)
... ~- • •• .o; • • •. -- ··'--; ,. ...... · .-·.---.:··c IV .!ii: ~ u E
"'
~ .-I 00 N ~ :,( ~· ,q ID .-I ...·~
I C N IV o E ID n,co
cg ... ..c CTI O •• ,:;f' ZN CD + !,") ·- H S:C ~ cu E cu :::, +' ..::.!. ·- cuE
> cu (ll .... -.. IV Q.. .... ,=: ~...: 8 Bo
·- +' "C O w 1-L.>
I ,,_I
·~ ... >
:~ix
. . . .
Dalarn konteks · itulah, · buku yang diberi
• agama tirtha di Bali ini hadir di tengah-tenga!
juga serangkaiali dengan dlperingatinva ula,
·. llmu Agama dan Kebudayaan Universitas Hasil karya lni tidak terlepas dari anugrah p diberikan Ida Sang Hyang Widhi Wasa. Perh yang rnerupakan bunga rampai hasll 'pemil Unlversitas Hindu Indonesia ini bertujuan unt
• umat Hindu di Bali betapa pentingnya klta r kearifan lokal Bali dalam memuliakan air;
Banvak upacara ritual di . Bali yan penghorrnatan terhadap air. Seperti halnya
Om
Swastyastu
Dalam Canakya Nitisastra disebutkan
a<
bumi lnl yang patut dimuliakan, di ant, makanan dan obat-obatan. Di sini air mener yang mesti dirawat dan dipelihara. Bayangk mengalir dan hadir di tengah-tengah kehidui benar pandangan para futuris bahwa peran lagi dipicu pertikaian politik menyangkut tert rrielainkan dipicu permasalahan sumber da,
· air. Sungguh mehgerikan jika ini benar-benar itu sudah saatnya kita kembali ke air, men.
manusia modern betapa arif para leJuhur Bal memperlakukan .air, sehingga agama orang B tirtha.
KATA·PENGANTA
viii ,. !
\.
1·
·\
.,· i: I JI:::
i.:
,.
Or. Ida Bagus Oharmika, MA Rektor Universitas Hindu Indonesia merembes dari perut bumi. Demikian,pengantar sederhana ini,
selarnat memasuki 'jagat air'. .
Om, sontih, santih, santih, Om
.. :I: Vl V')
°' s
u, <(0
m en ..-! m en ri-~
>
...
K >·x
> .!!! ::, c: Q) Q. b.O c n, +,,I c ~ ..-! ..-!. . . .
i". . .. . . . . . - s1
Q) a. Ill ... Q) Q. E !ti ... m N m N N en U') ..-!r- ""," ' --~""""'7 -
1 . .!
-- - - -
-
- -- - - - .£: 11) ..c :::, tl.O c: QJ ~ ....-
~ ·-• • c 0 -0 ...c Q) -+- Q) _J
-+- ::) 0 _J u :::, (/) 0 ,.__ 0 -+- c <( ·- N
.._ ro ao ro > c ..c _§ Cl. ~ ·.p E ro ::::i ro E o, "' .... "'O
0 N
"' E "'
""
<! "'"'
u :, Vl!3 > a: "' " "' ro E ro "" <( N N c re .QJ) ro .D Q) Vl ro ... ro D..~ ·.i:; c Vl l'1l ...
: -e ~
Q) ~ c ~ Q) l'1l D.. ~ D.. ::J l'1l -0~ :.c
-0 ::J ... .D ~ Q) .D b.O ..., c ::J ro l'1l >-.'.:! c: <( u :, v,
I'll -a ... I'll :J 0.. ~ .._ Q.) ..0 "' E "' "" <( ..c :J c Q.) - 0.. ·- I'll ... -a :J I'll I'll ..0 _J 'tJ "' .c ....
"' "' "' c eo I'll c~ ~ ·µ E
.._ g
Q.) 0 0.. ~ E ~ Q.) 0 c 0 ~ Q.) ... I'll O tlD "' tlDe
c Q.) ..cE ~ E
c I'll I'll u~ I'll I'll E -a I'll"' "' ::> "' ..., u ::> v, "' "' c <! .c QJ QJ ..., c: "' -o
> "" "'
2 ,._
c::s ro u u o ~:§-
E "' ... "' ,__ "' E ... 00 <( \0 N... a,
"O ... .c ~ ~ u ::,
.,,
.c..
~ c: "' "O> "' a: "'
..
" " ec co ..._, c Vl ro ro > a. c ..r:::. ..r:::. ro re ro ~ .o .oE E E
(lJ u ~ c' a.~ (lJ ... c'_g
::J I... ~ E (lJ ~ ro a. CJs
00 N
= E I... ro s: 0 (lJ u c c ro <lJ ro I... >~ ro c -0 0
.E
u (lJ 0:: ::,.:: V) <( w ~ ~ ro ~ -o rn (lJ .s: ro ..., > c I... c ro ro vi c ~ ('.: c (lJ (lJ CL O c <t u :, V) QJ QJ ---' c "' "Oro c::
· g -
c Cl ro ro -""= 0 ·..::; > Cl c Vl ro c:: 0 ro -a ::i -""= b.O :::i°'
Lu <( ...a
c:: l'J ro°'
0 co Vl ro c:: Q. 0. ~~ ';:::' c (J.J1s'~
~ 0g. ~ c:
-0 :::i 0 Cl <:t: E ::,...°'
ro Cl c:: '0i Cl .µ uro
::ic
... c ...J
-""= (lJ ro Cl .µ ..., a ~ V) Vl°'
Cl ro ro. s
....·g
V) 0 ..., 0 -.J V) .... c:i ro,
('<') Cl ,.!.. ::i ::,... V) E -""= vi°'
-0 c Cl ... :c Vl (lJ Cl ..., Cl:: ro Lu (J.JCl ~
::i s: ... Cl T'-i 0-
·;:: CL .... -.J ... ..., "' 0 > V) c 0 ;_: ~ .µ Cl 0 ro -0 ai c:: ~ ... Vl Cl c:: Vl r"i ... ro s: (J.J CX) ::,... Cl ~ .-i.:::
en Cl~ 0. ~ c i= 0 .-i-
.... N c (lJ Cl) (J.J ... :::i<
c, 0 E ro' Vl ... c""
~ :::i < :::i ~ ·.;; V) ... b.O (J.J "' c a. ~ ·..::; E > c ro.,
l'J ....J a: