1
شوه و یناجیه شوه هلیسوب نازومآ شناد )یفنم و تبثم(یلیصحت تاناجیه ینیب شیپ نیدلاو یونعم
نیرز یدبع بارهس ینایک اضر دمحا ،1
ناوخا اسهم ،2 3
هدیکچ نینچمه و نادنزرف )یفنم و تبثم(یلیصحت یاهناجیه اب نیدلاو یونعم شوه و یناجیه شوه نیب هطبار یسررب فده اب قیقحت نیا سررب نازومآ شناد هعماج زا فادها نیا هب ندیسر تهج .تفرگ تروص نادنزرف یلیصحت یاهناجیه ینیب شیپ رد اهنآ ییاناوت ی
دادعت هب یا هنومن هورگ ،اهنآ نیدلاو و میرک طابر ناتسرهش یبرجت مود هیاپ رتخد هداس یفداصت یریگ هنومن شور هب و رفن200
دب(یونعم شوه یاه همانشسرپ و باختنا 1389،عی
(تاش یناجیه شوه و ) و نازومآ شناد نیدلاو زا یکی یور رب )1988
(نارکپ یلیصحت ناجیه همانشسرپ زا هدافتسا اب و هدش یروآ عمج اه هداد تیاهن رد .دمآ رد ارجا هب نازومآ شناد یور رب )2005
رازفا مرن 22 شخب ود ردspss
-1 رایعم فارحنا و نیگنایم هبساحم( اه هداد فیصوت )فنوریمسا فارگوملاک نومزآ،
-2 لیلحت
تراهم هفلوم داد ناشن جیاتن .تفرگ رارق یرامآ لیلحت و هیزجت دروم )نویسرگر لیلحت و نوسریپ یگتسبمه بیرض( اه هداد ییاهنت هب هفلوم نیا و هتشاد یرادانعم و تبثم هطبار یلیصحت یاهناجیه اب نیدلاو یعامتجا /7
ب طوبرم تارییغت زا دصرد 7 ناجیه ه
یاهریغتم رد هک دوب نیا رگنایب جیاتن نینچمه .دراد یشیازفا شقن یلیصحت یاهناجیه رد و هدرک ینیب شیپ ار نادنزرف یلیصحت و دنا هتشاد یرادانعم و تبثم هطبار یلیصحت تاناجیه اب قشع و یهاگآدوخ و یقلاخا یایاجس ،یلک رکفت یاه هفلوم یونعم شوه ویسرگر هلداعم ساسا رب رد نیدلاو تلاکشم اب هلباقم ریغتم و یشیازفا شقن نیدلاو یلک رکفت ریغتم تفگ ناوت یم هدمآ تسدب ن
هک نازومآ شناد یلیصحت تیقفوم تهج هک درک یریگ هجیتن نینچ ناوت یم .تسا هتشاد یشهاک شقن نادنزرف یلیصحت تاناجیه عم شوه هب یتسیاب دراد یمهم رایسب شقن ناش یلیصحت تاناجیه .تشاد هجوت نیدلاو یناجیه شوه و یون
اه هژاو دیلک یلیصحت ناجیه ،یونعم شوه ،یناجیه شوه :
لووسم هدنسیون ؛مق هاگشناد ،یتیبرت مولع هورگ رایداتسا1
[email protected] Email:
یلیبدرا ققحم هاگشناد ،یتیبرت مولع هورگ رایداتسا2
یتیبرت یسانشناور دشرا یسانشراک3
2
همدقم یونعم شوه ار دشر حوطس نیرتلااب هک تسا هلأسم لح راتفر و یراگزاس یعون هدنرادربرد ،شوه دیدج میهافم زا یکی ناونع هب1
یدرف نیب ،یناجیه ،یقلاخا ،یتخانش فلتخم یاه هطیح رد و فارطا یاه هدیدپ اب یگنهامه تهج رد ار درف و دوش یم لماش ...و
یم اهدادیور و براجت همه و یگدنز دروم رد یلک یدید درف هب شوه نیا .دیامن یم یرای ینوریب و ینورد یگچراپکی هب یبایتسد و تخانش ،هتخادرپ دوخ براجت ددجم ریسفت و یدنب بوچراچ هب دزاس یم رداق ار وا و دهد یرابغ(دشخب قمع ار شیوخ تفرعم
،ناراکمه و بانب .)1387
ظفح اب درخ و لقع و ینابرهم و یزوسلد اب هارمه ندرک راتفر یارب ییاناوت ناونع هب یونعم شوه
،ناگو( دشاب یم طیارش هب هجوت نودب ینوریب و ینورد شمارآ )2003
یناجیه شوه هنماد تسرد نایب و میظنت ،یهاگآ ی هدنرادربرد 2
،ناسکآ( تسا تاناجیه زا یا .)2009
لماش یناجیه شوه
و ناجیه ییاسانش ییاناوت و دنک لیهست ار رکف هک یتاساسحا هب یبایتسد ییاناوت ،تاناجیه نایب و یبایزرا ،قیقد تفایرد ییاناوت
،یولاس و ریام(ینلاقع دشر روظنم هب تاناجیه میظنت )2004
(نارکپ . یریگدای هژیو یاه ناجیه )2006
تفرشیپ و شزومآ ،
ناونع اب و ییاسانش ار یلیصحت
« یلیصحت ناجیه »3
جیاتن ای یلیصحت یاه تیلاعف هب میقتسم روط هب یلیصحت یاه ناجیه .درک یفرعم
تذل .دنوش یم یقلت یلیصحت یاه ناجیه زین لیصحت اب طبترم یاه تیلاعف هب هتسباو یاه ناجیه نیاربانب .دنا هدروخ هرگ ،یلیصحت ثعبنم زا ییاه هنومن ،راوشد فیلاکت زا یشان یاه تینابصع و اه یماکان و یسلاک یاه شزومآ زا یشان یگتسخ ،یریگدای زا
.تسا یلیصحت یاه تیلاعف اب طبترم یاه ناجیه و سلاک رد یراودیما ،تذل :زا دنترابع نارکپ رظن زا یلیصحت تبثم یاه ناجیه
نترابع یو رظن زا یلیصحت یفنم یاه ناجیه
،ناراکمه و لدکین( سلاک زا یگتسخ و تینابصع ،بارطضا :زا د .)1391
( زردناس و تنماگراپ یلمع تیعقوم و اه هنیمز رد یونعم عبانم و اه تیفرظ دربراک ناونع هب ار یونعم شوه هزاس شیادیپ )2009
ا دنهاوخب هک دنرب یم راک هب ار یونعم شوه ینامز دارفا ،یترابع هب .دریگ یم رظن رد یریگ میمصت یارب یونعم عبانم و اه تیفرظ ز
یارب یبوچراچ ار یونعم شوه یو .دننک هدافتسا هنازور لئاسم لح تهج رد شلات ای یدوجو تاعوضوم رد هشیدنا و مهم یاه دیامن یم فیرعت ،تسا تیونعم یقابطنا دربراک مزلتسم هک ییاه تیلباق و اه تراهم یهدنامزاس و صیخشت .
ردرف ،سدیرتپ (ماه نروف و نوسکی
هنومن کی یور رب هک ،یلیصحت درکلمع و یناجیه شوه هطبار نوماریپ یقیقحت رد )2006
ینس نیگنایم اب( هطسوتم نازومآ شناد زا یرفن650 /5
ییاناوت نیب هطبار دناوت یم یناجیه شوه هک دندیسر هجیتن نیا هب )لاس16
اب .دنک لیدعت ار یلیصحت تبثم درکلمع و یتخانش ایآ هک دوب تروص نیدب رضاح قیقحت یلصا لاوس ،هدش حرطم بلاطم هب هجوت
؟دراد ار نازومآ شناد )یفنم و تبثم( یلیصحت تاناجیه ینیب شیپ ییاناوت نیدلاو یونعم شوه و یناجیه شوه
شور
1Spiritual intelligence
2Emotional Intelligence
3Academic emotion
3
:شهوژپ حرط و عون خادرپ اهریغتم نیب طباور یسررب هب هکارچ دوب یگتسبمه عون زا رضاح شهوژپ
.تسا هت
هعماج هنومن شور و هنومن ،یرامآ ی :یریگ
عطقم یبرجت مود هیاپ رتخد نازومآ شناد هیلک ار رضاح قیقحت یرامآ هعماج
یلیصحت لاس رد هک دندوب هداد لیکشت اهنآ نیدلاو زین و میرک طابر ناتسرهش هطسوتم -94
نیا دادعت .دندرک یم لیصحت1393
رب غلاب نازومآ شناد رب رفن420
دادعت هب یا هنومن ،نازومآ شناد یرامآ هعماج زا و تسا هدش دروآ لودج بسح رب رفن200
یور لوا همانشسرپ ود هک دش ارجا قیقحت یاه همانشسرپ و دش باختنا هداس یفداصت یریگ هنومن ی هویش هب و ناگروم و یسجرک دش ارجا )نازومآ شناد( اهنآ نادنزرف یور موس همانشسرپ و نیدلاو .
ا شهوژپ رازب
همانشسرپ :یونعم شوه ی
لاس رد ناراکمه و عیدب طسوت سایقم نیا لماش هک تسا هدش هتخاس1389
رب و هدوب لاوس42
فیط ساسا همانشسرپ نیا .دوش یم یراذگ هرمن )مفلاخم لاماک ات مقفاوم لاماک(ترکیل یا هجرد5
.دنک یم یسررب ار لماع4
لماش لوا لماع نع تحت و هدام12
ناو
« یداقتعا دعب و یلک رکفت
» یاراد مود لماع ، ناونع اب و تسا هدام14
"
و هلباقم ییاناوت
تلاکشم اب لماعت
"
یاراد موس لماع ، ناونع تحت و هدام 9
"
یقلاخا یایاجس
"
یاراد مراهچ لماع و ناونع اب و هدام 7
"
هقلاع و یهاگآدوخ
"
همانشسرپ ییایاپ نییعت یارب .دنا هدش یدنب هتسد هدافتسا فیصنت و خابنورک یافلآ شور ود زا یونعم شوه
اب ربارب بیترت هب همانشسرپ لک یارب هک دوب هدش /85
و0 /78 .تسا همانشسرپ لوبق لباق ییایاپ رگنایب هک دوب0 نییعت یارب نینچمه
ادانعم تبثم هطبار هک دوب هدش هتسبمه کلام لاوس هرمن اب نآ هرمن هدش دای همانشسرپ رابتعا یم ناشن هک تشاد دوجو اهنآ نیب یر
،ناراکمه و یشخبادخ زا لقن( تسا هدوب رادروخرب مزلا رابتعا زا یونعم شوه همانشسرپ داد .)1393
همانشسرپ :تاش یناجیه شوه ی
ی همانشسرپ نیا لاس رد ناراکمه و تاش طسوت یلاوس33
تاش .تسا هدش هتخاس1998
اع لیلحت زا هدافتسا اب ناراکمه و خساپ لم
هب یندومزآ316 هب یناجیه میظنت لوا لماع .دندروآ تسد هب لماع راهچ هدام62
هب یناجیه یبایزرا مود لماع ،یمیظنتدوخ یاه هویش زا هدافتسا اب یفنم ای فلاخم تاناجیه اب هناراگزاس ههجاوم ییاناوت یانعم سارب دارفا ریاس و نتشیوخ تاناجیه مهف و صیخشت ییاناوت موهفم ناجیه زا یرادرب هرهب هک موس لماع و ،یتیعقوم یاه خنرس سا
،یوولاس و ریام( تسا ییاشگ هلأسم و لمع ،رکفت رد یناجیه تاعلاطا زا هدافتسا ییاناوت لماش هک )2004
یبایراجنه ناریا رد.
( دیواج ورسخ هلیسوب نومزآ نیا انبم رب لک یناجیه شوه سایقم ییایاپ .تسا هتفرگ تروص )1381
ینورد یافلآ ی /81
0
یافلآ( ناجیه میظنت لماع هس ،یلصا یاه هفلوم لیلحت شور زا هدافتسا اب سایقم لماع لیلحت .دمآ تسدب /81
یبایزرا ،)0
یافلا(یناجیه /67
یافلآ( ناجیه زا یرادرب هرهب و )0 /50
هب دوخ سایقم هس اب شهوژپ نیا رد لک یناجیه شوه .داد ناشن ار )0
بیترت /80 74 ، 0/ 69 و 0/ حطس رد یگمه هک داد ناشن یگتسبمه (p<0/01)
.دندوب رادانعم
همانشسرپ :زومآ شناد یلیصحت یاه ناجیه ی
نازومآ شناد یلیصحت تفرشیپ یاه ناجیه یریگ هزادنا روظنم هب رازبا نیا
(نارکپ طسوت هب طوبرم یاه ناجیه لماش هک تسا تمسق هس یاراد همانشسرپ نیا .دش یحارط )2005
یریگدای هب طوبرم ،سلاک
4
زا همانشسرپ یاه سایقم هدرخ خابنورک یافلآ .تسا ناحتما هب طوبرم و ات %75
نیا لوبق لباق ییایاپ رگنایب هک هدمآ تسد هب %95
(لدکین و نایسوواک ،دازرف ،رویدک .تسا رازبا تذل یارب ار همانشسرپ نیا سلاک هب طوبرم یاه ناجیه یاه سایقم ییایاپ )1388
ا
،سلاک ز /75
،سلاک هب یراودیما ؛0 /76
،سلاک زا بارطضا ،0 /78
،سلاک زا تینابصع ،0 /74
،سلاک زا یگتسخ ؛0 /84
0
زا رظن دروم فادها هب هجوت اب شهوژپ نیا رد .دندرک شرازگ ،سلاک زا تذل ینعی ناجیه جنپ یریگ هزادنا یارب لاوس 82
افتسا سلاک زا یگتسخ و تینابصع ،بارطضا ،یراودیما یاه ناجیه همانشسرپ دهد یم ناشن ییایاپ بیرض هبساحم جیاتن و دش هد
نیب یافلآ بیارض اب یلیصحت /88
ات0 /93 .دراد لوبق لباق ییایاپ0
هداد و لیلحت و هیزجت شور :اه
یاه هفلوم ساسارب نازومآ شناد یلیصحت تاناجیه ینعی هتسباو ریغتم ینیب شیپ تهج شوه
.تسا هدش هدافتسا هناگدنچ نویسرگر نومزآ زا نیدلاو یناجیه شوه یاه هفلوم و یونعم جیاتن هفلوم و یونعم شوه یاه هفلوم ساسارب نازومآ شناد یلیصحت تاناجیه ینیب شیپ یارب ینویسرگر لوادج ،قیقحت جیاتن شخبرد .تسا هدش هداد ناشن نیدلاو یناجیه شوه یاه
لودج اه صخاش .1
یناجیه شوه داعبا ساسارب یلیصحت تاناجیه ینیب شیپ یارب لدم یرامآ ی
نیب شیپ یاهریغتم ینویسرگر لدم رد یگتسبمه بیرض
روذجم یگتسبمه بیرض یگتسبمه بیرض
هدش لیدعت یرادانعم
یلک رکفت تلاکشم اب هلباقم /59
35 . / 35 .
001 /.
/ .
لودج زادنا لدم رد ینویسرگر بیارض .2
یناجیه شوه داعبا ساسارب یریگ ه
هدش دراو یاهریغتم ینویسرگر لدم درادناتسا یاطخ B
Beta T
تباث لماع یلک رکفت تلاکشم اب هلباقم /34
62 /3 1 /.259 - /55
8 /02 .
/.094 -
/.53 /.163 - /29
7 /53 6
/76 -2
لودج رد هچنانچ و1
لباقم و یلک رکفت یاه هفلوم دوش یم هدهاشم2 ییاناوت نیدلاو یونعم شوه یاه هفلوم نیب زا تلاکشم اب ه
.تسا هداد ناشن ینویسرگر بیارض ریداقم و دراد ار نازومآ شناد یلیصحت تاناجیه ینیب شیپ لودج یناجیه شوه داعبا ساسارب یلیصحت تاناجیه ینیب شیپ یارب لدم یرامآ یاه صخاش .3
5
نیب شیپ یاهریغتم ینویسرگر لدم رد یرض
یگتسبمه ب روذجم
یگتسبمه بیرض یگتسبمه بیرض
هدش لیدعت یرادانعم
یناجیه میظنت یناجیه یبایزرا /30
09 . / 08 .
001 /.
/ .
لودج یناجیه شوه داعبا ساسارب یریگ هزادنا لدم رد ینویسرگر بیارض .4
هدش دراو یاهریغتم ینویسرگر لدم درادناتسا یاطخ B
Beta T
تباث لماع یظنت یناجیه م
یناجیه یبایزرا /1
114 /.154 -
/.594 - /83
8 /253 .
/.306 -
/.069 -
/.182 - /9
12 /.609
/94 -1
لودج رد هچنانچ و 3
نیدلاو یناجیه شوه یاه هفلوم نیب زا یناجیه یبایزرا و یناجیه میظنت یاه هفلوم دوش یم هدهاشم 4
ومآ شناد یلیصحت تاناجیه ینیب شیپ ییاناوت .تسا هداد ناشن ینویسرگر بیارض ریداقم و دراد ار ناز
هجیتن و ثحب یریگ
یلیصحت یاه طیحم رد یناجیه شوه و یونعم شوه یسررب هب هک نیشیپ تاقیقحت یخرب جیاتن هی رضاح قیقحت جیاتن دییات رد (ناراکمه و یسیئر .دوش یم هراشا دنا هتخادرپ نایوجشناد یور رب هعلاطم کی رد )1392
هجیتن نیا هب مق یکشزپ مولع هاگشناد
شوه و یونعم شوه نیب ،تسا هدوب هارمه نایوجشناد رتلااب یلیصخت تفرشیپ و یماکداش اب رتلااب یونعم شوه هک دندیسر (ناراکمه و ریبک یمرک ،ینارهط نسح ،نینچمه .تشاد دوجو تبثم هطبار نایوجشناد یلیصحت یور رب هک یقیقحت رد )1391
ایوجشناد یلیصحت یاه تراهم یلااب حطس نیب هک دندیسر هجیتن نیا هب ،تفرگ تروص روباشین یکشزپ مولع هدکشناد یراتسرپ ن
(ناراکمه و ییامه .دراد دوجو تبثم هطبار یناجیه شوه و تبثم یاه هدننک ینیب شیپ هک دندیسر هجیتن نیا هب یقیقحت رد )1389
حت هقباس بیترت هب تبثم یلیصحت درکلمع بوخ .تسا هدوب یناجیه شوه و تیسنج ،یلیص
(سارب و سکاج
،لبون و نیرگ زا لقن ،2000 یوق یونعم یاهرواب هک ینایوجشناد هک دندیسر هجیتن نیا هب یقیقحت رد )2010
فادها و یریگدای ،دیدج تایبرجت بسک یارب یرت هدامآ هیحور ،دنتشاد ارگ یدام یاهرواب هک ینایوجشناد هب تبسن دنتشاد یرت .دندوب رادروخرب یرت تبثم یلیصحت شوه زا و دندوب نارگن رتمک تلاکشم و لئاسم هب تبسن و دنتشاد یدایز (کنیبراک و رگرب (یتونبمب و )2010
یریگرد نیب هک دندیسر هجیتن نیا هب یلیصحت یریگرد نوماریپ دوخ شهوژپ رد )2008
یدارفا .دراد دوجو هطبار یفنم و تبثم تاناجیه و یلیصحت راکفا دنتسه نارگن دوخ یلیصحت درکلمع یگنوگچ هرابرد هک
6
یفنم تاناجیه هبرجت و دیآ یم دیدپ نانآ یارب یدایز یکیژولویزیف و یراتفر تلاکشم و هدرک روطخ رتشیب اهنآ نهذ رد طوبرمان .سکعلاب و دبای یم شیازفا اهنآ رد یریگدای ( گنامسورک اتسار نینچمه ب یفیک قیقحت کی رد )2007
و تخادرپ یسلاک یریگدای دنیارف رد اه ناجیه و طباور شقن یسررب ه
.دهد یم رارق ریثأت تحت ار نازومآ شناد سفن تزع و یصخش نانیمطا ،یدنمشزرادوخ ،ناملعم تبثم طباور هک داد ناشن دایز لامتحا هب ،دننک یم کرد هدننک تیامح و مرگ تروص هب ار ناشناملعم هک ینازومآ شناد نینچمه ینورد تروص هب
،ینیسح زا لقن( تشاد دنهاوخ یرتشیب سفن تزع و هدومن یرتشیب یگتسیاش ساسحا هسردم رد و ،دنوش یم هتخیگنارب .)1389
رد یونعم شوه و یناجیه شوه شقن هب ناوت یم ،نیشیپ تاقیقحت جیاتن روطنیمه و رضاح قیقحت جیاتن عومجم هب هجوت اب نیاربانب هراشا یلیصحت تیقفوم .تشاد جیاتن نیا دییات رد ار هدنیآ تایقحت جیاتن راظتنا هتبلا و تشاد
عبانم
( نیمسای،یبوقعی ؛یدهم،نایئاکب ؛همطاف،یغارچ ؛دیهان،ریبک یمرک ؛هبیط ،ینارهط نسح تفرشیپ و ناور تملاس اب یناجیه شوه طابترا یسررب .)1391
.روباشین هدکشناد یراتسرپ نایوجشناد رد یلیصحت هلجم
نادمه ییامام و یراتسرپ هدکشناد یملع هرامش ،متسیب هرود ،
.3
( .دمحم ،ریخ ؛تاداس هدیرف ،ینیسح .)1389
نازومآ شناد یناجیه میظنت و یضایر یلیصحت تاناجیه رد ملعم شقن یسررب یملع همانلصف .
یشهوژپ–
هرامش ،مجنپ لاس .زیربت هاگشناد یسانشناور ،20
-63 .41
؛هرارش ،یشخبادخ ( نسح ،یرفعج ؛نیما ،ایک یمیحر
ییاسانش .)1393 هطبار
نیب شوه یونعم و تملاس یناور نایوجشناد هاگشناد
مولع یکشزپ ،ناتسرل
یملع همانلصف -
هتفای یشهوژپ هرود ؛
هرامش ،16 ،1 -65 .58
( زانهم ،دیواج ورسخ .)1381
ناناوجون رد تاش یناجیه شوه هزاس سایقم ییاور و رابتعا یسررب ،
هاگشناد ؛یمومع یسانشناور دشرا یسانشراک همان نایاپ
.نارهت سردم تیبرت (دمحا دیس،ییاحطب ؛ارهز،ینیدباع ؛تمصع،ولگبرفعج ؛هدیعس،یردیح ؛یده،ینارهط یرمحا ؛هیضرم،یسیئر و یماکداش اب یونعم شوه طابترا .)1392
مق یکشزپ مولع هاگشناد نایوجشناد رد یلیصحت تفرشیپ .
یناریا هلجم یکشزپ مولع رد شزومآ
13 ، 5( )
(انث،مدقم یرون ؛ لایل،ینایلس ؛دمحم ، یمیلس ؛رقاب ،بانب یرابغ ،یونعم شوه .)1386
یملع همانلصف ینید نیون هشیدنا یشهوژپ–
مهد هرامش ،موس لاس ، .
( زربیرف،لدکین ؛داوج،نایسوواک ؛هلا یلو،دازرف ؛نیورپ ،رویدک اه ناجیه همانشسرپ یزاساور .)1388
،نارکپ یلیصحت ی یشزومآ یاه یروآون
هرود ؛ ،8
هرامش ،32 -38 .7
(داوج،نایسوواک ؛یدهم،هدازبرع ؛هلا یلو،دازرف ؛نیورپ،رویدک ؛زربیرف،لدکین اب یفنم و تبثم یلیصحت یاه ناجیه ،یلیصحت هرادنپدوخ هطبار .)1391
.نادرگدوخ یریگدای یدربراک یسانش ناور همانلصف
لاس ، هرامش ،6 .21 -119 .103
( اضردمحم ،انرب ؛دیعس ،روپرایتخب ؛اضریلع ،یردیح ؛ناوضر ،ییامه اب ... و یلیصحت قباوس ،یناجیه شوه ،یتخانش شوه ،تفرشیپ هزیگنا هطبار .)1389
.نایوجشناد یلیصحت درکلمع یسانش ناور رد ون یاه هتفای
4 ، 12 ( 63 ،) 49- .
Aksan, N. (2009). A descriptive study: Epistemological beliefs and self-regulated learning. Social and Behavioral Sciences, 1, 896-901.
Bembenutty, H. (2008). Self- regulation of learning and academic delay of Gratification: Gender and ethnic difference among college students .Journal of Advanced Academics, 18, (4), 586- 616.
Berger, J. & Karabenick, S. (2010). Motivation and student’s use of learning strategies: Evidence of unidirectional effects in mathematics classrooms. Learning and Instruction, 41(5), 1-13.
7
Green, N. W. & Noble, D. K. (2010). Fostering spiritual Intelligence undergraduates, Growth in a course about consciousness. Advanced Development Journal, Vol. 12, 26-48.
Mayer, J.D., Salovey, P.& Caruso, D.R. (2004). Emotional Intelligence: Theory, Findings, and Implications, Psychological Inquiry, 15(3),.197-215.
pargament,k.I.& Saunders,s M. (2007). Introduction to the special issue on spirituality and psychotherapy.
journal of clinical psychology, 63(10).903-907.
Pekrun, R. (2005). Progress and open problems in educational emotion research. Learning and Instruction, 15, 497–506.
Pekrun, R.(2006). The control-value theory of achievement emotions: Assumptions, corollaries, and implications for educational research and practice. Educational Psychology Review, 18, 315–341.
Petrides,K.V., Chamoro-Premuzic,T.,Frederickson, N., & Furnham, A.(2006). Explaining individual differences in scholastic behavior and achievement. British Journal of Educational Psychology, 75, 239-255.
Vaughan,f.,(2003).what is spiritual intelligence? Journal of Gerontology: social sciences. 58,1,21-29.
