لحت ي ل زاف ي عامتجا ماجسنا ی
و طبار ة نآ اب عسوت ة داصتقا ي
ارهز رک ی م ی راغوم
1ي ، مسا ا ع ي ل رونوبا
2ي
، بز يده ي ر
3ي
1 . داتسا ی را هورگ داصتقا
،يرادا و يداصتقا مولع ۀدکشناد ، هاگشناد
ناردنزام zakarimi@umz.ac.ir
2 . داتسا داصتقا شخب ،يرادا مولع و تیریدم ،داصتقا ۀدکشناد ،
،داصتقا هاگشناد نانمس
esmaiel.abounoori@gmail.com
3 . داتسا ی را هورگ داصتقا
،يرادا و يداصتقا مولع ۀدکشناد ، هاگشناد
ناردنزام h.zobeiri@umz.ac.ir
رات ی خ رد ی تفا : 19 / 10 / 91 رات ی خ ذپ ی شر : 08 / 07 / 93
کچ ي هد
ماجسنا عامتجا ی عضو ی ت ی تسا هک گننوگچ ی وماعت و هوب وه پ ی گتوسن ی وی ک هوعماج ار اوشن
م ی دهد و ی ک ی زا هم رت ی ن لاد ی درکلمع توافتم اهرنشک رد اتسار ی قلخ اوهداهن ی دومآراک و
تسد ی با ی هب عسنت ة داصتقا ی رامش هب م ی ر دو . فده ا ی ن هلاقم دروآرب م ی از ماجسنا عاومتجا ی رد
85 رنشک بختنم هعسنت ی هتفا و رد لاح هعسنت و سررب ی طبار ة آ اب خرب ی م ؤ هوفل اوه ی عوسنت ة
داصتقا ی رد لاس 2010 تسا .
،رنظنم نیا یارب زا
مرن رازوفا بولتم (
MATLAB
) و ود خاوش
"
امرس ةی عامتجا
"ی
"و ربارب ی زنت رد ی ع تصرف
"اه ارب ی دروآرب
" خاش
ماجسنا عاومتجا
"ی هوب
شور زاف ی هدافتسا ش هد تسا . ماهبا رد هداد
،اه دنبن تاعلاطا فاک ی
، رامآ کدنا و شناد دودوحم
رد مز ی ن ة غتم ی اهر ی م ؤ رث رب ماجسنا عامتجا ی زا لاد ی هجنت هب قطنم زاف ی یارب دروآرب خاش
ماجسنا عامتجا ی رامش هب م ی ر دنو . اتن ی ج ا ی ن قحت ی ق رگنایب گتسبمه ی خاوش رادانعم و تبثم
عامتجا ماجسنا ی
م اب ؤ هفل اه ی عسنت ة داصتقا ی .تسا
هقبط دنب ي :JEL O10, O57, P36, E24
هژاو يديلک ياه :
ماجسنا عامتجا ی
، روبارب ی رد زنت وی ع توصرف ،اوه عوسنت ة داوصتقا ،ی امروس ةی
عامتجا ی
، قطنم زاف ی
لنئسم ةدنسینن
، :نفلت 09113112851
همدقم درکلمع داصتقا ی رتشیب اهرنشک ی رد لاح هعسنت رد دنچ هد ة هتشذگ اشن م ی دوهد هوک
ای ن اهرنشک هب غر رادربنوگلا ی
زا س ی توسا راذوگ ی اوه ی داوصتقا ی زا اهرنوشک ی تعنوص ی
قفنم ی ت نادنچ ی رد تسد ی با ی هب پ ی تفرش داصتقا ی و دشر و عسنت ة اپ ی راد بسک هدروکن دونا .
ووسب ی را ی زا ارگووشهوژپ دووننام
اووهدراب (1
1989 )،
ردور ووی
2ک ( 1999 )،
رنوون (3
2005 )،
ای لرتس
4ی ( 2006 ) و رنن و اراکمه ( 2009 ) رب ا ی ن دنرواب هک هم رت ی ن تلع دنبن قفنم
اهرنشک ی دودحم دنجو هعسنت لاح رد ی
ت اه ی عامتجا ی و هدمع دنبن ماجوسنا عاومتجا
5ی
رد ا ی ن ارآزاب عنام هک تساهرنشک یی
اهداهن ی رنشک وش هوب ی هن ا ی وم ؤ رد رث ارف ی دون عوسنت ة
داصتقا ی م ی دنش ا زا . ی ن
،ور هوعلاطم و قحت وی ق رد ةونیمز هام وی
،ت گننوگچ ی رعت وی ف و رد
تن ی هج گننگچ ی هزادنا گ ی ر ی و دروآرب ماجسنا عامتجا ی هب تاعلاطم داوصتقا
ی هار ی توفا
؛ اوما
دنجو اب شرتسگ و
دشر تاعلاطم رد
ا ی ن مز ی
،هن ماجسنا عامتجا ی اونچمه اراد
ی راوعت ی ف
ددعتم ی توسا هوک اوختنا ره وی ک زا راوعت ی ف شوقن ومهم ی رد لحت وی
، هزادونا گ وی ر ی و
صنت ی ه اه ی س ی تسا ی هدمآرب زا آ ا ی اف م ی دنک
(Bernard, 1999; Jeannotte, 2000)
.
نیا رب وزفا
، رد لاس اه ی خا ی ر هدافتسا زا قطنم زاف ی هب اننع ور ی دروک ی هوک رداوق
تسا هداد اه و غتم ی اهر ی غ ی ر قد ی ق ار لحت ی و جاتنتسا دنک
، رد لع داصتقا اوب لابقتوسا
بور ه ور هدش تسا
(Broz, 2012)
.
،راب نیتسخن ل
ی مورتسدن (6
1998 ) قوطنم شور یزاوف
اننع اب دنخ ةلاقم رد ار
"
لحت ی زاف ی امت ی هب امرس ی ه راذگ ی م ی ا دئنس ی
"اه روطم7
خاش دروآرب هب شور نیا زا یوریپ هب یددعتم اققحم ، آ زا سپ .درک و یوفیک یاوه
خاش نیا ةلمج زا هک دنتخادرپ داصتقا رد هدهاشم باق ریغ یم اه
رویز درانوم هوب انت
:درک هراشا هافر
و اضر ی ت زا گدونز ی
(Lelli, 2001; Baliamoune-Lutz, 2004)
، م وی از
راروف لام وی تا ی
(Giles, 1999; Zulkifly & wahab, 2011)
، زادونا ة داوصتقا ز ی مزر ی ون ی
،یقداوص و ییابیکوش(
1382 ؛
Ene & Hurdac, 2010; Draeseke & Giles, 2002
)،
1 . Bardhan 2. Rodrik 3. North 4. Easterly 5. Social Cohesion 6. Lindstrom
7. A Fuzzy Design of The Willingness to Invest In Sweden
، اراکمه و یقداص( داسف ازیم 1388
هولدابم ةونیزه ،) (
قداوص ی و اراوکمه
، 1389 )،
امرس ةی عامتجا ی ( تداعس
، 1387 ) و جرد ة هعسنت ی گتفا ی
.(Stojic, 2012)
اب هجنت هب مها ی ت عنضنم و زا اجنآ هک خاوش ماجوسنا
عاومتجا ی هوب انونع وی ک
خاش ک ی ف ی رطم
،تسا فده زا شهوژپ رضاح راکتبا دربراک زاف قطنم ی
رنوظنم هوب
دروآرب
" خاش
عامتجا ماجسنا
"ی سررب و ی طبار ة عوسنت اوب آ ة
داوصتقا ی ا .توسا وی ن
رد هلاقم جنپ
ودت شخب ی
ن تسا هدش .
سپ زا مدقم ة
،قنف شوخب مود هوب روروم بدا وی تا
ماجسنا عامتجا ی ( رظن ی و برجت ی ) صاصتخا ی
هتفا تسا . رد شوخب ،منوس شور وسانش ی
زاف ی هئارا هدش تسا . شخب مراهچ هب دروآرب خاش ماجسنا عاومتجا ی و وسررب ی وطبار ة
آ اب م ؤ هفل اه ی عسنت ة داصتقا ی هتخادرپ تسا
. رد اپ ی ا
، تن ی هج گ ی ر ی هئارا هدش تسا .
رورم بدا ي تا شهوژپ
نابم ی رظن ي
ماجسنا و
1داضت ز ی عنمجمر ة ی ک ی زا هم رت ی ن تاعنوضنم و
وحابم هوعماج وسانش ی ی ونع ی
ظن عامتجا ی دنتسه . شسرپ ساسا ی رد ا ی ن هنیمز ا ی ن هدنب تسا هک هوچ چ وی ز و هوننگچ
عاب م ی دنش لع ی غر تباقر ئاد ب ی ن دارفا ارب ی تسد ی با ی هب عبانم مک ی ا رد ی ک ،هوعماج
ای ن دارفا اب حلص و شزاس رد رانک ی دک ی رگ گدنز ی دوننک
(Cope et al., 1995)
. لوسنتم ی و
بز ی ر ی ( 1393 ) رد علاطم ة دنخ هب سررب ی عماوج ی زا راوعت ی ف و رظن وی تا تواوفتم ماجوسنا
عامتجا ی زا رظنم دنا ی ادنمش ا ی ن هزنح هتخادرپ دنا . رد ی ک رعت ی ف لک ی
، ماجسنا عاومتجا ی
هب عضو ی ت ی قلاطا م ی دنش هک رد آ ازجا ی کشت ی دنهد ة هعماج هوب هوننگ ا ی هوب ی دوک ی رگ
صو م ی دننش هک ی ک ک رادانعم و رثؤم ار ب ه دنجو م ی دنروآ
؛ هوب تراوبع ی د ی ،روگ ماجوسنا
عامتجا ی عنن ی زا ترت ی تاب عامتجا ی تسا هک مضت ی ن م ی دنک ،داروفا ،اوهداهن امزاوس اوه
و
هورگ اه ی فلتخم ارجا یی رد نطس فلتخم هب کارتشا نهذ ی ( لدم اه ی ونهذ ی کرتوشم )
،دنسرب لباق ی ت راکمه ی اب ی دک ی رگ ار هتشاد
،دنشاب هوب نانوق ی ن دنوجنم ماروتحا ،دونراذگب زا
تاناکما هعماج هدافتسا دننک و رد ، وباقم اونانت یی اوه ی نوخ ی ش ار روب اوسا شنوه اوه و
دنمنانت ی اه ی هناگدنچ سانشزاب
ی و شرورپ د دنه و رد تخا ی را هعماج نویا هک ارچ ،دنراذگب
رما هب بنن ة دنخ عسنت ة فرظ ی ت اه و انانت یی اه ی هعماج ار هب راب وم ی دروآ
(Gardner, 2005)
.
1. Cohesion and Conflict
رد نچ ی ن اضف یی
، مز ی هن اه ی دعاسم ارب ی ذپ ی شر دنا ی هش اوه ی نون و وب ه گراوک ی ر ی و نومزآ
آ
،اه ذپ ی شر رکفت ملع ی
، هجنت ب ی رتوش هوب هومانرب ر وی ز ی و س ی توسا راذوگ ی لنوح رنوحم
هرهب رو ی و اراک یی هارف م ی دنش . مامت عم ی اهرا ی رنکذم هارمه ی تبثم اوب دوشر و عوسنت ة
داصتقا ی دنراد
(Maloutas & Pantelidou, 2004; Easterly, 2006; North, 2005)
.
اب هجنت هب هکنآ فده ا ی ن قحت ی ق دروآرب خاش ماجسنا عامتجا ی ،توسا رد لودوج 1
خرب ی شلات اه ی رظن ی و برجت ی رد اتسار ی رعت ی ف و دروآرب خاش ماجسنا عامتجا ی هئارا
هدش تسا . تکن ة ایاش هجنت ا ی ن تسا هک فلاخرب هکنآ قافتا رظن ی ةرابرد دروآرب خاوش
ماجسنا م ی ا اققحم د ی هد من ی
،دنش رد مامت ا ی ن تاعلاطم امرس
ةی عامتجا ی ( و عم ی اوهرا یی
نچ ازیم
،تکراشم نضع
ی
،ت دامتعا و کشت ی هکبش اه ی عاومتجا ی ) هوب انونع ی وک ی زا
داعبا ماجسنا عامتجا ی ( و هاگ اهنت م ؤ فل ة ماجسنا عامتجا ی ) رد رظن هتفرگ هدش تسا . ومه ی ن
رما ببس هدش تسا ات رد سب ی را ی زا تاوعلاطم ماجوسنا
عاومتجا
1ی اوب امروس ةی عاومتجا
2ی
ی اسک رد رظن هتفرگ دنش
، هوب هوننگ ا ی هوک انونع یوم دنوش ازوفا ی ش امروس ةی عاومتجا ی
هعماج ا ی جسنم و ی هچراپک هب راب م ی دروآ . نیا رد لاح ی تسا هک امرس ةی عامتجا ی ( دوننام
درکدامتعا هب
،دارفا اپ ی دنب ی هب اهراجنه و
،تادهعت فرص
امز ارب ی د ی اروگ ) هوب تولع
دنبهب و هست ی لاعف ی ت اه ی عمج عطق رنط هب ی طرش
مزلا ارب ی ا ی داج ماجسنا عامتجا ی رد
هعماج تسا اما طرش فاک ی ن ی تس و هب اهنت یی من ی دنانت ماجوسنا و ی گچراوپک ی ار رد حطوس
هعماج ا ی داج نک د
(Glaeser et al., 2002; Oxoby, 2009)
.
لودج 1 . م ؤ هفل اه ي کشت ي ل دنهد ۀ صخاش ماجسنا عامتجا ی
داعبا ماجسنا عامتجا
ی اههفلؤمدادعت یبرجت /يرظن ققحم
1 . اسحا قلعت - اوزنا 2 . مورحم ی ت - ادرنخرب ی 3 .
تکراشم درک - تکراشم درکن 4 . ذپ ی ر نتف - ن ذپ ی ر نتف
5 . نناق رادم ی - اپ ی دنب دنبن هب نناق
5 یرظن )1998 (3 نسنج
1 . اسحا قلعت - اوزنا 2 . مورحم ی ت - ادرنخرب ی 3 .
تکراشم درک - تکراشم درکن 4 . ذپ ی ر نتف - ن ذپ ی ر نتف
5 . نناق رادم ی - اپ ی دنب دنبن هب نناق 6 . ربارب ی و
رباربان ی
6 یرظن )1999 (درانرب
1. Social Cohesion 2. Social Capital 3. Jensen
همادا لودج 1 . م ؤ هفل اه ي کشت ي ل دنهد ۀ صخاش ماجسنا عامتجا ی
داعبا ماجسنا عامتجا
ی اههفلؤمدادعت یبرجت /يرظن ققحم
1 . شزرا
،اه گنهرف و نه ی ت کرتشم 2 . رباربان ی اه ی
داصتقا ی و عامتجا ی و سقت ی تام منق ی
، بهذم ی
،
فارغج یا یی 3 . هکبش اه ی طابترا ی و زی اهانبر
3 یرظن )1998(1رننکا
1 . شزرا اه ی کرتشم و گنهرف ندم ی 2 . ظن و لرتنک
عامتجا ی 3 . ی گچراپک ی عامتجا ی و شهاک رباربان ی رد
تورث 4 . امرس ةی عامتجا ی و هکبش اه ی عامتجا ی 5 . قلعت
هقطنم ا ی و نه ی ت
5 یرظن )2000 (2تسرافورنرک
1 . امرس ةی عامتجا ی 2 . رباربان ی و مورحم ی ت عامتجا
ی 2 یبرجت )2000 (3زتیمشارگرب
1 . م ی از دامتعا دارفا هعماج هب ی دک ی رگ 2 . م ی از کمک و
مه ی را ی دارفا هعماج هب ی دک ی رگ 3 . تدش اسحا قلعت
دارفا هب هعماج
3 یبرجت 4 اراکمهو اچ
( 2003 ) 1
. تاباعشنا منق ی 2 . زادنا ة قبط ة
طسنتم 3 یبرجت )2006(یلرتسای
1 . امرس ةی عامتجا ی 2 . رباربان ی و مورحم ی ت عامتجا
ی 2 یبرجت 5 اراکمهوینورف
( 2008 ) 1
. امرس ةی عامتجا
ی 1 یبرجت )2009 (زتنل- نمایلاب
1 . رباربان ی
دمآرد 1 یبرجت و )2006 (6کرنت
لسرو
7ی ( 2010 ) 1
. امرس ةی عامتجا ی 2 . رباربان ی و مورحم ی ت عامتجا ی 3 .
کرحت عامتجا
ی 3 یبرجت 8گنیتاجویاوراگ
( 2011 )
لک ی
9ن ( 2011 ) وم ی نن ی دوس امروس ةی عاومتجا ی منوهفم ی هتوساخرب زا
دروف توسا و هوب
امرس ی ه راذگ ی درف ی رب انبم ی توشگزاب راوظتنا
ی آ گتوسب ی دراد
، رد لاوح ی هوک ماجوسنا
1. O’Connor 2. Kearns & Forrest 3. Berger-Schmitt 4. Chan et al.
5. Ferroni et al.
6. Turok 7. Vercelli
8. Garroway & Jütting 9. Klein
عامتجا ی و ی گژ ی ی ک هعماج و منهفم ی رد حطس لاوک توسا هوک زا عومج داوس ة امروس ةی
عامتجا ی کت کت دارفا هعماج صاح من ی دنش . ماجوسنا عاومتجا ی ماوگنه ی دنوجو دوهانخ
تشاد هک دهت ی اهد ی عامتجا ی و س ی سا ی زا رط ی ق زنتزاب ی ع عفانم م ی ا هورگ اوه ی تواوفتم
عامتجا ی و اهاضف ی فارغج ی ا یی دم ی ر ی ت دننش
؛ نیاربانب امرس ةی عامتجا ی اوهنت ماوگنه ی هوب
ماجسنا عامتجا ی م ی دماجنا هک لباق ی ت رارقرب ی پ ی دنن ب ی ن
،دارفا هورگ
،اه امزاس ،اوه اوهداهن
و هکبش اه ی فلتخم عاومتجا ی ار رد حطوس لاوک هوعماج هتوشاد دوشاب . لودوج 1 اوشن
م ی دهد خرب ی زا اققحم اب دروآرب امرس ةی عامتجا ی رد حطس
،درخ دنجو ماجسنا عامتجا ی
رد حطس لاک ار تن ی هج م ی گ ی دنر . ای ن رد لاوح ی توسا هوک ومانع عت یوی ن دوننک ة امروس ةی
عامتجا ی رد حطس درف ی مه ی هش ماجسنا عامتجا ی رد حطوس لاوک ار عت یوی ن ومن ی نک ون د
.(Andreasson et al., 2013)
هب قع ی د ة اد ی
1 نت ( 2003 )،
ماجسنا عامتجا ی صاح تشابنا
و شرتسگ امرس
ی ه راذگ ی رد امرس ةی عامتجا ی رد مامت نطس هعماج رد لنط اومز توسا .
رب ا ی ن عماج ، اسا ة
هعماج جسنم ا
ی افک دح هب هک تسا ی
ت امرس تشابنا زا ةی
عاومتجا ی
.دشاب رادرنخرب هعماج نطس مامت رد هب
قع ی د ة اد ی نت هچنآ م ی دنانت ماظن گنا ی شز ی هعماج
ار رد اتسار ی امرس ی ه راذگ ی رد تهج عفانم عمج ی هدنامزاس ی دنک ا ی ن توسا هوک اوضعا ی
هعماج دننادب رد عفانم شان ی زا ا ی ن عنن امرس ی ه راذگ ی ( امرس ةی عاومتجا ی ) هوس ی دونهانخ
دنب . ربارب ی رد سرتسد ی هب تصرف اه ی داصتقا ی و عامتجا ی و س ی سا ی م ی دنانت ا وی ن رواوب و
نهذ ی ت ار هک مامت راشقا و هورگ اه هس نافصنم ة دنخ ار ب ه تسد م ی دنروآ نقت ی ت دونک
؛ رد
تن ی هج عاب ازفا ی ش امت ی تلا و تاراظتنا ی م ی دنش هک
،دارفا هوروگ ،اوه امزاوس ،اوه اوهداهن و
هکبش اه ی عامتجا ی ار رد مامت ی نطس هعماج هوب راوکمه ی و تکراوشم رد
توهج عفاونم
عمج ی غرت ی ب م ی دنک
؛ ز ی ار مه ة دارفا رد اهدرواتسد ی
نچ ی ن هعماج ا ی ذ ی دونعفن و2
هوس
نافصنم ة دنخ ار ب ه تسد م ی دنروآ . رد ا ی ن هننگ
،عمانج امرس ی ه راذگ ی رد امرس ةی عاومتجا ی
هب حطس لاک هعماج ررس ی ز م ی دنش و قلخ و موادت ماجسنا عاومتجا ی ار تن ی هوج وم ی دوهد
Sen, 1999; Arramor, 2000; Oxoby, 2001, 2009; Zak & Knack, 2001; Glaeser) (et al., 2002
.
ایاش رکذ تسا رواب و کرد هعماج زا عورشم ی ت نتشاد تورث شقن مهم ی رد ناتسآ ة
محت رباربان ی دراد . رد هعماج ا ی هک ر ی هش اه ی گنهرف ی و عاومتجا ی نوق ی اروب ی زنت وی ع
1. Dayton
2. Stakeholder Society
رباربان اراد یی اه ی تباث دنجو
،دراد ا ی ن هناتسآ م ی دنانت رتلااوب زا عومانج د ی روگ دوشاب . رد
ع ی ن
،لاح شهاک رباربان ی یارب تسد ی با ی هب ماجسنا رد مامت عمانج هم تسا . انچ هوک
لودج 1 ن ی ز اشن م ی
،دهد وسب ی را ی زا اوققحم (
روگرب موشا ی زت
، 2000
؛ کرنوت
، 2006
؛
ای لرتس
،ی 2006
؛ نورف ی و اراکمه
، 2008
؛ لسرو
،ی 2010
؛ اوراگ ی و تاج ی گن
، 2011 )
رد لاس اه ی خا ی ر رباربان ی اه ار ی ک ی زا داعبا ( و هاگ اهنت م ؤ هفل ) رد دروآروب وبرجت ی م وی از
ماجسنا عامتجا ی عمانج رد رظن هتفرگ دنا .
ربانب هچنآ گ دش هتف
، امرس ةی عامتجا ی هوب تولع دنوبهب و هوست ی طوباور وعمج ی رد
نطس اپ یی ن رت و کچنک رت هعماج عطق رنط هب طرش
مزلا ارب ی ا ی داج ماجوسنا رد هوعماج
تسا اما اهنت ماگنه ی هب ماجسنا عامتجا ی رجنم م ی دنش هک ربارب ی رد زنت وی ع توصرف اوه
لباق ی ت ررس ی دشز امرس ةی عامتجا ی هب حطس لاک هعماج ار هارف دونک . ا وی ن للادتوسا
انبم ی دروآرب برجت ی رد ا ی ن شهوژپ رارق .تسا هتفرگ
رورم بدا ي تا برجت ی
ردور ی ک ( 1999 ) زا خاش اه
" ی سقت ی تام منق ی - نابز
"ی هب اننع غتم وی ر فروعم م وی از
داضت ی ا ادقف ماجسنا عامتجا ی رد هعماج هدافتسا رک د
؛ سپس اب سررب ی عاضوا ولک ی دوشر
داصتقا ی رد رود ة 50 لاس ة 1950 ات 2000 اشن داد شنکاو هوب کنوش اوه ی جراوخ ی رد
اهرنشک یی هک زا مانقا توافتم کشت ی هدش ا دن بسانمان رت زا اهرنشک یی توسا هوک زا توفاب
عامتجا ی جسنم و ی هچراپک هرهب دندنم . سلآ ی ان و اراکمه (1
2003 ) هوب وفرعم ی وصخاش ی
هدرتسگ رت زا اهداضت ی عامتجا ی دونتخادرپ .
رد لاوح ی هوک رد تاوعلاطم هتوشذگ
تاباعوشنا
منق ی - نابز ی هب اننع ی ک غتم ی ر لک ی رد رظن هتفرگ م ی
،دش ا ی اش هس عنن تاباعشنا منوق
ی
،
بهذم ی و نابز ی ار هب ترنص ازجم دراو لحت ی دوندرک و سپوس روثا ماجوسنا عاومتجا ی روب
ک ی ف ی ت اهداهن و دشر داصتقا ی ار اب هدافتسا زا ا وی ن هوس خاوش لاوس رد
یاوه 1960 اوت
1995 رد 190 رنشک بختنم هرابود زرا ی با ی دندرک . اتن ی ج وعلاطم ة ا ی اوش اوشن وم ی دوهد
اهداضت ی عامتجا ی م ی ا هورگ اه ی فلتخم عامتجا ی رثا فنم ی روب ز ی تخاوسر اوه
و اراوک یی
اهلااک ی منمع ی و ک ی ف ی ت س ی تسا اه راد دن و زا ا وی ن لاوناک روب دوشر داوصتقا ی روثا وفنم ی
م ی دنراذگ . ای لرتس ی ( 2006 ) رد شهوژپ دنخ زا ود غتم وی ر تاباعوشنا منوق
ی ( وکلام ی اروب ی
1. Alesinaet al.
عاعش دامتعا ) و هس م ی نا ی عمج ی ت زا دمآرد ( کلام ی ارب ی م ی از ربارباون ی رد هوعماج ) هوب
اننع غتم ی اهر ی فرعم م ی از ماجسنا عامتجا ی رد عمانج هدافتسا رک د
؛ سپوس هوب دروآروب
رثا ماجسنا عامتجا ی رب ک ی ف ی ت اهداهن و دشر لنت ی د هنارس ارب ی 81 رنشک بوختنم هعوسنت
-
ی هتفا و رد لاح هعسنت تخادرپ . ای لرتس ی تن ی هج توفرگ
، ماجوسنا عاومتجا ی عت یوی ن دوننک ة
ک ی ف ی ت تساهداهن هک
آ ن ی ز هب بنن ة دنوخ شوقن ومهم ی رد اوختنا و اروجا ی روط اوه ی
هعسنت ا ی هب عفن قبط ة مورحم و تسد ی با ی هب دشر داصتقا ی و عوسنت ة اپ وی راد دراد . ونورف ی و
اراکمه (
2008 ) هب دروآرب خاش ماجسنا عامتجا ی رد 18 رنشک بختنم رمآ ی اک ی تلا ی ن
و سررب ی طبار ة ماجسنا عامتجا ی اب حطس هافر اهرنوشک ی رمآ ی اوک ی وتلا ی ن رد لاوس 2005
دنتخادرپ .
ارب ی ا ی ن رنظنم اب دانتسا هب وسقت ی دونب ی روگرب موشا ی زت ( 2000 ) م وی گنا ی ن ود
غتم ی
"ر امرس ةی عامتجا
"ی
"و ربارب ی رد زنت ی ع توصرف
" اوه ار هوب انونع خاوش ماجوسنا
عامتجا ی رد رظن دنتفرگ . اتن ی ج علاطم ة ا ی اش رگناویب دنوجو گتوسبمه ی
توبثم و راداونعم
م ی ا ماجسنا عامتجا ی و ازجا ی کشت ی دنهد ة آ اب خاش اوه ی بوختنم دوشر
و عوسنت ة
داصتقا ی رد ا ی ن اهرنشک هدنب تسا . تکا و اراکمه ( 1
2011 ) هب دروآرب و اقم ی س ة خاوش
ماجسنا عامتجا ی و نچمه ی ن سررب ی گتسبمه ی خاش ماجسنا اب خرب ی غتم ی اوهر ی لاوک
داصتقا ی رد 39 رنشک بختنم اپورا رد لاوس 2008 دونتخادرپ .
خاوش ماجوسنا
رد ا وی ن
هعلاطم اوب هدافتوسا زا
هداد اوه
"ی زوکرم وسررب ی اوه ی شزرا اوه ی اپورا ویی
" ا روب2
اونبم ی
جنسرظن ی زا ادنورهش رد
لاس 2008 رد ةنیمز غتم ی اهر ی راتفر ی و عامتجا ی ( دامتعا هوب
،اهداهن اسحا قلعت و گتوسبمه ی
، تکراوشم س
ی وسا ی
، تکراوشم وگنهرف
ی و عاومتجا ی )
هتخاس هدش تسا . اتن ی ج قحت ی ق ا ی اش اشن م ی دهد اهرنشک ی اوب نطوس رتلااوب ماجوسنا
عامتجا ی اراد ی درکلمع رتهب ی رب بسح دشر حطس لنت ی
،د نطس اپ یی ن رت مرنت و ب ی راوک ی
،
دصرد اپ یی ن رت شکدنخ ی
، ما ی د هب گدنز ی رتلااب و نچمه ی ن نطس رتلااب مدرم ی دنتسه هوک
رد لنط گدنز ی دنخ رد اتسار ی بسک صحت ی تلا امرس ی ه راذگ ی م ی دننک .
م رد ی ا سررب ی اه ی شهوژپ ،یلخاد ی
ماجوسنا دروآروب هوب خوشم رنوط هب هک درادن دنجو
عامتجا ی دشاب هتخادرپ
؛ اما تاوعلاطم ددوعتم
ی رد داوصتقا ا وی ار دنوجو دونراد دروآروب هوب هوک
ةطبار و یعامتجا ةیامرس خاش هتخادرپ یداصتقا درکلمع اب آ
تاوعلاطم هولمج آ زا هوک دنا
رنس ی ( 1383 )،
ما ی ر ی و نامحر ی ( 1385 )،
سح ی ن ی و اراوکمه (
1386 )،
ناومحر ی و اراوکمه
1. Acket etal.
2. European Value Survey
( 1386 )،
ناونر ی و ؤم وی رفد ( 1387 )،
تداعوس ( 1387 )،
دوهاز ی و اراوکمه (
1388 )،
ؤم وی رفد و
اراکمه ( 1388 )،
ش ی ناخر ی و عساو ی هداز ( 1390 ) و هدازراجن و لوس ی نام ی ( 1391 ) یوم ار انوت
درب مان . رد مامت تاعلاطم هدشرکذ
، فده اققحم رب حب امرس ةی عامتجا ی زکرمتم هدنب توسا .
ه ی چ ی ک لخاد تاعلاطم زا ی
خشم رنط هب هب
دروآرب خاش ماجسنا عامتجا ی
، وسررب ی تواوفت
امرس ةی عامتجا ی اب ماجسنا عامتجا ی وی ا وسررب ی روثا ماجوسنا عاومتجا ی روب دروکلمع داوصتقا ی
هتخادرپن دنا . علاطم ة لسنتم ی و بز ی ر ی ( 1393 ) اهنت علاطم ة لخاد ی تسا هوک هوب وسررب ی روظن ی
منهفم ماجسنا عامتجا ی و شقن آ رد عسنت ة داصتقا ی م ی دزادرپ . شهوژپ رضاح ا وی ن وی وگژ ی ار
دراد هک ارب ی لوا ی ن راب زا قطنم زاف ی یارب دروآرب خاش ماجسنا عامتجا ی هدافتسا وم ی دونک . رد
ای ن
،اتسار علاطم ة نورف ی و اراکمه (
2008 انبم ) ی وع رد .توسا هوتفرگ رارق راک ی
ن لاوح
، ا وی ن
قحت ی ق علاطم اب ة نورف ی امتم هبنج ود زا اراکمه و ی
ز بوساحم شور رد توسخن تواوفت .توسا ة
عامتجا ماجسنا ی
ننمن رد مود توافت و ة
اهرنشک ی سررب درنم ی
.تسا
شور شهوژپ
شهوژپ رضاح لحت ی ل ی رابرد ة طبار ة ماجسنا عامتجا ی اوب عوسنت ة داوصتقا ی توساهرنشک .
هداد اه ی شهوژپ طنبرم هب 85 رنشک هعسنت ی هتفا و رد لاح هعوسنت توسا هوک رد لاوس
2010 روآدرگ ی هدش تسا . اب هوجنت هوب هوکنآ شوناد و تخانوش اوم
راوبرد ة غتم ی اوهر ی
عامتجا ی و طباور باقتم آ اه غ ی ر قد ی ق و دودحم
،تسا رد شهوژپ رضاح اب دانتوسا هوب
رخآ ی ن هداد اه ی مک ی هدشرشتنم اهنت
نوصت ی ر و وشرب ی زا عوضو ی ت ماجوسنا عاومتجا
ی و
گتسبمه ی آ اب عسنت ة داصتقا ی ا ی ن عمانج رد لاس 2010 هئارا م ی نش د .
شور سانش ی لحت ي ل زاف
1ي
رظن ةی هعنمجم اه ی زاوف ی ار رنوسفورپ وفطل
ی هداز رد لاوس 1965 رد هاگوشناد ولکرب
ی اوب
هلاقم ا ی تحت اننع
"
هعنمجم اه ی زاوف
"ی هوئارا روک د . رد لاوس 1974 ، هوک وطقن ة فوطع
قطنم زاف ی
،دنب هاربا ی نادمم ی زا هاگشناد دونل اروب ی توسخن ی ن راوب قوطنم زاوف ی ار رد
مز ی ن ة لرتنک ی ک رنتنم راخب هداس ب ه راک تفرگ . سوپ زا و ی
، نوبود ی س و رپ وی
2د رد لاوس
1 . نابم ی رظن ی ه و شور سانش ی قطنم زاف ی هب ترنص عماج رد باتک ی اب اننع قوطنم زاوف ی رد بولتم زا فطوصم ی
ک ی ا رشتنم هدش تسا
؛ ور نیا زا شلات م ی دنش زا ز ی هدا نگ یی رد ا ی ن شخب راددنخ ی نش د . 2. Duboisd & Prade
1980 قحت ی تاق ةرابرد قطنم زاف ی ار هعسنت داد . زا آ امز هب
،دعب ا ی ن لع تاوعلاطم اوب
فلتخم منلع ادنمشناد شرتسگ
ونوزفازور زا ی هوبنج اوه ی رنوئت ی و ولمع ی .توسا هوتفای
هوک توسا رکذ ایاش هدافتوسا
زا آ رد ولع داوصتقا رد ود وهد ة خا وی ر ترنوص هوتفرگ و
دپ ی هد ا ی
ًلاماک دج ی د تسا
(Stojic, 2012)
. قطنم زاف ی قطنم ی شزرادنچ ی توسا هوک رد
آ هب اج ی تسرد ی ا
،تسردان س
ی ها ی ا فس ی
،د اس ی ه اه ی دودحمان ی زا رتسکاخ ی ب ی ن وس ی ها
و فس ی د دنجو دراد . ای ن رظن ی ه رداق تسا سب ی را ی زا هافم ی
، غتم ی اهر و س ی تس اوه یی ار هوک
غ ی ر قد ی ق و هبم دنتسه ترنص دنب ی ر ی ضا ی دشخب و مز ی هن ار ارب ی ،للادتوسا جاتنتوسا
و
مصت ی گ ی ر ی رد ارش ی ط دنوبن مطا ی اون هاروف دروآ . ا وی ن رد لاوح ی توسا هوک هدافتوسا زا
شور اه ی قد ی ق اب تاعلاطا و
هداد اوه ی غ وی ر قد وی ق هوب اوتن ی ج غ وی ر قد وی ق و هبوم روجنم
م ی دننش . مه ی ن رما ببس دورو قطنم زاف ی رد لع داصتقا هدوش توسا
؛ اروچ هوک هام وی ت
رتشیب غتم ی اهر ی سررب درنم ی
داصتقا رد
، هب و ی هژ غتم ی اهر ی داهن
،ی هوننگ هوب ا ی توسا هوک
لنح رنحم
، اسنا تلاماعت و اهراتفر ی درف ی و عمج ی اسنا زکرمتم تسا هک رد شنوک و
شنکاو باقتم اب ی دک ی رگ رد لنط امز رارق دنراد
؛ زا ا ی ن ور بسک شوناد و دروآروب قد وی ق
مک ی ا ی ن غتم ی اهر هب تردن م ی رس تسا خاش و اه
ی مک ی ا رد هدشدروآرب ی
ن درانوم بولغا
.دنتسه هارمه شرنت اب
،رنکذم درانم ربانب زاف قطنم زا هدافتسا
ی ور انونع هب ی
دروک ی هوک
هداد تسا رداق غتم و اه
ی اوهر ی غ وی ر قد وی ق لحت ار وی جاتنتوسا و دونک
اوب داوصتقا ولع رد
بور لابقتسا ه
تسا هدش ور
(Buckley et al., 2002; Broz, 2012; Stojic, 2012)
.
زا اجنآ هک رد ا ی ن شهوژپ خاش ماجسنا عامتجا ی هوب انونع وی ک خاوش ک
ی وف ی
رطم
،تسا ماهبا رد هداد
،اه دنبن تاعلاطا فاک
ی
، رامآ کدنا و شوناد دودوحم رد مز ی ون ة
غتم ی اهر ی م ؤ رث رب آ زا لاد ی هوجنت هوب قوطنم زاوف ی یاروب دروآروب خاوش ماجوسنا
عامتجا ی هب راموش وم ی ر دونو . هوچنآ رد لدوم زاوس ی زاوف ی وهم ،توسا عاومجا روب روس
نعم ی دنبراد غتم ی اهر ی بت یی ن دننک ة دپ ی د ة درنم سررب ی تسا . رد ا ی ن قحت ی
،ق اوب هوجنت
هب ضنت ی تاح شخب یرظن ینابم و
اب دانتسا رب علاطم ة رگرب - مشا ی زت ( 2000 )،
ود غتم وی ر
امرس ةی عامتجا ی و ربارب ی رد زنت ی ع تصرف اوه هوب انونع غتم ی اوهر ی وم ؤ رث روب ماجوسنا
عامتجا ی رد رظن هتفرگ هدش دنا . راظتنا م ی دور امرس ةی عامتجا ی ب ی رتوش و روبارب ی ب ی رتوش
رد زنت ی ع تصرف اه ی داصتقا ی و عامتجا ی هب ماجسنا عامتجا ی ب ی رتش رجنم نش ن د .
جارختسا غتم
ي اهر
ارب ی بساحم ة خاش امرس ةی عامتجا ی زا هوس غتم وی
"ر م وی از داومتعا هوب اوهداهن ی وتلود
"ی
، 1
"
م ی از دامتعا دارفا هعماج هب ی دک ی
"رگ و2
"
اپ ی دنب ی هب نناوق
"
هدافتوسا3
هدوش توسا هوک روب
فرظ ی ت راکمه ی و واعت رد هعماج رد حطس درخ و لاک ثأت ی ر وم ی دراذوگ ( ونورف ی و اراوکمه
2008 .) هداد اه ی طنبرم هب خاش اه ی دامتعا هب اوهداهن ی وتلود ی و داومتعا داروفا هوعماج هوب
ی دک ی رگ زا عبانم تاعلاطا
"ی م ؤ سس ة منتاوگل
"
و4
"
جنوسرظن ی
نلاوگ
"
هداد و5
اوه ی هوب طنوبرم
اپ ی دنب ی تاعلاطا عبنم زا نناق هب
"ی ناوهج تشادهب امزاس ی
گدوننار حنانوس /
"ی عومج 6
روآ ی
هدش تسا . سپ زا عمج روآ ی هداد اه و درکدرادناتسا آ
اوه رد ونماد ة رفوص و وی ک روب اونبم ی
لنمرف
(xmin(x)) / (max(x)min(x))7
، خاوش امروس
ةی عاومتجا ی اوب هدافتوسا زا
م ی گنا ی ن هس غتم ی ر لااب هب تسد دمآ .
ارب ی بساحم ة زنت خاش ی
ع توصرف اوه غتم راوهچ زا وی
"ر وش ی عن روقف
"
،8
"
روض ی ب ج ی ون ی
دمآرد
"
،9
"
زادنا ة قبط ة طسنتم
"
" و رض ی ب ج ی ن ی صحت ی
"تلا
هدافتوسا ب هوک توسا هدوش وی
رگنا
توافت دنمنانت رد اه ی
لباق و ی ت سرتسد رد هعماج دارفا ی
توصرف هب اوه
ی داوصتقا ی و عاومتجا ی
تسا
(Ferroni et al., 2008)
. خاش اه ی ش ی عن رقف و رض ی ب ج ی ن ی دومآرد
" زا شرازوگ اوه ی
1 خاش . دامتعا اهداهن هب ی تلود ی رط زا ی ق ننمن خساپ ة رامآ ی ز شسرپ هب وی
ر وب ه توسد هوب ردوقچ :توسا هدومآ
ره ی ک زا اهداهن ی تلود
"ی اضق ماظن
"یی
"، اهداهن ی لام
"ی
"و هناسر اه ی منمع
"ی راد دامتعا ی
؟د ز ی
،دا طسنتم
،
ک
، ه ی چ .
2 . خاش م ی از هب هعماج دارفا دامتعا ی
دک ی رگ رط زا ی ق خساپ ننمن ة ه رامآ ی هب شسرپ ز ی ر هبساحم هدش توسا آ : وی ا
هب رظن امش رثکا ی ت مدرم باق دندامتعا ی ا ای هکن هب ه ی چ سک من ی انت
؟درک دامتعا
3 . ارب ی بساحم ة اپ خاش ی دنب ی نناوق هوب
، م وی از گدوننار رد تاوفلخت عنوقو ی
م(
وی از روم مو وی ر دانوح رد
گدننار ی رنشک ره رد ) ار
هب راک هدرب ا ی . رد رتشیب شهوژپ اه یی هک ننکات ماوجنا هدوش توسا
، اروب ی بوساحم ة
خاش اپ ی دنب ی هب نناق زا ارج ی م ی دننام دزد ی
، تننشخ و زواجت هدافتسا هدش تسا . رد شهوژپ ،روضاح اوب
هجنت هب ا ی هکن رشق سو ی ع ی زا مه ة تاقبط هعماج رد ره رنشک همه هزور اب گدننار ی و نانق ی ن آ راکورس ،دونراد
م ی از اعر ی ت درک ی ا درکن نانق ی ن گدننار ی
، خاش اپ ی دنب ی دارفا وی ک هوعماج هوب نانوق ی ن نوسحم هدوش
تسا . ارب ی علاطم ة ب ی رتش ا رد ی ن نیمز هب دنش هعجارم ه رلگان
( 2013 )
4. Legatum Institute. (2011). Legatum Prosperity Index. http://www.prosperity.com/prosperiscope/
5. Gallup World Poll. https://worldview.gallup.com/
6.World Health Organization/road traffic injuries, Department of Violence & Injury Prevention & Disability. http://www.who.int/violence_injury_prevention/road_traffic/en/
7. Minimum and maximum theoretical values of each variable
8 . عمج دصرد ی ت ز ی ر طخ رقف رنشک ره رد
9 . خاش اه ی رض ی ب ج ی ن ی و ش ی عن رقف زا رخآ ی ن هداد اه ی دنجنم رد لاس 2010 جارختسا هدش ا دن .
عسنت ة ناسنا
"ی و1
"
عسنت خاش ة
ناهج
"ی دش جارختسا2
ه .دنا زادنا خاش ة
قبط ة اوب طوسنتم
هداد زا هدافتسا اه
ی کهد اه ی دمآرد ی رد دنجنم
"
ناهج کناب
"ی ب ه .توسا هدومآ توسد اروب
ی
ای ن رنظنم
، تبسن هس شش کهد م ی نا ی عمج ی ت ( کهد منس ات تشه ) زا ک لنت وی د هوعماج
هبساحم هدش تسا
.(Chun, 2010)
رض خاش ی
ب ج ی ن ی وصحت ی تلا هداد زا هدافتوسا اوب اوه
ی
ناهج کناب ی
و هعلاطم اومنت و اراوکمه (
2001 هبوساحم ) وش
هد .توسا سوپ زا عومج روآ ی
هداد اه و بساحم ة خاش اه ی قنف و درکدرادناتسا آ
اه هب داقم ی ر ب ی ن رفص و وی ک روب اونبم ی
لنوومرف
(xmin(x)) / (max(x)min(x))
، خاووش رووبارب
ی رد زنت ووی ع تووصرف زا اووه
م ی گنا ی ن خاش راهچ ش
ی عن رقف رض ، ی ب ج ی ن ی زادنا ،دمآرد ة
وقبط ة روض و طوسنتم ی
ب ج ی ون ی
صحت ی تلا ب ه تسد
3دمآ اهن رد . ی
،ت داقم ی ر اهن یی خاش امرس ةی عامتجا ی زنت و وی ع توصرف اوه
ددع ی ب ی ن و رفص ی ک تسا فلت اب . ی ق ا ی ن غتم اننع هب( خاش ود ی
اهر ی بت یی ن دننک ة ماجوسنا
عامتجا ی زاف قطنم زا هدافتسا اب و ) ی
عامتجا ماجسنا خاش ی
م دروآرب ی دنش .
زاف ي زاس ي غتم ي اهر
ماگ لوا رد س ی تس اه ی جاتنتسا زاف ی رد ی توفا دورو ی اوه و عت یوی ن وجرد ة نوضع ی ت آ اوه هوب
ره ی ک زا هعنمجم اه ی زاف ی زا رط ی ق عبانت نضع ی ت تسا . زاف ی زاوس ی غتم ی اوهر ولمع ی وبرجت ی
تسا و هتسب هب رظن ارط س ی تس و عنن مرن رازفا تابساحم ی م ی انت عبانت فلتخم ی زا رظن کوش
یا جرد ة پ ی چ ی گد ی ارب ی ره غتم ی ر اوختنا روک د . دورو ی اوه ی س ی توس زاوف ی رد ا وی ن شهوژوپ
امرس ةی عامتجا ی و ربارب ی رد زنت ی ع تصرف اه رد رظن هتفرگ هدش دونا . رد ا وی ن شهوژوپ
، زا عوبانت
نضع ی ت ثلثم ی و هقنزوذ ا ی اب جنپ تلاح ( خ ی ول ی ز وی
،دا ز وی
،دا ،طوسنتم ، وک
خ ی ول ی وک ) اروب ی
ره ی ک زا غتم ی اهر هدافتسا هدش تسا
؛ هب ترابع ی د ی
،رگ ضرف م ی نش د هک ونماد ة اوسنن امروس ةی
عامتجا ی و زنت ی ع تصرف اه زا خ یل ی ک ات خ یل ی زی دا غت یی ر م ی دونک . داوقم ی ر قادوح و رثکادوح
ره ی ک زا غتم ی اهر رد ننمن ة درنم سررب ی نماد ة اسنن غتم ی ر ار عت یی ن م ی دنک . هب رنوظنم عت یوی ن
طاقن گتسکش ی رد عبانت نضع ی
،ت ادوتبا رادوقم طوسنتم ره
وی ک زا غتم ی اوهر ی دورو ی رد م وی ا
عنمجم ة اهرنشک ی بختنم عت یی ن م ی دنش
؛ سپس اب هفاضا و ک دروک وی ک فاروحنا عم وی را زا
1.Human Development Reports (HDR), International Human Development Indicators.
http://hdr.undp.org/en/statistics/
2.World Development Indicator (WDI), World Data Bank. http://data.worldbank.org/data- catalog/world-development-indicators
3 بساحم رد . ة زنت خاش ی
ع تصرف اه
، غتم ی اهر ی ش ی عن رض ،رقف ی ب ج ی ون ی و دومآرد وض ر ی ب ج ی ون ی وصحت ی تلا زا
ددع ی ک رسک دش داقم ات ی ر ره رتلااب ی ک ا زا ی ن غتم ی اهر ب ی رگنا رباربان ی زنت رد رتمک ی
ع تصرف .دشاب اه
م ی گنا ی ن دح لااب و اپ یی ن عبانت نضع ی ت ب ه تسد م ی ّا ی د . اب هجنت هب ضنت ی تاح لااب
، عبانت نوضع ی ت
امرس ةی عامتجا ی ( )SC
و ربارب ی رد زنت ی ع تصرف اه ( )DO
ب ه ترنص زی ر رعت ی ف م ی
1دننش :
رادومن 1 . عبات وضع ی ت امرس ةی عامتجا ی ( )SC
رادومن 2 . عبات وضع ی ت زوت ی ع تصرف اه ( )DO
دب ی ن ترت ی
،ب ارب ی ره م ؤ فل ة درنم هعلاطم جنپ هعنمجم ا ی داج هدش تسا . رد ولحرم ة ،دوعب اوب
دراو رک د رادقم عقاو ی هداد اه ارب ی ره غتم ی
،ر اب هجنت هب ا ی هکن رد مادوک حان وی ه راروق وم ی گ وی
،در
ی ک ی زا نطس سب ی را زی
،دا زی
،دا
،طسنتم ک و خ یل ی ک هب اننع جورخ ی اروب ی روه غتم وی ر رد
ره رنشک خشم م ی دنش . ایاش هجنت تسا هک رد قطنم زاف ی هعنمجم ا ی هک اوضعا ی آ هوب
سو یل ة عبات نضع ی ت رعت ی ف م ی نش ن
،د هب ترنص عضو ی
"ت ه ی چ ی ا
"همه رعت ی ف من ی نوش ن
،د هوکلب
ی ک رادقم زا خاش م ی دنانت اب ب ی ش زا ی ک هعنمجم ی ا عبات نضع ی ت هارومه دوشاب
؛ لاوثم یاروب
رادقم ی ک خاش م ی دنانت
" ه زی
"دا و
" ه خ یل ی زی
"دا دشاب اما ا ی هکن هننگچ
"
زی
"دا توسا و
"رنطچ
خ یل ی زی
"دا تسا هب حم خاش تبسن هب طاقن تسکش طنبرم م ی دنش .
ای داج اپ ی هاگ دعاوق زاف ي
ادتبا
، امرس ةی عامتجا ی و ربارب ی رد زنت ی ع تصرف اه ( جورخ ی لحرم ة بق ) هوب انونع غتم ی اوهر ی
دورو ی
،لدم رد رتام ی س مصت ی گ وی ر ی دراو وم ی نوش د و سپوس دوعانق موصت ی گ وی ر ی رد ا وی ن
رتام ی
،س نطس وی ژ ة هارمه ی ب ی ن ا ی ن ود غتم ی ر ار عت یی ن م ی دنک ات رد اهن وی ت حطوس وهارمه ی
1 خ آ رد هک . ی
ل ی ز ی دا =
، VH ز ی دا =
، H = طسنتم
، N ک
=
، L خ ی ل ی = ک .تساVL