• Tidak ada hasil yang ditemukan

SE RAT KABAR KATHOLI EK - KHASTARA

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2023

Membagikan "SE RAT KABAR KATHOLI EK - KHASTARA"

Copied!
4
0
0

Teks penuh

(1)

No. 44

RAGAD ADVERTENTIE:

Kabar premili 1 1 ~ 30 ternbocng f 1.,...

Langkoengipoen, saben 10 temboeng oetawi kirang: f 0,50.

Adverteittie Hmrah 1 f 0.15 sagaris;

(apes: f 1.25).

Mocndoet kapatjak Jangkoeng saking sa- pisan, oetawi moendoet dados lengganan, tepang rembag roemijin kalijan admini- stratie.

Hoofdredacteur:

B. S 0 EM ARN A

kabantoe

REDACTIE -COMMISSTE.

ISINIPOEN:

Goemoen-Soemangga toemandang -Keselipoen tijang njamboet damel -Panggoela-wentahing bangsa wa- nita-ldjab ingkang dereng oemoer - Djagi poera - Nasib - K. W.

Semarang - Kring Bandoeng - Rembagipoen Gareng Ian Petroek- Ontjen sekar gambir melati-Kagoe- nan-Oerap-sari.

GOEMOEN.

Saking panginten koela: ruila Goe- permen ngwontenaken .,C-:>mmissie voor de Volkslectuur" poenika soe- pados toerooet anggoela-wentah da- teug para kawoela (volksopvoeding).

Nanging sadjatosipoen teka malah moelangi awon dateng tetijang; tan- danipoen katah boekoe2 wedalan Volkslectuur ingkang saroe2, kadosta njandra tijang gandroeng Ian remenan Ian sapanoenggilanipoen. Manawi mend et toelada ingkang taksih ~oggal.

kadosta ingkang kamoting,, Kedjawen aogka 87 tg. 30 October Ian llngka 88 tg. 2 November 1929, tjarijosi- poen Sirwenda Ian Djanoerwenda."

Bokmanawi wonten ingka:ng rr10e- ngel, bilih Volkslecuur kedah netral, tegesipoen boten anggepok agami.

Poenika koela tjotjog. anangiog sa- nadjan netral pisao, boten anggepok agami, meksa kedah nglenggahi ka- saeoan. Basa ingkang saroe - saroe poeoika dede kasaenan. Tijang oe- tawi !are dipoentjarijosi ingkang sa- roe2 poenika dede kasaenan. Tijang oetawi !are dipoentjarijosi ingkang sai:oe ~aroe poenika boteo bade min- dak sae. nanging bade dados a won.

Mila jen Volkslectum bade toe- moet aoggoela,. wentah dateng ka- woelaning negari (Volksopvoeding) sampoen ngedalaken boekoe ingkang saroe-saroe. doemeh sae temboeng oetawi oekaranipoen. Oepami kapek- sa ngedalaken boekoe ingkang pan- tjen wonten ingkang saroe - saroe, inggih dipoenbesoet, dipoenitjali sa- roe-saroenipoen roemijin. Dene jen saroe-saroe dipoenanggep ,,op voe- . ding" la kedjawi ! ! ! ! ! sampoen

boten kenging dipoenrembag.

J.

K.

SOEMANGGA TOEMANDANG.

Toemandang poenapa? Para sade- rek sampoeo priksa, sepinten dajani- poen piawon, sapinten dajanipoense- rat2, boekoe2, dados sepia ten dajani- poen serat oetawi boekoe2 a won. Kita ingkaog ant.j.esipoen nedya adamel saening djagad, poenapa ladjeng bade kendel kemawon, manawi djagad ba- de dipoenelebi serat oetawi boel<:ee

ingkang awon.

Soeroangga sami enget: Sapa sing bisa nekem lajang - lajang kabar (boekoe-boekoe), mesti ija bakal bisa nekem woog sadjagad. Dados sa- oepami serat-serat Ian boekoe-boe- koe waoe awon, poeoapa djagad bade dados sae?

Mila sampoen koewadjiban kita nanggoelaog serat ingkang nenoen- toen dateng piawon, ngalang-alangi ngrebdanipoeo poen oepasing djagad, ioggih boekoe awon. Dene kados- poendi sagedipoen toemindak, sebab serat waoe sampoen ngambra-ambra soemrambah ing sadjagad, langkoeng- langkoeng ing djagad Djawi? Am- bengkas babar pisan temto~ bade boten saged oetawi angel sanget, ananging menggak Ian ngrendetaken soemebaripoen saged, sarana damel boekoe sae, iadjeng kasebaraken, soepados kawaos ing para tijang. ·

Pramila kangge kita Katholiek Djawi perloe saoget Ian betah da- teog boekoe-boekoe sae, boekoe warni ~waroi, ingkang moerakabi gotrah Katholiek. Poenapa poenika bade gampil toemindakipoen? Sin ten ingkang bade ngajati?? Rama pas- toer? Inggih pantjenipoen, sebab poenika sampoen nama dangoe Jan inggil pangoedioipoen seserepan, prasasat moempoeni kawroeh, pe, noeh ngelmoe mantja warni: dados jen poenika ingkang njalirani, bot~n bade koetjiwa. Anaoging kawoeningana, para saderek, pinten tjatjahipoen

13 ,December 1929

-

SE RAT KABAR KATHOLI EK

Medal saben dinten Djoeinoewah.

pastoer Djawi?? Saweg sakedik sa- nget, toer sampoen kawraten pan- damelan katah, matoempa - toempa, dados manawi bade ngasta poenika temtoenipoen boten kober. Poeoapa bade ngentosi bendjing jen sampoen katah? Lah bendjing poenapa poe- nika? Sinten ingkang menangi? Koela sampejan bokmanawi boten, Poetra wajah, tjanggah wareng? Manawi dipoeosrantosaken makaten poenika, piawon sampoen ngojod, kasep !aloe, angel sanget pambengkasipoen.

Pramila soemangga dipoenwiwiti sapoenika kemawon; lah inggih satindakipoen roemijin, sagajoek- gajoekipoen roem11in, sasampoena wonten ingkaog ada ... ada, lab ing bendjing namoeng kantoen neroes ...

aken kemawon. Miwiti poenika nama rekaos, ananging inggih boten dados poenapa; sebab mangke manawi namoeng dipoenrembag kemawon, boteo bade poetoes-poetoes.

Kita Katholiek Djawi betah sanget waosan sae, mangka waosao dereng katah.

Kados- poendi sapoenika anggen-

1

ipoen kedah ngadaoi poenika? lng- kang sampoen koela soemerepi ing- kang bade ngaraog boekoe poenika ragi kadoeng, tegesipoen awis-awis ingkaog medal pamanahanipoen pi- jambak. Kita boten soesah ngarang pijambak (jen saged langkoeng oe- tarni), ananging mendet boekoe sa- kiog basa sanes, ladjeng kadjawekna, poenapa malih boten kirang boekoe sae ingkang tjotjog kalijan pama-

nahan Djawi.

Saking pangadjeng , adjeng koela sageda kalek anan idam-idaman ma-

ka ten poenika, ladjeng saking sakedik saged ngitjali boekoe-boekoe, ing- kang namoeog bade moelang awon kemawon dateng para tijang. Woe~

sana soemangga. S. S.

PRADJA RAHAJOE.

Keselipoen tijang njamboet dame/.

Toemrap para djempol-djempolan ingkang ngrembag pradja rahajoe, prakawis keselipoen tijang njamboet dame! poenika inggih dados mema- nahan.

Angger tijang temtoe sampoen ngalami pijambak: otot poenika ma- nawi mentas kangge, ladjeng kraos kesel. Oepami pandjenengan awis- awis angkat - djoendjoeng, ladjeng kapeksa mindah lemantoen ageng, mangke rak kraos kesel, nanging keselipoen waoe boten dangoe noenten itjal, bendjing jen kapoerih ngangkat malih, inggih poeroen.

Dados mitoeroet kawontenan ing nginggil poenika, kesel poenika manawi mad ya, kados salimrahipoen, kekijataning otot saged poelih ma- lih. Ingkang kados makaten poeni- ka boten dados rembag.

Ingkang dados rembag poenika njoemerepi watesipoen, oetawi nger- tos dangoenipoen njamboet dame!, ladjeng saged moengel: Wis, ora kena loewih, saiki ngaso.

Poenika prakawis angel, awit jen manoet r o e m a o s i n g m an a h, pamawasipoen gampil klintoenipoen.

Tijang poenika manawi kapoerih njamboet dame!, mangka pandamelan adjeg sami kemawon oepami nglin- ting rokok lsp. poenika roe ma- o s i po en enggal kesel, wewah- wewah jen kanti manah kirang se- neng. Sareng ngetjakaken pandame- lan ingkang langkoeng awrat ngantos dangoe, nanging dado~ kasenenga- nipoen, sampoen kesel, ngakenipoen dereng kesel.

lngkang masfi watesing kesel poenika anger tijang: bed a, mawi- mawi kawor.tenaning badanipoen.

Inggih margi boten gampil nger- tosipoen poendi watesipoen kesel limrah, poenika moeroegaken won- ten katjilakan. lngkang kerep-kerep sampoen nglontjok ing wates, sa- weg kernawon ngertos, nanging sam- poen kasep, tjara gandewanipoen kapentang makaten sampoen njwara mak-krepek. Kangge andjemparing boten saged lepas.

Toemrapipoen tijang, kesel lang- koeng saking madjad poenika sa-

ged andadosaken klijeng - klijeng, ngengleng, ewah. lsp.

Amrih sampoen kepandjangen a- toer koela, ingkang moeroegaken ke- sel poenika koela tjekak, kadosta le.

kiranging padang. Poenika saged njoeda 20 persening dajantng njam- boet dame!. Margi kirang padang, mripat dados kesel langkoeng saking ngadat, woesana andjalari sakit ngeloe.

2e. kiranging hawa sae. Jen tijang katah njamboet dame! wonten ing kamar, mangka kamar waoe tanpa mawi tjandela nbantos hawa ing ngrikoe dados bosok (kekatahen koolzuur, kirang zuurstof) tetijang waoe panjamboetipoen dame! tamtoe enggal kesel.

3e. kekatahen swara. Jen wonten tijang kedah njamboet dame I, mangka kebrebegen swaraning montor lsp.

poenika panjamboetipoen dame!, soepados tanpa lepat, kedah lang- koeng dipoen-gatosaken, mila ladjeng moeroegaken enggal kesel.

4e. pandamelan ingkang adjeg sami kemawon poenika oegi ngeng- galaken kesel, boten amargi mboseni (oepami madoeng), nanging margi wongsal-wangsoel otot-otot ingkang kangge adjeg sami kemawon-

5e. kirang sreging pa an ingkang kangge linggih oegi ngenggalaken kesel.

6e. kedangon panjamboetipoen dame! moeroegaken langkoeng kesel.

Taksih wonten panoenggilanipoen prekawis inggih moeroegaken eng- gal kesel. Sanadjan ingkang koela rem bag bab keseling tijang ingkang a

e

giHS i katoemrapaken dateng l::ire pamoelangan lsp.

Djempol-djempolan ingkang ma- gepokan kalijan pabrik lsp. koela atoeri manggalih prakawis poenika sarembag kalijan toewan pabrik. Jen toewan pabrik nalar, temtoe rnalah bingah, djalaran berahipoen waras- waras. Poen P. D.

L A R A. S A T I.

PANGGOELA-WENTAHI- POEN BANGSA WANITA.

Prakawis poenapa ingkang prajogi kasoemerepan dening para pandidik- iog wanita, sampoen koela atoer- aken ing Sw. Tm. minggoe kapeng- ker, inggih poel)ika wonten sekaw.an:

1. Wanita bade. njepeng tek,..kli- wering grija.

2. Wanita bade dados bijoeng Ian moelasara anak.

Poenika sampoeo koela rembag ing Sw. Tm. minggoe kapengker.

Sapoenika bade ngrembag nomer:

3. Wanita ing bendjing bade da,..

dos tetimbangaoipoen prija, dados kantinipoen ing sadjeg gesaog. Mang- ka ing djaman sapoenika sampoen nama djaman madjeng, mila ladjeng kaot kalijan roemijin-roemijin. Prija boten bade teroes saangsal-angsali- poen kemawon, naoging prija ing- kang nglenggahi djaman inggih mi- lih wanita ingkang oegi sampoen rnadjeog. loggih leres garwanipoen advocaat boten kedah waoita ingkang poetoes bab pangadilan; garwani~

poen goeroe boten kedah wanita ingkang oegi gadah dipl0ma goeroe.

Nanging prija ingkang gadah kasa,..

gedao toewin pangkat meksa pados wanita ingkang sekolahao.

Roemijin koela sampoen ngandar- akeo, bilih beboedenipoen (verstand) wanita boten njandak beboedenipoen prija. Kawontenan makaten poenika boten kenging kasoepekaken dening para pandidiking bangsa wanita.

Poenapa malih menggahiog waoita oetami aloesing lelagean poenika dados nomer satoeoggal, sebab poe- nika dados rerengganing tijang ge- grija. Ananging sanadjan kados ma- katen kawontenanipoen, wanita ing- kang gadah seserepan, langkoeng mikantoeki katimbang kalijan boten.

4. Panggoela ,.. wentahing bangsa waoita kedah ngengeti pangkat oeta- wi pandamelao, ingkang bade linam- pahan ing bendjingipoen. Bab poenika sampoen koela terangaken ngaotos pandjang sanget. Wanita ingkang enggal gegrija, panggoela-wentahi,..

poen temtoe kaot kalijan iogkang bade njamboet dame! roemijin. Aoanging kangge satoenggal ... satoenggalipoen kedah dipoenwonteni sekolahan oe- tawi jejasan, panggenanipoen • wa- nita saged adjar.

Moegi-moegi para ingkang wadjib anggatosna prakawis sadaja ingkang sampoen koela atoeraken ing kala warti Sw. Tm. ogriki, moegi-moegi kaetjakna ingkang sampoen dipoen- soemerepi, temtoe bade loemajan, rooerakabi golongan wanita.

Noewoen. A.

IDJAB INOKANO DEREN(}

OEMOER.

Tangga koela mentas gadah da- me!, manggihaken (mantoe) adini- poen estri ingkang saweg oemo~r

+

13 taoen mlampah; angsal pri- jantoen poenggawa gade pangkat Kasier oemoer

+

35 taoen (tigang dasa gangsal taoen).

Mangsoeli sakedik. Tangga koela poenika awon-awon wedalan seko- lahan (angka II kina), Ian alit-alit ingggih kalebet prijantoen, sarta tijang ingkang kadjen-keringan ing salebeting doesoen ngrikve, djalaran dados pitakenani poen tetijJng ngri- koe; dalasan Loerah doesoen ngri- koe kemawon, manawi saweg kata- man bingoeng, ingkang tinedanan pepadang inggih ngrikoe.

Dene larenipoen estri ingkang kaidjabaken poenika lare sekolah angka II saweg klas 3; poenika wa- ngoen ipoen bingah sanget dene angsal tijang djaler blandjan (pri- jantoen). Sepoehing laki wangoen- ipoen babar-pisan boten katingal, na- moengprijantoenipoen ingkangmelok mantjorong (e, mbokmanawi); mangka · tijangipoen djaler poenika sampoen kawertos tijang oegal-oegalan, toer sampoen doeda. Sanadjan doeda nek doeda d]alaran pedjah, boten dados poenapa; poenika boten ma- katen; nanging anggenipoen doeda, djalaran semahipoen boten gadah anak. (poenika tjrijosipoen pijambak;

dene jektosipoen?). Samanten daja- nipoen prijantoen, sanadjan sepoeh, ewadene ....

Mangsoeli malih. Kenging poe- napa !are dereng ngoemoer, teka samDoen kenging idjab, rak ngang- ge katjontokaken roemijin, ta? Ka- singgihan saderek, mila inggih ma- katen; tijangipoen koewatos, manawi katoelak, ngantos boten estoe mantoe.

Nah, ingrikoe koela soemerep akalipoen; !are estri dipoenwoeroeki dening modinipoen, mitoeroet pan- dangoening pangoeloe. Anggenipoen

~ moeroeki inggih sarana katjoereng- tjoereng, kagetak - getak, kapaiben enz. kados dene jen saweg kadangoe ing pangoeloe. Wangsoelanipoen inggih dipoenwoeroeki pisan, sarta dipoentjrijosi soepados matok.Sigeg.

Sareng doemoegi dinten ingkang kangge njontokaken, !are estri Ian modin sesarengan dateng pengoelon.

Wonten ing rikoe !are estri ladjeng dinangoe, plek kados pamoelang- ipoen modin, sarta inggih saged mangsoeli ingkang trep. Wasana tjara kiripoen pikantoek, !are estri kaoengelaken oemoer 16 taoen.

Makaten saderek, anggenipoen sa- mi sakomplot.

Pengoeloe poenika pandangoeni- poen namoeng sarana ebahing lam- be nginggil Jan ngandap, boten medal saking boedi wening. Sam- poen terang, tjeta wela2 !are dereng ngoemoer, tiningalan woedjoedipoen kemawon rak sampoen melok.

Koela ingkang dados tangga won- teni poen namoeng melas (teer ing- kang dipoenwelasi babar pisan boten ngraos), ladjeng toekoel ga- gasan ingkang boten - boten. lng- atasipoen tijang wedalan sekolahan, ingatasipoen prijantoen, modin Ian pangoeloe, kados makaten mangre- tosipoen dateng babagan idjab, poenapa malih toemrap saderek- saderek koela ingkang babar pisan boten mambet pasinaon.

Saderek! Andandosi bab emah- emah, poenika saperanganing sarana kangge njaekaken bangsa Indonesia.

Sapoenika kados-poencii, soepa-

Taoen 9.

REGINIPOEN LENGGANAN SWARA TAMA

sampoen kalijan regining Soeara Katholiek 1 taoen f 7•5

o

~ njoewoen kabajar

f 3.75 ~ roemijin.

Adresipoen Redactie Jan Administratie IGNATIUS-COLLEGE

DJOKJAKARTA.

Drukkerlj .. Canlslus" Djokja.

dosa bangsa koela Djawi, jen ngi- djabaken anak, sampoen sami ngoe- moer? Poenika boten sanes (e, gagasanipoen tijang tjoepet) Negari damela Wet. ingkang kinantenan antjaman oekoeman, ingkang toe- moedjoe dateng:

1. Tijang sepoehing !are ingkang ngidjabaken anakipoen estri dereng ngoemoer.

2. Tijang djaler, ingkang mendet semah . !are estri ingkang deteng ngoember.

3. Modin ingkang sekakel kalijan tijang no. 1.

4. Pangoeloe ingkang ngenging- aken idjab lare estri ingkang dereng ngoemoer.

Poenika panggagas koela tijang tjoepet; toemrap ingkang kawogan soemangga.

Oepami Negari netepaken wet kados atoer koela waoe, poenapa bebajanipoen? Soemangga sami di- poentandangi.

Njoewoen samodra pangakasama.

Raga semangsang.

Ngitjali idjab dereng ngoemoer poenika koela tjotjog, ananging bah burgerlijke stand kedah dipoenatoer sajektos, soepados gampil pangoeroesipoen, poer;1apa !are jektos oemoer semanten poenapa boten. Red.

KOEROE SETRA.

,,DJAGI--POERA.''

Dereng ...- poenapa ...- boten ...-ma~

ngertos!

Lo, poenapa poenika! mangga ladjeng!

,,Malah itoe Zendeling--Zendeling datangnja disini t i d a k p e r t a m a k a I i m e m b a w a k a n k e s e 1 a~

m a ta n b a g i a n a k -an a k n e g e,..

r i , meskipoen alasan-alasan jan~

menggerakkan mereka bertinggal di,..

sini ad a I e b ih ting g i sifatnja dari pada alasan-alasan orang-orang pedagang clan pemboeka tanah."

Makaten tjarijosipoen: S. wonten ing SRI no. 47. Para maos, ingkang njipati, pirsa, sapinten padamelaning missie...-inggih R.K. inggih Protestant -ingkang ladjeng katjaroek: Zen- deling, temtoe boten tegel mriksani tetemboengan makaten.

N groedatos malih, ngemoeti teba,..

nipoen SRI soemebar ing gotrah Noeswantara, Ian dados: soeloehing ra'iat;

kemoetan bilih tetemboengan waoe tinampi sadaja pamaos SRI dipoen- pitados saestoe adamel kirang prajo- gi, mesakaken ingkang dados lesan.

1. Para maos pirsa, poenapa ker ...

sanipoen, pandamelanipoen para:

Rama kita wonten ing ngriki - moelang-moeroek - nedahaken - margining kaoetamen - ,,amrih ka- wiloedjenganing soekma." - kawi,..

loedjengan langgeng.-

Poenapa poenika sanes kawiloe-- djengan?

Poenapa boten pirs?? Poenapa dereng pirsa?

2. Para maos pirsa oegi - sapinten katahipoen anggenipoen toemoet ngadjengaken bangsa ...-damel seko- lahan pinten-pinten, inggih ingkang andap - tengahan ...-volksscholen - standaardscholen ...- H. I. S. en - M. U. L. 0. scholen. A. M. S ... , lo.

malih: dam el, jasa roemah sakit pinten-pinten nampi sadengah bang- sa, sadengah pangkat;

Poenapa poenika nama, oegi boten toemoet adamel wiloedjenging bangsa?

3. .,Poenapa doemeh namoeng sa- manten? emoet. Prijantoen waoe mrikinipoen saking kadjengipoen pijambak - · ngangge kantongipoen pijambak (boten dipoenpandoemi boten karet, rosan) - oetawi malih sadaja waoe dede kadjengipoen pri- jantoen -prijantoen waoe ...- sadaja waoe sanes toedjoe ...-nanging: srana, dene toedjoe i.p. no. 1 waoe. Poenapa inggih dereng pirsa labetipoen pakem.

Melania,_lan pakempalan ing Negari Wlandi ingkang toedjoenipoe:! nglem- pakaken arta preloe ngragadi lare Djawi ingkang bade ngladjengaken sinaoe boten gadah ragad?

Poenapa SRI boten ngertos sadaja poenika? poenapa dereng ngertos sada- ja poenika? Poen Djoemeneng: Soe- loeh pantjenipoen kedah ngatos-atos.

(2)

bilih andawahaken wawasan - de- ning klentoening pamawas damel kirang prajoginipoen ingkang dipoen- tjrijosi Ian dipoentjarijosaken, njoe- dakaken pangkating : S o e I o e h.

Kadjawi ta manawi boten nganggep?

Oepami boten nganggep inggih memper: nitik wontenipoen tetem- boengan mratelakaken bilih: sebab ingkang andjalari sami wonten ing riki poenika A d a I e b i h t i n g g i -loewih doewoer satitik.-tinimbang para ngawoela arta. Mangka mana- wi koela nganggep. wah sanes tan ..

dingipoen awas .... !

Poenapa inggih boten oetawi de- reng mangertos? la poenika sami Ian tjarijosipoen: ,.Kedjawen" mentas poenika-anggoemoeni saderek: Pa- r a r ta - anggenipoen njeda: an- tepipoen Setyawati - djer tijang kristen pijambak djamanipoen Praboe Nero-sami prasasat nemaha pedjah.

lo lo . . . rak nggoemoedjeng- aken ... ! ! !

Djagalan Djagal-Abilawa.

NASIB.

Saderek S. H. S. nalika 1-12-'29 voordracht (njrijosaken) bab nas·ib, wonten ing sangadjenging ,,Leden- vergadering P. G.D." kirang lang- koeng makaten:

,,Saderek-saderek! Nalika vergade- ring ingkang kapengker, koelanjari- josaken bab nasib, ingkang maksoed- ipoen: kita sampoen (boten soesah) njoewoen indakan gadjih; nanging sami njoewoen toeroening regining barang-barang kemawon. Lah sapoe- nika bab nasib koela adjengaken.

Saderek - saderekl ita poenika kasebat goeroe. Goeroe poenika sami misoewoer jen pinter etang- etang; njoeda, nggoenggoeng, nang- kar, petjahan, petjahan repeten enz.

sampoen boten kewran.

Saderek-saderekl Goeroe ingkang sampoen sineboet pinoendjoel ing etang waoe, sajektosipoen bodo, tandanipoen: mara pamedalipoen ing sawoelan-woelanipoen tansah boten

inanggih-pinanggih kemawon.

Nanging kita goeroe,inggih sampoen alit panggalih, aw.it ingkang makaten poenika boten doemawah dateng ba- dan kita kemawon, nanging oegi soe- mrambah dateng bangsa kita Djawi.

Koela kengetan dateng tjrijosing tijang sepoeh: Landa ikoe pinter;

Tjina inger; nanging wong Djawa keblinger. Makaten saderek.

Tjina nalika nembe dateng saking nagari Tjina, namoeng katokan tok;

ladjeng pepriman; angsal-angsalani- poen kangge sadean alit-alitan, oepa- mi: katjang. Dangoe2 saja mrintis, Jadjeng dipoenkanteni klobot,ladjeng wewah malih sata, menjan, rokok, wasar.a djenggelek, dados toko.

Lah poenika saderek, tandanipoen jen Tjina poenika inger; tegesipoen pinter ogoebedaken pamedalipoen.

Nah, sapoenika gentos saderek kita Djawi poen Dadap. Bapakipoen nalika gesang sade saoto. Sapoenika poen Dadap oegi sade saoto, ngle- loeri padarnelaning bapakipoen. Sa- prika-sapriki sadeanipoen poen Da- dap adjeg kemawon, boten wewah- wewah malah saweg bapakipoen, ngangge bregedel kentang, poen Dadap gangge bregedel boedin.

Malih, sapoenika toemrap kita.

Na\ika pandjenengan nembe benoem taksih djaka, tampi blandja f 17,50 (7 ringgit). Sareng sampoen dienst 3 taoen, blandja pandjenengan dados f 18,50 (woloelas setengah). Wah gagah, tjrijosipoen mindak. Mangka pandjenengan sapoenika sampoen kagoengan raji, teka ngandika min- dak. Tjobi jatra f 18,50 kabagi 2, pikantoek pinten? f 9,25 ta! Andak mindak! Sareng dienst 6 taoen, blan- djanipoen dados f 25, (selawe). Wah, ingkang 7 ringgit kapoerih derek, boten kenging djedjer, kedah won- ten wingking. 0, klentoe pange- tangipoen, blandja f 25,- poenika sampoen gadah anak 2. Dados tja- tjah sirah djiwa 4. tampi f 25,-;

dados dawah minten? f 6,25 ta?

Lah poenika saderek; waoenipoen f 17,50, ladjeng f 9,25 wasana dados f 6,25. Teka saged witjanten mindak.

Ing mangka saderek! Blandja f 25,- poenika, kedjawi mindak anakipoen kalih, taksih katah malih kaindakan- i poen, kadosta: Rasoekan neda se- tlikan ingkang meped; bebed neda babaran Sala, ingkang 1 sawit f 20,- teda m indak oelam pitik, sapeken 1 enz. Lah poenika, poenapa boten kablinger saderek?

Mila inggih boten goemoen; kita saja sepoeh, saja katah tamoe koela;

datenging tamoe poenika jen pinoe- djoe tanggal enem, toer tamoenipoen Tjina; preloenipoen saderek-saderek sami ngretos sadaja. Tamoe poenika inggih dipoensegah wedang; teh- ipoen saking poenika tamoe, bon.

La makaten saderek. Mila kita ka- oem blandjan ingkang katah-katah manawi plentong tanggal, ladjeng bingoeng, peteng ing manah. . ·

Lah atoer oetawi voordracht koela poenika moegi sami pandjenengan galih.

Toehoorder: Sasra.

--

SA KING P AKEMPALAN.

K. W. SEMARANG.

Nalika Ngahad 1 December K. W.

Semarang ngwontenaken parepatan taoenan, manggen ing clublokaal K. J. B. ing Bangkong.

Ingkang rawo~h katingal njeneng- aken (kados adat saben).

Kinten-kinten djam 91/ 2 endjing pangarsa saderek P. Soetjipta mbi- kak parepatan mawi tata -tjara Ka- 1holiek, noenten dame! wawasan

sakedik bab gesangipoen K. W. -

Semar~ng ing taoen poenika, katje- kak kados ing ngandap poenika:

Pakempalan K. W. Semarang, ing wiwitan taoen, nalika pangreh ka- lintiraken bestuur enggal kenging kawastatien gering, inggih ing ngle- bet inggih ing ndjawi. Mila sareng koela sadaja katoeding dening pa- repatan warga nalika tanggal 19 De- cember 1928, ragi awang-awangen, djer roemaos kekirangan kekijatan, margi dereng dangoe ing Semarang Ian poenapadene roemaos taksih kirang oemoer.

Menggah programipoen bestuur waoe: le. ndandosi gesang kita (ing ngriki K. W.) ing kalangan kita pijambak.

2e. dame! koentjaraning pakem- palan kita ing kalangan ndjawi.

Menggah sadaja waoe bade ka- printji ing jaarverslag.

II. Jaarverslag K. W. Semarang.

1. Tjatjahing warga.

Ing poengkasaning taoen 1928 warganipoen wonten 25.

Ing poengkasaning taoen 1929 wonten 45.

Dados tjatjahing warga mindak 20.

2. Kawontenaning arta.

Saldu 1928 f 157,205

Saldo 1929 94,925

Poenika boten ateges manawi contributie boten loemebet: na- nging namoeng ing taoen poenika katah sanget arta ingkang medal:

perloe kangge ngleksanani idam- idaman 2 nginggil waoe: ala\ ba- halal; Pausfeesten, pepanggihan- pepanggihan, oetoesan lsp.

3. Pangreh ingkang katoeding pare- patan taoen.an 1928:

P.J. Poespasoetjipta Pangarsa.

R. M.J. Santjaja Panitra.

R. D. Dirdjawinata Hartaka.

P. Roewidadarma Commissaris.

E. S. Martawidagda "

.Nalika woelan Juli 1929, R.M.J.

Santjaja lereh kagantos R. M. J.

Sasraningrat; kedjawi poenika kawewahan warga enggal setoeng- gal, minangka dados Hartaka angka 2.

4. Tjatjahing parepatan:

a. Parepatan pangreh kaping 6.

b. ,, warga " 4.

c. ,, sesarengan P.P.K.D.

kaping 2.

Parepatan tansah katah sanget ingkang ngrawoehi.

5. Pandamelanipoen K. W. i. p.:

a. njamboet dame! sesarengan ka- lijan K. S. B. ing bab:

1). ambijantoe adegipoen 1 ton fonds kangge de Koerier.

2). ambijantoe 50 taoenanipoen K. S. Bapa djoemeneng da- dos imam.

b. ngwontenaken inlichtingen bu- reau kangge nerangaken kawon- tenaning Semarang: adres-adres, sewan grija, teda lsp.

c. ngwontenaken Alai - bahalal.

d. ngwontenaken pepanggihan kangge saderek Katholiek In- donesia ing Semarang minang- ka kangge ngatoeraken soegeng rawoeh Rama G. A. padoeka rama H. de Kuyper, saderek Dr. Dwidjatanaja Ian sad. A. · Djoepri, poenapadene kangge ngoelinakaken tetepangan. Ge- zellige bijeenkomst katah asil- ipoen. Gotrah Katholiek ing- kang rawoeh wo·nten 80, sarta ketingal sami seneng Ian rena ing penggalih.

e. Ngadjengaken namaning K. W.

lantaran tetepangan kalijan ti- jang sanes.

f. Njenjoeboer jajasan-jajasan K.

W. i. p. Bibliotheek Ian toko, tjelengan Ian Pangroekti laja.

P. L. madjeng pijambak.

g. K. W. Ian kalangan ndjawi.

K. W. ngintoenaken oetoesan nalika:

h. Pesta 14 taoenipoen Jong-Java.

i. Openbare vergadering. jong- Java ngrembag: Internaat.

j. Openbare vergadering. Boedi - Oetomo ngrembag bab itjaling artikel 161 bis Ian art. 153 bis Ian ter strafwetboek Ian Regent- schapsraden - ordonnantie.

k. ngrembag kalijan B. 0. bab adegipoen Polikliniek.

!. gecombineerde vergadering Stu- dieclub Semarang, ngrembag bab adegipoen Gedong per- temoean.

- Gandengipoen kalijan pakem- palan sane:;;, katingal sae, Ian na- minipoen K. W. katingal montjer.

III. Sasampoenipoen Hartaka maos palapoeranipoen ladjeng milih veri-

ficatie - commissie, i~ang katoe- ding: sad. Soeraja, sad. Pascalis

Ian sad. Aboe.

REMBAGIPOEN GARENG LAN PETROEK.

IV. huisvestingscommissie.

K. W. bade ngwontenaken huis- vestingscommissie; ingkang mados-

- Bab klintoening panginten -

Kedjawen angka 95.

aken katerangan bab pamondokan Gareng Ian Petroek sami reinbagan prijantoen ingkang mentas rawoeh bab panjaroewe koela menggahing oetawi moerid-moerid Katholiek. goebahanipoen Rr. Siti-Soeharti ing V. Leesgezelschap. Kedjawen angka 88. Sinten ingkang K. W. bade mitoeloengi para war- klintoe ing panginten? Landeping ga ingkang bade ngwontenaken lees- paftggraitanipoen para ingkang maos gezelschap. Ian mireng bade saged mastani. Pa-

v.

Pilihan Pangreh. njaroewe koela ing Sw. Tm. no. 40 Poenika ingkang dados rembag ringkesipoen rak makaten: koela bo- rame sang et. Pangarsa Jami saderek ten roedjoek, a wit toe Jada a won kang- P. Soetjipta boten saged nglampahi ge njebabaken (dede sebab kangge dados pangarsa malih djer bade njebabaken).

ngladjengaken pasinaonipoen. Sa- Mila ing ngriki bade koela djlen- · derek panitra R. M. Sasraningrat trehaken pamanggih koela meng- mekaten oegi. Woesana kaoendi. gahing goebahanipoen Rr. Siti-Soe- Ingkang kapilih saderek A. Djoepri, harti; mangke koela ladjeng bade nanging pandjenenganipoen boten ndjedjegaken dojonging pamanggih- nampi. Sasam poeni po en watawis ipoen Gareng Ian Petroek. (Pamen- dangoe anggen ipoen ngrembag, sa- detipoen oepami).

derek Roewidadarma katoeding: Nijat koela boten bade ngoem- kersa nglampahi oeger anggenipoen boelaken, ladjeng ngantebaken ma- njamboet damel tjara kina: alon- katen. Ananging amoeng ngedalaken alon angger tekan. Parepatan moe- pamanggih ingkang le;es. Rr. Siti-

fakat. Soeharti ngandaraken setyanipoen

Pangreh enggal kados ing ngandap: wanita Ian prija, ngangge dipoen- Pangarsa: P. T. Roewidadar- toeladani sawatawis. Manoet toelada

ma. ingkang kangge nedahaken kaantep- Moeda Pangarsa: A. J. Djoepri Ni ti- anipoen wanita, jen Siti Soendari

hardja. Ian Setyawati mila langkoeng mantep F.

J.

Aboe Dirdjo- katimbang Angling Darma, poenika winoto. koela inggih boten maiben, mila tjo- G. jasa Adisoe- tjog.

Panitra I Panitra II

wignja. Rr. Siti - Soeharti kagoengan pa- Hartaka ·I M.j. Manab. nginten(subjectief),jenSiti Soendari Hartaka II M. J. Martowirjono. toewin Setyawati nganjoet toewoeh C. Soedjana commissaris Sema- (sebab anggenipoen setya dateng rang kilen. • ingkang dipoen-ngengeri) poenika

E.J. S. Martawidagda com mis saris sae, koela inggih tjotjog.

Semarang kidoel. Ananging manawi soedoek salira R. F. S. Adisoesanta commissaris poenika sadjatosipoen ( objectief ), Semarang wetan. sae, lah poenika koela ingkang bo-

VI. Spaarclubcommissie: ten tjotjog, lah poenika ingkang koe- Sad. H. Soepadi, Roewidadarma, la papali. Lelampahan ingkang sa- Aboe, Sardjoe, Ian Jasa. djatosipoen boten sae, poenika sam- Vl. Bibliothecaris: Manab. poen kadamel oeparni, senadjan poe- Djam I siang parepatan katoe- nika namoeng dedongengan pisan.

toep dening pangarsa enggal mawi Oepaminipoen kemawon koela njari- tata - tjara Katholiek. josaken pandoeng soka, inggih poeni- Loerah dongkol. ka pandoeng ingkang njenjolong ka-

(VAN

LITH-STICHTI~

§ Mitoeloengi

~ ngwontenaken wragad kangge pa-

l

sinaon saha daharing para PASTOER DJAWI poenika dados koewadjibanipoen go-

~ ~ ~

1

longan kita Dja:i:atholiek

I

I

soemangga sami dados warganing Van

I

I

Lith - Stichting !

I

si~~~~~~~~~~~~~

~ PANGREH V. L. S. ~

2 ~

I

p/a. Bijz. H. I. S. ~=-

I

Magelang.

~ ~ ~

@) ~

lllllllllUllllllllllllllllllllllUllllllHllRlllllllllllllllllllllllllllllllUllllllllllllJllUllJllUlllHll

KRINO BANDOENO.

Nitik verslag - verslag pahargjan Ingkang Sinoehoen Kndj. Pius XI, kring V. . S. Bandoeng katingal a- m em kemawon. Poenapa ta sebab- ipoen? 0, boten sanes margi gotrah Kath. Djawi saweg ngroempaka a- djenging V.L.S. Ian Begrafeqisfonds.

Ijak, kados makaten kemawon kok ngantos njoepekaken dinkn pahar- gjan 50 taoenanipoen Kndj. Santo Rama! Dene gotrah Kath. Djawi ing Tega! mangga, poenika kenging ka- damel katja benggaia, kenging katiroe!

0, inggih soemangga sak kersa anggenipoen sami mastani, djer kring Band. saestoe teksih sekeng; wah malih kabekta saking k a t a h i n g 1 warga, toer ndadak sami mrentja;

kalijan malih gotrah Kath. Djawi Bnd. poenika namoeng Swarga noe- noet. Liripoen, para Rama boten ngabaraken ngrembag kita; sawek ngoeroes sederek Walandi kemawon sampoen roemaos kekirangan baoe.

Ewasamanten gotrah Kath. Djawi ing Band. saged adamel mongkoging panggalihipoen para Rama, djer sampoen saged ada-ada pijambak ngawontenaken Begrafenisfonds.

Ing pav. Pastoeran kala tanggal 24 Nov. kapengker poenika djam 7 sonten kawontenaken pepanggihan malih dening gotrah Kath. Djawi;

perloe nggiligaken rembag idam- idaman kita Begrafenisfonds. Saes- toenipoen sampoen woengsal - wang- soel kita ngrembag pak. poenika, anamoeng djoentasipoen saweg 24 Nov. kapengker poenika, Ian kita sampoen ngjakinaken wiwiting woe- Ian poenika madeg saestoe. (kawiwi- tan ).

Menggah wontening statuten ka- dos kirang perloe, jen ta kita amota- ken wontening madyaning tam an riki, margi mindak ngebak-ngebaki pa pan.

Dene ingkang dados toedjoening fonds, mligi namoeng nglempakaken

angge tijang miskin. Pandoeng koela alem; ing batos koela gadah raos: ka- ja mangkono ikoe toeladen. Poenapa koela ngalem makaten poenika leres?

Temtoe boten, awit njolong poenika sadjatosipoen a won. Ananging (en get:

atoer koela nginggil menggahlng pangintenipoen Rr. Siti - Soeharti) saged oegi pandoeng soka waoe gadah panginten (subjectief) kados makaten poenika sae; nanging ka- woen ingana: poenika nama pangin- ten mblasar, panginten Jrlintoe, boten kenging dipoentoelad.

Dados manawi dame! dongeng oe- tawi toelada kedah ingkang prajogi kaalem Ian katoelad, kedah milih ba- rang, ingkang sadjatosipoen (boten manoet pangitenipoen salah sa- toenggiling tijang) sae.

Kados $amanten kemawon sam-

arta, sarana narik entre dalah Con- tributie, ndjageni mbok bilih wonten salah satoenggaling warga ingkang pantjal donja.

Manoet wontening statuten ing- kang kakengingaken mlebet dados warga, ngemoengaken saderek Ka- tholiek tok, ingkang wonten ing koe- koebaning gemeente Bandoeng dalah Tjimahi. Sanes bangsa (oeger Kath.) oegi kenging mlebet dados warga, saoeger kersa mbajar entre f 10, Ian arta Contributie f 1, sawoelanipoen.

Menggah pambajaring arta entre Ian Contributie: warga i.k. pamedali- f 25 medak, tjekap mbajar f 1, dene warga ingkang pamed;ilipoen f 25, mingph kenging

10%

ning pame- dal; ) dene Contributie, warga ing- kang dereng gegarwa (legan) kasa- mekaken kalijan pambajaraning, kring V.L.S.; warga ingkang sampoen ge- garwa Ian poepoetra kedah mbajar 11/ 2

°/

0 ning pamedal.

Tanggal 28 Nov. kapengker poe- ni ka, padoeka Rama de Rooy. (G. A.), propaganda won ten ing R. K. Kerk. Tjimahi, ngrembag ( ndjembaraken) pak. kita enggal poenika. (B.F.).

1. December sonten ing Tjimahi kawontenaken pepanggihan malih, kapangarsan dening Padoeka G. A.

Giliging rembag, kring Tjimahi bade ngangseg dados satoenggal wonten ing Bnd. Namoeng gelarnpoen dene Zelateur V.L.S. (i.k. oegi katoe- ding dening warga mangarsani Be- grafenisfonds); boten saged ndje- nengi, djer tjaket dalem Kazelateuran dinten poenika ragi kampiran lesoes sekedik; 5 grija ragi karisakan, da- lah dalem Kazelateuran pijambak oegi kampiran, namoeng wonten gendeng satoesan i.k. ladjeng ke- peksa nggantos, mangka kasarengan djawah deres dados pandjenengani- poen oegi ragi ... alj. ketjipoehan.

Saben woelan sepisan, kadawaha- ken dinten Minggoe i.k. kaping ti- ga, kring Bnd. kawontenakeu pa-

*) pangangkah arta kas namoeng sageda ~ng­

gal montra.

poen tjekap kangge nerangaken tjeta- ning kadjeng koela ing Sw. T. no. 40.

* * *

Sapoenika koela ka\ilana ngrembag kateranganipoen Gareng Ian Petroek.

Katja 1503 sisih ngandap (Kedjawen angka 95) Petroek tjarijos: ,,Reng, sanadjan lelakon sing akoe kowe wadjib ngandel, arep diaranana de- dongengan bae, ija kena-kena bae."

Lah rnakaten poenika kedjawi sa- djatosipoen (objectief) lepat, inggih njleweng saking ingkang dipoenrem- bag. Doenoenging rembag ing ngri- ki kok boten kedah ngandel dateng salah-satoenggiling barang makaten, ananging doenoengipoen rembag wonten lepating panginten poen boe- di Ian woelang reh (zedenwet), ing- kang madjibaken tijang estri kedah bela pedjah dateng ingkang djaler.

Sebab prakawis makaten poenika boten kenging, mila pangreh pradja sanadjan netral pisan inggih ngawisi.

Dene menggahing Tijang Kristen ing djamanipoen sang praboe Nero;

tijang Kristen ingkang dipoenpedjahi margi kaantepanipoen dateng Agami poenika, saking pamanggihipoen Pe- troek prasasat soedoek salira. (Da- dos soedoek salira sajektos ~poenapa

boten??? Par.). Poenapa mastani makaten poenika, ngangge dipoen- terangaken sebabipoen? lnggih; ma- katen: Awit sadoeroeng- doeroenge rak wis pada ngreti, jen ora mitoe- roet bakal dipateni, dadi matine maoe prasasat disengadja. (Katja 1504 sisih ngandap). (Dados dipoense- ngadja poenapa boten makaten poe- nika??? Par.)

Tijang Kristen ingkang dipoenpe- djahi waoe, nglaboehi, nanging la- boehipoen beda kalijan Siti - Soen- dari Ian Setya-wati.

Oepami koela kadatengan meng- sah, ingkang bade ngrebat barang darbe koela, koela kenging nang- goelang mengsah koela waoe, sana- djan koela ngretos jen bade doe- moegi ing pedjah margi nglaboehi radja darbe koela waoe.

Tijang ingkang dipoenpeksa nglam- pahi awon, boten namoeng kenging kemawon, nanging malah prajogi nanggoelang poen mengsah, sanadjan ngretos jen bade tiwas.

Nanging soedoek salira, oepami- nipoen doewoeng kasoedoekaken ba- danipoen pijambak oetawi doewoeng dipoentjepeng mengsah, dipoen- roengkebi, poenika botei1 kenging.

Ing mangka Agami poenika ngoeng- koeli resiking manah Ian aosiilg banda; miia dipoenlaboehi ngantos pedjah: pantes dipoenalem; nanging soedoek salira babar pisan boten kenging.

Sampoen samanten kemawon.

PARARTA.

panggihan adjeg wonten ing pav.

Pastoeran bakda Lof.

Menggah ingkang kadjibah ma- ngarsani fonds poenika :

1. Toewan £. Setoe Voorzitter 2. Rafael Tahrin Penningmeester 3. Rd. Paulin us Djabardi

i

Com- 4. Paulus Ngadhimin

5

missaris 5. Aloewi. Soepardi Secretaris.

Donateur kaasta dening Toewan 0.- F. Harahap.

Widadaa kring Bandoeng ! ! . Noewoen R.j. T. Bandoeng.

KAGOENAN.

PASEMON-PASEMON INO SALEBETING PADALANOAN.

(Petikan sesorahipoen saderek Hardjawardaja).

Sampoen leresipoen manawi kita boten namoeng manah prakawis politiek kemawon. Kita kedah oegi manah kagoenan toewin kaboedajan Djawi. Sinten ingkang bade angge- gesang, manawi dede kita pijambak bangsa Djawi.

Ing salebeting padalan gan pantjen katah pasemon loehoer-loehoer ing- kang awis ginatosaken para ningali ringgit.

Loeloehoer kita anilari wasijat katah, toeladan warni-warni, gine- laraken wonten salebeting lalampa- han ringgit.

Saderek Hardjawardaja Moentilan, kala Se toe son ten 7 /8 December dame! sesorah sakedik bab pada- langan wonten kamar bolah Sasa- nasoeka ing Moentilan. Anggen- ipoen sesorah dapoer anoelaraken poenapa ingkang tinarnpi wonten sakolahan dalang. Sesorah waoe boten njolangaken sadaja ingkang magepokan kalijan padalangan, ewa- dene inggih katah prakawis-praka- wis ingkang soeraosipoen pantes koela pengeti ing Sw. T. ngriki.

(3)

I. Goenoengan kaangge l'antjip, poenika preloenipoen soepados para ingkang ningali sami lantipa boe- dinipoen. Ing salebeting goenoengan won ten gambari poen kakajon, poeni- ka mrasemoni kareping manoengsa.

Kajon waoe ginoebet sawer, mra- lambangi panggoebeding panggoda.

Moenjoek lan loetoeng, ateges ka- soektjen, dening kewan kakalih poe- nika kala djaman kinanipoen ka- anggep kewan soetji. Gambar ke- mamang, toewin tatit: pikadjengipoen papadang oetawi obor. Gambar banteng ateges karosan, dene sima kadjengipoen: prabawa. Gambar grija pre lam bang kaantepaning satoeng- gal - toenggaling tijang. Danawa poenika tegesipoen angkara moerka, inggih hawa nafsoe ingkang midjil saking pantjadrija. Gegaman· ingkang pinoendi soeraosipoen: kentjenging panggalih saged medjahi oebaling nafsoenipoen pantjadrija.

Dados sadaja waoe manoet pa- medar sabda kenging sinoeraos:

,, wong do ewe kakarepan pantjen akeh roebedane. Nanging adja moen-

oer, awit koewe rineksa moenjoek Ian loetoeng, tatit karo kemamang, banteng karo matjan. Angger kowe kentjeng karepmoe, mesti bisa nji- rep oebaling hawa nafsoe, satemah si omah bisa madeg dewe, kasem-

badan apa kang dadi sedyamoe."

Wonten saweneh ingkang negesi garnbar - gambar ing salcbetipoen goe11oengan waoe awawaton kerata- basa, makaten: Loetoeng ateges:

apa .. apa sing ko-oeloe etoengen.

Moenjoek: begdja moenjoek - rnoe- njoek teka dewe. Kemamang ateges adja mamapg, sing kentjeng karep- moe! Oela, dapoer pamoedji ·soepa- dos tjarijosi poen saged pandjang kados sawer. Banteng Ian sima, poenika gambaripoen ingkang jasa ringgit: santosa amrabawa! Wit-wit- an: samoebarang ana wiwitane. Ron toewin oewoh: samoebarang ana wohe.

Bade kasambet

0 ER A· P - SAR I

KABAR K A T H 0 L I E K.

Nata ltalie saestoe sowan dateng Vaticaan.

Kala tanggal 5 December, Sang Nata Italie sakalijan prameswari es- toe sowan martoewi dateng Vaticaan, nitih kreta kantjana. Lalampahan poenika pantjen pantes pinengetan, margi saplok wonten rembag Ro- meinsche Kwestie doemoegi sapriki, dados sampoen 69 taoen, saweg sapoenika Nata Halie katingal won- ten Va ticaan.

Sang Prameswari dipoenparingi tasbeh djene pinatik sosotya, poe- napadene gambar dalem Dewi Ma- rijah tedakan saking gambaranipoen Raphael.

Dene Sang Praboe dipoenparingi peten peni damelanipoen Beltrani isi kalempakan arta ing poendi- poendi gadahanipoen Vaticaan, tja- tjahipoen sakawan, mawi gagam- baran sae. Kadjawi poenika dipoen- paringi peten alit isi medali salaka, djene toewin proenggoe, ingkang meG!alipoen mligi kangge mengeti woedaring Romeinsche Kwestie.

Dene Sang Nata ltalie ngatoeri pangenget- en get awoedjoed Salib kagern wonten djadja, wedalan kina tinaretes ing barlijan. Kadjawi poe-

nika ngatoeri Salib alit tilaran sa- king Kratoo Savoye.

Narendra kekalih poenika anggen- ipoen wawan pangandika namoeng kalih dasa menoet. Sang Nata Halie kalijan Prameswari wonten Vati- caan inggih sowan dateng Gredja St. Pieter, sarta sami sembahjang wonten ngrikoe.

Katjarijos, manawi tanpa alangan ing awaling taoen ngadjeng, ngarsa dalem Kg. S. Rama bade malesi pisowanipoen Nata ItaHe waoe.

Soedjarah sapisanan tan mbre- kahi goewa Sen dang - sana.

Hanan, martosaken:

Angleresi riaja dalem Dewi Ma- rijah Pinoerba tanpa dosa asal, Ian 75 taoenipoen kanjataan waoe ka-

kepjakaken ing P. Soetji (8 De- cember '29), goewa pepetan Lourdes ing Sendang- sana (Promasan) ka- soetjekaken ing Pandjenenganipoen Rama Soeperijor. Sabibaripoen nde- rek Mis Soetji, tijang Katholiek sa- daja

+

1300 sami arak-arakan da- teng goewa, samargi - margi sami sembahjang. Rama Prennthaler ngan- dikakaken, jen wekdal poenika djangkep 25 taoen nalika Soewargi Rama van Lith mbabtis tijang ngri- koe

+

400, ngangge toja ing sen- dang ingkang doemoenoeng sanga- djenging goewa.

Ladjeng menjanji (zangers saking Moentilan) lan sembahjang katoer Dewi Marijah.

Barnabas Sarikrama, tijang Djawi sapisanan ingkang kaparingan noegraha dalem K. Santo Rama,

woedjoed medali djene.

Pijambakipoen poenika goeroe agami Kalibawang ingkang sampoen 25 taoen mitoeloengi Missie. Pra- mila I. S. K. Santo Rama Pius XI maringi pratanda. Menggah woe- dj oeding m.edali katjirenan Potret dalem K. Pius XI, dene soewalik- ipoen sineratan ,,Bene merenti"

(teges: Kanggo wong sing gede lelaboehane); sanginggilipoen tjiri wapen dalem (Het wapen des Pausen). Medali waoe kaparing- aken dening Ramil Soeperijor pijam- bak. (ing salebetipoen noetjekaken goewa).

Kita Katholiek wadjib nderek bi- ngah -bingah, Ian ngenget-enget noegraha ingkang tjoemlorot saking tanah Roem waoe.

..

SAKING - ,,MOENTILAN."

C. Ordeeka, martosaken:

Tanggal 8 December poenika sa- daja para gotrah Katholiek moel- jakaken Sang Pinoendjoel ing ka- soetjijanipoen sadjagad boten won- ten ingkang nimbangi, i. p. Sang lboe Kenja Dewi Marijah; dene tanggal 8 Dec. kepengker poer.ika djangkep 75 taoenipoen anggening Sang Kenja kakepjakaken: moeloes tanpa tJiri.

Ing Moentilan kawontenaken pa- koermatan kondjoek Sang Dewi, ke- leresan dipoendjenengi: Alg. Over- ste Broeder Onbevl. Ontv., saking Maastricht saha zuster saking Roem !

Wontenipoen:

a. Orkest toewin menjanjian: Ave Maria, para siswa P.A. M. S. Ian H. I. S. katoentoen Rama Schouden - saenipoen - andoedoeti, para maos pirsa pijambak bebasan: koe- rang tjandra toerah ramya.

b. Sekar 3 stemmig kondjoek Djeng lboe, siswa N. S. ing ngriki tjekap koela atoeraken: bisane eng- gone angreka.

c. Beksan lawoeng, siswa N. S.- saoepami ingkang sinewa ing para poetra gotrah katolik poenika Djeng Iboe saestoe, sanes pepetanipoen, bokmanawi bade goemoedjeng pir- sa: tjoetjoet-trampiling badoet, mi- wah: fjoekat, gandes-Ioewesing so- lahipoen poetra ingkang mangangge satrija - aben ...

d. Ontjen sekar mawar kondjoek Sang Dewi (versje)- siswa H. I. S.

pintere ingkang anggegoelang.

e. Garn bar pedjah: Soegeng da- lem Sang Pinoerba Soetji - kaandar- aken Hr. R. ]. Djajaatmadja, boten bade kirang tjeta. Ing ngrikoe ke- tingal kados - poendi Dewi Marijah, asma ingkang oegi ateges: ingkang koewasa, paring pepadang, ingkang soelistya, anggening masrahal<en saliranipoen babar pisan dateng lng- kang koewaos.

Nalika dereng kempal Ian S. joe- soep, angsaling padHmelan nenoen lsp. mligi katjaosaken kagem pa- ngagemaning Imam; anggening si- naoe maos namoeng: melik sageda ngertos maos boekoe-boekoe Soe- tji. - Makaten wiwit timoer ngantos doemoegi ing seda, soemarah ing Pangeran.

f.

Minangka panoetoep - sadaja sami ngidoeng: ,,Gebenedijd zijt Gij." - bibaran.

,,PinoedJi Sang Pinoerba SoetJi Moeloes tanpa Tjiri."

SAKINO MEDARI.

Redactie pikantoek pawartos sa- king M. M. kados ing ngandap poenika.

-·Ing Standaardschool bendjing Minggoe 3e. Zondag December 1929 poenika bade dipoenwonteni recol- lectie groep Medari wiwit djam 8-10 endjing, ladjeng kasam betconferentie nipoen goeroe missie groep Medari, perloe bade ngrembag: ndamel pro- graming actie (lampah) ingkang ba- de dipoenetjakaken ing th. enggal 1930. sarta matitisaken woh-woh- ipoen actie nalika taoen 1929.

Manawi wonten saderek goeroe missie sanes groep bade mertamoe katampi tangan kalih, lan dipoen- sedijani sawontenipoen.

Groep Ngidjon prajogi dame! oe- toesan minangka tamoe ing pe- ngangkah sageda damel perhoe- boengan.

* * *

- Ing Lodji Nglempong bendjing tg. 26 December bade dipoenang- ge adjanging Congresipoen para Katholiek ing groep Medari (Katho- lieke dag). Ing dinten waoe sadaja Ka-

tholiek ing groep Medari sak-saged- saged bade ngem pal dados satoeng- gal wonten ing Lodji, bade sesa- reng mahargja dinten ageng Decem- beran, programanipoen:

djam 8 nglempak, ladjeng sembah- jang sesarengan, noenten voordracht bab mijos Dalem G.

J.

wasana me- dal pasoegatan teroes mirsani peti- lan wajang saking pakempalan Beksa wiwara tama, (goeroe-goeroe) lan wajang cijembloeng soembangan saking saderek ndjawi, kinten2 djam 3 of 4 sonten kadamel bibaran.

* * *

Tjekakan verslag Missie ing groep Medari ing salebetipoen th. 1929.

1. Sekolahan volkschool tambah 3 idji.

2. pakempalan tam bah K. W., de- batingsclub, lan sinaoe beksa.

3. jasan (gebouwen). grija sekola- han Toeri 4 kamar, grija sekola- han doesoen 1. (Ketjeme).

Gredja Medari mindak wonten boek, soemoer, koelah Ian emper pit.

Cursus daloe. Ing Standaard- school Medari cursus daloe wonten moeridipoen 100, sami sinaoe We- landi, aksara Latin Ian aksara Djawi.

Wanita Katholiek sampoen gadah' cursus sonten djam 4 t/m. djam 5,30.

moeridipoen para prijantoen poetri garwanipoen para prijantoen ing Medari sampoen wonten prijantoen 15 manggen ing dalemipoen sade- rek Soeprapto.

Ing doesoen sanes, oegi sami won- ten cursus daloe katjepeng ing per- soneel missie radin-radin moeridi- . po en 20 sami tijang sepoeh-sepoeh.

Prakawis ingkang perloe dipoen- prihatosaken,

1. sak wenehing sekolahan doe- soen wonten ingkang tjatjahing.

moeridipoen moendoer.

2. Djoemedoeling circulair ,,Cani- sius" bab: oekoemanipoen pa- ra goeroe-goeroe missie dateng moeridipoen.

3. Bab kiranging personeel missie ing groep Medari, ingkang per- loe ngopeni tetijang ingkang sampoen Katholiek Ian ingkang bade dados Katholiek, katah papan ingkang mbe1ahaken pi- woelang Agami, nanging boten saged njoekani, djoeroe moe- lang ingkang gandem.

4. ~ebeting tijang Katolik dateng Gredja radi kendo, poenika toemoesipoen No. 3.

Pakempalan-_pakempalan Medari, kadosta Pangroektilaja, K. W. kerk- bestuur, enz; saweg sami riboet dame! jaarvergaderingipoen.

***

Bab jeugdorganisatie Medari.

Ing Standaardschool Medari, moe- rid - moeridipoen sami d poen-gladi bab pakempalan.

Wonten !are pepilihan sekolahan ngrikoe kirang langkoeng 20 sami mangoen organisat1e dipoenpimpin T. Kresnahamidjaja (Soedahad). La- re 20 waoe dipoenwoelang1 bab-bab ingkang gegajoetan kalijan pakem- palan. Oep.:

Apa tegese: Voorzitter, Secretaris, Penningmeester, enz.

Kaprije koewadjibane pangrehing koempoelan.

Statuten Ian 11.R. ikoe apa? Con- tributie, entre ikoe apa, Ian tandjane kaprije, donateur, eerelid, bescherm- heer ikoe apa? Co mite ikoe apa?

Kaprije tjarane wong nganakake koempoelan. Perloene koempoelan.

Sarta lare-lare waoe dipoen-gladi voodracht wonten ngadjenganing tijang katah, di;)QenbidJi ing goeroe- goeroe, ingkang sae pijambak mon- delingi poen Ian wiraganipoen gine- man wonten ngadjenganing tijang katah, angsal prijs, poenika toe- mindak kala-kala jen pinoedjoe ngaso, mawi dipoensedijani koersi inggil.

Ing ngriki para goeroe nggladi sageda para moerid ing tembe sa- ged gampil Ian trampil nglairaken gagasanipoen wonten ngadjenganing tijang katah. Wiwitan katah ingkang nggragap, ndredeg, glogap - glagep, enz. nanging sapoenika sampoen ketingal wonten wohipoen, malah wonten ingkang sampoen ketingal kanggenan sesipatan Mussolini:

mangsoeli pitakenan saged tjeg del.

Koela nginten !are waoe jen saged angsal didikan pemimpin ingkang sampoerna, saged dados.

Sanadjan lare waoe tembe ge- sangi poen namoeng agegaman cur- sus Standaardschool, pandoegi koela saged dados pemimpin, ngoengkoeli ingkang Iangkoeng inggil diploma- nipoen, awit saknjatanipoen tijang saged dados pemimpin poenika boten pandang diploma.

Moerid-moerid waoe sapoe'nika sampoen gadah pakempalan nami:

,,Mardi koepija" moegi toeloesa soeboer.

ONTJEN SEKAR GAMBIR MELATI.

NEUT RA A Lii!!!

Saking neutfaalipoen, ngantos . . ( Actienipoen ,,Bahagia").

-)o(-

Neutraal, poenika gagajoehan- ipoen koran Bahagia ing Semarang.

Neutraal, dados sasantinipoen sa- derek ing Korpidistraat I

Nanging, . . . saking neutraal- ipoen ngantos prakawis ingkang sampoen genah kemawon dipoen- godjag - gadjegi !

Ballagia no. 273 tg. 7 Decemb~r,

wonten artikel ,,Europeanen als hos- pitant in lndie" ngewrat pamanggih-

ipo~n dr. van Blankensteyn, petikan saking Volkscourant. Artikel waoe, pandoegi koela damelan redactie.

Sasampoenipoen sakedik - kalih- kedik mantjahi pamanggihipoen toe·

wan Blankensteyn, wonten tengah- tengahing artikel, Bahagia tjarijos makaten: ,, ... Apa ada Goesti Allah Jang bisa mengadili? tidak ada baranf!kali, sebab sampai di ini hari kalau kita tidak ber- boeat apa-apa, Indonesia dJoef[a akan tinggal begitoe, begitoe sadJa. Dari itoe, seroean kita bekerdjalah ... Tidak ada Jang bisa dipertJaJa selainnJa kekoeasa'anmoe sendiri. (N. B.

Dojonging aksara dening P.M.).

Dados, Bahagia: I. Rangoe-rangoe ing manah: ,,Goesti Allah sing bisa ngadili koewi ana apa ora ?"

Pitaken makaten poenika, sam- poen kenging kangge ngoekoer neutraaliteit-ipoen Bahagia.

Sampoen wola-wali Patjar Merah anerangaken: kita anggadahi wasijat saking loeloehoer kita woedjoed pa- ngandel dateng wontening Allah sa- toenggal. Mila manawi wonten bang- sa kita, ngoengkiri wontening Pange- ran, poenika ateges amboetjal wasi- jating loeloehoer. ( - Poenika boten ateges bilih sada_ia tilaraning loeloe- hoer kita, kedah dipoennaloeri ! - ).

Bahagia pijambak kerep sanget angengetaken bangsa n riki soepa- dos netepi Wetanipoen ! Nanging sapoenika, (sadjak) ngoengkiri ta- tales Wetan ingkang bakoe pijarnbak!

Koela taksih kengetan ( - nanging kesoepen wonten Bahagia nomer pinten -), koran Semarang poenika moengel makaten: ,, Wij Jndonesiers zijn broeders van een God!" Nanging sapoenika sagedgadah pitakenan ma- katen! Poenapa poenika ingkang di- P.Oen wastani sendJata makan toewan?

E, apa kedajan panase koeta Sema- rang, kimboehan panase ketiga dawa?

,, Goesti Allah ana apa ora ??"

Bahagia mangsoeli: ,,Barangkali tidak ada/" Wangsoelan makaten poenika sampoen anjaketi dateng ,,Goesti Allah ora ana !" nanging

KABAR OEMOEM.

I N D 0 N

E

S I

J

A H.

MISSIE LAN GOEROE MISSIE.

BAB1 SCHOOL AC TIE*) Kados-poendi gandenglpor-n kalih bab ing nginggil poenlka?

Tjobi, leres lepatipoen soemangga para maos: leres dipoenagern, lepat dipcenboetjal.

Sepisan. Gandengipoen kados dene rama Ian poetra.

Kaplng kalih, kados dene madjikan Ian berahipoen.

)en kalth-kalihipoen dipoenoeled dados se- toenggal ladjeng nami, anak boeroeh doe- weke bapak.

Koela sami nampi Ian nindakaken deda- wo"ehanipg rama, dene rama ngoetoes oetawi dawoeh poenapa2 dateng koela. kangge kabegdjan koela sadaja sak anak -poetoe.

Jen makaten koela para goeroe missie kedah toemandang kados-poendi, oetawi nganggep kados-poendi dateng koewadjiban koela sa- daja?

le. Kedah toemandang sengkoet, temen, toememen Ian ngemen-emenaken.

2e. Toemoet mikir Ian ngenam-enam nalar moerih tebaning missie saja wijar.

3e. ngG!adi kaprigelan soepados samangsa- mangsa wonten preloe, kita saged soemoelih anggentosi pakarjaning missie.

Ingkang kaseboet Ing bah 3. poenika kang- genipoen wekdal sapoenika langkoeng dening perloe.

P r a m i I a para saderek goeroe -goer6e missie toewin sadaja kadang Katholiek ln- donesijah djaler estri enem sepoeh saja ing- kang ginandjar redjeki agoeng dening Goesti Jesoes. sadaja kemawon boten mawi milih lan mestani. Mang g a sami enggal-enggal adjar proef, njinaoe ngemoedeni missle asa- rana toemoet ngemoedeni oetawi ndamel enggal sekolahan-sekolahan, dokteran-dok- teran, roemah miskin. ndamel gredja-gredja, goeroe agami enz. poendi ingkang saged dipoentandangi roemijin.

Poenapa ngendika dereng kijat?? Saking sekedik waton adjeg tambah lan gesang, mangke rak k.ijat, koela atoeri ngengeti, se- pinten kekijatanipoen tikilan kenari, kloewak, kemiri, sepinten agenging tikilanipoen, Ian kados poenapa atosing tjangkokipoen: dene kok inggih dangoe-dangoe saged ndjebol toe- woeh ngremboejoeng.

Koela mireng para. saderek ing Madijoen sampoen miwiti mbikak sekolahan, la rak ngatenl poendi malih? Ing papanipoen ingkang ngotjeh poenika (Medari) inggih sampoen m a k k r e d j o et bade toewoeh antjas ma- katen waoe. sokoer, mangga sanes panggeoan!

Nanging wawasan koela antjas makaten waoe prajogi dipoendamel manoenggil, dados sak bebadan, boten pating prentjil dlemok

*) Ng~ngeti roepaking papan, Jan mekani sampoen ngantos andjalarl sellngserep, karangan poenlka ke-

peksa wonte.O perangan ingkang koela ltjali oetawl koela

ringkes. Moegi aad~rtk ,,Draadloze telegraffie Mcdari"

sampoen gerah Ing penggalih. R.e!i. ·

taksih kamoran manah tida - tida ! Soenggoeh kasihan ! Mangga sade- rek, koela atoeri njatitekaken sadaja ingkang goemelar wonten djagad poentka I Mangga koela atoeri maos ,,.Kitab Dalem Pangeran" (djagad) ingkang saben dinten pandjenengan sanding, pandjenengan soemerepi, nanging boten nate pandjenengan waosl Mangke, pandjenengan mesti boten doemoenoeng wonten alam godjag-gadjeg makaten !

,,Goesti Allah ana apa ora ? - "

Barangkali tidak ada ! Sebab sam- pai di ini hari kalau kita tidak berboeat apa-apa, Indonesia djoega akan tinggal begitoe, begitoe sadja!"

Poenapa makaten poenika sam- poen kenging kangge amatoni: ora ana Goesti Allah?

Saderek ing Semarang! Wonten koeli onderneming tjarijos makaten:

,,Administrateur koewi odak ana ! Sebab, nek akoe odak njamboet gawe ja odak oleh doewit !" Poe- napa wawatonipoen koeli onderne.- ming makaten poenika inggib pan- djenengan leresaken?

Wonten moerid tjarijos: ,,Goeroe koewi rak dak ana ! Awit, nek ndok sekolahan akoe odak noelis odak barang, ja iseh adjeg bae kaja dek akoe lagi mleboe sekolah!" Poena- pa wawaton makaten poenika pandjenengan leresaken ? Manawi kaleresaken, pandjenengan tetep koela wastani loetjoe !

* * *

II. ,, Tidak ada Jang bisa dipertJaJa selainnja kekoeasaanmoe sendiri !"

Dados koewasaning salira pribadi, poenika toemrap Bahagia sampoen asipat inggil pijambakl

Redactie Bahagia semoenipoen kesoepen jen ebahing badanipoen pijambak boten kawasesa dening salira pribadi I Kesoepen bilih ge- sanging manoengsa boten pinoerba dening angga prijangga I

Poenapa prijantoen Bahagia boten nate mireng tijang pedjah, boten nate mireng tijang pedjah dadakan?

0, oepami njata koewasaning sarira pribadi boten kalindih ing panga- wasa sanes, tijang waoe mesti mo- gok boten poeroen pedjah ! Inggih pedjah poenika prijantoen ingkang melehaken titah ambeg koemawasa, ingkang moengel: ,, Tidak ada jang bisa dipertjaja selainnJa kekoeasa- anmoe (koe) sendiri !"

Semanten roemijin !

Kumuningsasele 9 October '29.

Taklim: PATJAR MERAH.

tjoeng, ladjeng njoeda kekijatan, temah woe- roeng. Kados oepaminipoen ing Medarl toe- woeh antjas ingkang sae waoe. Toewoehipoen adreng. nanging doemoegining ngendon me- tjotot, sabab saking kirang kekijatan. Jen ngantos antjas waoe woeroeng poenapa boten eman sanget. Mangke gek sanes panggenan wonten malih antjas kados Medari, nanging inggih namoeng plembang-plemboeng kema- won, la rak memelas.

Toemrap Medari, koela wawas, rehne koela tjelak, jen actienipoen waoe estoe bade di- poentandangi pijambak boten angsal pam- bijanton saking sanes panggenan. kados oepa- mi saking kita, Ngidjon, Kalasan, Moentilan enz. sadjakipoen namoeng bade kados lare alit adjar noempak pit ingkang soekoenipoen tjoepet, temah pidjer dawah glangsaran, Hla poenapa namoeng bade sami dipoenpirsani oe- tawti dipoen-gegoedjeng? temtoe pandjeneng- an sadaja boten tega. Groep Medari sanadjan oepamia boten kijat ngangkat actienipoen, ewasemanten glagadipoen kok boten bade moendoer sak-ramboet, teksih teroes bade ngoedi, adedasar Io ewes, njarah rowang, liripoen: mbijantoe inggih poeroen, dipoen- bantoe ingg1h boten wegah toemandang. Estoe, djandji dipoenbijantoe para kadang R. K. ing poendi -poendi. Medari sa9ed mbikakaken sekolahan-sekolahan oetawi jasan sanesipoen.

Mangga, poendi Ian sinten? Mendoet bi- jantoe, poenapa ambijantoe Medari. Sampoen ngantos ora kabeh, oetawi emoh kabeh lo!

Jen pandjenengan moendoet bijantoe, koela atoeri ndamel comite bah poenika wonten ing papan pandjenengan ngrikoe, mangke comite Medari bade mbijantoe sarana kin- toen, reka oetawi arta. Dene jen pandjeneng- an ~bade ambijantoe karsaa dados consul comite Medari wonten ing papan pandje- nengan, Jadjeng kintoen reka oetawi arta dateng Medari.

Mangga rembag poenika dipoenramekaken wonten Swaratama ngriki Ian oegi kenging lelawanan pijambak dateng comite Medari p/a saderek Martodeksono Mantri goeroe Medari.

T a m b a h a n, kangge tetandingan:

l. Saderek golongan Protestan sampoen miwiti, nglijer sekolahan Zending, Standaard- school Klitren (Jogja). Roemijin kaoeroes dening Zending, sapoenika dening bebadan saking saderek Protestan Djawi.

2. Wonten kabar ing Patalan kidoel kita Djokja, ing ngrikoe djiwa Protestan namoeng

± 130 sampoen saged ndamel gredja pijam- bak begrooting f 3030, kabikak nalika 22 October 1929. voorbereidingipoen namoeng 5 th.

3. Prambanan, djiwa Protestan 90, voor- bereiding 3th .. saged dame! gredja regi f 3060.

1. Ngajodja, sampoen saged njanggi 2/aning ragadipoen Domine Djawi, ingkang blandja- nipoen f 95.

Golongan M. D. saja sampoen kijat malih.

Mangga • mangga para kadang Katholiek, sampoen kasep.

Draadloze telegraffie Medari.

Referensi

Dokumen terkait

Sanadjan pan~ djenenganipoen Rama ngandika, bi~ lih anggegoelang ngereh dateng ba~ clan pijambak sarta roekoen kalijan sesamining ngagesang ingkang sanes golongan, kados dene

· Dados: para saderek Djawi ing- kang sampoen Ian bade wonten Betawi sampoen kaget jen asring mireng temboeng ingkang radi la- ngoe; kosok - wangsoelipoen sam- poen goemoen jen tampi

Sakit ingkang karaos ing oentoe poenika saged oegi sakitipoen wonten ing sakiwa tengeniog padaran, nanging ladjeng toemoesipoen doemoegi ing oentoe, awit karaos sakit ing oentoe poeoika

Adventist" metja: ,,Jen kawonteoaniog agami2, sampoen njelaki Ian Katholiek, poenika sa- toenggiling tanda jen meh kijamat." Bade poenapa2 Ian kados-poendi malih polahing djagad

Mitoeroet sardjana lnggris Keane bangsa Negrito poenika tedak~ toe- roenipoen bangsa sapisanan autoch- tonen ing Noesantara ngriki, ing- kang ing doek kinanipoen meh soemrambah ing

· , Ingkang witjaksana boten kersa ngrembag, sinten ingkang nga- rang; nanging sare!zne karangan waoe kapatjak wonten ing organ- ipoen pakempalan, mila inggih pangrehipoen ageng

Dados jen wonten saderek ln- donesier ingkang nampi saha nglam- pahi agama enggal waoe, poenapa waoenipoen Jadjeng pantes kasa- mekaken kalijan tijang priboemi ingkang taksih asor

Sarehne samangke goeroe-goeroe wonten ingkang sami eksamen klein- handel, mila saking pamoedji koela, padagangan Djawi saja madjeng, nanging mawi patokan, boten nge- moengaken aben