• Tidak ada hasil yang ditemukan

Medal saben dinten Ojoemoewah.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2023

Membagikan "Medal saben dinten Ojoemoewah."

Copied!
4
0
0

Teks penuh

(1)

·.

No. 39

RAGAD ADVERTENTIE:

Kabar premili i 1 - 30 temboeng f 1. - Langkoengipoen, saben 10 temboeng oetawi kirang: f 0,50.

Advertentie limrah: f 0, 15 sagaris:

(apes: f 1.25).

Moendoet kapatjak langkoeng saking sa- pisan, oetawi moendoet dados lengganan, tepang rembag roemijin kalijan admini- stratie.

H.o of d redact e u r :

A. D

J

AJA SE P 0 ET RA.

kabantoe

REDACTIE - COMMISSIE.

PRADJA RAHAJOE.

TANGGAP WITJARA~

Kagem lelimbangan sad. Rr. Triati.

Noewoen. Saderengipoen panjerat nglairaken gagasan, sanget noewoen doemateng Rama Redacteur, dene karsa maringi papan ing oedyana ngriki. Sana njoewoen pangaksama dateng para maos.

Ing Swara Tama no. 36 wonten goebahani po en sad. Rr. Triati, ase- sirah: ,,Dadosa penggalihan." Ke- parenga koela njaosi boemboe mbok bilih saged mewahi miraosipoen, soekoer jen ragi saged nambaraken pedes, pait getir ing panggalihipoen sad. kaseboet.

Mitoeroet kawoi1tenaning 1.11ondok, panjerat oegi sampoen ngalami: Ki- rang seneng, kirang marem.

Saking pamanggihipoen panjerat, djalaranipoen makaten:

a). Boten sae ted.!nipoen. Teges- ipoen in~kang kasadijakaken boten tjoljog Ian kadjengipoen, oetawi pakaremanipoen.

b). Boten kaleresan papanipoen.

Kirang resik, kirang seketja, kirang asri sasaminipoen.

c). Kirang mardika. Boten saged sakersa-kersa; djer ked h ngengeti wantji pranataning grija ngrikoe.

d). Pambajaring teda kamanah kawisen.

Menggah kirang pamarem, pa- njerat boten njaosi limbangan, a- margi gadah 1'ejakinan jen: Pama- rem poenib.:. al:i :n ngriki boten wonten; kata11 a: Tijang sampoen pinter taksih kepengin saja pinter.

Jen sampoen kadoemoegen sedya- nipoen meksa dereng marem. Sa- manten oegi tijang soegih, njamboet dam el, pangkat sasaminipoen, tansah boten marem - marem.

Samangke gentos nggalih para ingkang dipoentoempangi.

lngkang dipoentoempangi ratji'!k sampoen sami mengkoe bale grija, pepoetra; Ian oegi njamboet dame!

kangge pangoepa djiwa. Tetijang waoe oegi gadah koewadjiban Ian tetanggelan. Kadosta: Prijantoen- ipoen djaler nggadahi koewadjiban ngoepados goena kaja kangge ngge- sangi brajat. Ananggel brajatipoen

moerih tansah djendjem gesangipoen, kanti kadidik sapantesipoen, moerih sampoen ngantos toeni ing gesang.

Prijantoenipoen estri wadjib ang- gemeni woeloe-wedaling panjamboet damelipoen kakoeng, moerih tjekap kangge betahing bale grija, soekoer bage saged 1irah. Mila kalabetan tina - tini panjamboet damelipoen, aloewoeng rekaos sakedik, katim- bang ngedalaken arta ingkang re- meh tandjanipoen. Koewadjiban waoe taksih kaem bel-em belan nggoe- la-wen tah, Ian nanggel poetranipoen,

moerih saged dados djanma oetami ing pawingkingipoen.

Samangke mangga kagatoekaken kalijan eisch kita tijang mondok.

a. Kaela pamondok ngadjeng- adjeng kateresan tedanipoen kanti sae-rah (boten awis ning sae). lng- kang dipoentoempangi pamanggih- ipoen makaten: ,, Mangan ikoe la- woehe loewe; angger akoe njamboet gawe sregep.., mempeng, sport enz.

mangankoe sanadyan parihasan se- ga karo sambel ja enak, mirasa;

kebeneran. Jen mangan tjara wong soegih kantja mboeri grobjagan!

mesakake!" Mangka boetoeh lijane isih akeh kang koedoe dirampoengi nganggo doewit. Oepama: Swara Tama, Soeara Kath., Koerier, Pa- djeg, Contributie. Bajare tole enz.

Bilahi tenan, jen mangan enak-enak- an. Apa ora njwara-Tama, Ngoerier, ngroekti Woeri?". Dados ingkang dipoentoempangi kepeksa ngirit pa- nedanipoen, kabekta katah koewa- djibanipoen. Mangka betah koela inggih boten sekedik, sami kema- won Ian ingkang gegrija namoeng kaot sa-brajat Ian poetra rentjang- ipoen. Nanging koela meksa boten djendjem margi sampoen ketjalan pambajaring teda boten sakedik, nanging kirang memper wedalipoen.

-

Taoen 10.

REGINIPOEN LENGGANAN SWARA TAMA

1 taoen .

l/2 ..

3 woelan

njoewoen kabajar . f ' f 3.-

6.-i

roemijin.

. f 1,50

ERAT K AB ~ KATH OL I EK

Adresipoen Redactie Ian Administratie IGNATIUS~COLLEGE

DJOKJAKARTA.

Medal sabe n dinten Oj o emoewah.

Telefoon no. 795.

Jen makaten poenapa loewoeng djadjan! miraos. boten anjel.

b. Papan ingkang koela senengi kaleresan. Mangkoe margi, asri, sae, resik, redja, toer tjelak papan pa- damelan, tjepak lan kabetahan koela saben dinten. Pangadjeng- adjeng ingkang makaten waoe kin ten koela tangeh tjotjog Ian kadjenging ing- kang dipoentoempangi. Djer kabe- tahanipoen mboedjeng tjekaping perloe, saening toemindak, tentrem. c. Kamardikanipoen penoempang:

Toemrap saderek ingkang noempang ratjak taksih lamba. Adatipoen jen tansah ndoewel wonten pondokan kirang seketja. Kedah tjarik angin oetawi mempeng sinaoe, cursus Walandi, engelsch, Boekhouding, mempeng dateng pakempalan ngan- tos asring-asring kirang merlokaken ottawi menggalih ingkang pinon- dokan. Bab lelampahan ingkang makaten waoe oegi asring ndados- aken kirang sami saketjaning ma- nahipoen ingkang dipoenpondoki, malah asring seling serap kalijan

I

estri, roemaos padamelanipoen bo- ten dipoenaosi dening pemondok.

Mangka panggalihanipoen prijan- toen poetri poenika landep; mila jen kirang pangatos:atos asring ber- tjek-tjokan.

d. Bab kost-geld koela pemondok padas mirah timbang Jan sadaja- nipoen. Prakawis poenika boten gampil saderek. Boten gampilipoen lelajanan kalijan prijantoen poetri ingkang mila kadjibah ngoebeRg- aken arta rinten daloe moerih k<l"'

ampedru I pf'}t'n c .A- margi oegi asring kelampah sana- dyan m bajar katah f 25 of f 20 teda kasami Jan ingkang mbajar f 10 oetawi semahipoen ingkang nrimah- an. lnggih ingriki poenika oenderan ingkang gampil andjalari gatik. Pri- jantoen poetri gadah wadjib gemi, koela neda semoea. Wonten ngriki prijantoen poetri bingoeng. Marioet koela penoempang poenapa netepi wadjib. Jen manoet koela, koela seneng, jen manoet kedah netepi wadjib, koela beka. Saking wawa- saning panjerat: sae kapendet te-

ngah~tengah, soepados sami saketja toemindaki po en.

Bab pandjaginipoen: penoempang oegi asring kirang seneng. Djalaran asring noekoelaken seling serap, karana koela seneng vrij, ngrikoe ngendaleni. Langkoeng - langkoeng idam-idaman samangke bab kamar- dikan. Ingkang sanjatanipoen ka- mardikan kangge manoesa ingkang soewita ing Allah poenika tansah ingamping-ampingan angger-angger 10 Ian anggering Pasamoean Soetji.

- Mila asring kelampahan saderek mondok contra kalijan ingkang di- poenpondoki, margi roemaos ka- tjahak kamardikanipoen ing bab kasoesilan. Pangraosipoen ingkang djagi boten gadah wenang.

Menggah oengel-oengelaning sa- derek: ,,Jen ora gelem mbajar se-

j

mene, manggon saanane' ja loengaa.,, Sad. Rr. Triati: ,,Hla tjilaka ane,

I

harak kados-poen di raosing manah ?"

Poenika kangge panjerat: mawi- mawi. Liripoen walak-walak ingkang dipoentemboengi. Manawi koela blandja f 30 off 25 bade noempang ing prijantoen K. S.er oetawi H.K.

S.er ingkang daharipoen sae, a- timbang Ian salarisipoen, mangka kijat koela mbajar f 10 oetawi f 12,5 ( 500/o kekijatan) teda neda sami Ian huisbaas, rak meroegi kan toe- wan roemah, mangka kita boten kenging dame! pitoena. Poenapa bade kesakit- sakit jen katampik.

Harak boten.

Mila oegi sampoen kesoepen ma- was prijantoen ingkang daharipoen padintenan sakinten timbang Ian arta ingkang bade kapantjekaken tedanipoen ngriki. Dados boten wonten raos-roemaos boten tentrem.

Sampoen ladjeng ngadjeng- adjeng:

,, pang an apik toer satitik pambajare."

Wondene pamanggihipoen sad.

Triati (sagedipoen roedjoek, inggih poenika kedah ngertos koewadji- banipoen pijambak-pijambak) koela ragi mak greg. Menggah pamanggih

ISINIPOEN.

Tanggap witjara - Bebajanipoen mendring - Dongeng - Poenapa kirang djampi enz. - Tindak kirang saketja - Moendoeripoen goena enz. - Poespiia mantja warna - Ontjen sekar gambir melati .- Oe- rap - sari - Correspondentie.

koela, kilap leres Jan botenipoen, soemangga:

Sagedipoen roe joek, Jangkoeng roemijin kadoen-okap sambang li- ringipoen, - ka ontenanipoen - wewatekanipoen - sarta sampoen ngantos wonten raos peksan. Jen sampoen katjondongan, sami kar- saa:

1. Samad - sinamadan. Penoempang sampoen angatingalaken doepeh sampoen netepi djandjinipoen, la- djeng anggadah! kaoemoekan.Jen kirangkaleresan enang ngrawoes, apes mblebes mbalang oelat be- ning-leri. Nanging ngroemaosana jen kapitoeloengan ing sanes bab kabetahanipoen sawatawis dening tijang ingkang sampoen gadah sesanggeman awrat Sarhantena ingkang dipoentoempangi oegi sampoen kawidjen "tinggi ha ti"

doepeh roemaos noelo&ngi ngo- lah-olahaken lau ndjagi, nanging roemaosa jen toeloeng-tinoeloeng poenika wadjibing gesang sesra- woengi'l· Aloev. oeng sami ang-·

adatrana panganggep bilih poe- nika- koelit dagingipoen pijam·bak,

- >::>-o. j . ·- ~ •• a.

2. Ngindakaken tepa-sarira: Liripoen Penoempang sampoen anindak- aken poenapa-poenapa ingkang adamel rekaos - saha pitoenaning saderek tinoempangan agengipoen adamel pinggeting manah. Kados-1 ta: Jen tindakan tanpa prasaben, ngantos dados entos-entosao, sa- dijan moebadir, tinengga agelak- gelik boten kondoer - kondoer.

Sareng katilar tilem rawoeh ada- mel kaget, langkoeng - Jangkoeng saweg wonten ingkang sakit, sasaminipoen, oetawi dame! kirang saketjaning tangga tepalih, margi boten angen kosok sanes wantji- ning rame-rame, oera-oera enz.

lngkang makaten poenika kadjawi dame! rekaosing manahipoen ing- kang pinondokan, oegi tangga tepa- lih. Awonipoen doemawah ingkang

ngladosi.

Makaten oegi poen tinoempangan oegi sampoen dame! pranatan warni-warni, toemrap badanipoen pijambak Ian penoempang; dados sampoen bineda tjara. Sarta sami prajogi ngwontenaken manah ka- sabaran.

Angengetana reratjikan kina poe- nika: Wekaskoe adja lali, jwa ngegoengaken raga, elinga pada djanma, riratri anandoekna, tepa- ning awakira.

Jen sira nora dangan kataman samoebarang, kang toemandoek ing sira. Mrih hardja: ajwa sira tandoekken maring lijan.

3. Adjen-ingadjenan: Samija angroe- maosi bilih penoempang oetawi ingkang tinoempangan djaler estri waoe nadyan djanma nista-papa- boten asli, pantes sami adjen- ingadj.enan sampoen pisan ngati- ngalaken langkoeng loehoer - pinter - enz. Engeta: Sing sapa kepengin diadjeni, ngadjenana di- sik.

4. Tresna-tinresnan, poenika kedah.

Lan saleresipoen poenika ingkang mengkoe sadajanipoen, ingggih ndjagi, ngaosi, mitoeloengi, tepa, narimah, adjen - ingadjenan enz.

Dados kita Kath. kedah lebet tandjaning katresnan kita katim- bang sad. sanes kapitadosan. Dene witing tresna tan lija saking koelina.

- Wonten oengel-oengelan: Tja- rang wreksa, wreksa wilis tanpa patra. Nora gampang oeripe neng ngalam donja, teka inggih memper nanging sampoen koewatos.

- Aksamanta jen wonten lepat koela.

Noewoen.

Rr.

Madyati.

Dru~ij .. Can!sius" Djokja.

ECONOMIE.

BEBAJANIPOEN MENDRING. Manawi koela anjarijosaken Jelam-· Manawi koela niling - nilingaken, pahanipoen ( Administratienipoen}

oetawi mireng raraosanipoen tijang- sanak saderek, tangga tepalih, me- tijang, tijang poenika manawi te- mitran Jan sanesipoen, poenika sa- t.oembas remen mendring. Dalasan ged andadosaken kirang prajogi ke- ingl\ang gadah barang kemawon dadosanipoen, apes - apesipoen an- pisan inggih aken mendring. Tan- djalari dados ing pasoelajan. Mila danipoen manawi koela ningali saking poenika, ing riki koela wonten advertentie oetawi toko andaraken kawontenan (administra- ingkang sami ider toeroet doesoen- tie) koela pijambak, wiwit koela doesoen. Ing serat kabar kita Sw. tjepeng dame! blandja alit doemoe- Tm. kados sampoen nate ngrembag gi sapoenika blandja saktjekap.

bab awon Ian saenipoen mendring, Rikala koela wiwit njamboet da- mila sapoenika ingkang bade koela mel sapisanan, dasar taksih- !are·

at~era!~en bab babajanipoen tijang saged tampi blandja, senaosa saweg

mendnng.

I

sakedik blandja koela, ananging

Gek sin.ten. tija.ngip_oen ingkang koela sampoen roemaos seneng, boten kapengm mendnng, namoeng seneng koela waoe, dene koela la- ketjalan arta sakedik

ke ~awon

sa-1 djeng boten dados damelipoen ti- ged .angsal b~rang reg~ ~toesan; jang sepoeh, kosok-wangsoelipoen

na~g1ng. ema~1p_oen aw1s ~ngkang tijang sepoeh koela inggih sami me- ngenget1 babapnipoen oetaw1 awrat- moedji sjoekoer, dene koela sampoen

ip~en. ing wi~gki~g .. Menggah ba-. saged ngoepados teda pijambak.

baJantpoen mendrmg mgka~g kerep Menggah ingkang bade koela kalampahan poe:;,ka warm - warm. atoeraken waoe, boten sanes na-

. 1 .. Saged . nd~alari dip?enboei moeng anggen koela ngoebetaken (mgg1~ l?.oemk~ d1poenb~e.1 mgkan~ betah ing saben dinten-dintenipoen, nedam tlJ~n~ mgk~ng ar~en mboe~ noeroeti krenteging manah (noeroeti waoe). Dene saged1poen d1poenboe1 karsaning prijangga). . ingkang kados makaten poenika: Rikala. blandja koela taksih sa- mendring barang oetawi ~rta ing- kedik, administratie koela saged k~~.g boten saged . ngladJengaken beres, saben sawoelanipoen saged mtJil. Mangka barang1~oen san:poen gadah tirahan seroepijah oetawi ka-

bote~ wonten. iyianawt barangt_Poen lih roepijahan, amargi: inggih na- taksth ~aged ladJe~g namoeng t1ekap_ moeng sak narimah, oepaminipoen:

·barang1poen kadJabel. Saweg na- I. Pangangge bangsa mirah-mirah-

moen.g kadja?~l pisan gek pi~ten an; sindjang tjap, djas lena ngawan- poemka toemmpoen. Menggah mg- ketipan enz; terkadang djas koem-

!:a~.g saged kalampahan rnakaten bahan pijambak (boten s~tlikan).

poeni~a lin:uah!poen mendr~ng arta II. N~da . trimah ~ekoel djangan, oeta""'.1 m~ndr1~g barang 1?gkan15 ngombe tnmah wedang beningan gamptl panJadempoen oepam1: rante, terkadang toja-tawa (sanes air es).

djam, gelang lsp. Dene manawi III. Ses; ses wiroe (rokok klobot roepi pit oetawi zinger (mesin) ka- mbako semproel) asring-asring ma- dos angel panjadenipoen: tijang !ah boten ses.

manawi njade . kedah ngangge p~a- IV. Kekesahan sakinten namoeng tanda manaw1 sampoen kaba1ar 3 paal tebihipoen trimah darat.

loenas. Sapoenika kados poenapa V. Boten sieng-sieng kedah toem- kasangsaranipoen tijang ingkang bas; kesah djagong kemawon awis- dipoenboei kados makaten poenika. awis, senaosa djagong inggih tri- a. Aosing badanipoen temtoe mah ngempal golongan ngoelama,

soeda. perloenipoen boten main domino,

b. Anak rajatipoen makaten oegi pei, kowah sapanoenggilanipoen.

ahli warisipoen tamtoe sami soesah. Tjekakanipoen pikadjengan na- Mangka sagedipoen ngedalaken ti- moeng narimah.

jang ingkang kaboei waoe: manawi Ananging, dangoening dangoe sampoen saged mbajar samboetan njamboet damel saja dangoe, blan- lan arta teda ing salebetipoen ka- dja saja mindak, blandja mindak- boei poenika. Mila manawi kepe- mindak, pikadjengan oegi mindak ngin ngedalaken inggih kapeksa (inggih boteeeeen ! ! ! ! ).

njade poenapa gagadahanipoen. Kawoeningana rikala blandja koe- , c. Boten saged angsal pangoepa- la saw e g radi memper, pika- djiwa: dado's tamtoenipoen kapiran, djengan koela No. I, II doemigi V bab ing sadajanipoen toemraping waaaah sampoen mindak tikel ka- anak rajatipoen. Toemraping para ping pintenipoen kemawon, malah saderek ingkang njamboet dame! pados saldo kemawon kewedan.

dines oetawi tampinipoen blandja Sareng koela angsal alangan ken- saben woelan, taksih saged tampi del saking pandamelan, ing mang- blandja: Nanging manawi ngantos ka boten gadah tjelengan, tijang dangoe poenapa boten. sepoeh koela ladjeng sami anoe-

d. Bade ngrisakaken bale grija: toeh. ing badan koela, djalaran koe- gek sin ten ingkang bade ndjagi la: manawi gadah blandja boten grijanipoen ! enget tembe wingking (sak mangsa-

2. Manahipoen boten sa'ged ten- mangsa nganggoer) woesananipoen trem (tansah koemroengsoeng) awit namoeng tansah nandang redatin.

manawi tanggal nem kapeksa ,,doea Boten antawis woelan ing sareh- belas in gatan bekerdja" inggih poe- ning badan dereng poeroen kesa- nika mranata arta ingkang kangge kit-sakit, ladjeng angsal pandamelan, tjitjilan Ian betah sanesipoen. ing riki koela ladjeng gadah nijat, Wondene manawi manahipoen andandosi administratie koela, sam- boten tentre·m tamtoe kemawon poen ngantos kados ingkang sam- toemoesipoen dateng p<fndamelan po~n-sampoen.

awon. Lah kados -poendi manawi Ewasamanten sareng sampoen pandamelanipoen awon; saged ndja- angsal watawis woelan, meksa Ja-

lari poenapa . . . . djeng kedah sing-sing.

Sapoenika genah sampoen tjeta Dangoening-dangoe blandja sam- manawi katah tijang ingkang sang- poen radi memper, pikadjengan sara margi kados makaten, la kok koela waoe saja tambah tikel - te- prijantoen ingkang bajaran poenika, koek; mrika kedah ragad arta, mri- manawi boten gadah borg boten koe kedah tjoetjoel arta, hlawong kenging njamboet dateng bank. Lan koela kerep kemawon, manawi ke- bank boten ngawontenaken tang- sah tetoewi, doemoegining enggen goeng renten. Poenapa bank boten namoeng kaadjak tjagak-lek, oepa- pitados dateng prijantoen bajaran mi pei, manawi koela wangsoeli, poenika. Lah dene manawi njoewoen emoh ora bisa; - totit - ja emoh - voorschot poenika kok tamtoe sah- kowah - emoh jah - selikoeran -

ipoen. rewange sapa ta - iki wis genep

Mila inggih boten nggoemoenaken - hijoh ajo ! !

manawi para prijantoen ing Salatiga Malih-malih koela oegi goemoen oetawi Semarang poenika katah ing- pijambak, rikala koela taksih blan- kang nradjang dateng ren tenier, dja sakedik sanget, toko-toko ing- oetawi sangsara margi .kados ing- kang panggenanipoen noenggil doe- kang kasebat. soen kemawon boten poeroen pi- GARIS: Karangdjati. tados dateng koela, nanging sareng

(2)

koela sampoen gadah bl,andja ing- kang memper, kerep dipoentetaweni:

mari ambil ini, itoe, ini, itoe, ma- nawi koela wangsoeli; tidak, tidak membawa oeang, ing rikoe ladjeng naweni: aaaah, ambil sadja, toelis bon boleh.

Waaah poenika ladjeng systeem

"bon", anoe bon, anoe-anoe bon, saja boten kanten-kantenan, sareng abis boelan, waaadoeh, totaalnja

kok banjak. ·

Atoer koela dongeng, lelampahan koela kados kasbat ing nginggil, mbokmanawi wonten prijantoen ingkang ngoenandika: (oepami):

I. Hla wong kaja ngono bae kok ditoke ing koran.

II. Koewi njemoni ing lijan, apa pantjen awake dewe tenan!! Wang- soelan koela (soekoer saged pe- panggijan).

I. Sarehning namoeng ,,kaja ngo- no" moegi sampoen ngantos wonten prijantoen ingkang niroe, mindak bo- ten saged moendoet montor2an.

II. Pantjen dongeng lelampahan koela pijambak; ewasamanten ma- nawi wonten prijantoen roemaos koela semoni - sak kersa, waton- ipoen koela boten njemoni.

Koela lare doesoen Kedoengbanteng.

SINGGIH. .

POENAPA KIRANG DJAMPl1 - Aaaa, INDJIIIH.

Tjangik: .. Renea nok, apa wis rampoeog gawejanmoe?"

Limboek: .,Oewis. Napa ta?"

Tj.:

,.B

tik secgol temen. Apa mentas padoe apa pije. Tik kerep timeo . . . Lo tik gembengmoe djamak. Na pa, e ook?"

L.: .,0, joeog, kowe koewi . . . ora ngerti . . . boetoehe . . . woog R. K. sedjati!

Tj.: ,,We. la, ngerti maneh, ang- gere wis njekel tesbeb, Ian atioe ora goreh mikir sing aneh-aneh rak ja ora apa-apa meoeh."

L.: ,,Ah joeng, oelehmoe moeog mbloedjoe kaja aloe, koewi ta kok ora taoe madjoe-madjoe.''

Tj.: HLo saikine woog aoa dooja, patok moenggah Swarga, noenggal Ian Sang Hjang Poetra, ing sala- wasira."

L.: ,,Lo ja bener, nanging adja moeog ndledjer sidji ter. Saiki pi- kiren olehmoe ana djaman keramejan, koempoel karo oewong lendran."

Tj.: ,,Dipikir apaoe? Angger wis woetoeh sandangane Ian wareg we- tenge rak wis sampe. Hara pije nek kowe?"

L.: ,,Nek akoe ja ora ogaraoi loepoet. Moeng bae saoepama kowe ora pinter enggonmoe naodoekake solab bawa, Ian ora ogerti t a t a k ram a, apa moela ja wis lega.

Kang maogka, wong oerip ana donja, jea ora weroeh kang diarani t a ta k r a m a, ikoe sanjatane tjilakaaaa.

Rak ija ta? Kowe wong toewa, mestine koedoe bisa pramana, ing atase kabeh ika."

Tj.:

B

e, ee e. keprije ta koewi.

Kamangka sing dak impi- impi rina kelawan wengi, anakkoe pajoea laki prijaji. Bet~ke ben bisa ngerti ing babagan sidji koewi.- Lan besoek nek akoe mati. kena dak kon ngroek- teoi. La, nek dak pikir-pikir temenan, akoe iki rak wis ora kaioan. Bo- djomoe koewi rak ja weton sekolahao temenan ta, toer doedoe baen2 ta?"

L.: ,,0, pije ta joeng; lawong dek isih d1koeroeng gawene moeng mbe- koenoeng. Lan paotjen kana koewi (nggon koeroengane) ora taoe diadjar prakara tata krama. Sing dianoe ki ja moeog nek aoa bende mbak:

moeng, moeng, moeng, rasaoe we- tenge ndjoer mbedoedoeng pije ta joeng. La kowe weroeha dek idjek dikoeroeng. Nek mangan koewi wis ta wis, tjekake ja wis. Mangka koempoelane ana sing R. M. ba- rang. Niog ja ting djempalik ogisin- isini. La wong ja pantjen ora di- adjar, tik botjahe ja koerang adjar.

Nek mangan da nganggo sendok porok. Delengen enggone ngasta sang sendok, ngoengkoeli wong mi- koel tomblok oetawa wong njekel tjetok (kangge oglaboer). Gek nek tandoek, mripate nganti meh gatoek, toer mesti karo njamoek- njamoek kasambi goenemao ngetoepjoek; heee.

Swaraning sendok pating kloenting kaja pabrik, gek bantere nganti nangekake kirik; mbokja 3 pal ratjik, rak ja isih kaja . . . Wis ta, keoa dak arani Ojawa doedoe Landa doedoe. Meneh, ana wong weton sekolahan Landa, toer ja doewoer~

manawa kersane ja arep golek mitra ta ana kana.

Tj.: ,,Njata, tjeta tenan; wong sing kaja akoe iki moela kodjoer.

Ora ngertikoe prakara iki ora moeng oekoer-oekoer. La bok kok koeroengi tomblok selikoer nek akoe ngerti oedoer. Tata krama, tata krama, la bijen teka dak singkoer. Wah, goe- nane ora amot oepama diemoti se- poer 29. Ning teka pada ora njatoer."

L.: ,,Lo, ora kok marga ora nja- toer ngooo. Bebasao dieoggo njatoer we apa? La wong pantjen ora ana, kapakke meneh."

Tj:. ,,Andak ija ora an.a. Kaja ing endi-endi ora koerang panggonan sing moelangake tata krama."

L.: Lo nek pantjene mengkana ija ora koeraog; moeog bae ora ana sing moelang. Nmg iki oleh-olehe kakang lo. saka bawah Semarang, Mangka kakang wong lanang, lo kakang, katjeloek enggon~ ndjeoggarang, djeboel ora bisa barang - barang.

Malah wis kerep ana ketatalane.

Noedjoe tanggane doewe gawe, ora ana wong sing pantes metoekake para tamoe gede-gede kedjaba moeng kakaog dewe. La ja wis keprije, kakang kepeksa noeroet bae. Wong pantjen koewadjibane. Nanging sa- djatioe, atine kaja disate; mikir bakal dadine ing tembe.

Kotjapa bareng tapoeking gawe.

Para tamoe gede-gede pada nitih motor, kreta sarimbit karo garwane, Kang Doewoer mak djedoel me- toekake. Ning nek disawang ja wis moeng angisinake. Angger arep obab moeni, pije, ,.ora ngerti karepe dewe.

Hemmm isinkoe setengah tele - tele kae joeog. Pije, horok gek keprije, Kang Doewoer pije kabare."

Prijaji maoe ngagem tjlana poetih.

Botjah-botjah pada ana pa, soeketan tarik-tarik dadl salarik, pada goejon pating djegigik. Prijaji marani. Ning delengen, botjah-botjah rnaoe pad'a ora gelem ngadeg. Ngend1kan ja karo ngadeg. Ning prijaji maoe sa- rehne andap asor. ndjoer kersa leng- gah. Kaprije dadine: le katok reged.

2° kegeblag. 3° nglarani botjah sing ana ngersaoe. gawe lingsem.

Andak koewi weroeh tata Walanda koewi (Si botjah lo, doedoe prijajine).

Tj.: ja, ta, sing oewis ja oewis;

moen11 sing doeroeog-doeroeng moe- ga dimareoana. Wiwit saiki oega, moega-moega diwiwitana, kaadjara, Ian oega pada ketindakna. Saoepama ora dong dinesing wektoe, mbokja anaa iog lijan wektoe. Saka pangira- koe, ora bakal kekoerangan wektoe."

Taklim: R. R. POEDJAWATI.

KOEROESETRA.

TINDAK KIRANG SAKETJA.

Kala 50 taoeoan joeswa dalem S. M. R. P. Wilhelminah iog o/d Sroemboeng (Salam - Magelang), wonten film enggal - saweg sepi- san poenika kelampah.

Moerid pamoelangan partikelir dinawoehan kaarak dateng kaloe- rahan Djeroek. - p. denes dateng kl. Sroemboeng.

Wooten pepilahan (partikelir Oje- roek - denes Sroemboeng) maki:iten poenika, netepi tjaraning aclil; de- reng saged koela matoki ,,tindak ogono koewi koerang kapenak."

Awit toemindakipoen pepilahan waoe saged oegi wonten sebab ing- kang matoo.

Naoging ngemoeti prakawis ngan- dap poenika, paojerat kados dene ka- peksa moengel: ,,koerang kape-nak."

1. Manawi p. partikelir waoe sa- daja ketebihen saoget saking Sroem- boeng. boten dados baja jea ta p.

partikelir sadaja dipoenpapanakeo mijambak (Djeroek). Sinareng won- ten ingkang tjaket saoget kalijan Sroemboeng? ! Sinareng won ten p.

deoes ingkang tebih sanget kalijan Sroemboeog? ! Lan boten dipoen- pijambakaken !

2. Poenapamanawi wontenSroem- boeog sadaja (den es Ian partikelir) sesak? Lah poenika gampil, Pamoe- langan apa bae sing tjedak Sroem- boeog ojaog Sroemboeng - sing tjedak Ojeroek njang Ojeroek. Boten kok: jaog partikelir sana .- denes sinil l Poenika terlaloe namanipoen.

3. Poenapa wootenipoen pepilahan poenika, saderengipoen boten di- poeorembag kalijan prijantoen~pri­

jantoen goeroe (inggih partikelir .- inggih deoesa) ing rikoe? A wit prakawis poenika bateo memper jen dipoen-gegampil. Poenapa sampoen keslepeg? lngatasipoen o/d Ngloe- war (Salam - Magelang) kok inggih kober ogrembag, tosipoen.

1. Poenapa sampoeo wonten pri- jantoen ingkang ngatoeri rembag (advies) oetawi dipoenpoendoeti rem- bag, ning senadjan sae boten kersa ngagem? Moendoet rembag (pamra- jogi) ingkang kados mekaten na- moeng ,,kangge ila-ila" namanipoen.

5. Ngleresi tapoeking dame!, Joe-·

rah-loerah ing pamoelangan parti- kelir bocen sami ngombjongi (na- moeng wakil) dateng Djeroek--ning malah dateng Sroemboeng. Poenapa prakawis poenika boteo nggoemoen~

a ken?? Bo ten preloe mawi sebab??

Poenika tjandranipoen film enggal -- kelampah ing Sroemboeng.

Paojerat - kados deoe satoeng- giling penonton film - satoenggiling tijaog iogkang njidam piroekoeoan, memoedji sampoen ngantos dados film taoenan *) - ngemoengna sepi- san poenika. Samangsa-mangsa ben- djing poen-gijaraken malih sampoen ngantos padjeng-bangkroeta I Awit jen makaten koela bade ladjeng ka- peksa malih moeogel ,,koerang ke- penak." Gadjah Madha.

~m woelanan - minggon en:i:. (G. M.).

GOEN A

f'

KRIDA.

MOENDOERIPOEN GOENA- KRIDA DJA WI.

· (Verval der }av. kunstnijverheid).

Ing minggoe ingkang kapengker Njonjah Resink-Wilkens, (sampoen kalok ing kalangan goena - krida Djawi) medar sabda wonten ing dalemipoen pijambak (Gondakoesoe- man) namoeng kangge ingkang ka- sedahan. Wedar sabda waoe mawi kakantenan papriksanan bekakas- bekakas grija Ian sembet - sembet;

sedaja wedalan goeJla-krida Djawi roemijin ngantos doemoegi samang- ke (tentoonstelling). Dene ingkang dados djedjering sabda inggih poe- nika: Moendoeripoen goena - krida Djawi.

Goena - krida Djawi waoe mila pantjen katingal moendoer menawi katlitia kawontenanipoen roemijin doemoegi sapoenika. Tandanipoen?

Lah poendi boten soesah dipoen- padosi mrika-mrika, djer bekakas- bekakas grija Ian sembet - sembet ingkang kadasaraken terek - terek waoe nedahaken tjeta wela - wela.

Mila inggih makaten.

Abrag-abrag grija waoe sami ka- tata larik - larikan mitoeroet dji- nisipoen. Kadosta: sakatahing ken- di-kendi katata dados salarik, oe- roet - oeroetan mitoeroet sepoehing djaman wedalanipoen. Makaten oegi sakatahi)lg tjeret-tjeret, tembor-tem- bor, gantenan - gantenan, ketjohan- ketjohan, widjikan-widjikan lss. Lah, makaten poenika Jadjeng tjeta, Ian sareng kawewahan sabda, ladjeng gamblang-gamblang, malah prasasat njolok mripat, kados-poendi goena- krida Djawi waoe anggenipoen saja lami saja mlorot, wiwit roemijin doemoegi sapoenika: saja lami saja soeda poen warni, saja soeda poen tjekli, saja soeda poen peni,

lnggih leres, egi wonten barang wedalan sapoenika ingkang taksih awangoen Iami, sae Ian edi; na- moeng kemawon panggarapipoen

• •

• •

• •

AN LITH-STICHT

Arta pandjenengan 100

sen,

: ingkang dipoenparingaken dateng V. L. S. namoeng

1

sen.

Soemangga enggal dados contribuant!

••••••••••••••••••••••••••••••

••••••••••••••••••••••••••••••

· Penningmeester V.L.S.

p/a 2e. Convict Moetilan N. I. S.

••••••••••••••••••••••••••••••

e E =

·=

=~

•=

• §

ii ·=

ii I

I

3

sapoenika teka kirang setiti goemati, kirang loeroes - aloes: pating bren- djol, pating brendjoeI; sami dojong miring lss. Lan jen badenipoen ka- waspadakaken, teka inggih katingal soedanipoen. Kados-poendi? Tijang ingkang waoenipoen saking djenean oetawi tembagi, sapoenikanipoen sampoen trimah saking blek, toer blek tilas wadah mertega oetawi pohan sasaminipoen! Teka inggih ngoesoetaken! Leres, jen barang- barang kados makaten waoe kaang- ge ing tijang miskin, inggih boten dados poenapa; nanging jen kaang- ge ing tijang tjekap? Arak kados- poendi poenika?! Sampoen leres, tjowek inggih kedah saking siti;

poenika sampoen dados mastini- poen. Nanging sareng tjeret edep- edepan namoeng saking blek tilas wadah mertega ladjeng kados-poen- di kemawon?!

Sebab poenapa ta, teka barang- barang wedalan sapoenika kawon sorot kalijan wedalan roemijin, ma- lah boten namoeng soeda sorotipoen, nanging ngoesoetaken Ian ngling- semaken?

Tjobi moendoeta priksa dateng ingkang dame! barang-barang waoe.

Saweneh rak ladjeng mangsoeli makaten: ,, tijang sapoenikanipoen ingkang padjeng inggih barang ka- dos makaten poenika; lah ladjeng kados-poendi malih? Kaela poenika anggen koela njamboet dame! arak soepados angsal teda. Lah jen ba- rang dedamelan koela boten pa- djeng, saking poendi angsal koela teda?" Poenapa wangsoelan kados makaten poenika kenging kalepat- aken? Saweneh gadah wangsoelan makaten: ,,Koela sampoen boten saged mangoen barang kados ma- katen; awit soepados angsal wa- ngoen kados makaten poenika, ke- dah mawi bade sanes; kang mang- ka dame! bade waoe koela boten katjoenggah." Pandjenengan rak la- djeng mak tjep klakep.

Poenapa moendoering goena-kri-

POESPITA MANTJA WARNA.

DATENG PARA PRIJANTOEN KAKOENG INGKANG SAMI ROEMAOS.

(Wien den schoen past, trekke hem aan).

Sadjawining tanggoengan Redactie.

Noewoen saoedara, sampoen ki- f

rang pangapoenten. Kaela matoer ing ngandap poenika estoe boten medal saking manah sengit, nangiog medal saking katresnan sedjati, ka- tresoan dateng W. K. dateng sederek koela wanita, saba dateng poetra poetri pandjenengao sadaja, iogkang saestoe ambetahaken pangajoman- ipoen pakempalan kita Wanita Ka- tholiek ing Ngajodja.

Sampoeo dangoe koela madosi djalaranipoen rendeting adjengipoen W. K., ingkang saestoe boten soem- boet kalijan rekaosipoeo padameian- padamelan ingkang sampoen dipoen- lampahi. Wasana bakda karamejao taoenipoen W. K. ingkang wekasan poenika koela mireng reraosanipoen sawatawis prijantoeo kakoeog, ing- kang estoe koela anggep dame!

rendeting adjengipoen W. K. Nga- jodjakarta. Malah-maiah prijantoen- prijantoen kakoeng waoe klebet golongan ingkang patoet saha kwa- gang andjoendjoeng dradjading sa- derek kita wanita. Kados-poendi pamanggih pandjenengan, ngrembag kekirangan oetawi agengipoen le- patipoeo tindaking pakempalan na- moeng partikeliran kemawon kalijan kantja-kantja. Poenapa poenika bade saged njaekaken oetawi ngindakaken adjenging pakempalan? Poenika na- moeng ngesoraken lenggahing W. K.

inkaog saestoe bade ndjoendjoeng dradjading kadang kita wanita. •

dik sanget medewerksters - ipoen.

(Bok pandjenengan ingkang njaroe- we karsa tjawe - tjawe). Nangiog poeoika estoenipoen boten dados poenapa. lngkang kesangeten poeni- ka anggenipoen natjad karamean ing- kang angenaoi tradjangipoen W. K., karakteripoen W. K. tjekak sanoe- barining W. K.

Kaela matoer sanjatanipoen W.

K. ing Ngajodja ngertos kabetah- aning Djaman,· tradjangipoen sarwa Katholiek ngantos teroes baloeng soengsoemipoen, ewasamanten pa- ngrengkoehipoen dateng kadang wanita salaras kalijan djamanipoen, rnila awrat sanget tetanggelanipoen W. K., nanging anggenipoen njam- boet dame! tansah seogkoet saha boten niiar ti ti Ian ngati - ati. Poe- nika nglebetipoen W. K., boten adjrib kangelan, margi offerwaar- digheid-ipoen ageng sanget. Boten oate nglokro, sana<ljan wonten pri- jantoen kakoeng ingkang andoewa tradjanging W. K.

Kados-poeodi aoggenipoen ngra- osi para pijantoen waoe. Maka ten:

a. Kaja ngono koewi roemangsakoe kemadjon. Jen akoe dak gawe meng- kene.

b. Kaja ngono koewi njoedakake kasoesilaning wanita. Jen akoe sing dak lakoni sing iki, doedoe sing koewi.

c. Tradjang sing mengkono ikoe, marakake ora kopeo anake. lsp.

W. K. kok doewe tradjaog sing kaja mangkono, koewi besoek sing dipimpin lakoene rak bandjoer dadi apik. Nek akoe ora kaja ~gono enggonkoe mimpin .

Sadaja waoe anggenipoen rera- osan kalijan kantja - kantja. 0; sa- poenika koela maogertos djalaran- ipoen, dene namoeng sakedik sanget ingkang toemoet ngrentjangi W. K.

(medewerksters) ingkang samanten awrating padamelanipoen.

Saoedara koela matoer bares re- raosan ingkang kados makaten poe- nika saestoe kiraog oetami, saoadjan kagoengan karsa ingkang prajogi.

Manawi pandjenengan karsa njaek- aken W. K. soemangga koela atoeri nandangi, awit poenika pranjata bebahan pandjenengan sedaja. Me- nawi pandjenengan kagoengan pena- tjad oetawi pamrajogi, soemangga koela atoeri ngendika dateng Be- stuur W. K. oetawi wonten ing krans W. K., langkoeng oetami ma- Iih wonten ing ledenvergadering W.

K. Dene manawi kersa boten keta- wis won ten ing Swara~ Tama. Ma- nawi makaten pandjeneogan estoe bade njaekakea W. K. Ngajodja.

Dene bab karamean W.K. ingkang sampoen kepengker, mila estoe ki- rang schitterend, mbokmanawi babar- pisan boten wonten saenipoen, sa- nes sanget kalijan ingkang pendje- oengan kadjengaken oetawi ingkang pendjenengan adjeng-adjeng. Poeni- ka sampoen samestinipoen. Sapisan saweg sapisanan, kaping kalih- ipoen kirang kekijatan, margi sake-

da Djawi ingkang ngantos seman- ten waoe dereng nandes? poenapa bade ambles malih?

Kados boten. Malah sapoenika sampoen katingal trontong-trontong maiih. Mila pantjen kedah makaten, djer bangsa ingkang nama madjeng, goena - kridanipoen boten kenging ka oen. Sampoen katah lelabetan- ip n Negari kangge andjoendjoeng goena-krida kita ingkang andeprok waoe. Para sardjoe dateng goena- krida Djawi sampoen ada-ada Ian ngreka daja, soepados sageda ngoemboelaken; kadosta: ngwon- tenaken papriksan barang - barang pendamelan tangan (tentoonstelling van handwerk); ngwontenaken pa- kem palan-pakem pal an (Wanita-Oe- tama ing Ngajodja; Among - Krida ing Pengasih).

Nanging doemoegi ing sapoenika taksih tangeh tjekapipoen. Ada-ada kados ing nginggil waoe kedah ka- toeladaa, kedah langkoeng soeme- bar kapraha. Para moerid - moerid ing pamoelangan Djawi kedah ka- woelanga pandal'nelan tangan (hand- werk). Tijang-tijang tani inggih ke- dah kaadjengaken dateng panda-

Mila maoawi para prijantoen ka- koeng ing nginggil manawi estoe kersa njaekaken W. K .. soemangga koela atoeri ngritik tradjangipoeo gegaodengan kalijan ingkang sam- poen kelampahan wonten ing jaar- feest wonten ing kalangan krans.

oetawi won ten ing ledenvergadering W. K., oetawi wonten ing Swara- Tama ogriki. Kaela sagah ngatoeri katrangao (verantwoording satjeta- tjetaoipoeo, a wit koela ngertos ka- lijan damang kawontenanipoen W.

K. Ngajodja. Saha kadang koela presidente temt0e ioggih boten oe- lap neraogaken tradjangipoen W. K., ingkang dereng dipoenmangertosi

~awenehing prijantoen kakoeng, awit koela rnangertos sadaja, ingkang sampoea kelampahan sampoen .gi- nalih kalajan mateog saha manah wening, ingkaog medal saking ka- tresnan dateog sasaminipoen wa~

nita Katholiek.

Mila manawi saoedara ingkang kc:goengan panggroeodel dateog W. K. Ngajodja, koela atoeri rawoeh ing ledenvergadering oetawi kintoen serat dateng Bestuur, wonten ing Swara - Tama soepados sami saged ngoedari ingkaQg roewet, moelihaken sederekan lair batin. Kaela atoeri ngendika iogkang dados djqlaraning panggroendel, mangke koela terang- aken kadjengipoen W. K. Menawi para panggroendel boten kersa ra- woeh oetawi ojerat ing Sw. T. nerang oetawi paring pamrajogi, kados poenapa sagedipoen kawas- taoan tresna dateog kadang kita wanita Katholiek. Mila soemangga sami nja:nboet dame! sesarengan kalijan W. K. penoentoening aoak- anak kita estri. Sampoea wigah-wi- gih. Mangga sami toeloeng - tinoe- loeng prija !an wanita adedasar katresnan ingkang sampoeo kapa- ngaodikakaken Paooetan kita Goesti kita Jesoes Christoes,

0. Saderek koela atoeri mang- galih. Sapinten kasaenanipoen W.

K. dateng gotrah wanita. Koela atoeri ngengeti oepami A. B. C.- cursus. Pioteo !are estri ingkang sampoen dipoentoeloeng? Atoesan tjatjahipoen. Mangga ambantoea sampoen andoewa adjenging W. K.

Sarni ambombonga, sampoeo nga- litaken manah. Kaela atoeri djembar ing panggalih, sampoeo roepak ing djadjahao.

Kaela B. Soegija.

melan poenika waoe. Awit bangsa tani rak boten saged ngemoengaken tanen kemawon; !ah jen makaten pandamelan tangan waoe ladjeng dados samben ingkang saklang- koeng prajogi. Poenika boten na- moeng sad. estri kemawon, nanging sad. djaler oegi, djalaran wonten peranganing goena - krida ingkang pantes kalampahan ing para ka- koeng.

Trontong-trontonging goena-krida saweg ngoeler kambang; Iah poeni- ka boten kados mestinipoen. Na- nging manawi kabantoe ing ngaka- tah, toer kanti srempeng, kados ing- gih ladjeng rikat Ian sengkoet.

Poenapa adjenging goena - krida Djawi waoe kedah krana wangsoel?

Tegesipoen: krana mandeng dateng goena - krida Djawi ingkang sam- poen - sampoen tok, tanpa noleh ngiwa nengen dateng goena - krida sanes? Kados boten soesah maka- ten, oegeripoen nglenggahi Djawi- nipoen Ian boten namoeng mligi nedak sanes, tanpa pinikir.

Makaten soeraosing wedar sabda waoe.

Bade kasambet.

(3)

OE RAP - SAR I

(BETIKAN SERAT- SERAT KA BAR SANES)

KABAR KATH 0 LIE K.

Selangkoeng taoenan.

Tanggal 28 September poenika, P. Wouters iog Prabalingga, ame- ngeti anggenipoeo djoemeoeng Imam sampoen salangkoeng taoeo.

Pandjenenganipoen warganing Or- de Carmelieten, mijosipoen wonten Gassel (Noord Brabant} kala 2 Mei 1885. Anggeoipoen makarja wooten Missie ngriki, kala taoeo 1924.

Mgr. van der Pas, poenika roemi- jio kantjanipoen toenggil saeklas.

Tjatjahing sakolahan Katholiek.

Manoet tjatetao, tjatjahing sako- lahan Katholiek ing lnggris mindak katab.

Tjatjabing pamoelangan andap Katboliek sapoenika wonten 1164, poenika mindak 20 tinimbaog ka- la taoen kapengker. Moeridipoen 426.665, poenika langkoeng 8604 tinimbang kal a tao en 1928. . .

Dene sakolahan partikelir andap gadahanipoen Protestant katingal moeodoer, soeda 86 tinimbaog taoen kapengker: Salebetipoen sataoen Pa- samoewan Angglikan noetoep sako- lahan 75.

Sakolahan tengahan gadahanipoen Katholiek sapoenika 82, mindak 2 tinimbang kala taoen kapengker.

Moeridipoen sakolaban poenika 20.570.

Pakempalan Katholiek {pakem- palan sociaal) ing ngrika, inggib katingal madjeng. Kala taoen ka- pengker saged ngadaoi soed~rahan

ambal kaping tiga: dateog Roem, Lourdes toewin datecg Tanah Soe- tji. (Koeried.

Pahargjan Sakramen Maha Soetji.

Kala 15 Agoestoes poenika, ing Jugo Slavie wooten Eucbaristisch

· Congres, manggen ing Zagreb

\Agram).

lngkang anderek Konggres waoe boten kiraog saking 100.000 tijang.

Seket taoenan Missie Afrika Kil en.

Nembe poenika Missie Afrika

Kilen bawah lnggris amengeti ang- genipoea sampoen oemoer seket taoen.

Anggeoipoen mengeti wonteo El- mina, sarta kangge paogenget-eaget dame! retjanipoen para Pastoer, Broeder, toewin Zuster ingkang sami seda wonte!l Missie waoe, i.p.

wooten 65. Ngoelama semanten waoe, ingkang 16 anggenipoen seda sareng panjamboet damelipoen won- ten Missie ngrikoe angsal sataoen, ingkang 14 sareng sampoen kalih taoen, ingkang 12 sasampoenipoen 3 doemoegi 5 taoen, ingkang 13 sareng panjamboet damelipoen sam- poeo langkoeng saking 5 taoen.

Dados para ngoelama ingkang sedanipoen sareog panjamboet da- melipoen wonten Missie waoe sam- poen pikantoek gangsal taoen, poe- nika namoeng 35°/0 . Kawontenan makaten poenika, sampoen mratah wonten Missie ing Afrika Kilen.

Nanging, gandjaranipoen inggih soemboet kalijan koerbanipoen, djer tjatjahipoen tijaog Katholiek ing ngrikoe sapoen1ka wonten 70.000.

Ngoelama Priboemi.

Manoet poetoesanipoen Congre- gatie der Propaganda Fide, kabis- kopan Verapoly ing Hiodoe tjalon kaperang, sarta peranganipoen won- ten ingkang ladjeng dados tjepeng- anipoen ngoelama bangsa Hiodoe.

Imam Tiooghoa Frans Ciu, wini- soedn dados Apostolisch Vicaris ing Fenyang (Sansi, Tiongkok).

Ing Wellington (Nieuw Zeeland) meotas wonten Biskop bangsa Pras- man seda, asmanipoeo Chapuis.

lngkang tjalon kageotosaken Bis- kop poenika waoe, ngoelama Pri- boemi. Katjarijos, kala sedanipoen

Biskop kaseboet ngioggil. mawi ni- lari serat pitoetoer sae anrenjoeh- aken dateog ngoelama -ngoelama Priboemi. Biskop waoe kala soe- gengipoeo tansah amboedidaja ing sasaged-sagedipoen soepados ing- kang nglenggahi dampar Kabiskopan pc;>enika, Imam Priboemi.

KA BAR OEMOEM

IND 0 NE SI A.

Tiongho& Islam.

Toewan Oei Tjeng Hien, Tiong, boa praoakan, soegih, kalabiran Padang dados Islam sarta dados pangarsaning pakempalao Moham- maddijab ing Bintoehao (Sumatra).

Ing sakawit pakempalan M. D. iog ognkoe warganipoen namoeng 25, sapoenika sareng dipoentjepeng pi- jambakipoen dados 300. Sak!ng .Ja- labetanipoeo saderek Tionghoa waoe ing Bintoehan saged dipoenedegi masdjid kaoti waragad f 6000. (De- wan).

Bal-balan Loh Hwa.

Kala Loh Hwa main bal-balan wonteo Medan salebetipoen kawan dinteo pikaotoek arta f 18.000: ge- meente angsal paos f 2900. {Arta semanten poenika boteo sakedik).

Onze Stem.

Kala 1 September kapengker poe- oika, oemoeripoen orgaan I. E. V. ingkang anama Onze Stem djang- kep oemoer sadasa taoen.

Kala wiwitipoeo medal. orgaan waoe namoeng 4000 lembar, isioi- poen ngalih welas katja, medalipoen sawoelao kaping kalib.

Sapoenika, oplaag-ipoen dados 14.400, kandelipoeo 24 katja, me- dalipoeo saminggoe sapisan. ( Kados- poendi .. Swara Tama" fan .. Soeara Katholiek?? ")

Poenale Sanctie.

Koeli-o.rdonantie enggal toemrap tanah Sabrang sampoen kaladosaken dateng Raad Kawoela.

Raotjangan waoe amratelaken bade soewakipoen Poeoale Sanctie saking sakedik.

Tilgram dateng Djepang.

Wiwit Oktober ngadjeng poeni- ka, saged kintoen serat tilgram da- teng Djepang medal radio oetawi kabel, waragadipoen 54 sen satem- boeng; apesipoen f 10,80.

PAWARTOS NGAJOGJAKARTA.

Kala Ngahad 21 September P.P.K.D. afd.

Mataram saestoe dame! parepatan angrembag Bale Agoeng, sarta moetoes:

a) Tjotjog kalijan adegipoen Bale Agoeng b). Basa ingkang optsijil wonten parepatan- ipoen B. A. prajogi basa Djawi. c). Moegi para warga kaparingana recht van interpe- latie d). Para warga manawi medar sabda wonten parepatan B. A. kedah boten kenging katarik ing pangadilan. e). Soepados warga wonten ingkang pilihan toewin benoeman.

f). Warga miroenggan tetiga ing B. A. soe- pados dipoenitjali kemawon; botenipoen ma- katen warga miroenggan tetiga ingkang Ing semoe dados wawakil Goepermen poenika, d1poenpillha Ing kawoela Goepermen pijam- bak, dados boten benoeman saking pandje- nenganipoen Goepernoer.

,_ Ing salebetipoen 7 ,_ 13 September, tijang

I

ingkang pedjah dening pest .ing haw.ah Nga- jogjakarta wonten 17, i. p. Ing Patoek 12, Kata Gede 5.

- Tarief Aniem ing kita ngriki, bokmanawi kemawon wiwit Djanoewari ngadjeng poe- nika dipoenedakaken 10% oet. 121/20/o.

,_ Kampijoen main tjatoer t. dr. Eeuwe kala Setoe 20 Sept. poenika rawoeh ing N,gajo- gjakarta, andadar kasagedanipoen tetijang Ngajogjakarta bab main tjatoer, menang.

Standplaatstoelage toemrap bfandja f 1000 minggah. · Ing parepatan Raad Kawoela, nam- pi amandementipoen warga t. Suer- mondt, ingkang neda soepados stand- plaatstoelage kangge ambtenaar bajar f 1000 minggah ing sawoelan, boten di- poensoewak. V olksraad anggenipoen nampi arta dienst waoe kanti soewan- ten: 20 boten tjotjog, 21 roedjoek.

Oesoel angitjali standplaatstoelage kangge prijantoen ingkang gadah blandja kados kapratelakaken ing nginggil waoe, pantjen saking Pa- rentah pijambak. Amila nagari boten saged nampi amandement kaseboet, sarta saladjengipoen kapasrahaken dateng parentah nagari Walandi. Sa- poenika tetela, Minister njaroedjoeki amandement Suermondt, dados amb- tenaar ingkang ablandja inggil, f 1000 minggah, taksih lestantoen nampi standplaatstoelage. (Heem R.ed.)

Anjebar winih sesengitan.

Raad van Justitie ing Soerabaja, mriksa prakawisipoen W. K. 0. van Dyck, ingkang kadakwa anjebar wi- dji gegetingan wonten ing kalanga- ning tetijang bangsa -bangsa ing In- donesija, medal artikel ing Oosthoek- bode ing Malang, mawi asesinglon .,Si Pendek."

Opsir joestiti neda soepados wa- landi waoe dipoenoekoem djanggelan dangoenipoen kalih minggoe, mawi dipoentjobi ing salebetipoen kalih taoen. Tegesipoen: manawi salebeti- poen kalih taoen waoe Si Pendek boten dame] artikel ingkang njerik- njerikaken, njebar widji gegetingan kados ingkang kapratelakaken ing nginggil, Si Pendek, boten soesah nglampahi oekoeman. Kosok-wang-.

soelipoen, menawi meksa nradjang wawaler, inggih kedah nglampahi oekoeman kalih minggoe waoe.

W ana kabesmen.

Wana ing pareden Tengger, men- tas kabesmen telas - telasan. Manoet papriksan, kala Kemis poenika ing- kang loedes sampoen wonten 550 H. A. Wit -witan tjemara sae -sae sirna. Lampahing latoe saking nging- gil, medak. Katjarijos latoe waoe a- ngel sagedipoen kasirepaken, manawi dereng nelasaken wana 1000 H.A.

Boten pikantoek moelang.

Raden Roestamadji, goeroe H.I.S.

Ian schakels-chool Taman Siswa Ban- doeng, roemijin siswa Osvia Madi- oen, nanging tnargi angen - angeni- poen ingkang mengsah parentahan Nederland kepeksa nilar sakolahan waoe, katjarijos dipoenawisi moelang dening Goepernoer Djawi kilen. (Ka- oem Moeda).

Dipoenkinten kastroli.

Sum. Post. njarijosaken, ing on- derneming Laboean Hadji, mentas wonten kraniobat njoekani kastroli dateng tijang koeli kontrak kangge anakipoen, nanging ingkang dipoen- soekakaken waoe kalentoe chenopo- dum. Let sadinten lare pedjah.

Angitjali palanjahan.

College B. & W. angladosaken rantjangan pranatan kangge merangi palanjahan dateng gemeente raad ing Betawi, minangka gentosipoen pra- natan sapoenika ingkang kamanah boten patos anjekapi.

Rantjangan waoe damelanipoen wethouder t. Hildebrand ( - prijan- toen Katholiek -Red.) ingkang sa- king rembagipoen hoofdcommissaris van politie mawi dipoenewahi sa- kedik, sarta saladjengipoen dipoen- tjotjogi College B. &. W.

Rantjangan waoe kados ing ngan- dap poenika:

Art. 1 Ing rantjangan poenika, ingkang kanamakaken margi oe- moem:

a). Sadaja margi ingkang kenging dipoentandangi publiek, margi-margi ageng, trottoir, margi soekoe, galerij, gang - gang, plantsoen, .kreteg - kre- teg lss.

Art. 2. Tijang djalera estrija boten kenging mlampah wonten margi oe- moem, maoawi anggenipoen mlam- pah won ten ngrikoe tjeta ,nedya anga- djak tijang sanes nglam oahi in-,ikang awon; oetawi kendel. ngentosi, mlampah soekoe oetawi noenoempak wira-wiri ing margi oemoem waoe.

b). Wooten ing margi oemoem.

oetawi wonten papan ingkang kati- ngal saking margi oemoem amantjing, anggandeng tijang soepados nglam- pahi awon sarana tetemboengan, pa- sasmitan, oetawi tengeran sanes - sanesipoen.

Art. 3. Sinten ingkang nerak pe- patjak ing art. 2 dipoenoekoem denda katah - katahipoen f 100, oetawi oe- koeman koendjara dangoe -dangoe- nipoen sawoelan.

Ing ngriki, ladjeng tetela poenapa ingkang dipoenwastani margi oe- moem. Dados sanadjan anggenipoen nindakaken pratingkah ingkang ang- gegendeng dateng prakawis waoe boten wonten margi oemoem, na- nging oeger katingal saking margi oemoem, poenika sampoen saged ka- oekoemaken.

Dinten ageng Nationaal.

Het Nieuws njarijosaken ing ka- lan.gan kabangsan wonten. sedya bade ngawontenaken dinten ageng kabangsan, kadawahaken wonten ing tanggal 18 Agoestoes, i.p. dinten wiwiting pamriksanipoen prakawis- ipoen Ir. Soekarna.

Dateng Bali.

Tanggal 26 September poenika, studenten T.H.S. bade kesah dateng Bali.

Bank Nationaal Indonesia.

Bestuur Bank Nationaal Indonesia, neda dateng Centrale Kas soepados poeroen ngontrole Bank waoe. Di- rektoer Centrale Kas sagah nanging mawi pradjandjian: ingkang dipoen- kontrole waoe boten namoeng boek- houding, nanging oegi toentoenan cetawi bedrijfsleidingipoen bank waoe. Awit matiawi namoeng boe- koenipoen kemawon ingkang dipoen- kontrole, inggih leres kaoem ka- bangsan saged migoenakaken poenika kangge propaganda, nanging toemrap dateng lampahipoen artanipoen Bank waoe, boten andajani poenapa-poe- napa. Kedjawi makaten, kontrole boekoe waoe dede bebahanipoen Centrale Kas, nanging bebahanipoen Accontant .

Arta boten kangge.

Salebetipoen woelan Agoestoes, Algemeene Rekenkamer sampoen ambesmi arta kertas damelan Ne- derland 500.000 lembar njaringgitan, 320.000, njaroepijahan; damelan Amerika 80.000 lembar njaroepi- jahan.

Ngesat rawa.

Rawa Tanggal satjelakipoen doe- soen Maleman (Loemadjang) lebet 11/ 2 M, wijaripoen 700 baoe, di- poenesat. Saben dintenipoen ingkang njamboet damel boten kirang saking 500 tijang prantejan, tojanipoen ing salebetipoen sawoelan kemawon sampoen saged kailekaken dateng moewaranipoen lepen Bandajoeda.

Opiumregiebond.

Kabaripoen woelan ngadjeng poe- nika, 0. R. B. bade damel konggres wonten Soerakarta, dangoenipoen tigang dinten. (Sw. Pbl.).

ONTJEN SEKAR GAMBIR MELATI.

PERL 0 E D I P 0 EN PAN G G A LI H.

Kita gesang ameningi djaman ngre- kaos, djaman soek -soekan pados panggesangan.

Lare-lare wedalan pamoelaagan andap, boteo komanan papan, kede- soek ingkang wedalan nginggil.

Prakawis ingkang makaten poe- nika, kedah dados paoggalihan.

Koela mentas maos pakabarao ingkang sanget dados pamanahan koela, pakabaran poenapa?

Serat kabar A. I. D., njadjosaken' bilih toewan Ir. Biezeveld, moeda- paogarsaning l.E.V. afd. BandoenQ, aneda dateng Pangreh Ageng I. E.

V. soepados pakempalan poenika waoe, ngawootenaken pamoelangan gerdji, Ian toekang motongi bade.

Manoet pamirengipoen toewan B.

saking gerdji misoewoer, wekdal sa- poenika iog ngriki kekirangan gerdji bangsa Indonesia. Poenapa sabab- ipoen? Gerdji-bangsa lndooesier w·a- oe, pamedalipoen katab. Margi ma- kateo, anakipoen kasakolahaken won- ten sakolahan andt:tp toewin Mula.

Lan, .... satamating pasinaonipoen, lar6-lare anak' gerdji waoe. boten poeroen dados toekang mendjahit:

Dene anak- anaki poen goloogan sanes. golongan boten gadah ioggib boten poeroen njamboet dame! ger- dji. Amargi: !are waoe boten saged kapigoenakaken wonten panggaotan Eropah, mangka manawi njamboet dame! wonten kalanganing bangsa pijambak, poeo djoeragan boten wa- ni ambajar katah toer inggih boten saged mratikelaken ngantos dados gerdji peng-pengan.

Aogengeti ing nginggil poenika, toewan B. amanah pedoe adegipoen pamoelangan gerdji. Dados kangge anjampeti kabetahan la saening panggaotan Eropah. {- Ateges oegi njampeti pangoepadjiwanipoen lare- lare Indo wonteo iog djaman soek~

soekan poenika -).

Kadjawi pikantoek piwoel.mg amo- tongi toewin andoodom-andoodomi, lare-lare waoe inggih kedah dipoen- woelangi: boekhouding alit-alitao;

kawroeh toetoembas; poenapadeoe pratikel sasadejan.

Dene prakawis wragading sako- lahan, boten perloe dipoenkoewa- tosakeo. Djer sakolahan waoe, ing- gih ngiras papan aoggaota, ingkang saged -aojampeti kabetahanipoen pi- jambak. Malah jen kaleresan saged pikantoek babaten katah kados pa- moelangan gerdji ing Dresden.

Laminipoen sakolab wonten ngri- koe, kalih taoen.

Makaten saderek, oesoelipoen toe- wan Biezeveld waoe.

*

Prakawis ing nginggil poenika mi- la pantes dados panggalihan. Oe- soelipoen toewan waoe, loemantar Ontjen poenika, koela soegatakaken oegi saderek goeroe ingkang ma- noeoggil wonten ing pakempalan P.G.H.B.

Sambet kalijan rembag ing oging- gil, para maos boten kenging-boten mesti" ladjeog kengetan piwoelang asta gina ing pamoelaogan angka kalih.

Pamedal S.S. tansah soeda~soeda.

Salebetipoen woelan Agoestoes poenika, pamedalipoen S.S. manawi katanding kalijan kala Agoestoes 1929, soeda f 1.531.000.

Wiwit Djanoewari , -Agoestoes 1930, manawi katanding kalijan Djanoewari - Agoestoes 1929, goenggoeng kempalipoen soeda f 9.769.000. Angsal-angsalaning arta saking kartjis sepoer (kapetang oegi bagage) ing woelan }).goestoes taoen poenika, soeda f 218.000 ( l 2,07°1o) tinimbang kala Agoestoes taoen 1929.

lngkang koela soemerepi, piwoe- lang waoe katah -katahipoen na- moeng amoelang dame! tepas, sapoe, benik-batok, eotoog, lss.

Dadamelan makaten poenika, pa- padjenganipoen boten mingsra. Bo- ten soemboet kalijan ngrekaosipoen.

Amila, poenapa boten prajogi mana- wi ing piwoelang waoe dipoenlebeti kawroeh dados kleermaker?

Sampoen mesti kemawoo toen- toenan dados gerdji wonten sale- beting piwoelang asta gina waoe boten njekapi. lngkang sae pijambak, manawi dipoen-jasani pamoelangan dados gerdji~ kados oesoelipoen toe- wan Biezeveld kaseboet nginggil.

Manawi koela pandjangaken pa- manah koela, angengeti djamanipoen, onderwijs iog ngriki paotjen perloe dipoendandosi. Tegesipoen dipoen- indaki waminipoen! Dipoenindakana pamoelaogan ingkang dados sambet- ipoen pamoelangan andap, lang- koeng-langkoeng pamoelangan ang- ka kalibl

Lare-lare wedalan angka kalih, sakolahan doesoen, poenika djaman samangke: ora pajoe dole. Kadjeng koela: manawi ngarab dados djoeroe serat lss. kados djaman kina, meh kenging kapestekaken boten saged- ipoen.

Dene ingkang mesti pajoe, poeni- ka tijang ingkang saged noekang, lss. Tjekak pakarjao techniek. Kasa- gedan satoenggal poenika, wonten poendi-poeodi mesti padjeng; teges- ipoen: dipoenbetahakeo. Dados leres kados aodaranipoen saderek .. Tijang Maogkak" wonten Sw. T. sawata·

wis woelan kapengker.

Ing mangka, terang sanget Indo- nesiers poenika inggih gadah kapri- gelan prakawis techniek oet. ambacht.

Poenapa boektinipoen ? . . . . . . 0, boekti katah sanget.

Mangga, djaman kalih dasanan taoeo kapengker, poenapa sampoen wonten ingkang nginten manawi tja- lon bade won.ten sopir lndonesiers.

kirang langkoeng 50.000 tijang? Rak inggib boten ta? .

Satoeoggal poenika kemaw·on sam- poen tjekap kita angge boekti.

Sampoen leresipoen onderwijs poe- oika kedah kalarasaken kalijan da- dasaripoen iogkang dipoeosoekani, toewin kabetahaoing djaman.

Kita anggadahi dadasar oegi da- teog prakawfs techniek, boten beda kalijan bangsa koelit petak. Djaman roemijin, sapoenika, toewin bendjing, para toekang besi, toekang kadjeng lss. tansah dipoenbetahaken tijang.

Amila, sampoen saleresipoen pa- moelaogan krija, inggih saja dipoen- betahana.

0, bendjing poenapa log tanah ngriki sakolabanipoen nretjel?

Bendjing poenapa sakolaban ing- kang dados sambetipoen pamoe- langan andap kangge lndonesiers, katah warninipoen?

Kita k.edah ihtijar.

Mataram 20 September '30.

Taklim: Patjar Me.rah.

Protest -ipoen pradja . Nan King.

Kanajakan .,Oeroesan sadjawining Nagari" ing pradja Tiongkok, sa- kedap malih bade angedalaken pro- test dateng pradja Nederland.

Protest waoe gandeng kalijan ang- genipoen para ageng ing Indonesia, anetepaken wiwit Djanoewari 1930 arta prabeja mlebet ing Indonesia, kangge immigranten bangsa Tiong- hoa dipoeoindakaken, soewaoe na- moeng f 50, dados f 150. Nagari Nan King amastani ingkang makaten waoe boten adil.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

~2'J:.\~~~~~~~~~~~~l:JJ:.l~m:siZ:i~~zns~ t"JJ:S ~

~ Sarehning boten soemerep, Bakjoe Th. Hadipranata ~

~ sap?~nika wonten poendi, mila koela patjak wonten ~

!l.il

ngnk1. KOELA OEGI BELA SOENGKAWA.

=i

~ Mitra lami:

~ ~

~

V.

SOETINAH. ~

~ ·~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

~~~~~~~~~~~~~i'ZS~~Ch\S~~Z1JS~~i::1.':S~~Ch\52'::5

CORRESPONDENTIE.

Redactie sampoen tampi, nanging dereng ladjeng saged nglebetaken, karangan-karangan saklng: J. Pr. Doekoen, Mt!.; Rm. P. . Salam, Mt!.; T. S. Soerabaja: Corr. Bj.; P. Br.

Wagir. . .

P. S, DJ .. Wonogiri. Poen karangan boten bade kapatjak, margi kados kirang prajog1.

. Abn. no. 771. Bab poking ,,Pakewed" poenika prajoginipoen karembaga kemawon kalijan .,Canisius." Dados Pakewed boten bade medali ing kalangan.

Abn. no. 287. Sampoen kaoeroes. Bade kakintoenaken.

Abn. no. 290. C. Darmadihardja. Pandjenengan pindah dateng poendi? Lan abn. 265.

Pandjenengan wonten poendi?

M. Fr. S. Tirtasoedarma: sampoen tampi postwissel pandj. Sw.Tm. bade sowan.

CORRIGENDA 1

Sw. Tm. 19 Sept. ,.Poepoer sadoeroenge bendjoet"; Njapaton ningali, ler. nj!pati n.

kabangoen, kadiaw~n ler. kagoenan k. dipoendengkoeli lcr. dipoenoengkoeli kawan kirang- ipoen 6 ler. kanan-keringipoen 6.

Referensi

Dokumen terkait

naiika semanten wonten !are sawatawis ingkang sampoen kabaptis, poenapa margi sakit poenapa boten_, koela boten ngertos - ingkang setoenggal sam- poen ageng nanging dereng mambet