[دوّمین همایش ملّی روانشناسی مدرسه]

1

هطسوتم نازومآ شناد رد ماجسنا سح و یملاسا یگدنز کبس هطبار یسررب

یتلود نیسح ناتسورپ سگرن ،1

2

هدیکچ لاس رد نیارفسا ناتسرهش مود هطسوتم نازومآ شناد رد ماجسنا سح و یملاسا یگدنز کبس هطبار یسررب تهج قیقحت نیا یلیصحت -95

هیلک لماش قیقحت نیا یرامآ هعماج .تفرگ ماجنا94 لاس رد مود هطسوتم نازومآ شناد

-95 یارب .دندوب 94

لماش یا هنومن ،یروظنم نینچ هب یبایتسد یلیصحت لاس رد نازومآ شناد نارسپ و نارتخد زا رفن130

-95 هشوخ روط هب1394

گدنز کبس نومزآ و ماجسنا سح همانشسرپ زا اه هداد یروآ عمج یارب .دندومنرپ ار اه همانشسرپ و باختنا یا هدافتسا یملاسا ی

نومزآ و نوسریپ یگتسبمه بیرض نومزآ زا .دش کبس نیب تبثم هطبار یایوگ جیاتن .دش هدافتسا تاعلاطا لیلحت یارب لقتسمt

هجوت اب .دنراد یراد انعم هطبار ماجسنا سح یاه هفلوم ریز اب یملاسا یگدنز کبس نینچمه .تسا ماجسنا سح و یملاسا یگدنز آ شناد طیارش هب .دهد اقترا نانآ یگدنز رد ار یرادانعم و یریذپ لرتنک ،یریذپ کاردا دناوت یم یملاسا یگدنز کبس ،نازوم

هژاودیلک هطسوتم نازومآ شناد ،ماجسنا سح ،یملاسا یگدنز کبس:اه

- 1

،یلیبدرا ققحم هاگشناد ،یمومع یسانشناور یرتکد یوجشناد

،لیبدرا :سامت،لوئسم هدنسیون

09153722842 Dolati.hosin@gmail.com،

-2

.نیارفسا ،شرورپ و شزومآ دشرا سانشراک

2

همدقم ( ینایواک یگنوگچ .درـک یـسررب یملع تروص هب ،ار یملاـسا یگدـنز کبـس ةـیرظن راـب نیلوا )1388

اهشرگن و اهراتفر لماعت

یارب .دنک یم میسرت ناسنا یور شیپ یگدـنز یارـب ار یتباـث ًاتبسن ریسم و تسا ناسنا یگدنز کبس ةدنهد ناشن ،هنازور یگدنز رد ـیگب رـظن رد لكش نیرتهب هب ار ناسنا یراتفر و یتخانش یاه هفلؤم ةمه هک تسا مزلا ییوگلا ،یگدنز کبـس عوـن نیرتهب نتفای در

و یداـم داعبا زا کیچیه زا و دنیبب مه رانک رد ار ترخآ و ایند نینچمه و دشابن فلاخم یملع ملسم یاه هتفای اـب رـگید فرـط زا و و ینایواک ،نایداجس ،فاـبجک شهوژپ جیاتن .تسا هنوگنیا یملاسا یگدنز کبس هک درک اعدا ناوت یم .دوشن لفاغ ناـسنا یوـنعم (یرونا ناـشن )1390

.دراد یراداـنعم ةطبار نایوجشناد رد یگدنز زا تیاضر نازیم اب یماکداش و یملاسا یگدنز کبس هـک داد

بولطم مه زاب ،دوب هدماین مه تایاور رد رـگا یتح هک تسا هدش هتخانش ردق نآ نانمؤم یاه یگژیو و نامیا تاجرد زا یضعب ز کبس و ملاـسا ندوـب یراتـسویپ . دوـب نشور نآ ندوب ناـمیا هـب دـنوادخ .دـیآ یـم رب یددعتم تایاور و تایآ زا یملاسا یگدن

:ءاسن(دنک یم ندروآ نامیا هب رما هرابود اـه هدروآ ( رگزرب و دار یدیشمج ،دار یتمه قیقحت یاه درواتسد .)126

ناشن ،)1393

.دراد دوجو هطبار ناناوج ِیناور تملاس و یملاسا یگدنز کبس شزومآ نایم هک داد (فیرش و یفسویاقآ

هتفرگ هجیتن ،)1390

جیاتن .دوش یم رجنم نایوجشناد رد ماجسنا سح شیازفا هب هطبار تیریدم و یعامتجا یهاگآ ،یتیریدم دوخ شیازفا دش هب تسد (فابرعش نایدمحم اقآ و یئادخ دبع ،رف یدئاق هدمآ کبس هک داد ناشن ،)1392

نازیم اب یمیظنتدوخ و نمیا یگتسبلد

ساسحا ماجسنا کبس و ،رادانعم و میقتسم ی هطبار یناور ماجسنا ساسحا اب ارگوسود یگتسبلد

یفنم ی هطبار یمیطنتدوخ و یناور

( ینابغط .دنراد رادانعم و و یــفنم ةــطبار ،دــمآراکان یاــهشرــگن و یملاــسا یگدــنز کبــس نیــب هک داد ناشن جیاتن )1392

.دراد دوـجو یرادانعم نآ زا هک دراد دیکات دوخ رواب نیارب وا .دنک یم فیرعت یگدنز هب یصخش یریگ تهج کی تروص هب ار ماجسنا سح یكسوونوت و نوستجنب(دنامب ملاس و دنارذگب رس زا ار سرتسازا ییلااب دح دناوت یم یدرف ارچ هک درک هجوت ناوت یم ماجسنا سح قیرط

1سرلا 2008 ، یكسوونوتنآ یروئت ساسارب .) (2

یط رد یجیردت تروص هب هک تسا ینورد هبرجت کی ماجسنا سح )1987

تروص هب ماجسنا سح تدش هک تسا نیا رگید مهم هتكن .دسر یم رادیاپ اتبسن تیفیک کی هب درف کی رد ات دنک یم دشر یناوج رظن زا دریگ یم رارق اهدادیور نیا هب درف ینورد شنکاو و ینوریب یاهدادیور ریثات تحت رمتسم هک نازیم نامه هب یكسوونوتنآ

یاه شهوژپ .دوش یم هتساک ماجسنا سحرب یلسن نیب لماوع هكبش ریثات تیمها زا میریگ یم هلصاف یلاسدرخ زا یگدنز هجرد نرگرتسآ و زتنارک تاعلاطم .تسا هدش ماجنا ماجسنا سح اب طابترا رد یددعتم (3

یتملاس و ماجسنا سح طابترا هرابرد )2004

هداد ناشن هب ،ماجسنا سح ندوب نییاپ هكیلاح رد دهد یم شیازفا ار سرتسا رترثوم و رتهب تیریدم هب لیامت لااب ماجسنا سح هک دنا

1 Bengtsson, Lars

2 Antonovsky

3 Krantz & Ostergren

3

سوفیلاگ و کاب ،نسلین .دهد یم شیازفا ار رامیب ربارب رد یریذپ بیسآ (1

ماجسنا سح یلااب تارمن دنتفایرد یشهوژپ رد )2015

شیپ ار قفوم یگدنز کبس دناوت یم اتنمیپ و لیل ،نو .دهد اقترا ار ماجسنا سح دناوت یم قفوم یگدنز کبس و دنک ینیب

(2

)2015

رد تیونعم دوجو نینچمه و دنک یم ینیب شیپ ار یعامتجا تیامح و مكحتسم هداوناخ ،یتملاس ماجسنا سح دوجو دنتفایرد .تسا طبترم تملاس یاهیگژیو اب یگدنز نز کبس نازادرپ هیرظن هچرگ هكنیا هب هجوتاب و دنا هدرک دیکات ماجسنا سح ظفح و دوبهب رد موهفم نیا تیمها رب یملاسا یگد

هطبار هرابرد نارگشهوژپ اما .دنشاب هتشاد یگتفای شزاس یارب یبسانم بوچراهچ دنناوت یم یملاسا یگدنز کبس و ماجسنا سح د هب یشهوژپ یاه یسررب دوبمک نیا کش یب .دنا هدركن شاكنک نآ زا و تسا هدوب نآ هب طوبرم یاه یراوشد و موهفم یگزات لیل

هعومجم یملاسا یگدنز کبس هک ییاجنآ ،شیوخ قیلاس و تیوه اب بسانتم دارفا و ،هتشاد طابترا مه اب هک تسا رصانع زا یا

نآ لیكشت ار زیامتم لک کی ،هدیزگرب ار اه یم

رف هوجو ،یگدنز رد دارفا تاحیجرت ندوب یكبس .دهد ،باختنا قح ،یهورگ و ید

یگژیو زا یتیوه ماجسنا و نارگید یارب ندوب صیخشت لباق نیا شهوژپ نیا رد نیاربانب .تسا یگدنز کبس یتخانش رصانع و اه

؟دراد دوجو یرادانعم هطبار نازومآ شناد ماجسنا سح و یملاسا یگدنز کبس نیب ایآ ،هک دیآ یم نهذ هب لاوس شور عون زا رضاح قیقحت لاس رد لیصحت هب لوغشم )رسپ و رتخد( نازومآ شناد هیلک شهوژپ یرامآ هعماج .دوب یگتسبمه

-95 رد94

دوب نیارفسا مود هطسوتم راهچ مود هطسوتم فلتخم یاه هتشر نیب زا هک لكش نیدب ،دوب یا هشوخ تروصب یریگ هنومن شور.

دج هب هجوت اب و یفداصت تروص هب اهنآ نیب زا و باختنا هتشر دادعت ناگروم و یسجرک لو

.دندش باختنا رفن130

:شهوژپ رازبا همانشسرپ : )اتوک مرف( یملاسا یگدنز کبس نومزآ ی

( ینایواک ار نوـمزآ نیا دـییأت ار نآ یـیاور و هتخاس )1388

نوـمزآ نـیا لک ییایاپ بیرض ،تـسا هدرـک / 71

.تـسا0

همانشسرپ یگدنز هب تبسن ینیزگ تهج ی

(3

ی )OLQ ماجسنا سح ا (4

:)SOS هب تبسن ینیزگ تهج همانشسرپ

یگدنز (5

ماجسنا سح ای )OLQ (6

( یكسنوتنآ طسوت )SOS و روپیلع( دش عادبا ماجسنا سح موهفم ندومن یتایلمع یارب )1987

،فیرش ( یكسونوتنآ.)1391

زا دنترابع هک تسا هدومن شرازگ سایقم نیا یارب ار خابنرک یافلآ یلااب حوطس )1993 / 78

ات0

/ 93 0

جیاتن

1 Nilson, Bakke, Gallefoss

2 Von, Leal, Pimenta

3 Orientation to Life Questionnaire

4 Sense of Coherence Scale

5 Orientation to Life Questionnaire

6 Sense of Coherence Scale

4

هتفای یفیصوت یاه 1لودج

یفیصوت یاهریغتم یناوارف دصرد و دصرد لودج .

اهریغتم یناوارف

یناوارف دصرد

تیسنج 48 رسپ

/9 36

82 رتخد /1

63

یلیصحت هتشر یناسنا مولع

3 29 22/

رتویپماک مولع 3 29

22/

یضایر 4 33

25/

یبرجت مولع 39

30

130 لک 100

ج 1 لود ربارب یرامآ هنومن ربارب اهرتخد تیسنج :لماش شهوژپ نیا رد یفیصوت یاهریغتم هک رفن130

/9 ربارب اه رسپ و دصرد36

/1 یناسنا مولع یلیصحت هتشر زا ،دصرد63 /3

رتویپماک مولع هتشر ،دصرد22 /3

یضایر هتشر ،دصرد22 /4

هتشر و دصرد25

یبرجت مولع پ ار اه همانشسرپ دصرد30

.دنا هداد خسا

هتفای یطابنتسا یاه 2لودج

نآ داعبا و ماجسنا سح و یملاسا یگدنز کبس نیب نوسریپ یگتسبمه .

لودج هب هجوت اب رادقم2

یرادانعم حطس رد یریذپ لرتنک ،یریذپ کاردا ،ماجسنا سح یاهریغتم نوسریپ یگتسبمه بیرض

زا رتكچوک /01

)یریذپ لرتنک ،یریذپ کاردا ،ماجسنا سح( هتسباو یاهریغتم و یملاسا یگدنز کبس یاهریغتم نیب ،هک تسا

ملاسا یگدنز کبس نیب یرادانعم ریغتم رد اما .دراد دوجو یرادانعم هطبار .دردن دوجو یا هطبار یرادانعم و ی

3لودج هسیاقم و درادناتسا فارحنا ،نیگنایم : نانز و نادرم رد یملاسا یگدنز کبس نیگنایم ی

ماجسنا سح یریذپ کاردا

یریذپ لرتنک یرادانعم

یملاسا یگدنز کبس نوسریپ یگتسبمه

/29 0 /28

0 /20

0 /03

0

رادانعم حطس /001

0 /001

0 /02

0 /74

0

تیسنج نیگنایم

فارحنا درادناتسا رادقم F

یدازآ هجرد t df( ) یراد انعم حطس

sig( )

یگدنز کبس یملاسا 23 درم

2/ /42 83 0

3/ /81

128 3 /000

0

50 نز 2/ /37 0 /68

3 /91

87 /000

0

5

لودج جیاتن هک هنوگنامه یم ناشن3

؛دهد و نادرم یارب یملاسا یگدنز کبس ریغتم نیگنایم توافت یسررب یارب هدش هبساحمF

اب ربارب نانز /83

.درادن دوجو یرادانعم توافت نارسپ و نارتخد رد یملاسا یگدنز کبس نیب تسا هدش هبساحم3

ودج 4ل هسیاقم و درادناتسا فارحنا ،نیگنایم : نانز و نادرم رد ماجسنا سح نیگنایم ی

ودج جیاتن هک هنوگ نامه 4 ل

یم ناشن .دراد دوجو یرادانعم توافت نارسپ و نارتخد رد ماجسنا سح نیب دهد

هجیتن و ثحب یریگ

.دراد دوجو یرادانعم یا هطبار ماجسنا سح و یملاسا یگدنز کبس نیب قیقحت یاه هتفای هب هجوت اب ( فیرش و یفسویاقآ

)1389

تهج کی ماجسنا سح رتنک هک تسا یگدنز هب تبسن یصخش یریگ

ءزج یناور یتسیزهب و دنک یم یبایزرا ار سرتسا رب ل

ناور یم لیكشت ار یگدنز تیفیک یتخانش ( یرتامون شهوژپ .دهد

لماوع اب ییلااب یگتسبمه ماجسنا سح رد لااب یاه هرمن )2012

(لااس و ننلاو .تسا هتشاد یكشزپ و یسانشناور هزوح رد تملاس نودب جیاتن زین یفلتخم تاعلاطم رد )2011

دوب نآ رگناشن صقن

.دنراد نانز اب هسیاقم رد یرتلااب ماجسنا سح نادرم هک یم لیكشت ار ام یگدنز نتم هک تسا یقیقح شخب یگدنز کبس

.دهد

نامه ؛دراد یقیداصم هک تسا ندمت یلصا و یقیقح شخب یملاسا یگدنز کبس یلاعت یارب یزرودرخ رب میرک نآرق رد هک روط

رد تسا هدش دیکات یحور هار تخانش هب رجنم قیمع ركفت و یزرودرخ مه یملاسا هعماج

صقاون و بویع حلاصا هب کمک یاه

یم ملاسا لآ هدیا هعماج کی هب نآ لیدبت و عامتجا هب اهزاین و اهاضاقت اب دروخرب رد ات دزاس یم رداق ار درف یوق ماجسنا سح .دوش

درف نینچ .دهد ناشن شنکاو دوخ زا یریذپ فاطعنا تروص صاخ یاه تیعقوم لباقم رد ار بسانتم و یضتقم عبانم دناوت یم ی

یریذپان فاطعنا هویش هب اهاضاقت اب دروخرب رد ،تسا هتفای دش یفیعض روط هب ماجسنا سح هک یدارفا رد ،سكعلاب .دنزاس لاعف ار یمک رایسب یا هلباقم عبانم هک دننک یم کاردا نینچ دارفا نیا نوچ ،درک دنهاوخ دروخرب ناراكمه و نسلین .دنراد رایتخا رد

2015( یم قفوم یگدنز کبس و دنک ینیب شیپ ار قفوم یگدنز کبس دناوت یم ماجسنا سح یلااب تارمن دنتفایرد یشهوژپ رد )

( ناراكمه و نو .دهد اقترا ار ماجسنا سح دناوت تیامح و مكحتسم هداوناخ ،یتملاس ماجسنا سح دوجو دنتفایرد )2015

ر یعامتجا هدمآ تسدب جیاتن هب هجوت اب .تسا طبترم تملاس یاهیگژیو اب یگدنز رد تیونعم دوجو نینچمه و دنک یم ینیب شیپ ا

هزومآ هب هک تسا نیا یملاسا یگدنز کبس موهفم یروآون نیرت مهم .دراد دوجو ییاه یرترب و اه توافت ،یملاسا یگدنز کبس ینچمه .دوش یم هاگن ملاسا تیلک و یملاسا یاه ،یریذپ کاردا سح ،ماجسنا سح اب نازومآ شناد یملاسا یگدنز کبس ن

ای اه تیعقوم تروص هب ار اهنآ هک دنراد یعس ،اه کرحم ای اه تیعقوم اب ههجاوم رد دارفا نیا .تسا هارمه ییلااب یریذپ لرتنک تیسنج

نیگنایم فارحنا

درادناتسا رادقم F

یدازآ هجرد t df( ) یراد انعم حطس

sig( )

ماجسنا سح 75 درم

3/ /40

16 1 0/ /82

128 0 /41

0

56 نز 3/ /23

1 /79

0 /66

88 /43

0

6

هنآ نینچمه .)یریذپ کاردا( دننک کاردا ار اهنآ و هدومن یبایزرا سرتسا نودب تاکرحم سرتسد تروص هب ار تمواقم عبانم ا

ثداوح یدارفا نینچ اتیاهن .)یریذپ لرتنک( دننک یم هدافتسا سرتسارپ یاه تیعقوم اب هلباقم یارب عبانم نیا زا و هدومن کاردا ریذپ نینچمه .)یرادانعم( دنتسه یناور یراذگ ورین شزرا یاراد هک دننیب یم ییاه شلاچ ناونع هب ار یرامیب و یگدنز دوش یم داهنشیپ

گنهرف هدرخ و نیدلاو تلایصحت ،گنهرف دننام یلماوع نتفرگ رظن رد اب یگدنز کبس اب ار ماجسنا سح هفلوم ،هباشم یطیحم رد .دوش مهارف شهوژپ جیاتن قیبطت هنیمز ات دنک ارجا یلحم ،موق یاه عبانم

اقآ (.میسن ،فیرش ،اضریلع ،یفسوی تسیزهب نیب یگتسبمه یسررب .)1389

یملاسا دازآ هاگشناد نایوجشناد رد ماجسنا سح و یناور ی -

،زکرم نارهت دحاو

یكشزپ ،یشهوژپ هعلاطم دلج ،

هرامش15 تاحفص6 -273 .279

اقآ (.میسن ،فیرش ،اضریلع ،یفسوی ،نارهت دازآ هاگشناد نایوجشناد یناجیه شوه و ماجسنا سح هطبار یسررب .)1390

،یتخانشناور تاعلاطم پ متفه هرود

زییا

هرامش1390 .3

( ؛یبتجم ،ینابغط

،)1392 یاهشرگن اب یملاسا یگدنز کبس ةطبار ،نایوجشناد رد دمآراکان

یدربراک یسانشناور رد شهوژپ و شناد ةرامش ،مهدراهچ لاس ،

ناتسمز ،4 یپایپ( ،1392

صص ،)54 -35 .43

( میسن ،فیرش و دمحا ،روپ یلع مانشسرپ ییایاپ و ییاور یسررب .)1391

.نایوجشناد رد ماجسنا سح ه مولع هاگشناد یشهوژپ هلجم

یتشهب دیهش یكشزپ :

،17 50 – 56 ( اضردیمح ،فابرعش نایدمحماقآ ؛ دیعسدمحم ،یئادخدبع ؛ هدیمح ،رف یدئاق کبس ی هطبار رد یناور ماجسنا ساسحا یرگ یجنایم شقن .)1392

یاه

هلاقم ،یمیظنتدوخ اب یگتسبلد هرود ،2

هرامش ،7 ،1 راهب هحفص ،1392

-11 .19

( .دمحم ،ینارا ینایواک .)1388

یجنسناور یاـه یگژیو یسررب و یملاسا یگدنز کبس نومزآ تخاس و ملاسا هاگدـید ساسارب یگدنز کبس ةیرظن حرط

نآ .ناهفصا هاگشناد ،یسانشناور یرتکد ةلاسر . ( .نسح،یروـنا و دمم ،یناـیواک ،.پ ،نایداجـس ،.ب.م ،فاـبجک نایوجشناد یگدـنز زا تیاـضر رد یماکداـش اـب یملاـسا یگدـنز کبـس ةـطبار .)1390

.ناهفصا رهش نیدو یسانشناور

4 ، 4( 61ص ،) 74 ات .

( .همطاف ،یلاچ رگزرب ؛قداصدمحم ،دار یدیشمج ؛یتیگ ،دار یتمه ،ناناوج یناور تملاس نازیم رب یملاسا یگدنز کبس شزومآ یشخب رثا .)1393

یاهشهوژپ نید و یابهص(شناد )رون

، لاس هرامش،تسخن صص ،تسخن

-85 77 .

Antonovsky, A. (1987). Unraveling the Mystery of Health: How People Manage Stress andStay Well San Francisco: Jossey-Bass Inc. Publisher.

Antonovsky, A. (1993). The structure and properties of the Sense of Coherence scale. SocialScience and Medicine, 36, 725-733.

Bengtsson A, Lars H.(2008). The Validity of Antonovsky sense of coherence measure in a sample of schizophrenic patients living in the community. J Adv Nurs ;33(4):432-8.

Jensen, mikael (2007): lifestyle: suggesting mechanisms and a definition from a cognitive science perspective, Springer science - business media.

Nammontri, Orawan (2012). The Effect of an Intervention to Enhance Sense of Coherence on Oral Health Related Quality of Life:A cluster Randomised Trial. Dissertation, Academic Unit of Dental Public Health, School of Clinical Dentistry.

Nilsen, V., Bakke, P. S., Rohde, G., & Gallefoss, F. (2015). Is sense of coherence a predictor of lifestyle changes in subjects at risk for type 2 diabetes?. public health, 129(2), 155-161.

7

Volanen, S.M., Lahelma, E., Silventoinen, K. & Suominen, S. (2004). Factors contributing tosense of coherence among men and women. European Journal of Public Health, 14(3), 322–330.

Volanen,Salla-Maarit, (2011). Sense of Coherence: Determinants and Consequences. Academic Dissertation, Faculty of Medicine, University of Helsinki.

von Humboldt, S., Leal, I., & Pimenta, F. (2015). Sense of Coherence, Sociodemographic, Lifestyle, and Health- related Factors in Older Adults' Subjective Well-being. International Journal of Gerontology, 9(1), 15-19.