لیلحت ییبضف یَگلا جاٍدزا تیعوج
لَلعه ىاریا
٣ّؼٙؿح ٣رطف ضبجىجؾ
1
سٕحا
ٜاٛر٘اط٤ا
ِٛبذٛو
2
ٗؿح
ٙٔؤٔ
3٣
د٤ضبت ضز تفب٤ : 01 / 09 / 97 د٤ضبت ـط٤صپ : 28 / 02 / 98
ُذیکچ
ظا
ٟٓٔ
طت ٤
ٗ ضٛٔا ٣ػبٕترا ضز
ََٛ
تب٥ح ٣٘بؿ٘ا
،
ْاسلا
ٝث داٚزظا تؾا
ٝو ٢طحا
ٓ٥متؿٔ
طث تلاٛحت
٣ت٥ؼٕر
ٗ٥ٔظطؾ .زضاز
ُ٥ّحت ٣٤بًف ٢ٍِٛا
،داٚزظا سٙٔظب٥٘
ظضا ٤ ثب ٣ بٞ
ٚ ف٤بپ
ٗ٤ا
ٜس٤سپ
؛تؾا
ٗ٤اطثبٙث بث
ٝرٛت
ٝث ظب٥٘
٣تاش ٢اطث
،داٚزظا ؼٕر ت٥
َّٛؼٔ
ضٛكو ع٥٘
ظا كح داٚزظا ضازضٛذطث تؾا
،
بٔا طٔا ضٛوصٔ
َسٔ
ٚ
ٖبٔظبؾ ٣٤بًف ٣نبذ زٛذ اض زضاز
ٝو
ٝتذبٙقب٘
.تؾا
ٗ٤ا
َسٔ
اض ضز فٞٚػپ
طيبح
ٔ ٣
ٖاٛت
َزبؼٔ
ّحت ٥
ُ بًف ٣٤
ٍِٛا ٢ داٚزظا ؼٕر ٥ ت
َّٛؼٔ
ا ٤
ٖاط .تؿ٘از سث ٤
ٗ
ٖبؾ تذبٙق
٢ٍِٛا ٣٤بًف
ّٝئؿٔ
حطُٔ
ٜسق
، طحا ٢
ٓ٥متؿٔ
ضز
ٝٔب٘طث ض ٤ ع ٢ بٞ
٢ ضٛكو سٞاٛذ
؛تقاز ظا ا ٤
ٗ
ٚض
فسٞ
فٞٚػپ
،طيبح ٣ؾضطث ٢ٍِٛا ٣٤بًف داٚزظا لاّٛؼٔ
ٖ ضز حُؾ ضٛكو تؾا . غثبٙٔ
٣تبػلاَا
فٞٚػپ ظا ذ٤بت٘
ٝٔب٘ضبٔآ بٞ
٢ عوطٔ
ضبٔآ
ٖاط٤ا
ٝث تؾز .سٔآ
ٗ٥ٙچٕٞ
ٝث ضٛظٙٔ
ُ٥ّحت ٣٤بًف ٢بٞضب٥ؼٔ
داٚزظا ؼٔ
لاّٛ
ٖ ضز حُؾ ضٛكو ظا
ْط٘
ضاعفا Arc GIS بث
ٜزبفتؾا ظا ضاعثا ضبٔآ ٢
ٓٞزٛذ
ٍتؿث ٣
،٣٤بًف
ٝقٛذ سٙث ٢ زب٤ظ
ٚ
،ٓو
ٝىِ
بٞ
٢ ؽاز
ٚ
ّٝنبف ضاصٌ
٢ ؼٛىؼٔ
ّٝنبف
ٜزبفتؾا سق . ؼبؾاطث ذ٤بت٘
ُ٥ّحت ٢ٍِٛا ٣٤بًف داٚزظا ؼٕر ٥ ت
َّٛؼٔ
ا ٤
ٖاط
، ضاسمٔ
سٙواطپ ٣ٌ
لاّٛؼٔ
ٖ ضز حُؾ ضٛكو ط٥غتٔ
تؾا
ٚ ضز
ٝؿ٤بمٔ
بث داٚزظا
ُو
ٝؼٔبر
،
ْط٘
٣ذطث ظا
ٖبتؾطٟق بٞ
٢اطث داٚزظا لاّٛؼٔ
ٖ طتلابث
ٚ ضز
٣ذطث
ٖبتؾطٟق بٞ
ضاسمٔ
ٖآ طتٕو .تؾا
ٖاع٥ٔ
مذبق ث ٣ طؿٕٞ
ٝث
ُ٥ِز تٛف ضز حُؾ ٣٘بؿى٤ ضاطل
.زضاز ظا ٢ٛؾ طٍ٤ز
، مذبق ث ٣ طؿٕٞ
ٝث
ُ٥ِز قلاَ
ٖبك٘
٠سٞز ذا فلات .تؾا
ٗ٤ا طظ٘
٤
ٝ بٞ
ْبٕت
ٚ ٤
ٌػ ٣ بٞ
٢ ٢ٍِٛا داٚزظا اض
ٝ٥رٛت
ٕ٘
٣
ٙو
ٙ س
،
ٝىّث طٞ
فرث
ٗىٕٔ
تؾا بث تسق
ٚ فؼي بٞ
٤ ٣ ظا
ُٔاٛػ ٢زبهتلا ب٤ ٣ػبٕترا ط٥حأت ث .زط٤صپ
ُشاٍ
بّ
ی یذیلک : داٚزظا لاّٛؼٔ
،ٖ
٢ٍِٛا
،٣٤ٛقب٘ظ
ُ٥ّحت
،٣٤بًف لاّٛؼٔ
ٖ .ٖاط٤ا
1 . ك٘از ٥ ضب فاطغر ٥ب
ٝٔب٘طث ٚ ض ٤ ع ٢ بتؾٚض ٣٤
ٖاطٟت ٜبٍك٘از ٠سٙؿ٤ٛ٘(
،)َٛئؿٔ
ut.ac.ir@hfaraji
2 . فاطغر سقضا ؼبٙقضبو ٥ب
حٔ تاطَبرٔ ٚ ٥
ُ ٣ اطٌ
٤ ف
٘بؿ٘ا ٣
ٖاطٟت ٜبٍك٘از ahmadirankhah@ut.ac.ir،
3 .
ٛزك٘از ٢ طتوز ٢ فاطغر ٥ب
ٝٔب٘طث ٚ ض ٤ ع ٢ بتؾٚض ٣٤
ٔظضاٛذ ٜبٍك٘از std_hmomeni@khu.ac.ir،٣
ِهذقه
ٍ حرط
ِلئسه
ـطٍ٘
ك٥ٕػ
ٝث س٤سپ ٠ ت٥ِّٛؼٔ
ٖبك٘
٣ٔ
سٞز
ٗ٤ا عٛيٛٔ
ٔٚطحٔ
٥ ت بٞ
٢
ٌ٘ٛبٌ٘ٛ
٣ ٢اطث
ٗ٤ا
طكل ظا
ٖبؿ٘ا بٞ
ٝث زٛرٚ
٣ٔ
زضٚآ
ٚ ٢بٞضبكف ٣ٌ٘ٛبٌ٘ٛ
طث
ٖآ بٞ
ضاٚ
ز ٣ٔ
سٙو . ت٥ِّٛؼٔ
ٜس٤سپ ٢ا
ةبٙترا صپب٘
٤ ط تؾا
؛
ٗ٤اطثبٙث
ِٛئؿٔ
٥ ت بٞ
٣٤ اض ٢اطث
ْٕٛػ
ٚ
ٝث
ٚ ٤
ٜػ
ٖبٕوبح
ٝث
ٜاطٕٞ
زضاز . ضز
َبح طيبح ظا طٞ
10 طف٘
ضز ب٥٘ز ه٤ طف٘
َّٛؼٔ
تؾا ( ٣ِبٕو
، 1379 )
، بٔا
ٖلاّٛؼٔ
ٜضإٛٞ
تثبح س٘زطو
ٝو
ٝث ظاس٘ا ٠ زطف ٢زبػ
، ٘ ٥ ظب
ِٚا ٥
ٝ اطث ٢ ضاطلطث ٢
ٍثاٚض
ٕن ٥
ٝ٘بٕ
س٘ضاز . بث ا ٤
ٗ
َبح
ضز
ًٙٞطف
ٔبػ ١
،ْزطٔ
ػٛ٘
٣ اسر ٣٤ لاّٛؼٔ
ٖ ظا عبٕترا زٛرٚ
زضاز
ٝو تجؾ ٣ٔ
زٛق ا ٤
ٗ زاطفا
سٙ٘اٛت٘
ٝ٘ازاظآ
ٝث
ٝؼٔبر پث ٥ س٘س٘ٛ
.
ٗ٥ٙچٕٞ
ٗىٕٔ
تؾا ىجق ١ ػبٕترا ٣ ا ٤
ٗ لبرقا هچٛو
سقبث
ٚ
ٖبىٔا ضاطلطث ٢
ٍثاٚض ػبٕترا ٣ س٤سر اطث ٢
ٖآ بٞ
رؾ ت طت زٛق ( بپ ٤
ٜبٍ
ظٙت ٥
ٓ
،ٜزاٛ٘بذ
1397 ).
ت٥ِّٛؼٔ
تجؾ تلاىكٔ
ٚ زٚسحٔ
٤ ت بٞ
٢ ٣ٌس٘ظ
،٣ػبٕترا ٣نٛهذ
ٚ ٣ٌزاٛ٘بذ
ٔ ٣ زٛق
ٚ تلأبؼت ٣ٌس٘ظ
اض ع٥٘
ث ب
ٜطَبرٔ
ٝراٛٔ
٣ٔ
سٙو ( ٣ٔلاؾا
،تؿ٘
1372 .) ضٛظٙٔ
ظا
تلاىكٔ
لاّٛؼٔ
،ٖ
ضاٛقز ٢ بٞ
ٚ ٣ؼ٘اٛٔ
تؾا
ٝو طث طؾ
ٜاض
ٖب٘آ
ٚ غفض
ٖبك٤بٞظب٥٘
ٜسٞبكٔ
٣ٔ
زٛق .
ٗ٤ا زضاٛٔ
ضز ظ ٤
ٜٚطٌط بٞ
٢ تلاىكٔ
،٣قظٛٔآ
،َبغتقا
،داٚزظا
،ت٘ٛكذ تفض
سٔآٚ
،
،٣ِبٔ
تبلٚا تغاطف
ٚ ٢ضاطلطث
ٌبجتضا ضاطل زضاز (
ٖب٥ف٤طق
ٚ
،ٖاضبىٕٞ
1385 .)
ظا
ُئبؿٔ
ٟٓٔ
ضز
ََٛ
تب٥ح لاّٛؼٔ
ٖ
،
ُ٥ىكت
ٜزاٛ٘بذ .تؾا داٚزظا
ّٝئؿٔ
ا ٢ ٣ػبٕترا ا تؾ
ٝو ضز
ٖاضٚز تؿ٤ظ طٞ
٣هرق خض ٣ٔ
سٞز
ٚ طٔا ٢
ًلأبو ٣ؼ٥جَ
ٚ
ّٝئؿٔ
ا ٢ طُف ٢
ٝث ٣ٔ ضبٕق س٤آ
ٝو ضز
ٖب٤زا ٣ِٟا
ٚ
ٜضٚز بٞ
٢ د٤ضبت بث س٤ز ٠
ْاطتحا ٖآ ٝث
ٝتؿ٤طٍ٘
ٜسق تؾا ( عوطٔ
ضبٔآ
،ٖاط٤ا
1395 )
؛
ٗ٤اطثبٙث زاطفا
َّٛؼٔ
ع٥٘
كح داٚزظا
ٚ
ُ٥ىكت
ٜزاٛ٘بذ س٘ضاز . ضاطلطث ٢
ٍثاٚض ػبٕترا ٣ ٣ى٤
ظا ٘ ٥ بٞظب ٢ ؾبؾا ٣
ٚ طُف ٢
ٖبؿ٘ا بٞ
ٝث ضبٕق ٣ٔ
س٤آ
ٚ فسٞ
بيضا ٢ ٘ ٥ بٞظب تؾ (
،ؽ٤اض 1994 ).
ؼبؾاطث فٞٚػپ ٢بٞ
ٖبٔظبؾ تقاسٟث ٣٘بٟر ضز ٣ؾضطث ق ٥
ٜٛ
بٞ
٢ ٣ٙ٤عٌطؿٕٞ
لاّٛؼٔ
،ٖ
٢بٞط٥غتٔ
ضب٥ؿث ٢زب٤ظ ضز داٚزظا
ٖزطى٘
لاّٛؼٔ
ٖ حأت ٥ ضاصٌط س٘
ٝو
ٝث
ٖاٛٙػ ٣ّٔاٛػ
ٜس٘ضازظبث ٢بف٤ا فم٘
ٔ ٣ سٙٙو .
ضز ٣ذطث زضاٛٔ
ٗ٤ا
ُٔاٛػ تجؾ زبز٤ا ؽح فؼي ٣ٔ
زٛق
ٚ
ٖلاّٛؼٔ
اض ضز
ٟٝراٛٔ
بث بٞظطٔ
٢
ٍٙٞطف ٣
،
٘بٕؿر ٣ ٤ ب ػبٕترا ٣ ضاطل
ٔ ٣ سٞز
؛ بٞظطٔ
٤ ٣
ٝو غ٘بٔ
ؾطتؾز ٣
ٖبق
ٝث تنطف بٞ
٢ توضبكٔ
ضز
ٌس٘ظ ٣ ػبٕترا ٣ ضز حُؾ ٣ طثاطث بث ز ٤
ٖاطٍ
تؾا (
،َس٘ٚ
1989 .) بث
ٗ٤ا
،َبح ٣ٔبٍٙٞ
ٝو
فَاٛػ طث ٣ٌس٘ظ لاّٛؼٔ
ٖ زضاٚ
ٔ ٣ زٛق
، تلاىكٔ
٢ضبتذبؾ ٢ط٥ٍٕكچ
ٝث زٛرٚ
ٔ ٣ زضٚآ .
٣٘اٛتب٘
٢اطث
ٖظ
ٚ
،زطٔ
ؼطتؾا تؾاظ
ٚ
ٔ ٣ س٘اٛت طزٙٔ
ٝث ٢بٞسٔب٥پ ٣٘بٌٟب٘
ٚ ٣م٥ٕػ طث
زبز٤ا
ُٝثاض زٛق . ظا بز٘آ
ٝو داٚزظا ٣ى٤ ظا ٢بٞزبٟ٘
ٟٓٔ
٣ػبٕترا
،تؾا ضز
َبؾ بٞ
٢ ط٥ذا
،
ٝٔب٘طث بٞ
٢ ٣ٌ٘ٛبٌ٘ٛ
ظا ٢ٛؾ
ٖبٔظبؾ بٞ
ٚ
ٜبٍتؾز بٞ
٢ ٣٤اطرا ٢اطث ذ٤ٚطت داٚزظا ضز
ٖبٟر
تضٛن تفطٌ
تؾا ٝ .
ٝث طظ٘
ٔ ٣ سؾض ط٥غتٔ
ٗؾ
ٚ ؽٙر ضز داٚزظا لاّٛؼٔ
ٖ ضب٥ؿث زضاز ط٥حأت
ٚ
داٚزظا زطٔ
َّٛؼٔ
بث
ٖظ
َّٛؼٔ
اض ٤ ذ طت تؾا ( ت٘ٚس٤اطث
ٚ
،طتضبٞ
2000 ).
ًبؾبؾا ؼِبُٔ
١
ٜزاٛ٘بذ
ٚ داٚزظا ٣ى٤ ا ظ
ٟٓٔ
طت ٤
ٗ
ٜظٛح بٞ
٢
ٝؼٔبر ؾبٙق ٣ .تؾا ضز
ْبٕت غٔاٛر طٞ
و ؽ ضز
ٔظ ٥ٙ
١
ٌزاٛ٘بذ ٣ ـضٚطپ
ٔ ٣ ٤ سثب . ضز طٞ
ٝؼٔبر ع٥٘
طتك٥ث يضعث
ٖلابؾ
ُٞأتٔ
سٙتؿٞ
٤ ب زٛث س٘
. داٚزظا
٢طٔا ػبٕترا ٣ ٚ ؿث ٥ ضب
ٌاطف ٥ ط .تؾا بث زٛرٚ
ا ٤
ٗ
، سٙ٘بٔ
بؾ ٤ ط
ٝجٙر بٞ
٢
ٌس٘ظ ٣
ٕترا ػب ٣
تٚبـفت بٞ
٢ ظ ٤ زب ٢ ضز بٍِٞٛا ٢
ٜزاٛ٘بذ
ٚ داٚزظا ضز
ٔ ٥
ٖب
ًٙٞطف بٞ
٢
ٌٖٛبٌ٘ٛ
زٛرٚ
زضاز
(
،ع٘س٥ٌ
1989 .) بث
ٝرٛت
ٝث
ٝىٙ٤ا ٣ذطث
ُئبؿٔ
ٚ تلاىكٔ
ضز ٢بٞضٛكو
َبحضز
ٝؼؾٛت طث
ّئؿٔ
١ داٚزظا ت٥ؼٕر
َّٛؼٔ
حأت ٥ ط
ٔ ٣ ضاصٌ
،ز تذبٙق زبؼثا
ّئؿٔ
١ داٚزظا لاّٛؼٔ
ٖ
ٚ ف٤ٛپ
٣٤بًف )٣٤ب٥فاطغر(
ٖآ ٢ضب٤ ٠سٙٙو ت٤ط٤سٔ
ح٥حن
ٖآ تؾا
ٚ
ٝٔب٘طث ع٤ض
ٖا اض ظا فٙواطپ ٣٤بًف
مذبق بٞ
٢ داٚزظا ت٥ؼٕر
َّٛؼٔ
ضٛكو
ٜبٌآ ٣ٔ
سٙو بت
ْاسلا ٣تؾضز ضز هرت ٥ م تبٔسذ
ٚ
تب٘بىٔا
ٝث ا ٤
ٗ ضبكلا تضٛن
؛زط٥ٍث اطثبٙث ٤
ٗ ضز ا ٤
ٗ فٞٚػپ
ٝث
َبج٘ز ؾضطث ٣
ٚ
ّحت ٥
ُ بًف ٣٤
مذبق بٞ
٢ داٚزظا ؼٕر ٥ ت
َّٛؼٔ
ا ٤
ٖاط ضز حُؾ
ٖبتؾطٟق بٞ
٢ ضٛكو
ٓ٥تؿٞ
ٚ بث ةبرت٘ا
مذبق بٞ
٢ تؾضز
ٚ تؾبٙتٔ
ٝث ا ٤
ٗ فؾطپ دؾبپ زاز
ٓ٤
ٝو
ٍِٛا ٢ بًف ٣٤ مذبق بٞ
٢
داٚزظا ؼٕر ٥ ت
َّٛؼٔ
ا ٤
ٖاط
ٝث
ٝچ
ُىق تؾا .
ٌیطیپ ة صٍّصپ
فٞٚػپ بٞ
٢ ٣ٕو
ٝث ٣ؾضطث داٚزظا لاّٛؼٔ
ٖ
ٝتذازطپ س٘ا
ٝو ٣ٞبٌ
٣ؾطتؾز
ٝث
ٖآ بٞ
ُ٤لاز ٝث
ٌٖٛبٌ٘ٛ
ظا
ّٕٝر
ٝ٘بٔطحٔ
ٖزٛث ضٚسمٔ
تؿ٥٘
؛
ٗ٤اطثبٙث س٤بث تبٔاسلا ٣تبؼِبُٔ
٢طتك٥ث ضز
ٗ٤ا
ٝٙ٥ٔظ زط٥ٍث تضٛن .
ث٥ ظط
ٚ
ً٘اٚ
( 2004 ) ضز ٣ؾضطث فم٘
اضزا ن ؿـٙر ٥ت ٣ ـرٚظ ٥
ٗ ضز
ِزبجٔ
١ ػبٕترا ٣
ٖبك٘
س٘زاز
ٖب٥ٔ
ّٕػ ى زط ؿٙر ٣
ٚ ضبٌظبؾ ٢
ٛقب٘ظ ٣٤
ٌبـجتضا
ُـثبمتٔ
ٚ تـجخٔ
٣ زٛرٚ
زضاز .
ذ ٥
٘اٚبٍّ
٣ ( 1389 )
، تذبؾ ٣ػبٕترا ت٥ِّٛؼٔ
اض بث زطى٤ٚض
ٝ٘ب٤اطٍتذبؾ ٣ػبٕترا
ُ٥ّحت
ٜزطو
ٝو تؾا ٝتفطٌ ٝز٥ت٘ ٚ زطف
َّٛؼٔ
زٛذ اض زٛرٛٔ
٣٘اٛتب٘
ٔ ٣ ث ٥ سٙ
ٝو
ٜضإٛٞ
سٙٔظب٥٘
هٕو
تؾا .
ٖآ بٞ
طىف
ٔ ٣ سٙٙو بٟٙت ٣٘بٔظ
ٔ ٣
٘اٛت
ٙ س ٣ٌس٘ظ
ْأٛت بث ٣ترجقٛذ
ٝتقاز سٙقبث
ٝو ٣تٔلاؾ
زٛذ اض سٙثب٤ظبث .
ٖب٥ف٤طق
ٚ
ٖاضبىٕٞ
( 1385 )
، بٞظب٥٘
ٚ تلاىكٔ
ٖب٘ظ
ٚ
ٖاطتذز ضبچز ت٥ِّٛؼٔ
٣ٕؿر
ٚ ٣توطح اض ٣ثب٤ظضا س٘زطو
ٚ
ٝز٥ت٘
سٙتفطٌ
تلاىكٔ
ٗ٤ا
ٜٚطٌ
ضب٥ؿث عٛٙتٔ
،
ٚ تٚبفت
ٗ٤ا بٞظب٥٘
ضز ٣ّئبؿٔ
سٙ٘بٔ
داٚزظا ضب٥ؿث زٟٛكٔ
تؾا .
ٗ٥ٙچٕٞ
ٗ٤ا فٞٚػپ سٙٙوٌٛظبث ٠
بٞظب٥٘
ٚ تلاىكٔ
زسؼتٔ
ٗ٤ا طكل ظا
ٝؼٔبر تؾا
ٚ فرث ٢طٍ٤ز ظا
،بٞظب٥٘
بث ت٤ِٛٚا
،َبغتقا
،داٚزظا
،ـظٛٔآ
ٖبٔضز
ٚ
ٜط٥غ
ٝنلاذ ٣ٔ
زٛق .
ٜاٛرى٥٘
ٚ ٣٤اسف ( 1394 ) ث ب ٣ؾضطث ٢بٞظب٥٘
،٢زبهتلا ٣ػبٕترا
- ٣ٍٙٞطف
ٚ ٣٘اٚض
ٖلاّٛؼٔ
تحت ٣تؾطپطؾ ٣تؿ٤عٟث
سٙتفب٤ضز
ٝو ٢بٞظب٥٘
لاّٛؼٔ
ٖ ضز
ٝؾ سؼث
،٢زبهتلا ٣ػبٕترا
- ٣ٍٙٞطف
ٚ
٣٘اٚض
ٝتؾز سٙث ٢
ٔ ٣ زٛق .
ٗ٥ٙچٕٞ
ظب٥٘
ٝث تاع٥ٟزت
ٚ
،ت٥ٙٔا ـظٛٔآ لاّٛؼٔ
ٖ
ٚ
ٜزاٛ٘بذ بٞ
٢
ٖآ
،بٞ
داٚزظا
ٚ
،تجحٔ
ٝثزبٕتػا ؽف٘
،
ٕٝ٥ث
ٚ ضًٛح
ٖبٙوضبو تؾبٙٔ
ضز ٣تؿ٤عٟث
ٚ طٍ٤ز
ٖبٔظبؾ بٞ
٢
ٍجتطٔ
بث لاّٛؼٔ
ٖ ط٤بؾ ٢بٞظب٥٘
ٖآ بٞ
ٝث ضبٕق ٣ٔ
س٤آ . ٣ثاطٟٔ
ٜزاظ
ٚ
ٖاضبىٕٞ
( 1392 )
ُثاض ١
ٖب٥ٔ
ٍِٛا ٢ ضبتفض ؿٙر ٣
ٚ ضبٌظبؾ ٢ رٚظ ٣
ٖب٘ظ اض بث
ٝرٛت
ٝث غتٔ
٥ ط سؼت ٤
ُ سٙٙو ٠
ٗؾ ٣ثب٤ظضا س٘زطو
ٚ
ت٘
٥ ز
ٝ سٙتفطٌ
ٖب٥ٔ
زٛٙكذب٘
٢ ؿٙر ٣
ٖب٘ظ
ٚ ضبٌظبؾ ٢ رٚظ ٣
ٜزاٛ٘بذ
،
ٗ٥ٙچٕٞ
ٖب٥ٔ
زٛٙكذب٘
٢
ؿٙر ٣
ٖازطٔ
ٚ ضبٌظبؾ ٢ رٚظ ٣
ٜزاٛ٘بذ
ٓٞ
ٍتؿث ٣ فٙٔ
٣
ٚ بٙؼٔ
ضاز ٢ رٚ
زٛ
زضاز . ٢ضب٥ترث
ٚ
ٖاضبىٕٞ
( 1391 ) بث
ٜزبفتؾا ظا
ٔبٙكؾطپ ١ ت٥ف٥و ٣ٌس٘ظ
ٝث1
بمٔ
٤ ؿ ١ ٥و ف ٥ ت
ٌس٘ظ ٣ لاّٛؼٔ
ٖ
ٕؿر ٣ -
طح و ت ٣ بث زاطفا
ِٓبؾ تذازطپ سٙ
ٚ
ٝز٥ت٘
سٙتفطٌ
طٕ٘
٠ و ٥ ف ٥ ت
ٌس٘ظ ٣ زاطفا
َّٛؼٔ
ٝث
ِز ٥
ُ
زٚسحٔ
٤ ت بٞ
٢ زٛرٛٔ
ضز ح ٥
ُٝ
بٞ
٢
ٕؿر ٣
ٚ
َلامتؾا
، و طـتٕ
ظا طٍ٤ز ضبكلا
ٝؼٔبر تؾا
ٚ ا ٤
ٗ
طكل ٘ ٥ سٙٔظب ضز ٤ تفب تبٔسذ
ٚ ٤
ٜػ ظا
ٖبٔظبؾ بٞ
٢ ش ٢
ٍثض ٢اطث و فٞب ث ٥ طتك
ّٝنبف
ٖب٥ٔ
زاطفا
ِٓبؾ
ٚ
َّٛؼٔ
ظا ز ٤ س ٥و ف ٥ ت
ٌس٘ظ ٣ سٙتؿٞ
. ٣٤بيض
ٚ
ٛتطپ ٣٤ ( 1394 )
ٝث ؼِبُٔ
١ ٣ف٥و ٣ٌس٘ظ ٣ػبٕترا
ٖب٘ظ
َّٛؼٔ
سٙتذازطپ
ٚ
ٝز٥ت٘
سٙتفطٌ
ٖب٘ظ
َّٛؼٔ
ضز ٣ٌس٘ظ ٣ػبٕترا زٛذ بث ٣ّئبؿٔ
سٙ٘بٔ
٣ٍ٘بٌٚز
٣ّٔبؼت
ٚ
ٔٚطحٔ
٥ ت بٞ
٢ فػبًٔ
ثٚض
ٝ
ٚض سٙتؿٞ
.
ٗ٥ٙچٕٞ
ضز
ٗ٤ا
ٝنطػ ظا ٤ ه
ٛؾ
ٝتؿ٘اٛت س٘ا ٝث
ف٤طؼت س٤سر ٢ ظا زٛذ تؾز سٙثب٤
ٚ ظا ٢ٛؾ طٍ٤ز
ٝث ػٛ٘
٣ ٣ت٤ٛمتزٛذ ٣ؼٕر
ٚ تٔٚبمٔ
َبؼف
ْاسلا سٙٙو . ت٥ه٘
ٚ
ٖاضبىٕٞ
( 1390 ) بث ٣قطٍ٘
طث ت٥ؼيٚ
٣لٛمح
ٖلاّٛؼٔ
ضز
ٖاط٤ا ضز
ٛتطپ
1. Whoqol 100
بٕح ٤ ت بٞ
٢ ٣ٞبفض
ٚ ٣٘سٔ
،تِٚز
ٝث ٢ٚبواٚ
فؼي بٞ
ٚ تٛل ٢بٞ
ت٥ؼيٚ
٣لٛمح لاّٛؼٔ
ٖ ضز
ُحاطٔ
ٖٛ٘بل ضاصٌ
٢
ٚ ٣٤اطرا تذازطپ سٙ
ٚ
ٖب٥ث س٘زطو بث زبٙتؾا
ٝث
ٗ٥٘اٛل
ٚ ؼلاٚ
٥ ت بٞ
٢ زٛرٛٔ
ضز
ٝؼٔبر س٤بث سٕٙ٘اٛت ٢ بٞ
٢ لاّٛؼٔ
ٖ ٣ؾضطث
ٚ
ٜس٘بؾبٙق زٛق
؛ ظا ا ٤
ٗ
ٚض
ٝمجَ
سٙث ٢ فٞٚػپ بٞ
ضز ظٛح ٠
داٚزظا لاّٛؼٔ
،ٖ
٢بٞظب٥٘
ٗ٤ا طكل
ٚ جحبجٔ
ٍجتطٔ
بث
،ٖآ
ٖبك٘
سٙٞز ٠ عٛٙت
ٚ ٣ٌسٙواطپ
ٝتؾاٛذ تؾبٞ
ٝو زٚسحٔ
٤ ت بٞ
٢ زٛذ اض ضز حُؾ
ٝؼٔبر
ٚ ضٛكو
ٝث
ٜاطٕٞ
زضاز
ٚ
ٔ ٣
ٖاٛت بث
ُ٥ّحت ٣٤ٍِٛا ٣٤بًف ٢زطى٤ٚض تؾبٙٔ
ضز
ٗ٤ا بتؾاض
ٝث زضٚآ تؾز .
یًببه یرظً
ِّٛؼٔ
٥ ت ؼلاٚ
٥ت ٣
٘ا ى صپب٘ضب ٤ ط
ٚ سپ ٤ سـ
ٜ ٢ا ػبٕترا ٣
ٝو تؾا ظا
ٖاضٚز
ٝتقصٌ
بت و
ٖٛٙ
ضز غـٔاٛر
زٛـرٚ
ٝتـقاز تـؾا (
ٜسٙٞبق ،ٖاضبىٕٞ ٚ 2005
).
بٙث طث ف٤طؼت
ٖبٔظبؾ تقاسٟث
،٣٘بٟر
َّٛؼٔ
٢زطف تؾا
ٝو ضز طحا تبؼ٤بي
،٣حضا
،٢ضبٕ٥ث ثزاٛح ب٤ تِٟٛو
، ٣تٕؿل ظا تب٘بىٔا ٣٘سث ب٤ ٣٘اٚض
زٛذ اض
ٝث ضَٛ
ٓئاز ب٤ تلٛٔ
ظا تؾز
ٔ ٣ سٞز
ٚ ظا
َلامتؾا ٢زطف
ٚا ضز
ٗتذٛٔآ ب٤ ت٥ِبؼف
ٝتؾبو
ٔ ٣ زٛق . ضز
ٔ٥
ٖاس ـلات
، زاطفا
َّٛؼٔ
٢اطث
ٖبٔظبؾ
ٞز ٣ بٞضبتفض ٤
ٖبك
ٚ ئاضا ١
« زٛذ
» ضز
ٛتطپ ٤ ٣
لبذ س٘طتطحؤٔ
(
،ط٘طت 1998 ) . ت٘ضز ٥
ٝز ضزبل ٘ ٥ تؿ سٙ
ٖٚسث
ٜزبفتؾا ظا بؾٚ
٤
ُ و
ٕ ٣ى ٤ ب تجلاطٔ
ٚ
بٕح ٤ ت بٞ
٢ لبذ
ٝث
ٌس٘ظ ٣ زبػ ٢ زٛذ
ٝٔازا .سٞز بٙث طث ف٤طؼت قٛف
، ت٥ِّٛؼٔ
عاٛ٘ا ٣ٌ٘ٛبٌ٘ٛ
زضاز . ظا
ٗ٤ا
ٖب٥ٔ
ٔ ٣
ٖاٛت ت٥ِّٛؼٔ
٣توطح اض طحأتٔ
ظا
ٝؾ
ٜٚطٌ
تؿ٘از
ٝو طث طحا
،تحاضٚ
تؿحطث
ٝحزبح سٙ٘بٔ
فزبهت ب٤(
)٢ظبج٘بر
ٚ ضز طحا تِٟٛو
ٗؾ
ٚ
ٓو
٘اٛت ٣ ٣توطح ثزبح
ٜسق سقبث . ا٤
ٗ
عٛيٛٔ
بث ؼلاٚ
٥ ت پ ٥ چ ٥
ٌس ٣ تبجؾبٙٔ
ٌس٘ظ ٣ ػبٕترا ٣ تؾبٙت ث ٥ طتك ٢ زضاز ( ؽى٥٘ٛف
ٚ
،بٔبٙ٥تبپ
2006 ) .
ِّٛؼٔ
٥ ت سپ ٤
ٜس ا ٢ ظ ٤ تؿ ٣
ٚ ػبٕترا ٣
ٚ ؼلاٚ
٥ت ٣ تؾا
ٝو
ْبٕت غٔاٛر فطن طظ٘
ظا
ٔ٥
ٖاع
ٝؼؾٛت ٤
ٍتفب ٣
،
ٓػا ظا بٞضٛكو ٢ تؼٙن ٣
ٚ غ ٥ تؼٙنط ٣ بث
ٖآ
ٝراٛٔ
سٙتؿٞ
؛
ٜٚطٌ
بٞ
٣٤
ٝو
ٝرٛت
ٝث
٘٥ بٞظب ٢ ظ ٤ تؿ ٣
ٖب٘آ ضز حٔ
٥
ٍ ػبٕترا ٣ ٤
ٙؼ ٣ ضز بٞبًف ٢
ٕٔٛػ ٣
ٔ ٣ س٘اٛت
ٖبىٔا توطح
ُمتؿٔ
ٚ
ؽضبف ظا هٕو ز ٤
ٖاطٍ
اض اطث ٢ ا ٤
ٖبك
ٓٞاطف سٙو
ٚ ت٘ضز ٥
ٝز طث
ٛپ ٤ب ٣٤
ٌس٘ظ ٣ ا ٤
ٗ
ٜٚطٌ
بٞ
٢ ؼٕر ٥ت ٣
حأت ٥ ط ٢ ضٛذضز
ٝرٛت برطث ٢ زضاصٍث ( ؾ ضٚط
ٚ
،ٖاضبىٕٞ
1393 .)
ت٥ِّٛؼٔ
ضز
ّٓػ ٣ىقعپ بث ٣٘اٛتب٘
٣٘بٕؿر ط٥جؼت
ٔ ٣ زٛق . ضٛظٙٔ
ظا تٔلاؾ
،٣٘بٕؿر
ٔ لاتج
ٖزٛج٘
زطف زضٛٔ
طظ٘
ٝث ث ٥ ضبٕ
٢ بٞ
٢
ٗٔعٔ
ٖاٛتب٘
،ظبؾ
ٓ٥ذٚ
ٚ بٔضز
ٖ ط٤صپب٘
ٚ ث ٥ ضبٕ
٢ بٞ
٢
٣ى٥ت٘غ تؾا
ٝو
ٔ ٣ س٘اٛت
ٔظ ٥
ٝٙ
ظبؾ لاتثا
ٝث ت٥ِّٛؼٔ
سقبث
ٝث . ٣ٌظبت
ٚض ى٤ بٞزط ٢
ٍجتطٔ
بـث
تٔلاؾ ٣ ث ٥ اضبٕ
ٖ ضز
ٖاٛت كرث ٣
ٜزبفتؾا
ٜسق
ٚ زٛجٟث ٥و ف ٥ ت
ٌس٘ظ ٣ ضز زاطفا
ٖاٛتب٘
ٕؿر ٣
ٝث
ٖاٛٙػ فسٞ
٘اٛتظبث ٣ حطُٔ
ٜسـق تـؾا ( ظطىز٤ز ، 2003 .)
ٗ٤ا ت٥ؼلاٚ
٣ػبٕترا ضز
طٞ
ٝؼٔبر ا ٢ زٛرٚ
زضاز
ٚ
ٝث بًتلا ٢
ٍ٤اطق
ٝؼٔبر
ٚ ضبىفا زاطفا
،ٝؼٔبر
ٝث تضٛن تٚبفتٔ
ط٥ؿفت
ٔ ٣ زٛق (
،٣٘اٚبٍّ٥ذ 1386
).
ظا ٢ٛؾ طٍ٤ز ب٘ ، ٣٘اٛت ضز
ْبز٘ا
ِبؼف ٥ ت بٞ
٢ ٣ِٕٛؼٔ
ٚ فضبؼتٔ
ٝو
ظا مم٘
ًٛػ تئك٘
ٔ ٣
ٌ ٥ زط
، فطؼٔ
ت٥ِّٛؼٔ
تؾا (
ٖبٔظبؾ ٣٘بٟر
،تٔلاؾ 2008
1) ؛
ٗ٤اطثبٙث
ت٥ؼيٚ
٣ثُّٛٔب٘
ٝو ٣قب٘
ظا مم٘
ب٤ ت٥ِّٛؼٔ
٢اطث ه٤ زطف ٣ٔ خض سٞز ، كمحت فم٘
٢زبػ
٢اطث زطف اض
ٝتؿث
ٝث
ٗؾ
ٚ ؽٙر
ٚ
ُٔاٛػ ٣ػبٕترا
ٚ ٣ٍٙٞطف زٚسحٔ
٣ٔ
.سٙو ت٘
٥ ز ١
ُثاض ١
زطوضبو لاّٛؼٔ
ٖ بث حٔ
٥
ٖبكُ
ضز
ْبز٘ا
ٖزاز ٣ذطث ضٛٔا
ٗ٥ؼٔ
ٗىٕٔ
تؾا ٣ػبٕترا
؛سقبث سٙ٘بٔ
بُػا
ٖزطى٘
تنطف بٞ
، ٣ؾطتؾز
ٗتقاس٘
، تب٘بىٔا
ٚ
،تبٔسذ طمف
ٚ ؼجت ٥ ى (
،َس٘ٚ
1989 .)
لاّٛؼٔ
ٖ بث ا٤
ٜس
َآ بٞ
٢ ٣٘بٕؿر
ًٙٞطف ب٤ ٢بٞضب٥ؼٔ
َبٔط٘
ٚ ٣ؼ٥جَ
٣ػبٕترا ٜاطٕٞ
٘٥ سٙتؿ
(
،سِٙطٌ
2005 ).
ف٥ث ظا 600
ٖٛ٥ّ٥ٔ
طف٘
ضز
ٖبٟر
ٝث
ٌٖٛبٌ٘ٛ ُ٤لاز
،٣ٕؿر ٣ٙٞش
ٚ ٣ػبٕترا
ٔ سٙتؿٞ َّٛؼ
ٗ٤ا ظا ؛
ٚض سپ ٤ س ٠
،ت٥ِّٛؼٔ
عٛيٛٔ
ٟٓٔ
٣٘بٟر تؾا
ٝو سٟؼت ٣ٌس٘ظ
ْأٛت بث
ت٥خ٥ح
ٚ تٔاطو طث ٤بپ ١
ٗ٤ظاٛٔ
قٛمح طكث ٢ اطث ٢ زاطفا
َّٛؼٔ
اض
ٔ ٣ سجَّ
( طتفز
ًٙٞطف
ٗ٥ِّٛؼٔ
، 1390 .)
َٛحت ضز
ٗ٤ا
ْٟٛفٔ
ُثبل
ٝرٛت تؾا
؛ ٣ٙؼ٤ سپ ٤
ٜس بٞ
٣٤ ظا ؽٙر ت٥ِبؼف
ٚ
تبٔسذ
ٝث سپ ٤
ٜس بٞ
٢ ظا ؽٙر
ٍ٤اطق
ٚ تلابح
ُ٤سجت
ٜسق تؾا .
ٜٚلاػ
ٗ٤اطث
، تنطف بٞ
٢
٣ػبٕترا
ٚ ت٤بيض ٣ػبٕترا ع٥٘
ٝث
ٖآ زضاٚ
ٜسق تؾا .
ٗ٥ٙچٕٞ
ضز
،بٞضٛكو كَبٙٔ
ث ٥
ٗ
ِّّٕا ٣
ٚ
٘بٟر ٣
ٝث
ّوضَٛ
٣
ٓ٥ٞبفٔ
٤
ٜسقزب ضز زاٛٔ
22
ٚ 25 ٥ٔلاػا ١ ٣٘بٟر قٛمح طكث
ٚ س٘ٚطٟق ع٥٘
ٝث
ٛح٘
٢ ؼبىؼ٘ا
ٝتفب٤ تؾا (
ٝك٤ض ٣ؾبٙق
،مم٘
2008 )
2.
ضز ؿ٘اٛٙو ٥
ٖٛ
ث ٥
ٗ
ِّّٕا ٣
« قٛمح زاطفا اضاز ٢
ِّٛؼٔ
٥ ت
»،
ٟٓؾ
ٜسٕػ ا ٢ ضز
ٖاطجر بٞزٛجٕو ٢
فطٍق ػبٕترا ٣
ٖلاّٛؼٔ
زضاز
ٚ بمتضا ٢ توضبكٔ
ٖآ بٞ
ضز
ٝنطػ بٞ
٢
ٍٙٞطف ٣
، ػبٕترا ٣
،
زبهتلا ٢
، ؾ ٥ ؾب ٣
ٚ
٘سٔ
٣ بث تنطف بٞ
٢ طثاطث ضز بٞضٛكو ٢
َبحضز
ٝؼؾٛت
ٚ
ٝؼؾٛت ٤
ٝتفب
٣ٔ تضٛن
ٝو زط٥ٌ
ٗ٤ا تنطف بٞ
ٝث حطق ظ ٤ ط كفاٛت
ٜسق تؾا : طثاطث ٢
ٚ زٛج٘
ى٥ؼجت ٢اطث
1. Word Health Organization, 2008
2. http://snopes.com/language/offense/handicap.asp
لاّٛؼٔ
ٖ
،
ٜبٌآ ظبؾ ٢
، ؾطتؾز ٣
ٞبفض تبٔسذ ٝث ٖبؾآ ٣
، كح تؿ٤ظ
، ؼيٚ
٥ ت بٞ
٢
ٜطَبرٔ
ٔآ ٥ ع
ٚ
ضٛف ٤ ت بٞ
٢
٘بؿ٘ا ٣
، بؾبٙق ٣٤ طثاطث ضز پ ٥
ٜبٍك
،ٖٛ٘بل ؾطتؾز ٣
ٝث
،تِاسػ زاظآ ٢
ٚ
ٙٔا ٥ ت
هرق ٣
، زاظآ ٢ ظا ق ى
ٝزٙ
٤ ب تاظبزٔ
٤ ب ضبتفض
،ٝ٘بِٕبظ غ ٣٘بؿ٘اط٥
ٚ محت ع٥ٔآط٥
، زاظآ ٢ ظا
،ضبٕختؾا ت٘ٛكذ
ٚ
،ضاظآ بٕح ٤ ت ظا تٔلاؾ
،زطف زاظآ ٢ ززطت
ٚ ؼثبت ٥
،ت ضًٛح ضز
ٝؼٔبر
ٚ
ٌس٘ظ ٣
،ُمتؿٔ
طحت ن هرق ٣
، زاظآ ٢ ث ٥
ٖب
ٚ مػ ٥
ٜس
ٚ ؾطتؾز ٣
ٝث
،تبػلاَا
ْاطتحا
ٝث طح ٤
ٓ
نٛهذ ٣
،
ٝ٘بذ
ٚ
،ٜزاٛ٘بذ
،ـظٛٔآ
،تقاسٟث
ٖاٛت كرث ٣
ٚ ضٚطپظبث ٢
، ضبو
ٚ
،ْاسرتؾا
ؼٔ
٥ بٞضب ٢ فبو ٣ اطث ٢
ٌس٘ظ ٣
ٚ بٕح ٤ ت بٞ
٢ ػبٕترا ٣
، توضبكٔ
ضز
ٌس٘ظ ٣ ؾ ٥ ؾب ٣
ٚ
ٕٔٛػ ٣
،
توضبكٔ
ضز ح ٥ تب
ٍٙٞطف ٣
، طفت ٤
،ح تغاطف
ٚ
،ـظضٚ
غٕر ضٚآ ٢ ضبٔآ
ٚ
ٜزاز بٞ
، ضبىٕٞ
٢ بٞ
٢
ث٥
ٗ
ِّّٕا ٣
، اطرا
ٚ تضبظ٘
ّٔ
٣
،
ٕو ٥ت ١ قٛمح
ٖلاّٛؼٔ
،
ًٛػ ـضاعٌ
تِٚز بٞ
٢
، ؾضطث ٣
ـضاعٌ
بٞ
،
ٕو ٥ت ١
ٕٞ
ى ضب ٢ ث ٥
ٗ تِٚز بٞ
٢
،ًٛػ
ٌبجتضا
ٕو ٥
ٝت بث بؾ ٤ ط
،بٞزبٟ٘
فلاتئا
ٝمُٙٔ
ا ٢
ٚ
ّثبل ٥ ت اطرا ٣ؾبثطو(
ٚ طٍتاٚز ، 1390 ).
ٖبؿ٘ا زٛرٛٔ
٢ ٣ػبٕترا تؾا
و
ٝـ اطث ٢
ٔازا ١ ح ٥ تب
ٚ
ٔأت ٥
ٗ ٘ ٥ بٞظب ٢
ِٚا ٥ ١ زٛذ ٘ ٥ سٙٔظب
ضاطلطث ٢
ٌبجتضا
ُثبمتٔ
بث ز ٤
ٖاطٍ
.تـؾا ٣ى٤ ظا
ُٔاٛػ طحؤـٔ
ضز ت٥ف٥و
ٌس٘ظ ٣ زطف ٢
ٚ
ػبٕترا ٣ طٞ
و ؽ
ٔأت ٥
ٗ ٘ ٥ بٞظب ٢ تؾٚا (
،ْاطٔبتى٤ 1395
).
٥و ف ٥ ت
ٌس٘ظ ٣ طٔا ٢ جؿ٘
٣
ٝو تؾا
ٟٔٛفٔ
٣
ٜزطتؿٌ
بـث
ٞبٔ
٥ تـ ػاعت٘ا ٣ زضاز
ٚ
ٓٞ
ٖبٔظ فزٙؾ بي ٤
،ٝؼ
٘اٛتب٘
٣
ٚ
ِّٛؼٔ
٥ ت اض
ُٔبق
ٔ ٣ زٛق (
ٗتاطتؾا ، 2000 .) ضز
ٝٔب٘طث بٞ
٢ ث ٥
ٗ
ِّّٕا ٣ قٛمح طكث
ٕٗي
ٚست ٤
ٗ
ٚ
ٛهت ٤ ت
٘اٛل ٥
ٗ
ٚ ٤آ ٥
ٗ
ٝٔب٘
بٞ
٢
ٌٛثطٔ
ٝث
،داٚزظا تِٚز بٞ
فظٛٔ
ٝث ظا ث ٥
ٗ
ٖزطث
ُٔاٛػ ةُّٛٔب٘
ؼجت ٥ ى زاػ٘
٢
ٚ
ٚست ٤
ٗ
ٝٔب٘طث بٞ
٣٤ ضز
ٔظ ٥ٙ
١ ـطتؿٌ
ًٙٞطف
ْطتحٔ
ٖزطٕق ز ٤
ٖاطٍ
سٙتؿٞ
.
سقض
ٜزاٛ٘بذ ضز طٞ
ٝـّحطٔ
ظا ـذطچ ١ ح ٥ تب
ْعّتؿٔ
بيضا ٢ ٘ ٥ بٞظب ٢
ٚ ٤ ػ ٠
ٜزاٛ٘بذ ضز
ٖآ
ّٝحطٔ
تؾا ( چ٥ؿتبٔ
ٚ
،ُ٥ٞ
1987 ).
ؼبؾاطث طظ٘
٤ ١ تِاسػ و
ٝ ظا عاٛ٘ا طظ٘
٤ ١
َزبجت
،تـؾا
ـرٚظ ٥
ٗ بث ٤ س اطث ٢ بيضا ٢ ٘ ٥ بٞظب ٢
ٛذ ٤ ف
ٝث
ٓٞ
تٔ
٣ى سٙقبث . ٤طظ٘
١ ؾ ٥
ٕتؿ ٣ ع٥٘
طث
ٍتؿـثاٚ
٣
ُثبمتٔ
بًػا ٢
ٜزاٛ٘بذ أت ٥و س زضاز (
،ؽ٤اض 1994 ) .
ؼبؾاطث ٤طظ٘
١
،٢ظبؾٛ٘
غٔاٛر ضز
ُحاطٔ
فّترٔ
ضصٌ
ضاطل س٘ضاز
ٚ ضز
ٝؼٔبر ط٥٥غت ٣تا تضٛن
٣ٔ
زط٥ٌ
.
ٜاطٕٞ
بث ٢بٞط٥٥غت ٢زبهتلا
ٚ ػبٕترا ٣ (
ُحاطٔ
ٝؼؾٛت ) ٢ٍِٛا ٣٤ٛقب٘ظ ع٥٘
ط٥٥غت
ٔ ٣ سٙو .
ضز طٞ
،ٜضٚز
ْاعِا بٞ
٢ ٢زبهتلا
ٚ ٣ػبٕترا
ٗ٥٥ؼت ٠سٙٙو
ٖبٔظ
ُ٥ىكت
ٜزاٛ٘بذ
ٚ ٢بٍِٞٛا داٚزظا
؛تؾا ٢اطث
َبخٔ
ضز ١ّحطٔ
ظا ف٥پ تؼٙن ٣
ٖسق
ٚ زٚضٚ
ٝث ١ّحطٔ
،٣تؼٙن
ٗؾ داٚزظا
ٖازطٔ
ف٤اعفا
ٔ ٣ ٤ سثب . تّػ ٣ّنا ط٥ذأت ضز
،داٚزظا زٛج٘
٣ٌزبٔآ ٢زبهتلا زاطفا تؾا . سث ٤
ٗ تضٛن
ٝو
زبٔآ ٣ٌ
زاطفا ٢اطث داٚزظا ظا طظ٘
٢زبهتلا نضاست(
تب٘بىٔا
ْظلا ٢اطث ٣ٌس٘ظ
ُمتؿٔ
)
ٝث
ٖبٔظ
٢طتك٥ث ظب٥٘
زضاز . ظا ٢ٛؾ طٍ٤ز
ٔ ٣
ٖاٛت ف٤اعفا
ٗؾ داٚزظا ضز ٢استثا ٣تؼٙن
ٖسق اض
ٝث
ٖسقطتٕو
َطتٙو
ٜزاٛ٘بذ ضز داٚزظا تجؿ٘
زاز . ضز
ٗ٤ا
،تِبح نضاست ٣ٌس٘ظ
ُمتؿٔ
ٖبؾآ طت
ٔ ٣ زٛق
ٚ
ٜاطٕٞ
بث ف٤اعفا ٢زاظآ زاطفا ضز
،٣ٙ٤عٌطؿٕٞ
ٗؾ داٚزظا فٞبو
ٔ ٣ ٤ سثب (
،ٖب٤زٕٛحٔ
1383 .) زطى٤ٚض
طٍ٤ز ضز ١ٙ٥ٔظ تٚبفت ٢ٍِٛا
،داٚزظا ٣ٙتجٔ
طث ١٤طظ٘
٢زبهتلا تؾا . ؼبؾاطث
ٗ٤ا
،ٜبٌس٤ز
ْزطٔ
ضز
ةبرت٘ا بٞ
٢ زٛذ ٣مُٙٔ
سٙتؿٞ
ٚ زسنضز س٘
زٛؾ زٛذ ظا ةبرت٘ا
ٚ ٢ضاطلطث
ُٝثاض بث ز ٤
ٖاطٍ
ٝث اض
سٙ٘بؾطث طخواسح .
ف٤اعفا زٛؾ
ُنبح ظا داٚزظا ضز غٔاٛر ٢طٟق
ٚ ٣٤بتؾٚض
ٚ كَبٙٔ
ٌٖٛبٌ٘ٛ
ٗىٕٔ
تؾا تٚبفتٔ
سقبث . ضز غٔاٛر ٢طٟق
ٚ
،ٖضسٔ
ٖب٘ظ ٢اطث تؿو
ٚ ١ٔازا
ُ٥هحت
ٗىٕٔ
تؾا
داٚزظا زٛذ اض
ٝث ط٥ذأت ث ٥ س٘ظاسٙ
( ٣ٕؾبل ٣٤بٞزضا ، 1386
؛
،طىث 1973
؛
،نٛو 1992
؛
،ٛى٥ثب٤ 2006
؛
،ٖبف 1998
؛
،٣ِ
2003 ) ، بٔا زٛرٚ
ت٥ِّٛؼٔ
ِٝٛمٔ
ٝث ٌٛثطٔ ٢بٞ
داٚزظا اض ظا
ٝچ٘آ ضز
ٚض ٤ بٞزطى ٢
فّترٔ
طظ٘ضز
ٝتفطٌ
ٔ ٣ زٛق ضب٥ؿث طتزبح ٣ٔ
سٙو
ٚ
ٜبٌ
ٔظ ٥
ٝٙ
ظبؾ ٢ داٚزظا اض
ٝث
ُلاسح فٞبو
٣ٔ
؛س٘بؾض
ٗ٤اطثبٙث ـطٍ٘
بٞ
٢
ٗ٥٥ؼت ٢ٍِٛا داٚزظا لاّٛؼٔ
ٖ
ٚ
ٝٔب٘طث بٞ
٢
ٚست ٤
ٗ
ٜسق ؼبؾاطث
ٗ٤ا
بٍِٞٛا ضب٥ؿث ٢ضٚطي تؾا . ط٥غ ظا زطف
َّٛؼٔ
بًػا ٢
ٜزاٛ٘بذ
ٚا
ٚ ط٤بؾ زاطفا
ٝؼٔبر ع٥٘
ٗىٕٔ
تؾا تبظحِ
زب٤ظ ٢ ظا ٣ٌس٘ظ زٛذ اض بث
َّٛؼٔ
ٚ س٤سپ ٠ ت٥ِّٛؼٔ
طپؾ ٢ سٙٙو
،ٖب٥ٔ ٗ٤ا ضز . عٛ٘
زضٛذطث زاطفا
ٝؼٔبر طث ـطٍ٘
ٖآ بٞ
زضٛٔضز س٤سپ ٠ ت٥ِّٛؼٔ
ٚ
ٝث غجت
ٖآ ضز ـط٤صپ غيٚ
ٖبقزٛرٛٔ
طحؤٔ
تؾا . زضٛذطث
ٚ ضبتفض زاطفا
ٜزاٛ٘بذ
ٚ زاطفا
ٖٚضز
ٖبٔظبؾ بٞ
طث ـطٍ٘
داٚزظا
ٖلاّٛؼٔ
حأت ٥ ضاصٌط تؾا (
،٣٘اٚبٍّ٥ذ 1389
).
ـطٍ٘
بٞ
٢ ٣ٍٙٞطف زضٛٔضز
،داٚزظا ت٥ؼيٚ
َبغتقا
ٚ ٢ضبى٥ث
،ٖب٘اٛر
ٖاع٥ٔ
تلا٥هحت
ٚ ...
، س٘ٚض ٣ؼ٥جَ
ٗ٤ا
ٜس٤سپ اض ضبچز
َلاتذا
ٔ ٣ سٙو
؛
ٝتجِا س٤بث
ٝرٛت تقاز ضبتذبؾ ٣ت٥ؼٕر
ٝؼٔبر ع٥٘
٢ط٥حأت
ٓ٥متؿٔ
طث ت٥ؼيٚ
داٚزظا ضز
ٝؼٔبر زضاز ( ٢سٕحا
ٚ ٣تٕٞ
، 1390 .)
ٝث
ّوضَٛ
٣ ٣ٔ
ٖاٛت اعفا ٤ ف
ٗؾ داٚزظا
ٚ غت ٥٥ ط ؼٔ
٥ بٞضب ٢ عٌطؿٕٞ
٤ٙ
٣ اض ظا
ٝؾ
ٞض ٥ تفب ػبٕترا ٣
، زبهتلا ٢
ٚ
ٍٙٞطف ٣ جت ٥٥
ٗ و زط
ٞض.
٥ تفب ػبٕترا ٣ بث طظ٘
٤ ١
٘ضسٔ
٥ ؾاع ٥
،ٖٛ
ٞض ٥ تفب
زبهتلا ٢ بث طظ٘
٤ ١
ِٝزبجٔ
ٝيطػ(
ٚ )بيبمت
ٚ
ٞض ٥ تفب
ٍٙٞطف ٣ بث طظ٘
٤ ١ طثاطث ٢ ؿٙر ٥ت ٣
ٖب٥ث
ٔ ٣ زٛق
ٕظبو(
٣
،ضٛپ 1388 ) ظا .
ٜبٌس٤ز
ٗ٥ّ٥٘از ٣ىؾلا
ّئؿٔ
١ ٣ػبٕترا ع٥چ
٢ تؾا
ٝو
ٝتذبؾ
ٔ ٣ زٛق
ٚ
٣٤بػزا تؾا
ٝو س٤بث ـلات زطو بت
ٖاطٍ٤ز ضٚبث سٙٙو ٣تلٚ
ٖآ اض س٘ط٤صپ٘
چ٥ٞ
٣لبفتا
ٕ٘
٣ ستفا .
داٚزظا ٣ى٤ ظا
ٛل ٢ طت ٤
ٗ
ٍثاٚض ٣٘بؿ٘ا تؾا
ٝو
ٗ٥رٚظ ٝتؾٛ٥پ ت٥ف٥و اض ٖآ طؼتظبث ٤ ف ٣ٔ
سٙٙو
ٚ
ٝث تضٛن
ٜٛمِبث اطث ٢
ُو ثطزت ١ ٣ٌس٘ظ ٣ٌزاٛ٘بذ
ٖآ بٞ
ٟٓٔ
تؾا (
،ُتٕٙ٥پ 2000
1) .
ٝث ضَٛ
،ٝنلاذ
داٚزظا س٘ٛ٥پ ٣٘ٛ٘بل زطٔ
ٚ
ٖظ بث ى٤ طٍ٤س ث
ٛ
ٝو ٜز
ًبم٥لز ضز
ٌبجتضا بث زبٟ٘
،ٜزاٛ٘بذ زطوضبو
ٖآ ضز
َطتٙو
ٚ
ٓ٥ظٙت ٣ٌس٘ظ ٣ؿٙر
، ػبٕترا تب
٘بؿ٘ا ٣
، زبز٤ا
ٜزاٛ٘بذ
ٚ سِٛٔ
ُؿ٘
ضز
ْٟٛفٔ
٢زطثضبو
ٖآ
تؾا (
،ٛئاض 2002 )
؛
ٗ٤اطثبٙث تذبٙق ٢ٍِٛا بًف ٣٤ داٚزظا لاّٛؼٔ]
ٖ
ٝث[
ف٤بپ
ٝٔب٘طث ض ٤ ع ٢ ٣٤بًف
ٚ ف٤بپ تلاٛحت ٣تآ
ٗ٥ٔظطؾ هٕو
ٔ ٣ سٙو ( ٣رطف ضبجىجؾ
ٚ اضبىٕٞ
ٖ
، 1392 .)
شٍر سبٌض ی صٍّصپ
ضز ٣٤ٍِٛا
ٝثبكٔ
ظا
ُ٥ّحت ٣٤بًف ضز ٢طؾ تلابمٔ
٤طك٘
١ تبؼِبُٔ
ٚ محت ٥ تبم ػبٕترا ٣ ضز
ا٤
ٖاط ظا ـٚض
ّحت ٥
ُ
ٓٞ
ٍتؿث ٣
ٚ ـٚض
ّحت ٥
ُ ضبٔآ بًف ٣٤
ٜزبفتؾا سق تؾا ٜ .
ٜزاز بٞ
٢
ٖآ
ٝتفطٌطث ظا بٞضبٔآ ٢ عوطٔ
محت ٥ تبم برب٘
.تؾ اطث ٢
ّحت ٥
ُ بٞ
٢ ضبٔآ ٢ ظا
ْط٘
ضاعفا
ٚ SPSS
اطث ٢
بؾبٙق ٣٤
ٚ نضز
ٍِٛا ٢
٘بىٔ
٣
ٚ بًف ٣٤ ظا ١٘بٔبؾ تبػلاَا فاطغر
٥ب ٣٤ سق ٜزبفتؾا .
بٟ٘ضز ٤ ت بث
ٜزبفتؾا ظا
ٖٛٔظآ ضبٔآ ٢
ٝقٛذ سٙث ٢
ٚ مذبق زع٘
٤ ه طت ٤
ٗ بؿٕٞ
٤
ٝ
، بٍِٞٛا ٢
ّو ٣
ٚ
ٕٔٛػ ٣
ظا حُؾ زٚسحٔ
٠ زضٛٔ
طظ٘
ٝث تؾز سٔآ ( ٢طجوا
ٚ
،ٖاضبىٕٞ
1395 ).
فٞٚػپ طيبح ٣فبكتوا
ٚ
ٝث َبج٘ز
ُ٥ّحت بًف ٣٤
ٍِٛا ٢ داٚزظا ؼٕر ٥ ت
َّٛؼٔ
ا ٤
ٖاط تؾا .
ٗ٤اطث ؼبؾا ظا
ٜزاز بٞ
٢
٢ضبٕقطؾ ٣ٕٔٛػ
ؼٛف٘
ٚ
ٗىؿٔ
ٚ ٢بٞضبٔآ
ٌٛثطٔ
ٝث ت٥ؼيٚ
٣٤ٛقب٘ظ ت٥ؼٕر
َّٛؼٔ
ا٤
ٖاط
ٜزبفتؾا
ٚ ٢بٞضب٥ؼٔ
فٞٚػپ
ٝث فق فرث ط٤ظ غٕر ضٚآ ٢
ٚ تجح ق س :
1 . لاّٛؼٔ
ٖ ٢اضاز
؛طؿٕٞ
2 . لاّٛؼٔ
ٖ ث ٣ طؿٕٞ
؛
3 . لاّٛؼٔ
ٖ ث ٣ طؿٕٞ
طث طحا
؛تٛف
4 . لاّٛؼٔ
ٖ ث ٣ طؿٕٞ
طث طحا
؛قلاَ
5 . لاّٛؼٔ
ٖ داٚزظا زطو ٠ ٢اضاز
؛طؿٕٞ
6 . لاّٛؼٔ
ٖ عٌطٞ
داٚزظا
ٜزطى٘
.
1. Pimentel, 2000
لٍذج 1 . بسبحه ة صخبض بّ
ی جاٍدزا
داٚزظا
ٜزطو ٜزطوداٚزظاضبثه٤ُلاسحت٥ؼٕر
طتك٥ثَٚبؾٜزت٥ؼٕر )100( = ث
٣ طؿٕٞ
طث طحا تٛف
طؿٕٞ تٛفُ٥ِزٝثطؿٕٖٞٚسثت٥ؼٕر
طؿٕٖٞٚسث٠زطوداٚزظات٥ؼٕر)100(
=
داٚزظا زطو ٠ اضاز ٢
طؿٕٞ طؿٕٞ٢اضاز٠زطوداٚزظات٥ؼٕر
ٜزطوداٚزظاضبثه٤ُلاسحت٥ؼٕر)100(
= ث
٣ طؿٕٞ
ٝث
ِز ٥
ُ
قلاَ قلاَٝثُ٥ِزطؿٕٖٞٚسثت٥ؼٕر
طؿٕٖٞٚسث٠زطوداٚزظات٥ؼٕر)100( =
ث ٣
طؿٕٞ طؿٕٖٞٚسث٠زطوداٚزظات٥ؼٕر
ٜزطوداٚزظاضبثه٤ُلاسحت٥ؼٕر)100( = عٌطٞ
داٚزظا
ٜزطى٘ ٜزطى٘داٚزظاعٌطٞت٥ؼٕر
طتك٥ثَٚبؾٜزت٥ؼٕر )100( =
غجٙٔ
:
ٖبٌس٘ضبٍ٘
، 1397
ؼبؾاطث
ٜزاز بٞ
٢ ٣ٕٔٛػ ؼٛف٘
ٚ
،ٗىؿٔ
مذبق بٞ
٢ داٚزظا ت٥ؼٕر
َّٛؼٔ
ٖاط٤ا بث
ٝتؾز سٙث ٢ ١ٕٞ
لاّٛؼٔ
٣٘
ٝو داٚزظا
ٜزطو س٘ا
ٚ ب٤ عٌطٞ
داٚزظا
ٝتقاس٘
س٘ا
ٚ
ُٔاٛػ ٣قب٘
ظا
ت٥مفٛٔ
ضز داٚزظا ب٤
ُٔاٛػ طحؤٔ
ضز داٚزظا
ٖزطى٘
ٓ٥ؿمت
ٜسق
ٚ
ًبػٕٛزٔ
فق مذبق
ٝث تؾز
ٜسٔآ تؾا
َٚسر(
1 ).
ٗ٤ا مذبق بٞ
ضز
ٕٞ
١
ٖبتؾطٟق بٞ
٢
ٖاط٤ا
ٝجؾبحٔ
ٚ
ٜزاز بٞ
٢
غٕر ضٚآ ٢
ٜسق ظا
ٖآ بث
ْط٘
ضاعفا
Arc-Gis
ُ٥ّحت
ٜسق تؾا
؛
ٗ٤اطثبٙث
ٝث
ّوضَٛ
٣ ظا فق
مذبق
ٍجتطٔ
بث داٚزظا ت٥ؼٕر
َّٛؼٔ
ٖاط٤ا
ٚ
ُٔاٛػ حأت ٥ ضاصٌط ضز
ٖآ ٢اطث ٣٤بؾبٙق ٢ٍِٛا
٣٤بًف (
َسٔ
ٚ )ٖبٔظبؾ داٚزظا
ٗ٤ا طكل
ٖاس٘ٚطٟق ُىق ؼبؾاطث
1 ٜزبفتؾا
ٜسق .تؾا
لکض 1 . ذٌیارف شٍر صٍّصپ
عبٌه : ىبگذًربگً
، 1397
ضز
ٝٔازا بث تؾا
ٜزبف ظا ٢بٞضاعثا
ُ٥ّحت ٣٤بًف
ٝث ٣ؾضطث
ٚ ٣ثب٤ظضا ت٥ؼيٚ
داٚزظا ت٥ؼٕر
َّٛؼٔ
ٖاط٤ا
ٝث ه٥ىفت
ٖبتؾطٟق بٞ
٢ ضٛكو
ٝتذازطپ سق
ٝو زٕٛ٘
٣٤بًف
ٖآ
ٝث تضٛن
ٝكم٘
بٞ
٣٤
Arc-Gis
ٚ بث
َ ٥ ف سٙث ٢ ضز تفٞ
ٜٚطٌ
ف٤بٕ٘
ٜزاز سق
ٜ تؾا . ٢بٞضاعثا فٞٚػپ
ع٥٘
ٝث
ُ٥ّحت ٣٤بًف مذبق بٞ
٢ داٚزظا لاّٛؼٔ
ٖ ضٛكو
ٝتذازطپ تؾا
ٝو حطق ٝث ٝٔازا ضز
ٖآ ٣ٔ ٝتذازطپ بٞ
زٛق .
ضاعثا
ٓٞزٛذ
ٍتؿث ٣ ٣٤بًف : 1
بث
ٜزبفتؾا ظا ٗ٤ا ضاعثا
ٝث ٣ؾضطث
ٓٞزٛذ
ٍتؿث ٣ ٣٤بًف ؼبؾاطث
ٖبىٔ
ٚ ضاسمٔ
ه٥هذ ١ زضٛٔ
طظ٘
وضاٛػ فاطغر ٥ب ٣٤
ٝتذازطپ
ٔ ٣ زٛق .
ٗ٤ا ضاعثا
ٖبك٘
ٔ ٣ سٞز
٢ٍِٛا فٙواطپ وضاٛػ بث
ٗتفطٌطظ٘ضز ط٤زبمٔ
ٚ ه٥هذ ١ زضٛٔ
ٝؼِبُٔ
ظا ٢ٍِٛا
ٝقٛذ ا ٢ ب٤
ٜسٙواطپ ضازضٛذطث تؾا
. تم٥محضز مذبق
ٖاضٛٔ
اض
ٝجؾبحٔ
ٔ ٣ سٙو
ٚ بث
ٜزبفتؾا ظا ظب٥تٔا
زضاس٘بتؾا
ٝث 2
٣ثب٤ظضا
ٖزٛثضازبٙؼٔ
مذبق بٞ
٢
ٝجؾبحٔ
ٜسق
ٔ ٣ زظازطپ . ضاعثا
ٝقٛذ سٙث ٢ زب٤ظ
ٚ
3ٓو
ٝو
ٗ٥ٔٚز ضاعثا
ٛٔ
زض
ٜزبفتؾا ضز
ُ٥ّحت مذبق بٞ
،تؾ
ٜظاس٘ا
ٌ ٥ ط ٢
ٖاع٥ٔ
ٓواطت
ٚ
ٝقٛذ سٙث ٢ ط٤زبمٔ
زب٤ظ ب٤
ٓو ه٤ ط٥غتٔ
ضز زٚسحٔ
٠ زضٛٔ
ٝؼِبُٔ
اض
ُ٥ّحت
ٔ ٣ سٙو . ضبٔآ ٠
4٣ر ع٥٘
ٝث زٛرٚ
ب٤ زٛج٘
ٝقٛذ سٙث ٢ زب٤ظ ب٤
ٓو
ٜزاز بٞ
٢ ٣٤بًف
ٔ ٣ زظازطپ .
ٝىِ
بٞ
٢
5ؽاز ضبٔآ ٠ ؽ٥تٌ
-
6٣ر اض ٢اطث ١ٕٞ
وضاٛػ زٛرٛٔ
ضز
ٜزاز بٞ
ٝجؾبحٔ
٣ٔ
سٙو . ظب٥تٔا
7زظ
ٝجؾبحٔ
٣ٔ
زٛق
ٚ ٢بر
ٜزاز بٞ
، ط٤زبمٔ
زب٤ظ ب٤
ٓو
ٝقٛذ سٙث ٢ اض
ٖبك٘
ٔ ٣ سٞز .
ٗ٤ا ضاعثا تم٥محضز
ٝث طٞ
ٝيضبػ ضز
ةٛچضبچ ٣يضاٛػ
ٝو ضز بؿٕٞ
٤
ٍ ٣ ـا ضاطل س٘ضاز
ٜبٍ٘
ٔ ٣ سٙو (
،٢طٍؿػ 1390
.)
ضاعثا
ّٝنبف ضاصٌ
٢ ؼٛىؼٔ
ّٝنبف :8
ضاعثا ٗ٤ا ضز ـٚض
ٖٚضز ٤ ثب
9٣ طث
ٗ٤ا وطف ضاٛتؾا
تؾا
ٝو ت أ ط٥ح س٤سپ ٠
ٔ زضٛ
طظ٘
بث ف٤اعفا تفبؿٔ
فٞبو
ٔ ٣ ٤ سثب .
ٝث ٣٘ب٥ث طٍ٤ز س٤سپ ٠
ٝتؾٛ٥پ ضز
ٌبم٘
ٜظاس٘ا
ٌ ٥ ط ٢
،ٜسك٘
ٗ٤طتك٥ث تٞبجق اض
ٝث زع٘
٤ ه طت ٤
ٗ
ٌبم٘
تقازطث
ٜسق زضاز
ٗ٤اطثبٙث ؛ ٢اطث
ٗ٥ٕرت
ٌبم٘
،َٟٛزٔ
ٕٝ٘ٛ٘
بٞ
٢ فاطَا س٤بث توضبكٔ
٢طتك٥ث ث ب
ٖآ بٞ
٣٤
ٝو ضز
ّنبف ١ طتضٚز
1. Spatial Autocorrelation (Morans’I) 2. Pvalue, Z
3. High / Low Clusterring 4. G
5. Hot Spot Analysis 6. Getis_Ord Gi 7. Z
8. Interpolates a raster surface from points using an inverse distance weighted 9. IDW
سٙتؿٞ
ٝتقاز .سٙقبث ضز
ٗ٤ا
َسٔ
ظا
ّٝنبف
ٝث
ٖاٛٙػ
ٖظٚ
ط٥غتٔ
ّْٛؼٔ
ضز پ ٥ ف ث ٥ٙ
٣
ٌبم٘
ٜظاس٘ا
ٌ ٥ ط ٢
ٜسك٘
ٜزبفتؾا
ٔ ٣ زٛق
؛ اط٤ظ فم٘
ط٥غتٔ
ٝتؾٛ٥پ ضز حأت ٥ ضاصٌط ٢ بث
ّٝنبف ظا
ٖبىٔ
ُم٘
١
َٟٛزٔ
فٞبو
ٔ ٣ ٤ سثب
؛
ٗ٤اطثبٙث
ٝچطٞ
ّنبف ١ زاز ٠
ّْٛؼٔ
ظا
ُم٘
١
َٟٛزٔ
ف٤اعفا
ٔ ٣ ٤ سثب
، س٤بث
ٖظٚ
بٞ
ؼبؾاطث
ّٝنبف فٞبو ٤ سثب
؛ ظا
ٗ٤ا
ٚض
ّٝنبف بٞ
ؼٛىؼٔ
ٔ ٣ زٛق .
ٝث
ٖب٥ث طٍ٤ز ظا
ؼٛىؼٔ
ّٝنبف
ٝث
ٖاٛٙػ
ٖظٚ
ٌبم٘
ٜظاس٘ا
ٌ ٥ ط ٢
ٜسق ضز پ ٥ ف ث ٥ٙ
٣
ٌبم٘
َٟٛزٔ
ٜزبفتؾا
ٔ ٣ زٛق
؛
ٝث
ٗ٥ٕٞ
ُ٥ِز
ٗ٤ا
َسٔ
اض
ّٝنبف ضاصٌ
٢ ؼٛىؼٔ
ّٝنبف
ْب٘ 1
ٜزضاصٌ
س٘ا . ظا ٢ٛؾ طٍ٤ز حأت ٥ ط
تسق ٣ٍتؿثاٚ
٣٘بىٔ
ضز
ٜزاز بٞ
بث
ٜزبفتؾا ظا
ٖاٛت ضز ؼٛىؼٔ
ّنبف
ٝ
َبٕػا ٣٘سق تؾا .
ی
ِتفب بّ
ی صٍّصپ
ٚ ٤
ٌػ ٣ بٞ
٢ ٣٤ٛقب٘ظ ت٥ؼٕر
،َّٛؼٔ
طحأتٔ
ظا
ُٔاٛػ
ٌٖٛبٌ٘ٛ
،٢زبهتلا ٣ػبٕترا
ٚ ٣ٍٙٞطف
تؾا . ضز
،ٖاط٤ا
ٖب٥ٔ
كَبٙٔ
فّترٔ
ظا طظ٘
٢زبهتلا
ٚ ٣ػبٕترا
ٚ حُؾ
،ٝؼؾٛت تٚبفت بٞ
٢
٣٤بًف زٛرٚ
زضاز
ٝو طث ٢بٍِٞٛا ٢ضازطؿٕٞ
ٚ
ٝكم٘
بٞ
٢ ٣٤ٛقب٘ظ ت٥ؼٕر
َّٛؼٔ
ط٥حأت زضاز
ٝو ظا تٚبفت ؽٙر
ٚ
ُحٔ
ت٘ٛىؾ (
٢طٟق - ٣٤بتؾٚض ) ز ضٚ
تؿ٥٘
٤.
ٝتفب بٞ
٢
ُ٥ّحت ٣٤بًف
٢ٍِٛا داٚزظا ت٥ؼٕر
َّٛؼٔ
ضٛكو بث ٢بٞضب٥ؼٔ
ٖٚسث طؿٕٞ
، ث ٣ طؿٕٞ
طث طحا تٛف
، ث ٣ طؿٕٞ
طث طحا قلاَ
، عٌطٞ
داٚزظا
ٜزطى٘
، داٚزظا زطو ٠ ٢اضاز طؿٕٞ
ٚ داٚزظا
،ٜزطو طٍ٘ب٤بٕ٘
٣ٍٍ٘ٛچ
فٙواطپ ٣ؼ٥جَ
ٚ
ٝقٛذ سٙث ٢
َسٔ(
ٚ
ٖبٔظبؾ )٣٤بًف
ٗ٤ا مذبق بٞ
ضز حُؾ ضٛكو تؾا .
ٝكم٘
بٞ
٢ فٙواطپ جَ
٥ ؼ ٣ ( تؿىق )٣ؼ٥جَ
مذبق 2
ٌٛثطٔ
اض ضز حُؾ ضٛكو
ٝث ه٥ىفت
ٖبتؾطٟق بٞ
ٖبك٘
ٔ ٣ سٞز
ٚ تؾز ١ طٍ٤ز
،
ٓٞزٛذ ٣ٍتؿث ٣٤بًف
،3
ٛح٘
٠
ٝقٛذ سٙث ٢
ٚ
ٝىِ
بٞ
٢
زطؾ
ٚ
4ؽاز اض
ٓ٥ؾطت
ٔ ٣
ٙو س .
ٝكم٘
بٞ
٢ فٙواطپ ٣ؼ٥جَ
بٞضب٥ؼٔ
ٚ مذبق بٞ
٢ ؾبحٔ
ٝج
ٜسق اض
٢اطث ١ٕٞ
ٖبتؾطٟق بٞ
ظا
ٗ٤طتٕو سنضز بت
ٗ٤طتك٥ث سنضز ٢ضازضٛذطث اض
ُىق
ٜزاز تؾا . ضز
ُثبمٔ
ٓ٥ؾطت ٢ٍِٛا
،٣٤بًف
ُ٥ّحت
ٝقٛذ ا ٢ مذبق بٞ
ٚ
ٗ٥٥ؼت حُٛؾ فّترٔ
ٙؼٔ
٣ ضاز ٢ ب٤
ث ٣ تٚبفت ٣
ٖآ بٞ
(
ٝىِ
بٞ
٢ زطؾ
ٚ )ؽاز ؼبؾاطث
ٜضبٔآ بٞ
٢ ٣٤بًف
ٚ
ٓٞزٛذ
ٍتؿث ٣ ٢طؾاطؾ
1. Inverse Distance Weighted 2.Natural Breaks
3. Global Moran's I 4.Hot Spot Analysis
ٝث تؾز .سٔآ ضز
ٗ٤ا
ُ٥ّحت
، ظا ت٤طي 001706
1/ ٢اطث
ٖاضٛٔ
٣ّحٔ
ٚ ظب٥تٔا زضاس٘بتؾا 1372
/ 3
٢اطث ٢ضازبٙؼٔ
ٓٞزٛذ
ٍتؿث ٣ ٢طؾاطؾ
ٜزبفتؾا
ٜسق .تؾا
ٝكم٘
بٞ
٢
ٝث تؾز سٔآ ٠
ٖآ ع٥٘
ُٔبق
مذبق بٞ
٢ فق
ٝ٘بٌ
ٚ طث ٢بٙجٔ
ٖاع٥ٔ
تسق فؼي
ٝىِ(
بٞ
٢ )زطؾ ب٤ ضازبٙؼٔ
ٖزٛج٘
مذبق
ٌٛثطٔ
.تؾا ث ٣
ً٘ض (
ً٘ض زضظ ) ٢اطث فقٛپ ٢طؾاطؾ
ٚ
ٝىِ
بٞ
٢
ْطٌ
٢اطث ف٤بٕ٘
تسق
٢ضازبٙؼٔ
(
ٝىِ
بٞ
٢ ؽاز ) مذبق ث
ٝ ضبو
ٝتفض .تؾا
لکض 2 .
ِضَخ ذٌب صخبض ی جاٍدزا
درک ىلاَلعه ة لکض
3 . طقً
صخبض یعیبط صٌکارپ ة جاٍدزا
درک ىلاَلعه ة
ٝث ضٛظٙٔ
نضز تؾبٙٔ
ظا ٢بٍِٞٛا ٣٤بًف
تجؿ٘
ت٥ؼٕر داٚزظا زطو ٠ لاّٛؼٔ
ٖ ضز حُؾ
ضٛكو
، مذبق ضٛوصٔ
تؿحطث
ُحٔ
ت٘ٛىؾ ٢ٚض
ٝكم٘
ٓ٥ؾطت
ٜسق .تؾا ضز
ُىق 2 ظا
كم٘
١ س٘ٚض ٣٤بًف ٢اطث
ٗ٥٥جت ٢ٍِٛا ٣٤بًف مذبق داٚزظا
زطو ٠ ت٥ؼٕر
َّٛؼٔ
ضٛكو
ٜزبفتؾا سق . ضز
ٗ٤ا
،ُ٥ّحت فرث ةٛٙر قطق
،
َبٕق قطق
ٚ ةطغ ضٛكو ضز
ٗ٤ا مذبق ظا
حُٛؾ
ًلأبو ٢ضازبٙؼٔ
ضازضٛذطث تؾا
ٝو تسق زب٤زظا
ٖآ ضز
ٗ٤ا كَبٙٔ
تجؿ٘
ٝث ط٤بؾ ٣حاٛ٘
ضٛكو ٣ٔ ٖبك٘ اض .سٞز
ُىق 3 ع٥٘
كم٘
١ فٙواطپ ٣ؼ٥جَ
مذبق ت٥ؼٕر داٚزظا زطو ٠ لاّٛؼٔ
ٖ
اض ضز ٢بٞطٟق
ٖاط٤ا
ٖبك٘
ٔ ٣ سٞز
ٝو سنضز
ٗ٤ا مذبق ضز ٢بٞطٟق
،٣ِبٕق
َبٕق
،قطق
قطق
ٚ ةٛٙر قطق
ٚ ةطغ ضٛكو طتك٥ث ظا كَبٙٔ
ز ٤ طٍ
تؾا .
ُىق 5
ٜزطو داٚزظا ٝو اض ٣٘لاّٛؼٔ ٣ؼ٥جَ فٙواطپ ٣ٔ ٖبك٘ س٘ضاز طؿٕٞ ٚ س٘ا
ٗ٤ا ضز .سٞز
داٚزظا ٖلاّٛؼٔ بث ٌبجتضا ضز ٢طتك٥ث سنضز قطق ةٛٙر ٚ ةٛٙر ،عوطٔ ،مذبق ٚ ٜزطو
1. Pvalue 2. Zscore