زیلانآ کسیر
و هبتر یدنب ریز
هضوح اه
هب روظنم ییامناج
اه LID
رد لرتنک بلایس
یرهش
هعلاطم(
:یدروم قطانم
10 و 11 )دهشم
دماح ❖ یدهاز
؛هنماخ
وجشناد یرتکد هزاس اه ی
،یبآ هورگ و مولع یسدنهم بآ دهشم یسودرف هاگشناد ،
دیعس ❖ اضر سانشادخ ؛ *
داتسا هورگ و مولع یسدنهم بآ
، هاگشناد یسودرف دهشم
هدیکچ رد
نیا شهوژپ متسیس عمج یروآ بآ یاه یحطس قطانم 10 و 11 رهش دهشم لدم یزاس .دیدرگ تهج یبایزرا طیارش متسیس زیلانآ
کسیر و نینچمه هب روظنم ناکم یبای تهج یارجا حرط اه ی هعسوت مک رثا
(LID)
، 1
زا زیلانآ کسیر هدافتسا دش . جیاتن ناشن داد هک
متسیس عمج یروآ رگا هچ یارب بلایس اه ی اب هرود تشگزاب هلاسود لکشم یصاخ درادن یلو یارب بلایس اه ی اب هرود تشگزاب رتراااب
تیفرظ بسانم درادن و هب بیترت 29 و 38 دصرد زا لاناک اه راچد سپ یگدز و یگتفرگبآ یم .دنوش تهج زیلانآ کااسیر زا ود رتماراااپ
لامتحا تسکش
(pof)
و2
دمایپ تسکش
(cof)
ا3
هدافتس .دش جیاتن اب هدافتسا زا
Score -
Z
هتسد یدنب و ریز هضوح اه هب 5 هورگ کیکفت
.دندش جیاتن ناشن داد هک هب بیترت رد قطانم 10 و 11 ، 61.9 و 49.5 دصرد زا ریز هضوح رد هتسد اب لامتحا تسکش راب هورگ(
اااه ی
4 و 5 ) دنرادرارق . نینچمه یسررب داامایپ تااسکش ناااشن داد هااک 16.3 دااصرد زا راایز هااضوح اه ی هااقطنم 10 و 24 دااصرد زا راایز
هضوح اه ی هقطنم 11 رد هورگ اب دمایپ تسکش راب رارق دنراد . تهج هبتر یدنب ییاهن ریز هضوح هب روااظنم تیولوا یداانب رد ییااامناج
حرط اه ی LID
هولاع رب زیلانآ کسیر
، ریز هضوح اه رب ساسا تیولوا اه ی یداصتقا یعامتجا و یربراک یضارا زااین د هتااس یدنب .داایدرگ
هبتر یدنب ییاهن ناشن داد 6.6 دصرد زا ریز هضوح اه ی دروم هعلاطم هک لماش 22.8 دصرد زا تحاسم هدودحم دروم یسررب دنتسه رد
هتسد اب کسیر راب رارق یم .دنریگ ماجنا هبتر یدنب
، قطانم اب رطخ لیس راب ار تااحت راااشف یم درارااگ هااک لرااتنک ارLID
داانریرپب و
هیامرس یرارگ ماجنا دنهد ، نینچمه هب یقطانم هک رطخ لیس یرتمک دنراد اما لامتحا رتراب رد ارجا و هیامرس یرارگ اااهLID
داانراد
دوس یم دنناسر .
ناگژاو :یدیلک تیریدم
،بلایس
،باناور هعسوت مک
،رثا هبتر یدنب هضوحریز ، یبایزرا کسیر
:لوئسم هدنسیون * سامت هرامش
: 05138805720 Email: khodashenas@ferdowsi.um.ac.ir
1 Low Impact Development
2 probability of failure
3 consequence of failure
:بیوصت خیرات 10
/ 04 / 1400
ص 392 - 373
1 همدقم .
فده یلصا زا تیریدم یتنس بلایااس یرهااش لاااقتنا
بآ زا کی هقطنم لقادحرد
نااامز .تااسا ندوزاافا حوطااس
لباقریغ
،ذوفن یذوفن ار هااک رد کاای هااقطنم رد تیعااضو
یعیبط نآ خر یم دااهد ار شهاااک یم
،دااهد ناایا رااما هااب
شیازاافا نازاایم
باااناور کاامک یم داانک . هاامادا تیریداام
متسیس اه ی عمج یروآ بآ اه ی یحطس اااب ناایا شور هااب
تفرشیپ اه ی رادیاپ کمک دهاوخن درک [ 27 .]
ندوزااافا
لرتنک ااااه ی هعاااسوت ماااک راااثا ( ) LID
هاااب
متسیس یاه تیریدم بلایس دوجوم ، هولاع رب شهاک مجح
باناور و یایازم تیفیک ،بآ یم دناوت یایازم شهاااک ارااثا
یمیلقا یارب باناور یحطس اراد دشاب [ 30 ] . هولاع رااب ناایا
اهLID
ثعاب ءاقترا یایازم ،یکیژولوکا داجیا
مااشچ یاهزادنا
ابیز و یایازم یحیرفت زین یم دنوش [ 27 ] . ییاااسانش
عااناوم
یدااااصتقا
یعاااامتجا
رد لاااباقم LID
یاراااب دوااابهب
هیامرس رارگ ی رد نیا اتسار یرورض تسا [ 8 ، 9 ، 24 ] .
رد ماگنه یارجا لرتنک اه ی LID
یاهروتکاف
یباااختنا
یدایز دوجو
،دراد زا نآ هلمج یم ناوت هب دادااعت
،لرااتنک
،هزادنا بیکرت و لحم لرتنک ...و هراشا .درااک هااجدوب کاای
لااماع دودااحم هدااننک یلااصا رد هژورپ اااه ی متااسیس اه ی
عمج یروآ بلایس یرهش
،تسا هک ثعاب یم دوش باااختنا
هنیهب و رارق نداد LID
بسانم یارب یبایتسد هب ر کادااح
شهاک نایرج باناور زا تیمها ییراب رادروخرب دشاب .
یارب یبااایزرا یحااص و هااسیاقم یاهویرانااس
LID
رد
هنیهب یزاس هضوح
،زاایربآ شور اااه ی بااسانم مزر .تااسا
نیرااتهب متااسیس
ینابیتااشپ میمااصت
یریگ رد نیراامت
تیریدم (
BMPDSS
)،
شور هنیهب یزاس یم دااشاب هااک رد
یحارط و یریگرارق
اهBMP
کاامک یم داانک .
BMPDSS
ربراک ار مزلم هب نیاایعت اااقن یبااایزرا و لااماوع
،یبااایزرا
یاهریغتم
میمصت
،یریگ عباوت هاانیزه و فادااها تیریداام
یم دنک [ 15 ].
رد شور داانچ هاافده
(MOSEBEND)
رتماراپ اااه ی
یعااامتجا -
یداااصتقا و
هعااسوت اااب
رد رااظن نتفرااگ
کیدزن نیرت هلصاف تهج یارجا LID
رد رظن هااتفرگ دااش تسا
و فده نآ مهارف ندرااک هار لح یاااه هاانیهب تااهج
یارجا شور اه ی هعااسوت مااک رااثا یارااب راایز هااضوح اه ی
فلتخم یم دشاب . متیروگلا هئارا
هدش یعس هدرااک تااسا ااات
هار لح ییاه ار اب رد رظن نتفرگ شیب نیرت شهاک باااناور
،
مک نیرت هنیزه و نیرتراب لامتحا ریمعت و یرادهگن یارااب
ناکلام یصوصخ
مهارف دنک [ 6 ، 7 .]
لداام (
SUSTAIN
) هااب روااظنم هچراپکی یزاااس لداام
هیفصت و هیزجت و لاایلحت بآ اااه ی یحطااس یرهااش
هاائارا
هدش تسا هک زا ماغدا متیروگلا کیتنژ اب GIS
داااجیا دااش
هااک زا یااخرب شور اااه ی یتابااساحم هدافتااساSWMM
یم دنک [ 20 ، 21 .]
SUSTAIN
رازاابا تااهج میمااصت یراایگ
تااسا هااک
یم دناوت هنیزه اه و یایازم وبرم هااب یارااجا لرتنک اااه ی
فلتخم LID
ار هاایزجت و لاایلحت داانک [ 14 ].
ناایا لداام
یم دناوت لدم یزاس یکیژولوردیه
زا درکلمع LID
ار هاائارا
دهد و نورقم هب هفرص نیرت هنیزگ اه ار رااب ساااسا فادااها
کی تیاس صاخ صخشم .دنک
رد یشهوژپ هب روظنم هنیهب یزاس هویش اه ی تیریداام
بلایس رد طیارش رااییغت بآ و اوااه یارااب یرادزاایخبآ
رد
نارهت زا لدم وSWMM NSGA-II
هااب هاراامه هاایزجت و
لیلحت یششوپ هداد اه هدافتااسا هداایدرگ تااسا . ساااسارب
یاااهرایعم تاایلباق
نااانیمطا واابرم
هااب شهاااک لیااس و
هنیزه ، اهBMP
ی هیبش یزاس هدش هنیهب دااندیدرگ
[ 18 .]
رد ژپ شهو رگید ی زا
NSGA-II
اب یاربSWMM
نیاایعت
نامدیچ هنیهب تیفرظ یاهرختسا
هدنرادهگن
یارب شهاک
هفاضا راب لصاح زا لوهنم اه هدافتسا هدش تسا [ 13 ].
هااب روااظنم نیاایعت لااحم فک اااه ی ذواافن ریرااپ و
تاااشپ ماب یاه زباااس زا لدااام وSWMM
شور یااااه
هیبش یزاس تنوم ولراااک هدافتااسا هدااش .تااسا نیاانچمه
تهج نیاایعت تاایعقوم
لرتنک اااه و لاایلحت بااسانت نیااب
درکلمع و هنیزه یاه ارجا لدم
NSGA - II
هااب
SWMM
داانویپ هداد دااش [ 12 ].
رد شهوژااپ رااگید
زا
NSGA-II
،
باختنا دنچ
،رایعم شور اه ی یزاف و کاای هکبااش یبااصع
یعونصم ( )ANN
یارب هیهت اعلاطا وبرم هااب هاانیزه و
دوس وبرم هب یارجا LID
هدافتسا دیدرگ [ 28 ].
هدافتسا زا SWMM
و کی لدم هنیهب یزاس دنچ هفده
یشور لومعم یارب یبایزرا اهLID
هدوااب تااسا . هااب روااظنم
لرتنک بلایس یرهش رد هرک یبونج اب هدافتااسا زا
Matlab
و SWMM
ییوااگلا یارااب هنیهب یزاااس داااعبا LID
یارااب
شهاک نیلوا
Flush Effect (FFE)
داجیا دندرک [ 5 .]
وز و ناراکمه زا SWMM
و
Matlab
یارب هنیهب یزاس
حرط اه ی لرتنک اه ی LID
هدافتسا دااندرک . اااهنآ رداااق هااب
داجیا کی حرط هنیهب دندوب هک نازیم باناور ار 65 دصرد
شهاک هداد و نامدنار شهاک راب هدنیرآ داوم دماج قاالعم
ار 65.6 دصرد شهاک یم داد .
زا متیروگلا یوجتسج ینومراه
(HS)
هارمه اااب SWMM
یارب هعسوت و هنیهب یزاس لدم هدافتااسا هدااش تااسا . زا ناایا
لدم یارااب نیاایعت یااحارط هاانیهب شکور اااه ی ذواافن ریرااپ
هدافتااسا داایدرگ . متیروااگلا HS
ناکم اااه یی ار یارااب یارااجا
شکور ذوفن ریرپ باااختنا یم داانک و نیاایعت یم داانک زا هااچ
هزادنا و عون یزاسور دیاب رد ره یطیارش هدافتسا دوش [ 16 ] .
هااب روااظنم یبااایزرا تاایمها رتماراپ
اااه ی فاالتخم رد
یحارط زاLID
متیروگلا کیتنژ
(
Borg MOEA
) و لاصتا
نآ اب لدم SWMM
هدافتسا هدش .تسا نیا لدم رداق هب
ماجنا هنیهب یزاس دنچ هفده یارب هیزجت و لیلحت امادقا
یلااامتحا ااابLID
هااب لقادااح ندناااسر
نااایرج جوا رد
بلایس اه یم دشاب . نیا لدم نینچمه
اعلاطا یاامهم رد
دروم نورقم هب هفرص ندوب یاهلرتنک
فاالتخم LID
هاائارا
یم دهد [ 10 ].
رب یور هکبش عمج یروآ رهااش دهااشم زااین یتاااقیقحت
ماجنا هدش .تسا رد کی شهوژپ هب روظنم یسررب طیارش
هکبش عمج یروآ باناور یرهش هقطنم 10 دهشم زا لداام
ASSA
هدافتسا دیدرگ . جیاتن ناشن داد هک رد بلایس اه ی
اب هرود تشگزاب رتگرزب زا 2 لاس یااخرب زا لاناک اااه ناواات
روبع لیااس یااحارط ار داانرادن [ 3 ].
نیاانچمه رد
قاایقحت
یرگید یسررب رااثا هعااسوت و شرتااسگ
رهااش رااب بلایااس
یرهااش هااتخادرپ هدااش
.تااسا یااسررب اه ناااشن داد هااک
تحاااسم رهااش
دهااشم رد لاااس 1395 تبااسن هااب لاااس
1320
، 31.5 ربارب هدش .تااسا نیاانچمه
یاابد جوا لاااس
1395 تبااسن هااب لاااس اه ی 1320
، 1355 و 1365 هااب باایترت
307
، 259 و 177 راابارب هدااش تااسا [ 31 ].
رد
هعلاطم یرگید اب هدافتااسا زا مراان رازاافا SWMM
هکبااش
عمج یروآ بآ یحطس هضوح زاایربآ بواانج یاابرغ رهااش
دهشم ار دروم یسررب رارق .تاافرگ اااب یااسررب رااامآ 450
هعقاو شراب ملاعا دش هک رب ساسا طیارااش هااقطنم درواام
هعلاطم شراب اه ی اب رادقم مک و نامز هاتوک دم یاالو اااب
دش هظحل اه ی دایز زا شراب اه ی اب رادااقم دااایز و نااامز
ینروط رت یلو دااش هااظحل یا رااتمک یاابد جوا دواامنبآ
یرتگرزب دیلوت یم دیامن [ 32 .]
هب روظنم یسررب متسیس عاامج یروآ بلایااس یرهااش
رهش روسدنیو داناک زا لدم SWMM
هدافتسا .داایدرگ رد
نیا هعلاطم ناونع دش هااک نیاایعت قاایقد لااحم ییااامناج
اهLID
رد ییاراک و دوبهب درکلمع نآ اه رایسب مهم تااسا .
زا نیا ور اااب هدافتااسا زا زیلااانآ
Z-Score
راایز هااضوح اه ی
یرهااش ار تااهج ییااامتاج متااسیس
اه ی هبترLID
یداانب
دیدرگ [ 23 ].
شیازفا حوطس ذوفن ریرپ هااب لاایلد هعااسوت نوزاافازور
رهش دهشم و ارییغت یمیلقا ههد راایخا بااجوم شیازاافا
نازیم باناور یرهش هب رادقم لباق هظحلام یا هدش .تااسا
زا نیا ور یسررب و لیلحت هکبش عمج یروآ بلایااس رهااش
دهشم و نتفای یراکهار هب روظنم تیریدم یحص بلایس
یرورض هب رظن یم .دسر
رد ناایا شهوژااپ متااسیس
اه ی عاامج یروآ بآ اااه ی
یحطس ود هقطنم 10 و 11 رهش دهشم دروم یبایزرا رارق
.تاافرگ فدااه
زا ناایا
،هااعلاطم داااجیا
کاای بوچراااچ
هنیهب یزاس یشخبدنچ
تسا هک رداق هااب یرااشت نیرااتهب
تیعقوم هب روظنم یریگرارق
LID
تهج تیریدم بلایااس
یرهش تسا . یارب ماجنا نیا
،راک ادتبا هب لدم یزاس هکبش
دوجوم هتخادرپ و سپ زا لیلحت طیارش اب هدافتسا زا کاای
شور یبایزرا کسیر لیس یرهش و نینچمه
شور هیزجت
و لیلحت یعامتجا
و یداصتقا تیولوا یدنب راایز هااضوح اه
یارب رارق نداد لرتنک اه ی LID
رد کاای هااقطنم یرهااش
نییعت هدیدرگ تسا .
2 . شور یسانش
2.1 . هدودحم دروم
هعلاطم
رهااش دهااشم زااکرم ناتااسا ناااسارخ
یوااضر اااب 351
رتمولیک عبرم تحاسم ، نیمود نلاک رهش ناریا یم دشاب هک
رد لامش قرش ناریا نیب هتشر هوک یاه دولانیب و دجسمرازه
عقاو .تسا عااافترا رهااش زا طااس ااایرد دودااح 1050 رااتم ر کادح(
1150 رتم و لقادااح 950 )رااتم تااسا .
ساااسارب
یرامشرس
یمومع سوفن و نکااسم لاااس 1395 ، تاایعمج
رهش دهشم رد نیا ،لاس غلاب رب هس نویلیم راافن هدوب تااسا .
هدودحم دروم یسررب یشخب زا برغ رهااش دهااشم یااضارا(
قطااانم 10 و 11 یرادرهااش
)دهااشم یم .دااشاب تحاااسم
هدودحم ربارب اب 3 / 36 رتمولیک عبرم یم .دشاب
لکش 1 . هشقن هکبش عمج یروآ بآ اه ی یحطس قطانم 10 و 11 دهشم
زرم ریز هضوح اه اااب هدافتااسا زا هااشقن یربراااک رهااش
،دهااشم و
هااشقن اه ی 1:2000 یرهااش
رد طیااحم
GIS
میسرت .دندش دودحم دروم هااعلاطم هااب 678 راایز هااضوح
میسقت .دیدرگ 678 لاناک هفیظو لاااقتنا باااناور یحطااس
هدودحم دروم هعلاطم ار .دنراد دادعت هرگ اه راابارب اااب 702
یم .دشاب لیلحت رتماراپ اااه ی یااکیزیف هااضوح رااب ساااسا
هااشقن رهااشDEM
دهااشم و نیاانچمه هداد
اااه ی هااشقن
یرادرب ینادیم روص هتفرگ .تسا
2.2 . دروآرب باناور
تااهج دروآرااب باااناور راایز هااضوح اه ی
،یرهااش زا
ینحنم اه ی دش دم یناوارف دهشم [ 3 ] هدافتسا هدااش
تسا . اب هجوت هب هبساحم نامز زااکرمت رد راایز هااضوح اه
،
یگدنراب اب دم نامز 2 تعاس نیرتگرزب(
ز نااام )زااکرمت باختنا
هدیدرگ .تسا هب روظنم یزاااسلدم
یکیلورداایه
3
رود ه تشگزاب 2
، 5 و 50 هلاس باختنا [ 2 ] و اب هدافتسا زا
لدم SPSS
رداعم دش شراب یارب ناراب 2 هتعاااس اااب
د هرو تشگزاب اه ی فلتخم هیهت دیدرگ .
هلداعم هدافتسا هدش یارب دش شراب هااب لکااش راایز
یم :دشاب
( 1 )
𝑖 =(𝑡+𝑐)𝑎 𝑏
رد نیا هلداعم i
دش یگدنراب رب ساااسا رااتمیلیم
رااب
،تعاس t
نااامز مواداات یگداانراب
و
a,b,c
زااین رتماراپ اااه ی
لکش و تیعقوم یب(
)دعب یم .دنشاب اب هدافتسا زا مرن رازفا
طااباورSPSS
داااش یگداانراب 2
هتعااااس یاراااب
هرود
تشگزاب اه ی 2
، 5 و 50 هلاس هبساحم دیدرگ تسا هک هااب
حرش ریز یم .دشاب
لکش 2 . ینحنم تدش - تدم - شراب رهش دهشم
لودج 1 . ذوفن هلداعم بیارض
تشگزاب هرود a
b c
R squared
2 هلاس 3288
1.183 66.017
0.997
5 هلاس 7296
1.298 59.93
0.993
50 هلاس 18100
1.357 55.219
0.987
تااهج تااسدب ندروآ فارگوتیاااه یگداانراب
زا شور
وگاکیش حلاصا هدش هدافتسا .دش رد نیا شور قمع شراب
لبق زا نامز هنیشیب شراااب (PB)
و دااعب زا نااامز هنیااشیب
شراب زا(PA)
طباور ریز تسدب یم :دیآ
( 2 )
PB= −a.tB
(tB
r+c)b
( 3 )
PA= −a.tA
(tA
1−r+c)b
( 4
r = 0.375tD ) 2.3
. هبساحم )ینحنم ددع(CN
ندروآ تااسدب یارااب تااسخن ماااگ رد روظنم نیدب CN
هااشقن زا هدافتااسا اااب ادتبا هضوح ریز ره یارب یاه
1:2000
طااخ رب هناماس نینچمه و یا هراوهام ریواصت و دهشم رهش یااضارا یربراااک ،دهشم یرادرهش یضارا یربراک یرادرهش هااب هااجوت اااب .داایدرگ کاایکفت و صخشم هضوح ریز ره رد ددااع یااضارا یربراااک نینچمه و کاخ یکیژولوردیه هورگ دیدرگ نییعت هدودحم ره یارب ینحنم [
25 ] هااب هااجوت اااب .
ا دصرد زا هدافتااسا اااب هااضوح راایز ره رد یربراک ره لاغش
رادقم ینزو نیگنایم CN
یم نییعت هضوح ریز ره رد .ددرگ
باختنا تهج تیاهن رادااقم اب هدمآ تسدب رادقم ییاهنCN
.تسا هدیدرگ هسیاقم زین یتسدراب اعلاطم رد دوجوم
لکش 3 . فارگوتیاه ناراب
2 هتعاس اب هرود تشگزاب اه ی 2 ، 5 و 50 هلاس
لودج 2 . رادقم و لاغشا دصرد CN
فلتحم یربراک
لاغشا دصرد CN )راتکه( تحاسم
یربراک
0.48 61 1485.91
ینوکسم
61 0.02
56.09 یشزومآ
90 0.02
60.21 یشزرو یاضف ای گنیکراپ
81 0.07
209.03 یرادا و یراجت و یتامدخ
0.02 49 47.98
یزرواشک ،زبس یاضف ای کراپ
83 0.41
1266.75 نابایخ و رباعم
اه
75 1
3125.94 لک
لکش 4 هنهپ . یدنب هعلاطم دروم هدودحم حطس ردCN
4 . 2 . مرن رازفا
1SWMM
هب روظنم یسررب هکبش عاامج یروآ زا لداام
SWMM
هدافتسا هدش .تسا هب روااظنم هیبش یزاااس کیلورداایه
زا
شور جوم کیمانید 2
هدافتسا دش [ 25 ].
نیا شور یااک زا
نیرتدنمناوت
شور اه ی یبایدنور نایرج
،تسا ارچ هک ناایا
شور رداعم نایرج لماک کاای یدااعب تنااس تاانانو ار3
یارب لک هکبش لاااقتنا لااح یم داانک [ 1 ].
یراابز قطااانم
ریرپذوفن و ذوفن ریرپان ساسارب کیکفت یربراک یضارا رااه
ریز هضوح نییعت هتشگ .تسا نیدب تااهج اااب هدافتااسا زا
هشقن یربراک یضارا و ریواصت هراوهام
،یا یربراک رااه راایز
هضوح کیکفتب و رب ساسا ینحنم یب دااعب (CN)
هرامااش
ینحنم ره ریز هضوح صخااشم
نینچمه.داایدرگ
زا شور
هرامش ینحنم تهج دروآرب ذوفن هدافتسا .دش هااب روااظنم
نییعت رتماراپ اه ی یربز لاناک اه هولاع رب امنهار مرن رازاافا
زا جیاتن اعلاطم عماج بآ اه ی یحطااس دهااشم تکرااش(
سوت )بآ هدافتسا .دش اصخشم
لاناک اااه لماااش
،داااعبا
موقر یعافترا ادتبا و
،اهتنا بیااش ...و طااسوت هااشقن رادرااب
تشادرب و اب دیدزاب ینادیم کچ دیدرگ .
2.5 . هبتر یدنب ریز هضوح اه
شور دروم هدافتسا یارب هورگ یداانب کااسیر و لاایلحت
یعامتجا ، زیلانآ
z - score
یم .دشاب زایتما z
رایعم ی یرااامآ
تسا هک هداد اه ار هب کی زایتما درادناتااسا
لیداابت یم داانک
[ 23 ] . زایتما رگنایبz
تیعقوم کی هداد تبسن هااب نیگنااایم
هداد اه یم دشاب هک اب هدافتسا زا هاالداعم راایز یم ناواات نآ ار
نییعت درااک . نیگنااایم
یاالک هااعومجم
هداد اااه زا کاای هداد
درفنم قیرفت یم دوش و سپس هااب فارااحنا رااایعم هااعومجم
هداد میسقت یم دوش . هلداعم ریز کی هرمن تب م ای یاافنم ار
مهارف یم دنک . یارب لا م کی
z - score
یواااسم رفااص هااب
نیا ینعم تسا هک هطقن هداد ربارب نیگنااایم
تااسا ، زااایتما
1 -
z - score
هب نیا یاانعم تااسا هااک هااطقن هداد فارااحنا
1 Storm Water Management Model
2 Dynamic Wave
3 Saint Venant
رایعم نییاپ رت زا نیگنایم تسا . هب نیمه بیترت 1 ، نیگنایم
فارحنا رایعم رتراب زا نیگنایم تسا .
( 5
z =x−MEAN )
STDEV
2.6 یبایزرا کسیر
زیلانآ کسیر
، یراکهار بسانم تهج تحانش یاهزاین
یرورض ریز تخاس اه هب روظنم هیامرس رارگ ی
،رثوم اااب رد
رظن نتفرگ تیدودحم اه
ی
،یلااام رااب یور یاایراد یتااایح
یم دشاب . [26]
یارااب ماااجنا ناایا راااک داایاب یم تااسیاب هااب
یبایزرا یمک کسیر هتخادرپ دوش . یبایزرا یمک کسیر اب
برض لامتحا عوقو رد هجیتن ااای ریثااات نآ داداایور ا ماااجن
یم دوش [ 23 .]
رد کی رطخ لیس
، یبایزرا کسیر اب برض
لامتحا عوااقو کاای لیااس رد جیاااتن نآ فاایرعت یم دوااش
( هلداعم 6 ) [ 19 .]
یارب یبایزرا رااطخ لیااس ، لااامتحا و
هااجیتن تااسکش
بلایااس درواام
زاااین تااسا . [17]
یارااب یبااایزرا لااامتحا
تسکش بلایس یرهش
، لااماوع راایز داایاب رد رااظن هااتفرگ
:دنوش طیارش یکیزیف
، لیفورپ کاااخ
، درااکلمع و
تاایفرظ
یکیلورداایه [
17 .]
تااهج یبااایزرا کااسیر
زا ود رااایعم
لامتحا تسکش
(POF)
و یبایزرا دمایپ تااسکش
(COF)
هدافتسا هدش .تسا
لامتحا :تسکش نیدب روظنم زا جیاتن لدم یزاس هکبش
عاامج یروآ بآ اااه ی یحطااس اااب لداام SWMM
هدافتااسا
هدیدرگ .تسا بلایس هب هرود تشگزاب 5 هلاااس رااب(
ساااسا
هیااصوت هیرااشن 118 - 3 ) [ 2 ] هااب ناواانع بلایااس یااحارط
باختنا هدش .تسا تااهج یااسررب لااامتحا ،تااسکش
هااس
رتماراپ ر کادح تیفرظ لاناک اه ، ر کادح نایرج لاااقتنا هداد
هدش طسوت ره لاناک و بیرض باناور باختنا داایدرگ [ 23 .]
هب روظنم لامرن یزاس ، ر کادح نایرج رد ره لاناک رب ضرع
عطقم میسقت هدش .تسا ره کی زا نیا اهروتکاف اب
هدافتااسا
زا
z - score
زا 1 ااات 5 هبتر یداانب دااندرگیم
لودااج(
3 .) 1
مک نیرت لامتحا عوقو لیس و 5 نیرتشیب یم .دشاب یارب ره
ریز هضوح نیرتراب زایتما زا لماوع 3 هناگ هب ناونع لامتحا
تسکش نآ ریز هضوح رد هتفرگرظن
دش .
یبایزرا دمایپ :تسکش دمایپ تااسکش یم دااناوت یارااب
نییعت تیساسح
ییاراد درواام هدافتااسا رارااق دراایگ . ناایا
یبایزرا راسخ یداصتقا
، لئاسم یعامتجا
دننام ریثات رااب
یگدنز یناسنا و ای لاوما و ارثا تسیز یطیحم ار رد رااظن
یم دریگ [ 26 .]
یارب نییعت دمایپ تسکش ، یربراک یااضارا
ره ریز هضوح دروم یسررب رارق تفرگ . رد ره ریز هااضوح
یربراک اه ی ینوکسم ییلایو ، ینوکسم ینااامتراپآ ،
یاااضف
یشزومآ ، یاضف زاب و گنیکراپ اه و کلاما یراااجت و یرادا
نییعت دیدرگ . سپس اب هدافتسا زا هچرتفد شزرا یتلاماعم
ناتسرهش
دهشم وبرم هب لاس 98 وبرم(
هب یرادرهااش
)دهشم و نینچمه
هدافتسا زا رامآ و اعلاطا رتافد کلاما
ره
،هقطنم شزرا یلایر یربراک اااه ی دوااجوم رد رااه راایز هضوح
دروآرب دیدرگ ااات صخااشم
دوااش رد روااص عوااقو
لیس شیب نیرت ریثات ای بیسآ ار اب رد رظن نتفرگ لااماوع
یداصتقا رد مادک ریز هضوح داجیا یم دوش .
نیدب بیترت کی هااقطنم ینوکااسم
اااب مکاراات راااب ااای
یضارا یراجت و یرادا تبسن هب هقطنم ینوکسم اب مکاراات
نییاااپ ، یاراد شزرا یداااصتقا رتااشیب
و داامایپ تااسکش
یرتگرزب یم
دشاب . ره ریز هضوح اااب هدافتااسا زا
z - score
لامرن و زا 1 ات 5 هبتر یدنب هدش .تسا کی مک نیرت ریثااات
یفنم و جنپ شیب نیرت بیسآ یلامتحا یشان زا لیس دراد .
کسیر ییاهن هژورپ زا هلداعم ریز تسدب یم .دیآ
( 6 )
Risk= POF × COF
لودج 3 . هتسد یدنب هورگ اه رب ساسا هرمن Z
Score Z-Score
1 Z≤ -0.75
2 -0.75˂ Z ≤ -0.25
3 -0.25˂ Z ≤ 0.25
4 0.25˂ Z ≤ 0.75
5 Z ˃ 0.75
لکش 5 . کسیرتام کسیر
رب ساسا هلداعم 6
3 . جیاتن
1.3 . یسررب درکلمع هکبش عمج یروآ بآ اه ی یحطس
لکش 6 تبسن رپ یگدش لاناک اااه ی هکبااش دوااجوم ار
بلایااسرد اااب
هرود تااشگزاب 2
، 5 و 50 هلاااس ار ناااشن یم
.دهد تیعقوم یناکم لاناک اه یی هااک راااچد یااگتفرگبآ
هدش دنا و ریز هضوح اه ی وبرم نآ رد لکااش هاائارا هدااش
تااسا . ینارحب نیراات نااامز نیبااام 1:15 تعاااس ااات 1:30
تعاس زا عورش یگدنراب یم .دشاب
لکش 6 . یگنوگچ درکلمع لاناک اه : دصرد یگدشرپ لاناک اه رد بلایس اب هرود تشگرزاب اه ی 2 ، 5 و 50 هلاس
لودااج 4 دادااعت و دااصرد لاناک اااه و هرگ اااه ی راااچد
یگتفرگبآ
و سپ یااگدز ار ناااشن یم .دااهد روطنااامه
هااک
هظحلام یم ددرگ رد طیارش بلایس اااب هرود هتااشگزاب اه
ی
2
، 5 و 50 هب باایترت 15
، 29 و 38 دااصرد زا لاناک اااه ی
راچد سپ یااگدز و یااگتفرگبآ
یم .دوااش اااب شیازاافا هرود تشگزاب
حرط درکلمع متااسیس تااهج رواابع نایرج اااه ی
یحطس فیعض رت یم .دوش لاایلد یگدااشرپ
اااب هااجوت هااب
جیاتن بسانم ندوبن عطاقم و بیش لاناک اه ی اب هجوت هااب
شیازفا باناور یحطس رب رثا شیازفا حوطس ذواافن ریرااپان
یم .دشاب
لودج 4 . یگنوگچ درکلمع لاناک اه : دصرد یگدشرپ لاناک اه رد بلایس اب هرود تشگزاب اه ی فلتخم
لکش 7 فارگورداایه
بلایااس داااجیا هدااش زا باااناور
یحطس رد طس هضوح ار ناشن یم .دهد روطنامه هااک رد
لودج 5 هدمآ تسا رد هرود تااشگزاب اه
2
، 5 و 50 هلاااس
هب بیترت 12
، 20 و 31 دصرد زا باناور هب بلایس لیدبت هدش
.تسا نینچمه
رادااقم بلایااس داااجیا هدااش اااب هرود
تشگزاب 50 هلاس تبسن هب هرود زاب تشگ 5 و 2 هلاس هااب
بیترت 2.8 و 7.2 ربارب یم .دشاب
لکش 7 . فارگوردیه لیس
داجیا هدش رد حطس هضوح اب هرود تشگزاب اه ی 2 ، 5 و 50 هلاس
لودج 5 . لیس داجیا هدش رد حطس هضوح اب هرود تشگزاب اه ی 2 ، 5 و 50 هلاس
اب یربراااکرییغت
یااضارا و هفاااضا ندااش قطااانم ذواافن
ریرپان مجح باناور شیازفا و زا یفرط هااب لاایلد هدوااسرف
ندوب لاناک اه ی دوجوم و نتااشادن تاایفرظ لاااقتنا یفاااک
بلایس اه ی یحطس رد طس رهش داجیا هدااش تااسا هااک
ناشن هدنهد مدع ییاناوت هکبش دوجوم رد لرتنک بلایااس
یرهش دراد . اب تیانع هب طیارش هکبااش
،دوااجوم زاااین هااب
رااییغت درااکیور رد متااسیس عاامج
یروآ بآ اااه ی یحطااس
هدودحم دروم هعلاطم ساسحا یم .دوش یااکی زا درکیور اااه
هدافتسا زا شور اه ی هعسوت مک رثا یم .دشاب
3.2 . زیلانآ کسیر
3.2.1 . لامتحا تسکش
(POF)
لکش 8 هشقن ریز هااضوح اه ی هدودااحم یتاااعلاطم
هااب
کیکفت لامتحا تسکش ار ناشن یم .دهد اب هجوت هب جیاتن
رد هااقطنم 10 ، دادااعت 167 زا راایز هااضوح اه هااک لداااعم
37.9 دصرد یم دشاب رد هورگ 5 نیرتشیب(
لااامتحا عوااقو
)لیس رارق یم دنریگ . رتشیب نیا ریز هضوح یاراد تحاسم
مک و وبرم هب یقطانم تسا هک لحم لاااصتا لاناک اااه ی
دنچ لاناک یم .دشاب رد هقطنم 11
، دادعت 66 راایز هااضوح
لداعم 27.7 دصرد زا راایز هااضوح رد هورااگ 5 رارااق .دراد
هورگ 3 اب 45.8 دصرد نیرتشیب ریز
هااضوح اه هااقطنم 11
ار لماش هدش .تسا رد ناایا هدودااحم
زااین ود هتااسد راایز
هضوح رد طیارش لامتحا تسکش ر کادح رارق هتفرگ .داانا
نیرتشیب
دادعت واابرم هااب راایز هااضوح اه ی اااب تحاااسم
کچوک تسا هک لحم لاصتا ریااسم فاالتخم .دنتااسه رد
نیا ریز هضوح اه تبسن ر کادح نایرج لاقتنا هدنهد راااب
هدوب و یخرب شیب زا تیفرط لاااناک یم .دااشاب هتااسد مود
هضوح زاایربآ اااب تحاااسم
رااگرزب اااب بیرااض باااناور راااب
یم .دااشاب رد ناایا یااسررب رد یااه مادااک زا قطااانم راایز
هضوح رد هتسد لقادح لامتحا تسکش رارق یمن داانریگ و
نیرتشیب تحاسم رد ره ود هیحان رد هتسد 3 رارق .دراد
)فلا(
ب(
)
لکش 8 . هبتر یدنب ریز هضوح اه ی دروم هعلاطم هب کیکفت لامتحا :تسکش )فلا هقطنم 10 یرادرهش ،دهشم
)ب هقطنم 11 یرادرهش دهشم
3.2.2 . دمایپ تسکش
(COF)
لکش 9 هشقن ریز هضوح هب کیکفت داامایپ ) راااسخ(
تسکش ار ناشن یم .دهد دادعت 44 ریز هضوح ربارب اااب 10
دصرد زا ریز هضوح زا هقطنم 10 و دادعت 32 راایز هااضوح ربارب
اب 13.4 دصرد زا ریز هضوح اه ی هقطنم 11 رد هورااگ
5 رارق هتفرگ .تسا رد ره ود هقطنم تیرتشیب دادااعت
راایز
هااضوح رد هورااگ 2 رارااق .دراد اااما راایز هااضوح هورااگ 5
نیرتشیب
تحاسم ره ود هدودحم ار لاغتشا هدرک .داانا رد
تااقیقح راایز
هااضوح رارااق هااتفرگ رد هورااگ 5 ااای یاراد
تحاااسم رزااب
، ااای نیرتراااب مکاراات
یااتیعمج و
ااای
هدودحم اه ی اب یربراک یضارا یراجت و ینوکسم یم
.دااشاب رد
ناایا راایز هااضوح رد روااص عوااقو بلایااس یلااامتحا
نیرتشیب اراسخ دراو یم .دوش
)فلا(
ب(
)
لکش 9 . هبتر یدنب ریز هضوح اه ی دروم هعلاطم هب کیکفت دمایپ :تسکش )فلا هقطنم 10 یرادرهش ،دهشم
)ب هقطنم 11 یرادرهش دهشم
3.2.3 هجرد. یدنب ییاهن کسیر
ره ریز هضوح یراد کی رادقم یددااع یارااب لااامتحا
کسیر و دمایپ کسیر یم .دااشاب اااب هدافتااسا زا هاالداعم 6
زایتما یلک کسیر یارب ره ریز هضوح صخشم یم .ددرااگ
لودج 6 ناشن یم دهد هک هاانوگچ ناایا راایز هااضوح اه رد
یااکی زا جنااپ هورااگ رارااق هداد دندااش . لکااش 10 هااشقن هبتر
یدنب ریز هضوح اه زا رظن کسیر ار ناشن یم دهد .
ریز هااضوح اه اااب رااابPOFs
و هاابCOFs
ناواانع راایز
هضوح اه یی یاراد تیولا تهج هدافتسا زا هویااش یاه
LID
دیاب دروم هجوت رارق .دنریگ لودج 7 دادااعت و دااصرد راایز
هضوح اه رد ره هتسد ار ناشن یم .دهد
لودج 6 . هتسد یدنب ییاهن ریز هضوح اه رب ساسا زیلانآ کسیر
Risk Score (Eq.6) Subcatchment group
Score ≤ 5 1
5˂ Score ≤ 10 2
10˂ Score ≤ 15 3
15˂ Score ≤ 20 4
Score ≥ 20 5
)فلا(
)ب(
لکش 10 . هتسد یدنب ریز هضوح اه ی دروم هعلاطم هب کیکفت :کسیر )فلا هقطنم 10 یرادرهش ،دهشم
)ب هقطنم 11 یرادرهش دهشم
لودج 7 . دادعت ریز هضوح اه عقاو هدش رد ره هتسد هب کیکفت هقطنم زیلانآ(
ییاهن )کسیر
جیاااتن ناااشن یم دااهد هااک شااخب هداامع یا زا راایز
هضوح اه ی یاراد لامتحا تااسکش راااب رد قطااانم ی رارااق
هتفرگ دنا هااک یاراد شزرا یلااام ییراااب هدواابن و رتااشیب
طس نیا ریز هضوح طسوت
،رباعم نابایخ اه و اضف اه ی زاب
یرهش لاغشا هدش .دنا نیا قطانم ای یاراد طس شااشوپ
ذواافن ریرااپان دااایز اااب بیرااض باااناور راااب یم دااشاب و ااای
هدودحم اه هک لحم عطاقت نیدنچ لاااناک یم .دنااشاب ناایا
ریز هضوح اه یاراد تحاسم کچوک هدوب اما تیفرظ لاناک
ناوت روبع بلایس ار هتشادن تسا . زا یفرط داجیا لیس رد
نیا قطانم بجوم للاتخا رد متسیس لمح لقن یرهش و
داجیا کیفارت یم .ددرگ دادعت
44 ریز هااضوح راابارب اااب 6.5 دااصرد زا اااک راایز
هضوح رد هورگ اب کسیر راب ( هورگ اه ی 4 و 5 ) رارااق .دراد
راایز هااضوح اه ی رارااق هااتفرگ رد هورااگ ر کادااح کااسیر
ر کادح حوطس ریغ لباق ذوفن و نیرتراااب
بیرااض باااناور
دنراد و اتدمع رد نییاپ تسد رااسم لاااقتنا بلایااس رارااق
هتفرگ دنا . نینچمه
25 دصرد زا هضوح زیربآ اه ی رااه ود
هیحان یاراد لامتحا کااسیر رتااشیب زا طااسوتم یم
.دااشاب
نیا راایز هااضوح یاراد تاایولا رد یارااجا حرط اااه ی
LID
یم .دشاب نیرتشیب تحاسم زین رد رااه ود هااقطنم طااسوت
ریز هضوح اه ی هورگ 3 لاغشا هدش .تسا
