بررسی تأثیر کیفیت رابطه بر پاسخ‏ های رفتاری مشتریان در مراحل مختلف چرخۀ عمر رابطۀ مشتری (مطالعۀ موردی: بانک کشاورزی تبریز)

(1)

ﯽﺎﮔرزﺎﺑ ﺪ

ﺪﻜﺸﻧاد ة ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ

رود ة 8 رﺎﻤﺷ ، ة 3

ﺰﻴﻳﺎﭘ 1395

ﺺﺻ . 528 - 503

ﺦﺳﺎﭘ ﺮﺑ ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﺳرﺮﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يرﺎﺘﻓر يﺎﻫ

يﺮﺘﺸﻣ ﺔﻄﺑار ﺮﻤﻋ ﺔﺧﺮﭼ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﺣاﺮﻣ رد

) يدرﻮﻣ ﺔﻌﻟﺎﻄﻣ :

ﺰﻳﺮﺒﺗ يزروﺎﺸﻛ ﻚﻧﺎﺑ

(

ﻲﻤﻴﻫاﺮﺑا ﺪﻴﻤﺤﻟاﺪﺒﻋ ﻲﻟﺎﻋ ﺪﻤﺻ ،1

2

هﺪﻴﻜﭼ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻦﻴﻴﻌﺗ ،ﺮﺿﺎﺣ ﺔﻟﺎﻘﻣ فﺪﻫ: ﺦﺳﺎﭘ ﺮﺑ ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ

رد نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يرﺎﺘﻓر يﺎﻫ ﻞـﺣاﺮﻣ

ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺔﺧﺮﭼ ﺮﻤﻋ يﺮﺘﺸﻣ ﺔﻄﺑار ﺖﺳا ناﺮﻳا يراﺪﻜﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ رد

. ﻦﻳﺪﺑ ﻚـﻧﺎﺑ نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ رﻮﻈﻨﻣ

ﻪﺑ يزروﺎﺸﻛ داﺪﻌﺗ و ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا يرﺎﻣآ ﺔﻌﻣﺎﺟ ناﻮﻨﻋ

417 رد ،ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ﻞـﻴﻤﻜﺗ ﺎـﺑ يﺮﺘـﺸﻣ

ﺪﻧدﺮﻛ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻖﻴﻘﺤﺗ .

ﻪﻧﻮﻤﻧ بﺎﺨﺘﻧا ياﺮﺑ شور زا ﺎﻫ

ﻪـﻧﻮﻤﻧ و هدﺎﻔﺘـﺳا هدﺎـﺳ ﻲﻓدﺎـﺼﺗ يﺮـﻴﮔ

ﻪﻴﺿﺮﻓ لﺪﻣ ﻚﻴﻨﻜﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ يﺎﻫ

مﺮـﻧ و يرﺎﺘﺧﺎـﺳ تﻻدﺎـﻌﻣ يزﺎـﺳ راﺰـﻓا

AMOS

ﺪﺷ هدﻮﻣزآ . ﻪﺘﻓﺎﻳ ،يﺮﺘـﺸﻣ يرادﺎـﻓو ﺮﺑ يﺮﺘﺸﻣ و ﻚﻧﺎﺑ ﻦﻴﺑ ﺔﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻖﻴﻘﺤﺗ يﺎﻫ

نﺎﻫد تﺎﻐﻴﻠﺒﺗ ﻪﺑ

دراد ﻲـﺘﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ يﺮﺘﺸﻣ ﻢﻬﺳ و نﺎﻫد .

ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ

ﺎـﺑ داد نﺎـﺸﻧ ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﺞﻳﺎـﺘﻧ

هدرﻮﺨﻟﺎﺳ ﺮﺗ نﺪﺷ ﺔﻄﺑار ﻦﻴﺑ يﺮﺘﺸﻣ و

،ﻚﻧﺎﺑ زا ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻪﻄﺑار ﺮﺑ تﺎﻐﻴﻠﺒﺗ نﺎـﻫد ﻪـﺑ نﺎـﻫد و

يرادﺎﻓو يﺮﺘﺸﻣ ﻪﺘﺳﺎﻛ ﻲﻣ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻟو ،دﻮﺷ ﻪﻄﺑار

ﺮﺑ

يﺮﺘـﺸﻣ ﻢﻬـﺳ رد

ﻞـﺣاﺮﻣ ﻒـﻠﺘﺨﻣ

ﺔﺧﺮﭼ ﺮﻤﻋ ﺖﺳا نﺎﺴﻜﻳ يﺮﺘﺸﻣ ﺔﻄﺑار .

هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ : ﻪﻄﺑار ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ

،ﺪﻨﻣ ﺦﺳﺎﭘ ﺖـﻴﻔﻴﻛ ،ﻪـﻄﺑار ﺮـﻤﻋ ﺔـﺧﺮﭼ ،نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ يرﺎﺘﻓر يﺎﻫ

ﻪﻄﺑار .

1 . ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ ،ﻲﻳﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ﻪﻣﻼﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻲﻧﺎﮔرزﺎﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هوﺮﮔ رﺎﻴﺸﻧاد

2 . ناﺮﻳا ،ﺰﻳﺮﺒﺗ ،ﻲﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺰﻳﺮﺒﺗ ﺪﺣاو ،ﻲﻧﺎﮔرزﺎﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هوﺮﮔ رﺎﻳدﺎﺘﺳا

رﺎﺗ ﻳ ﺦ رد ﻳ ﺖﻓﺎ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 17 / 11 / 1394

رﺎﺗ ﻳ ﺦ ﺬﭘ ﻳ شﺮ ﺎﻬﻧ ﻲﻳ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 09 / 03 / 1395

ﻮﻧ ﻳ ﺪﻨﺴ ة لﻮﺌﺴﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ : ﻲﻟﺎﻋ ﺪﻤﺻ

E-mail: samad.aly@gmail.com

(2)

ﻪﻣﺪﻘﻣ ،ﺮﻈﻧ ﺪﻣ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ راﺪﻳﺎﭘ و ﻚﻳدﺰﻧ ﻂﺑاور ﺔﻌﺳﻮﺗ ،ﺪﻳﺪﺟ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﻂﻴﺤﻣ رد ،هزوﺮﻣا ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ يراﺰﺑا

دوﺪﺤﻣ ياﺮﺑ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا

ﻲـﻣ ﻪﻴـﺻﻮﺗ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ يروآدﻮﺳ ﻆﻔﺣ و ﺎﻫرازﺎﺑ رد ﺖﺑﺎﻗر ندﺮﻛ دﻮـﺷ

. ﻪـﺑ

ﺐﺣﺎﺻ ﻲﺧﺮﺑ دﺎﻘﺘﻋا ﻦﺌﻤﻄﻣ ﺔﻄﺑار يراﺮﻗﺮﺑ رد ﻢﻬﻣ ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ ،ناﺮﻈﻧ

رد و نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ﺎﺑ

ﺖﺳا ﺖﻛﺮﺷ دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ ﺖﻳﺎﻬﻧ )

،سورﺎﻧ و نﻮﺳرﺪﻧا 1997

،هوا و هرﻮﺷ ،ﺮﺋﻮﻳد ؛ 1987

.(

ﻴﻛ ﺖﻴﻔ

هﺪـﺷ ﻞﻴﻜـﺸﺗ ﻪﻄﺑار زا ﺖﻳﺎﺿر و ﺪﻬﻌﺗ ،دﺎﻤﺘﻋا ﺪﻌﺑ ﻪﺳ زا ﻪﻛ ﺖﺳا ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺢﻄﺳ ةزﺎﺳ ﻲﻋﻮﻧ ،ﻪﻄﺑار ﺖﺳا ) ،ﺖﻴﻤﺳا 1998 ،ﺰﻧاﻮﻳا و ﻞﻳوﺮﮔ ،ﺖﻧد ،ﺮﻴﺗﺎﻤﻟﺎﭘ ؛ 2006

،وو و ﮓﻧﺎﻴﻟ ،ﮓﻧاو ؛ 2006

.(

ﻪﺑ ﻪﻄﺑار ،نﺎﻘﻘﺤﻣ ﺔﺘﻔﮔ ﺮﺑ ﻪﻛ ﺪﻧراد يﺮﻤﻋ ﺔﺧﺮﭼ ﺎﻫ

ﻲﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ نآ سﺎﺳا ﻪـﺑ ﺖـﻳﺎﻬﻧ رد و ﺪﻨﺑﺎﻳ

ﻤﺗا ﻲﻣ مﺎ ﺪﻨﺳر . رد ﻪـﻛ دراد يﺮـﻤﻋ ﺔـﺧﺮﭼ ،لﻮـﺼﺤﻣ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ راﺪﻳﺮﺧ و هﺪﻨﺷوﺮﻓ ﻦﻴﺑ ﺔﻄﺑار ﻲﻨﻌﻳ

شﻼﺗ ،ﻪﺧﺮﭼ ﻦﻳا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﺣاﺮﻣ دراد لﺎـﺒﻧد ﻪـﺑ ار ﻲﺗوﺎـﻔﺘﻣ ﻲﺸﺨﺑﺮﺛا ،ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ يﺎﻘﺗرا يﺎﻫ

) ،ﺮﻴﺗﺎﻤﻟﺎﭘ 2009 .(

ﻪﺑ ،ﻲﻠﻛ رﻮﻃ لﺪﻣ

ﺎﻫ

ﻪﻌـﺳﻮﺗ ﺪـﻨﻳاﺮﻓ ﻲﻋﻮﻧ ﻪﻄﺑار ياﺮﺑ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ ي ار كﺮﺘـﺸﻣ يا

ﻣ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﻲ هدﺎﺳ ﺮﻴﺴﻣ رد ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻣ ﺖﻛﺮﺣ يا

و عوﺮـﺷ ،ﻪـﻄﺑار دﺎﺠﻳا ﺎﻳ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺔﻠﺣﺮﻣ زا و ﺪﻨﻛ

ﻲﻣ مﺎﻤﺗا ﻪﺑ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد و غﻮﻠﺑ ﻪﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻞﺣاﺮﻣ ﻲﻃ ﺎﺑ ﺪﺳر

. ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺮﺻﺎﻨﻋ ،ﻪﻄﺑار ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ﺎﺑ

و ﺪﻬﻌﺗ ،دﺎﻤﺘﻋا ﻞﻴﺒﻗ زا .. .

ﻲﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﺪﺷر ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ رﺎﻨﻛ رد ، ﻪـﻄﺑار يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ ﻪﺑ و ﺪﻨﺑﺎﻳ

ﺜﻣ يا ﺖـﺒ

نﺎﻫد تﺎﻐﻴﻠﺒﺗ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻪﺑ

و يرادﺎﻓو ،نﺎﻫد .

..

ﻲﻣ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﻧﻮﺷ . ﻚـﻳ رد دﻮـﺟﻮﻣ ﻲﺘﻳﺎﺿرﺎﻧ ﺮﮔا ،ضﻮﻋ رد

ﺪﻧﺎﺸﻜﺑ لﻼﺤﻤﺿا ﺖﻤﺳ ﻪﺑ ار نآ ،ﻪﻄﺑار )

ﻪﺑ ﻪﺑ ،لﺎﺜﻣ رﻮﻃ ﻲﻧاﺮﮕﻧ ،ﻒﻴﻌﺿ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻞﻴﻟد

طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ

ﻪﺘﺴﺑاو ﻪﺑ ﺖﻧﺎﻴﺧ و ،ﻞﺑﺎﻘﻣ فﺮﻃ ﻪﺑ نﺪﺷ ﺖﺻﺮﻓ يﺎﻫ

ﻪﻧﺎﺒﻠﻃ (

ﻪـﺑ ور ﻪـﻄﺑار ﺖـﻴﻔﻴﻛ ﺮﺻﺎﻨﻋ ، لﻮـﻓا

ﻲﻣ ﺪﻧراﺬﮔ . زا اﻳ ﻦ ور يﺎﻫﺪـﻣﺎﻴﭘ و ﺖـﻴﻔﻴﻛ ﺮـﺻﺎﻨﻋ ﻲﻳارﺎﻛ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺑ ،ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺮﺘﺸﻴﺑ رد ،

ﻪﻄﺑار ﻲﻣ هرﺎﺷا دﻮﺷ ) ،نو د نو و ﮓﻨﻳر 1994

.(

ﻪﻛ ضﺮﻓ ﻦﻳا ﺎﺑ داﺮﻓا زا ﻲﻤﻛ داﺪﻌﺗ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﭼﺮﮔا

» نﺎـﻣز لﻼـﺧ رد ﻂﺑاور ﺖـﺳد

شﻮـﺧ ﺮـﻴﻴﻐﺗ

ﻣ ﻲ ﻮﺷ ﻧ ﺪ

« رﺰﺑ ﺶﺨﺑ رد نﻮﻨﻛ ﺎﺗ ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻒﻟﺎﺨﻣ ، و ﻚﻴﻣدﺎﻛآ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ زا ﻲﮔ

ﻟﺎﻌﻓ ﻴ ﺖ ﺎﻫ ﻲﺘﻳﺮﻳﺪﻣ ي

هﺪﻨﺷوﺮﻓ ﻂﺑاور ﻲﺑﺎﻳزرا ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺖـﺳا هﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ ﺎﺘﺴﻳا يﺮﻈﻨﻣ زا ،ﻂﺑاور ،ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا راﺪﻳﺮﺧ ـ

.

ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺰﻴﻧ ﻪﻄﺑار ﻞﺣاﺮﻣ ﻲﺑﺮﺠﺗ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ زا ﻲﻜﭼﻮﻛ ﺶﺨﺑ ظﺎـﺤﻟ ﻪـﺑ ﺖـﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻂﺑاور ﺪﻫد

ﺪﻨﺷﺎﺑ توﺎﻔﺘﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﺣاﺮﻣ رد ﻲﻔﻴﻛ .

دﺎﻘﺘﻋا ﻪﺑ ﺎﺻ

ﺐﺣ ناﺮﻈﻧ ،ﻪـﻄﺑار دﺎـﺠﻳا ياﺪـﺘﺑا رد ﻪـﭼﺮﮔا ،

ﻪﺑ ﻦﻴﻓﺮﻃ دﺎﻤﺘﻋا و ﺪﻬﻌﺗ ناﺰﻴﻣ ﻦﻴـﺑ طﺎﺒﺗرا ،نﺎﻣز ﺖﺷﺬﮔ ﺎﺑ ،ﺖﺳا ﺶﻳاﺰﻓا لﺎﺣ رد هﺪﻨﻳاﺰﻓ ترﻮﺻ

ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ )

دﺎﻤﺘﻋا و ﺪﻬﻌﺗ (

ﻲﻣ ﺶﻫﺎﻛ يﺮﺘﺸﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ و ﺪﺑﺎﻳ

) ،ﺮﻠﺒﻣا و نﻮﺴﻳاﺮﮔ 1999

درﺎـﺒﻴﻫ ؛

،نارﺎﻜﻤﻫ و 2001

،ﻦﺴﻧﺎﮔ و پﺎﺟ ؛ 2000

.(

هزوﺮﻣا ﻲﺗﺎـﻴﺣ يﮋﺗاﺮﺘـﺳا ﻲﻋﻮـﻧ يﺮﺘـﺸﻣ ﺎﺑ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﺔﻄﺑار يراﺮﻗﺮﺑ ﺰﻴﻧ يراﺪﻜﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ رد

ﻲﻣ بﻮﺴﺤﻣ دﻮﺷ

. ﻚﻧﺎﺑ ﻪـﺑ دﻮﺧ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ ار يﺪﻨﻣدﻮﺳ و تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﺔﻄﺑار ﺪﻳﺎﺑ ﺎﻫ رﻮـﻀﺣ رﻮـﻈﻨﻣ

(3)

ﺪﻨﻨﻛ دﺎﺠﻳا ﻲﻧﻮﻨﻛ يراﺪﻜﻧﺎﺑ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﻂﻴﺤﻣ رد راﺪﻳﺎﭘ .

يروآدﻮـﺳ ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ يدﺪﻌﺘﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ

ﻪﺑ ﻚﻧﺎﺑ ﻚﻳ تﺪﺷ

ﺖـﺳا ﻪﺘـﺴﺑاو نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ يراﺪـﻬﮕﻧ و يرادﺎﻓو ﻪﺑ )

،نﺮـﺑ و فﻮـﻜﻨﻟﻮﻣ ،ﺰـﻤﻴﻠﻛ

2010 .(

تارﺮﻘﻣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻦـﻳا نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ رﺎـﺘﻓر ﺮﺑ يراﺪﻜﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ رد ﺪﻳﺪﺟ يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ رﻮﻬﻇ و ﻲﻳادز

ﺖﺳا ﻪﺘﺷاﺬﮔ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﻌﻨﺻ .

ﻚﻧﺎﺑ زا ار ﻪﺑﺎﺸﻣ تﺎﻣﺪﺧ نﺎﻤﻫ ﺪﻨﺘﺴﻫ ردﺎﻗ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ هزوﺮﻣا ﺮﮕﻳد يﺎﻫ

ﺠﻴﺘﻧ رد و ﺪﻨﻨﻛ ﺖﻓﺎﻳرد ﺪﻨﺘﺴﻫ دﻮﺧ ﻚﻧﺎﺑ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺪﻌﺘﺴﻣ ﻪ

. ﻲﺗارواﺮﻛﺎﭼ )

2006 ( ﺶﻳاﺰـﻓا ﻪـﻛ ﺖـﻔﮔ

ﻚﻧﺎﺑ تﺎﻣﺪﺧ و تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻲﺒﺴﻧ ﺖﻬﺑﺎﺸﻣ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﺖﺑﺎﻗر هﺪـﺷ نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ رﺎـﺘﻓر ﺮـﻴﻴﻐﺗ ﺐﺒـﺳ ﺎﻫ

ﺖﺳا . ﻚﻧﺎﺑ ﺮﮔا ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺮﺑ راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﻞﻣاﻮﻋ ﺪﻳﺎﺑ ،ﺪﻨﺘﺴﻫ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ رﺎﺘﻓر ﺮﺑ يراﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ نﺎﻫاﻮﺧ ﺎﻫ

ﻨﺷ ار ﺎﻬﻧآ رﺎﺘﻓر ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻳﺎﺳﺎ

. ﻦﻳا رد ﻲﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ترﻮﺻ نﺎﻳز يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ زا ﺪﻨﻧاﻮﺗ

ﻲﻧادﺮﮕﻳور رﺎﺑ

ﺪﻨﺸﺨﺑ دﻮﺒﻬﺑ ﺶﻧﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ ار دﻮﺧ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﻂﺑاور و ﺪﻨﻧﺎﻤﺑ نﺎﻣا رد نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ .

دﻮﺧ ،نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﺔﻄﺑار ﺔﻌﺳﻮﺗ و ﻆﻔﺣ ﺖﺳا ﻲﻬﻳﺪﺑ ﻪﺑ

ﻲﻤﻧ خر دﻮﺧ ﺖـﺳا مزﻻ و ﺪـﻫد

ﻋ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﺣاﺮﻣ رد يﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ ﻂﺑاور ﻪﺑ نآ ﺮﻤ

دﻮﺷ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺐﺳﺎﻨﻣ ترﻮﺻ .

كرد ياﺮـﺑ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ

ﺶﻨﻛاو و رﺎﺘﻓر ﻪﭼ ،ﻪﻛ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﺮﺘﻬﺑ ﺎـﻳآ و دراد راﺮـﻗ ﻪـﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يﺎﻫ

ﻲﻣ ﺮﻴﻴﻐﺗ يﺮﺘﺸﻣ ﺔﻄﺑار ﺮﻤﻋ ﺔﺧﺮﭼ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﺣاﺮﻣ رد رﺎﺘﻓر ﻦﻳا يﺮﺘـﺸﻴﺑ ﻲﺑﺮﺠﺗ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ ،ﺪﻨﻛ

ﻪﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺔﻟﺎﻘﻣ ﻪﻛ دراد زﺎﻴﻧ ﻨﭼ لﺎﺒﻧد

ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻴ ﺖﺳا يا

.

ﺶﻫوﮋﭘ ﺔﻨﻴﺸﻴﭘ

ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ

ﻲﻋﻮﻧ ﻪﻴﺒﺷ ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ

» ﺦﺳﺎﭘ ناﺰﻴﻣ و ﻪﻄﺑار ترﺪﻗ و ناﻮﺗ زا ﻲﻠﻛ ﻲﺑﺎﻳزرا و ﺎـﻫزﺎﻴﻧ ﻪﺑ نآ ﻲﻳﻮﮔ

ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ تﺎﻗﺎﻔﺗا و ﻊﻳﺎﻗو ﺔﭽﺨﻳرﺎﺗ سﺎﺳاﺮﺑ ﻦﻴﻓﺮﻃ تارﺎﻈﺘﻧا ﺖﻳﺎﺿر و ﺰﻴﻣآ

ﺖﺳا ﺶﺨﺑ «

) ،ﺖﻴﻤـﺳا

1998 .(

ﻪﺑ ﺑ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ ،ﺮﮕﻳد نﺎﻴﺑ ،ﺎـﻫزﺎﻴﻧ ﺮـﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ ناﺰﻴﻣ ﻪﭼ ﺎﺗ ﻪﻄﺑار ﻪﻛ دراد ﻲﮕﺘﺴ

ﺖﺷادﺮﺑ فﺪﻫ ،ﺎﻫ ﺖﺳا يﺮﺘﺸﻣ لﺎﻣآ و ﺎﻫ )

،لﺎﻫﻮﺳ و ﮓﻧو 2007

.(

ﺰﻟﻮﻛ و ﺰﻧاﻮﻳا ،ﻲﺒﺳاﺮﻛ )

1990 (

ﻲﻣ نﺎﻴﺑ ﻦﻳﺪﺑ ﻪﻄﺑار يﻻﺎﺑ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻣ يﺮﺘﺸﻣ ﻪﻛ ﺖﺳﺎﻨﻌﻣ

هﺪﻨـﺷوﺮﻓ ﺖﻗاﺪـﺻ يور ﺪـﻧاﻮﺗ

ﺰﻴﻧ هﺪﻨﻳآ رد يو دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ و ﺪﻨﻛ بﺎﺴﺣ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺮﻃﺎﺧ نﺎﻨﻴﻤﻃا

.

ﻞﻴﻜﺸﺗ ﺮﺻﺎﻨﻋ و دﺎﻌﺑا صﻮﺼﺧ رد ﻪﭼﺮﮔا دﻮﺟو يﺮﻈﻧ عﺎﻤﺟا ﭻﻴﻫ ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ ةﺪﻨﻫد

،دراﺪﻧ

ﻲﻣ ناﻮﺗ ،ﻪـﻄﺑار ﻪـﺑ ﺪﻬﻌﺗ و دﺎﻤﺘﻋا ،ﺖﻳﺎﺿر ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا نآ و ﺖﻓﺎﻳ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻲﻘﻓاﻮﺗ

ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ يﺪﻴﻠﻛ و ﻲﻠﺻا ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺪﻧا

) ،ﺖﻴﻤﺳا 1998 و ﺮﻨﻳﻮﮔ ،ﮓﻴﻨﻫ ؛ ،ﺮﻠﻤﻳﺮﮔ

2002 و ﺮﻴﺗﺎﻤﻟﺎﭘ ؛

،نارﺎﻜﻤﻫ 2006

،نارﺎﻜﻤﻫ و ﮓﻧاو ؛ 2006

.(

(4)

دﺎﻤﺘﻋا ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﺋﻮﻳد )

1987 ( ﻪـﺑ ﻞـﻳﺎﻤﺗ ياﺮـﺑ ﺮﮕﻳد فﺮﻃ زا فﺮﻃ ﻚﻳ رﺎﻈﺘﻧا يﺎﻨﻌﻣ رد ار دﺎﻤﺘﻋا ،

ﻲـﻣ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﻪﻄﺑار رد يو ﻪﺑ نﺪﺷ ﻞﺋﺎﻗ ﺖﻴﻤﻫا و يرﺎﻜﻤﻫ ﺪـﻨﻨﻛ

. سورﺎـﻧ و نﻮـﺳرﺪﻧا دﺎـﻘﺘﻋا ﻪـﺑ

) 1990 ( دﺎﻤﺘﻋا ، ﻪﺑ دز ﺪـﻫاﻮﺧ ﻲﻳﺎـﻫرﺎﻛ مﺎﺠﻧا ﻪﺑ ﺖﺳد ﺖﻛﺮﺷ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﻪﺑ هﺎﮕﻨﺑ دﺎﻘﺘﻋا يﺎﻨﻌﻣ

هﺮـﻈﺘﻨﻣﺮﻴﻏ تﺎﻣاﺪـﻗا مﺎﺠﻧا زا بﺎﻨﺘﺟا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺧ ﻲﭘ رد هﺎﮕﻨﺑ ياﺮﺑ ﻲﺘﺒﺜﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﻛ ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺧ ﻲﭘ رد ﻲﻔﻨﻣ يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ ﻪﻛ ﺖﺳا .

هدﺎﻬﻧ ﺮﺗاﺮﻓ ار ﺎﭘ نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﺮﻳﺎﺳ رد ار دﺎـﻤﺘﻋا و ﺪﻧا

هدﺮﻛ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﻪﻄﺑار ﻚﻳ ﻆﻔﺣ ياﺮﺑ ﻞﻳﺎﻤﺗ يﺎﻨﻌﻣ ﺪﻧا

. ﻪـﺑ ﺪﻨﭙـﺷد و ﻦﻤﺘـﻟاز ،نﺎـﻣرﻮﻣ ،ﻪـﻧﻮﻤﻧ رﻮـﻃ

) 1992 ( ﻪﻟدﺎﺒﻣ ﻚﻳﺮﺷ ﻪﺑ يﺎﻜﺗا ﻪﺑ ﻞﻳﺎﻤﺗ ﻲﻋﻮﻧ ﻪﻴﺒﺷ دﺎﻤﺘﻋا ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ فﺮـﻃ ﺮـﻈﻧ زا ﻪـﻛ ﺖﺳا يا

ﺖﺳا قﻮﺛو درﻮﻣ ﺮﮕﻳد .

ﻪﻄﺑار زا ﺖﻳﺎﺿر

ﺮﻛ ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﺒﺳا )

1990 ( هدﺮﻛ ﻒﻴﺻﻮﺗ ﻲﻔﻃﺎﻋ و ﻲﺳﺎﺴﺣا ﻲﺘﻟﺎﺣ ﺪﻨﻧﺎﻣ ار ﺖﻳﺎﺿر رد ﻪـﻛ ﺪـﻧا

ﻲﻣ دﺎﺠﻳا ﻲﻠﻣﺎﻌﺗ برﺎﺠﺗ ﻞﻣﺎﻜﺗ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ دﻮﺷ

. سورﺎﻧ و نﻮﺳرﺪﻧا )

1990 ( هﺎﮔﺪـﻳد ذﺎـﺨﺗا ﺎـﺑ ﻢـﻫ

ﻲﻣ ﻒﻴﺻﻮﺗ ﻲﺘﺒﺜﻣ ﻲﻔﻃﺎﻋ ﺖﻴﻌﺿو ﺪﻨﻧﺎﻣ ار ﺖﻳﺎﺿر ،ﻲﺘﻌﻨﺻ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ﺔﻨﻴﻣز رد ﻲﻬﺑﺎﺸﻣ ﻪـﻛ ﺪـﻨﻨﻛ

ﻳزرا ﻞﺼﺣﺎﻣ ﻪﺒﻨﺟ ﺔﻴﻠﻛ ﻲﺑﺎ

ﺖـﺳا ﺮـﮕﻳد هﺎـﮕﻨﺑ ﺎﺑ هﺎﮕﻨﺑ ﻚﻳ يرﺎﻛ ﻂﺑاور يﺎﻫ .

رد ﻲـﺷﺮﮕﻧ ﻦﻴـﻨﭼ

ﺖـﺳا هﺪـﺷ لﺎﻤﻋا ﺰﻴﻧ ،ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﻲﻓﺮﺼﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ ﺔﻨﻴﻣز رد ﻪﻛ يﺪﻌﺑ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ )

،ﻒـﻟاو يد

،وﻮﻫ ﻦﻛ نو و ردوﺮﺷ و ﻦﻛﺮﻛدوا 2003

،ﮓﻧاو و ﮓﻧﺎﻴﻟ ؛ 2005

،نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﻴﺗﺎﻤﻟﺎﭘ ؛ 2006

.(

ﺪﻬﻌﺗ نﺎﮔرﻮﻣ دﺎﻘﺘﻋا ﻪﺑ ﺖﻧﺎﻫ و

) 1994 ( ﺖﺳا ﻖﻓﻮﻣ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﻂﺑاور ياﺮﺑ يروﺮﺿ ﺮﺼﻨﻋ ،ﺪﻬﻌﺗ ، .

ﺎﺠﻧآ زا

ﺐـﻠﻏا ،ﺖـﺳا ﻲـﺳﺎﺳا يﺮـﻴﻐﺘﻣ ،هﺪﻨﺷوﺮﻓ و راﺪﻳﺮﺧ نﺎﻴﻣ ﻂﺑاور ﻲﺗآ ﺖﻴﻌﺿو ﺶﺠﻨﺳ رد ﺪﻬﻌﺗ ﻪﻛ ﻪﻄﺑار ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﻪﺑ نآ زا ﺪﻨﻣ

هدﺮـﻛ دﺎـﻳ ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻢﻬﻣ ﺪﻌﺑ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﺪـﻧا

. و ﺮﺋﻮـﻳد

ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ )

1987 ( ﻌﺗ ﻪـﻄﺑار ﻦﻴﻓﺮـﻃ نﺎـﻴﻣ ﺔـﻄﺑار مواﺪـﺗ ياﺮـﺑ ﻲﻨﻤـﺿ ماﺰـﺘﻟا ﻚﻳ ﺪﻨﻧﺎﻣ ار ﺪﻬ

ﻣ ﻲ ﺪﻧرﺎﮕﻧا . ﻦﻳا ﺎﺑ ﻪﻄﺑار ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﻞﻛ رد ،لﺎﺣ ﻪﺑ ار ﺪﻬﻌﺗ ،ﺪﻨﻣ

ﻪﺑ ﻲﻔﻃﺎﻋ ﺪﻬﻌﺗ يﺎﻨﻌﻣ رﺎﻛ

ﻲﻣ ﻲﻣ ﻪﺘﺷﺎﮕﻧا ﻲﺷﺮﮕﻧ ةزﺎﺳ ﻚﻳ ﺪﻨﻧﺎﻣ ًﻻﻮﻤﻌﻣ يﺪﻬﻌﺗ ﻦﻴﻨﭼ ﺪﻧﺮﺑ دﻮﺷ

) ،رﺰـﺘﻨﻣ و لوﺮـﻛا ،چﻻﺪﻧﺎﮔ

1995

،ﻞﺴﻧﺎﺑ ؛ رﻮﻠﻴﺗ و ﮓﻨﻳوﺮﻳا 2004

،ﻦﺗﺮﻟﻮﻓ ؛ 2005

.(

ﺦﺳﺎﭘ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يرﺎﺘﻓر يﺎﻫ

زروﺎﭘ و نﻮﻴﻟ لاﺪﻨﺑ )

2004 ( ﺦﺳﺎﭘ ﻲﻣ ﻢﻴﺴﻘﺗ ﻪﺘﺳد ود ﻪﺑ ار نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يرﺎﺘﻓر يﺎﻫ ﺪﻨﻨﻛ

: يﺎـﻫرﺎﺘﻓر

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫرﺎﺘﻓر و يدﺎﺼﺘﻗا .

ﻪﺘﺳد يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫرﺎﺘﻓر

ﻪﺒﻨﺟ ﺮﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ يا ﺖﻛﺮﺷ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫ

(5)

ﻣ ﺪﻳﺮﺧ رﺎﺘﻓر ﻞﻴﺒﻗ زا

ﻲـﻣ ﺮﻴﺛﺄـﺗ يﺮﺘـﺸﻣ ﻢﻬـﺳ ﺶﻳاﺰـﻓا و ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﺧادﺮﭘ ﺮﺑ ﻞﻳﺎﻤﺗ ،دﺪﺠ ﺪـﻧراﺬﮔ

.

و ﺪﻧراد ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﻛﺮﺷ دﻮﺟﻮﻣ و هﻮﻘﻟﺎﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺶﻨﻛاو ﺮﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻳﺎﻫرﺎﺘﻓر ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫرﺎﺘﻓر نﺎﻫد تﺎﻐﻴﻠﺒﺗ و ﺖﻳﺎﻜﺷ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﺑ

ﻲﻣ نﺎﻫد ﺪﻧﻮﺷ . ﺦﺳﺎﭘ ﺮﺿﺎﺣ ﺔﻟﺎﻘﻣ رد ﻪـﺳ زا يﺮﺘﺸﻣ يرﺎﺘﻓر يﺎﻫ

ﺸﻣ ﻢﻬﺳ ،يرادﺎﻓو ﺔﺒﻨﺟ نﺎﻫد تﺎﻐﻴﻠﺒﺗ و يﺮﺘ

ﻪﺑ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ نﺎﻫد .

يﺮﺘﺸﻣ يرادﺎﻓو

لواﺪﺘﻣ زا يرادﺎﻓو ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﻟﺎﻗ رد يﺮﺘﺸﻣ ﺦﺳﺎﭘ ﺪﻣﺎﻴﭘ ﻦﻳﺮﺗ

ﺖـﺳا ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ رﺎﻈﺘﻧا درﻮﻣ يﺎﻫ .

شور ﻪﺑ يرادﺎﻓو ﺎﻣا ﻲﻣﻮـﻬﻔﻣ و ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ رﺎﻴﺴﺑ يﺎﻫ

ﺖـﺳا هﺪـﺷ يزﺎـﺳ .

تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲـﺧﺮﺑ

ﻪﺑ ار يﺮﺘﺸﻣ يرادﺎﻓو ةزﺎﺳ ناﻮﻨﻋ

ﺪﻨﭼ مﻮﻬﻔﻣ ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ ﺎﻳ يﺪﻌﺑ

هدﺮﻛ يزﺎﺳ ﻪﺘﺳد ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻛ ﺪﻧا

يﺪـﻨﺑ

شﺮﮕﻧ ،تﺎﻴﻧ زا ﺺﺧﺎﺷ و ﺎﻫ

ﺖﺳا هﺪﻨﺷوﺮﻓ دﺮﻜﻠﻤﻋ يﺎﻫ .

ﻲﺧﺮﺑ ،ﻞﺑﺎﻘﻣ رد

هزﺎـﺳ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﻳﺎـﻫ

ﺪﻨﻧﺎﻣ نﺎﻫد تﺎﻐﻴﻠﺒﺗ ﻪﺑ

ﻪﺑ ار ﺪﻳﺮﺧ ﺪﺼﻗ و ﻪﻄﺑار مواﺪﺗ رﺎﻈﺘﻧا و نﺎﻫد ﺺﺧﺎﺷ ناﻮﻨﻋ

يرادﺎـﻓو يﺎـﻫ

هدﺮﻛ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﺪﻧا

) و ﻦﭼ ،ﻦﭼ ،ﻦﭼ ،يو

2011 ،نﺮﮔﺮﺑ و ﺎﻨﻴﻠﺑﺎﺟار ؛ 2009

.(

نﺎﻫد تﺎﻐﻴﻠﺒﺗ ﻪﺑ

نﺎﻫد

حﻼﻄﺻا ﻦﻳا ﻲﻫﺎﻔﺷ تﺎﻃﺎﺒﺗرا ﻒﻴﺻﻮﺗ ياﺮﺑ )

ﻲﻔﻨﻣ ﺎﻳ ﺖﺒﺜﻣ (

هوﺮﮔ ﻦﻴﺑ رد ﺎﻫ

ﻲﻳ ﻪﺋارا ﻞﺜﻣ نﺎﮔﺪﻨﻫد

ﻪﺑ ﻲﻌﻗاو نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ و نﺎﺘﺳود و هداﻮﻧﺎﺧ ،لﻮﺼﺤﻣ ﻲﻣ رﺎﻛ

دور . ﺮﮔا هوﺮـﮔ ﻦﻳا ﻪﺳ ﺮﻫ ﻪﭼ ﻦـﻜﻤﻣ ﺎـﻫ

تﺎﻐﻴﻠﺒﺗ ﺎﺑ ﺮﻴﮔرد ﺖﺳا ﺎﻫد

ن ﻪﺑ نﺎﻫد ﻮﺷ

،ﺪﻧ ﺰـﻛﺮﻤﺗ هﻮﻘﻟﺎـﺑ و ﻲﻌﻗاو نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يور ﺮﺘﺸﻴﺑ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ

ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻳ )

،ﻲﻟ و ﻲﺟﺮﻧﺎﺑ ،ﻮﻴﻨﻧا 2000

(.

ﻪـﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﺶﺨﺑ رد نﺎﻫد ﺖـﻴﻫﺎﻣ ﻞـﻴﻟد

دراد يدﺎﻳز ﺖﻴﻤﻫا ،تﺎﻣﺪﺧ سﻮﻤﻠﻣﺮﻴﻏ .

ﻪـﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ،تﺎﻣﺪﺧ ﺶﺨﺑ رد

ﻪﻴـﺻﻮﺗ ﻪـﺑ تﺪـﺷ يﺎـﻫ

هدﺮﻛ ﻪﺑﺮﺠﺗ ار نآ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﺘﺴﺑاو ﻲﻧﺎﺴﻛ ﺪﻧا

) ،زﺎﻛوا و ﻮﮕﻧ 2009

.(

يﺮﺘﺸﻣ ﻢﻬﺳ

نﻮﺴﻣﺎﮔ ) 1996 ( ﻪﻄﺑار ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ رد ار يﺮﺘﺸﻣ ﻢﻬﺳ مﻮﻬﻔﻣ ﺪﻨﻣ

ﻪﺑ

دﺮـﻛ ﻲـﻓﺮﻌﻣ رازﺎـﺑ ﻢﻬـﺳ يﺎﺟ .

رد ﺖﻛﺮـﺷ ﻚﻳ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺎﻳ تﺎﻣﺪﺧ زا يﺮﺘﺸﻣ ﻚﻳ يﺎﻫﺪﻳﺮﺧ زا ﻲﻨﻴﻌﻣ ﺪﺻرد ﻪﺑ يﺮﺘﺸﻣ ﻢﻬﺳ ﻲﻣ ﻪﺘﻔﮔ ﺺﺨﺸﻣ ﻲﻧﺎﻣز ةرود ﻚﻳ دﻮﺷ

. ﻪﺑ ار لﻮﺼﺤﻣ ﻚﻳ ﺪﻳﺮﺧ زا ﺪﺻرد ﺪﻨﭼ يﺮﺘﺸﻣ ،ﺮﮕﻳد نﺎﻴﺑ

ﻲﻣ ﺪﻳﺮﺧ صﺎﺧ ﺖﻛﺮﺷ ﻚﻳ زا ﻦﻴﻌﻣ ﻲﻧﺎﻣز ةرود ﻚﻳ رد ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ زا يﺪﺻرد ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺪﻨﻛ

ﻫ ﻲﻜﻧﺎـﺑ يﺎ

ﻲﻣ مﺎﺠﻧا صﺎﺧ ﻚﻧﺎﺑ ﻚﻳ رد ﻪﻛ يﺮﺘﺸﻣ ﻚﻳ دﻮﺷ

.

يﺮﺘﺸﻣ ﺔﻄﺑار ﺮﻤﻋ ﺔﺧﺮﭼ

ﻪـﺑ ار ﻪﻄﺑار ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ زا يرﺎﻴﺴﺑ

ﻲـﻣ ﺎـﻳﻮﭘ يﺪـﻨﻳاﺮﻓ ناﻮـﻨﻋ

ﺮـﺑ ،ﺪـﻧرﺎﮕﻧا و ﺮﺋﻮـﻳد رﺎـﻛ يﺎـﻨﺒﻣ

ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ )

1987 ( ﻪﻳﺎﭘ هﺪﺷ يﺰﻳر ﺪﻧا

. ﻪﻄﺑار ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﺋود )

ﺮـﻤﻋ ﺔـﺧﺮﭼ (

ﺎـﺑ ار

(6)

زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺶﻨﻴﺑ ﻖﻴﻔﻠﺗ

ﻪﻟدﺎﺒﻣ يرﻮﺌﺗ زا ﺞﺘﻨﻣ يﺎﻫ ﺎﻫدادراﺮﻗ نرﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ و1

ﻲﻣ حﺮﻄﻣ ،2

ﻪـﻛ ﺪـﻨﻨﻛ

ﻪﻄﺑار نآ رد يا

ﺑﻴ ﻦ ﻫﺎﮕﻨﺑ ﻲﻣ ﺖﻛﺮﺣ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺞﻨﭘ ﺐﻟﺎﻗ رد ،ﻲ ﻢﺘﺧ لاوز ﻪﺑ و زﺎﻏآ ﻲﻫﺎﮔآ زا ﻪﻛ ﺪﻨﻛ

ﻲﻣ دﻮﺷ ) ،ﺮﻴﺗﺎﻤﻟﺎﭘ 2009 .(

ﻪﻄﺑار زا ﻲﻫﺎﮔآ ﺔﻠﺣﺮﻣ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﻳا رد هﺪﻨﺷوﺮﻓ و راﺪﻳﺮﺧ ،

ﻲﻣ ﻲﭘ ﺮﺑ ﻲﻣ ﻪﻛ ﺪﻧ ﻪﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ

راﺮـﻗﺮﺑ ﻪـﻄﺑار ﺮﮕﻳﺪـﻜﻳ ﺎﺑ هﻮﻘﻟﺎﺑ رﻮﻃ

ﺪﻨﻨﻛ ) ،نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﺋﻮﻳد 1987

.(

ﻪﻜﺒﺷ نﺎﻴﻣ رد هﺪﻨﺷوﺮﻓ تﺮﻬﺷ ﺐﺴﻛ يﺎﻫ

و رد هﺪﻨـﺷوﺮﻓ ﻪـﻛ رﺎﻛ

ﻲﻣ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ نآ ﺪﻨﻛ ﺐﻴﻏﺮﺗ هﺪﻨﺷوﺮﻓ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻫﺎﮔآ ﺐﺴﻛ ﻪﺑ ار راﺪﻳﺮﺧ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ،ﺪﻨﻛ

ﻪﺑ و ﺲﻜﻋ .

ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺎﻳ ﻒﺸﻛ ﺔﻠﺣﺮﻣ ﻪﻄﺑار

ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز ﺐﺴﻛ يﺎﻫ

و ترﻮـﺻ ﻲـﺸﻳﺎﻣزآ يﺎﻫﺪـﻳﺮﺧ و ﻪـﻴﻟوا تﺎـﻃﺎﺒﺗرا يراﺮﻗﺮﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ رﺎﻛ

ﻲﻣ ﻲﻣ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺎﻳ ﻒﺸﻛ ﺔﻠﺣﺮﻣ دراو ﻪﻄﺑار ﻦﻴﻓﺮﻃ ،دﺮﻴﮔ ﺪﻧﻮﺷ

) ،نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﺋﻮﻳد 1987

.(

ﻦﻳا رد

ﻞﻣﺎﻛ ﺔﺟرد ،ﻦﻴﻓﺮﻃ زا ﻚﻳﺮﻫ ،ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻲـﻣ ار ﻞﺑﺎﻘﻣ فﺮﻃ ندﻮﺑ

ار يو دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﻲﮕﻧﻮـﮕﭼ ،ﺪﺠﻨـﺳ

ا ﻲﻣ ﻲﺑﺎﻳزر ﻲﻣ ﻚﺤﻣ ﻲﺗرﺪﻗ نﻮﻣزآ رد ار دﻮﺧ و ،ﺪﻨﻛ

ﻪـﺑ ﻪـﻛ ﺪﻧز

ﻪـﻧﺎﭼ ﺔﻄـﺳاو رد هﺮﻛاﺬـﻣ و ﻲـﻧز

ﺖﺳا نﺎﻳﺮﺟ )

،ﻦﺴﻧﺎﮔ و پﺎﺟ 2000

.(

ﻪﻄﺑار ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺔﻠﺣﺮﻣ

ﻪﺑﺮﺠﺗ ﺮﮔا

ﻲـﭘرد ﻦﻤـﺿ و ﺪﺷﺎﺑ ﺖﺒﺜﻣ و ﺪﻨﻳﺎﺷﻮﺧ ﻪﻄﺑار ﻚﻳ رد ﻪﻴﻟوا يﺎﻫ ،هاﻮـﺨﻟد ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﻦﺘـﺷاد

ﺟو نآ رد ندﻮﺑ دﺎﻤﺘﻋا ﻞﺑﺎﻗ ﺮﺑ لاد يﺪﻫاﻮﺷ ﻲﻣ رﺎﻈﺘﻧا ،ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد دﻮ

ﻪـﺑ هﺪـﺷدﺎﻳ ﺔـﻄﺑار ﻪﻛ دور

ﺖﺳا ﻪﻄﺑار ﺔﻌﺳﻮﺗ ﻪﻛ دﻮﺷ دراو يﺪﻌﺑ ﺔﻠﺣﺮﻣ .

ﻪـﺑ ﻪـﻄﺑار ﻖـﻴﻤﻌﺗ ﺮـﺑ ﻞﻤﺘـﺸﻣ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﻳا ﺔﻄـﺳاو

و ﺪـﻬﻌﺗ ،دﺎـﻤﺘﻋا ﺪـﻨﻧﺎﻣ ﻲﻳﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺐﻟﺎﻗ رد ار دﻮﺧ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻠﻛ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﻲﮕﺘﺴﺑاو ﺢﻄﺳ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺖﻳﺎﺿر ﺪﻫد

) ،نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﺋﻮﻳد 1987

.(

ﻣ ﻪﻄﺑار ﻆﻔﺣ ﺎﻳ غﻮﻠﺑ ﺔﻠﺣﺮ ﻲﻣ ﺖﺳد يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻪﺑ ﻦﻴﻓﺮﻃ ،ﺪﻨﻛ اﺪﻴﭘ ﻪﻣادا ﻪﻌﺳﻮﺗ زﺎﻓ رد نﺎﻨﭽﻤﻫ ﻪﻄﺑار ﺮﮔا ﺮﺘـﺸﻴﺑ و ﺪﻨﺑﺎﻳ

ﻲﻣ ﻪﺘﺴﺑاو ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﻪﺑ رد و ﺪﻧﻮﺷ

اﻳ ﻦ ترﻮﺻ

ﻲـﻣ دراو ﻆـﻔﺣ ﺎﻳ غﻮﻠﺑ ﺔﻠﺣﺮﻣ ﻪﺑ ﻪﻄﺑار دﻮـﺷ

. ﻦـﻳا رد

ـــ ـــــــــــــــــــــــ ــــــ

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــ

1. Exchange theory 2. Modern contract law

(7)

ﻞـﺑﺎﻗ نﺎـﻧآ ﻚﻳﺮـﺷ رﺎـﺘﻓر ﻪـﻛ ﺪـﻧراد دﺎﻘﺘﻋا ﻪﻟدﺎﺒﻣ ﻦﻴﻓﺮﻃ ،ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺶﻴـﭘ

هﺮﺧﻻﺎـﺑ و ﺖـﺳا ﻲـﻨﻴﺑ

ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يراﺬﮔ ﻲﻣ ﺮﻤﺛ ﻪﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﻳا رد ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ يﺎﻫ ﺪﻨﻴﺸﻧ

) ،ﻦﺴﻧﺎﮔ 1994 ،نواﺮﺑ و شﻻ ؛ 1996

.(

ﻪﻄﺑار ﺔﻤﺗﺎﺧ ﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﺔﻠﺣﺮﻣ ﻲﻣ نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻲﺧﺮﺑ هدﻮﺑ ﻖﻓﻮﻣ ﻲﻧﺎﻣز ﻪﻛ ﻲﻄﺑاور ﺪﻨﻳﻮﮔ

ﺎـﻳ لاوز ،ﺶﻫﺎﻛ ﺔﻠﺣﺮﻣ ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ،ﺪﻧا

ﻪﻤﺗﺎﺧ ﺪﻧﻮﺷ دراو1

) ،ﻦﺴﻧﺎﮔ و پﺎﺟ 2000

.(

ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و درﺎﺒﻴﻫ ﻪﭼﺮﮔا )

2001 ( يور ﻲـﺻﺎﺧ مﺎـﻧ

ﻲﻤﻧ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﻳا ﻲﻣ حﺮﻄﻣ ار ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا ،ﺪﻧراﺬﮔ

ﺪـﻬﻌﺗ ﺎـﻳ دﺎﻤﺘﻋا ﻦﻴﺑ ﺔﻄﺑار ،نﺎﻣز لﻼﺧ رد ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ

ﻲﻣ لﻮﻓا ﻪﺑ ور ،دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺎﺑ دراﺬﮔ

.

ﻲـﻣ ﻲـﺳرﺮﺑ دﻮﺟﻮﻣ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ و ﻚﻧﺎﺑ نﺎﻴﻣ ﺔﻄﺑار ،ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا رد ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﺮﻈﻧ دﻮـﺷ

. زا ا ـﻳ ﻦ ور ،

ﻲـﻣ فﺬـﺣ ،هﺪﻴﺳﺮﻧ ﺖﻴﻠﻌﻓ ﺔﻠﺣﺮﻣ ﻪﺑ يﺮﺘﺸﻣ و ﻚﻧﺎﺑ ﺔﻄﺑار ،نآ رد نﻮﺟ ﻲﻫﺎﮔآ ﺔﻠﺣﺮﻣ

ﺎـﺑ و دﻮـﺷ

ﻦﺴﻧﺎﮔ و پﺎﺟ رﺎﻛ زا مﺎﻬﻟا )

2000 ( ﻪـﻄﺑار ﺔـﻤﺗﺎﺧ ﺎـﻳ ﺶﻫﺎـﻛ و ﻆـﻔﺣ ،ﻪﻌـﺳﻮﺗ ،ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻞﺣاﺮﻣ

ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻲﻣ راﺮﻗ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ﺔﻄﺑار ﺮﻤﻋ ﺔﺧﺮﭼ ﺔﻧﺎﮔرﺎﻬﭼ ﻞﺣاﺮﻣ دﺮﻴﮔ

.

ﻪﻴﺿﺮﻓ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﻴﻘﺤﺗ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ و ﺎﻫ

ﻖ

نﺎﻫد تﺎﻐﻴﻠﺒﺗ و ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻪﺑ

نﺎﻫد

ﺮﻴﺗﺎﻤﻟﺎﭘ ) 2009 ( زا ﻒـﻳﺮﻌﺗ ﺎﺑ ار دﻮﺧ رﺎﺒﺘﻋا ،ﺖﻛﺮﺷ ﺎﺑ يﻮﻗ ﺔﻄﺑار ياراد نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻂﻘﻓ دراد دﺎﻘﺘﻋا

ﻲـﻣ هﺮﻃﺎﺨﻣ ﻪﺑ هﻮﻘﻟﺎﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ رﻮﻀﺣ رد ﺖﻛﺮﺷ ﺪـﻧزاﺪﻧا

. تﺎـﻐﻴﻠﺒﺗ ﺮـﺑ ﺪـﻬﻌﺗ و دﺎـﻤﺘﻋا ،ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ

نﺎﻫد ﻪﺑ دراد ﺖﺒﺜﻣ يﺮﻴﺛﺄﺗ نﺎﻫد .

ﻲﻠﺘﻧﺎﻫ ) 2006 ( ﻲﻣ نﺎﻴﺑ ،ﺖـﺳﻻﺎﺑ ﻪـﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻪﻛ ﻲﻌﻗﻮﻣ ﺪﻨﻛ

ﺪـﻨﻨﻛ ﻪﻴـﺻﻮﺗ نﺎﻳﺎﻨـﺷآ و نﺎﺘـﺳود ﻪـﺑ ار هﺪﻨـﺷوﺮﻓ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺎﺗ ﺪﻧراد يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻞﻳﺎﻤﺗ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ .

ﻪﺑ ﻪﺘﻓﺎﻳ هوﻼﻋ يو و ﻦـﭼ ،ﻦـﭼ ،ﻦـﭼ نﻮﭽﻤﻫ ﻲﻧﺎﻘﻘﺤﻣ يﺎﻫ

) 2011 ( ﻦﻳﺎـﺷ و ﮓـﻧﺎﭼ ، )

2010 ( ،

نﺮﮔﺮﺑ و ﺎﻨﻴﻠﺑﺎﺟار )

2009 ( تﻮـﻴﻟا و نﻮـﺗﺮﺑ ،ﻦﻣﻮـﺑ )

2007 ( ـﻛ ، ﻮـﻳ و ﻲـﻟ ،ﻢﻴ )

2006 ( ﻮـﻴﻨﻧا و وو ،

) 2004 ( ﻲﻠﻘﻨﺴﺣ ، ﻲﻤﺳﺎﻗ نﺎﻴﭼﺎﺒﻋ و يوﺮﻫر ،رﻮﭘ

) 1392 ( ﻪﻧﺎﺘﺳآ يﺪﻴﺷر و ﻲﻠﻀﻓ و )

1393 ( نﺎﺸﻧ

ﻲﻣ نﺎﻫد تﺎﻐﻴﻠﺒﺗ يور نآ دﺎﻌﺑا و ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺪﻫد ﻪﺑ

راد ﻲـﺘﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺄـﺗ نﺎـﻫد د

. ضﺮـﻓ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ

ﻲﻣ دﻮﺷ :

H1

: نﺎﻫد تﺎﻐﻴﻠﺒﺗ ﺮﺑ ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻪﺑ

يﺮﺘﺸﻣ نﺎﻫد دراد ﺖﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ

.

يﺮﺘﺸﻣ يرادﺎﻓو و ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ

نﺎﺸﻳرﺎﻜﻟﺎﺑ و ﻲﻧﺎﺳاﺪﻣﺎﺷ )

2000 ( ﻦﻴـﻴﻌﺗ ﻞﻣﺎﻋ ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﻓﺎﻳ ﺖﺳد ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ ةﺪـﻨﻨﻛ

ﺖﺳا يرادﺎﻓو رد يﺪﻨﻤﺗرﺪﻗ .

طﺎـﺒﺗرا ﺪـﻳﺆﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا رﺎﮔزﺎﺳ ﻲﺸﻳاﺰﻓا لﺎﺣ رد ﺪﻫاﻮﺷ ﺎﺑ ،ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻳا

1. Negative or terminating stage

(8)

و يرﺎﺘﻓر يرادﺎﻓو و ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ نﺎﻴﻣ ﺪﻨﺘﺴﻫ يراﺪﻜﻧﺎﺑ ﺔﻨﻴﻣز رد ﻲﺷﺮﮕﻧ

. ﻪﺑ ﺔـﺠﻴﺘﻧ ،ﻪـﻧﻮﻤﻧ رﻮﻃ

ﺎﭼ و ﻢﻴﻛ ﻖﻴﻘﺤﺗ )

2002 ( ﻲﻣ نﺎﺸﻧ دﻮـﺟو ﻲـﺘﺒﺜﻣ ﺔﻄﺑار ﺪﻳﺮﺧ رد راﺮﻜﺗ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ نﺎﻴﻣ ﺪﻫد

دراد . ﮓﻧاو و ﮓﻧﺎﻴﻟ ،ﺮﮕﻳد ﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ رد )

2005 ( يوﺎﻨﻴﻫ و )

2011 ( ﻪـﻛ ﺪﻧﺪﻴـﺳر ﻪـﺠﻴﺘﻧ ﻦـﻳا ﻪـﺑ

ﺷﺮﮕﻧ و يرﺎﺘﻓر يرادﺎﻓو ﻪﺑ ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻚﻧﺎﺑ رد يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲ

ﻲـﻣ ﺮـﺠﻨﻣ ﺎﻫ دﻮـﺷ

. ﺰـﻴﻧ ناﺮـﻳا رد

هرﺪﻧﺎﻴﻣ ﻲﻤﻴﺣر و ﻲﺳﺎﺒﻋ )

1393 ( يﺮﻠﻧﺎﺧ و خﺮﻠﮔ ، )

1393 ( يراﺮﺑ و نﺎﻳﺮﺒﺠﻧر )

1388 ( ،نﺎﻳﺮﺒﺠﻧر ،

ﻲﻳﺎﺿر و يراﺮﺑ )

1391 ( ﻲﺑاﺮﻬﺳ و ﻲﻨﻴﻣا ، )

1389 ( ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ةزﻮﺣ رد ﺔـﻄﺑار دﻮـﺟو ،يراﺪـﻜﻧﺎﺑ يﺎﻫ

ر يﺮﺘﺸﻣ يرادﺎﻓو ﺎﺑ ﺪﻬﻌﺗ و دﺎﻤﺘﻋا ﻦﻴﺑ يﻮﻗ هدﺮﻛ ﺪﻴﻳﺄﺗ ا

ﺪﻧا . ﻲﻣ ضﺮﻓ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻢﻴﻨﻛ

:

H2

: دراد ﺖﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ يﺮﺘﺸﻣ يرادﺎﻓو ﺮﺑ ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ .

يﺮﺘﺸﻣ ﻢﻬﺳ و ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ

زا هﺪﻨـﺷوﺮﻓ يدﺮﻜﻠﻤﻋ يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ ﺮﺑ ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ يراﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﻪﺑ دﻮﺧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻲﺧﺮﺑ ﺪﻨﺘﻓﺎﻳ ﺖﺳد يﺮﺘﺸﻣ ﻢﻬﺳ ﻪﻠﻤﺟ )

،ﻦﻧﺎـﻛ و ﻲـﻧود 1997

،ﻲﻟﺎـﻘﺑ ؛ 2008 .(

سﻮﻧﻼﺘـﺳﺎﻛ -

ﻮـﮕﻳدرو

) 2009 ( ﺎﭼ و ﻢﻴﻛ و )

2002 ( ﻪﺑ ﺖﻌﻨﺻ رد ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻞﺘﻫ

راد ﻪـﺠﻴﺘﻧ ﻦـﻳا ﻪـﺑ ﻲﺑﻮـﻨﺟ ةﺮﻛ و ﺎﻴﻧﺎﭙﺳا ي

ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﻴﺳر ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ ﺶﻴﭘ ﻲﻋﻮﻧ ﻲﻨﻴﺑ

ﻪـﺑ ياﺮـﺑ يﻮـﻗ ةﺪـﻨﻨﻛ ﺖـﺳد

ﻢﻬـﺳ ندروآ

ﺖﺳا ﻞﺘﻫ رد يﺮﺘﺸﻣ ﺖﻣﺎﻗا زا يﺮﺘﺸﻴﺑ .

ﺮﻴﺗﺎﻤﻟﺎﭘ ،ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ )

2007 ( ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺎـﺑ راﺪـﻳﺮﺧ ﺔﻄﺑار

ﺪﻧدﺮﻛ ﺪﻴﻳﺄﺗ يﺮﺘﺸﻣ ﻢﻬﺳ ﺮﺑ ار هﺪﻨﺷوﺮﻓ .

ﻲﻣ ضﺮﻓ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا رد ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻢﻴﻨﻛ

:

3 :H

دراد ﺖﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ يﺮﺘﺸﻣ ﻢﻬﺳ ﺮﺑ ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ .

ﻪﻄﺑار ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ رد ﻪﻄﺑار ﺮﻤﻋ ﺔﺧﺮﭼ ﺮﮕﻠﻳﺪﻌﺗ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺪﻨﻣ

ﻦﻜﻤﻣ ،ﻪﻄﺑار ﺮﻤﻋ ﺔﺧﺮﭼ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫزﺎﻓ رد ﻂﺑاور ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﻲﺑﺮﺠﺗ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ زا ﻲﻜﭼﻮﻛ ﺶﺨﺑ ﻪﺑ ﺖﺳا ﺪﺷﺎﺑ توﺎﻔﺘﻣ ﻲﻔﻴﻛ ظﺎﺤﻟ )

،ﺮﻠﺒﻣا و نﻮﺴﻳاﺮﮔ 1999

،نارﺎـﻜﻤﻫ و درﺎـﺒﻴﻫ ؛ 2001

و پﺎـﺟ ؛

،ﻦﺴﻧﺎﮔ 2000 .(

ﻪﺑ ،ﻲﻓﺮﺼﻣ و يرﺎﺠﺗ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ةزﻮﺣ ود ﺮﻫ رد ﻲﻣ ﺮﻈﻧ

ﻲـﺑﺮﺠﺗ يﺎﻫﺪـﻧﻮﻴﭘ ﻪﻛ ﺪﺳر

ﺎﻨﻋ نﺎﻴﻣ ﺎـﻬﻨﺗ ﻲﻟو ،ﺪﻨﻛ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﻄﺑار حﻮﻄﺳ لﻼﺧ رد ،دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ و ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺮﺻ

يرﻮﺌﺗ زا ﻲﻛﺪﻧا داﺪﻌﺗ ﻲﻣ ﺢﻴﺿﻮﺗ ار ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻦﻳا ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ و ﻞﻴﻟد ﺎﻫ

ﺪﻨﻫد . ﻪﺑ ةﺪـﻴﻘﻋ ﻪـﺑ ،لﺎـﺜﻣ رﻮـﻃ

ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و درﺎﺒﻴﻫ )

2001 ( هدرﻮﺨﻟﺎﺳ ﺎﺑ ،

ﺶﻴـﭘ رد ﺪـﻬﻌﺗ و دﺎـﻤﺘﻋا ﺖـﻴﻤﻫا زا ،ﻪﻄﺑار نﺪﺷ ﻲـﻨﻴﺑ

ﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﻣ ﻪﺘﺳﺎﻛ ﻪﻄﺑار د دﻮﺷ

. ﺶﻧارﺎـﻜﻤﻫ و نﺎـﻣرﻮﻣ ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ )

1992 ( حﺮـﻄﻣ ار ﻪﻠﺌـﺴﻣ ﻦـﻳا ،

ﻲﻣ ﻪﻄﺑار يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻤﻧ ،ﺪﻬﻌﺗ و دﺎﻤﺘﻋا ﻞﻣﺎﺷ يا

ﻪﺘﻓﺎﻳ قﺎﺒﻄﻧا ناﺰﻴﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ يﺎﻫ

هﺎﮕﻨﺑ ياﺮﺑ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ﺶﻴﭘ ار ﺎﻫ

ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻨﻴﺑ .

ﺖـﺳا راﻮﺘﺳا سﺎﺳا ﻦﻳا ﺮﺑ هﺪﺷدﺎﻳ نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻖﻄﻨﻣ ﺪﻳﺎﺷ

ﻪﻛ يرﺎﻜﻤﻫ نﺎﻣز لﻮﻃ رد ،ﻂﺑاور ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ يﺎﻫ

» تﺎﻴﺑ و ﻪﻨﻬﻛ «

ﻲﻣ ﻦﻳﺪﺑ و ﺪﻧﻮﺷ ﻲﺑ ،ﺐﻴﺗﺮﺗ

ﻲﻓﺮﻃ

ﺖﺻﺮﻓ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﻦﻴﻓﺮﻃ تارﺎﻈﺘﻧا و ﺶﻫﺎﻛ ﻪﻄﺑار رد دﻮﺟﻮﻣ ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﺒﻠﻃ

ﺪﺑﺎﻳ .

(9)

ﻪﺑ و ﺖـﺳا ﻖﺒﻄﻨﻣ ﻂﺑاور ﺖﻴﻌﻗاو ﺎﺑ ناﺰﻴﻣ ﻪﭼ ﺎﺗ ﻪﻄﺑار ﺮﻤﻋ ﺔﺧﺮﭼ هﺎﮔﺪﻳد ﻪﻜﻨﻳا ندﻮﻣزآ رﻮﻈﻨﻣ

ﺎﻳآ ﻪﻜﻨﻳا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻦﻴﻴﻌﺗ حﻮﻄﺳ

ﻪﻄﻘﻧ ﻪﺑ ًﺎﻌﻗاو ،ﻪﻄﺑار ياﺮﺑ هﺪﺷ ﻲﻣ يا

دراو ﻪﻄﺑار ،ﺎﺠﻧآ زا ﻪﻛ ﺪﻨﺳر

ﻲﻣ ﺪﻳﺪﺟ ﺢﻄﺳ ﻚﻳ ﺖﺳا ﺮﺘﺸﻴﺑ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ مﺰﻠﺘﺴﻣ ،دﻮﺷ

. ﻦﻳا ﺎﺑ ﻲﻣ نﺎﻴﺑ ﻪﻴﻟوا ﺪﻫاﻮﺷ ،لﺎﺣ ﻪـﻛ ﺪﻨﻛ

ﻲﻣ ﻪﻄﺑار ﻚﻳ ﺮﻤﻋ زا رﺪﻘﭼ ﺮﻫ ﺶﻴﭘ ترﺪﻗ زا ،درﺬﮔ

،ﺪﻬﻌﺗ و دﺎﻤﺘﻋا ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻲﻨﻴﺑ

ﻪﺘﺳﺎﻛ ﻲﻣ دﻮﺷ . ﻪﺑ هدرﻮﺨﻟﺎﺳ ﺎﺑ ،ﺮﮕﻳد نﺎﻴﺑ ﺮﺗ

ﻪﺑ ﺪﻬﻌﺗ و دﺎﻤﺘﻋا ،ﻪﻄﺑار نﺪﺷ رد ار دﻮـﺧ ﺖﻴﻤﻫا ﺞﻳرﺪﺗ

ﺶﻴﭘ ﻲﻣ ﺖﺳد زا ،يﺮﺘﺸﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﻨﻴﺑ ﺪﻨﻫد

. ﻲﻣ ضﺮﻓ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا رد ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻢﻴﻨﻛ

:

H4

: نﺎﻫد تﺎﻐﻴﻠﺒﺗ ﺮﺑ ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻪﺑ

توﺎـﻔﺘﻣ ﻪﻄﺑار ﺮﻤﻋ ﺔﺧﺮﭼ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﺣاﺮﻣ رد نﺎﻫد

ﺖﺳا . H5

: ﺗ توﺎـﻔﺘﻣ ﻪـﻄﺑار ﺮـﻤﻋ ﺔـﺧﺮﭼ ﻒـﻠﺘﺨﻣ ﻞﺣاﺮﻣ رد يﺮﺘﺸﻣ يرادﺎﻓو ﺮﺑ ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺮﻴﺛﺄ

ﺖﺳا . H6

: ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ ﻪﻄﺑار ﺮﻤﻋ ﺔﺧﺮﭼ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﺣاﺮﻣ رد يﺮﺘﺸﻣ ﻢﻬﺳ ﺮﺑ ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺮﻴﺛﺄﺗ .

ﻊﻤﺟ ﺎﺑ ﻲﻣ ،هﺪﺷدﺎﻳ ﺐﻟﺎﻄﻣ يﺪﻨﺑ ﻪﺑ ار ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ ناﻮﺗ

دﺮﻛ نﺎﻴﺑ ﺮﻳز حﺮﺷ )

ﻞﻜﺷ 1 .(

ﻞﻜﺷ 1 . ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ

ﺶﻧاد و ﺰﻳﺎﻤﺗ ﻪﺟو صﻮﺼﺧ رد ﻲﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا ﻲﻳاﺰﻓا

ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﻲـﻠﺒﻗ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪـﻛ دﺮﻛ نﺎﻴﺑ ناﻮﺗ

ﺦﺳﺎﭘ ﺮﺑ ار ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ يﺮﺘﺸﻣ ﻲﺷﺮﮕﻧ و يرﺎﺘﻓر يﺎﻫ

) نﺎﻫد تﺎﻐﻴﻠﺒﺗ و يرادﺎﻓو ﻪﺑ

يﺮﺘﺸﻣ نﺎﻫد (

ﻪﺑ هداد راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﺎﺘﺴﻳا رﻮﻃ ﺪﻧا

. ﻪﻟﺎﻄﻣ كﺪﻧا رد ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﭘ ﺮﻈﻨﻣ زا ار طﺎﺒﺗرا ﻦﻳا ﻪﻛ يا

ﺎـﺑ ﺎﻳﻮ

دراو ﺖﻴﻌـﺿو ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪـﺑ دوﺪـﺤﻣ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻄﺑار ﻲﻳﺎﻳﻮﭘ ﺪﻧدﺮﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﻄﺑار ﺮﻤﻋ ﺔﺧﺮﭼ ﺮﻴﻐﺘﻣ ندﺮﻛ

ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﺘﻤﻛ و ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﻄﺑار ﺮﻤﻋ ﺔﺧﺮﭼ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﺣاﺮﻣ رد ﺪﻬﻌﺗ و دﺎﻤﺘﻋا ﻪـﻄﺑار ﺮﻤﻋ ﺔﺧﺮﭼ يا

ﻪﺑ ار ﻞﻳﺪﻌﺗ ﺮﻴﻐﺘﻣ ناﻮﻨﻋ نﺎﻫد تﺎﻐﻴﻠﺒﺗ و يرادﺎﻓو ﺎﺑ ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا ةﺪﻨﻨﻛ

ﻪﺑ يﺮﺘﺸﻣ نﺎﻫد

ﺖﺳا هداد راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ .

ﻲﻣ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ و ﻪﻌـﺳﻮﺗ رد ﻪـﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا ﻲﻠﺻا ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻪﻛ دﺮﻛ نﺎﻴﺑ ناﻮﺗ

ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ :

ﻪﻄﺑار زا يﺮﺘﺸﻣ ﺖﻳﺎﺿر ﻚﻧﺎﺑ ﻪﺑ يﺮﺘﺸﻣ ﺪﻬﻌﺗ ﻚﻧﺎﺑ ﻪﺑ يﺮﺘﺸﻣ دﺎﻤﺘﻋا

H₁ H₂ H₃

نﺎﻫد

يﺮﺘﺸﻣ يرادﺎﻓو

H₄ H₅ H₆

يﺮﺘﺸﻣ ﻢﻬﺳ

ﺧﺮﭼ ﺔ ﻪﻄﺑار ﺮﻤﻋ

(10)

ﻪﻄﺑار ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يﺮﻈﻧ ﻲﻧﺎﺒﻣ ﻪﺑ ﻲﺸﺨﺑﺎﻨﻏ ﻲﺸﺨﺑﺮﺛا نﺪﻴﺸﻛ ﺶﻟﺎﭼ ﻪﺑ و ﻪﻄﺑار ﻲﻳﺎﻳﻮﭘ ﺔﻨﻴﻣز رد ﺪﻨﻣ

ﻪﻄﺑار ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ﻪﺑ و تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ رد ﺪﻨﻣ

دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺮﻴﺛﺄﺗ هﮋﻳو يﻻﺎـﺑ ﻞـﺣاﺮﻣ رد يﺮﺘﺸﻣ

ﺖﺳا ﻪﻄﺑار ﺮﻤﻋ ﺔﺧﺮﭼ .

شور ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲﺳﺎﻨﺷ

ﺮﻬـﺷ رد ﻚـﻧﺎﺑ نآ ﺐﻌـﺷ رد ﻪﻛ ﺖﺳا يزروﺎﺸﻛ ﻚﻧﺎﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺔﻴﻠﻛ ﻞﻣﺎﺷ ﻖﻴﻘﺤﺗ يرﺎﻣآ ﺔﻌﻣﺎﺟ ﺪﻧراد يرﺎﺟ بﺎﺴﺣ ﺰﻳﺮﺒﺗ .

نﺎﻨﻴﻤﻃا ﺢﻄﺳ رد 95

دروآﺮـﺑ يﺎـﻄﺧ و ﺪﺻرد 05

/ 0 ةزاﺪـﻧا ،ﻪـﻌﻣﺎﺟ رد

ﺮﺑاﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ 385

ﻪﺑ ﺮﻔﻧ ﺪﻣآ ﺖﺳد . د ياﺮﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ زﺎﻴﻧ درﻮﻣ ﺔﻧﻮﻤﻧ ﻞﻗاﺪﺣ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳ )

385 يﺮﺘـﺸﻣ (

داﺪﻌﺗ 690 ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺪـﺷ ﻊﻳزﻮﺗ ﻚﻧﺎﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻦﻴﺑ ﻲﻓدﺎﺼﺗ ترﻮﺻ

. يﺎـﻄﺧ ﺶﻫﺎـﻛ ياﺮـﺑ

ﺔﻤﻫ زا يرﺎﻣآ ﺔﻧﻮﻤﻧ ،ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ﺔﻘﻄﻨﻣ زا ﻲﺷﺎﻧ ةﻮﻘﻟﺎﺑ 23

ﻪﻛ ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا يزروﺎﺸﻛ ﻚﻧﺎﺑ ﻪﺒﻌﺷ

ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺮﻘﺘﺴﻣ ﺰﻳﺮﺒﺗ ﺮﻬﺷ ﻒﻠﺘﺨﻣ طﺎﻘﻧ رد .

ﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﺑ ﻪ ﻲﺳﺮﺘﺳد زا ﺲـﭘ ،يرﺎـﻣآ ﺔـﻌﻣﺎﺟ ﻪﺑ ﻦﺘﺷاﺪﻧ

داﺪﻌﺗ ،ﺐﻌﺷ يﺎﺳؤر ﺎﺑ ﺖﺒﺤﺻ 30

ﻪﺑ و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﺒﻌﺷ ﺮﻫ رﺎﻴﺘﺧا رد ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻲﻓدﺎـﺼﺗ ترﻮﺻ

داﺪﻌﺗ 30 ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ و بﺎﺨﺘﻧا ﻪﺒﻌﺷ ﺮﻫ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ زا ﺮﻔﻧ

داﺪـﻌﺗ ﺖـﻳﺎﻬﻧ رد و ﻊـﻳزﻮﺗ ﺎـﻬﻧآ ﻦﻴﺑ 417

ﺪﺷ ﻞﻴﻤﻜﺗ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ .

هدﺎﻔﺘﺳا شور آدﺮﮔ ياﺮﺑ هﺪﺷ

هداد يرو ﺖـﺳا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ،ﺎﻫ .

زا ،ﻞـﻛ رد 24

هزاﺪﻧا ياﺮﺑ ﻪﻳﻮﮔ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا لﺪﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ يﺮﻴﮔ

. لوﺪﺟ 1 ﻪﺻﻼﺧ ﻪﻳﻮﮔ داﺪﻌﺗ و ﻊﺑﺎﻨﻣ زا يا يﺎﻫ

هدﺎﻔﺘﺳا هزاﺪﻧا ياﺮﺑ هﺪﺷ ﺮﻫ يﺮﻴﮔ

ﻲـﻣ نﺎـﺸﻧ ار ﻖـﻴﻘﺤﺗ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ زا ﻚﻳ ﺪـﻫد

. يﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺔـﻤﻫ

ﻪﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ـﺳا ﺎﺑ ﻪﻄﺑار ﺮﻤﻋ ﺔﺧﺮﭼ و يﺮﺘﺸﻣ ﻢﻬﺳ ﺰﺟ

ﺖـﻔﻫ سﺎـﻴﻘﻣ زا هدﺎﻔﺘ ﻪـﻨﻳﺰﮔ

زا تﺮـﻜﻴﻟ يا

) ﻒﻟﺎﺨﻣ ًﻼﻣﺎﻛ

= 1 ( ﺎﺗ ) ﻖﻓاﻮﻣ ًﻼﻣﺎﻛ

= 7 ( هزاﺪﻧا ﺪﻧﺪﺷ يﺮﻴﮔ .

ﺔـﺧﺮﭼ و ﺪـﺻرد ﻖﻳﺮﻃ زا يﺮﺘﺸﻣ ﻢﻬﺳ

رﺎﻬﭼ لاﺆﺳ ﻚﻳ ﻖﻳﺮﻃ زا و ﻲﻤﺳا سﺎﻴﻘﻣ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار ﺮﻤﻋ ﻪﻨﻳﺰﮔ

ﺪﺷ ﺶﺠﻨﺳ يا .

لوﺪﺟ 1 . ﻪﻳﻮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا يﺎﻫ هزاﺪﻧا ياﺮﺑ هﺪﺷ

ﻖﻴﻘﺤﺗ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ يﺮﻴﮔ

ﺮﻴﻐﺘﻣ / هزﺎﺳ ﻪﻳﻮﮔ داﺪﻌﺗ ﺎﻫ

هدﺎﻔﺘﺳا ﻊﺑﺎﻨﻣ هﺪﺷ

ﻪﻄﺑار زا ﺖﻳﺎﺿر

4 ﺮﻴﺗﺎﻤﻟﺎﭘ ) 2007 ( ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻒﻟاو يد و )

2003 (

يﺮﺘﺸﻣ ﺪﻬﻌﺗ

5 ﺖﻧﺎﻫ و نﺎﮔرﻮﻣ )

1994 ( ﺮﻴﺗﺎﻤﻟﺎﭘ ، ) 2007 ( يدوﺮﺑ و ﻲﻛراو ،ﺰﺗﺮﺑور و ، )

2003 (

يﺮﺘﺸﻣ دﺎﻤﺘﻋا

5 ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﺰﺗﺮﺑور )

2003 ( ﺖﻨﻨﻳﺮﭘﺮﺳ و ﻞﻴﭼﺮﭼ و )

1982 (

نﺎﻫد 4

ﻲﺘﻴﺑ و زﺪﻟﻮﻨﻳر )

1999 ( سﻮﻧﻼﺘﺳﺎﻛ و -

ﻮﮕﻳدرو ) 2009 (

يﺮﺘﺸﻣ يرادﺎﻓو

4 ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻒﻟاو )

2001 (

يﺮﺘﺸﻣ ﻢﻬﺳ

1 ﺮﻴﺗﺎﻤﻟﺎﭘ ) 2007 (

ﻪﻄﺑار ﺮﻤﻋ ﺔﺧﺮﭼ

1 ﻦﺴﻧﺎﮔ و پﺎﺟ )

2000 (

(11)

ﻪﻴﺿﺮﻓ نﻮﻣزآ ياﺮﺑ لﺪﻣ زا ،ﻖﻴﻘﺤﺗ يﺎﻫ

يرﺎﺘﺧﺎـﺳ تﻻدﺎـﻌﻣ يزﺎـﺳ

(SEM)

هﺪـﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا

ﺖﺳا . لﺪﻣ زا ،يﺮﺘﺸﻣ ﺔﻄﺑار ﺮﻤﻋ ﺔﺧﺮﭼ ﺮﮕﻠﻳﺪﻌﺗ ﺮﻴﻐﺘﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ نﻮﻣزآ ياﺮﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ تﻻدﺎﻌﻣ يزﺎﺳ

ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻫوﺮﮔﺪﻨﭼ يرﺎﺘﺧﺎﺳ .

لﺪﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ياﺮﺑ دراد دﻮﺟو دﺮﻜﻳور ود يرﺎﺘﺧﺎﺳ تﻻدﺎﻌﻣ يزﺎﺳ

: ﻚﺗ دﺮﻜﻳور ﻪـﻠﺣﺮﻣ

و يا

ود دﺮﻜﻳور ﻪﻠﺣﺮﻣ

يا . ﻚﺗ دﺮﻜﻳور رد ﻪﻠﺣﺮﻣ

ﺤﺗ ،يا ﻞﻴﻠ

هزاﺪـﻧا لﺪـﻣ و يرﺎﺘﺧﺎـﺳ لﺪـﻣ يﺎﻫ يﺮـﻴﮔ

ﻪﺑ ﻢﻫ رﻮﻃ ﻲﻣ مﺎﺠﻧا نﺎﻣز ود دﺮﻜﻳور رد ﻲﻟو ،دﻮﺷ

ﻪﻠﺣﺮﻣ هزاﺪﻧا لﺪﻣ اﺪﺘﺑا ،يا ﺲﭙﺳ و شزادﺮﭘ يﺮﻴﮔ

ﻲﻣ دروآﺮﺑ يرﺎﺘﺧﺎﺳ لﺪﻣ

دﻮﺷ . ود دﺮﻜﻳور ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا رد ﻪﻠﺣﺮﻣ

زا ﻪـﻛ ﺪـﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا ﻞﻴﻟد ﻦﻳا ﻪﺑ يا

لﺪﻣ ﻦﻴﺑ ﻞﻣﺎﻌﺗ

هزاﺪﻧا ﺎﺘﺧﺎﺳ لﺪﻣ و يﺮﻴﮔ ﻲﻣ يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ير

ﻪـﻳﻮﮔ رﺎـﺒﺘﻋا و ﺪـﻨﻛ

ﺮـﻫ يﺎـﻫ زا ﻚـﻳ

ﻪﺑ ار ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻖﻴﻗد ترﻮﺻ

ﺪﻫد ) ،ﮓﻨﻴﺑﺮﺟ و نﻮﺳرﺪﻧا 1988

.(

ﻚﺗ يﺪﻌﺑ

1ندﻮﺑ ﻲﻣ ﻪﺋارا رﺎﺒﺘﻋا ﺔﺒﺳﺎﺤﻣ ياﺮﺑ ﻲﻟﻮﺻا ،ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻲـﻣ ﺪﻴﻳﺄﺗ ﻲﻌﻗﻮﻣ و ﺪﻨﻛ

ﻪـﻛ دﻮـﺷ

ﺺﺧﺎﺷ ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻚﻳ لﺪﻣ ﻚﻳ يور ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻚﻳ يﺎﻫ )

ﻚﺗ يدﺎﻌﺑا ( ﻞـﺑﺎﻗ شزاﺮﺑ ﺪـﻨﻨﻛ ﻪـﺋارا ﻲﻟﻮـﺒﻗ

) ،ﻚﻠﺑ و ماﺪﺗ ،نﻮﺳرﺪﻧا ،ﺮﻴﻫ 1995

.(

ﮓﻨﻴﺑﺮﺟ و نﻮﺳرﺪﻧا )

1988 (

ﻪـﺑ ﺪـﻧراد دﺎـﻘﺘﻋا ﻪـﻜﻨﻳا ﻞـﻴﻟد

لﺪﻣ هزاﺪﻧا يﺎﻫ ﻚﺗ يﺮﻴﮔ

نﻮﻣزآ يدﺎﻌﺑا ﻖﻴﻗد يﺎﻫ

هزاﺪﻧا ةرﺎﺑرد اﺮﮔاو و اﺮﮕﻤﻫ ﻲﻳاور زا يﺮﺗ يﺮـﻴﮔ

ﻲﻣ ﻪﺋارا ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻲﻣ بﻮﺴﺤﻣ يﺮﺗﺪﻴﻔﻣ راﺰﺑا ،ﺪﻨﻨﻛ

ﺪﻧﻮﺷ . ﻫ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻦﻳا زا نﺎﻨﻴﻤﻃا ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﻳا فﺪ

ﻪﻳﻮﮔ ﻪﻛ ﺖﺳا عﻮﺿﻮﻣ ﻪﺑ ﺎﻫ

هزاﺪـﻧا ار يﺪـﺣاو ﺪﻌﺑ ﻚﻳ ،ﻲﺑﺮﺠﺗ ترﻮﺻ

ﻲـﻣ يﺮـﻴﮔ ﺪـﻨﻨﻛ

. ﻲﺑﺎـﻳزرا

ﻚﺗ يﺪﻌﺑ ﺮﻫ رﺎﺒﺘﻋا و ﻲﻳاور نﻮﻣزآ زا ﻞﺒﻗ ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ندﻮﺑ

ﻲـﻣ مﺎـﺠﻧا ﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ زا ﻚﻳ دﺮـﻴﮔ

) و ﺮـﻴﻫ

،نارﺎﻜﻤﻫ 1995

.(

لوﺪﺟ 2 . لﺪﻣ ﻲﻠﻣﺎﻋ رﺎﺑ هزاﺪﻧا يﺎﻫ

ﻲﻳﺎﻬﻧ يﺮﻴﮔ

هزﺎﺳ ﻪﻳﻮﮔ

ﻲﻠﻣﺎﻋ رﺎﺑ هزﺎﺳ

ﻪﻳﻮﮔ ﻲﻠﻣﺎﻋ رﺎﺑ

ﺖﻳﺎﺿر

S 1

777 / 0

ا

دﺎﻤﺘﻋ

1 T

77 / 0

S 2

881 / 0

2 T

855 / 0

S 3

875 / 0

3 T

782 / 0

S 4

851 / 0

4 T

72 / 0

ﺪﻬﻌﺗ

C 1

904 / 0

C 2

868 / 0 يرادﺎﻓو

1 L

837 / 0

C 4

631 / 0

2 L

907 / 0

نﺎﻫد

1 W

929 /

3 0

L

92 / 0

2 W

926 / 0

4 L

872 / 0

3 W

794 / 0

1. Unidimentionality

(12)

ﺮﻫ هزﺎﺳ زا ﻚﻳ ﻲﺳرﺮﺑ يﺎﻫ

نﺎﻫد تﺎﻐﻴﻠﺒﺗ ،ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻞﻣﺎﺷ هﺪﺷ ﻪﺑ

يﺮﺘﺸﻣ يرادﺎﻓو و نﺎﻫد

ﻪﺑ هزاﺪﻧا لﺪﻣ ﻚﻳ رد ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ رﻮﻃ ﺪﺷ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ اﺰﺠﻣ يﺮﻴﮔ

. هزاﺪﻧا لﺪﻣ ﺮﻫ ﺪﻴﻳﺄﺗ رد ،يﺮـﻴﮔ

ﻪﻳﻮﮔ زا ﺮﺘﻤﻛ ﺎﻬﻧآ ﻲﻠﻣﺎﻋ رﺎﺑ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ 5

/ 0 ،دﻮﺑ زﺎﺑ لﺪﻣ و فﺬﺣ ﺪﺷ ﻒﻳﺮﻌﺗ

. ﺮﺑ ﺮﻴﻐﺘﻣ زا ،ﺞﻳﺎﺘﻧ سﺎﺳا

ﺪﻧﺪـﺷ فﺬـﺣ ﻪـﻳﻮﮔ ﻪﺳ ﺔﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ و ﻪﻳﻮﮔ ﻚﻳ نﺎﻫد .

لﺪـﻣ ﻲﻠﻣﺎـﻋ رﺎـﺑ يﺎـﻫ

هزاﺪﻧا ﻪﺑ ﻲﻳﺎﻬﻧ يﺮﻴﮔ لوﺪﺟ حﺮﺷ

2 ﺖﺳا .

ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ ،خﺎـﺒﻧوﺮﻛ يﺎـﻔﻟآ شور ﻪـﺳ زا ،ﺶﻫوﮋـﭘ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻲﺑﺎﻳزرا ياﺮﺑ:

ﺐﻛﺮﻣ

CR) ( ﻦﻴﻴﺒﺗ ﺲﻧﺎﻳراو ﻂﺳﻮﺘﻣ و هﺪﺷ

AVE) (

ﺪـﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا .

ﻲـﻳ و يزﻮﮔﺎـﺑ )

1988 ( نﺎـﻴﺑ

ﻲﻣ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺎﻳ يوﺎﺴﻣ ﺪﻳﺎﺑ ﺐﻛﺮﻣ رﺎﺒﺘﻋا ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ 6

/ 0 ﻦﻴﻴﺒﺗ ﺲﻧﺎﻳراو ﻂﺳﻮﺘﻣ ، ﺎـﻳ يوﺎﺴﻣ ﺪﻳﺎﺑ هﺪﺷ

زا ﺮﺘﺸﻴﺑ 5 / 0 زا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺎﻳ يوﺎﺴﻣ خﺎﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔﻟا و 7

/ 0 ﺪﺷﺎﺑ و . ﻦﻳا ﺮﺑ ،سﺎـﺳا نﺎـﻤﻫ رﻮـﻃ رد ﻪـﻛ

لوﺪﺟ 2 ﺎﺸﻣ ﻲﻣ هﺪﻫ ﺮﻳدﺎﻘﻣ دﻮﺷ وCR

ﻪـﺘﻓﺮﻳﺬﭘ ﺢﻄـﺳ نورد رد ﻲﮕﻤﻫ خﺎﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔﻟا وAVE

ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ ﻲـﻣ ،ﻪﺠﻴﺘﻧرد ناﻮـﺗ

ﻪﻛ دﺮﻛ نﺎﻴﺑ لﺪـﻣ ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ

يﺎـﻫ هزاﺪﻧا ﻞﺑﺎﻗ ﺪﺣ رد يﺮﻴﮔ ﺖﺳا لﻮﺒﻗ

.

لوﺪﺟ 3 . ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﺐﻳاﺮﺿ

هزﺎﺳ خﺎﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔﻟا

ﺐﻛﺮﻣ رﺎﺒﺘﻋا R)

(C ﻦﻴﻴﺒﺗ ﺲﻧﺎﻳراو ﻂﺳﻮﺘﻣ AVE) هﺪﺷ

(

ﻪﻄﺑار ﺖﻴﻔﻴﻛ

926 / 0 95

/ 0 66

/ 0

نﺎﻫد 963

/ 0 91

/ 0 78

/ 0

يﺮﺘﺸﻣ يرادﺎﻓو 962

/ 0 93

/ 0 78

/ 0

ﻲﻳاور ﻲﺑﺎﻳزرا هزﺎـﺳ ﻲﻳاور و اﻮﺘﺤﻣ ﻲﻳاور شور ود ﻪﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲﻳاور:

) ﻲـﻳاور و اﺮـﮕﻤﻫ ﻲـﻳاور

اﺮﮔاو ( ﺪﺷ ﻲﺑﺎﻳزرا .

ﺎﺑ اﻮﺘﺤﻣ ﻲﻳاور ﻪـﺑ نﺎـﮔﺮﺒﺧ ﻲﺠﻨـﺳﺮﻈﻧ

ﺪــﻣآ ﺖـﺳد .

ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ

ﻪﻳﻮﮔ ﻲﻠﻣﺎﻋ يﺎﻫرﺎﺑ ﺔﻤﻫ ﻪﻜﻨﻳا ﺮﻫ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ

هزﺎﺳ زا ﻚﻳ

ﺎـﻨﻌﻣ يرﺎـﻣآ ظﺎـﺤﻟ ﻪﺑ ﺎﻫ ﺪﻧﺪـﺷ راد

p<0/001) (

زا ﺎﻬﻧآ ﺮﻳدﺎﻘﻣ و 5

/ 0 ،ﺪﻧدﻮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ اﺮﺑﺎﻨﺑ

ﻳ ﻦ ﻲﻣ ﺪﻴﻳﺄﺗ ﺰﻴﻧ اﺮﮕﻤﻫ ﻲﻳاور دﻮﺷ

) لوﺪـﺟ 2 .(

ﻳﺮﻃ زا اﺮﮔاو ﻲﻳاور ،ﺖﻳﺎﻬﻧ رد نﺎﻴﺑ شور ﻖ

ﻦـﻳﻼﻛ ﻂـﺳﻮﺗ هﺪﺷ )

2005 (

ﺪـﺷ ﻲﺑﺎـﻳزرا .

نﺎـﻴﺑ ﻦـﻳﻼﻛ

ﻲﻣ هدروآﺮﺑ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺐﻳﺮﺿ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ ﻞﻣﺎﻋ ﻦﻴﺑ هﺪﺷ

زا ﺶﻴﺑ ﺪﻳﺎﺒﻧ ﺎﻫ 85

/ 0 اﺮﮔاو ﻲﻳاور ﺎﺗ ﺪﺷﺎﺑ ﺪـﻴﻳﺄﺗ

دﻮﺷ . ﻞﻣﺎﻋ ﻦﻴﺑ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ،ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا رد زا ﺮﺘﻤﻛ ﺎﻫ

85 / 0 ﺪﺷ ﺪﻴﻳﺄﺗ نآ ياﺮﮔاو ﻲﻳاور ﻪﻛ دﻮﺑ .

ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ

ﻲﺑﺎﻳزرا ﻲﻠﺻا يرﺎﺘﺧﺎﺳ لﺪﻣ

ﺖﺳرد ﺮﺜﻛاﺪﺣ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ لﺪﻣ ،ﻲﻳﺎﻤﻧ

يرﺎﺘﺧﺎﺳ لﺪﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ و اﺮﺟا يرﺎﺘﺧﺎﺳ تﻻدﺎﻌﻣ يزﺎﺳ

لوﺪﺟ رد 4

ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا .

ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻳا ﻪﻴﺿﺮﻓ ﻪﭼﺮﮔا ﺪﻫد

رد يرﺎﻣآ ظﺎﺤﻟ زا ﻖﻴﻘﺤﺗ يﺎﻫ