سررب ی ثأت ی ر شزومآ اه
ی مسر ی رفآراک ی ن ی رب لکش گ ی ر ی دصق رفآراک ی هنان
کباب
ءایض
،1
دیجم یوسومراقو
2
1 . وضع ه تئی یملع ةدکشناد ینیرفآراک
، هاگشناد نارهت
2 . سانشراک دشرا
ینیرفآراک
، هاگشناد نارهت
خیرات تفایرد : 11 / 02 / 1399
خیرات شریذپ : 01 / 01 / 1399
کچ ی هد
هزورما اب هجوت هب ن ی زا نوزفازور هب شزومآ اه ی هاتوک تدم رفآراک ین ی
، شزومآ مسر ی رد ا ی ن هزوح مها ی ت ناوارف ی ی هتفا
تسا . زا ا ی ن ور
، شهوژپ رضاح ثأت ی ر شزومآ مسر ی رفآراک ین ی رب لکش گ ی ر ی دصق رفآراک ی هنان رد گارف ی نار ار اب کأت ی د رب
شقن م ی جنا ی رگ ی بسک تراهم اه ی رفآراک ین ی سررب ی هدرک تسا . ای ن شهوژپ رب انبم ی فده دربراک ی و زا رظن هام ی ت
صوت ی ف ی - پ ی ام ی ش ی تسا . ةعماج رامآ ی ا ی ن پ شهوژ لماش برم ی نا و گارف ی نار شزومآ اه ی مسر ی رفآراک ین ی رد
هاگشزومآ اه ی دازآ نف ی و هفرح ا ی خ ناسار لامش ی م ی دوش هک 965 رفن دنتسه و زا م ی نا نانآ اب هدافتسا زا شور هنومن گ ی ر ی
فداصت ی 210 رفن باختنا ش د . عمج روآ ی هداد اه زا رط ی ق همانشسرپ اه ی درادناتسا تروص ذپ ی تفر و ارب ی لحت ی ل هداد اه زا
نکت ی ک لدم زاس ی تلاداعم راتخاس ی هدافتسا دش . ی هتفا اه ی ا ی ن شهوژپ ناشن م ی دهد اقترا ی تراهم اه ی رفآراک ین ی رد
ارف ی دن شزومآ مسر ی رفآراک ین ی رب ا ی داج دصق رفآراک ی هنان رد گارف ی نار ثأت ی ر تبثم دراد . نچمه ی ن
، ود لماع و ی گژ ی اه ی
صخش یت ی رفآراک ی هنان و گنا ی ةز رفآراک ین ا هن ةطبار ب ی ن بسک تراهم اه ی رفآراک ین ی و ا ی داج دصق رفآراک ین هنا ار دعت ی ل
م ی دنک و هب تروص مشچ گ ی ر ی رب شخبرثا ی شزومآ اه ی مسر ی رفآراک ین ی ثأت ی ر م ی راذگ د .
هژاو اه ی لک ی د ی : شزومآ مسر ی رفآراک ین ی
، گنا ی ةز رفآراک ی
،هنان دصق اک رفآر ی
،هنان تراهم اه ی رفآراک ین ی
، و ی گژ ی اه ی
صخش یت ی ک رفآرا ی نان ه .
* ةدنسیون لوئسم Email:bziyae@ut.ac.ir :
همدقم رفآراک ین ی ی ک ی زا لماوع لک ی د ی ارب ی سر ی ند هب عسوت ة داصتقا ی و ا ی داج تلاوحت عامتجا
ی
تسا هک شخب ی زا نارحب دوجوم ةعماج رشب ی ار هک شان ی زا وپ یا ندوبن داصتقا تسا فرطرب
م ی دنک (
GEM, 2012
.) زا ا ی ن ور
، اب ی د اب ا ی داج هاگآ ی مومع ی ةرابرد اتن ی ج لاعف ی ت اه ی
رفآراک ی هنان و ازفا ی ش اناوت یی ن ی ور ی راک رد هرهب رادرب ی زا تصرف اه ی
،دوجوم مز ین ة ا ی داج
بسک اهراکو ی دج ی د ار مهارف رک د . ورت ی ج رفآراک ین ی هب ود لد ی ل لئسم ة لصا ی س ی تسا ناراذگ
:تسا « ثأت ی ر داصتقا ی
» و « ای د ة رفآراک ی نان هب ناونع نلاماع غت یی
،ر دشر و روآون ی
» لاز(
ی و
،ناراکمه 1316
.) اتن ی ج شهوژپ اه رد زوح ة اهروشک ی وضع هسآ
1نآ ناشن م ی دهد شزومآ
تراهم اه ی رفآراک ین ی اهنت لک ی د عفر لضعم ب ی راک ی رد ب ی ن ناناوج تسا
(Sondari, 2013)
.
قحت ی تاق روکذم ب ی نا م ی دنک گارف ی نار شزومآ اه ی هاتوک تدم رفآراک ین ی تبسن هب س ای ر دارفا
امت ی ل ب ی رتش ی ارب ی زاغآ بسک راکو دج ی د دنراد (
Abdul Aziz & Jaafar, 2008
.) اش ی د ا ی ن
ارگ ی ش شان ی زا هبرجت و شناد بسک هدش رد لوط رود ة شزومآ ی دشاب هک هب روهظ دصق
رفآراک ی هنان رد نآ اه رجنم هدش تسا (
Ismail et al., 2009
.) اتن ی ج شهوژپ داصرقاب و ناراکمه
( 1392 ) ناشن م ی دهد شزومآ رفآراک
ین ی رب ا ی داج دصق رفآراک ین ی و کرد ناکما ذپ ی ر ی
وجشناد ی نا هتشر اه ی نف ی و هفرح ا ی ثأت ی راذگر تسا . شزومآ رفآراک ین
2ی هب ود لکش مسر ی و
ریغ مسر ی هئارا م ی وش د (
Wu & Wu, 2008
.) شزومآ مسر
ی رفآراک ین ی رد ماظن شزومآ
روشک هب ناونع دحاو سرد ی رد عطاقم فلتخم هئارا م ی دوش هک زا نآ هلمج م ی ناوت هب دحاو
رفآراک ین ی رد اپ ی ة موس راک و
،شناد دحاو رفآراک ین ی رد مامت هتشر اه ی صحت یل ی هاگشناد
عماج ملع ی و دربراک ی و دحاو تخا ی را ی رفآراک ین ی رد اس ی ر هتشر اه ی هاگشناد ی هراشا رک د .
شهوژپ اه ی برجت ی تروص هتفرگ ناشن م ی دهد ئارا ة شزومآ رفآراک
ین ی رد ماظن شزومآ
مسر ی هب اهنت یی هب ا ی داج دصق رفآراک ی هنان رد گارف ی نار رجنم من ی دوش و غراف صحتلا ی نلا
هاگشناد ی تبغر نادنچ ی هب ماجنا نداد لاعف ی ت اه ی رفآراک ی هنان ناشن من ی دنهد (
Hynes et al.,
2011; Chrisman et al., 1995; Stuart & Ding, 2006; Rothaermel et al., 2007
).
قحرد ی
،تق
1. ASEAN
2. Entrepreneurship Training
شزومآ اه ی مسر ی رفآراک ین ی هتسناوتن تسا ا گن ی ز ة لا مز ار ارب ی عورش ی ک بسک راکو دج ی د
رد وجشناد ی نا ا ی داج ک ن د (
Jones, 2006
.) ا ی ن عوضوم رد اتن ی ج شهوژپ زع
ی ز ی و رهاط ی
( 1392 ) رد هاگشناد اه ی ما ی بکر ی
،ر هش ی د تشهب ی و تعنص ی رش ی ف ن ی ز دوهشم تسا . رد وژپ شه
روکذم ب ی رتش وجشناد ی نا دروم هعلاطم فده دوخ ار زا باختنا سرد تخا ی را ی رفآراک ین ی طقف
ندنارذگ ود
دحاو سرد ی ناونع هدرک دنا . دنچره من ی ناوت ثأت ی ر غ ی قتسمر ی م ا ی ن شزومآ اه ار
رد ا ی داج گنا ی ز ة مزلا ارب ی زاغآ لاعف ی ت اه ی رفآراک ی هنان دان ی هد رگ تف
، خساپ وجشناد ی نا ناشن
م ی دهد تح ی سپ زا ط ی هرود اه ی شزومآ ی مها ی ت عوضوم ارب ی نانآ هب حوضو صخشم هدشن
تسا . رد ا ی ن م ی نا
، نامزاس شزومآ نف
ی و هفرح ا ی روشک هب ناونع نامزاس لوتم ی ارجا ی
شزومآ اه ی مسر ی تراهم ی
، اهدرادناتسا ی
فلتخم ی ار ارب ی ارجا ی ا ی ن هنوگ شزومآ اه ودت ی ن
هدرک تسا . رد اپ ی نا ا ی ن شزومآ اه
، گارف ی نار ب ه اج ی رد ی تفا دم کر مسر ی هاگشناد ی
،
هاوگ ی ةمان تراهم رد ی تفا م ی دننک و م ی دنناوت زا ازم یا ی نآ سا هدافت دننک . فده شهوژپ
رضاح سررب ی ثأت ی ر ا ی ن شزومآ اه رب ا ی داج دصق رفآراک ی هنان رد گارف ی نار اب هجوت هب شقن
می جنا ی رگ ی تراهم اه ی رفآراک ین ی تسا ات زا ا ی ن رط ی ق ناوتب م ی ناز شخبرثا ی شزومآ اه ی
مسر ی رفآراک ین ی ار جنس ی د .
رب یرورم م
ناب ی رظن ی و پ ی ش ی ةن قحت ی ق
0 . شزومآ مسر
ی رفآراک ی ن
0ی
شزومآ مسر ی ینیرفآراک ترابع
تسا زا شزومآ هاتوک تدم تراهم یاه دروم زاین یارب عورش و
موادت کی بسک راکو هب یتروص هک اتن جی نآ زین رد نامز ی هاتوک لباق لوصح دشاب (
Järvi, 2012
.)
زا ا نی ور
، شزومآ یاه ریغ مسر ی ینیرفآراک فلاخرب
شزومآ یاه یمسر رد ةزاب ینامز هاتوک یرت
هئارا یم دوش و جیاتن نآ زین رد تدم هاتوک یرت لباق هدهاشم تسا .
،هجیتنرد هجوت
هب ةئارا
تراهم یاه یدربراک و
هب هر یریگ زا براجت نیشیپ رد ا نی هنوگ شزومآ اه رورض ی تسا .
رب ساسا صوت ی ه مان ة ةرامش 195 نامزاس ناهج ی راک ( )ILO 2
اضعا3
اب ی د دافم شزومآ غ ی مسرر ی
1. Non-formal Entrepreneurship Training 2. International labour organisation
و اهدرادناتسا ی
ک ی ف ی ار اب راکمه ی اکرش ی عامتجا ی و قباطم اب ن ی اهزا ی فلتخم دارفا و
ب هاگن اه ی داصتقا ی اسانش یی و غت یی تار تراهم اه و راتخاس تراظن ک ی ف ی لم ی ار هت ی ه و ودت ی ن
دننک و اتن ی ج شزومآ اه ی مسر ی ار زرا ی با ی دننک . نچمه ی
،ن نآ اب اه ی د اهدرادناتسا ی
ک ی ف ی ار
ارب ی برم ی نا هعسوت دنهد و تصرف اه یی ار ارب ی انشآ یی نآ اه اب ا ی ن اهدرادناتسا هب
دوجو دنروآ
(
ILO, 2004
) زا.
ا ی ن ور
، نامزاس ی هدشدا هب روظنم عسوت ة شزومآ اه ی مسر ی رفآراک ین ی لدم اه ی
شزومآ ی زا هلمج
1SIYB 2KABو هئارا هداد تسا لدم.
SIYB
س ی متس ی لماش هتسب اه ی شزومآ ی
طبترم ب ا مه و داوم شزومآ ی تشپ ی ناب ارب ی رفآراک ی نان هب روظنم هار زادنا ی و دشر بسک ناشراکو
تسا هک رد ب ی ش زا س ی روشک رد لاح ارجا تس . لدم شزومآ هکKAB
نامزاس ناهج ی راک نآ
ار اب راکمه ی رم زک شزومآ ب ی ن للملا ی روت ی ن ا ی لات یا حارط ی رک هد تسا
، ی ک ی زا قفوم رت ی ن
لدم اه ی شزومآ مسر
ی رفآراک ین ی اب فده عسوت ة تراهم اه ی رفآراک ین ی و لاغتشا ذپ ی ر ی
گارف ی نار هتخانش م ی دوش . ا ی ن لدم نونکات رد 26 روشک ناهج موب ی زاس ی هدش تسا و ارجا
م ی دوش ( نامزاس شزومآ نف
ی و هفرح ا ی
،روشک 1311 ).
رد ا ی ن لدم
، شزومآ اه ی مسر ی
رفآراک ین ی اب ور ی درک ی ود وس ی ه و لاعف هئارا م ی دوش و رد نآ هب صخاش اه ی فلتخم ی دننام
ناتسا دراد شزومآ ی
، شور ردت ی
،س اناوت یی اه ی سردم ا ن
، توعد زا رفآراک ی
،نان هاگراک اه و
امزآ ی هاگش اه ی دوجوم و تاناکما کمک
شزومآ ی هجوت م ی دوش (
Valerio et al., 2014
).
اتن ی ج
شهوژپ اه ی قاتشم و ناراکمه (
2011 ) رب انبم ی ا ی ن لدم ب ر هدافتسا زا نکت ی ک اه ی دج ی د
شزومآ رفآراک ین ی هب روظنم ی گدا ی ر ی کرتشم ب ی ن برم ی و رف ا گ ی ر کأت ی د دراد . اب هب گراک ی ر ی ا ی ن
نکت ی ک اه
، گارف ی ر ادتبا هافم ی م رفآراک ین ی ار ساسحا م ی دنک و سپس
ًلاماک نآ ار هبرجت م ی دنک .
ی هتفا اه ی قحت ی ق تسارآ ی و ناراکمه ( 1393 ) ناشن م ی دهد شزومآ رفآراک ین ی هب شور توعد زا
ارنخس ن نامهم ن ی ز زا رط ی ق ثأت ی ر رب غتم ی اهر ی بولطم ی ت صخش ی
، روابدوخ ی و رواب عمج ی بجوم
اقترا ی دصق رفآراک ین ی رد گارف ی نار م ی دوش . رد ا ی ن شهوژپ
، هب لدم هبKAB
ناونع لدم انبم
ارب ی عت یی ن صخاش اه ی لمع ی تا ی شزومآ مسر ی رفآراک ین ی هجوت هدش تسا .
1. Start and Improve Your Business 2. Know About Business
2 . تراهم اه ی رفآراک ی ن ی
ی ک ی زا مهم رت ی ن لاد ی ل تسکش رفآراک ی نان
، نتشادن تراهم اه ی دروم ن ی زا ارب ی هب رمث ندناسر
لاعف ی ت اه تس . زا ا ی ن ور
، شزومآ تراهم
اه ی رفآراک ین ی ارب ی زاغآ و موادت لاعف ی ت اه ی
رفآراک ی هنان رما ی رورض ی هب رظن م ی دسر . فده گارف ی نار زا تکرش رد هرود اه ی شزومآ ی
،
عون تراهم اه ی صصخت ی دروم ن ی زا نانآ ار صخشم م ی نک د (
Turker & Selcuk, 2009
).
رب انبم ی لدم
،KAB
م تراه اه ی دوجوم رد لصفرس شزومآ
مسر ی رفآراک ین ی هب هس
شخب سقت ی م م ی وش د ( نامزاس شزومآ نف ی و هفرح ا ی روشک
، 1311 :)
فلا ) تراهم اه ی دروم ن ی زا لبق زا سأت ی س : لبق زا سأت ی س درف رفآراک ی ن اب ی د تراهم اه ی
ای هد زادرپ ی و خشت ی ص تصرف ار گارف ی در و گنوگچ ی هت ی ة حرط جوت ی ه ی ارب ی عورش ی ک
بسک راکو
، ش ی ةو ماجنا نداد اهراک ی هورگ ی
، وحن ة هدافتسا زا تراهم اه ی طابترا ی و
نکت ی ک اه ی لح هلئسم ار ب ی دزوما و هب ناوق ی ن طوبرم هب بسک و راک هاگآ دشاب .
ب ) تراهم اه ی دروم ن ی زا رد نامز سأت ی س : رفآراک ی ن رد نامز سأت ی س اب ی د تراهم و شناد
مومع ی ةرابرد لحت ی ل حم ی ط اه ی داصتقا ی
، سانشرازاب ی
و رازاب ی با ی
، پرس تسر ی
، روما لام ی و
دم ی ر ی ت نانکراک هتشاد
دشاب .
ج ) تراهم اه ی دروم ن ی زا سپ زا سأت ی س : زا هلمج تراهم اه ی دروم ن ی زا رفآراک ی ن دعب زا
سأت ی س تکرش انشآ یی اب ةخرچ رمع بسک اهراکو
، دم ی ر ی ت
،شناد دم ی ر ی ت قحت ی ق و هعسوت
،
هب گراک ی ر ی وآون ر ی رد ارف ی دن و لوصحم
، تباقر ذپ ی ر ی
، ظفح و ازفا ی ش مهس رازاب و ...
تسا .
ضرف ی ة لوا شهوژپ : شزومآ اه ی مسر ی رفآراک ین ی رب بسک تراهم اه ی رفآراک ین ی ثأت ی ر
م تبث و نعم ی راد ی دراد .
1 . دصق رفآراک ی هنان
هزادنا گ ی ر ی دصق رفآراک ی هنان و اسانش یی لماوع رثؤم رب نآ هب ناونع ی ک ی زا لماوع عت یی ن هدننک
رد زورب دپ ی ةد رفآراک ین ی
، پی ش ب ین ی قد ی ق رت ی زا لامتحا عوقو نآ ار مهارف م ی دروآ ( دارم ی و
کمه
،نارا 1399 .) لدم اه ی ددعتم ی رد مز ی ةن ا ی داج دصق رفآراک ی هنان هئارا هدش تسا هک زا نآ
هلمج م ی ناوت هب دراوم ز ی ر هراشا رک د :
فلا ) لدم ور ی داد رفآراک ی نان ة پاش ی ور ( 1919 ):
قبط نیا لدم داجیا بسک راکو دادخر ی
یقلت یم دوش ک ه رد لماعت نیب ا
،تاراکتب ییاناوت
،اه
،تیریدم یراتخمدوخ
یبسن و کسیر
رارق دراد . رد نیا لدم
، زاغآ بسک راکو درف هب هس لماع یگتسب دراد تیبولطم:
کرد
،هدش
لیامت هب
،تیلاعف ناکما یریذپ کرد هدش .
ب ) روئت ی راتفر همانرب ر ی ز ی هدش : نزجآ رد لاس 1991 ا ی ن روئت ی ار هئارا داد . ساسارب ا ی ن
روئت ی ره راتفر ی هب رادقم صاخ ی همانرب ر ی ز ی ن ی زا دراد هک م ی ناوت نآ ار زا رط ی ق دصق پ ی ش بی ن ی
درک . هب کمک ا ی ن روئت ی و زا رط ی ق علاطم ة دصق درف ارب ی هار زادنا ی ی ک بسک راکو م ی ناوت
پی ش بی ن ی رک د هک درف اهنرد ی ت ا ی ن راک ار ماجنا م ی دهد ی ا خ ی ر (
Ajzen, 1991
.)
ج ) لدم تهج گ ی ر ی شرگن رفآراک ی هنان : نوسنیبار ( ناراکمه و1
1991 ) نیا لدم ار هئارا
دنداد . رد نیا لدم
، شرگن نیرفآراک زا
دعب یگژیو یاه ییایفارغج و
یتیصخش یسررب
یم دوش . نینچمه
، نیا شرگن زا قیرط راهچ رایعم
،تیقفوم
،یروابدوخ لرتنک
یدرف و
یروآون و هس عون شنکاو اع
،یفط یتخانش و یراتفر شیپ ینیب یم دوش
.
د ) لدم لماوع داصتقا ی ناور تخانش ی : نوسدیوید (
1995 ) نیا لدم ار حرطم درک . قبط نیا
لدم
، دصق زا ود لماع شن ئ ت یم دریگ : شرگن یاه یمومع لماش لیامت هب
،رییغت تباقر ذپ یری
،
لیامت هب
،لوپ قیفوت یبلط و تردق و شرگن یاه هنیمز یا لماش تخادرپ
،اه تکراشم یاه
یعامتجا و
تراهم .
رد شهوژپ رضاح
، زا لدم نزجآ هب ناونع لدم انبم ارب ی سررب ی لماوع ثأت ی راذگر رب ا ی داج
دصق رفآراک ی هنان هدافتسا هدش تسا . ساسارب ا ی ن روئت ی ره راتفر ی هب رادقم صاخ ی همانرب ر ی ز ی
نی زا دراد هک م ی ناوت نآ ار زا رط ی ق دصق پ ی ش بی ن ی درک (
Engle et al., 2012
.) دب ی ن ترت ی ب
،
م ی ناوت هب کمک ا ی ن روئت ی و زا رط ی ق علاطم ة دصق درف ارب ی هار زادنا ی ی ک بسک راکو
صخشم درک
و ی اهنرد ی ت ا ی ن راک ار ماجنا م ی دهد ی ا خ ی ر (
Packham et al., 2010
.) زا ا ی ن ور
،
راک رفآ ین ی عون ی راتفر همانرب ر ی ز ی هدش هب روظنم سر ی ند هب فده بوسحم م ی دوش (
Autio &
Acs, 2010
.)
1. Rabinson
ةیضرف مود شهوژپ : بسک تراهم یاه ینیرفآراک رب
داجیا دصق هنانیرفآراک ثأت
ری تبثم و
نعم ی یراد دراد .
ةیضرف موس شهوژپ : ریغتم تراهم یاه ینیرفآراک ةطبار
نیب شزومآ مسر ی ینیرفآراک و
دصق هنانیرفآراک ار
یجنایم یرگ یم دنک .
1 . هجوت هب و ی گژ ی اه ی صخش ی ت ی رفآراک ی نان ه و شرورپ نآ
رد گارف ی نار
اتن ی ج قحت ی تاق پ ی ش ی ن رب باستکا ی ندوب ب ی رتش و ی گژ ی اه ی صخش یت ی ک رفآرا ی نان کأت ی د دراد
(
Schwarz et al., 2009
.) زا لمج ة ا ی ن و ی گژ ی اه م ی ناوت هب روآون ی
، قلاخ ی
،ت لمحت
،ماهبا
تخس شوک ی
، هرطاخم ذپ ی ر ی و لرتنکدوخ ی
هراشا رک د (
Autio, 2010; Sondari, 2013
.) فده
زا حارط ی و همانرب ر ی ز ی شزومآ اه ی مسر ی رفآراک ین ی
، برت ی ت دارفا ی اب هبدامتعا سفن لااب
،
،روآون
،قلاخ ا ی هد زادرپ و تصرف سانش تسا ات امت ی ل ب ی رتش ی ارب ی هار زادنا ی بسک اهراکو ی
لقتسم هتشاد دنشاب . ا ی ن دارفا پ ی ماگش رد ماجنا نداد لاعف ی ت اه
، وجارجام
، روسج
، رکتبم
،
تصرف بلط و فوت ی ق بلط دنتسه
، هب لح تلاکشم امت
ی ل دنراد و زا راک رد عضو ی ت مدع
عطق ی ت تذل م ی دنرب (
Gibb, 1987
).
ضرف ی ة مراهچ شهوژپ : و ی گژ ی اه ی صخش یت ی رفآراک ی هنان رب هطبار ب ی ن تراهم اه ی
رفآراک ین ی و دصق رفآراک ی هنان رثا دعت یل رگ ی راد د .
1 . گنا ی ز ة رفآراک ی هنان
ی ک ی زا فادها مهم رد ورت ی ج و شزومآ رفآراک
ین ی ا ی داج گنا ی ز ة مزلا ارب ی ماجنا نداد
لاعف ی ت اه ی رفآراک ی هنان تسا ات م ی ل و تبغر فاک ی ارب ی عورش ی ک بسک راکو دج ی د رد
گارف ی نار ا ی داج دوش (
Karhunen et al., 2008
.) گنا ی ز ة رفآراک ی هنان مجت ی ع ساسحا تبثم رد
رفآراک ی نان تسا هک هب پ ی ندوم ارف ی دن رفآراک ین ی و قلخ تورث زا رط ی ق ا ی داج بسک راکو ی ا
ئارا ة لوصحم ی ا تمدخ ون ی ن رجنم م ی دوش . ارف ی ( 1993 ) هس لماع ار رد گنا ی ةز رفآراک ی ن
ارب ی سأت ی س ش تکر ی اپون خد ی ل م ی دناد : غتم ی اهر ی پ ی ش ی
،هن غتم ی اهر ی رست ی ع هدننک و غتم ی اهر ی
ناوت شخب . ره هس هورگ زا ا ی ن غتم ی اهر هب ناونع ن ی ور ی گنا ی شز ی رد مصت ی م گ ی ر ی رفآراک ی ن
تلاخد دنراد روپدمحا(
راد ی نا ی
، 1311 .) ا گن ی ز ة رفآراک ی هنان بجوم تشا ی قا رب ا ی ماجنا نداد
لاعف ی ت اه ی رفآراک ی هنان م ی دوش . تشا ی قا زا هس رظن لباق سررب ی تسا : ا تش ی قا ارب ی عادبا
، تشا ی قا
ارب ی سأت ی س و تشا ی قا ارب ی هعسوت . رد ا ی ن م ی نا
، تشا ی قا ارب ی سأت ی س بسک راکو ب ی رتش رد ب ی ن
ک رفآرا ی ان ن دوهشم تسا (
Cardon et al., 2009
).
مهم رت ی ن لماوع رثؤم رب ا ی داج گنا ی ةز
رفآراک ی هنان ترابع دنا زا (
Acs & Terjesen, 2013
):
فلا ) فوت ی ق بلط ی : ن ی زا هب دوخ افوکش یی و بسک قفوم ی ت ی ک ی زا مهم رت ی ن لماوع
ثأت ی راذگر رب زاغآ لاعف ی ت اه ی رفآراک ی هنان تسا هک گنا ی ز ة مزلا ار ارب ی ققحم ندرک مشچ زادنا
رفآراک ی ن مهارف م ی نک د .
ب ) للاقتسا بلط ی : ن ی زا هب للاقتسا ار م ی ناوت اب تارابع ی ظن ی ر « نتشاد لرتنک رب تشونرس
وخ ی ش
» رعت ی ف درک . للاقتسا بلط ی ی ک ی زا و ی گژ ی اه ی زراب رفآراک ی نان تسا . ا ی ن سح
للاقتسا بلط ی رفآراک ی نان تسا هک رد نانآ گنا ی ةز مزلا ارب ی ور ی ورا یی اب تلاکشم ا
ی داج
م ی دنک .
ج ) بسک عقوم ی ت داصتقا ی : بسک دمآرد اهنت فده رفآراک ی نان ن ی تس
، اما هب تسد ندروآ
تورث عم ی را ی ارب ی خشت ی ص م ی ز نا قفوم ی ت نانآ قلت ی م ی دوش . زا ا ی ن ور
، م ی ناوت نآ ار ی ک ی
زا لماوع ا ی داج گنا ی هز ارب ی ماجنا نداد لاعف ی ت اه ی رفآراک ی هنان درمشرب .
د ) بسک عقوم ی ت عامتجا ی : رفآراک ی نان هب ماجنا نداد لاعف ی ت اه ی عامتجا ی ارب ی دوبهب
اهدرد ی رشب هقلاع م دن دن هک ا ی ن رما بجوم هب تسد ندروآ اج ی هاگ بسانم عامتجا ی ارب ی نآ اه
م ی وش د . تنرد ی
،هج م ی ناوت نآ ار لماع ی گنا ی شز ی تسناد .
ضرف ی ة مجنپ شهوژپ : گنا ی ز ة رفآراک ی نان ه رب طبار ة ب ی ن تراهم اه ی رفآراک ین ی و دصق
رفآراک ین ی رثا ت دع یل رگ ی دراد .
اب هجوت هب پ ی ش ی ةن عوضوم و رب اپ ی ة لدم هعسوت ی تفا ة بوچراچ KAB
موهفم ی قحت ی ق رد
لکش 1 هئارا م ی دوش .
شور قحت ی ق
شهوژپ رضاح زا رظن فده دربراک ی و زا رظن شور صوت ی ف ی - پ ی ام ی ش ی .تسا ماج ةع رامآ ی ا ی ن
پ
،شهوژ لماش
965 زا رفن گارف ی نار شزومآ اه ی مسر ی رفآراک ین ی و گدامآ ی لغش ی رد
هاگشزومآ اه
ی دازآ نف ی و هفرح ا ی ناسارخ لامش ی م ی دوش هک شزومآ اه ی روکذم ار رد لاس 1393
هدنارذگ دنا . اب هدافتسا زا شور هنومن گ ی ر ی
،نارکوک رد
حطس اطخ ی 05 / 0 و هب شور هنومن گ ی ر ی
فداصت ی هداس
، 210 رفن زا برم ی نا و گارف ی نار هرود اه ی روکذم ارب ی نومن ة قحت ی ق باختنا دندش .
( 1 )
N Z P P
n N Z P P
2
2 2
2 1
1 2 1
2
2 2
465 1 / 96 0 / 5 0 / 5 0 /05 465 -1 1 / 96 0 / 5 0 / 5 210
ای داج دصق رفآراک ی هنان
نتشاد فده اه ی هفرح ا
ی راکوبسکیزادناهار شلات هنادجم ارب ی هار زادنا ی
بسک و راکاربیعس ی هار زادنا ی بسک و راک
بسک عقوم ی ت عامتجا
ی یبلطقیفوت للاقتسا بلط ییعقومبسک ت
داصتقا ی
گنا ی ةز
رفآراک ی هنان
لکش 1 . لدم موهفم ی قحت ی ق
قلاخ ی تزکرم لرتنک نورد
ی یشوکتخس لمحت با ماهذپیرطاخم ی
ر
ی یروآون
و ی گژ ی اه ی
صخش یت ی
رفآراک ی هنان
تراهم اه ی رفآراک ی هنان
لح هلئسم
لحت ی ل حم ی
ط صیخشت تصرفراکوبسکحرط تراهم طابترا ییراداویلام شزومآ
مسر ی رفآراک ی ن ی
درادناتسا شزومآ ی سیردتشور
اناوت یی اه ی ناسردم
آراک زا توعد رف
ی
نانیامزآ و اههاگراک هاگششزومآکمکتاناکما ی
ارب ی روآدرگ ی هداد اه نتبم ی رب انبم لدم ی همانشسرپ زاKAB
اه ی رگرب درادناتسا هتف
شهوژپ زا اه
ی
هلمجزا ناققحم سلزتاو
و ناراکمه ( 2009 ) رد مز ی ةن صخاش اه ی مسر شزومآ ی
رفآراک ین ی و
تراهم اه ی رفآراک ین ی لاؤس هدزاود
، لی نان و نچ ( 2009 ) رد مز ی ةن ا ی داج دصق رفآراک ین ی لاؤس تشه
،
تی زنوم ( 1911 مز رد ) ی ةن و ی گژ ی اه ی صخش یت ی رفآراک ی هنان رت و سآ و لاؤس هد نسج
( 2013 مز رد ) ی ةن
گنا ی ةز رفآراک ی هنان ط اب لاؤس جنپ ی
ف هجرد جنپ ا ی ل ی ترک زا خ یل ی ز ی دا ات خ یل ی مک سا .دش هدافت رد
زجت ةلحرم هی
لحت و لی سفت و ری هداد ارف زا اه دنی لدم زاس ی تلاداعم یراتخاس اب
ور درکی تاعبرم لقادح
جوز ی مرن کمک هب رازفا
SmartPLS2
هدافتسا زارب و دش هزادنا حطس هس رد لدم ش گ
،یری یراتخاس و
یلک یسررب دش هب . مطا روظنم ی
نان ی نتفا اتن تحص و تقد زا ی
ج قحت ی
،ق و ی گژ ی اه ی نف ی ود رد همانشسرپ
اور شخب یی
اپ و یا یی اب هدافتسا زا عم ی اهرا ی فلتخم زرا ی با ی دش . ارب ی شجنس اپ یا یی و زرا ی با ی اپ ی راد ی
نورد ی راگزاس(
ی نورد ی زادنا لدم ه
گ ی ر ی ) زا عم ی اهرا ی افلآ ی خابنورک و اپ یا یی کرت یب
1ی .دش هدافتسا
نامه هنوگ هک لودج رد 1
م هدهاشم ی
،دوش داقم ی ر ارب روکذم ی
هزاس اه ی زا رتلااب ،لدم 1
/ 0 ؛تسا
اربانب ی
،ن هزادنا لدم گ
ی ر ی اپ یا یی ( دراد ار مزلا
Nunnally,1978; Cronbach, 1951
.) هولاع
،نیارب نیگنایم
یراو سنا جارختسا هدش ( )AVE
ارب2
ی یمامت هزاس اه ی قیقحت رتلااب زا 5 / 0
؛تسا
،نیاربانب ییاور ارگمه
یارب یمامت هزاس اه دروم دییأت تسا .
لودج 1 اهرتماراپ . ی رامآ ی جورخ ی مرن رازفا PLS ریداقم
یکارتشا
رایعم گنس ر ی
3هز
نیگنایم سنایراو
ییایاپ یبیکرت
بیرض یلک نییعت
یافلآ ورک
خابن اههزاس
649 /
0 969/0 919/0 691/0 - 696/0 هنانیرفآراک یتیصخش یاهیگژیو 660
/
0 747/0 969/0 646/0 - 669/0 هنانیرفآراک ةزیگنا 679
/
0 491/0 994/0 639/0 914/0 641/0 هنانیرفآراک دصق 661
/
0 664/0 976/0 699/0 - 676/0 ینیرفآراک یمسر شزومآ 669
/
0 709/0 997/0 669/0 710/0 640/0 ینیرفآراک تراهم
- - 396/16 097/1 - 666/0 اهیگژیو*تراهم
- - 043/17 041/1 - 666/0 هنانیرفآراک ةزیگنا *تراهم
1. Composite Reliability(CR) 2. Average Variance Extracted 3. Stone-Geisser criterion
نامه هنوگ لودج رد هک 2
یم هدهاشم
،دوش رذج سنایراو نیگنایم جارختسا
هدش یارب
یمامت هزاس اه قیقحت ی رد
هسیاقم اب یگتسبمه هزاس
اه اب ریاس هزاس اه ی دوجوم رد لدم قیقحت
؛تسلااب ییاور ،نیاربانب
یارگاو هزاس اه ی قیقحت دییأت م ی ( دوش
Fornell & Larcker, 1981
.)
لودج 9 رکلا و لنروف شور هب ارگاو ییاور شجنس سیرتام .
صخاش دصق
رفآراک هنانی شزومآ
یمسر ینیرفآراک تراهم
یاه نیرفآراک ی
هنانیرفآراک دصق 791
/ 0 -
-
شزومآ یمسر ینیرفآراک 366
/ 0 693
/ 0 -
تراهم اه ینیرفآراک ی 399
/ 0 649
/ 0 747
/ 0
ی هتفا اه
1 تیعمج فیصوت . هنومن یتخانش
لودج رد قیقحت یاه 3
زا کیره .دصرد و یناوارف اب هارمه
لودج رد تاقبط 3
یم هداد ناشن .دوش
لودج 3 . فیصوت تیعمج یتخانش
ریغتم حوطس
یناوارف دصرد
ریغتم حوطس
یناوارف دصرد
تیسنج درم
199 97
% ةقباس راک 3 ات 9 لاس 70
39
%
نز 69
43
% 9
ات 10 لاس 111 90
%
عمج 990
10 لاس هب لااب 96 16
%
نس 90
ات 30 لاس 140
94
% تلایصحت ملپید
99 11
%
31 ات 40 لاس 44
90
% قوف
ملپید 99
99
%
41 هب لااب 99
19
% سناسیل
194 99
%
عمج 990
قوف سناسیل 19
6
%
2 . صوت ی ف صخاش اه ی شهوژپ : نامه هنوگ هک رد لکش 2 هدهاشم م ی وش د
، اهراب ی لماع ی
ره ی ک زا صخاش اه ی لدم هزادنا گ ی ر ی رد مامت ی هزاس اه رتلااب زا 9 / 0 تسا هک ناشن ةدنهد اپ یا یی
لدم هزادنا گ ی ر ی تسا (
Henseler & Chin, 2010
.) نامه هنوگ هک رد لکش 2 هدهاشم م ی دوش
،
ارض ی ب رادانعم ی - هک رد زتنارپ د جر هدش دنا - رد مامت سم ی اهر ب ی رتش زا 96 / 1 تسا و تنرد ی هج
م ی ناوت اب حطس مطا ی نان 95 / 0 رادانعم ندوب مامت صخاش اه و طباور م ی نا غتم ی اهر ار أت یی د رک د .
3 . نومزآ ضرف ی ه اه و لدم قحت ی ق : داقم ی ر تبثم ب ی ن هزاس ا ی لکش 2 ناشن دنهد ة ثأت ی ر بثم ت
غتم ی اهر ی لقتسم رب غتم ی اهر ی هتسباو تسا . داقم ی ر رتلااب زا 33 / 0 ارب ی رض ی ب عت یی
1ن ناشن زا
ثأت ی ر طسوتم نینچمه .دراد داقم
ی ر رتلااب زا 61 / 0 ؤم ی د ثأت ی ر وق ی غتم ی اهر ی نورب از رب ور ی
غتم ی اهر ی نرود از یم .دشاب
(Henseler et al., 2009)
.
1. R Square(R2)
تراهم اه ی ینیرفآراک یمسر شزومآ
ینیرفآراک
لکش 9 داقم رادومن . ری
ةرامآ اهراب وt ی لماع ی جورخ ی مرن رازفا
PLS
هنانیرفآراک دصق 000
/ 0 درادناتسا
یشزومآ شور سیردت
ییاناوت یاه
سردم ا ن زا توعد نانیرفآراک
هاگراک اه و
امزآ ی هاگش اه
تاناکما کمک یشزومآ
010 / 0 لح
هلئسم لیلحت طیحم صیخشت
تصرف حرط
بسک و راک
یرادا تراهم یلام تراهم
ا یطابتر
416 / 0
تیقلاخ
000 / 0
ینورد لرتنک زکرم تخس یشوک
ت ح لم ماهبا
هرطاخم یریذپ
یروآون
نتشاد فده اه ی
هفرح یا
هار یزادنا
بسک و راک هنادجم شلات
هار یارب یزادنا
یارب یعس هار بسک یزادنا
و راک تیعقوم
یعامتجا قیفوت یبلط
للاقتسا یبلط
تیعقوم یداصتقا
000 / 0
000 / 0
000 / 0
858 / _0 ( 163 / 22 )
646 / _0 ( 351 / 36 )
814 / _0 ( 615 / 20 )
862 / _0 ( 115 / 22 )
666 / _0 ( 011 / 38 )
856 / _0 ( 013 / 22 )
626 / _0 ( 506 / 32 )
616 / _0 ( 211 / 36 )
814 / _0 ( 625 / 23 )
806 / _0 ( 103 / 38 )
661 / _0 ( 616 / 38 )
621 / _0 ( 551 / 36 )
841 / _0 ( 521 / 5 )
602 / _0 ( 320 / 32 )
631 / _0 ( 680 / 8 )
828 / _0 ( 636 / 32 )
800 / _0 ( 404 / 30 )
805 / _0 ( 431 / 30 )
855 / _0 ( 216 / 34 )
663 / _0 ( 306 / 33 )
602 / _0 ( 306 / 1 )
650 / _0 ( 186 / 33 610 )
/ _0 ( 268 / 31 )
834 / _0 ( 488 / 34 )
660 / _0 ( 424 / 32 )
680 / _0 ( 362 / 30 )
842 / _0 ( 863 / 26
) )2/215 (_0/411
زیگنا *ینیرفآراک تراهم ة
هنانیرفآراک
زیگنا ة هنانیرفآراک
تراهم * وی گژ ی اه یتیصخش ی وی
گژ ی اه ی یتیصخش
هنانیرفآراک
442 / _2 ( 613 / 2 )
101 / _3 ( 251 / 2 )
اب هجوت هب داقم ی ر دوجوم رد لودج 1 م ی گنا ی ن (
R2
) ب ار ی غتم ی اهر ی نونکم شزومآ مسر ی
رفآراک ین ی و تراهم اه ی رفآراک ین ی 66 / 0 وب د
؛ اربانب ی
،ن غتم ی اهر ی نونکم نورب از ثأت ی ر وق ی رب
غتم ی اهر ی نونکم نورد از دنراد . ارب ی سررب ی تردق پ ی ش بی ن ی گدننک ی لدم ن ی ز زا عم ی را
گنس ر ی هز هدافتسا دش . اب هجوت هب داقم ی ر دوجوم رد نوتس عم ی را گنس ر ی ز ة دج لو 1 و
رتلااب ندوب ا ی ن داقم ی ر زا رادقم انبم ی 35 / 0 م ی ناوت تن ی هج تفرگ تردق پ ی ش بی ن ی لدم سب ی را
وق ی تسا (
Stone, 1974; Geisser, 1974
).
هب روظنم سررب ی شقن م ی جنا ی رگ ی بسک
تراهم اه ی رفآراک ین ی رد ةطبار م ی نا شزومآ مسر ی رفآراک ین ی و ا ی داج دصق رفآراک ی هنان رد
گارف ی نار زا نومزآ لبوس هدافتسا دش . رادقم 196 / 2 هب تسد هدمآ رد ا ی ن نومزآ هک زا رادقم
انبم ی 96 / 1 ب ی رتش تسا
، ناشن دنهد ة شقن م ی جنا ی ارب ی ةزاس تراهم اه ی رفآراک ین ی تسا
( رواد ی و اضر
،هداز 1392 ).
ساسارب اتن ی ج
، شزارب لدم هئارا هدش رد ود شخب هزادنا گ ی ر ی و
هزاس أت یی د م ی دوش . زا ا ی ن ور
، شزارب لک ی لدم هب کمک عم ی را ن ی وک یی شزارب ( )GoF 1
ناکما ذپ ی ر تسا . هس رادقم 1 / 0
، 25 / 0 و 36 / 0 داقم ی ر عض ی
،ف طسوتم و وق ی ارب ی فرعمGoF
ی
هدش تسا (
Wetzels et al., 2009
).
اب هجوت هب لوصح رادقم 102 / 0 ارب ی قبطGoF
لومرف 2
م ی ناوت تفگ شزارب لک ی لدم پ ژ شهو سب ی را بسانم و دروم أت یی د تسا .
( 2 ) GoF Avg(communalities) Avg(R ) 2 0/ 972585 0/ 662824 0/ 802297
نامه هنوگ هک ب ی نا دش اپ یا ی ی و اور یی لدم رد شخب اه ی هزادنا گ ی ر ی
، هزاس و لک أت یی د دش .
زا ا ی ن ور
، اتن ی ج شهوژپ رابتعا و لباق ی ت معت ی م دراد . داقم ی ر تبثم ب ی ن هزاس ا ی رد لکش 2
ناشن ةدنهد ثأت ی ر تبثم شزومآ اه ی رفآراک ین ی رب قترا ا ی حطس تراهم اه ی رفآراک ی هنان تسا . اب
هجوت هب ا ی ن داقم ی ر
، شزومآ غ ی مسرر ی رفآراک ین ی هتسناوت تسا هب م ی ناز 19 دصرد رد اقترا ی
تراهم اه ی رفآراک ین ی رد گارف ی نار ثأت ی ر تبثم هتشاد دشاب . زا ا ی ن ور
، اب هجوت هب رادانعم ندوب
رامآ ة طبار t
ة روکذم
، ف ضر ی ة لوا أت یی د م ی وش د . نچمه ی ن
، گارف ی ر ی تراهم اه ی رفآراک ین ی هب
می ناز 93 دصرد رب ا ی داج دصق رفآراک ی هنان رد گارف ی نار ثأت ی ر تبثم دراد و اب هجوت هب
رادانعم ندوب رامآ ة طبار t
ة روکذم
، ضرف ی ة مود أت یی د م ی ش و د . اب دانتسا هب رادانعم ندوب رامآ ة
t
1. Goodness of Fit
