1
طابترا دمآراکدوخ
ی
، شوه ه ی ناج ی و اهدربهار ی
هلباقم اب سرتسا اب
دادعتسا ءوس
فرصم
داوم
سابعملاغ کچوک
ی دنوار
، ی وجشناد ی رتکد ی
، هورگ سانشناور ی
، هاگشناد ی جوسا
[email protected] 09132644677
کچ ی هد
فده : ا ی ن شهوژپ هب روظنم عت یی ن طابترا دمآراکدوخ ی
، شوه ه ی ناج ی و هار اهدرب ی هلباقم اب سرتسا اب دادعتسا ءوس فرصم داوم
رد وجشناد ی نا ماجنا دش شور. شور: هعلاطم یفیصوت زا عون یگتسبمه و
هعماج رامآ ی شهوژپ لک ی ه ی وجشناد ی نا سانشراک ی و
سانشراک ی دشرا رسپ هاگشناد ناجنز دوب ( 7733 ) دادعت 717 رفن هب تروص فداصت ی هشوخ ا ی باختنا دندش و هب قم ی سا اه ی
دمآراکدوخ ی
زترآوش و ملسورج ( 1131 )
، شوه ه ی ناج ی تاش ( 1111 )
، اهخساپ ی هلباقم ا ی بی لی زگن و سوم ( 1111 )
، و قم ی سا
دادعتسا ءوس فرصم داوم و ی د و رچوب ( 1111 ) خساپ دنداد . ارب ی لحت ی ل هداد اه زا نومزآ گتسبمه ی پی نوسر و لحت ی ل سرگر ی نو
دنچ غتم ی ر ی ماگ هب ماگ هدافتسا دش اتن. ی ج ی: هتفا اه ناشن داد هک ب ی ن دمآراکدوخ ی
، شوه ه ی ناج ی و هفلوم اه ی ش و دربهار هلباقم
هلئسم رادم اب دادعتسا ءوس فرصم داوم رد وجشناد ی نا هطبار فنم ی و رادانعم ی دوجو دراد و ب ی ن دربهار ه ی ناج رادم اب دادعتسا ءوس
فرصم داوم هطبار تبثم و رادانعم ی دوجو دراد . نچمه ی
،ن دمآراکدوخ ی
، هدرخ قم ی سا مظن وج یی ه ی ناج ی و اهدربهار ی هلباقم اب
سرتسا م ی ناوت ن د دادعتسا ءوس فرصم داوم ار رد وجشناد ی نا پی ش ب ین ی دننک تن . ی هج گ ی ر ی : اب هجوت هب ا ی هکن دمآراکدوخ ی
،
هدرخ قم ی سا مظن وج یی ه ی ناج ی و اهدربهار ی هلباقم ه ی ناج رادم و هلاسم رادم پ ی ش ب ین ی ک هدنن اه ی دادعتسا ءوس فرصم داوم
دنتسه . رب ا ی ن ساسا ناصصختم م
ی دنناوت زا رط ی ق شزومآ اهدربهار ی هلباقم ا ی رثوم و ءاقترا شوه ه ی ناج ی و دمآراکدوخ ی
هب
روظنم پ ی گش ی ر ی زا ءوس فرصم هدافتسا دننک .
تاملک لک ی د :ی دادعتسا ءوس فرصم
،داوم دمآراکدوخ ی
، دربهار هلباقم هلاسم رادم
، دربهار هلباقم ه ی ناج
،رادم شوه ه ی ناج ی
2
همدقم و ااه هایاپ هاک تاسا ینااسنا یاه هدیدپ نیرت هدیچیپ زا یکی و یرشب تلاضعم نیرت یدج زا یکی داوم فرصم ریخا یاه لاس رد ااه هتاشر رد دداعتم یااه هایرظن دربرااک دنمزاین نآ زا یریگشیپ و درب یم لیلحت هب ار یناسنا هعماج یاه ناینب و والتخم یاملع ی
تسا عونتم یاه کینکت (
،ینسح و یمظاک ،یقداص 1711
.) داتعم درف رب هولاع هک تسا تیمها زئاح ور نآ زا دایتعا تاریثات هنماد
ااسرف تاقاط و راواشد ،هانیزهرپ زین داوم فرصم ءوس نامرد .تفرگ دنهاوخ رارق نآ رگناریو راثآ ضرعم رد زین ناتسود و هداوناخ اربانب .تسا مهم یاه هویش زا یکی .دنک یریگولج عامتجا هب نیگنس یاه هنیزه لیمحتزا دناوت یم داوم فرصم ءوس زا یریگشیپ نی
دارفا هچنانچ .تسا داوم فرصم ءوس یاه بیسآ و تارطخ زا ناوج لسن هژیو هب مدرم ولتخم راشقا ندرک هاگآ دایتعا زا یریگشیپ تملاس رب داوم فرصم بولطمان تاریثات زا داننک روااب ار نآ و دنشاب علطم شا هداوناخ و دوخ یعامتجا و یناور ،یحور ، یمسج
تفای دهاوخ شهاک داوم فرصم هب شیارگ لامتحا
،نایمراط(
1711 .) اب هجوت هب ملاعا رامآ داتاس شزوامآ و تااقیقحت لکریدام
لاس رد ردخم داوم اب هزرابم 1711
و نویلیم کی دادعت 713
فرصم هب ناریا رازه .دنراد دایتعا ردخم داوم
هک زا ا ای ن داداعت دوداح
53 فرصم دصرد ریز ناگدننک
11 دودح و لاس 71
نیب دصرد 71
ات 71 زااغآ ناس نیگناایم هاکنیا هاب هاجوت ااب و هتاشاد ناس لاس
هنومن تیعمج رد فرصم 11
دایامن یام مراطم ناواج لاسن رد رواصخ هاب ار یریگاشیپ دایز تیمها عوضوم نیا تسا هدوب لاس
( ،ینسح و یمظاک ،یقداص 1711
) . رد ره لاح هچنآ زا یریگشیپ دم
رظن تسا ندناسر ماایپ ،رثثام دایفم و شزوامآ هاب ینااسک
تسه هک داوم فرصم هدرکن دنا . ارچ هک زا ا ی ن رط ی ق هب دارفا کمک دومن و ا ی ن لاعف ی ت اه سب ی را دمآراک هدوب رب فلااخ تاماداقا
رد تهج کرت تعا ی دا هک رد قح ی تق لاعف یت ی شنکاو ی تسا . زا اجنآ هک یاهرامآ شهاک نس فرصم داوم رد رواشک هابور شهااک
تسه و رتشیب زکرمتم رب یور شناد نازومآ و نایوجشناد تسا
هجوت هب نازیم داایتعا یریياپ نایا راشق رتاشیب سااسحا یام ددراگ .
دمآراکدوخ ی ی
ک ی زا غتم ی اهر یی تسا هک اب ءوس فرصم داوم طابترا دراد و لماش تواضق اه ی درف رد دروم اناوت یی
،اه فرظ ی ت اه و
لباق ی ت اه ی ش ارب ی ماجنا لاکت ی و راخ تاسا ( زتلواش و ،زتلواش هامجرت اس ی د دامحم ی
، 1731 .) راب سااسا لدام نزاجآ راگا دراف
اهدروخزاب ی
تبثم ی رد دروم ی ک راتفر هتشاد دشاب و راظتنا ئات ی د نآ ار ن ی ز زا وس ی د ی نارگ هتشاد
،دشاب رد تروص ی هک ساسحا دنک
ارجا ی نآ راتفر زا اناوت یی و لرتنک تسوا نآ لمع ار ماجنا من ی دهد ( مراط ی
،نا 1731 .) ک ی ثرما ی و مساقلاوبا ( ی 1711 ) رد شهوژاپ
دوخ هب هطبار یفنم نیب یدمآراکدوخ و
دادعتسا ءوس فرصم داوم تسد دنتفای . کروا ( ی 1711 ) رد سررب ی دوخ رب ور ی هورگ ی زا
وجنامرد ی نا هتسباو هب وم دا هب هطبار فنم ی رادانعم ی بی ن دمآراکدوخ ی
اب م ی ل هب فرصم داوم پ ی درب . کم
،رلا ا ی
،نگل سوم و
1سوم
( 1111 ) رد شهوژپ ی ناشن دنداد هک لئاسم طبترم هب فرصم
،لکلا گدراسفا ی
، رواشناکت ی
، هالباقم باانتجا ی و امح ای ت عاامتجا ی زا
وس ی
،ناتسود زا پ ی ش ب ین ی هدننک اه ی دمآراکدوخ ی
فرصم ا لکل رد دارفا فرصم هدننک تسا . ماساقلاوبا ی
، درکرواپ و رن ی ناام ی
( 1711 ) رد شهوژپ ی ناشن دنداد هک دمآراکدوخ ی
اب ارگ ی ش هب فرصم داوم رد ناناوجون هطبار فنم ی نعم ی راد دراد . نابر ی نادجواب
1 . McKellar, ILgen, Moos & Moos 5. Epstein, Griffin&, Botvin
3
و ناراکمه ( 1711 ) رد شهوژپ ی هب بوخ ی ناشن دنداد دمآراکدوخ ی
مومع ی ئاپ ی ن ءوس فرصم داوم ار رد وجشناد ی نا پ ی ش ب ین ی م ی
دنک . یوسزا رگید یدمآراکدوخ نییاپ
عنام ندمآرانک رثوم
اب یاهتیعقوم سرتسا
از یم دوش .
،نلاود تراام ی ن و وانزور (1
1111 ) و
ماک،تات ی
،زن رش ی
،رو کنرک و نوارب (1
1111 ) ناشن دنداد هک دوخ دمآراک ی عاض ی و مز ی هان ءواس فراصم داوام ار رد نااناوجون و
اناوج ن مهارف م ی دزاس . بار ی نوسن و
7شلاو ( 1115 ) ناشن دنداد ناناوجون ی هک پ ی هتسو زا داوم تعا ی دا روآ هرپ ای ز هدوامن دانا دامآراک ی
بی رتش ی تبسن هب د ی نارگ هتشاد دنا . تسپا ی
،ن رگ ی ف ی ن و وتوب ی
5ن ( 1111 ) ناشن هداد دنا هک دمآراکدوخ ی
و ترااهم ااه ی لاح ،هلئاسم
حطس لااب ی عانتما هناعطاق ار پ ی ش ب ین ی م ی دننک هک هب هبون دوخ فرصم رتمک داوم و س ی راگ ار رد پ ی گ ی ر ی ود هلاس هاب لاابند تاشاد .
ناناوجون اراد ی دوخ دمآراک ی لااب و تراهم اه ی مصت ی م گ ی ر ی رتهب م ی دنناوت اهدربهار ی عانتما ار ارجا امن ی دن . و ی سل و لوتسا م ی
3رل
( 1111 ) بی ن دوخ لرتنک ی و ءوس فرصم داوام ار هاطب انعم ی راد ی تاسدب داندروآ . نلاود و نارااکمه ( 1111 ) و تاات و نارااکمه
( 1111 ) ناشن دنداد هک دوخ دمآراک ی عض ی و مز ی هان ءواس فراصم داوام ار رد نااناوجون و
نااناوج مهاراف ام ی دزااس . کام رلا و
ناراکمه ( 1111 ) رد شهوژپ ی ناشن دنداد هک لئاسم طبترم هب
،لکلا گدرسفا ی
، روشناکت ی
، باقم هال باانتجا ی و امح ای ت عاامتجا ی زا
وس ی ناتسود زا پ ی ش ب ین ی هدننک اه ی دوخ دمآراک ی فرصم لکلا رد دارفا فرصم هدننک تسا . مساقلاوبا ی
، رواپ دراک و رن ی ناام ی
( 1711 ) رد شهوژپ ی ناشن دنداد هک دوخ دمآراک ی اب ارگ ی ش هب فرصم داوم رد ناناوجون هطبار افنم ی انعم ی راد دراد و ااب شهااک
کدوخ دمآرا ی تعا ی دا يپ ی ر ی ازفا ی ش م ی ی دبا .
ی .تسا یناجیه شوه هدمآ تسد هب داوم فرصم ءوس اب نآ طابترا اه شهوژپ رد اریخا هک یتخانش ناور یاهریغتم زا رگید یک ،هتاش( تسا طبترم یگدنز ولتخم یاه هزوح رد درف تیقفوم مدع ای تیقفوم اب یناجیه شوه هک دنهد یم ناشن یدایز دهاوش
لام کور رلاوب ،نوسنتسروت ،و ،6
1113 دارفا یریيپ دایتعا اب یناجیه شوه طابترا یسررب هب یکدنا یاه شهوژپ لاح نیا اب .)
داوم فرصم عورش رد ،تساهنآ تیریدم و اه ناجیه اب رثوم هلباقم رد یناوتان زا یشان هک یناجیه شوه نیئاپ حطس .دنا هتخادرپ نملگ( دراد شقن ،3
1113 یات،رکراپ ؛ دوو و لچسا ،کورباتسا ،رول
،1
1111 نلااسمه یوس زا داوم فرصم یارب درف هک یماگنه .)
.دهد یم شهاک ار فرصم رطخ ،یناجیه شوه یاه هفلوم زا یکی ناونع هب اه ناجیه رثوم تیریدم دریگ یم رارق راشف تحت فرصم رطخ هک ییاهتیعقوم رد درف هک دوش یم ثعاب اه ناجیه تیریدم ییاناوت بسانم یا هلباقم یاهدربهاز زا ،تسلااب داوم
یاهراشف اهنآ .دنراد یرتشیب ییاناوت نارگید یاه هتساوخ ینیب شیپ رد ،دنراد ییلااب یناجیه شوه هک یدارفا دنک هدافتسا
1 . Dolan, Martin & Rohsenow 6. Wills & Stoolmiller
1 . Tate, Mceuaide, Cummins, Shriver, Krenek. & Brown
4 . Rabinson & Walsh
1 . Schutte, Malou, Thorsteinsson, Bhullar & Rooke 7. Thoits
1 . Parker, Taylor, Eastabrook, Schell & Wood 8. Abrams & Niaura
4
تشیب تمواقم داوم فرصم ربارب رد هجیتن رد و دننک یم راهم رتهب ار دوخ یاه ناجیه و کرد ار نلااسمه هتساوخان یم ناشن یر
یم هدیشک داوم فرصم یوس هب امومع ،دوخ یفنم یاه ناجیه اب هلباقم یارب دنراد ینیئاپ یناجیه شوه هک یناسک لباقم رد دنهد نوسناج و وچ ،رگنآ ،دادینیرت( دنوش ،1
1115 اهساسحا زاربا و شزادرپ ،یسانشزاب هزوح هس بیرخت لماش هک یقلخ ییوگان هزاس .)
یدزن زا یکی تسا رکراپ و یبگاب ،رولیات( تسا یناجیه شوه هب میهافم نیرتک
،1
1111 رد لکلا و داوم فرصم اب یقلخ ییوگان .)
تنم و زرمله(تسه طابترا ،3
1111 هطبار یرارقرب رد ییاسران و اهناجیه یسانشزاب رد یراوشد هک دنهد یم ناشن اه هتفای نیا .)
یوگان یلصا یاه هصخشم زا هک نارگید اب یفطاع ،ناراکمه و رولیات(دنوش یم دارفا رد داوم فرصم ءوس هب رجنم ،دنتسه یقلخ ی
1111 فرصم هب دارفا شیارگ یلصا لیلاد زا یکی لاامتحا هک دهد یم ناشن یناجیه شوه هنیمز رد دوجوم یاه هتفای رب یرورم .)
.تساه ناجیه هزوح رد عیسو یاهیتساک و تلاکشم داوم یسررب یکاح هدش ماجنا یاه یم ینیب شیپ ار راتفر تملاس هچنآ هکلب تسین سرتسا زا یشان افرص ،راتفر تیفیک هک تسا
،دنک
شور و سرتسا زا درف یبایزرا هویش ستیئوت( تسا نآ اب هلباقم یاه
،3
1116 یاه هتساوخ هک ینامز تسا نکمم داوم فرصم ءوس .)
یاهدربهار زا درف ای دشاب درف یا هلباقم ناوت زا رتارف درف هب داوم فرصم و دهد خر دنک یم هدافتسا رادم ناجیه و یبانتجا یا هلباقم
جیاتن داوم فرصم هک رواب نیا و از سرتسا لماوع اب هجاوم رد یناوتان ايل ددرگ یقلت بولطم یاهدمایپ هب یبایتسد شور اهنت ناونع ارویان و زماربا(تسا داوم فرصم هب یروآ یور ساسا دراد لابند هب یبولطم ،1
1113 جروج و لشار ،رپوک .) (1
1111 فرصم ءوس )
یوق ناونع هب ار داوم فرصم ءوس دارفا رد هک تسا یکاح زین یشهوژپ دهاوش .دندرک یفرعم فرصم نازیم هدننک ینیب شیپ نیرت
کبس ،داوم هدننک جیار رادم ناجیه و یبانتجا هلباقم یاه
رادام و نورف ،رنیکسا ،لشار ،رپوک( تسا رت ،11
111 1 ،ناراکمه و نیتسپا ؛
1111 .) می ر دهم ی و رک ی م ( ی 1711 ) رد شهوژپ ی ناشن دنداد موطس نییاپ
،یدمآراکدوخ مدع
رکفت و همانرب یزیر رد اهراک و
موطس نییاپ تراهم یاه عامتجا ی هب نازیم یرادانعم رد
شیارگ ناناوجون هب فرصمءوس داوم
رثثم .تسا ک ی ثرما ی و مساقلاوبا ی
( 1711 ) رد حت ق ی ق ی رب ور ی 717 وجشناد ی هاگشناد دازآ بدرا ی ل ناشن داد ب ی ن اهدربهار ی هلباقم ه ی ناج رادم و اهدربهار ی هلباقم
هلاسم رادم اب دادعتسا ءوس فرصم داوم هطبار رادانعم ی دوجو دراد . ربکا ی هناخدرز و ناراکمه ( 1713 ) رد شهوژپ ی اب سررب ی
شوه ه ی ناج ی و ناکم ی مس عافد ی اب تعا ی دا اشن ن دنداد ب ی ن شوه ه ی ناج ی و نچمه ی ن ز ی ر قم ی سا اه ی ش اب تعا ی دا هطبار سوکعم دوج
دراد . ک ی نا روپ ( 1711 ) رد هعلاطم ا ی هک ور دارفا داتعم و غ ی ر داتعم ماجنا داد ناشن داد هک هورگود زا رظن گراکب ی ر ی ناکم ی اهمز ی
هلباقم ا ی زکرمتم رب هلئسم اب ی دک ی رگ توافت ی دنتشادن لو ی زا رظن گراکب ی ر ی ناکم ی اهمز ی هلباقم ا ی زکرمتم رب ه ی ناج و هلباقم اه ی
غ ی ر رثوم توافت نعم ی راد ی دنتشاد . ( ناراکمه و یعومس 1731
یور یشهوژپ رد ) 111
هلباقم یوگلا هک دنتفایرد فرعم دوخ داتعم
1 . Trinidad, Unger, Chou & Johnson 9. Cooper, Russell & George
1 . Taylor, Bagby & Parker 10. Cooper, Russell, Skinner, Frone & Mudar
6. Helmz & ment
5
شور رتشیب نیداتعم یا د فرصم ،راکنا ،یفارخ رکفت ،هنادنموزرآ ،یفنم رکفت( رثوم ریغ یاه
وطاوع یزیر نورب و )هریغ و ورا
تراهم نیب میقتسم هطبار تاعلاطم یخرب .تسا و نیتسپا( دندرک وشک راگیس و داوم فرصم و ویعض هلاسم لح یاه
،ناراکمه 1111 ،زتیروا و زمیج ،رکب ،یروبنساد ،نیوتوب( تسا هدماین تسدب یا هطبار نینچ یا هعلاطم رد یلو .) 1111
رگا یتح .)
تراهم یاه تراهم نیا ،دشاب هتشادن هطبار داوم و راگیس فرصم اب میقتسم روط هب یدمآراک دوخ و یریگ میمصت ،یمومع یاه
یم بوسحم ،دنراد راگیس و داوم فرصم اب گنتاگنت یا هطبار هک لماوع ریاس یارب ییانبم
،ناراکمه و نیتسپا( دوش 1111
.)
( شلاو و نوسنیبار 1115
هک یناناوجون دنداد ناشن ) هدومن زیهرپ روآ دایتعا داوم زا هتسویپ
یرتاراک و رتهب یا هلباقم یاهراکهار ،دنا
هتشاد نارگید هب تبسن چنین یم و رزیام ،رنگاو .دنا
(1
1111 هدننک فرصم ءوس دارفا هک دنداد ناشن ناناوجون یور یشهوژپ رد )
شور داوم یم راکب سرتسا اب ههجاوم رد یرتشیب یبانتجا هلباقم یاه
ب نایم رد داوم فرصم ءوس دادعتسا شیازفا هب هجوت اب .دنر
شهوژپ نیا ،سرتسا اب هلباقم یاهدربهار هنیمز رد هژیو هب توافتم جیاتن و ناناوج هب
لابند نآ تسا و یدمآ راکدوخ طابترا ات
تراهم د رارق یسررب دروم ار نایوجشناد رد داوم فرصم ءوس دادعتسا اب ار سرتسا اب هلباقم یاه توافت و ؛ده
یگژیو و یدرف یاه
یم یریثات هچ دارفا یاه .دشاب هتشاد نایوجشناد رد داوم فرصم ءوس رب دناوت
ضرف ی تا
- ب ی ن دمآراکدوخ ی
و دادعتسا ءوس فرصم داوم هطبار سوکعم دوجو دراد .
- ب ی ن شوه ه ی ناج ی و دادعتسا ءوس فرصم داوم هطبار سوکعم دوجو دراد .
- ب ی ن دربهار ه ی ناج دم را اب دادعتسا ءوس فرصم داوم هطبار قتسم ی م دوجو دراد .
- ب ی ن دربهار هلاسم رادم و دادعتسا ءوس فرصم داوم هطبار سوکعم دوجو دراد .
شور تکرش ناگدننک و مرط شهوژپ : ای ن شهوژپ زا عون گتسبمه ی تسا . هاعماج ی راامآ ی ا ای ن شهوژاپ ار لک ای ه ی وجاشناد ی نا راسپ
سانشراک ی و سانشراک ی شرا د هاگشناد ناجنز هک هب دادعت 7733 رفن دندوب هک رد لاس صحت یل ی 11 - 1711 لوغشم هب صحت ی ل دندوب
هک زا ا ی ن دادعت رب ساسا لودج ناگروم دادعت 751 رفن ارب ی ای ن مجح هعماج عت ی ن دش هک هب ناونع هنومن ا ای ن شهوژاپ هاب اسو ی هل
هنومن گ ی ر ی فداصت ی هشوخ ا ی باختنا دندش .
1. Wagner, Myers & Mcininch
6
یگدامآ سایقم دایتعا
رچوب و دیو طسوت دایتعا یگدامآ سایقم :1
(7
1111 و دازآ ،ازرایم دراک طاسوت نارایا رد و داش هتخااس )
( یردنکسا 1711
سایقم نیا .تسا هدش یبای ییاور ) 51
قافاوم لامااک اات ولاخم لاماک زا یا هنیزگ راهچ تروص هب هک دراد هدام
م هداد خساپ ی
ایقم نیا خابنورک یافلآ بیرض .دنوش س
11 / 1 یگتاسبمه بیراض اراگمه ییاور تهج نینچمه ؛تسا هدش شرازگ
سایقم و سایقم نیا نیب 13
ینیلاب مئلاع تسرهف یا هدام 53
/ 1 سایقم نیا تارمن ،یصیخشت ییاور یسررب یارب .تسا هدمآ تسدب
رصم هورگ تارمن نیگنایم هک تسا هتفرگ رارق هسیاقم دروم داوم هدننک فرصم و راجنهب هورگ رد یراداانعم روط هب داوم هدننک ف
،رگرز( دوب رتشیب 1713
.)
همانشسرپ خساپ
یاه هلباقم
1یا : رگنیلب و
7سوم ( 1111 ) یارب یسررب هویش خساپ ییوگ دارفا هب یاهدادیور سرتسا
از هتخاس
دنا ( رغصا،هراش داژن
،دیرف نادزی
،تسود 1711 .) نیا سایقم یاراد 11 شسرپ یم دشاب . رد ماگنه کت لیم نیا شسرپ هامان زا خاساپ
ناگدنهد هتساوخ یم دوش هک کی نارحب ای دادیور یسرتسارپ ار
هک هب یگزات تشپ رس هتشايگ دنا رد رظن دنروآ و اب هجوت هب نایا
هک هنوگچ دادیور ار تشپ رس هتشايگ دنا هب شسرپ اه خساپ دنهد . هنیزگ یاه طوبرم هب ره هدام نومزآ رب هیاپ هجرد یدنب رکیل ت
زا رفص ( زگره ) ات هس ( هشیمه ) میظنت هدش تسا . هب ترابع
،رگید کی سایقم راهچ هنیزگ یا ،هاشیمه ،بالغا ،یهااگ چیاه ،تاقو
هدافتسا هدش تسا و ینومزآ ساسارب هنیزگ یا هک باختنا یم دنک نیب رفص ات 7 هرمن یم دریگ . نایا شاسرپ هامان ود هویاش هالباقم
هلأسم رادم اب تشه هلمج و لباقم ه ناجیه رادم اب 11 هلمج ار ربرد یم دریگ . رثکادح هرمن یا هک کی یندومزآ رد نیا همانشسرپ یم
دریگ 33 یم
،دشاب لماش رثکادح 77 هرمن زا هنیزگ یاه طوبرم هب هویش هلباقم هلأسم رادم و رثکادح 15 هرمن زا هنیزگ یاه طوابرم هاب
هلباقم ناجیه رادم یم دشاب ( نابر ی
، 1711 .) رض ی ب آ اافل ی خاابنورک ا ای ن قم ای سا ار لاااب ی 11 / 1 شرازاگ هداش تاسا . نااقهد ( ی 1731 )
رض ی ب افلآ ی خابنورک ا ی ن قم ای سا ار لاااب ی 11 / 1 هاب تاسد هدروآ تاسا . راض ی ب گتاسبمه ی ا ای ن هماناشسرپ ااب
هماناشسرپ سورازلا
و
نمکلاف (5
1115 ) 61 / 1 م ی )دشاب ،ینسح و یمظاک ،یقداص 1711
.)
یناجیه شوه سایقم :3
پ نیا هتاش ار همانشسر لاس رد ناراکمه و6
1111 یرایگ هزادانا یاراب ،یولااس و ریاام یوگلا ساس رب ،
یاراد و یشرازگ دوخ هجنس دوخ هخسن کی روکيم رازبا .دنتخاس نلااسگرزب و ناناوجون یناجیه شوه 77
شسرپ نیا .تسا هدام
1. Addiction Potential Scale
3. Weed & Butcher
1. Coping Responses Inventory
7. Billings & Moos
3. Lazarus & Folkman
3. Emotional Intelligence scale 6. Generalized Self-Efficacy Scale (GSE_10)
5. Schutte
6. Generalized Self-Efficacy Scale (GSE_10) 7. Schwarezer & Jerusalem
7
یاراد همان 7
تیریدم ،ناجیه زا یریگ هرهب ،ناجیه کرد سایقم هدرخ نیا رب هولاع .تسا یدرف نیب طباور ناجیه
7 کی ،سایقم
م تسد هب یناجیه رهبشوه ناونع هب زین یلک هرمن ی
آ ی ،هتاش( د 1111 هرمن .) نومزآ یرايگ هب
نیا تروص تسا هاک هانیزگ یااه
ًلاماک مفلاخم 1
، مفلاخم 1
، هن ولاخم هن قفاوم 7
، ات قفاوم یدودح 5
، و
ًلاماک قفاوم 3 هرمن هداد یم
،دوش تارابع 3 ، 11 و 77
هب تروص سوکعم رمن یرايگ ه یم
.دوش لاس رد سایقم نیا یسراف مرف 1715
بیرض و تفرگ رارق یسررب دروم تراشب طسوت
نآ یافلآ 11
/ 1 ب یگتسبمه بیرض .تسا نومزآ بوخ ینورد یناسمه هناشن هک دمآ تسد هب ی
یاه هرمن ن 51
روکيام هنومن زا رفن
ف اب تبون ود رد هتفه ود هلصا
17 / 1 ،یناابرق و هدازااقآ یجااح ،ترااشب( تاسا رازبا نیا شخب تیاضر ییایاپ هناشن هک دش هبساحم
1716 .) رد هعلاطم یا هک رب یور وجشناد ی نا اداناک یی ماجنا
،دش گتسبمه ی قم ی سا شوه ه ی ناج ی تاش اب قم ای سا اسکلآ ی تی م ای ا
31 / 1 - ، ناور یدنژن 73 / 1 - ، ارگنورب یی 31 / 1
، زاب ب ندو 13 / 1
، گدنزااس ی 11 / 1
، ظو ی هاف اسانش ی 71 / 1 و دعتاسم گدراسفا ی 71 / 1 -
شرازگ دش ( تی
،رل 1115 .) س ی چورا ی
، د ی ن و نوسردنا ( 1111 ) اپ یا یی ای ن رازابا ار راب ور ی نااناوجون 13
اات 17 هلااس 15 / 1 و اراب ی
هدرخ قم ی سا اه ی زرا ی با ی و زاربا ه ی
،ناج ظنت ی م ه ی ناج و هرهب رادرب ی هب ترت ی ب 36 / 1
، 66 / 1 و 33 / 1 شرازگ دندومن . ورسخ واج ای د
( 1711 ) اپ یا یی قم ی سا شوه ه ی ناج ی لک ار رب اپ ی ه افلآ ی خابنورک 11 / 1 شرازگ هدومن تسا . توش و نارااکمه ( 1111 ) اب ی ن هرامن
لااب رد هفطاع
،تبثم ارگنورب یی
، هداشگ وخ یی و لدمه ی هطبار ناشن دنداد . ورسخ واج ی د ( 1711 ) اپ یا یی قم ی سا شوه ه ی نااج ی لاک
ار رب اپ ی ه افلآ ی خابنورک 11 / 1 شرازگ هومن تسا . رد شهوژپ رضاح اپ یا یی قم ی سا شوه ه ی ناج ی تاش ااب هدافتاسا زا شور اافلآ ی
خابنورک
٪35 و اپ یا یی هدرخ قم ی سا اه ی ظنت ی م ه ی
،ناج زرا ای با ی ه ی نااج و هراهب رادراب ی زا ه ی نااج هاب ترت ای ب 31 / 1
، 36 / 1 و 31 / 1
تسدب دمآ ( نسح و یمظاک ،یقداص ،ی
1711 .)
دمآراک دوخ سایقم ی
یمومع :6
نیا سایقم رد ههد 1131 طسوت زترآوش و ملسورج هتخاس3
دش و لماش هد هدام تبثم و
ره هدام لماش راهچ خساپ تسا . هویش هرمن یرايگ هب تروص ترکیل اب راهچ هنیزگ زا تاحلاطصا ًلااصا
حیحاص تاسین 1= اات
ًلاماک حیحص
= تسا 5 ماجنا یم دوش . هرمن یدمآراکدوخ درف
لصاح عومجم هرمن یاه 11 هدام و هنماد نآ نیب 11 ات 51 تسا .
دمآراک دوخ همانشسرپ ی
( ملسورج و رزترآوش ،یماظن 1116
،یبجر زا لقن هب ، 1713
( یابجر طسوت ناریا رد ) 1713
یباای یایاور )
.تسا هدش رد
ناریا زین یبجر ( 1713 )
، بیارض یافلآ خابنورک یارب لک سایقم ار 11 / 1 و یارب نایوجشناد یسانشناور
هاگشناد
دیهش نارمچ زاوها 15 / 1 و یارب نایوجشناد یسانشناور
هاگشناد دازآ تشدورم 11
/ 1 شرازگ رددرک شهوژپ رضاح ییایاپ نآ اب
هدافتسا زا شور یافلآ خابنورک اب دادعت 751 هنومن و اب 11 متیآ یبیرض ربارب اب 11 / 1 هب تسد .دمآ اب نآ نامزمه ییاور بیرض و
گربنزور سفن تزع سایقم 71
/ 1 .تسا هدش شرازگ نیا
همانشسرپ زا
ییاور و ییاایاپ مزلا رادرواخرب تاسا
بیاراض ینااسمه
ینورد یاهشیاریو سایقم
یدمآراکدوخ یمومع
ار یارب
،نایوجشناد رد
ناملآ 15 / 1 رد اکیراتساک و
ایناپسا 11 / 1 و رد نیچ 11 / 1
ار تسدب دنروآ (
،یبجر 1713 .)
ی هتفا اه
لودج 1 : هرامآ اه ی صوت ی ف ی هنومن باختنا ی رد غتم ی اهر ی دروم هعلاطم
8
لودج 3 : رتام ی س گتسبمه ی غتم ی اهر ی دروم هعلاطم
غتم ی اهر 1
3 2
4 9
6 7
دمآراکدوخ ی
1
شوه ه ی ناج ی 51
/
**1 1
کاردا ه ی ناج ی 71
/
**1 16 /
**1 1
مظن وج یی ه ی ناج ی 77 /
**1 16 /
**1 61 /
**1 1
هب گراک ی ر ی ه ی ناج ی 55 /
**1 15 /
**1 36 /
**1 66 /
**1 1
هلباقم ه ی ناج رادم 13
/
**1 71
/
**1 11 /
**1 71 /
**1 76 /
**1 1
هلباقم هلاسم رادم 73
/
**1 51
/
**1 75 /
**1 53 /
**1 51 /
**1 51 /
**1 1
دادعتسا ءوس
فرصم داوم 111
/ 1
**- 17 / 1
**- 15 / 1
**- 13 / 1
**- 11 / 1
**- 17 /
**1 15 / 1
**-
11 / P<1
**
نامه روط هک رد لودج 1 هدهاشم م ی نک ی د ب ی ن دمآراکدوخ ی
، شوه ه ی ناج ی
، کاردا ه ی ناج ی
، مظن وج یی ه ی ناج ی
، هب گراک ی ر ی
ه ی ناج ی و دربهار هلباقم هلاسم رادم اب دادعتسا ءوس فرصم داوم هطبار فنم ی و رادانع دوجو دراد . لو ی بی ن دربهار هلباقم ه ی ناج رادم
اب دادعتسا ءوس فرصم داوم رد وجشناد ی نا رسپ هطبار تبثم دراد .
لودج 2 : هصخشم اه ی رامآ ی سرگر ی نو ماگ هب ماگ غتم ی اهر ی شهوژپ رب
دادعتسا ءوس
فرصم داوم
فارحنا عم ی
را نیگنامی اهریغتم رایعمفارحنا نیگنامی اهریغتم
32711 73277 یناجیه یریگراکهب 32161 71211 یدمآراکدوخ
72311 16217 رادمناجیههلباقم 13211 111211 یناجیهشوه
72311 15231 رادمهلاسمهلباقم 3211 53251 یناجیهکاردا
17235 76271 داومفرصمءوسدادعتسا 32711 71211 یناجیه ییوجمظن
غتم ی ر کلام ماگ
غتم ی ر پ ی ش ب ی R ن
رويجم df R
F B
Beta t
9
111 / P<1 *** = 11 / P<1 ** = 13 / P<1
* =
ارب ی عت یی ن ثات ی ر ره ی ک زا غتم ی اهر ی اهدربهار ی هلباقم اب سرتسا ( ه ی ناج
،رادم هلاسم رادم )
، دمآراکدوخ ی
و هدرخ قم ی سا مظن
وج یی ه ی ناج ی هب ناونع غتم ی اهر ی پی ش و دادعتسا ءوس فرصم داوم هب ناونع غتم ی ر کلام اب لحت ی ل سرگر ی نو دنچ غتم ی ر ی هب شور
ماگ هب ماگ لحت ی ل دندش . اب هجوت هب داقم ی ر
،اتب جردنم رد لودج 7 هب ترت ی ب دربهار هلباقم ه ی ناج
،رادم دربهار هلباقم هلاسم رادم و
هدرخ قم ی سا مظن وج یی ه ی ناج ی و دمآراکدوخ ی
، هب ترت ی ب وق ی رت ی ن غتم ی اهر ارب ی پی ش ب ین ی دادعتسا ءوس فرصم داوم م ی دنشاب .
ثحب و تن ی هج گ ی ر ی
ی هتفا اه ی ای ن شهوژپ ناشن داد هک ب ی ن دمآراکدوخ ی
و دادعتسا ءوس فرصم داوم رد وجشناد ی نا هطبار فنم ی دوجو دراد . هب ترابع
د ی رگ اب لااب نتفر دمآراکدوخ ی
، ارگ ی ش هب ءوس فرصم داوم شهاک م ی ی دبا . ای ن ی هتفا رد اتسار ی پ شهوژ اه ی ک ی ثرما ی و
مساقلاوبا ( ی 1711 )
، می ر دهم ی و رک ی م (ی 1711 )
، نابر ی نادجواب و ناراکمه ( 1711 )
، کروا ( ی 1711 )
، نمگاه ( 1115 )
، بار ی نوسن و
شلاو ( 1115 )
، و ی سل و نوتسا م ی رل ( 1111 )
، کم رلاک و ناراکمه ( 1111 ) و نلاود ( 1111 ) تسا . رد ا ی ن قحت ی تاق هب ا ی ن تن ی هج
سر ی هد هدش ا تس هک دمآراکدوخ ی
ئاپ ی ن پ ی ش ب ین ی هدننک مهم ی ارب ی ءوس فرصم داوم م ی دشاب . ای ن تن ی هج ار م ی ناوت دب ی ن هنوگ
بت یی ن درک هک رد تروص هجاوم اب ور ی داد بولطمان دارفا اب دمآراکدوخ ی
لااب م ی دنناوت رب دنا ی هش دوخ لرتنک هتشاد
،دنشاب اپ ی راد ی
بی رتش ی ناشن دنهد و تارکفت فنم ی ار هرابرد دوخ و اناوت یی دوخ من ی يپ ی دنر . رب ا ی ن
،ساسا ساسحا دمآراکدوخ ی
هب اهنآ کمک
م ی دنک ات رد لباقم داوم و راشف ناتسود تمواقم هدومن و اهراتفر ی دوخ ار لرتنک امن ی دن . رب ساسا رظن ی ه ی راتفر مرط ر ی ز ی
، تح ی
رگا درف دصق فرصم داوم ار هتشادن دشاب نکمم تسا هب لد ی ل دقف نا اهتراهم ی مزلا رد عانتما زا راشف
،نلااسمه داوم
فرصم دنک
دادعتساءوس فرصماومد
لوا مظن وج یی ه ی ناج ی 133 / 1 13 / 1 1
،
*** 711 71 /
13 61
/ 1 - 13 / 1
** - 17 / 3 -
مود مظن وج یی ه ی ناج ی
دربهار ه ی ناج رادم 76 / 1 11 / 1 1
،
*** 711 73 /
11 13
/ 1 -
16 / 1 75 / 1 -
17 / 1 11**
/ 6 -
15**
/ 5
موس مظن وج یی ه ی ناج ی
دربهار ه ی ناج رادم
دربهار هلاسم رادم 51 / 1 13 / 1 7
،
*** 711 31 /
11 67
/ 1 -
16 / 1
11 / 1 - 13 / 1 -
71 / 1
16 / 1 - 13**
/ 5 -
31**
/ 3
16**
/ 5 -
مراهچ مظن
وج یی ه ی ناج ی
دربهار ه ی ناج رادم
دربهار هلاسم رادم
دمآراکدوخ ی
57 / 1 11 / 1 5
،
*** 713 13 /
13 36
/ 1 -
11 / 1
11 / 1 -
76 / 1 - 11 / 1 -
77 / 1
17 / 1 -
17 / 1 - 31**
/ 7 -
11**
/ 3
11**
/ 7 -
73* / 1 -
10
( 1731 .) نچمه ی ن ی هتفا اه ی هب تسد هدمآ ارب ی شوه ه ی ناج ی رد ا ی ن قحت ی ق ناشن م ی دهد هک ب ی ن شوه ه ی ناج ی و ادعتسا ءوس
فرصم داوم رد وجشناد ی نا هطبار سوکعم دوجو دراد . و ا ی ن اتن ی ج وسمه اب شهوژپ اه ی ربکا ی ناخدرز ه و ناراکمه ( 1716 )
،
ربکا ی و ناراکمه ( 1713 )
، رت ین ی داد و ناراکمه ( 1115 )
، نملگ ( 1113 )
، رکراپ و ناراکمه ( 1111 )
، رت ین ی داد و نوسناج ( 1111 )
،
ات ی رل و ناراکمه ( 1111 )
، عاعش مظاک ( ی 1711 )
، دابآانج ( ی 1711 )
، رارق دراد . رد بت یی ن ا ی ن ی هتفا اه م ی ناوت تفگ دارفا ی هک
شوه ه ی ج نا ی ئاپ ین ی دنراد دادعتسا ءوس فرصم ب ی رتش ی ارب ی فرصم داوم دنراد . هب ترابع د ی رگ ا ی ن دارفا رد دم ی ر ی ت ه ی تاناج و
هدافتسا حص ی ح زا نآ اب راوشد ی اه یی هجاوم دنتسه . ای ن راوشد ی اه ثعاب م ی دنوش ات درف رد ور ی ورا یی اب عقوم ی ت اه ی نت ی گد ی از ی
گدنز ی اناوت یی لحت ی
،ل مصت ی م گ ی ر ی و باختنا راتفر حص ی ح ار زا تسد دهدب و هب وس ی اهراتفر ی شزاس ان ی هتفا شک ی هد دوش رد ا ی ن
موهفم م ی ناوت ءوس فرصم داوم ار هب ناونع ی ک ناکم ی مز عافد ی دشر ان ی هتفا رد رظن تفرگ هک دارفا اب شوه ه ی ناج ی ئاپ ی ن رد
ههجاوم اب عقوم ی ت اه ی لکشم هب نآ لسوتم م ی دنوش . نوزفا رب ا ی ن دارفا اب شوه ه ی ناج ی ی لاا هاگآ ی بی رتش ی تبسن هب تاساسحا
دوخ دنراد و رد ظنت ی م ه ی ناج اه ی دوخ بولطم رت لمع م ی دننک . اهنآ راشف ناور ی رتمک ی سح هدرک و هب روط موادم حطس
رتلااب ی زا زهب ی تس ی ناور ی ار هبرجت م ی دننک ( وولاس ی
، بی
،لد اوتد ی رل و ام ی
،ر 1111 .)
ی هتفا د ی رگ هب د تس هدمآ زا ا ی ن قحت ی ق ناشن داد هک ب ی ن دربهار ه ی ناج رادم اب دادعتسا ءوس فرصم داوم رد وجشناد ی نا هطبار ی
تبثم و رادانعم ی دوجو دراد و نچمه ی ن ب ی ن دربهار هلباقم هلاسم رادم اب دادعتسا ءوس فرصم داوم هطبار ی سوکعم دوجو دراد . ای ن
اتن ی ج ن ی ز رد اتسار ی اهشهوژپ ی شهوژپ اه ی ک ی ثرما ی و مساقلاوبا ( ی 1711 )
، هاربا ی م ی و وسوم ( ی 1713 )
، ک ی نا روپ ( 1711 )
، رپوک
و ناراکمه ( 1111 )
، کم ک ی و ناراکمه ( 1111 )
، عومس ی و ناراکمه ( 1731 ) رارق دراد ی . هتفا اه ی هب تسد هدمآ زا ا ی ن ود غتم ی ر
م ی ناوت دب ی ن هنوگ بت یی ن درک هک هطبار ی اهدربهار ی هلباقم اب تسا سر و دادعتسا ءوس فرصم داوم رد وجشناد ی نا ی ک لماعت
هفرطود
،تسا ی نع ی صاخشا ی هک رد هلباقم اب تلاکشم کبس
هلباقم هلاسم رادم ار باختنا م ی دننک و هب لح لکشم م ی دنزادرپ و
قفوم م ی دنوش ثعاب تزع سفن لااب و تملاس حور ی و ناور ی ار رد پ ی دراد . لو ی دارفا ی هک رد لباقم هار درب ه ی ناج رادم ار
باختنا م ی دننک هب لح لکشم لئان من ی دنوش او ی ن ثعاب تفا تزع سفن و عبطلاب ثعاب سآ ی ب تخانشناور ی م ی ددرگ زا هلمج
ارگ ی ش دارفا هب داوم م ی دوش . ای ن قحت ی ق رد ب ی ن وجشناد ی نا رسپ هب ارجا هدمآرد و اب ا ی ن عوضوم ات هب لاح رد ا ی نار راک هدشن دوب
هتبلا ک یا ثرم ی ه ی ناج يپ ی ر ی ار رد وجشناد ی نا رسپ و رتخد هدرکراک هک
م ی ناوت رد لک ی ه نس ی ن ارب ی پی ش گ ی ر ی هب ارجا رد دروآ .
جیاتن شهوژپ ار یم ناوت رد هطیح یریگشیپ زا
دایتعا طسوت ناسانشناور و
ناور ناکشزپ هب راک تفرگ و زا
،زورب دیدشت ای
تراسخ یاه یشان زا نیا یرامیب مک درک . د ر یریگشیپ هیلوا
اب هدافتسا زا همانشسرپ اه
یارب نینس نییاپ رد
،سرادم و نینس
لااب رد هرادا
،اه هناخراک اه و لغاشم ولتخم هب ییاسانش دارفا رد ضرعم رطخ و دعتسم لاتبا هب دایتعا تخادرپ و اب ماجنا همانرب
یاه هژیو یا رد دروم شزومآ ارب ی ازفا ی ش یاهتراهم
،یدمآراکدوخ شوه
ه ی ناج ی و
،رییغت حیحصت و ای لقادح لیدعت
اهدربهار ی
،دمآراکان رطخ
لاتبا ار شهاک داد . رییغت عبنم سرتسا ای عفر نآ زا ةدهع ناصصختم مولع
یراتفر یمنرب
،دیآ اما
رییغت و تیوقت یاهرواب
،یدمآراکدوخ شوه
ه ی ناج ی و یاهدربهار هلباقم
اب سرتسا هب ناونع عبانم ینورد ناکما ریيپ .تسا
11
عبانم 1
- مساقلاوبا ی
، سابع .،
،درکروپ دهم .ی
، رن ی نام ی
، دمحم ( . 1711 .) طابترا اهتراهم ی عامتجا ی و دمآراکدوخ ی
اب ارگ ی ش هب فرصم داوم رد ناناوجون . هلجم
هاگشناد مولع کشزپ ی و تامدخ تشادهب ی نامرد ی
،راوزبس 16 ( 5 :) 111 - 1112
1 - ربکا ی
، عس ی د .،
متسر ی
، اضر .،
اعراز
،ن فطصم ( .ی 1713 .) هطبار شوه ه ی ناج ی و ناکم ی مز اه ی عافد ی اب تعا ی دا . همانلصف نناور ناسانش ا ی نار .ی 13 ( 15 :)
717 - 1172
7 - کروا ی
، دمحم ( . 1711 .) سررب ی هطبار
،مشخ دمآراکدوخ ی
، اهتراهم ی هلباقم ا ی و م ی ل هب فرصم داوم رد هورگ ی زا وجنامرد ی نا هتسباو هب داوم ردخم
فا ی نو .ی همانلصف تعا ی دا هوژپ ی ءوس فرصم داوم . لاس مجنپ . هرامش 11 ر : 35 - 712
5 - دابآانج ی
، سح ی ن ( . 1711 .) سررب ی هطبار ی هاگآدوخ ی ه ی ناج ی و لرتنک هناکت زا هفلوم اه ی شوه ه ی ناج ی اب دادعتسا تعا ی دا شناد نازومآ رسپ هرود
هطسوتم . شهوژپ همان تاعلاطم ناور سانش ی برت یت .ی 1 : 11 - 1 .
3 - ینابر
،نادجواب ناگژم .،
نابر ی
،نادجواب ناجرم .،
ن ی ک ذآ ی
،ن ما ی ر .،
واک ی نا ی
، هان ی د .،
و رضخ ی
،مدقم شونا ی ناور ( . 1711 .) هطبار نیب یاهرواب
یدمآراکدوخ
،یمومع یاهدربهار هلباقم
اب سرتسا و ناکم لرتنک اب تملاس ناور دارفا فرصم هدننک ی داوم . همانلصف ناور سانش ی دربراک ی
، ئاپ ی
،ز 7 ( 17 :)
111 - 132
6 - بجر ی
، اضرملاغ ( . 1713 .) سررب ی اپ یا یی و اور یی قم ی سا اهرواب ی دمآراکدوخ ی
مومع ی رد وجشناد ی نا . هلجم دنا ی هش اه ی ون ی ن برت یت .ی 1 ( 1 و 1 :) 111 -
1112 3 -
،رگرز ی للهاد ( . 1713 .) تخاس و رابتعا ی با ی قم ی سا گدامآ ی تعا ی دا . مود ی ن هرگنک نمجنا سانشناور ی ای نار .
1 -
،هراش سح ی ن .،
رغصا
،داژن رف ی د .،
و ی نادز
،تسود هراسخر ( . 1711 .) طابترا اهدربهار ی هلباقم ا ی و کبس اه ی دانسا ی اب رطخ رارف زا لزنم رد نارتخد
ناوجون رهش دهشم . هلجم ناور کشزپ ی و ناور سانش ی لاب ین ی ای
،نار 13 ( 7 :) 153 - 1512
1 - عاعش مظاک ی
، م . ا ( . 1711 .) سرب ی وه ش ه ی ناج ی نانز فرصم هدننک ش ی هش . هعومجم امه ی ش اه ی داتس هزرابم اب داوم ردخم ر ی تسا روهمج .ی
11 - عومس ی
، هلحار .،
هاربا ی م ی
، للهارما .،
وسوم ی
، روفغ .،
نسح
،هداز ربکا .،
فر ی ع ی
، عس ی د ( . 1731 .) وگلا ی هلباقم اب سرتسا رد سرتسا داتعم ی ن دوخ فرعم
زکرم تعا ی دا ناهفصا . دنا ی هش و ر
،راتف 6 ( 1 و 7 :) 31 - 67
11 - زتلوش
،ناود زتلوش س ی ند ( .ی 1731 .) رظن ی ه اه ی صخش ی ت . همجرت ی ح یی س ی د دمحم .ی پاچ
،مشش نارهت : تاراشتنا و ی ار ی ش .
11 - قداص ی
، فطصم ی
؛ مظاک ی
،
؛دومحم نسح ی
، رفعج ( . 1711 .) طابترا دمآراکدوخ ی
، شوه ه ی ناج ی و اهدربهار ی هلباقم اب سرتسا اب دادعتسا ءوس صم فر
رد وجشناد ی نا . اپ ی نا همان سانشراک ی
،دشرا هدکشناد مولع ناسنا ی
، هاگشناد ناجنز .
17 - مراط ی
،نا داهرف (.
1711 .) ءوس فرصم داوم ردخم رد ناناوجون . تاراشتنا برت ی
،ت
،نارهت پاچ لوا .
15 - درک م ی
،ازر تزع ا ...
،
،دازآ سح ی ن .،
ردنکسا ی
، سح ی ن ( . 1711 .) راجنه ی با ی نومزآ گدامآ ی ا تع ی دا رد ب ی ن وجشناد ی نا اههاگشناد ی نارهت . همانلصف تعا ی دا
هوژپ ی
، 1 ( 1 )
، 31 - 53 .
13 - ک ی ثرما ی
، رذآ .،
مساقلاوبا ی
، سابع ( . 1711 .) طابترا دمآراکدوخ ی
، ه ی ناج هاوخ ی و اهدربهار ی هلباقم اب سرتسا اب دادعتسا ءوس فرصم داوم رد
وجشناد ی نا . همانلصف تعا ی دا هوژپ ی ءوس فرصم
،داوم لاس مجنپ . هرامش 11 : ر 15 - 32
16 - م ی ر دهم ی
، اضر .،
و رک ی م ی
، سگرن ( . 1711 .) هطبار دمآراکدوخ ی
، گنارب ی گتخ ی و اهتراهم ی عامتجا ی اب ءوس فرصم داوم . ناور سانش ی لوحت ی ناور
ناسانش ا ی نار .ی لاس
،مهن هرامش 77
، صص 11 - 372
17- Abrams, D.B., Niaura, R.S. (1987). Social learning theory. In H.T. lane & K. E Leonard (Eds).
Psychological theories of drinking and alcoholism, (PP. 131-178). New York: Guilford Press.
