No. 43
REGINIPOEN LENGGANAN SWARA-TAMA:
1/1 " . . , . f 3.- nioewoen ka-
1 taoeo . . . . f 6,-
!
3 woelan · · f I.SO bajar roemijln.
Kenging mbajar saben woelan RAGAD ADVERTENTIE:
katja
'/2 ..
11, "
'/a "
Saladjengipoen : saben 1 cm2 sekedik • kedikipoen : f 1,50.
f 36.-.
f 18,65.
9,75.
f 5,25.
f 0,03:
Kabar premili alit - alitan : f 1.-
Moendoit kapatjak langkoeng saking sapi- san, oetawi dados lengganan, tepang rembag roemijin kalijan administratie.
23 October 1931
-
SERAT KABAR · KATHOLI EK
Medal saben dinten Djoemoewah.
Taoen 11.
Hoofdredacteur: A. DJAJASEPOETRA.
kabantoe
REDACTIE - COMMISSIE.
Adresipoen Redactie Ian Adminiatratie IGNATIUS .. COLLEGE
DJOKJAKARTA Telefoon no. 795.
Drukkerll •. Canlsius .. DJokJa.
GEGERING DJAGAD.
nesia ri boet katjowok 10 per sen n~rika-ngrika riboet mawi pedang, pelor, obat!! Dereng ngengeti Djer.man. Portegal lss .
IS IN I P 0 EN:
•• Fly over my City, little swallow.
and tell me what you see there" - 'maboera iog sadoewoedog negara-
koe. manoek sriti, Ian kandakna apa sing kok soemoeroepi, makaten oekara iogkang koela pranggoeli ing dongengipoeo Happy Prins.
Sapoeoika para maos koela atoeri midangetaken, koela bade oggelar ebahing djaman, horeging djagad, gegerao donja.
Rehne kita tiJang Katoelik. maogga sami maboer dateng Sepanje roemi- jin, margi tanah poenika tanah Kath.
Poenapa· soemerep kita ing rika?
Zamora lereh, lao para najaka sawatawis noetoeti.
Sebab poenapa? Poeoapa boten Zamora ingkang damel latoe ngha- lad ~ halad, mbikak ginem sora, mengsah wonteniog nata?
Poenapa inggib boten Zamora iogkaog ladjeog dados sesepoebing Repoeb!tk?
Poenika waoe sadaja niata.
Poenika waoe sadaja leres.
Nanging: Zamora Katoelik, lan ngengkoki katoeliki poeo.
Mila S3reng para wewakiling ka~
woela nampi oesoel iogkang badeda~
dos artikel 3 ing Grondwet, ing- kaag ateges njelaki jen agama Ka~
toelik-Roem dados agamaning pradja Sepanjol: Zamora lereb, najaka sa- watawis noetoeti.
Lan Sepanje oegi netepaken: jen pakempalan Sarekat Jesoes boten keoging ngambab boemi Sepanje, sedaja warganipoen kedah medal saking laladan pradja Sepanje, sarta sadaja baraog darbekipoen kadakoe dados meliking pradja.
Mila boten keladoeken jen koela moengel: donja horeg, donja geger.
boemi geter.
Sarekat J esoes kakoeja-koeja poe~
nika boten namoeog sapoenika ke- mawon Ian boten namoeng wooten Sepanje kemawon.
Manawi pandjenengan maos ba ..
badipoen pakempalan poeoika, njata tradjangipoeo keotjeng, kados pra- djoerit: ing poeodi - poendi saged angsal pa pan sae, nanging ing poend12
inggih kerep aogsal roebeda.
Poenapa para maos kesoepen, bilih Sarekat Jesoes sampoen nate kasetop, kasowak atas saking asma- nipoen kangdjeng Santo Bapa ka- kantjingan sarana Nawala, . . .
nanging ladjeng kaidinan madeg malih?
Wooten Prantjis, Portegal, Sare~
kat Jesoes sampoen nate katoen- doeng, nanging: waogsoel malih.
Sinten soemerep bilih Sarekat Jesoes sapoenika kasingkang- sing- kang wonten Sepanje, maogke sa ..
kedap bade wangsoel malih?
Wooten Japan mentas kemawon aksi Katoelik katingal ebaripoen (mirsanana: Wewahan}, djeboel sami samioggoe datepging kabar; wonten Sepanje gotrah KatoelikJ kaplepet, toer wonten .,tanah Katoelik"!
I
Kala Sarekat Jesoes katoeodoeng saking Sepanje (djaman kina), woo- ten Kardinal ngaodika: akoe kok singkang .. siogkang kaja sona, na•
ngiog deleogeo, akoe arep pada bali kaja garoedal
La·o ojata, sanadjao Sarekat Je~
soes kasoewak, mawi kakantjingan nawala saking Roem, nanging . . . dawoeh njowak boten saged mlebet dateng Roeslan mila Sarekat Jesoes ingrikoe boteo pedjah.
Andjalari, sareng Sarekat Jesoes katetepaken kalilan m:ide;:i malih:
rikat kados garoeda nijoep mlebet dateog tilas soesoeh- soesoehipoen malih, Ian sapoenika . . . . katoen- doeog saking Sepanjel
Poenika ingkaag nama horeging djamaol
Pengetan sawatawis: pakempalan Sarekat Jesoes, pakempalanipoen para ngoelama, ma- deg kala taoen 1534 saking katijasaoipoen Santo lgnasijoes Lojola. Kasoewoer wanter Ian setya dateng Ngarsadalem Kg. Santo Bapa.
Pangagengipoen apangkat: djendral. Katoen- doeng saklng Portegal taoen 1759. Lan ka-
tetepaken boten kenging ngambah tanah Prantjis taoen 1762, 1880. 1901. Poenika kangge boekti sawatawis, jen S. J. boten namoeng sapisan anggenipoen kakoeja- koeja. Nanging para maos sampoen ladjeng mastani, jen S. J. poenika pantes!poen na- moeng kakoeja-koeja tok. Asma .. S. J." won- ten ing kalangan wetenschap manis; ing Tokio gadah universiteit; ing Tiongkok malah kalih, ing lndia-Inggris, ing Bayrsuth lss. Ing_ djagad panggoela-wentah oegi mon- djo. Tiekap semanten kemawon! Maosa pi- jambak babadipoenl Ingkang kaserat mawi basa Walandi sapoenika inggih sampoen wonten. Njenengaken!
Taoen 1773 kasoewak atas dawoeh dalem Kg. Santo Bapa Clemens XIV, taoeo 1811 kabangoen malih atas Karsa dalem Kg. San- to Bapa Pioes VII 1814.
Toerki njoewak agama Islam dados agamining pradja, Sepanje
~elaki srana artikel Groodwet nomer 3: jeo Repoeblik Sepanje adedarnr agami Katoelik.
Dados . . . Koeboekl
Tjobi, mega politik sadjawining Sepanje Ian tanab Tjina kawawas sanes dinten.
Begdja, dene tanah kita taksib kerta rahardja, sepi djoemedoring mrijem Jan ilioing rah.
Bab poenika kita kedah matoer noewoen ing Pangeran.
Heraclitos.
Wewahan: wonten Japan mentas kemawon aksi Katoelik katingal ebaripoen, kadjeng koe- la: ing ngrika mentas kemawon wonten aksi sosijal ageng-agengan. Nawala lderan ingkang ngemot babagan aksi sosijal mentas kapertal ing basa Japan Ian kasebar Ing saindenging dja- gad-Katoelik-Japan. Para professor Katoellk nerang-nerangaken pertalan waoe wonten ing kolemaning serat-serat kabar, Ian sadaja ke- lampahan wiloedjeng. Ada makateo waoe bre~a~ Ian sembada, trep dados timbanganing aks1 mg Japan ingkClllg njelaki wontening Allah.
H.
Dados, maaawi tijaog ogengeti
p ARDJA RAH A JO E
ebab - ebahan Sepanje sapoenika- •
poenika petekaoipoen warni tiga:
sapisan saged oegi, lo. rehne geger- DAJANINO KA WONTENAN.
ipoen boten keadel-kendel, mal1k Sinten ingkang maos koran (bo- dados taoah mawi radja malih, awit ten namoeng ,,so ") sampoen ma- radja Alfonso opisijil inggih dereog ngertos bilih kawontenanipoen kas seleh keprabon, Ian parte ingkang negari awon, ngantos meksa pama- setya radja inggih dereng telas. rentah nindakaken pagemen ing k a p i n g k al i h saged oegi tetep sasaged-sagedipoen (sategel-tegeli- repoeblik, oanging ndadak mawi poen !) Boten ma'ben, jen kawon- ontran ~on tr an ageng-agengan, te- tenaning kas mbe:tahaken koerban.
gesipoen wonten burgeroorlog. ka- Samangsa badan sakit, sadaja pe- woela mengsah kawoela. rangan toemoet ng aosaken. Pramila
Sinten pabam babadipoen tanah koela boten bade soewala, nanging Prantjis Ian Amerika Sarekat. bab see ady.a tae . ngr~osaken be- burgeroodog poenika klebet: adat. bektan waoe. Nanging koela njoe- Djaman enggalanipoen repoeblik woen pitaken, poenapa pangedoem- Prantjis wadya Parismengsah Conde. ing sesanggen waoe sampoen nama
Djaman enggalaoipoen repoeblik adil? Negari anggenipoen nindaka- Amerike Sarekat. kala bade ndedel- ken potongan blandja temtoenipoen ndedelipoen ndadak wadya Lincoln namoeng njawang, ambtenaar-ipoen.
meogsah wadya kidoelan. Kae ambtenaar; dadi blandjane koe- · k aping tiga saged oegi teroes doe disoeda oep. 100/o. Saking pa- ambjar babarpisan dados mangsa- manggih koela boten sadaja poeng- nipoen bijena saking Roeslan. gawa sami prihatosipoen menggah·
Badeao I Ian II poenika taksih ing potongan 10°/0 waoe.
etja, sami wiloedjengipoen. Ana- Parnedal koela poenika ing sa- nging _ iea badeao angka III tjotjog, woelanipoen f 142,50; kangge gesang- blai, Eropa goodjing! ipoen simah lan anak 6. Anak koela
Bab Sepanje kasetop samanten
I
ingkang sakolah sampoen kalih, ba- roemijin, sapoenika mangga maboerI
jaranipoen f 8. Wasana bade katamandateng soedan 10%, ingkang makaten waoe
Tanah Tjina.
Prakawis saja roewed, peteng,
ngadjrih~adjribi. Awit Amerika Sa- rekat toemoet-toemoet.
Bab poenika Japan dados serik, moering ~ moering. Batosipoea, Jan inggih kawabja, naoging boten opi ..
sijil: elo, etan-pada-etao kok koeloo ..
meloe .. meloel
Amerika nekad, sapoenika nje- ogoeh toemoet mirengaken ginem- gioem Parepatao Bangsa.
Japan saja moeriog-moering.
Dados rame! Japan sereng dateng Tjina roemaos bade andoedah tje~
leagan, djeboel kalimpe saking we~
tan: Amerika bade ndoedah tjele ..
ngan dateog Japan.
Mila rame.
Won ten Parepatan- Bangsa Japan adjeg mijambaki.
Poeadi doenoenging leres, kirang terang.
Namoeog terang jea Amerika Sarekat soemelang bilih Japan bade dados Radja Tanah Wetao, Lepat ..
lepat bade .,ngantem seroe" dateog Amerika oetawi saoesipoen.
Mila moempoeng dereog kelam- pahan. Amerika sampoen ogroemi~
jini ngetingalakeo metekoliog le- ngenipoen.
Pradja kileoan semoenipoen nger..- tos gleganipoen Amerika, mila ka~
tampi keogiog mirengakeo rembag~
rembag ing Parepatan Bangsa.
Japan ngertos ing semoe, mila moering. mrengoet. Batosipoen:
koerang adjarl
Sioten pabam politikipoen Ame- rika won ten laoetan, temtoe ogertos kados poendi sanggaroengginipoen Amerika dateng Japan.
Sapoeoika saoggaroenggi waoe kawahfa ngeblak: woaten ing Pare- patan Bangsa I
Dados: doojanipoeo ramel lndo-
kaprihatosan koela poenapa boten Iangkoeng ageng tinimbang saderek ingkang inggih blandja semanten, nanging boten pepoetra? Sin ten ing- kang poeroen ngangge oetekipoen, tartamtoe roedjoek kalijan wawasan poenika. Dene anggen koela ngla- iraken gagasan poenika, boten ka- bekta djalaran koela sampoen anak- anak semanten; nanging kaad1lan ingkang abebisik dateng koela. Ka- gem ingkang sampoen njekolahaken poenalangkoeng saking kalih, tem- toenipoen sesatiggen waoe awrat malih. Sanadjan koela dereng, ewa- semanten sagah nginten-inten bilih tamtoe kalepetan kaprihatosan poe- nika. Beda sanget kalijan ingkang taksih lamban oetawi dereng Ian boten apepoetra. 10°/0 waoe ing atasipoen prijantoen poenika inggih poena pa - poenapa, nanging dereng sepintena.
Sing wis anak - bodjo dipotong 10°/0 ; sing ora doewe bodjo ja 100/o;
sing ora doewe anak ja dipotong 10"/o ! Koela namoeng njoewoen pirsa, poenapa pangedoeming se- sanggen ing rikoe nama adil? Sam- poen kesoepen saderek; ing riki koela mendet brajat kalth; blandja sami, toeggil kita, namoeng kaot apepoetra kalijan boten ! Roemaos koela, potongan lO°lo poenika, pra- sasat damel mesemipoen ingkang boten pepoetra, nanging parengoet- ipoen ingkang sampoen asoengoe katah. Koela njoewoen pirsa, tindak motong lO°lo ingkang bade kelam- pahan poenika poenapa pandje- nengan wastani sampoen adil?
Mangga blakanan kemawon I Poenapa anak poenika poen sa- mekaken kalijan barang ingkang bo- ten kangge, tan pa adji? Poenapa:
,,Bonggan sira adoewe anak?" Poe- napa koela sami boten I ingsem, kawon tresna dateng anak, tinimbang ing-
Gegering djagad- Dajaning kawontenan-Film Djakarta-Kodak Moen- tilan-Zeffopvoeding .. zelfheiliging in de natuur-Pengadjaran ing Indone- sia-Dadosa panggalihanipoen wanita Katholiek Djakarta-E:bahing pe~
moeda-Wawasan boekoe-Goentingan pers-Saking p~kempalan-Pa
ngandika dalem K. S. Bapa Leo XIII-Watjana maneka warna-Oerap~
sari-Corresponden tie.
GOENTINOAN PERS.
Tresna Ian adil.
Para maos sampoen mangertos, bilih margi saking awoning kawon- tenan ngobeng ing Lasem, ladjeng ing poendi-poendi wonten protest, ing Mataram lsp. Malah samangke ing Madioen dipoenadegi Komite Pembela pengobeng. Ing ,,Darma Kanda" sdr. Sastrokoro damel wa- wasan ingkang pantes dipoenraos- aken, mila koela goenting, koela pasang ing ngriki.
- ja, papie, dengan tidak .onder-schatten, dari beberapa banjak pembitjara jang memprotest ataupoen menjatakan betreu- rennja tentang kedjadian ci Lasem itoe papie, Toeti ada berpendapatan lain. Se- bab papie, kalau kita pikir lebih dalam, soal di Lasem, jang oleh sementara pem- bitjara diseboet slavernij alias zaman Oom Tom, sesoenggoehnja ha! ini ada menjangkoet djoega pada kita poenja maatschappelijk !even seoemoemnja. Te- raNgnja begini papie: pergaoelan hidoep kita alias maatschappelijk !even kita de- ngan masoeknja bangsa-bangsa di negeri ini, dan lantaran roepa-roepa sebab jang tidak perloe kita terangkan disini, kita poenja keadaan djadi terbelakang. Oe- djoetnja, boekan hanja dipembatikan sa- dja, tetapi meskipoen dalam pergaoelan roemah tangga kita, djoega roewet. Oem- pamanja verhouding kita dengan boe- djang2 kita, ini djoega soedah -soesah, karena tidak ada maatstaf jang tentoe, apakah memakai tjara Barat atau Timoer.
Papie tentoe tahoe, prijaji bangsa kita jang poenja boedjang. koki enz. itoe ka- lau ditimbang pekerdjaannja dengan ga- djihnja, sama sekali tidak timbang. Satoe boedjang jang belandjanja f 2 of f 3 se- boelan, meski dapat makan kalau dirasa- kan betoel apa tidak memelas? Sedang kerdjaannja tidak beda dengan kalau ia toeroet Belanda, oempamanja. Pekerdja- annja boedjang prijaji bangsa kita tidak terbatas waktoenja, siang; malam apa la- gi kalau ada tamoe. Dengan begitoe ka- lau kita pikir maka maatschappelijk ver- houding kita ini memang contrast sekali.
- En lantas Toeti poenja pikiran ba- gaimana?
- Haroes ada reconstructie dalam maat- schappij kita seoeinoemnja, artinja haroes ada peroebahan baroe dalam pergaoelan kita sendiri. Sebab toh terlaloe sekali, kalau kita protest lain bangsa tentang perboeatannja sewenang - wenang, tetapi kita sendiri menggadjih boedjangnja tidak oekoeran dan kerdjanja lebih dari mistil Dapatnja begitoe papie, kita haroes membesarkan taakverdeeling. Perkoem- poelan igama haroes injectie teroes ke- pada mereka jang koerang djedjak keme- noesiaannja, dan perkoempoelan sociaal haroes bekerdja keras dalam memper- baiki keadaan-keadaan jang tidak heres.
Dengan begitoe, tidak oesah kita berse- roe minta sociale-wetgeving, tetapi kalau maatschappij kita sendiri, soedah memin- ta tentoe datang sendirl.
Toemrap ingkang boten ngertos basa Mladjeng, soeraosipoen: le.
lo kok mrotes Las em barang,. ba- reng ana batoering prijaji Indonesia blandja f 2 oetawa f 3 sesasi sa-
kang asoekoe sekawan? Rama Redactoer; mila gagasan
I
poenika koela beber wonten ing riki, soepados sadaja Bestuur bebadan ingkang kagoengan poenggawa blan- djan kersaa menggalih bab toe- mindak poenika; langkoeng malih Negari, moegi - moegi kagoengana palimirma dateng kawoelanipoen ingkang sampoen soegih anak, ing- kang djengkeroetan margi blandja- nipoen temtoe kasoeda 10°/0 •
D. PRAWIRAADISOEMARTA.
Noot. Mila MRANATA BLANDJA poe- nika adilipoen kedah mawi wewaton ka- betahanipoen brajat, ingkang anakipoen boten kesekediken, nanging oegi boten kekatahen Ian ingkang nglenggahi doe- doekipoen. Dene brajat, ingkang tjatjahi- poen anak langkoeng saking taksiran ra- tjak, pantes angsal toetage. Bab poeoil<a, jen bade nindakaken NJOEDA BLANDJA, adilipoen kedah dipoenengeti oegi. Na- nging manawi wonten brajat ingkang margi saking soedan blandjan prihatosi- poen langkoeng sanget tinimbang sanes- ipoen, djalaran gesangipoen Iangkah sa- king doedoekipoen, poenika bongganipoen pijambak.
Red.
nadjan mangan ndjero ora dirasak- ake, mangka ja ngrekasa banget.
2e. oerip sesrawoengan iki koedoe dirombak. 3e. agama koedoe aweh soentikan. 4e. pakoempoelan sociaal koedoe mbetjikake kaanan sing ala.
Saestoenipoen inggih makaten, tijang poenika manawi soemerep awon ing golongan sanes, enggal anggenipoen ladjeng mrotes, awon ing golongan pijambak, boten di- poenraos. Nanging mrotes kawon- tenan Lasem poenika boten nggoe- moenaken, djer katingal ngegla te- gesipoen ingkang njamboet damel ing ngrikoe katah boten namoeng tijang satoengr:!al, sareng rentjang ingkang bajar ~ 2 oetawi f 3 waoe boten ngegla. Ewasamanten pakem- palan sociaal wadjib ngrembag.
Pangrembagipoen boten bade an- dajani, manawi agami boten njoe- kani soentikan, boten damel saening kabatosan. Manoet agami, ingkang kedah katindakahen roemijin poe·
nika adil, oepami: koeli njamboet gawe sadina koewi manoet adile koedoe oleh opah pira, soepaja ke- na disandang pangan saanak bo- djone Ian bisa toerah satitik-satitik?
Oepama f 0,50! La ja wenehana f 0,50!
Tindak
adil
poenikakoemlija,
wondene tindak tresna poemka
soe- madoeloer.
Sasaged - saged ad ii poenika ke- dah katindakaken. Kat .mb ClO tres- na, Jangkoeng prajogi Koeli angsal f 0,50 poenika oepami adil (moer- wat). Tambah jen sakit, dipoentoe- weni, dipoenlipoer lsp. Poenika saja sae.
Bolen saged tindak adil, ladjeng kedah tindak tresna. Prijantoen blandjan f 30 gadah rentjang sa- gedipoen mbajar namoeng f 2 sa- woelan, mangka rentjang waoe oe- pami toemoet Walandi saged blan- dja f 20, poenika sampoen moerwat.
Ladjeng kados poendi? Kedah nin- dakaken tresnanipoen, tegesipoen:
kaanggep batih, poeroen njangoni jen kakesahan; poeroen mragadi jen bade emah-emah lsp.
Menggah kados makaten waoe sagedipoen toemindak waradin na- moeng manawi wonten soentikan saking agami sarta saja kebak ma- nawi dipoentambahi pakempalan sociaal. Ladjeng angger-angger ba- bagan sociaal, ngriki boten mbe- tahaken.
Mangga poenika sami kita raos- akenl ladjeng damel propaganda sa- rana toelada atindak adil Ian tresnal
FILM DJAKARTA.
(Pemboeka) ningali medalipoen rara .,Swara-tama kala 9 October, poen Tom biogab Ian soesah.
Bingah, margi katah film-film ri~
tjikaa saking Moentilan, Medari Ian sanes-saoesipoeo, nangiog taksih gela dene Semarang, Soerabaja, Bandoeng dereng gadah regisseur-
£1lm -Swara -Tama ingkaog sregep.
Saderek Tabrin iag Baodoecg kados-poendi?
Kala Bandoeog dereng gadah
P.
P. K. D. saderek poenika kados ka- tingal berag, sapoenika teka ajem kemawon?I
Mangga sederek, Tom boten ga- dah tjara ajas.ajasenl
Soesab, margi Sw. Tm. kepe ..
djaban pembantce satoenggal. An ..
daja, ingkacg tjrijos bade ngambles roem1J1n. Nanging bab poeoika kados Sw. Tm. bocen perloe deg·
degan, margi Djakarta sampoen gadab Correspocdentie. Club. toer sampoea mawi systeem andoem-
SAKING P A K E M P A L A N.
Parepatan warga K. W. Medari tg. 2 October '31 manggln ing Standaardschool
Medari.
tamoe 9
lngkang lwarga 17lg. g. wonten rawoeh kintoen stem 3 saderek 29
Parepatan dipoenwiwitl djam 3 sijang ma- w! adat Katoelik.
lngkang karembag:
I. Pamboeka
II. Ngabsahaken notulen parepatan warga kapengker (notulen pinanggih absah).
111. Pitakenan saking best: K. W. ingkang maksoedipoen ngentjengaken tandangipoen sedertk ingkang kabet<ihan:
a perssectie: oep: dame! karangan-karangan + ngoeroes koran-koran l. s. p.
b apostolaat des gebeds: ndjagi soepados warga apostolaat des 9ebeds adjeg tatnpi apostolaat des gebedsblaadjes h.n adjeg sembahjang.
c ngajomi oet: ndjagi madjenging sekolahan estri.
d avondgezelschap: ndjagi sajoek-roekoening kantja goeroe-goeroe missie sarana toewi- tinoewi sawoelan sapisan.
e propaganda bab toedjoenipoen pakempalan K. W. wonten Ing doesoen-doesoen oetawi ing dalemipoen goeroe enggal.
IV. Rerum - Novaram +propaganda: ing- kang toedjoenipoen soepados sederek Katoe- lik saged ngempal - sajoek - roekoen.
V. mBangoen Commissie Decemberan (sa- ged madeg - kapasrahaken saderek 5). '
VI. mBangoen Commissie P. Laja (saged madeg -kapasrahaken saderek 7).
VII. Oesoel pangreh
a njoekani dana dateng .. prates Lasem" (ka- tampi).
b njoekani kapitaal Commissie December (katampi).
c nemtokaken wekdal kangge Conferentie goeroez. mlssie (kapoetoes setaoen sapisan doemawah woelan sasampoenipoen nge- dalaken lan nampi moerid enggal; soepa- dos saged maagertos madjeog oetawi moendoering selahan missie).
d nemtokaken wekdal kangge Recollectie tk.apoetoes Minggoe kaping tiga woelan November).
damel, tegesipoen: pandamelaning warga kaedoem; warga a kabar Katoelik, warga b kabar oemoem, warga c babagan ekonomi Ian sa~
pitoeroeti poeo.
Dados saged oegi Sw. Tm. tampi soembaogan babagao ekonomi, ing~
kang asal sakiog prija ingkang mligi miwiti njinaoe babagan poeoika.
Lan amblesipoen saderek Andaja kados dede baraog-barang toemrap rubrieking Sw. Tm. babagan eko ....
nomi. Teer kasemboeh saderek 0.
D.
Kiibr inggih tanggap ing semoe!Sernaoten pamboekaning film koela.
Dene koela mlebet iog C. C. Dja ....
karta koewadjiban koela inggih boten ewah, adjeg oamoeng: milm I Oentoeng besar toemrap koela, margi taopa santoeo bao,dleiding!
wonteoipoen namoeng kedah adjeg dolao Ian masaog mripat miwab koeping.
Lao kala koela milm taoggal 9 October waoe boten oginteo jen lioggib ci~adjat< kalijao saderek H.J.
Patrem.
Poeoapa saderek poeoika oegi adjeg bade milm. kilap. Namoeog
film
-ipoen saderek waoe afdruk~ipoen radi te scherp, andjalari soe~
lap jen dipoentingali, liripoen: ka- toet- dados potjapan kados poen Tom. Sapa ta si Patrem koewi, sa- pa ta s.iek Tom koewi, film-e kok ngetje timeo.
Mila saderek Patrem, mangga leos-ipoen radi dipoen - ewahi !
(Gemeente). Temboeng poenika wooten lambeniog kaotja Betawi asring dados: mhen ~ teq, andjalari kala Tom mireng sapisanan Tom bot en ngertos babar - pisan; apa ta mheo-teq koewi? djeboel .,ge-meeo- ce".
0 ....
o ~ o. to bias. ora ngira akoelGemeeote Betawi pakarjanipoen kalib ingkaog melok ketiogal manab saestoe dateog kantja kampoeng:
margi Ian pompa.
Margi ... margi kampoeng sadaja kaaogkah ka ~as pal, Ian jen saged kadamel tjekap mooter.
Jen margi alit sanget, tengah ka ....
tatanan blebekan cement wetawis 40 ceoti meter wijaripoen. Dados jen mangsa djawah apes wonten papan 40 centi iogkang kalis iog bletok.
Kalen dipoeoresiki, dipoentembok oetawi cement, kreteg dipoeasento- saoi, margi alit pinggir kalen ka- ampiogan pager kawatl
Kadang - kadang kalen katoetoep cement, perloe ngioggil!kangge mergi.
Boten kados tlatah Semarang!
Piogit dipoeneloes - eloes, doemeh kambah montor, Losari, wonten nglebet kita Ambarawa sela sapipis- an pating djenggeleg wonteo mergi!
Kilap sapoenika jen sampoen kamanab.
Kala Tom wonten Ambarawa, mergi Losari waoe ing batos kasa- mekaken mergi dateng Calvarie, sakiog awonipoen!
Bab pompa.
Wah poenika saja nglegakaken.
Brandweer Djakarta ojata djempol.
Mrabot, gagah, sembada. Mentor pompa pijambak, montor pirantos pijambak, moo tor kaogge pengagei;g brand weer (moo tor limrah) pijambak.
Mila njeneogaken ningali tao~
daogipoeo kaotja baadweer Betawi.
Rikat. ngatos~atos sembada.
log wasana rembag-rembag telas, parepatan katoetoep djam 6. 40 kanti wiloedjeng.
Verslaggever.
C. C. Djakarta.
Saking pangoedining prijantoen sawatawis, ing Djakarta wiwit nalika tanggal 5 woelan October '31 kepengker poenika saged madeg club kanggecorrespondeat, Ian kanamakakeo:
,,Correspondentle Club Djakarta"
I. W ondeue menggah ingkang dados toe- djoening C. C. Djakarta waoe: a. ngGoejoeb- aken macs koran, akanti wragad ingkang mi rah.
b. Toeloeng - tinoeloeng Jan anggladi nga- rang wonten ing serat-serat kabar oemoem.
IL Kangge serat-sertat kabar ingkang ba- de kawaos. inggih poenika dana saking para warga. Lan sanadjan ing nalika poenika warga saweg sakedik sanget, nanging dana- nipoen serat kabar kados sampoen kengiog kawitjal katah, ngresepaken, ngremenaken, iaggih poenika:
De Standaard. De Koerier, Bataviaasch Nieuwsblad, Vaderlandsche Club, West Java Courant, Swara Tama, Soeara Katho- liek, Zaman Baroe, Birttang Pagi, Maha Barata, Central Katholiek, Giri Santa. Soeara Kadaster, Soeara Oemoem. Soeara Merdeka, Persatoean Sekerdja, Persatoean Indonesia, Sedya Tama, Bentlee. Lan kedjawi poenika C C. Djakarta oegi taksih gadah pandjangka hari warti kalih.
Lha, bendjing poenapa inggih, C. C. Dja- karta sage-d ngraosaken, ngetjapaken, saking mantja negari?
IIL Soepados langkoeng heres, ing C. C.
waoe dipoen wonteaaken pangedoeming pa- damelan. Ing sapoenikanipoen saweg wonten perangan kados ing ngandap poenika:
a Kabar kota, panggesangan.
b Economie, padagangan.
c Politiek National.
d Basa ngamantja.
IV. Kangge pangreh ing sawatawls wekdal:
Pangarsa saderck: P. Soediro.
Panitra Ian hartaka saderek: A. J. Soegiardja.
Djagaraga saderek: Ph. BaskoeL
Dene padamelan1poen pangreh waoe ka- pitoeloengan dfoing saderek: A. S. Hardjo- soewito.
Mas rara S.
Neog-neog-neog~neog ...
XlOO
langkoeng.,,e,
Tom, er is brand!"?"
,.waar mevrouw.
,.weet niet, ik zal even opbellen".
(Mevrouw oelefooo).
,.waar meneer ?"
(,,Kramatl")
,,Kramat Tom, ga gauw !"
Tom tjantjoet, njengklak piet, samekta sedajanipoen. k leresan de~
reng telat. Brandweer Ian polisi njamboet dame! sareng. Montor pompa ngedjeg.Stcrmkiog mblereng.
LaJDpoe elektrisch pating tjlorot.
Grija sampoen karebahaken. Tom riboet meeter film. Kedosok mr1ki, mrikoe, kesikoet, ketroodjol. ojan- doeng slang pompa, boten kasoepen ogglandang piet.
Sedaja kelampahan tjoekat, tata.
Tijaog among pating tjleboeog.
Kampoeng ngrikoe sakala dados pasar gambir dadakao, saking ka- tabiog tijaog.
logkang moeogel teng-teng-teng waoe mentor brandweer. Saben mlampah, maotoek oetawi maogkat, tengara teng-teng territoe moengel, lan kaleresao, poodokanipoen Tom adakan mergi brandweer.
Lan kangge njalaogi kaperloeao, mentor brandweer kerep troetoesao oeroet kampoeog, mrabot sapoeng- gawa dalah pirantosipoen. Sapisan njobi mergi, kaping kalth ngoeli- nakaken papao - papan ingkang angel-angel.
Tradjangipoen gemeente ojenjae kampoeng poeoika njata tiodak waskita.
Jen kantja kampoeog marem, se- neng, negari temtoe tentrem. sepi penggroeodel; peogageng dados djeodjem; polisi, resisir soeda pakar- janipoeo.
Boten 1cados iog gewest oetawi gemeeote ingkang kiraog waskita:
saweoebiog papan kaeloes - eloes ngantos glimit, saweoeb boteo ka~
toleb I
Mekaten poeoika kiraog waspada, keogiog kabasakaken oaodo peog- groeodel Ian nglempakaken raos boten orimah. Jen tjelengan waoe metjah . . . . mbilaheni.
Mila tradjaogipoeo Burgemeester Meyroos ojepeng gemeente kenging dados katja beoggala, abang-abang ing kampoeng roernaos enteng, mcrrgi sepi bletok lao roemaos tan- sah ketenggan koempa !
(Pakempalan). P.P.K.D. ingkang soewaoe saweg gadah voorloopig~
bestuut, sapoenika tetep gadab be- stuur. Anehipoeo tijangipoen ing bestuur sapoenika poenika wiwit kala comite Ian voorloopig·bestuur popog kemawon, boteo ewah.
Bokmanawi taoeo 1932 bade wooteo tataoan eoggal.
Parepatan . ingkang meotas ka- pengker peoika (11 October) oge- sahaken Afdeeliogs~Reglement Ian ndoedah angsal • angsal Congres.
Rernbag kepjek.
Parepatan woelan November pa- ogrebipoen soeka kabar bacte ogrem- bag Statuten. -
Ada bade dame! bibliotheek tak- sih dados raosao sideman.
(R.K.D.B.) tehne Djakarta sapoe- nika wonten pakempalan sociaal lan politiek, wonten raosan, perloe
bilib wooten lezing ingkaog mbe- dak-mbedakaken pakempalan warni kalib waoe; Ian manoet gotekipoeo
R
K. D. B. ingkang bade ngadjangi prakawis poenika.Lan grengsengipoen Pangroekti ....
laja bade dipoentemenaoi.
Bab Wanita Katoelik sampoen daogoe dados raosan, namoeng ka- bar ingkang matem. Tom dereng angsal.
Kados bah poeoika collega Patrem laogkoeog damaog. Tjobi saderek, katemenanana. nangiog emoet. lens kaewahana l sampoeo te sch,erp.
Taksib katah goeloengao fdm koela, oanging sapoeoika sampoen djam sawelas. mila kepeksa koela masang
THE END. De Regisseur Tom (C. C. Jacatra)
KODAK MOENTILAN.
Saderek Poepoes-Tjinde saweg alangan, koela kapoerih ngodak, angsal-angsalanipoen:
Sasana soeka.
Poenika satoenggiling soes Ing Moentilan ingkang ooedjoe dateng maooenggiling bangsa Ian golongan, djer warganipoen : a. Djawi golongan warni - warni, b. Tiong Hoa ma- katen oegi, c. Walandi.
Kelampahan kala tanggaL IO - 10 • '31 ing soes waoe kawontenaken pertandingan main bolah, ingkang madjeng: saking S. Soeka mengsah Ho Hie Kwie klub main bolah.
K. W. oegi dipoenoelemi.- lngkang Boepati ing Magelang oegi rawoeh. - Pertandingan estoe rame. Kalangan katingal regeng, ing- kang ningali seseg. Tjampoehing pertandingan dipoensesegaken mawi klenengan: hamewahi animo.
Jen dipoenpatltisaken ing kalangan agrikoe, katingal srawoenganing golong - golongan maremaken: sami-sami, roekoen, mad-siaa- madan, m<>ng-ingemoog, teer nglenggahi dja- man. - Liripoen boten kados systeem kolot saking Lamongan.
Pertandingan waoe nadjan wonten ingkang kawon, katingaI sami leganing me.nah. lng- riki S. Soeka saged njandak toedjoenipoen.
(Roekoen: boten namoeng kalijan saderek pijambak, oegi kalijan goiongan - golongan sanes, minggahipoea dateng oeger baagsa.
- : .. SIRA TRESNAA MARANG PAPA- DANIRA.'
~cccccccccccccccccccccc~
I
DVAN L1rtt Sr1cHTING ~I
Cc c
c c
g Mangga!! - Mangga!! g
c SI NT EN c
c
IJg ingkang dereng dados g
8 CONTRIBUANT g
g v. L. s. 8 g en g g a I koela atoeri g
8 loemebet. 8
D ~ C
D C
g
PenningmeesterV.
L. S.g
8
2e. Convict.8
8
Moentilan N. I.S. 8
D D
~DDDDDCDDDDDDDDDDDDDCDD~
Prop. vergad~ing P. P. P.H.
P. P. P. B .• P. P. B., P. P. P.H. - Kala 10-10-·31 P. P. PH. ngwontenaken prop.ver- gadering. Oetoesan saking H. B. P. P, P.H.
Ngajodja. nerangaken wiwitipoen wonten P. P. P. B. gaadeng lan P. P. B. Ieregipoen malih dateng P. P. P.H. - Madegipoen P. P. P. B. margi saking moentaping manahi- poen saderek poenggawa pagantosan ingkang kaanggep batoer (1912). - P. Pag. bangsa Walandi ladjeng damef P. P. B. (istingarah kangge nanggoelang tradjanging P. P. P. B.
- kala .samanten P. P. P. B. gandeng Ian S. I.
- Iadjeng djaman setakingan gantosan. P.
P. P. B. bibrah ('20) - ladjeng nitis dateng
P.P.P.H. (P.P.P. Hindia).-
Oetoesan saking sanes panggenan nerang- aken dradjading kaoem berah - poenapa dene merangi pranatan - pranatan ingkang kirang adiI ing djagad pagantosan. Oepami:
a. verhooging kok kaoendoer. b. T. W. be- zitters tijdelijke-waarneming mawi kaeksa- men sipoa, dening Contr. pegantosan ingkang estoeoipoen nginggil boten ngwontenaken pranatan. - Ing pegantosan mila katah pra- natan ingkang aneh-aneh ingkaog andados- aken kirang marem. - Mila pamoedji koeia moegi djagad P. P. P.H. sageda santosa, ki- jat, golong dados satoenggal, ingkang dereng dados warga enggal mlebeta. - Djaman sapoenika djaman manoenggil - djaman ngijataken barisan ing babagan warni-warai.
- Oeger sabea· golongan ing lndonesijah gadah barisan pijambak- pijambak Ian kijat- kijat mesti gampil panggajoehing idam-idaman kita. - Toenggilipoen djagad goeroe, ben- djing poenapa saged roekoen. kijat, peng- pengan. - kasrantosna ! -
lrid.
Kala tanggal 15 -10- '31 Carel van der Bijl dateng saking Betawi ingkang kaping 2 ing College Moentilan perloe ngongasaken kawegiganipoen mijoel. logkang dateng ni- ngaii, nggoemoenaken; kedjawi moerid ing Coll. Jan goeroe-goeroe tamoe toean -toean dan njonjah-njonjah saking Magclang, Jodja, Ambarawa Semarang, Solo.
Kawanteranipoen bah mijoeI rnila ngedab- edabakeo, tangan koemitir kados kitiran, awak lemes aloewes, adamel gawoking para ningali. Rehning koela bangsa dadanggoeia, inggih namoeng: .,e kaja ngono ki apik? ..
Pasamoean kawontenaken tarikan dana kangge ndanani pandji klantoeng, kabar: angsaI f 150. (Loemajao).
Rama Dr. J. van Baal.
Rama
J.
van Baal bade dedalem ing Be- tawi ngasta wonten ing Missie bureau ing afd. B (onderwijs). Rama Jos. Gitsels goe·mantes ngasta karektoran ing Moentilaa.
Dinten Ngahat 18-10-'31 para warga K.
W. Ian W, K. sami sowan pandjenengani- poen, perloe ngatoeraken sembah panoewoen, Ian pamoedji katah -katah bendjiog wonten Betawi: Ian oegi ngatoeri pepenget sawon- teoipoen.
Bandjir Merapi.
Saking ,,De Koerier" (7 October) Ian prijantoen Moentilan ingkang nenggani.
Ir. Schmidt saking geologische dienst, sampoen njetitekaken kawonteoan Ian lepen Ing Merapi sisih kilen. Tjeta jen bendjing rendeng Merapi bade nggegirisi anggenipoen odanakaken tandonlpoen· lahar (wed!+ sela)
Ian bade ngoewatosi anget ingatasing te·
tijang, sabin-sabin radiakaja. Mila pijambak- ipoen voorstel:
a. sangioggiliog maron 17
a
1800 m ka- adegana post pendjagaan malih alampah electrisch (een zelf registreerende regenmeter) saged soeka tanda.b, bade gandengipoen Lamat Ian Blong- keog kasoekanana kabelnoodbrug (kangge ngontjati bandjir). Makaten oegi satjelakipoen Tegalrandoe, saoesipoeo vqorstel ·teksih ma- lih. - Manoet petangan: jen baadjirdateng, Moentilan taksih gadah wekdal 1/2 djam kangge tata -tata. lngkang mesakaken ing doesoen Tegalrandoe, margl namoeng lam- pahao bandjir 10 menit teer boten saged angsal kabar saking nginggil. -
Wedana-wedana sampoen dawoeh natjah- aken djiwa 500 m sakiwa teagenipoen lepen Pabelaa, Lamat, Blongkeng Ian Batang. - (Sadaja waoe namoeng petangan - bendjing - kilap). -
P .. sectie Mtl Kapoeranta.
P ANGGO ELA-WENT AH.
ZELFOPVOEDINO - ZELFHEILI- OINO IN DE NATUUR.
(Noetjekaken soekmasarana djagad ingkang goemelar).
Para pemaos kerep mireng tem- boeng zelfopvoeding. Bokmanawi wonten prijantoen ingkang dereng patosa pirsa poenapa tegesipoen
"Zelfopvoeding." Klilan koela nga- toeraken tjekak aos:
Zelfopvoeding poenika sadaja ingkang dipoengagas, kadjengaken kalampahan dening manoengsa, soe- pados saja tjelak, saja raket, saja noenggil ing Pangeran; amargi toe- djoenipoen lair, gesang toewin pe- djah, poenika namoeng bade noeng- gil kalijan Pangeran. - Dados ma- nawi makaten zelfopvoeding poenika sami kalijan zelfheiliging, amargi kawontenanipoen sami, toedjoeni- poen oetawi neripoen oegi sarni ,,Vereeniging met God" - noenggil kalijan Pangeran.
Sadaja ingkang wonten ing nga- lam donja poenika tinitahaken, ka- sedijakaken dening Pangeran, soe- pados sageda ambekta manoengsa doemateng ngarsaning Pangeran. -
Ing sakiwa-tengen kita pijambak, sesekaran, wit-witan, oetawi peksi- peksi toewin kewan - kewan sanes- ipoen sadaja poenika kenging kangge pantjadan minggah wonten ing ngarsaning Pangeran. Manawi kita ngengeti satoenggal poenika temtoe ladjeng boten goemoen manawi mireng kasoesantanipoen Fr. v. As- sisie Rama Gazelle, oetawi Dr. Ed.
Poppe.
Sinten ingkang boten remen mireng- aken anggoenging koetoet, otjehing peksi- peksi? Sin ten ingkang boten remen ningali saening woeloenipoen peksi - peksi, warninipoen oelam- oelam, roepinipoen sesekaran won- ten ing petamanan; asri tiningalan, toemandjem dipoenraosaken ngantos loemebetdateng rah toewin pangra0s.
Makaten poenika pamawasipoen para soetji, sadaja barang ingkang kemetip. Raos ladjeng noewoehaken gagasan dateng Toeking sadaja ka- saenan. Milanipoen manah ladjeng kondjem ing siti, ngabekti dateng ingJ<ang Maha Loehoer.
Ing tanah kita poenika katah sa- nget wana-wana, redi-redi, lepen- lepen toek - toek. Sadaja poenika kenging kita angge pantjadan dateng Pangeran. Resiking daloe pinadangan ing soroting remboelan, resiking endjing, toer kasiliran miditing angin kasorotan tjahjaning soerja; sadaja waoe rinaosaken lebet, tern toe ngin- dakaken sihing manoengsa doema- teng Pangeran. Samanten oegi da- janing prahara, goemroeboeging angin, kemrosaking bandjir, koema- p"joeking oetawi djoemegoering aloer, sadaja waoe ngengetaken dateng koewasaning Pangeran ing- kang mranata sadaja lalampaban.
Koemelaping tatit, goemlegering gloedoeg ngadjrihaken, mirisaken sadaja raos. Sinten ingkang saged nempoeh babaja saking tatit toewin gloedoeg waoe? Kadjawi namoeng Pangeran pribadi. Sadaja atoer koela poenika ingkang dados sarananipoen para Soetji sadaja, amrih ta:nsah saged tjelak kalijan Pangeran, poe- napa malih Fr. v. Assisie Rama Quido Gazelle. Dr. Ed. Poppe.
Pramil'a manawi kita manoehaken gesang makaten, boten sande kita saged anggajoeh idam - idaman kita sadaja: ,,Kasoesantan."
Nanging sampoen nginten, bilih pangoedi kita bade angsal darnel, bade saestoe tjelak kalijan Pangeran;
manawi manah kita taksih lengket dateng piawon; taksih ngoengkoer- aken dawoehing Pangeran; taksih goemrangsang klambrangan, boten nedya ngener dateng Pangeran.
Kita kedah gadah pawitan manah wening, boeroes, ingkang ngoepados ing Pangeran, poeroen ngleresaken ingkang boten dados Kersanipoen, Ian nglampahi ingkang dados Ker- sanipoen, poeroen migoenaken sra- na-srana, paparinging Pangeran;
manah en get dateng kasekenganipoen pijambak, milanipoen andap asor, poeroen njenjoewoen ing Pangeran.
La kados mekaten dedasaripoen kangge manoehaken gesang tjara
P ANOANDIKA DA LEM I. S. K.
SANTO BAPA LEO XIII.
I. Langkoeng prajogi jen ka- oem berah boten ketang sakedif(
gadah dedarbean pijambak.
a) Manawi kantja berah tampi epahan ingkang langkoeng dening tjekap kangge njampeti kabetahan- ipoen pijambak ing sapantesipoen, poenapa malih kangge anak semah, sarta kantja berah waoe migoenak- aken boedinipoen perloe ngenoet toentoenaning poen kodrat, masti- nipoen ladjeng gadah ada-ada ang- gegemeni, perloenipoen soepados bakda mendet betahipoen, taksih gadah tirahan sakedik-sakedik ing- kang lami - lami kenging kangge tetoembas poenapa-poenapa ingkang dados dedarbeanipoen pijambak (eigendom).
·II. Ooenanipoen kantja atit ga- dah
siti.
b) Kantja alit ladjeng bade remen dateng pasitenipoen ingkang kenging kagarap pijambak sarta ingkang kadjawi saged njampeti kabetahan-
·
ipoen pijambak Ian rajatipoen, oegi taksih wonten tirahanipoen sakedik- sakedik. Sok tijanga temtoe ngertos, bilih poenika ngindakaken senenging panjamboetdamel, ladjeng ngindak- aken katahing panenan toewin ge- mah ripahing pradja. Saenipoen ingkang nomer tiga: tijang waoe bade raket kalijan tanah woetah;- rahipoen, awit boten bade ladjeng kesah ngoelandara dateng tanah sanes nilar tanahipoen pijambak, manawi gesangipoen wonten ing tanahipoen pijambak radi saketja.
Ill. Nagari sampoen kekatahen panedanipoen paos.
c) Nanging saenipoen kados ma- katen waoe boten bade kagajoeh, jen barang dedarbean ladjeng telas kangge mbapr paos ingkang keka- tahen. Awit wewenang dedarbean pijambak poenika asalipoen saking poen kodrat, boten saking angger- aggering
Nagar~,mila Nagari inggih boten kenging ngitjali wewenang waoe. Ken.gingipoen namoeng mra- nata oetawl rnatesi panganggenipoen, samanten poenika manawi njoelajani kalijan katentreman oemoem. Dja- laran saking poenika nama soelaja kalijan tindak adil toewin kama- noengsan, manawi maprasi dedar- bean pijambak (privaateigendo!T'-) sarana mendet paos langkoeng sa- king wates.
(Encyeliek Rerum Novarum 15 Mei 1891).
kaseboet, jen kepengin angsal da- me!. Toer sadaja waoe dede pan- damelan sadinten-kalih dinten!
S. Seraphine.
PANGADJARAN ING INDONESIA.
(Djaman moendoer. Djaman awis arta. Djaman pangiridan).
Nitik andaran koela ingkang sam- poen2 mila katingal bilih anak
In ...
lander inggih wonten madjengipoen dateng babagan pangadjaran, sana~
djan anggenipoen kiloe waoe margi namoeng kepengin dados ambtenaar, pamdamelan majar, blandja temtoe, kadjen keringan: tjrijosipoen.
Djaman th. 1883 pangadjaran ing Indonesia ngantjik kemoendoeran.
Kawontenaning economie djaman samanten awon sanget, kados iog wekdal samangke (?)
Djaman samanten ing sadaja pa~
karjan nagari won ten ambah ~am ...
bahan pangiridan.
Pangadjaran kangge bangsa pri ....
boemi ingkang saweg wiwit kenging dipoensawang. ingkang taksih enem sanget poeoika, oegi kambah ing sesakit pangiridan; oegi dados koer ....
baning pedang bezuiniging. Tja ....
tjahing pamoelangan2 dipoenkirangi, dipoensoeda. Taksih sakedik dipoen- soeda, inggih dados saja sakedik.
Pangadjaran ingkang boten perloe dipoen goeloeng. Oemoering moerid dipoen temtokaken. lnggil- inggili ..
poen 17 th; mangka ingkang sam ..
poen toemindak wonten ingkang ngantos doemoegi kiwa-tengenipoen 25 th. Blandjaning goeroe inggih toemoet krowak; waoenipoen ma- ximum f 150 ladjeng namoeng dados f 50. Kasihan soenggoeh. Kapeksa ngemoet dridji.
Wiwit nalika samanten ladjeng boten nambahi tjatjahing pamoe~
langan, djer bade dipoenrembag babar pisan.
Pangiridan waoe oegi ngengingi prabeja ingkang kangge sinaoe para moerid.
Ongkos kangge moerid2 W alandi ingkang waoenipoen ratjak a f 149 ladjeng namoeng dados f 112 kema~
won. Dene i.ngkang kangge anak priboemi ingkang waoenipoen a f 28 ladjeng namoeng dados f 19.
Para maos! !
Ingkang waspada ! I Samanten te- tandinganipoen wragad2 ingkang kangge sinaoe moerid koelit petak kalijan koelit soklat. f 149 kalijan f 28 ; sareng djaman pangiridan