1
یعامتجا یراگزاس رب یهاگآدوخ یاهتراهم شزومآ ریثأت
شنادهطسوتم موس هیاپ نازومآ یتمارک یداه رتکد ،یمیلس هناسحا
- یسانش ناور دشرا سانشراک
- یمزراوخ هاگشناد یملع تایه وضع
هدیکچ
مآ همانرب قوف تروصب سرادم یخرب رد هک دشاب یم یگدنز یاهتراهم زا یکی یهاگآدوخ یاهتراهم یم هداد شزویراگزاس زا ، دننک یم تکرش اه شزومآ نیا رد هک یناناوجون و ناکدوک هک دنداقتعا نیا رب نارظن بحاص .دوش کی رد یبرجت هبش تروص هب هعلاطم نیا . دنوش یم رادروخرب دننک یمن تکرش هک ییاهنآ هب تبسن یرتشیب یعامتجا هورگ شناد یرفن 35
رازبا . تفرگ ماجنا نازومآ و یهاگآدوخ شجنس درادناتسا همانشسرپ ود اه هداد یروآ عمج
هدمآ تسدب یاه هتفای نیرتمهم .تفرگ ماجنا نومزآ سپ و نومزآ شیپ تبون ود رد هک تسا هدوب یعامتجا یراگزاس شناد یعامتجا یراگزاس رد یهاگآدوخ شزومآ : زا دنترابع ا یهاگآ هرود نیا رد . تسا هتشاد تبثم ریثأت نازومآ
ز
.تسا هدوب راد ینعم نومزآ سپ و نومزآ شیپ رد یریذپ تیلوئسم و یگدنز فادها ،اهرواب و راکفا ،تبثم یاه یگژیو . تسا هدوبن راد ینعم اه تسکش و اه تیقفوم نوچ یدراوم رد یلو : اه هژاو دیلک یعامتجا یراگزاس ،یریذپ تیلوئسم ،اهرواب و راکفا ،ینامسج یاه یگژیو ،یهاگآدوخ
2
همدقم
فلتخم یاه هصرع رد هک دور یم رامش هب ناسنا یتایح یاه هیامرس زا یکی یهاگآ و شناد .دشاب یم یهاگآ و شناد نادقف زا یشان یعامتجا و یدرف یاه یماکان بلغا .دوب دهاوخ یلاعت و تفرشیپ یارب یا هیام تسد ین تدش هب هک دنراد رارق دشر زا یا هلحرم رد ناناوجون و ناکدوک هب رگا دنیارف نیا رد .دنشاب یم یهاگآ و شناد تفایرد دنمزا
رد هک تسین لیلد یب .دوب دهاوخ راذگرثا اهنآ یعامتجا و یلیصحت ،یدرف یاه تیعقوم رد ،دوش هتخادرپ ینس هدر نیا یهاگآدوخ رپ و شزومآ رد رگا نیاربانب .دنا هداد رارق یسانشدوخ ار یسانشادخ لوا ماگ ینید یاه هزومآ یهاگآدوخ هداوناخ و تیبرت شرو
شناد هژاو هزورما .دوب دهاوخ راذگرثا اهنآ یعامتجا و یدرف ،یلیصحت تشونرس رد دوش تیوقت و دریگ رارق هجوت دروم نازومآ
« هناراگزاس راتفر »
اب هسیاقم رد
« راجنه راتفر »
اراد ،یعامتجا تیامح نتشاد ،دوخ یگدنز رب طلست .تسا هتفای یرتشیب دربراک ندوب
دنوش یم یبایزرا یهاگآدوخ هزوح رد هک تسد نیا زا یدراوم و اه تسکش و اه تیقفوم زا یهاگآ ،یریذپ تیلوئسم ،فده ،نایمشاه ( ددرگ یم صخش رد یراگزاس شیازفا بجوم :1385
راک نمضتم اهداهن رتشیب تفرشیپ راگزور نیا رد .)393
یتح.دشاب یم نواعت و یشوک مه ،یمیت و یهورگ بجوم رگیدکی اب اهنآ یراگزاس و هداوناخ یاضعا یعاسم کیرشت هداوناخ رد
رد اه تسکش و اه یماکان بلغا تسا هداد ناشن هبرجت .ددرگ یم لاعف یگدنزاس و لماعت ،لباقتم مارتحا ،هنامیمص وج داجیا رب یهاگآدوخ زا تلفغ و یهاگآ و شناد نادقف زا یشان یاه هداوناخ و یعامتجا یاهداهن رد هک تسا لیلد نیمه هب .تسا هتفای زو
یراگزاس نازیم ،دبای اقترا دارفا یهاگآدوخ هچ ره . تسا هتفای هعاشا یهاگآدوخ هلمج زا یگدنز یاهتراهم شزومآ رصاعم نارود ک درف هچ ره .تسا قداص زین هتکن نیا سکع . دبای یم شیازفا هعماج و طابترا رد یاهداهن ، نوماریپ طیحم اب اهنآ یب و علاطا م
ناور هک یروطب .ددرگ یم موکحم اه یراگزاسان و اه یماکان ، اه تیمورحم ،اوزنا ،یریگ هشوگ هب ،دشاب دوخ زا علاطا تخانش و یهاگآدوخ شزومآ ی هنارگ هلخادم شور زا یناوجون و یکدوک ینس هدر رد هژیوب یدارفا نینچ نامرد یارب نارگنامرد تفر رد رییغت یارب شیوخ زا ،درف یرایادخ ( دنرب یم هرهب را
:1385 دسر یم رظن هب نینچ روکذم دهاوش و نئارق هب هجوت اب .)145
یراگزاس یارب یبسانم رتسب ،دوش تیوقت هسردم و هداوناخ طسوت ینس هدر نیا یهاگآدوخ یناوجون و یکدوک نارود رد رگا ناوارف تبثم راثآ زا هتبلا هک ددرگ یم مهارف اهنآ یعامتجا رد قیقحت نیا ماجنا ات دش بجوم هزیگنا نیمه .دوب دهاوخ رادروخرب ی
.دریگ رارق راک روتسد . دشاب یم یهاگآدوخ یگدنز یاهتراهم رد مهم رایسب یاهرتماراپ زا یکی «
دوجو یازجا تخانش و نتفای یهاگآ ینعی یهاگآدوخ
ا ،اهشزرا ،اهرواب و راکفا ،تاساسحا ،یرهاظ تایصوصخ دننام دوخ دوخ فعض و توق طاقن و ینورد یاهوگتفگ ،فاده
( » یماما
، ینیئان :1385
و نارگید اب طابترا یرارقرب رد ،هداد شیازفا ار درف هرادنپدوخ ،دوخ یاهیگژیو زا یهاگآ هک تسا یهیدب . )3
ریاس رد ،دنراد یبسانم یعامتجا یراگزاس ییاناوت هک یدارفا .دوب دهاوخ راذگرثا نوماریپ طیحم یلیصحت و یعامتجا یاه هصرع
.دننک یم لمع رت قفوم زین «
هرهب بجوم هک یا هنوگ هب یعامتجا طیحم اب دوخ ندومن راگزاس زا تسا ترابع یعامتجا یراگزاس
ار یدعب یاه تفرشیپ و یگدنز تیفیک یاقترا تیاهن رد و نارگید اب لماعت ، یطیحم تاناکما ،یعامتجا یاه تیعقوم زا یرادرب
3
هارف .دروآ م ( » ، یوسوم :2009
یاهروحم زا یکی هک یگدنز یاهتراهم شزومآ شرورپ و شزومآ سرادم رد هزورما . )454
نملگ هتفرگ ماجنا تاقیقحت . دوش یم ارجا همانرب قوف تروص هب هک تسا هتفرگ رارق راک روتسد رد دشاب یم یهاگآدوخ نآ 1386( ( یدمحم ،) ( یمتاح ،)1388
(رگنیموب ،)1391 ( لک ،)2008
. تسا هداد ناشن )2011 «
اب یگدنز یاه تراهم شزومآ
شناد یعامتجا یاه تراهم و یناور تشادهب رد تسا هتسناوت یهاگآدوخ رب دیکأت دشاب هتشاد تبثم ریثأت نازومآ
.»
نیاربانب
و نارگید اب دوخ ندومن راگزاس رد دنناوت یم دنشاب رادروخرب یفاک یهاگآدوخ زا هک یناناوجون لمع رت قفوم نوماریپ طیحم
تاعلاطا شیازفا رد اهنآ نایبرم و نیدلاو رگا ، .دنراد رارق هسردم و هداوناخ داهن ود ریثأت تحت هراومه ناناوجون و ناکدوک .دنیامن غ روطب ،دنیامن تردابم اهنآ یفطاع و ینامسج یاه یگژیو و اهیدنمناوت ،اه تیلباق دروخزاب هئارا زین و اهنآ یمومع هب میقتسم ری
.دنا هدومن تردابم اهنآ یهاگآدوخ یاقترا «
یهورگ و یدرف تروص هب ار یهاگآدوخ شزومآ دنناوت یم نایبرم و نیدلاو نینچمه
.دنیامن هئارا ناناوجون و ناکدوک هب ( »
،هداز سابع :1388
.)5
شناد یعامتجا و یلیصحت تشونرس رد یهاگآدوخ زراب شقن و تیمها هب رظن ازومآ
تراهم شزومآ ریثأت هب قیقحت نیا رد ن
شناد یعامتجا یراگزاس رب یهاگآدوخ نتفرگ رظن رد اب یبرجت هبش تروص هب هک تسا هدش هتخادرپ هطسوتم موس هیاپ نازومآ
یراگزاس رب یتاریثأت هچ یهاگآدوخ تراهم شزومآ تسا نیا یساسا لاؤس اذل .تسا هدیدرگ ارجا هاوگ و شیامزآ هورگ یعامتجا شناد
؟تشاد دهاوخ نازومآ
قیقحت یسانش شور هنومن کی تسا هدوب حرطم اهریغتم لرتنک نوچ و . تسا هتفرگ ماجنا یبرجت همین شور هب قیقحت نیا شناد زا یرفن35
نازومآ
و یهاگآدوخ شجنس همانشسرپ عون ود اه هداد یروآدرگ رازبا .دش هدید کرادت یهاگآدوخ شزومآ هرود رد تکرش یارب اس هورگ اب یت نومزآ ، یفیصوت رامآ یاه صخاش زا یریگ هرهب اه هداد لیلحت و هیزجت شور .تسا هدوب گنیس یعامتجا یراگز
رازفا مرن طسوت هک هدوب هتسبمه .تسا هدش ماجناspss
جیاتن
شناد یعامتجا یراگزاس رب یندب و ینامسج یاه یگژیو زا یهاگآ شزومآ : لوا هیضرف دراد ریثأت نازومآ
.
شناد ینامسج یاهیگژیو دیدرگ هدهاشم قیقحت نیا رد نومزآ ،هتشادن شیازفا یهاگآدوخ شزومآ هرود رد تکرش زا سپ نازومآ
هرامش لودج( تسا هدرکن دییأت ار نومزآ سپ و نومزآ شیپ یاه نیگنایم توافت هتفرگ ماجناt و یمسج یاهیگژیو نیاربانب .)1
شناد یعامتجا یراگزاس رب یندب ومآ
.دیدرگن دییأت لوا هیضرف اذل .تسا هتشادن یریثأت ناز
هرامش لودج -1
ینامسج یاهیگژیو رد نومزآ سپ نومزآ شیپ یاه نیگنایم فلاتخا نومزآ نیگنایم
رایعم فارحنا نیگنایم فلاتخا
بیرض sig t
4
نومزآ سپ ینامسج یگژیو /57
16 /27
2 /029
0 /071
0 /944
0 1/97 16/54 نومزآ شیپ ینامسج یگژیو
دشاب یمن راد ینعم
/ 05 0
<
/ 944 = 0 sig / 05
= 0 p
یقیداصم هب اجنیا رد لاح نیع رد .تسا هتفرگ ماجنا دنم ماظن هعلاطم رتمک یعامتجا یراگزاس و ینامسج یاهیگژیو هطبار دروم رد یکی یندب و ینامسج یاهیگژیو .ددرگ یم هراشا دوجوم یاه هتفای زا نیا زا هک یدارفا .دشاب یم یهاگآدوخ و تخانش لماوع زا
،ارگ کم( دننک یم لمع رتهب نوماریپ طیحم اب دوخ قیبطت رد ،دنشاب یم علطم یبوخ هب اهیگژیو هک یدارفا سکعرب .)1385
ت ار ییاهنت و یعامتجا درط زا ییلااب حطس دنشاب یم هاگآان و توافت یب دوخ ینامسج یاه یگژیو هب تبسن رد ،هدومن هبرج
:نامیه(دنوش یم هجاوم لکشم اب زین یراگزاس ینوریب و ینورد لرتنک زا یعبات یعامتجا یراگزاس هک اجنآ زا .)2008
دوجو هطبار ریغتم ود نیا نیب نیاربانب .دور یم رامش هب ینورد لرتنک قیداصم زا یکی ینامسج یاهیگژیو زا یهاگآ ،دشاب یم ،درف یرایادخ(دراد )1386
شناد زا یهورگ یتقو دیدرگ هدهاشم هتفرگ ماجنا قیقحت کی رد . یاهتراهم شزومآ هرود رد نازومآ
هرود نایاپ رد اهنآ یعامتجا یراگزاس ،دندیدرگ علطم زین دوخ ینامسج یاهیگژیو زا هرود نآ رد و دندش هداد تکرش یگدنز ،گناوول(تفای دوبهب اگآ نیب دهد یم ناشن روکذم دهاوش . )2008
شناد یعامتجا یراگزاس و ینامسج یاهیگژیو زا یه نازومآ
. دشاب یم رتشیب تاعلاطم دنمزاین اذل و تسا هدوبن رضاح قیقحت لوا هیضرف اب تهج مه هتفای نیا یلو .دراد دوجو هطبار شناد یعامتجا یراگزاس رب اهتراهم و اه ییاناوت زا یهاگآ شزومآ : مود هیضرف .دراد ریثأت نازومآ
رد شناد یاهتراهم و اه ییاناوت دیدرگ هدهاشم قیقحت نیا هتشادن یتوافت یهاگآدوخ شزومآ هرود رد تکرش زا سپ نازومآ
.تسا نومزآ هرامش لودج( دادن ناشن یراد ینعم توافت ریغتم نیا رد نومزآ سپ و نومزآ شیپ یاه نیگنایم نیب هتفرگ ماجناt )2
ًابیرقت قلطمردق هک ریغتم نیا نیاربانب شناد یعامتجا یراگزاس رب تسا هتشاد یتباث
مود هیضرف اذل .تسا هدوب ریثأت یب زین نازومآ
دیدرگن دییأت
.
هرامش لودج -2
اهتراهم و اه ییاناوت رد نومزآ سپ نومزآ شیپ یاه نیگنایم فلاتخا نومزآ نیگنایم
رایعم فارحنا نیگنایم فلاتخا
بیرض sig t
سپ یاهتراهم و اه ییاناوت نومزآ
/2 15 /805
2 /371
0 /619
0 /540
0 2/640 14/83 نومزآ شیپ یاهتراهم و ییاناوت
دشاب یمن راد ینعم
/ 05 0
<
/ 540 = 0 sig / 05
= 0 p
و اه ییاناوت
اب اهتراهم و ییاناوت هطبار دروم رد ینادیم تاعلاطم .دور یم رامش هب یهاگآ و تخانش لماوع زا یکی اهتراهم
جا یراگزاس هک شیامزآ هورگ ناناوجون دیدرگ هدهاشم ینیلاب درکیور اب ینادیم هعلاطم کی رد .تسا هتفرگ ماجنا تردن هب یعامت
5
یراگزاس هرود نایاپ رد ،هتفای یهاگآدوخ یاهتراهم و اه ییاناوت زا ،دندش هداد تکرش یعامتجا یاهتراهم شزومآ هاگراک رد هتفای ءاقترا و یریگ هزادنا اهنآ یعامتجا ،رلیم( دوب
.)2001
یا هلخادم درکیور نیا.دش هداد شزومآ ناکدوک زا یهورگ هب لقتسم ریغتم ناونع هب اه ییاناوت شزومآ رگید هباشم قیقحت رد ،دروفلو(. دبای شیازفا هاوگ هورگ اب هسیاقم رد ناکدوک یعامتجا یراگزاس و شیوخ هب تبثم شرگن ات دیدرگ بجوم رد .)2005
م رگید یقیقحت یراگزاس رد ،دنا هدوب هاگآاندوخ یاه ییاناوت تخانش هب تبسن هک یناناوجون و ناکدوک تسا هدیدرگ هدهاش
،پورتودلا (دنا هدوب ناوتان یدرف نیب یاهتراهم یریگراکب رد اریز .دنا هتشاد لکشم یعامتجا هدهاشم رگید هعلاطم رد .)2003
دنرادروخرب یفاک یسانشدوخ زا هک یناکدوک دیدرگ رادروخرب یبولطم ینورد لرتنک زا ،دنشاب یم هاگآدوخ یاهتراهم هب تبسن و
،دنلتراگ( دنرادروخ رب یرتشیب یراگزاس زا هاوگ هورگ اب هسیاقم رد ،هدوب یهاگآ شزومآ نیب دنهد یم ناشن دهاوش نیا .)2007
جو هطبار ناناوجون و ناکدوک یعامتجا یراگزاس و اهتراهم و اه ییاناوت رب ینتبم مود هیضرف رد هطبار نیا یراد ینعم یلو دراد دو
.دشاب یم زاین یرتشیب تاعلاطم هب اتسار نیا رد . دیدرگن زارحا رضاح قیقحت شناد یعامتجا یراگزاس رب تبثم یاهیگژیو و تایصوصخ زا یهاگآ شزومآ :موس هیضرف .دراد ریثأت نازومآ
شناد تبثم یاه یگژیو دیدرگ هدهاشم قیقحت نیا رد نومزآ .تسا هتفای اقترا یهاگآدوخ شزومآ هرود رد تکرش زا سپ نازومآ
هرامش لودج(دومن دییأت ار نومزآ سپ و نومزآ شیپ یاه نیگنایم توافت هتفرگ ماجنا t یراگزاس نیب هک اجنآ یفرط زا )3
شناد یعامتجا تفایءاقترا و هتشاد دوجو توافت لقتسم ریغتم لامعا زا دعب و لبق رد نازومآ
هرامش لودج( تسا ه لماوع زا یکی ،)4
شناد تبثم یاهیگژیو زا رثأتم یعامتجا یراگزاس دوبهب .ددرگ یم دییأت قیقحت موس هیضرف نیاربانب .دشاب یم نازومآ
هرامش لودج -3
تبثم یاهیگژیو رد نومزآ سپ نومزآ شیپ یاه نیگنایم فلاتخا نومزآ نیگنایم
رایعم فارحنا نیگنایم فلاتخا
یرض t ب sig
نومزآ سپ تبثم یاهیگژیو 73 16
1/ /743
1 /105
5 /000
0 2/14 14/26 نومزآ شیپ تبثم یاهیگژیو
دشاب یم راد ینعم
/ 05 0
>
/ 000 = 0 sig / 05
= 0 p
هرامش لودج -4
یعامتجا یراگزاس رد نومزآ سپ نومزآ شیپ یاه نیگنایم فلاتخا نومزآ نیگنایم
عم فارحنا رای
نیگنایم فلاتخا بیرض
sig t
نومزآ سپ یراگزاس /69
63 /630
14 /857
9 /244
4 /000
0 13/76 53/83 نومزآ شیپ یراگزاس
دشاب یم راد ینعم
/ 05 0
>
/ 000 = 0 sig / 05
= 0
p
6
،ول یلع(دور یم رامش هب ناسنا بولطم تایصوصخ زا یکی شیوخ شریذپ و تبثم درکیور هدهاشم لیلد نیمه هب . )1383
و یدمآراکدوخ زا ،دنا هدش هداد تکرش تبثم یاهیگژیو رب ینتبم یهاگآدوخ یشزومآ هرود رد هک یناکدوک تسا هدیدرگ ،نیفیرگ و نیوتوب ( دندیدرگ رادروخرب یرتشیب یراگزاس و سفن تزع شیازفا دیدرگ هدهاشم ینادیم قیقحت کی رد .)2004
رگ رد تبثم هرادنپدوخ شناد ناور تملاس للاتخا ات دیدرگ بجوم شیامزآ هو
شیازفا اهنآ یراگزاس هجیتنرد ،دوش هتساک نازومآ
،روپ هلادبع( .دبای هجوت دروم تبثم یاهیگژیو و سفن تزع نآ رد هک لقتسم ریغتم هب تبسن رگید یبرجت هبش قیقحت رد .)1385
ورگ دش هدهاشم هرود نایاپ رد .دیدرگ مادقا ،تسا هدوب رادروخرب یرتهب یعامتجا یراگزاس زا هاوگ هورگ اب هسیاقم رد شیامزآ ه
،نتورف(دنا هدوب یم ار دوخ تبثم یاه یگژیو ،دنرادروخرب یفطاع تابث زا هک یدارفا تسا هدمآ هعلاطم کی رد . )1380
یم یعامتجا یراگزاس نامه عقاورد هک دنبای یم ار طیحم اب شزیمآ ییاناوت هجیتنرد .دنسانش ،یدلاوف(دشاب
دهاوش نیا .)1383
ینعم .دراد دوجو هطبار دارفا یعامتجا یراگزاس و تبثم یاه یگژیو و تایصوصخ رب ینتبم یهاگآ شزومآ نیب دهد یم ناشن .دشاب یم موس هیضرف اب تهج مه اه هتفای نیا نیاربانب .دیدرگ هدهاشم زین رضاح قیقحت موس هیضرف نومزآ رد هطبار نیا یراد رف شناد یعامتجا یراگزاس رب اه تیقفوم و تفرشیپ زا یهاگآ شزومآ :مراهچ هیض .دراد ریثأت نازومآ
نومزآ .تسا هتشادن ینادنچ رییغت یهاگآدوخ شزومآ هرود رد تکرش زا سپ تفرشیپ یگژیو دیدرگ هدهاشم قیقحت نیا رد t
یغتم نیا رد نومزآ سپ و نومزآ شیپ یاه نیگنایم توافت هتفرگ ماجنا لودج (دومنن دییأت ار ر
ردق اب تفرشیپ ریغتم نیاربانب .)5
.تسا هدیدرگن دییأت مراهچ هیضرف اذل . دشاب هتشاد شقن یعامتجا یراگزاس تارییغت رد تسا هتسناوت یمن تباث قلطم هرامش لودج
-5 اه تفرشیپ رد نومزآ سپ نومزآ شیپ یاه نیگنایم فلاتخا نومزآ
نیگنایم رایعم فارحنا
خا نیگنایم فلات بیرض
sig t
نومزآ سپ یاهتفرشیپ /37
13 /860
2 /371
-0 /603
-0 /551
0 2/694 13/74 نومزآ شیپ یاهتفرشیپ
دشاب یمن راد ینعم
/ 05 0
<
/ 551 = 0 sig / 05
= 0 p
زاس اب ار تیقفوم و تخانش نیب هطبار ًامیقتسم هک یا هعلاطم هنیشیپ یسررب رد هچرگا هدهاشم دشاب هدرک یسررب یعامتجا یراگ
یاهریغتم زا یکی ای و لرتنک ریغتم کی ناونع هب ار یگدنز هرمزور یاه یبایماک هک تسا هتشاد دوجو یتاقیقحت یلو ،دیدرگن سا هدمآ یشهوژپ شرازگ کی رد هکنیا هلمج زا .تسا هدش هدنسب تاعلاطم نیا هب راچان هب اذل .تسا هتفرگ رظن رد هتسباو یدرف ت
زا دوجوم عضو اب ینعی .دیامن یم یرادرب هرهب رتهب دوخ یاهیدنمناوت زا دسانش یم ار دوخ هرمزور یاه تیقفوم و اهتفرشیپ هک ،زنرب (دنک یم راگزاس نآ اب ار دوخ و دیامن یم یرادرب هرهب هتسیاش وحن هب نوماریپ طیحم تسا هدمآ یرگید قیقحت رد .)1383
ه هرود رد هک یدارفا نیا زا یکی .دنبای یم طلست شیوخ رب تیریدم و یهاگآدوخ هب تبسن دنا هدش هداد تکرش یناجیه شوه یا
رایسب یعامتجا یراگزاس رظن زا دارفا نیا .دنک یم کرد ار نآ رب تیریدم هوحن هک دشاب یم درف یاه تیقفوم و اه تفرشیپ دراوم
7
دن تکرش هرود نیا رد هک دنا هدوب یناسک زا رت قفوم ،نملگ( دنا هتشا
زا یهاگآ شزومآ نیب هک دهد یم ناشن هتفای نیا .)1386
یهاگآدوخ شزومآ رد ناکدوک زا یهورگ ینادیم هعلاطم کی رد .دراد دوجو هطبار یعامتجا یراگزاس و اهتیقفوم و اهتفرشیپ هاشم هرود زا سپ .دش یم دیکأت هلئسم لح یاه تیقفوم رب شزومآ نیا رد .دندش هداد تکرش لح رد شیامزآ هورگ دیدرگ هد
رد .دنا هتفای یراگزاس یعامتجا لئاسم لصف و لح اب رگید ترابع هب .دنا هدرک لمع رت قفوم زین دوخ اب بسانتم یعامتجا لئاسم ،نمتاک (دوبن رادروخرب قیفوت نیا زا دهاش هورگ هک یلاح یراگزاس و اه تیقفوم تخانش نیب هک دهد یم ناشن نیا .)2001
متجا رضاح قیقحت رد هطبار نیا یراد ینعم یلو تسا تهج مه مراهچ هیضرف اب هچ رگا هتفای نیا .تسا هتشاد دوجو هطبار یعا
.دراد رتشیب هعلاطم هب زاین اذل و دیدرگن زارحا شناد یعامتجا یراگزاس رب اه فعض و اه تسکش زا یهاگآ شزومآ :مجنپ هیضرف .دراد ریثأت نازومآ
اشم قیقحت نیا رد شناد رد تسکش یگژیو دیدرگ هده
ای و هتشادن شیازفا یهاگآدوخ شزومآ هرود رد تکرش زا سپ نازومآ
نومزآ .تسا هتشادن یتوافت لودج( تسا هدرکن دییأت ار ریغتم نیا رد نومزآ سپ و نومزآ شیپ یاه نیگنایم توافت هتفرگ ماجناt
متجا یراگزاس رد تسا هتسناوتن ریغتم نیا نیاربانب .)6 مجنپ هیضرف دوش یم هظحلام روکذم دهاوش هب و هجوت اب .دشاب راذگرثا یعا
.تسا هدیدرگن دییأت هرامش لودج
-6 اه تسکش رد نومزآ سپ نومزآ شیپ یاه نیگنایم فلاتخا نومزآ
نیگنایم رایعم فارحنا
نیگنایم فلاتخا بیرض
sig t
نومزآ سپ یاه تسکش /71
14 /420
2 /771
0 /212
1 /234
0 2/722 13/94 نومزآ شیپ یاه تسکش
دشاب یمن راد ینعم
/ 05 0
<
/ 234 = 0 sig / 05
= 0 p
دشاب هداد رارق شجنس دروم ار ریغتم ود نیا اراکشآ هک یقیقحت یعامتجا یراگزاس و دوخ فعض طاقن تخانش نیب هطبار دروم رد ماجنا تاعلاطم زا یدادعت رد یلو .دیدرگن هدهاشم یهاگآ دوخ یاهریغتم ریز زا یکی ناونع هب دوخ فعض طاقن تخانش هتفرگ
تسکش و اه فعض تخانش تسا هدمآ هعلاطم کی رد هکنیا هلمج زا .تسا هتشاد شقن زین یعامتجا یراگزاس رد هک هدش یسررب بکترم یگدنز لوط رد درف دوش یم بجوم ،دریگ یم تروص دنمفده تروص هب یتقو دوخ یاه هب هجیتنرد .دوشن هباشم دراوم
،یرون هجاوخ(دنک یم لمع هتشذگ زا رت قفوم یعامتجا یراگزاس رد ،هتفای تسد یهاگآدوخ زا یشخب هعلاطم کی رد .)1367
یعامتجا یاهتراهم ماجنا رد ،دندش هداد تکرش یگدنز یاهتراهم شزومآ رد هک ناناوجون زا یهورگ تسا هدش شرازگ ینادیم د هرود زا سپ از لکشم تلاماعت نداد شهاک رد دیدرگ بجوم هرود نیا اریز .تسا هتشاد یرتشیب تیقفوم دهاش هورگ اب هسیاقم ر
،رلیم(دنشاب هتشاد یرتهب یراگزاس یعامتجا تلاماعت رد ،هدمآ قئاف )اه تسکش(دنا هتشاد هتشذگ رد هک یناکدوک ًلاوصا .)2001
دشر لداعتمان و رگشاخرپ یاه هداوناخ رد هک ینامز ناکدوک نیمه زا یهورگ .دنا هدومن هبرجت ار یفلتخم یاه تسکش دنا هتفای
8
شهاک( تفای شهاک اهنآ رد زیمآ تنوشخ راتفر و هنارگشاخرپ هیحور ،دندش هداد تکرش یهاگآدوخ شزومآ هرود رد هک لمع هتشذگ زا رت قفوم نلااسمه اب یهورگ یراگزاس رد دیدرگ هدهاشم هجیتنرد .)اه تسکش
،تنب(دنا هدرک اه هتفای نیا .)2001
ود نیا نیب ینعی . دنک یم لمع رتهب یعامتجا یراگزاس رد ،ددرگ علطم دوخ یاه فعض و اه تسکش زا درف رگا هک دهد یم ناشن م هب زاین اذل و دیدرگن زارحا مجنپ هیضرف نومزآ رد هطبار نیا یراد ینعم رضاح قیقحت رد هتبلا .دراد دوجو هطبار ریغتم رتشیب هعلاط
. دراد شناد یعامتجا یراگزاس رب اهرواب و راکفا زا یهاگآ شزومآ :مشش هیضرف .دراد ریثأت نازومآ
شناد یاهرواب و راکفا دیدرگ هدهاشم قیقحت نیا رد دوبهب و هتشاد شیازفا یهاگآدوخ شزومآ هرود رد تکرش زا سپ نازومآ
نومزآ .تسا هتفای ایم توافت تسا هتفرگ ماجناt
هدوب اهنآ نیب راد ینعم فلاتخا هدنهد ناشن نومزآ سپ و نومزآ شیپ یاه نیگن
هرامش لودج(تسا شناد یعامتجا یراگزاس هک اجنآ زا . )7
رارق یهاگآدوخ ریثأت تحت و هتفای دوبهب نومزآ سپ رد نازومآ
هرامش لودج( تسا هتشاد .)4
هرامش لودج -7
سپ نومزآ شیپ یاه نیگنایم فلاتخا نومزآ راکفا رد نومزآ
نیگنایم رایعم فارحنا
نیگنایم فلاتخا بیرض
sig t
نومزآ سپ راکفا /34
15 /714
1 /571
1 /508
4 /000
0 2/088 13/77 نومزآ شیپ راکفا
دشاب یم راد ینعم
/ 05 0
>
/ 000 = 0 sig / 05
= 0 p
امتجا یراگزاس رد راذگرثا لماوع زا یکی تفگ ناوت یم .دراد مشش هیضرف دییأت زا یکاح دهاوش نیا .دشاب یم اهرواب و راکفا یع
رگید علض رد و تاساسحا علض کی رد هکدهد یم لیکشت ار یثلثم علض یمدآ یاهرواب و راکفا تسا دقتعم نارظن بحاص زا یکی ،ندنارب( .دراد رارق راتفر لماعت رد هراومه یمدآ راکفا هک تسا نیا نآ موهفم .)1371
زا .دراد رارق وا یاهراتفر و تاساسحا اب
یم زرحم یرظن ظاحل هب یعامتجا یراگزاس و راکفا نیب هطبار اذل ،دبای یم یلجت یعامتجا یراگزاس رد اهراتفر زا یکی هک اجنآ
،نوتگنیپاس( دشاب اطم دنمزاین دنشاب هتشاد هطبار یّمک هعلاطم و شجنس قیرط زا ریغتم ود نیا هکنیا یلو .)1379
تسا ینادیم تاعل
زا یهورگ یتقو دیدرگ هدهاشم یعامتجا یاه بیسآ هزوح رد ینیلاب هعلاطم کی رد . دوش یم هراشا اهنآ زا یدراوم هب اجنیا رد هک رد ،تفرگ تروص دشاب یم اهرواب و شرگن یزاسزاب رب ینتبم هک یدمآراکدوخ شزومآ دننام یا هلخادم هدید بیسآ ناناوج هدهاشم هرود نایاپ ،یناخدمحم( تسا هتفای شیازفا نآ زا باکترا زیهرپ ،اه بیسآ صیخشت رد دارفا یراگزاس تردق دیدرگ
هدهاشم یرگید قیقحت رد .دهدرییغت تبثم وحن هب ار درف یراگزاس تسا هتسناوت نآ یزاسزاب و اهرواب تیوقت هکنیا ینعی .)1385 شناد دیدرگ تکرش یگدنز یاهتراهم شزومآ رد هک ینازومآ
راکفا و شرگن اریز تفای شیازفا اهنآ یدمآراکدوخ ،دندش هداد
،گناو ،ول(دندرک لمع دهاش هورگ زا رت قفوم یعامتجا یراگزاس رد اذل و درک رییغت رطخرپ یاهراتفر هب اهنآ دهاوش نیا .)2008
9
یقتسم و تبثم هطبار یعامتجا یراگزاس و اهرواب و راکفا زا یهاگآ شزومآ نیب دهد یم ناشن هطبار نیا یراد ینعم .دراد دوجو م
.دیدرگ هدهاشم زین رضاح قیقحت مشش هیضرف نومزآ رد شناد یعامتجا یراگزاس رب یگدنز فادها زا یهاگآ شزومآ :متفه هیضرف .دراد ریثأت نازومآ
شناد فادها دیدرگ هدهاشم قیقحت نیا رد تسا هتفای دوبهب یهاگآدوخ شزومآ هرود رد تکرش زا سپ نازومآ
نومزآ . ماجناt
لودج( تسا هدوب اهنآ نیب راد ینعم فلاتخا هدنهد ناشن نومزآ سپ و نومزآ شیپ یاه نیگنایم توافت هتفرگ هکنیا هب رظن .)8
شناد یعامتجا یراگزاس و هتفای دوبهب نومزآ سپ رد نازومآ
لودج( تسا هتشاد رارق یهاگآدوخ ریثأت تحت یم ،) 4
اوع زا یکی تفرگ هجیتن ناوت هدنهد ناشن دهاوش نیا . دشاب یم یدنمفده یعامتجا یراگزاس رد راذگرثا لم
.دشاب یم متفه هیضرف دییأت
هرامش لودج -8
فادها رد نومزآ سپ نومزآ شیپ یاه نیگنایم فلاتخا نومزآ نیگنایم رایعم فارحنا
نیگنایم فلاتخا بیرض
sig t
نومزآ سپ فادها /14
16 /817
1 /600
2 /368
6 /000
0 1/990 13/54 نومزآ شیپ فادها
دشاب یم راد ینعم
/ 05 0
>
/ 000 = 0 sig / 05
= 0 p
رد فادها تخانش نیب تسا هدش شرازگ یشهوژپ هعلاطم کی رد هلمج زا . تسا هتفرگ ماجنا یعونتم تاقیقحت هنیمز نیا رد طب .دراد دوجو یوق هطبار یروابدوخ هب یبای تسد و یگدنز قفوم یعامتجا یراگزاس رد ات دوش یم بجوم تخانش نیا هک یرو
نآ زا سپ یاهیراگزاس رد ،هداد تسد زا ار دوخ سفن هب دامتعا زا یشخب دنا هدنام ماکان فادها هب ندیسر رد هک یناسک .دنک لمع ،سیلگی (دنا هدش هجاوم دیدرت اب نایم ،تدم هاتوک فادها هب یبای تسد و تخانش رد .)1375
تسیاب یم تدم دنلب و تدم
،نایزیورپ( ددرگ یم ریذپ ناکما یهاگآدوخ شزومآ قیرط زا هتبلا هک دشاب هتشاد دوجو یفاک هبرجت و یهاگآ کی رد .)1389
فده اب و دنا هدش هداد تکرش یگدنز یاهتراهم یشزومآ هرود رد هک یناناوجون زا یهورگ دیدرگ هدهاشم ینادیم شهوژپ یبای تسد و یسانش ،یقاس(دنا هدوب دهاش هورگ زا رت بایماک هرود زا سپ یعامتجا تلاماعت رد ،دندیدرگ انشآ اهنآ هب
.)1387
طیحم رد ،دنشاب هدرک نومزآ ار نآ ققحت و یسانش فده هبرجت هسردم کچوک طیحم رد یتقو ناناوجون و ناکدوک ًلاوصا ،یدمحم( دننک یم لمع رت قفوم زین یعامتجا علاطم کی .)1388
،ناراکهزب یاهراتفر زورب تسا هداد ناشن یسانش هعماج ه
لیلحت و هیزجت رد هجیتن رد هک تسا هدوب ،فده صیخشت رد یهاگآان ،فده نتشادن ،نییاپ سفن تزع رد هشیر یناور تلالاتخا ،یماما(دنا هدنام ماکان از بیسآ لئاسم اب فده زا یهاگآ شزومآ نیب دهد یم ناشن اه هتفای نیا .)1385
یراگزاس و یگدنز رد
.دیدرگ هدهاشم زین رضاح قیقحت متفه هیضرف نومزآ رد هطبار نیا یراد ینعم .دراد دوجو هطبار یعامتجا شناد یعامتجا یراگزاس رب یریذپ تیلوئسم زا یهاگآ شزومآ :متشه هیضرف .دراد ریثأت نازومآ
10
شناد یریذپ تیلوئسم دیدرگ هدهاشم قیقحت نیا رد زا سپ نازومآ
دوبهب و هتشاد شیازفا یهاگآدوخ شزومآ هرود رد تکرش
نومزآ .تسا هتفای هدوب اهنآ نیب راد ینعم فلاتخا هدنهد ناشن نومزآ سپ و نومزآ شیپ یاه نیگنایم نیب توافت هتفرگ ماجناt
هرامش لودج( تسا شناد یعامتجا یراگزاس هکنیا هب رظن .)9
ثأت تحت هتفای دوبهب نومزآ سپ رد نازومآ هتشاد رارق یهاگآدوخ ری
لودج (تسا رب تللاد دهاوش نیا .تسا هدوب یریذپ تیلوئسم یعامتجا یراگزاس رد راذگرثا لماوع زا یکی دوش یم هجیتن ،)4
.دراد متشه هیضرف دییأت هرامش لودج
-9 یریذپ تیلوئسم رد نومزآ سپ نومزآ شیپ یاه نیگنایم فلاتخا نومزآ
نیگنایم رایعم فارحنا
لاتخا نیگنایم ف بیرض
sig t
نومزآ سپ یریذپ تیلوئسم /09
17 /946
1 /829
2 /159
6 /000
0 1/990 14/26 نومزآ شیپ یریذپ تیلوئسم
دشاب یم راد ینعم
/ 05 0
>
/ 000 = 0 sig / 05
= 0 p
. دنا هتشاد یهجوت لباق یاه هتفای یریذپ تیلوئسم تبثم راثآ دروم رد ناسانشناور زا یکی تسا هدش هتفگ هنیمز نیا رد هک یروطب
،ندنارب (دشاب یم تیلوئسم لوبق ،طیحم اب یراگزاس ناوت و هدارا یورین تیوقت تهج اهراکهار نیرتهب رد هک یدارفا .)1375
نک یم لمع رت قفوم زین یعامتجا یراگزاس زین و یعامتجا یاهتراهم رد ،دنشاب ریذپ تیلوئسم دوخ تاهابتشا لوبق هجاوخ( دن
،یرون هب زاین یگدنز یاه شکمشک و از شنت یاه تیعقوم اب هناراگزاس هلباقم یارب اهناسنا دنراد داقتعا ناسانش بیسآ .)1367
یعامتجا یراگزاس رد ،دنا هدرب هرهب هبرجت و شناد نیا زا هک یدارفا .دنراد یریذپ تیلوئسم دنیارف هلمج زا اهتراهم یخرب نتخومآ ه تیعقوم اب ،هکنیلک ( .دنا هدوب بایماک روکذم یا
هتفرگ ماجنا روشک حطس رد هک یسانش بیسآ شهوژپ کی رد .)1384
یریذپ تیلوئسم یگدنز رد یعقاو یاهفده ذاختا رد هک دنشاب هدیسر یهاگآدوخ زا هجرد نآ هب هک یناناوجون تسا هدش شرازگ قوم اب یراگزاس و یعامتجا یاهتراهم رد ،دنیامن هبرجت ار نیا دقاف هک دننک یم لمع دوخ ناسمه هورگ زا رت قفوم یعامتجا یاهتیع
،یدابآ فطل(دنشاب یهاگآدوخ یاهتراهم یشزومآ هرود رد ناناوجون زا یهورگ یتقو یبرجت هبش هعلاطم کی رد .)1379
ه راتفر و یزیر همانرب ییاناوت رد ،دندش هداد تکرش )یریذپ تیلوئسم شزومآ رب ینتبم ( یعامتجا رد ریذپ تیلوئسم و دنمفد
،نتورف( دنا هتشاد یرتشیب قیفوت هاوگ هورگ هب تبسن یعامتجا یاه تیعقوم اب ندش راگزاس نیب دهد یم ناشن دهاوش نیا . )1380
نومزآ رد هطبار نیا یراد ینعم .دراد دوجو هطبار ناناوجون یعامتجا یراگزاس و یریذپ تیلوئسم رب ینتبم یهاگآدوخ شزومآ هیضرف .دمآ تسد هب زین رضاح قیقحت متشه
یدربراک یاهداهنشیپ شناد تبثم یاهیگژیو یتقو دیدرگ هدهاشم قیقحت نیا رد دوبهب رد ،دبای یم شیازفا یهاگآدوخ شزومآ دنیارف رد نازومآ
لاماعت و تامیلعت رد ناملعم و نایبرم .دوش یم داهنشیپ لیلد نیمه هب .تسا راذگرثا زین یعامتجا یراگزاس رب ناناوجون اب دوخ ت
11
فلتخم یاه هصرع رد درف یگتخیگنارب تابجوم تبثم یاهیگژیو تیوقت اسب هچ .دنیامن دیکأت ناشناریگارف تبثم یاهیگژیو تیوقت .دوش - رد دبای دوبهب یهاگآدوخ شزومآ قیرط زا ناوجون یاهرواب و راکفا رگا هک دراد نآ زا تیاکح قیقحت نیا یاه هتفای زا یکی
قفوم رد دوش یم داهنشیپ ناملعم ،نایبرم ،نیدلاو هب لیلد نیمه هب .تسا راذگرثا وا یعامتجا یراگزاس هلمج زا ریگارف یاه تی
.دنشاب هتشاد مامتها دوخ ناریگارف ریغتم نیا تیوقت - شناد فادها دوبهب قیقحت نیا رد راذگرثا و مهم لماوع زا یکی ود رد تکرش قیرط زا هک تسا هدوب نازومآ
یشزومآ هر
و ناملعم ،نایبرم ،نیدلاو هب هطبار نیا رد .دیدرگ زین اهنآ یعامتجا یراگزاس یاقترا تابجوم هجیتنرد هک تفای دوبهب یهاگآدوخ یارب تیقفوم ریسم ات دنیامن شلات ناناوجون یدنمفده تیوقت رب دوش یم هیصوت ،دنشاب یم ناناوجون شزومآ راد هدهع هک اه هناسر راومه اهنآ .ددرگ
- شناد یریذپ تیلوئسم یاقترا قیقحت نیا یاه هتفای رگید زا تسدب یهاگآدوخ شزومآ هرود رد تکرش هجیتنرد هک دوب نازومآ
ماظن ناراکردنا تسد هب لیلد نیمه هب .دبای شیازفا زین اهنآ یعامتجا یراگزاس ات دیدرگ بجوم یریذپ تیلوئسم دوبهب .دمآ اس و یتلود یاهشخب رد یشزومآ دهاش ات دنشوکب یریذپ تیلوئسم یاقترا تاسلج یرازگرب رد دوش یم هیصوت داهن مدرم یاهنامز
.دنشاب دارفا یعامتجا یراگزاس دوبهب
عبانم
( ،نیرسن ،ینیئان یماما .یریگشیپ و یگنهرف روما تنواعم ،روشک یتسیزهب نامزاس : نارهت ، یهاگآدوخ تراهم .)1385
( ،لیناتان ،ندنارب ر .)1371
.رشن یماهس تکرش : نارهت ،یمشاه لامج همجرت ،سفن تمرح یسانشناو
( ،دیوید ،زنرب .میسآ تاراشتنا : نارهت ،یغاد هچارق یدهم همجرت ،ینامرد تخانش :بوخ لاح هب دب لاح زا .)1383
( ،یلعدمحم ، نایزیورپ دلج ،یدرف یگدنز یاهتراهم .)1389
پاچ تسد رد : کارا ،1
( ،دمحم ،یمتاح )1391
یسانشناور یللملا نیب هرگنک نیلوا تلااقم هعومجم ،دهاش نادنزرف یعامتجا یراگزاس رب یگدنز یاهتراهم شزومآ یشخبرثا.
.زاریش هاگشناد : زاریش ،ناوجون و کدوک ( ،قفشمادیل ،یرون هجاوخ )انپ ( یناسنا یورین شرورپ یگنهرف نمجنا تاراشتنا : نارهت ،انپ بتکم ینامردرواب .)1367
خ ( ،دمحم ،درف یرایاد تخانش دربراک .)1385
- نامرد و صیخشت تلااقم هعومجم ،یناوجون و یکدوک نارود یناور تلالاتخا نامرد رد یرگنامرد راتفر
.نورطیس تاراشتنا : نارهت ،ناوجون و کدوک یتخانشناور تلالاتخا (. لداع ،دهاز یگدای و یلیصحت ،یناجیه ،یعامتجا یراگزاس هسیاقم .)1391
شناد رد یمیظنتدوخ یر یاه یناوتان هلجم ، یریگدای یناوتان یاراد نازومآ
( . یریگدای . )2
-62 43
(.اوردنآ،نوتگنیپاس .رادید پاچ :نارهت ،یتاورب یرهاش ینیسح اضردیمح همجرت . یناور تشادهب .)1379
( ،نارگید و نیسح دمحم ،یقاس هداوناخ درکلمع زا ناناوجون کاردا هطبار .)1387
ص یملاسا دازآ هاگشناد ،نهدور،راتفر و هشیدنا ،اهنآ یراگزاس اب -82
.71
12
( ،م ،روپ هلادبع شناد ناور تملاس و هرادنپدوخ سفن تزع رب یگدنز یاهتراهم شزومآ ریثأت .)1385
هاگشناد :زاوها ،دشرا یسانشراک ،همان نایاپ ، نازومآ
.تاقیقحت و مولع دحاو ،دازآ ( ،رصان ،هداز سابع شناد یگدنز یاهتراهم هسیاقم و یسررب .)1388
همان لصف ،یدناب و زلیاو یوگلا ساسا رب راسمرگ ناتسرهش هطسوتم رسپ و رتخد نازومآ
هرامش ،مود لاس ،یشزومآ تیریدم و ون یتفایهر .یملاسا دازآ هاگشناد : تشدورم ،راهب ،3
( .ح ،نتورف یلیصحت تفرشیپ و یعامتجا یاهتراهم هطبار .)1380
شناد .یملاسا دازآ هاگشناد : زاوها ،دشرا یسانشراک همان نایاپ ،ییامنهار موس نازومآ
( .هلا تزع ،یدلاوف .شناد عولط : نارهت . اهتراهم و ناور تشادهب میهافم ،نایاتمه هرواشم )1383
( ،نارگید و اضر ، یمظاک ناد یعامتجا تیافک رب یگدنز یاهتراهم شزومآ یشخبرثا یسررب .)1390
ش یناوتان همان لصف ،یضایر للاتخا هب لاتبم نازومآ
هرامش ، یریگدای یاه ص ، یلیبدرا ققحم هاگشناد مق ،108
.94
( .لا.سیرک ،هکنیلک .یصصخت هناسر :نارهت .یناخدمحم مارهش همجرت .یگدنز یاهتراهم .)1384
( ،لیناد ،نملگ جرت ،نارگید هب یرای ... و یهاگآدوخ ،یناجیه شوه .)1386
.دشر تاراشتنا : نارهت ،اسراپ نیرسن هم
( ، نیسح ،یدابآ فطل . تمس تاراشتنا : نارهت ، مود دلج ، یلاسگرزب و یناوجون دشر یسانشناور .)1379
( ، مارهش ،یناخدمحم م یجنایم لماوع رب یگدنز یاهتراهم شزومآ رثا یبایزرا : رطخ ضرعم رد ناناوجون رد داوم فرصم یراتخاس لدم .)1385
فرص
.یشخبناوت و یتسیزهب مولع هاگشناد : نارهت ،یرتکد همان نایاپ ،داوم ( ،نارگید و دیجم ،ول یلع دومحم مولع ترازو : نارهت ،هدش پاچ هوزج ،یرگشاخرپ و مشخ لرتنک یاهدربهار ،یگدنز یاهتراهم شزومآ همانرب .)1383
.یروانف و تاقیقحت ( ،پیلیف ،ارگ کم ز یلمع یاهتراهم .)1385
.ناکیپ رشن : نارهت ،یغاد هچارق یدهم همجرت ،یگدن
( ،ناگژم ،یدمحم شناد یناور تشادهب رد یگدنز یاهتراهم سورد ریثأت .)1388
.شرورپ و شزومآ نامزاس : کارا ،نازومآ
( .شونایک ،نایمشاه لاتخا نامرد و صیخشت رد تلااقم هعومجم .ناوجون و کدوک یراگزاس رد یعاسم کیرش شقن .)1385
و کدوک یتخانشناور تلا
.نورطیس : نارهت .ناوجون ( ،روتکیو ،سیلگی .نهیم تاراشتنا : نارهت ، یزرمارف یقت دمحم همجرت ،دیسانشب ار دوخ یاه ییاناوت .)1375
Albertyn.R.M.etal(2001).”Patterns of empowerment in Individuals through The corse of alife Skills Programme in…”Journal of Studies in the education of adults.33(2).21-189.
Bauminger,N.& kimhi-kind,I.(2008).Social information Processing, Security of attachment, and emotion regulation in children with Learning disabilities. Journal of Learning Disabilities.41.pp:315-332.
Botvin,G.J.Griffin.k.w.(2004).Life Skills Training Empirical finding and future Directions. The Journal of Primary Prevention,25(2).
Bennett.k.(2001).”The future of mental health awareness. A Global Perspective”. Journal of Humanist.
Fletcher,J.M.,Reid Lyon,G.,(2007).Learning disabilities: from identification to intervention ,1sted.New York:
Guilford press.’
Cole,J.,Logan,T.K.,Walker.R.(2011).Social exclusion, personal Control, Self-regulation, and stress among Substance Abuse Treatment Clients.Durg and Alcohl Dependence ,113,pp:13-20.
Gartland,D.&Strosnider,R.(2007).Learning disabilities and yong children: Identification and intervention Learning Disability Quarterly,30,1,pp.63-72.
Heiman,T.& Berger,o.(2008).parents of children with A Sperger Syndrome or with learning disabilities: Family environment and Social Support. Research in Developmental Disabilities,29.pp.289-300.
Lou,ch.H.,Wang,x.J(2008).Impact of life Skills Training to Improve Cognition on Risk of Sexual Behavior and contraceptive use among vocational school students in shanghai,China.Journal of Peproduction&
Contraception,pp:239-251.
13
Miller.M,Nunn.G.O.(2001).”Using group discussions to improve social problem solving and Learning” Journal of of Education.121(3).p.470.
Mousavi-Lotfi,M.Akbari,v& Safavi,m(2009).Why Emotional intelligence,Qum: Qumuniversity of Medical Sciences Press.
Nelson,Jones.R.(1992).Life Skills helping.U.S.A:Booksl Cole Publishing Company.
Nicol.M.M,Robertson.L.(2000)."Life Skills Programs for Chronic mental illnesses.(Cochrane Review)."The Cochrane library.Issue2.Oxford:update Software(Issn.14046-78ox).
Peterson.F.L:Cooper.R.J.(2001).Enhancing teacher health Literacy in school health Literacy in school health peromotion"Journal of school health.71(4).pp.7-138.
Qutman.T:Watson .C.M.(2001)."Gender differences in adoles Cent self-esteem:An exploration of domains"Tournal of genetic Psychology.162(1).PP:25-93.
Wellford.J.(2005).Life skills training. Journal of International Relations, 19, pp: 411-687.
