1
شناد رد ششخب هسیاقم ( رسپ و رتخد نازومآ
59 - 51 ناهفصا رهش )لاس
1ییاقآ رغصا ،غابص نایناجاقآ مظعا
هدیکچ اب شهوژپ نیا هسیاقم فده
توافت سایقم رب یتیسنج یاه شناد رد ششخب
ررسپ و ررتخد نازومآ 11
- 11 نا فرصا ر ره )ارس هرب
زا یفیصوت شور عون
یّلع هسیاقم یا ده ماجنا . هعماج یرامآ ماره یمارمت شرناد .درندوب یناترسریبد ررسپ و ررتخد نازورمآ شور
هنومن یریگ ههوخ هلحرم دنچ یا یا
.دوب )وا هلحرم رد زا
نیب هناگشه یحاون شزومآ
و شرورپ نا فصا هیحان ود ۳ و ۴ زا و باختنا
یحاون نیا یا ناتسریبد نیب ۴
و هنارتخد ناتسریبد ۴
د هیحان ره زا هنارسپ ناتسریبد هرب یعارفتناریی ناترسریبد ود و یتلود ناتسریبد و
.ده باختنا یفداصت هویه شناد تیعمج نیب زا
هرنارتخد ناترسریبد رار چ هعلاطم دروم نازومآ 1۳11
= هناررسپ و ررفن N
1111 =
N
رفن ، مجح هنومن رتخد ۳03
= رسپ و رفن S
۳11
= اب رفن S
هدافتسا زا ناگروم و یسجرک یریگ هنومن )ودج 1111
دنده شنیزگ
.
شهوژپ رازبا سایقم
ششخب تلام 1111 ی ارب .دوب یلحت
یلحت زا اه هداد سنایراو
.ده هدافتسا جیاتن
هک داد ناشن نیب
سایقم رد
هفلؤم و ششخب دوب نارسپ زا رتشیب نارتخد رد تارمن تایضتقم هب تیساسح
01 /
>0 .P
رد اما هرب ریامت و یزورت هرنیک یاره هفلوم
ندیشخب ب نی تارمن ود توافت هورگ تهادن دوجو یرادانعم
01 /
<0 ریگهجیتن .P
ی : جیاتن ا نی ژپ و شه
، رﺿ ترو هجوت ایلوتم ن اظن م
آ وم ز یه وشک ر ار رد دت و نی همانرب ییاه ییاناوت شیازفا ت ج رد رد ششخب
شناد نازومآ نارسکی روط هب رسپ و رتخد وم
در دیکﺄت
رق را یم د ده .
یدیلک ناگژاو ب تیساسح ،ششخب :
ندیشخب هب یامت ،یزوت هنیک ،تایضتقم ه
1 ییاقآرغصارتکد : لوئسم هدنسیون Coresponding. [email protected]
2
همدقم
1ششخب هب ناونع یکی زا هس یاه هبنج دیلک نوگانوگ
تملاس ناور رامشب یم .دیآ یدارفا هرک زا ررظن یرناور ،درنراجن ب ینارسک
دنتسه اب هک دوخ و اب طیحم دوخ گنهامه دنترسه
نلاپارک و ودارس
3ك
، 300۳ هرمجرت؛
یرارکفاروپ:
، 1۳13 . آرف شرشخب یدرنی
و یرظن ،ییانث ،روپ یدیمح دنک یم رییغت راکاطخو اطخ ربارب رددرف یراتفرو یساسحا ،یتخانه یاه هبنج نآ یط هک تسا ینورد
،یناهارف 1۳11 یامت . هب ندیشخب اب نیا دیما تسا هک ششخب درد یهان زا هچنآ ار هک هبرجت هده
،تسا دهاوخ مایتلا داد
و نآ ار
ح دهاوخ دومن وچروف
۳ن
، 300۳ . ششخب و ندوشخب یم ماجنا نارگید یاطخ ربارب رد هک تسا یقلاخا تلیضف کی
باق و دوه
تسا نداد شزومآ تیرنا
،۴
3011 .
ناور ریخا ههد ود رد هدوب دنمقلاع ناسانه
هب نآ زا و هداد رارق نومزآ دروم ار عوﺿوم نیا ات دنا رد رثؤرم و مر م رماع کری ناونع
.دنیوج هر ب طباور ناور رد
لااب ینهذ راوخشن و مشخ دننام یتافص و ششخب تلع نایم یسانه
، مارقتنا هرب یم و ندوب یبهذم یرریگ
وتین ،1
3001
، یدنسپدوخ شهاک و یگدنز زا تیاﺿر رارکمهو نیسومسار ، یئاکیم ،نمفاه ،ردیانسا ،نوسپمات
،6
3001
، و نرس
نز تیسنج رلیم
، یناد کمو نوتگنیثرو ،1
3001
، طبار .دراد دوجو یتبثم ه هولاع
ررب نریا رماوع شیرپ ،هدرننک یرنیب رد
یرضعب زا
تاعلاطم یشهوژپ تیسنج هب ناونع ریغتم دروم هعلاطم رد ینیب شیپ ششخب
دروم هرجوت هدورب ترسا هرب رقن زا ،ورتین 3001 رد .
ییا شهوژپ هک
عجار هب شقن تیسنج رد دنیآرف ناور تملاس و ششخب ماجنا
هتفرگ هتفای یاه یضقانتم هدمآ تسدب تسا
هب ناونع
)اثم رد یخرب تاقیقحت هطبار
یراکهآ نیب
تیسنج و هلوقم ی ششخب هدرید هدرشن نوارب ترسا و
سپریلیف
،1
3001 رباقم رد.
رد
یضعب زا یسررب اه رد ریز یاه هعومجم ،شرشخب
هارگ نارنز و هارگ نادررم یررترب نارشن سواجیر درنا هداد و
سرسروج
،1
3011 .
ساروپ شهوژپ
،یلعم بیلدنع و میاروک نایورسخ
1۳11 ناشن داد هرک ود هوررگ ناررتخد و ناررسپ ررظن زا نازریم یزورت هرنیک و
تیساسح هب
تایضتقم توافت
یراد ینعم
،تلام .دنتهاد
،وتین ریویر 10
3001 نیب یگتسبمه یگژیو
یاه یتیصخه و
نایم ،ششخب
ندیشخب نارگید یراگزاس و ار
دروم یسررب رارق دنداد یم یگدنشخب.
یرم حلص نیا هک ،ددرگ یتهآ و حلص ثعاب دناوت رد درناوت
دهاب هتهاد شقن تلادع )اقتنا نرود
،11
3011 .
1 . forgiveness
2 Kaplan & Saddock 3 Fortune
4.Enright 5. Neto
6. Thompson, Snyder, Hoffman, Michael, Rasmussen etal 7. Miller ,Worthington
8 . Brown, & Phillips 9 . Rijavec, & Jurcec 10 . Mullet., Neto, Rivière 11 - Doorn
3
هب یقلاخا )وصا تیاعر موزل و ام هعماج ندوب یملاسا هب هجوت اب دریجم نآررق تاریآ دریکﺄت درورم هرک ناررگید ارب طرباور رد هژیو
یم و یصخه یگدنز رد ششخب تیمها ،دهاب یم صخشم یعامتجا
.دوه رد اما یرم نارشن رگشهوژپ طسوت هده ماجنا یاه یسررب
تیرسنج ود رد یا هرسیاقم رورطب و عورﺿوم کری برلاق رد نآ یاره هرفلؤم و شرشخب رریغتم دروم رد یعماج یسررب نونک ات دهد نیاربانب .تسا هتفرگن تروص رسپ و رتخد ناناوجون روطب
صخشم هعلاطم رﺿاح نیا هلﺄسم ار ک
"ه نیب ود سنرج رد هرفلوم شرشخب
توافت راد ینعم ایدراد دوجو
؟ریخ
"
یسررب ، درک دهاوخ
.
شور ون ع و رﻃ ح ﮋپ و شه : یفیصوت عون زا رﺿاح شهوژپ -
هسیاقم دوب یدادیور سپ یا .
هﻌماﺟ ی آ ام
،یر هنومن شور و ریگهنومن ی
هعماج : ی آ ام یر شناد هیلک ماه ررتخد یناتسریبد نازومآ
ررسپ و ر ره فرصا نا
)اس 1۳1۴ .دوب ینس هنماد رد هنومن دارفا 11
- 11 شور زا هدافتسا اب هنومن
یریگ ههوخ یا ناترسریبد ود زا هرنارتخد
ناترسریبد ود و
هنارسپ .دنده باختنا یفداصت هویه هب شناد تیعمج ساسا رب هنومن مجح نییعت روظنم هب
درورم یا ناتسریبد رد رسپ و رتخد نازومآ
رتخد هعلاطم ۳03
رسپ و رفنS=
۳11 .دنده باختنا ناگروم )ودج هب دانتسا اب یتاقبط تروص هب رفنS=
رازبا شهوﮋپ : همانشسرپ
1ششخب 30 متیآ دراد هک
،تلام طسوت
،سوراب
،یاسوی ،ایگنورف وتن
و ریاویر - یقیفاه 300۳ هتخاس
هده تسا هک تلام و ناراکمه نیا 30 )اوس ار زا مرف هیلوا سایقم ب ششخ هک طسوت
،نیبدیه ،تلام رنیملا
و دراریگ 1111 هتخاس
،هده سابتقا هدرک .دنا هک اب شور ترکیل رد 1 هجرد ی لاماک مقفاوم ات لاماک مفلاخم رارق .دریگ یم نیا
همانشسرپ ماه هرس رریز
هفلوم .تسا )اوس 1 ات 6 هنیک
،یزوت 1 ات 13 تیساسح هب
،تایضتقم و
1۳ ات 30 یامت رب یرشخب ند دجنرس یرم ار بیررﺿ.
یریاور
هدرخ سایقم یاه هنیک
،یزوت تیساسح هب
تایضتقم و
یامت هب ندیشخب نیا نومزآ هب شور یلحت یلماع بریترت هب 1۳
/ 0 ، 13 / 0 ،
16 / 0 هب تسد دمآ بیرﺿ.
یناسمه ینورد نآ اب یافلآ خابنورک ربارب اب 1۴ / 0 شرازگ هده بیررﺿ.تسا یارفلآ
خاربنورک تر ج
یسررب رابتعا نومزآ رد شهوژپ یلعمساروپ 1۳11
رب یور تیعمج ییوجشناد 11
/ 0 هب .دمآ تسد زرین ییاریاپ ررﺿاح شهوژرپ رد
یارب شور هب ششخب سایقم ده هبساحم خابنورک یافلآ
و بیرﺿ ییاور هدرخ سایقم یاه هنیک ،یزورت تیرساسح هرب
تایرضتقم و
یامت هب ندیشخب نیا نومزآ هب بیترت 11 / 0 ، 1۴ / 0 ، 10 / 0 رﺿ و بی یافلآ خابنورک ت ج یسررب ک رابتعا نومزآ
11 / 0 هب تسد
.دمآ شور هیزجت و یلحت هداد :اه رد شهوژپ نیا زا صاح یاه هداد ،شهوژپ نیا رد ود
حطرس یفیرصوت و
یطابنترسا هریزجت درورم
و
یلحت رارق دنتفرگ رد حطس ،راریعم فاررحنا نورچ ییا صخاه یفیصوت ،نیگناریم
هرریی و رادورمن هبرساحم
دره و رد حطرس رارمآ
ىطابنتسا رامآ ىا صخاه زا یطابنتسا سنایراو یلحت
ىارب شرناد رد ریغتمرار چ نیگناریم ود نیب هسیاقم ود نازورمآ
هوررگ هدافترسا
هداد .دیدرگ یاه
یشهوژپ یعامتجا مولع رد یرامآ هتسب کمک اب دروم
هیزجت و یلحت یرامآ .تفرگ رارق
1. forgiveness questionnaire
4
ﺞیاتن او زیلانآ یارجا زا شیپ سایقم یارب فونریمسا فورگوملوک نومزآ زا هدافتسا اب. دوه یسررب اه هداد ندوب )امرن ضرف دیاب سنایر
هنیک یاه سایقمریز و ششخب و یزوت
یامت هب ترسا هدورب رارقرب اه هداد ندوب )امرن ضرف تیسنج و ندیشخب 01
/
<0 رد ار نت . p
تیساسح هفلوم هب
دب هک دوبن رارقرب ضرف نیا تایضتقم هرب و ،ضررف شیپ نیا ضقن ربارب رد کیرتماراپ یاه نومزآ ندوب یوق یل
.دهاب یم عناملاب رﺿاح یاه هداد یارب کیرتماراپ یاه نومزآ زا هدافتسا ،رﺿاح ی هنومن مجح ندوب لااب یلد :شهوژپ هیﺿرف نیب
و ششخب نآ یاه سایقمریز
نارسپ و نارتخد رد .دراد دوجو توافت
لودﺟ 5 یاه هتفای : نارسپ و نارتخد هورگ ود کیکفت هب نآ یاه سایقمریز و ششخب ی هفلوم یفیصوت
یسررب دروم ریغتم هورگ
نیگنایم هنایم
فاررررررحنا درادناتسا ممینیم
ممیسکام نیگنارررررریم
تاروذجم
F P
هنیک رسپ یزوت
1۳ / 3۴ 33 00
/ 1 1
1۳1 ۴0 / 3۴0 1۴0 / ۳ 060 /
0 1۴ ۳ 1/10 31 31/۳1 رتخد
تیررساسح هررب
تایضتقم رسپ
۴۴ / 31 31 31
/ 1 13
11۳ 6۳ / ۳63 611 / ۴ 0۳1 /
0 1۴ 1 1/31 31 31/11 رتخد
یامت هب ندیشخب رسپ
61 / 31 31 63
/ 1 1
111 ۳6 / 1 111 / 0 61۴ /
0 ۳6 ۳ 6/60 31/10 31/۴۳ رتخد
رسپ ششخب 33
/ 1۴ 1۴ 31
/ 1۴ ۴1
1۴0 111 / 1001 600
/ ۴ 0۳3 /
0 111 ۳6 11/۳۴ 16 16/11 رتخد
)ودج هب هجوت اب 1
تیساسح هفلوم ردزینو ششخب ی هنیمز رد یرادانعم فلاتخا هورگ ود نیب هک دوه یم هدهاشم هرب
تایرضتقم
.تسا نارسپ زا رتشیب نارتخد رد هک یروط هب .تهاد دوجو 01
/
>0 هب یامت و یزوت هنیک ی هفلوم ی هرمن نیگنایم هب هجوت اب اما p
رتخد رد و نارسپ رد ندیشخب تهادن دوجو یرادانعم فلاتخا هورگ ود نیب دوه یم هجیتن نا
01 /
<0 . p
ﺚحب هجیتن و یریگ
رد پر ژ و شه ﺿاح ر ر ب ر ه شناد رد ششخب هسیاقم رسپ و رتخد نازومآ
11 - 11 نا فصا ر ه )اس رپ
اد هتخ جیاتن .ده نارشن قیقحت نیا
داد رورط هرب .ترهاد دورجو ششخب یرادانعم فلاتخا هورگ ود ششخب نیب نیب.ترسا ناررسپ زا رترشیب ناررتخد رد شرشخب هرک ی
رد .دورب نارسپ زا رتشیب نارتخد تایضتقم هب تیساسح هک یروط هب تهاد دوجو یرادانعم فلاتخا هورگ ود تایضتقم هب تیساسح
5
و یلعمرساروپ دمآ ترسدب عورﺿوم یاترسار رد یکدنا شهوژپ رگشهوژپ طسوت هدمآ مع هب یاه یسررب نارارکمه
، 1۳11 ورتن ؛
،
3001 و رلیم ؛
،ناراکمه 3001 سواجیر ؛ و
،سسروج 3011
نوارب شهوژپ هتفای اب اما . و
سپیلیف 3001
، عجار هب شقن تیسنج رد
دنیارف ناشن هک ششخب داد
هطبار یراکهآ نیب تیسنج و هلوقم ی ششخب و یزوت هنیک نیب نینچمه .دهاب یم وسمهان ،درادن دوجو
ارتخد هورگ ود ندیشخب هب یامت قریقحت زا تمرسق نریا ارب ررﺿاح قریقحت زا هتفای نیا .تهادن دوجو یرادانعم فلاتخا نارسپ و ن
و یلعمساروپ ناراکمه
1۳11 ناشن هک داد
نارتخد و نارسپ رظنزا نازیم یزوت هنیک توافت
یراد ینعم .درهاب یرم وسمهان ،دنتهاد
یرم رﺿاح قیقحت زا اه هتفای نیا نییبت رد ترفگ ناورت
ششخب
، ا م ر ای تعنامم زا تارناجیه هنیک
وت از هن زا قیرط هبرجت ی اناجیه ت
تبثم ینتبم رب تبحم رد اگنه م ای یروآد اطخ ی صخه د رگی ا تس رد ، عرقاو تواضق رگ
ای هرنا هرب هللرسم ترفگ دریاب دررم و نز هرک
نز ،دنراد رگیدکی اب ... و یراتفر ،یتیصخه فلتخم یاه هبنج رد داضت هن ییاه توافت لاع درم و
تخاس رظن زا هکنآ رب هو یندب
مه زا یاه توافت ،دنزیامتم یناور
نز .دنراد رگیدمه اب یدایز یفطاع درم زا
تسا رت نریا اب و ترهرس هرب یرم اریند یگدرنز و دریآ
یم هب و دنک طابترا تا ئاسم و یفطاع هقلاع ناشن یم ساسحا .دهد تبحم
نارتخد رد شیب
نارسپ زا .تسا طابترا رب رتشیب درم تا
و
ئاسم تیلاعف هّجوت رادم یایند و دراد
نوریب فده ار یم رارق یژرنا و دهد فرص ار دوخ
طلست نآ رب یم دنک رر م یدورجوم نز.
یم دوخ هب یسنج باعل و گنر رتمک وا قشع و دزرو یم قشع دوجو مامت اب وا .تسا بلط .دریگ
یرادارنعم فلاتخا مدع اما هرنیک
یگژیو ،نارسپ و نارتخد هورگ ود ندیشخب هب یامت و یزوت ارجت زا یساکعنا اب دوخ م س هب درف یتیصخه و یراتفر رگید یاه
بر
رد وناخ هدا و عﺿوم رف د رد ار گنهرف اه ی فلتخم رد رب ا رب ا رف
،دا رگ هو اه و امیمصت
،ت یم وت ا دنن رب وت ا دنمن ی اه ی و ناررررررررتخد
نارسپ ز رد هنیم اور ی طب و وع ا فط ناسکی ریثﺄت ذگب
درا نانز ده هراها هک هنوگنآ اما . بلط ر م
یرگژیو نیا و دنتسه یتاساسحا و
یم وت ا دن اسح س وب ند آ ا ن رد ار باقم یتایضتقم .درررهد راررررق ریثﺄرررت ترررحت شزورررپ و یهاوخرذرررع نورررچ
نررریا ژپ و شه یاراد
دحم دو اهتی ی لمج زا .دریگ رارق رظن دم دیاب جیاتن میمعت رد هک دوب ی شرناد رد شرشخب یور ررب ررﺿاح قریقحت ه
و ررتخد نازورمآ
مزلا ماریتحا ررگید یاره هوررگ و عماوج هی جیاتن میمعت رد یتسیاب اذل .تسا هتفریذپ تروص یصاخ یلیصحت و ینس طیاره ردرسپ .دریگ تروص ا نشیپ
د یم وه د ریغتم رب شهوژپ عوﺿوم شهوژرپ رد یسررب دروم
یلیرصحت و ینرس طیارره رد رد ررﺿاح خم
فرلت
،دریذپ تروص ات
ا بتع را ر ا یر ن شور اب ا انیمط ن رتلااب ی رب دروآ وه د . یرازگرب اب نینچمه اک
ر اگ ه ه را ی آ م ر و هز ی رد ملیرف شیارمن و
ا ناتررسریبد رد
ترر ج لااررب ندرررب یگدوررشخب تردررق اد
شررن نازوررمآ ناررسکی روررطب رررسپ و رررتخد هجوت
یصاخ ذبم )و .دررننک
6
یسراف عبانم
یرظن،.ب ،ییانث،.ر،روپ یدیمح م،یناهارف ،.ع،
1۳11 ب.
ییوهانز تیاﺿر رب ششخب رب ینتبم یهورگ ینامرد جوز ریثات یسرر
، یعامتجا تاعلاطم
ناور نانز یتخانه ،
: هرود 1 - : هرامه ۴ - :هحفص ۴1 - 1۴ .
،كوداس و نلاپاک ه
و
،كوداس .ب 300۳ . هصلاخ یکهژپناور مولع
یراتفر یکهزپ ناور ینیلاب
ترصن همجرت. ... ا
اروپ یراکف 1۳13 دلج.
،)وا :زیربت
تاراشتنا ر ه .بآ
،یلعمساروپ . .ا
1۳11
،.
هطبار ماع یاه یتیصخه و ریز هفلوم یاه ششخب رد نیب نایوجشناد هاگشناد زیربت نایاپ. همان دهرا یسانهراک یسانشناور
،یمومع هاگشناد زیربت .
،ا یلعمساروپ بیلدنع
.ب نایورسخ،م میاروک 1۳11
هسیاقم . ششخب رب ساسا تیسنج و هتهر هعومجم ،یلیصحت تلااقم
نیمرا چ هرگنک نمجنا
یسانشناور یسانشناور ،ناریا
، همان هژیو ، :رصاعم 1،611
- 611 .
Brown, R.P., & Phillips, A. (2005). Letting bygones be bygones: Further evidence for thevalidity of the Tendency to Forgive Scale. Personality and Individual Differences, 38,627–638.
Doorn, N. (2011). Forgiveness, Reconciliation, and Empowerment in Transitional Justice. International Journal of Humanities and Social Science Vol. 1 No. 4; April 2011 .13 .
Enright . R. . (2011). Psychological Science of Forgiveness: Implications for Psychotherapy and Education, Presented at the Conference, Neuroscience and Moral Action:Neurological Conditions of Affectivity, Decisions, and Virtue Pontificia Universita della Santa Croce Rome, Italy.
Fortune, M. (2003). Abuse and religion: When Praying isn't enough.Lexington, MA: heath.
Miller, A, J., Worthington, E. L., & McDaniel, M. A. (2008 Gender and forgiveness: A meta-analytic review and research agenda. Journal of Social and Clinical Psychology, 27(8), 843-876.
Mullet, E., Barros, J., Frongia, L., Usai, V., Neto, F., &Rivie`re-Shafighi, S.(2003). Religious involvement and theforgiving personality.Journal of Personality, 71,1-19.
Mullet, E., Neto, F. and Rivière, S. (2005). Personality and its effects onresentment, revenge, forgiveness, and self-forgiveness. In: E.L. Worthington,Editor, Handbook of forgiveness, Routledge, New York, pp. 159–181.
Neto, F. (2007). Forgiveness, personality andgratitude. Personality and Individual Differences, 43, 2313–2323.
Rijavec, M., Jurcec, L .(2011). Gender Differences in the Relationship between Forgiveness and Depression/Happiness. Psihologijsketeme .19, 1, 189-202.
Thompson, L. Y., Snyder, C. R., Hoffman, L., Michael, S. T., Rasmussen, H. N., Billings, L. S., . (2005).
Dispositional forgiveness of self, other, and situations. Journal of Personality, 73, 316–360
![[دوّمین همایش ملّی روانشناسی مدرسه]]()