àíZ nÌ H$mo ImobZo Ho$ {bE `hm± \$m‹S>|`hm± go H$m{Q>E
S–01–Hindi
No. of Questions – 30 No. of Printed Pages – 7
_mÜ`{_H$ narjm , 2020
SECONDARY EXAMINATION, 2020
{h§Xr
g_`
: 3¼K§Q>o nyUmªH$
: 80Sl.No. :
`hm± go H$m{Q>E
narjm{W©`m| Ho$ {bE gm_mÝ` {ZX}e … narjm{W©`m| Ho$ {bE gm_mÝ` {ZX}e …narjm{W©`m| Ho$ {bE gm_mÝ` {ZX}e … narjm{W©`m| Ho$ {bE gm_mÝ` {ZX}e … narjm{W©`m| Ho$ {bE gm_mÝ` {ZX}e …
1) narjmWu gd©àW_ AnZo àíZ-nÌ na Zm_m§H$ A{Zdm`©V… {bI| &
2) g^rg^rg^r àíZ hb H$aZo A{Zdm`© h¢ &g^rg^r
3) àË`oH$ àíZ H$m CÎma Xr JB© CÎma-nwpñVH$m _| hr {bI| &
4) {OZ àíZm| _| AmÝV[aH$ IÊS> h¢, CZ g^r Ho$ CÎma EH$ gmW hr {bI|&
IÊS> -
1{ZåZ{b{IV JÚm§e H$mo ܶmZnyd©H$ n‹T>H$a {XE JE àíZm| Ho$ CÎma Xr{OE&
gm‘mݶV: B©ída Ho$ Xmo ê$n ‘mZo JE h¢- gJwU Ed‘² {ZJw©U& O~ na‘mË‘m H$mo {ZamH$ma, AO, AZm{X, gd©ì¶mnr, JwUmVrV, AJmoMa, gyú‘ ‘mZH$a CgH$s {ddoMZm H$s OmVr h¡ V~ Cgo {ZJw©U ~«÷ H$hm OmVm h¡ Am¡a O~ dhr ~«÷
gJwU, gmH$ma ê$n YmaU H$a Za eara J«hU H$a ZmZm àH$ma Ho$ H¥$˶ H$aVm h¡ V~ Cgo gJwU na‘mË‘m Ho$ ê$n ‘| OmZm OmVm h¡& gm‘m{OH$ Cn¶mo{JVm H$s Ñ{ï> go gJwU ^{º$ H$mo {ZJw©U ^{º$ H$s Anojm ‘hËdnyU© ‘mZm Om gH$Vm h¡, qH$Vw Ho$db Bgr H$maU go {ZJw©U ^{º$ H$s Cnojm Zht H$s Om gH$Vr& VËH$mbrZ n[apñW{V¶m| ‘| gJwUmonmgH$ ^º$ H${d¶m|
H$m gmam ܶmZ Bg Amoa Ho$pÝÐV Wm {H$ {hÝXÿ g‘mO H$mo {dKQ>Z Am¡a CËnr‹S>Z go ~Mm¶m Om gHo$& Bg{bE CÝhm|Zo {hÝXÿ g‘mO Ho$ {d{^Þ KQ>H$m| H$mo g§J{R>V H$aZo H$m H$m¶© {H$¶m& Xÿgar Amoa {ZJw©UmonmgH$ H${d¶m| H$s Ñ{ï> {hÝXÿ g‘mO H$mo hr Zhr A{nVw gånyU© ^maVr¶ g‘mO H$mo EH$Vm Ho$ gyÌ ‘| {namoZo H$s Amoa bJr hþB© Wr& do {hÝXÿ Am¡a ‘wgb‘mZ H$m ^oX
^wbmH$a ‘mZdVm Ho$ CXmÎm ‘yë¶m| H$s ñWmnZm ‘| bJo hþE Wo§&
1) Cn¶w©³V JÚm§e H$m C{MV erf©H$ {b{IE& [1]
2) {ZJw©U ~«÷ H$s Xmo {deofVmE± {b{IE& [1]
3) {ZJw©U Ed§ gJwU ^º$ H${d¶m| ‘| A§Va {b{IE& [2]
{ZåZ{b{IV nÚm§e H$mo ܶmZnyd©H$ n‹T>H$a {XE JE àíZm| Ho$ CÎma Xr{OE&
’y$bm| H$s amh nwamZr h¡, eybm| H$s amh ZB© gmWr gw‘Zm| Ho$ nW na MaUm| Ho$
{H$VZo hr {M• n‹S>o hm|Jo bmbm{¶V {’$a ^r MbZo H$mo {H$VZo hr MaU I‹S>o hm|Jo na, J¡b ANy>Vr eybm| H$s Omo My‘oo dhr OdmZr h¡, Omo bhÿ gtM H$a ~‹T>Vo h¢
CZH$m hr Hy$M admZr h¡&
OrdZ H$s Mmh nwamZr h¡
‘aZo H$s Mmh ZB© gmWr
’y$bm| H$s amh nwamZr h¡
eybm| H$s amh ZB© gmWr&
4) Cn¶w©º$ nÚm§e H$m C{MV erf©H$ {b{IE& [1]
5) H$m¡Zgr amh ANy>Vr ah OmVr h¡? [1]
6) H$m¡Zgr amh H$mo ZB© ‘mZm J¶m h¡ Am¡a ³¶m|? [2]
IÊS> -
27) {XE JE q~XþAm| Ho$ AmYma na {ZåZ{b{IV ‘| go {H$gr EH$ {df¶ na bJ^J 300 eãXm| ‘| {Z~§Y {b{IE&[8]
H$) B§Q>aZoQ> : daXmZ ¶m A{^emn
i) àñVmdZm : BÝQ>aZoQ> d X¡{ZH$ OrdZ ii) B§Q>aZoQ> Ho$ {d{dY joÌ
iii) B§Q>aZoQ> Ho$ gH$mamË‘H$ Ed§ ZH$mamË‘H$ à^md iv) Cng§hma
I) ‘oam {à¶ H${d
i) H$mì¶ Am¡a g‘mO
ii) {à¶ H${d H$m gm‘mݶ n[aM¶ Ed§ {deofVmE±
iii) à‘wI aMZmE±
iv) Cng§hma J) n¶m©daU àXÿfU
i) àñVmdZm : n¶m©daU àXÿfU go VmËn¶©
ii) n¶m©daU àXÿfU Ho$ H$maU iii) n¶m©daU àXÿfU Ho$ àH$ma iv) Cng§hma : amoH$Zo Ho$ Cnm¶
K) ~oQ>r ~MmAm| : ~oQ>r n‹T>mAm|
i) àñVmdZm : ~oQ>r ~MmAm| : ~oQ>r n‹T>mAm| H$s AdYmaUm ii) qbJmZwnmV H$‘ hmoZo Ho$ H$maU
iii) H$ݶm ^«yU h˶m amoH$Zo Ho$ Cnm¶
iv) ór-{ejm H$m ‘hËd Ed§ Cnm¶
v) Cng§hma
8) ñd¶§ H$mo Xodmg {Zdmgr nwñVH$ {dHo«$Vm ‘mZVo hþE ‘mohZ amKd àH$meZ ZB© {Xëbr go Hw$N> nwñVHo§$ ‘±JdmZo hoVw nÌ
{b{IE& [4]
AWdm
ñd¶§ H$mo {ObmYre J¶m ‘mZVo hþE AnZo {Obo Ho$ g‘ñV amOH$s¶ d J¡a amOH$s¶ {dÚmb¶m| Ho$ g§ñWmàYmZ H$mo EH$ nÌ {b{IE {Og‘o| AnZo {dÚmb¶ ‘| Jm±YrOr H$s 150dt O¶ÝVr ‘ZmZo Ho$ AmXoe {XE JE hmo&
IÊS> -
39) {deofU H$s n[a^mfm XoVo hþE {deofU Ho$ H$moB© Xmo ^oX {b{IE& [1 + 1 = 2]
10) ""àemÝV Iob ahm h¡&'' dm³¶ ‘| H$maH$, H$mb, dmÀ¶ ~VmBE& [1 + 1 + 1 = 3]
11) ÛÝÛ g‘mg H$mo CXmhaU g{hV g‘PmBE& [2]
12) {ZåZ{b{IV dm³¶m| H$mo ewÕ H$aHo$ {b{IE& [1+1=2]
H$) a‘oe H$s Vmo A³b ‘a JB© h¡&
I) Ka na g~ Hw$eb h¡&
13) {ZåZ{b{IV ‘whmdam| H$m AW© {b{IE& [1 + 1 = 2]
H$) Amg‘mZ {ga na CR>mZm&
I) AmoIbr ‘| {ga XoZm&
14) "N>moQ>m ‘w±h, ~‹S>r ~mV' bmoH$mo{º$ H$m AW© {b{IE& [1]
IÊS> -
415) {ZåZ{b{IV nÚm§e H$s gàg§J ì¶m»¶m H$s{OE& [2 + 4 = 6]
‘oao OrdZ H$m ¶h h¡ O~ àW‘ MaU Bg‘| H$hm± ‘¥Ë¶w?
h¡ OrdZ hr OrdZ
A^r n‹S>m h¡ AmJo gmam ¶m¡dZ
ñdU©-{H$aU H$ëbmobm| na ~hVm ao, ~mbH$ ‘Z
‘oao hr A{dH${gV amJ go {dH${gV hmoJm ~ÝYw, {XJÝV, A^r Z hmoJm ‘oam AÝV&
AWdm Cfm H$s bmbr ‘|
A^r go JE {ZIa
{h‘{J[a Ho$ H$ZH$-{eIa AmJo ~‹T>m {eew-a{d
~Xbr N>{d, ~Xbr N>{d XoIVm ah J¶m AnbH$ H${d
16) {ZåZ{b{IV JÚm§e H$s gàg§J ì¶m»¶m H$s{OE& [2 + 4 = 6]
A{Ì H$s nËZr-Y‘© na ì¶m»¶mZ XoVo g‘¶ K§Q>m§o nm§{S>˶ àH$Q> H$ao, JmJu ~‹S>o-~‹S>o ~«÷dm{X¶m| H$mo ham Xo,
‘§S>Z {‘l H$s ghY‘©Mm[aUr e§H$amMm¶© Ho$ N>³Ho$ Nw>‹S>m Xo& JO~! Bggo A{YH$ ^¶§H$a ~mV Am¡a ³¶m hmo gHo$Jr& ¶h g~ nmnr n‹T>Zo H$m AnamY h¡& Z do§ n‹T>Vr, Z d§o nyOZr¶ nwéfm| H$m ‘wH$m~bm H$aVr& ¶h gmam XþamMma {ó¶m| H$mo n‹T>mZo hr H$m Hw$’$b h¡& g‘Po& {ó¶m| Ho$ {bE n‹T>Zm H$mbHy$Q> Am¡a nwéfm| Ho$ {bE nr¶yf H$m Ky±Q>& Eogr hr Xbrbm| Am¡a Ñï>m§Vm| Ho$ AmYma na Hw$N> bmoJ {ó¶m| H$mo An‹T> aI H$a ^maVdf© H$m Jm¡ad ~‹T>mZm MmhVo h¢&
AWdm
gy¶© H$m Jmobm nmZr H$s gVh H$mo Ny> J¶m& nmZr na Xÿa VH$ gmoZm-hr-gmoZm Tw>b Am¶m& na dh a§J BVZr OëXr ~Xb ahm Wm {H$ {H$gr ^r EH$ jU Ho$ {bE Cgo EH$ Zm‘ Xo gH$Zm Agå^d Wm& gy¶© H$m Jmobm O¡go EH$
~o~gr ‘| nmZr Ho$ bmdo ‘| Sy>~Vm Om ahm Wm& Yrao-Yrao dh nyam Sy>~ J¶m Am¡a Hw$N> jU nhbo Ohm± gmoZm ~h ahm Wm, dhm± A~ bhÿ ~hVm ZOa AmZo bJm& Hw$N> Am¡a jU ~rVZo na dh bhÿ ^r Yrao-Yrao ~¡OZr Am¡a ~¡OZr go H$mbm n‹S> J¶m& ‘¢Zo {’$a EH$ ~ma ‘w‹S>H$a Xm¶t Va’$ XoI {b¶m&
17) "H$ݶmXmZ' H${dVm ‘| ór OrdZ Ho$ à{V F$VwamO H$s Jhar g§doXZm A{^춺$ hþB© h¡, Cgo AnZo eãXm| ‘| {b{IE&
(CÎma-gr_m 120 eãX) [6]
AWdm
gw^Ðm Hw$‘mar Mm¡hmZ X²dmam a{MV "Pm±gr H$s amZr' H${dVm H$m ‘yb^md AnZo eãXm| ‘| {b{IE&
18) g§V XmXÿ X¶mb Ho$ OrdZ M[aV² na {Q>ßnUr {b{IE& [6]
(CÎma-gr_m 120 eãX)
AWdm
"B©XJmh' ‘w§er ào‘M§X H$s ~mb-‘Zmo{dkmZ H$mo M[aVmW© H$aZo dmbr EH$ à{V{ZYr H$hmZr h¡& CXmhaU g{hV ñnï> H$s{OE&
{ZåZ{b{IV àíZm§o Ho$ CÎma 40 go 50 eãXm| ‘| Xr{OE&
19) "g§Xog{Z ‘Yw~Z Hy$n ^ao' ‘Wwam Ho$ Hw$Am| H$mo g§Xoem| go {H$gZo ^a {X¶m h¡ Am¡a ³¶m|? [1 + 1 = 2]
20) H${d "H¥$nmam‘ {I{‹S>¶m' Zo amOh§g njr H$s ³¶m {deofVm ~VmB© h¡? [2]
21) "àH¥${V-nX²{‘Zr Ho$ A§ew ‘mbr' "à^mo' H${dVm ‘| "A§ew ‘mbr' eãX {H$gHo$ {bE Am¶m h¡ Am¡a ³¶m|?
[½ + 1½ = 2]
22) gmJa‘b Jmonm H$mo ~§Xr ³¶m| ~Zm¶m J¶m? "A‘a ehrX' nmR> Ho$ AmYma na {b{IE& [2]
23) am‘Ymar qgh "{XZH$a' Zo B©î¶m© go ~MZo Ho$ ³¶m Cnm¶ ~VmE h¢? [2]
24) "‘mZd eara' Ho$ {df¶ ‘| bmoH$g§V nrnm Ho$ ³¶m {dMma Wo? [2]
{ZåZ{b{IV àíZm§o Ho$ CÎma EH$ n§{³V ‘| Xr{OE&
25) "F$Vw-dU©Z' H${dVm Ho$ aM{¶Vm H$m Zm‘ {b{IE& [1]
26) H${d Xod Ho$ Amamܶ ^JdmZ H$m¡Z h¡? [1]
27) hm{‘X Zo ‘obo ‘| go ³¶m IarXm Am¡a CgH$s H$s‘V ³¶m Wr? [1]
28) "Am{Iar MQ²>Q>mZ' nmR> ‘| gy¶m}X¶ d gy¶m©ñV H$s ^y{‘ {H$go ~Vm¶m J¶m h¡? [1]
29) {ZåZ{b{IV aMZmH$mam| H$m g§{já n[aM¶ {b{IE& [2 + 2 = 4]
i) ‘hmH${d VwbgrXmg ii) ^maVoÝXþ h[aíMÝÐ
30) eam~ H$m godZ H$a dmhZ MbmZo Ho$ ³¶m Xþîn[aUm‘ hmo gH$Vo h¢? ¶{X AmnH$m H$moB© XmoñV ¶m [aíVoXma Eogm
H$aVm h¡ Vmo Amn ³¶m H$a|Jo? [2 + 2 = 4]