja samar", awit poenika sanes bebahan- ipoen; andjawi poenika, jen ma- katen, saja mindak katah sesang- genipoen negari, la poenika sa- ged oegi andjalari boten sae oetawi kirang saenipoen ang- genipoen nindakaken prakawis sanesipoen, ingkang dados se.- sanggenipoen nagari pijambak."

2). Paos pamoelangan poenika sa- ged dados bebajaning pamoe- langan partikelir; awit manawi pamoelangan partikelir kedah prodeo alijas tanpa bajaran, SOEKARADJ A (BANJOEMAS).

Pabrik koerban tijang.

Ing salebeti poen taoen 1930 poe- nika. pabrik rosan ing Kalibagor di- poeodandosi Ian dipoeagengaken;

sapoeoika sampoeo rampoeng, dados kedah dipoenwiloedjengi.

Nalika tanggal 26-5-'30 sampoeo wiwit wonten koeli iogkang dados koerban. Koeli waoe s~weg njam- boet dame] wonten ing sanginggiling pjan, saking kirang pangatos - atosi- poen, koeli waoe kedjeblos saking pjan, teroes dawah ing djobin. Sa- rehne tatoenipoen awrat. mila koeli waoe kapeksa noeweni kliniek. Let sedaloe ... teroes noeweni achirat.

· Nalika tanggal 27-5-'30, wonten koerban malih, inggih poenika toe- kang besi sekawan sami dados te- daning pirantos pemasakan gamping ingkaog inggilipoen

±

30M. Djala- ranipoen makaten:

Toekang besi waoe saweg njobi kerekan (katrol) ageng, ingkang ba- de kangge pirjntos anginggahakeo gamping, ToeKang besi waoe ing- kang kalih noempak wonten ing ban- doel kiwa, iogkang kalih wonten ing baodoel tengeo. Saweg doemoegi iog tengah-tengab, doemadakan ro- daning kerekan man deg greg. Sareng roda dipoensongkel mawi lioggis.

kerekan ladjeng ndjepat. Tijang ing- kang 'kal1h dawah m~ngandap sa- bandoelipoen, kalih-kalibipoen tatoe awrat, teroes kabekta dateng kli- niek. Dene tijang ingkaog kalih ka- toet ing bandoel ndjepat minggah;

ingkang satoenggal kaplesat dawab tebih, baloenging totok ngaotos tjo- plok, polonipoeo (oetek) sami ma- woet-mawoet. Let 3 djam tijang waoe pedjah, sarana nilar semah ingkang saweg wawrat 5 woelan, Ian anak alit-alit sekawan ingkang saweg sa- mi sinaoe. Dene tijang satoenggili- poen teroes katoet minggab, ketje- pit ing tosan ogantos gepeng, tanpa sesambat malih. Tijang poenika nilar anak alit satoenggal lan semab.

Tanggal 28-5-'30 wooten malib mandor mesin ingkaog kasabet ing roda, oegi teroes mertoewi dateng kliniek.

Maooet goteking ogakatah, ahli warisipoen ingkang sami pedjah wa- oe, pikantoek soembaog - soeroeog saking toewan administrateur

a

f 15. -

[Hem .... njawa mirah poenika.

Para saderek. bok jen njamboet~da-

CORRESPONDENTIE.

kados - poendi sagedipoen bade oemadeg lestantoen? Rehning namoeng tampi sendja'ta pitoe- loeng (subsidie) ingkang dereng saged anjampeti sadajaning kabe- tahan, pramila saben woelan ke- dah nambeli pijambak, kedah tansah toeni, Ian woesananipoen

~ampoen temtoe palastranipoen;

eman sanget poenika mangke?

Kang mangka pamoelangan par- tikelir poenika inggih sami ang- gadahi hak manawi sageda les- tantoen, poenapa dene oegi saged maedahi dateng nagari moerakabi dateng kawoela alit.

- Sampoen prakawis poenika, bah paedahipoen pamoelangan partikelir lsp. boten bade koela rembag.

3). Manawi paos pamoelangan ka- tindakaken, pamoelangan sadaja kedah prodeo tanpa bajaran.

Poenika wonten awonipoen sa- kedik, amargi lare2 ingkang sami sinaoe, sanadjan ing wiwitan- ipoen anggadahana roemaos, manawi tijang sepoehipoen am- bajar paos pamoelangan, na- moeng dangoe-dangoe saged nginten, margi boten nate am- bajar pijambak, manawi pamoe- langan . poenika tanpa bajaran babar pisan; ing woesananipoen adjining piwoelaog saged soeda, krekat Ian gregeting lare sinaoe saged ragi kemba, boten lija amargi roemaos boten ketjalan poenapa-poenapa.

Sampoen bade koela poenggel doe- moegi samanten kemawon. Poen Djalaran namoeng sadremi njoeplik pamanggih - pamanggih sawatawis ingkang magepokan paos pamoe- langan. Boten langkoeng poen Oja,_

laran njoemanggakaken saha gadah pangadjeog - adjeng toewin pan joe- woen: Saderengipoen paos pamoe- langan katindakaken, negari moegi- moegi karsaa menggalih roemijin ingkang kanti premati, karsaa ogle;

limbang ingkang pandjang lebar, sampoen age-age ... ! ! !

DJALARAN.

mel poenika koela atoeri ingkang ngatos · atos, a wit njawa tijang ma- katen tanpa regi. tegesipoen regini- poen tanpa wangenan}.

Poenapa boten estoe?

Margi kala taoen kapengker sam- poeo nate kelampahan dipoenseta- kingi para koeli2 lori, mila manoet kabar iog ogakatah, pabrik rosao ing Kalibagor toernoenten bade jasa locomotief, kangge narik lori2 ing- kang bade ngewrat rosan. Nanging doemoegi titi poeoika kok teksih sepen kemawon. Bokmenawi boten estoe, awit tingalipoen poen koeli2 Jori waoe sampoen sagah bade njamboet dame! malih.

(Lo, semanten dajaning kapitalis- me}.

Pedjah dadakan.

Nalika tanggal 4-5-'30, penatoes [loerab] ing Soekaradja tengah pe- djah tanpa sakit wonten ing sale- beting kalangao main. Manoet kabar ingkang· tjeta, penatoes waoe aog- genipoen main sampoen tigang din- ten tigang daloe teroesan kemawon.

Sareng daloe ingkang kaping tiganipoen, penatoes waoe kaleres djagong wonten ing grijaning koelinipoen. Wiwit ing sadateng- ipoen, pijambakipoen teroes njepeng kertos. Sareng

+

djam 12 daloe, salebaripoen pista, pijambakipoen kraos moemet, dangoe2 Iadjeng ngambroek. Let 1 /2 djam ladjeng ...

goeloeng tiker sanjawanipoen.

(Lo semanten sederek, awonipoen tijang ingkang karem dateng sipat satoes kalih dasa, ngantos boten trimah namoeng kesoepen dateng barangipoen tok, dalasan njawani- poen pisan inggih dipoensoepekaken).

Soekaradja 29-5-'30. ? KABAR SAKINO SEMARANG.

Schatkistambtenaren enggal.

Nalika tanggal 12 - 17 Mei Ian 21 - 21 Mei ing Semarang dipoen wontenaken eindexamen kangge pangkat ,, Schatkistam btenaar.''

lngkang toemoet examen 37 ke- trimah 26.

Saderek katholiek Djawi ingkang katrimah 3. inggih poenika:

1. R. M. T. Soerjaatmadja.

2. R. M. J. Santjaja.

3. P. j. Poespasoetjipta.

Goeroe -goeroe H. I. S. Canisius- stichting ingkang toemoet nempoeh exsamen dados klebet sadaja.

Ahn. 712, Kalasan: arta f 3 sampoen kita tampi; ananging kintoenan roemijin f 1,50 malah dertng doemoegl; tjobi koela atoeri ngoeroes.-

Salatlgal kasep; minggoe ngadjeng. Abn. 239 Soerabaja; kita tansah ngintoenaken Sw. Tm. Karangan ingkang dereng kapatjak koela atoeri njrantosaken.

(3)

OERAP-SARI

( E T I K A N S E R A T • S E R A T K A B A R S A N

E

S ).

KABA R K AT H 0 L I EK.

Pastoer Djawi ingkang tjalon angadjawi.

Saking golongan ingkang keoging ptnitados. koela mireng kabar bilih pandjenenganipoen pastoer Soeki- man toewio Djajasepoetra bendjing Agoestoes-Septero ber ngrikoe bade wangsoel angadjawi. sareng. sareng kalijan pastoer Spekle ingkaog kala taksih frater lenggah wonten Moen- tilan. Sadereng sasampoenipoen nga- toeraken soegeng rawoeh !

Pisoengsoeng lampoe.

Centrale Comite ing Roem, kala malem tanggal 28 April poenika misoengsoengaken lampoe elektris iog Gredja agoeng St. Jan van La- teranen, minaogka pangeoget-enget seket taoenan dalem Pius XI.

Para Kg. Kardinaal toewin pra- jagoenging Pasamoewan Soetji sanes- sanesipoea sami sowan dateng Gre- dja, ingkang pinadaagan lampoe 700. padangipoen 120.000 lilin.

Mexico.

Minister Binnenlansche Zaken,

t. Portes Gil. (roemijin nate dados wd. president). oembe poenika da-

woeh noetoep sakolaban tiga. margi oengelipoen nradjang papatjak nga- wisi moelangaken Agami.

Ing nagari Tabasco. pangoeja- oeja dateng tijang Katboliek taksih lestantoeo, margi nagari ngrikoe boten poeroen ngakeni bedamini- poeo Pasamoewan Soetji kalijan pradja Mexico. Toetoeaggoel Ka- tholiek kakal1h sami itjal sarta itjal- ipoen waoe njala wados. Gredja- gredja dipoendjarah rajah Ian karisak malih; ngoelama - ngoelama gesang- ipoen sami ameng - amengan njawa.

Wooten pawartos radi njeneng- aken, i. p. biskop Mexico tetiga ingkang doemoegi sapriki taksih wonten boetjalan. bade kawang- soelakeo dateng Mexico malih.

Maha Biskop ing Guadalaraja ingkang sasampoenipoen wonten be- damen taksib kaboetjal, sampoen tampi pawartos officieel bilih kon- doeripoen dateng kabiskopan Guada- laraja kaparengaken nagari.

Sasampoeuipoen Cbipa dipoen- tantjebi Bisscbop enggaL namoeng kantoen koekoebao Tabasco ing- kang dereng wonten Biskopipoen.

KABAR OEMOEM

I ND 0 N E S I A.

Mej. Ramah Saleh angsal hoofd- acte.

Mej. Ramah Saleh, katarimah ik- samenipuen hoofdacte. Bapakipoen,

pensijoenan goeroe Normaalschool Padang Pandjang, sapoenika taksih gesang, manggen ing Betawi.

Mej. Ramah Saleh, toemrap sa- tanah lndonesijah kalebet poetri nomer kalih ingkang pikantoek acte waoe. Nanging toemrap ooelo An- dalas, poetri inakang sapisanan

ngsal hoofdacte . . . Dene poetri sapisanan ingkang angosal hoofdacte, anama Tjindarboemi ing Soerabaja, kala taoe11 kaoengker.

Konggres Sumatra Thawalib.

Konggresipoen pakempalan poe- nika, manggen ing Fort De Kock ingkang saminggoe dangoenipoen, manoet tjarijosipoen Aneta, ingkang bakoe amoetoes ngedegaken sako- lahan-sakolahan Islam. Ing Soematra Kilen ewon tijang dados wa:rganing pakempalan waoe. Kadjawi poenika oegi sampoen jasa sakolahan katah, kadosta ing Padang Pandjang, moe- ridipoen langkoeng saking 1000.

Konggres poenika kenging kawas- tanan reactienipoen konggres Moe- harnad Dijah ingkang dereng dangoe poenika inggih kawontenaken ing kita ngrikoe.

30 taoen dados prijantoen negari.

Katjarijos, kala 26 Mei poenika pandjenenganipoen R. A. A. Danoe- soeganda boepati Magelang sam- poen djangkep 30 th. anggenipoen djoemeneng prijantoening nagari.

Tanggal 8 April 1896, pandjene- nganipoen tamat saking pamoelangan angka kalih, ladjeng neroesaken si- naoe ing Hoofdenschool ing aloen- aloen Magelang.

Tanggal 20 October 1891 tamat pasinaonipoen wonten hoofden- school, ladjeng magang ing kantor karesidenan. Tanggal 26 Mei 1900, kaangkat dados djoeroe serat assis- tent ing Mendoet, kanti blandja f 10,-. Let kalih woelan blandja- nipoen dados f 15,-. Tanggal 26 April 1901, ngasta djoeroe serat kontrolir ing Wanasaba, ladjeng ngasta djoeroe serat kaboepaten Wanasaba.

Taoen 1903 ngasta mantri poelisi ing Lokidan (Karanganjar). Taoen 1907 minggah assistent wedana, ngantos doemoegi 6 December 1908.

Ing dinten waoe, pandjenengan wi- nisoeda djoemeneng boepati ing Mcrgelang.

Ing taoen 1916, margi anggenipoen dados warga lndie Weerbaar, dateng Nederland, saha tinampi odensi pandjenenganipoen Sri Maha Radja Poetri.

Tanggal 31 Agoestoes 1920, pi- kantoek seseboetan Arja, Ian tanggal 24 Agoestoes 1923 pikantoek sese- boetan Adipati, wasana let gangsal taoen malih kaparengaken ngagem songsong djene.

Katjarijos, boepati Magelang poe- nika toeroenipoen boepati ingkang ageng sanget lalabetanipoen dateng Nagari.

Ing taoen 1813 G. G. Raffles ka- goengan karsa misahaken Kedoe saking djadjahan Ngajogjakarta.

lngkang dados boepati sapisanan ing Magelang, djoeroe serat kapatihan Ngajogjakarta, asrna Raden Arja Danoeningrat. Pandjenenganipoen krama pikantoek woeragilipoen pa- tih Danoeredja. Patih Danoeredja poenika waoe mantoe dalem Soeltan Mangkoe Boemi I ing Ngajogjakarta.

Nalika taoen 1815, tanah Djawi wangsoel dados djadjahan Walandi malih, boepati Danoeningrat l taksih ngasta boepati Magelang.

Taoen 1825 wonten perang Dipa- nagaran, wajah dalem Soeltan Mang- koe Boemi, bade ngrebat Kedoe.

Watesipoen Kedoe kalijan Nga- jogja, kala sarnanten lepen Djing- king, tjaket doesoen Djoemaja sa- kidoel Moen ti Ian, sarta noegel margi ageng Djokja: - Magelang.

Doesoen Djoemaja dipoendjagi djendral de Kock angadangi adje- nging barisan Dipanagara. Regent Magelang kalijan opsir kekalih, kanti dadamel mrijem kai'ih, oegi toemoet andjagi papan waoe.

Ing satoenggiling dinten, wadya Dipanagaran tjampoeh kalijan wadya Walandi. Wonten ing paprangan poenika, boepati Magelang kalijan opsir Hilmers tiwas. Lajonipoen ingkang_ boepati Danoeningrat I di poenfja tjah - tjatjah, di poen ti gas djangganipoen. Moestakanipoen ka- atoeraken pangeran Dipanagara da- teng Selarong. Moestaka waoe ka- petak, . . . dene sarira ingkang narnoeng kantoen gemboeng kasa- rekaken wonten Pajaman tjaket Kalibening.

Kalanipoen p. Dipanagara kalijan djendral - djendralipoen katjepeng wonten gedong karesidenan Ma- gelang sapoenika, diendral-djendral- 1poen waoe anedahaken papan pa- sarejanipoen moestaka Danoeningrat wonten ing Ngajogja. Pasarejan ka- kalih waoe doemoegi sapriki tansah kapoendi - poendi sentana Danoe- ningrat.

Minangka gandjaran anggenipoen

!abet dateng parentah ngantos doe- moegi seda, pangkat boepati Ma- gelang kawarisaken dateng toeroen- toeroenipoen. Dados kadjawi sen- tana Danoeningrat boten saged da- dos oepati wonten Magelang. Ing- gih makaten poenika sababipoen dene boepati Magelang sapoenika saking assistent wedana teroes sa- ged dados boepati. Kadjawi poenika, doesoen Pajaman kaseboet nginggil, kadadosaken doesoen mardika. Te- tijang ing doesoen ngrikoe boten kenging aradan heerendienst, lsp.

oegi lepat saking koewadjiban am- bajar paos. Malah kalanipoen tanah- tanah pardikan sami dipoenitjali, namoeng pardikan Pajaman toking- kang kalestantoenaken.

Boepati Danoeningrat I, dipoen- gentosi Danoeningrat II, ladjeng Da- noeningrat Ill. Danoeningrat III poe- nika waoe kagoengan poetra kakoeng tiga: ingkang pambadjeng Danoe- koesoema anggentosi djoemeneng boepati; ingkang nomer kalih Da- noesoeganda boepati sapoenika;

dene ingkang nomer tiga Hasan Danoeningrat boepati Poerwaredja.

Koela tjatet oegi ing ngriki, kala

***

pahargjan 30 taoenan boepati Ma- gelang waoe, Xaverius College Moen- tilan asasanti kikidoengan tjara Walandi binaroeng ing moesik, sa- nget adamel kaparenging pangga- lihipoen ingkang boepati, ngantos kawijos pangandikanipoen ingkang asoeraos. " . . . Ingkang sinoeba Pater Rector, . . . koela kalijan Ra- den Ajoe sanget kapranan dateng pahargjan poenika waoe. Sanget genging panarimah koela toemrap lalagon moesik ingkang saketja waoe.

Babar pisan koela boten nginten rnanawi lare-lare Djawi saged ngi-

doeng ingkang kados makaren ing- kang wonten salebeting pahargjan poenika sanget kawigatosaken ...

Margi makaten waoe, sapisan engkas koela ngatoeraken genging panari- mah koela . . . " (Locomotief).

Wangsoel saking Digoel.

Semahipqen Dasoeki ingkang toe- moet ngetoetaken lakinipoen dateng Digoel, wangsoel dateng Soerakarta.

Mano et tjarijosipoen rnev. Dasoeki waoe Boven Digoel sapoenika ka- tingal redja, tentrem. Wooten ton- tonan warni-warni, sakolahan estri, poenapadene schakelschool. Wang- soelipoen mev. Dasoeki waoe me- toek anakipoen kakalih. (Darma Kanda).

Paos sepedah Prabalingga.

Gemeente raad anetepaken paos sepedah kangge koekoeban gemeen- te Prabalingga.

Batinipoen kaoem hartawan.

Cultuur Maatschappij Tjeper an- doem bebaten (dividend}: 43°/0 ; C.M.

Randoegoenting-Tjandisewoe: 18°/0 C. M. Medari: 15°1o; (tiga pisan ka- boedidajan tanah Kedjawan).

Maskape S. C. S. andoem bati:

7°/0 ; S.J. S.: 9°1o; O.]. S.: 50/o;

S. 0. S.: 90/o; (Aneta).

Sasakit rosan.

Soer. Hdbld. mireng bilih quaran- tainetuin - ipoen proefstation Ranae Daroengan katitik bilih rosan ing- kang kadatengan saking Philippijnen ngewrat sasakit. Sasakit rosan waoe wonten ing Philippijnen Ian Aus- tralie sanget angrisakaken taneman rosan. Sasakit ing nginggil saweg sapisan poenika kasoemerepan ing tanah Djawi. Sabab ing sasakit poe- nika dereng kasoemerepan. Para ahli rosan sami nindakaken paniti priksa.

Pegatan Ian ningkahan ing djagad Islam.

Pambantoe Sedya Tama ing Soe- rabaja njarijosaken salebetipoen ti- gang minggoenan kapengker, land- raad Soerabaja moetoes prakawis pegat Jan ningkahipoen tijang estri Islam anama Siti Aisah. Tijang es- tri poenika dipoenkelah lakinipoen ingkang kawitan anama hadji Ba- kri ing Sidahardja. kadakwa anin- dakaken bigamie (bodjo loro}. Meng- gah sababipoen awit tijang estri waoe dereng katalak hadji Bakri, sampoen wani ningkah kalijan ha- dji Toha ing Soerabaja. Dene ing- kang ningkahaken sad. Wandasoe- dirdja sesepoehing P. S. I. I. Soera- baja. Kadjawi poenika hadji Toha kadakwa njolong rabinipoen ngan- tos gadah anak.

Poetoesaning landraad, tijang es- tri Ian bodjonipoen nomer kalih, loewar.

Parepatan oemoem C. P. P.A.

Kala malem Selasa 2 - 3 juni poenika, Comite Pembrantasan Pen- djoealan Anak -anak ing Ngajo- gjakarta ngawontenaken parepatan oemoem manggen ing Djajadipoeran, dipoenpangarsani mev. dokter Soe- kanta, wiwit djam 8 doemoegi 11.15,

Ingkang dateng

+

tijang 1.500, saperangan ageng golongan wanita langkoeng-langkoeng wanita Moha- mad Dijah.

Pakempalan-pakempalan ingkang ngintoenaken wakil

+

wonten 30, wakil serat kabar pepak. Prijantoen ageng ingkang rawoeh. wakil bureau ter bestrijding van Vrouwenhandel ing Betawi, wakil In!. Zaken toean Soewirja, mr. dr. Soepama, lss.

Sasampoenipoen parepatan bi- noekanan ing voorzitster, panitra C.P.P.A. mejuff. Soenarjati, amba- badaken lalampahanipoen !are estri tiga asli Koetawinangoen ingkang kasade tijang, sarta saged kapitoe- loengan margi pitoeloenganipoen dokter Saoedin ing kapal Tasman, kados ingkang sampoen katjarijos- aken wonten Sw. T. Jan serat-serat kabar sanesipoen.

Lalampahan poenika anggondjing- aken manahipoen kaoem wanita, langkoeng-langkoeng ingkang sami manoenggal wonten ing P. P. I. I., satemah P. P. I. I. ing Mataram la- djeng ngwontenaken C. P.P.A., dene warganipoen meh sadaja pakempa- lan - pakempalan ing Ngajogjakarta.

C. P. P. A. waoe gagajoehanipoen nedya amerangi padagangan ingkang sanget ngasoraken daradjading wa- nita Indonesijah. Sad. Soenarjati ngadjeng -adjeng soepados sadaja samia ambijantoe C. P. P. A.

Siti Moendjijah, sasampoenipoen nerangaken daradjading manoengsa langkoeng inggil tinimbang titah sanesipoen, angadjeng·adjeng soe- pados sadaja tijang sami anilara patilasan ingkang sae sampoen ngantos kawon kalijan kewan; oep.

gadjah manawi pedjah nilar gading, oeler nilari soetra sasaminipoen.

Manoengsa kedah mitoeloengi kasangsaran oemoem, mila kedah oegi ambijantoe gagajoehanipoen C.

P. P.A . . . .

Dipoenpratelakaken oegi kawon- tenan ingkang kagolong angasoraken daradjading wanita Indonesia poe- nika tetijang estri ingkang Sarni dados palanjahan, ingkang sami da-

ONTJEN SEKAR GAMBIR MELA TI.

POETRA INDONESIA KALIJAN DANSAH.

Swara Oemoem 21 April, '30 me- tik pawartos Bintang Timoer anja- rijosaken bilih kita Koeningan dados roetuenggoel prakawis DANSAH !

Daradjading poetri-poetri lndone- sijah sami karisak dening bangsa mantja, wonten salebeting andjoged tjara Eropah !

Wohipoen djoged rangkoel-rang- koelan ing ngnkoe katjarijosaken:

grija kotjar-~atjir, tijang djaler pa- ben kalijan tijang estri, tetijang estri neda pegat, oetawi tijang djaler ke- soepen kalijan rabinipoen, margi tan.:

sah kengetan kantjanipoen dansah bangsanipoen pijambak oetawi bang- sa sanes! . . . .

Mangga, sinten ingkang mastani kadadosa11 makaten poenika sae, oetami, kadjawi ingkang mila sam- poen kerem ing karisakan?

Manawi dansahipoen bokmanawi inggih boten poenapa-poenapa, awit tjarijosipoen ingkang gadah, dansah makaten kagoenan! Nanging, . . . . wonten salebeting dansah tetela gampil sanget tijang nandoekaken patrap pangoedjiwat, ingkang toen- donipoen andadosaken bekaning

ngag~sang . . .

I

Ing Bahagia, kolom Soeara Pers, tanggal 13 Mei, njarijosaken kala malem Ngahad 3 - 4 Mei, ing kita Prabalingga wonten tijang gadah damel mantoe. Wonten ing pista ngrikoe para neneman bangsa kita (ingkang katah saking Soerabaja) sami ambeksa tjara Eropah. Malah pambeksanipoen ngantos wonten ing papan toetoepan.

Lalampahan poenika dipoenwa- doelaken saderek Prabalingga ing- kang asisinglon ,,Penjajang bangsa"

dateng pangreh Indonesia Moeda tjabang Soepitoerang (Prabalingga}.

Serat waoe anjarijosaken bilih ka- wontenan ing nginggil andjalari kirang pitadosipoen para sepoeh dateng para neneman, Lrn oegi da- teng Indonesia Moeda ing~ih sana-.

djan I. M. boten toemoet poenapa- poenapa . . .

Ing serat wangsoelanipoen pa- ngreh J.M., dateng saderek ,, Penja- jang bangsa," mawi katjarijosaken makaten: ,,Kami ta' ada sedih hati,"

(dojonging aksara denlng koela Ptj. Mrh.) djika saudarakoe akan berdangsa, akan tetapi dangsa itoe ada tempatnja, boekan dimalam itoe, ditempat itoe . . . . "

Tetela sanget bilih pamanggih- ipoen bangsa kita bab lndonesier andjoged tjara Kil en, beda - beda.

Wooten ingkang tjotjog, Ian won ten ingkang boten roedjoek!

Djoged rangkoel-rangkoelan poe- nika, gadahanipoen tijang Kilen.

Lan, tetela sanget anggenipoen saja kaladjeng - ladjeng andjalari kari- sakan. lngkang makaten waoe, tijang Kilen pijambak katah sanget ing- kang sami ngroemaosi! Katah sanget ingkang sami mengkorog gitokipoenl Poenapa boektinipoen?

Ing awaling taoen poenika, kana- jakan Binnenlandsche Zaken toewin justitie ing Nederland ngawonten- aken commissie. Panitya waoe ti- nanggenah "soeka katrangan - ka- trangan dateng parentah bab rembag:

pranatan-pranatan poenapa ingkang kedah katindakaken nagari gandeng kalijan prakawis dansah!" (--oekara tjengkok departement temenan poe-

nik~ ! -} . . . . ,,de regeering van voorlichting te dienen over de vraag,

dos taledek ambarang toeroet patji- nan. Ing mangka ing tanah kita poenika boten wonten wanita bangsa Tionghoa oetawi Walandi ingkang ambarang toeroet patjinan dados titingalan; destoen malah wanita bangsa kita pijambak ingkang sami toemindak anjolok mripat, malah terkadang dados pirantosing kese- nenganipoen bangsa mantja. Kawon- tenan poenika saestoe noesahaken, . . . Pamedar sabda mratelakaken prihatosing manahipoen dene ing tanah Prijangan lss. katah !are estri taksih alit kawoelang pantoen-pan- toen ingkang bendjmg ing ageng- ipoen kangge dadamel amiloeta sihing para prija. Katerangaken:

samangsa lare ingkang kasade ang- genipoen wonten poeroeg sarnpoen sawatawis lami, werekipoen ladjeng kintoen serat tijang sepoehipoen !are, serat kaseboetaken saking anak, njarijosaken jen dados bodjon we- dana kaptin lss., satemah tijang sepoeh lipoer.

Dipoenterangaken kasangsarani- poen tijang estri dipoensade poenika anggenipoen boten mardika babar pisan, Ian raosipoen langkoeng sang- sara tinimbang dados bawahipoen bangsa sanes, djer kabawah ing bang- sa sanes poenika meksa taksih saged sasrawoengan kalijan tijang katah.

in hoeverre van overheidswege met betrekking tut het dansen maatre- gelen dienen te warden genomen."

Wontening panitya poenika waoe boten anggoemoenaken! Djer, kala Kamer angrembag begrooting ing woelan November 1929, irg ngrikoe katingal katah warga angrembag prakawis · prakawis ingkang nge-

n~ingi risaking kasoesilan. Malah ingkang ngrembag waoe boten na- moeng golongan tengen, oegi go- longan kiwa. Mangka roemijin-roe- mijin prakawis makaten waoe ing- kang kerep namoeng kabodokaken golongan tengen. Mevrouw van Embden kapireng soewantenipoen mrihatosaken babajanipoen boekoe saroe,gambar saroe,sarta neda soepa- dos nagari toemindak kentjeng: nge- repana andawahaken paoekoeman koendjara dateng para nradjang ang- ger kasoesilan, dados boten namoeg dipoendenda kemawon !

Para maos! Nitik wontening com- missie dansah waoe, tetela sanget tijang Kilen pijambak sampoen ngroemaosi babaja ingkang kasa- babaken margi dansah, andjoged rangkoel - rangkoelan ! Nanging sa-. nadyan makatena, para nenernan bangsa kita sadjakipoen saja katah ingkang gandroeng kalijan beksa tjara Kil en waoe ! Saja awonipoen malih, dene para sepoeh sami njontoni! Mila ingkang anem inggih ladjeng kados dipoenpetjoet!

Pandjenengan sami mangretos para neneman taksih sarwa kentjeng, soegih idam - idaman, boten keki- rangan koewanen toewin initiatief.

Banda makaten kedah kadjagi sarn- poen ngantos kasilep ing alam peper, alam nista Ian sangsaral

Kados ingkang kaseboet ing De Tijd 11 Febr. '30, secretarising pradja Vaticaan pandjenengan dalem Kg. Kardinaal Pacelli angandikak- aken: ,, Pasamoewan Soetji bakal angetog dajane preloe ngajomi lan roemeksa toeking kabegdjan apa- dene kaloehoeraning para nonoman.

( ... ): Dene soemebaring kabeg- djane para nonoman maoe: kutumba, omahing wong ngatoewane, kang atatales pangandel rnarang Pangeran, katresnan sarta katentreman.

(,,de Kerk zal alles doen wat in haar macht is, om de bronnen van bet geluk en de waardigheid van de jeugd te beschermen en te verdedigen ( ... } ... (en} .. . de bron van het jeugdige ge- luk is het gezin, het ouderlijk huis, dat is opgebouwd op het geloof aan God, op liefde en vrede.")

Para sepoeh Katholiek! Pangan- dika dalem Kg. Kardinal Pacelli poenika koela atoeri njatet ingkang saestoe ! Kasoesilaning poetra, koela atoeri ambetengi ingkang santosa!

Sanadyan ing djagad Katholiek Djawi taksih dlemoktjoeng ingkang sadjak mimitran kalijan dansah rangkoel - rangkoelan, nanging poe- napa awonipoen ngegaraken pajoeng saderengipoen djawah, mrajitnani babaja ingkang bade ngobrak-abrik kasoesilaning anak-anak kita I Dene babaja waoe kadjawi sanes - sanes, kalebet oegi djaler -estri, djaka- prawan dansah oebeng - oebengan!

Kumuningsasele 31 Mei '30.

Taklim: PATJAR MERAH.

Nalar - nalaripoen !are sami kasade poenika, 1. dipoentjolong sarana boedjoekan; 2. dipoensade tijang sepoehipoen pijambak, kangge ngetopi samboetan; 3. mila kadjeng- ipoen !are pijambak.

Toemrap laladan no. 2, Ian 3, pamedar sabda nedahaken pam- bengkas ingkang prajogi, i. p. nga- tahi sakolahan Ian roemah didikan kados grija Iola sasaminipoen.

Saderek Maha Radja Sajuti Lubis sasampoenipoen ngandaraken ka- sangsaranipoen tijang estri kontrakan ing tanah Deli gandengipoen kalijan vrouwenhandel, anetepaken bilih ing djagad poenale sanctie katah pra- kawis-prakawis ingkang sasambetan kalijan vrouwenhandel. Mila, neda soepados 1: C.P.P.A. matah tijang amriksa kawontenan ing ngrika; 2:

damel sesorah wonten ngadjengipoen tetijang estri waoe; dene sesorah- ipoen kaprajogekaken boten angge- pok politiek.

Katerangaken oegi bilih sababing vrouwenhandel poenika kadjawi ga- gajoetan kalijan economie, oegi ka- sababaken dening pesrawoengan [pergaoelan] toewin kekirangan on- derwijs.

Sad. Haanie, sasampoenipoen ngandaraken kasangsaranipoen tijang

Referensi

Dokumen terkait

Creative Commons Attribution License (CC BY).To view a copy of this license, visit https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/.. Product Differentiation and