١
هدﺎﻬﻧ يراﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ هﻮﺤﻧ ﺐﯿﺳ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﮏﺴﯾر رد ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ يﺎﻫ
ﻞﯿﺑدرا نﺎﺘﺳا ﯽﻨﯿﻣز
داز ﻦﯿﺴﺣ داﻮﺟ ﺮﺘﮐد ﯽﻔﻟا ﻪﺠﯾﺪﺧ ،*
داﻧ ﺸ ﮑ ﺪ ه ﮐ ﺸ ﺎو رز ي د اﻧ ﺸ ﮕﺎ ه ﺗﺒ ﺮﯾ ﺰ
ﻧﻮ ﯾ ﺴ ﻨ ﺪ ه ﻣ ﺴ ﺌﻮ
*ل : [email protected]
هﺪﯿﮑﭼ
ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ﺖﻬﺟ رد ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ هدﺎﻬﻧ يراﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ هﻮﺤﻧ
ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ دﻮﮐ هدﺎﻬﻧ صﻮﺼﺧ ﻪﺑ و ﺎﻫ ﺐﯿﺳ يﺪﯿﻟﻮﺗ يﺎﻫﺪﺣاو ﮏﺴﯾر ﺮﺑ
-
ﯽﻨﯿﻣز ﻞﯿﺑدرا نﺎﺘﺳا ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ
. هداد رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾا ياﺮﺑ ﺶﺳﺮﭘ ﻞﯿﻤﮑﺗ ﻖﯾﺮﻃ زا زﺎﯿﻧ درﻮﻣ تﺎﻋﻼﻃا و ﺎﻫ
زا ﻪﻣﺎﻧ 156 رادﺮﺑ هﺮﻬﺑ
ﺐﯿﺳ لﺎﺳ رد ﻞﯿﺑدرا نﺎﺘﺳا ﯽﻨﯿﻣز 1391
ﻊﻤﺟ ﺖﺳا هﺪﺷ يروآ .
لﺪـﻣ دروآﺮﺑ ﻪﺑ ﻖﯿﻘﺤﺗ فﺪﻫ ﻪﺑ ﻞﯿﻧ ﺖﻬﺟ پﺎـﭘ و ﺖـﺳﺎﺟ
) 1978 (
ﺖﺳا هﺪﯾدﺮﮔ ماﺪﻗا .
هدﺎﻬﻧ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ يﺎﻫ
رﺎﮐ يوﺮﯿﻧ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ دﻮﮐ و
ﻫﺎﮐ ﯽﻣ ﮏﺴﯾر هﺪﻨ ﺪﻨـﺷﺎﺑ
. يﺎـﻫراﺰﺑا ﻪﻌـﺳﻮﺗ اﺬـﻟ
ﯽﻣ ﻪﻤﯿﺑ ﻪﻠﻤﺟ زا ﮏﺴﯾر ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ددﺮﮔ ﮏﯿﻧﺎﮔرا يزروﺎﺸﮐ ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد ﺪﻧور ﻞﯿﻬﺴﺗ و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ دﻮﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
.
هژاو يﺪﯿﻠﮐ يﺎﻫ ﺐﯿﺳ ،ﮏﺴﯾر ،پﺎﭘ و ﺖﺳﺎﺟ ،ﻞﯿﺑدرا:
ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ دﻮﮐ ،ﯽﻨﯿﻣز
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻢﯿﻤﺼﺗ و ﺖﺳا ﯽﮑﺴﯾر ﯽﺘﯿﻟﺎﻌﻓ ًﺎﺗﺪﻤﻋ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺮﺘﻤﮐ يﺎﻫرﻮﺸﮐ رد صﻮﺼﺧ ﻪﺑ ،يزروﺎﺸﮐ يﺮﯿﮔ
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﺎﻫ هﺮﻬﺑ يﺎﻫ
نارادﺮـﺑ
ﻪﺒﻨﺟ و هﺪﯾﺪﭘ ﻦﯾا ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ًﻻﻮﻤﻌﻣ دراد راﺮﻗ نآ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
) 2 .(
د ﻪﺑ يزروﺎﺸﮐ ﺶﺨﺑ رد ﮏﺴﯾر زا ﯽـﺷﺎﻧ ﯽـﻔﻨﻣ يﺎﻫﺪـﻨﯾآﺮﺑ ﻞﯿﻟ
ﯽﻣ قﺎﻔﺗا ﯽﺘﻤﯿﻗ و ﯽﯾاﻮﻫ و بآ ،ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﺪﺘﻓا
. ﺐﯿﺳآ ﻞﻣﺎﺷ ﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻦﯾا ﯽﻌﯿﺒﻃ يﺎﻫ
) ﺖﻓآ لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ يرﺎـﻤﯿﺑ و ﺎﻫ
ﺎـﻫ ( و
ﯽﻣ ﯽﯾاﻮﻫ و بآ ﻞﻣاﻮﻋ ﯽﻣ هﺪﻨﻨﮐﺪﯿﻟﻮﺗ لﺮﺘﻨﮐ زا جرﺎﺧ ﻪﮐ ﺪﻨﺷﺎﺑ
ﺪﻨﺷﺎﺑ ) 14 .(
هداد نﺎﺸﻧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﮏﺴﯾر ﺮﺛا ﻪﮐ ﺪﻧا
ﺮـﺑ ﺎـﻫ ﺪـﯿﻟﻮﺗ يور
ﯽﻣ هدﺎﻬﻧ بﺎﺨﺘﻧا ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻖﯾﺮﻃ زا ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺲﻧﺎﯾراو ﺮﺑ ﺎﻫ
) ﺪﯿﻟﻮﺗ ﮏﺴﯾر (
دﺮﯿﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ .
هدﺎﻬﻧ زا ﯽﺧﺮﺑ ﻪﮑﯿﯾﺎﺠﻧآ زا ناﺰـﯿﻣ ﺎﻫ
ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ ار نآ ﯽﺧﺮﺑ و ﺶﯾاﺰﻓا ار هدﺎﺘﺳ ﺲﻧﺎﯾراو ﺪﻨﻫد
.
پﺎﭘ و ﺖﺳﺎﺟ )
1977 ، 1978 ( شور ﻮﺗ ﮏﺴﯾر ﯽﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ ﯽﺠﻨﺳدﺎﺼﺘﻗا مﻮﺳﺮﻣ يﺎﻫ هداد ﺞﯾوﺮﺗ ار ﺪﯿﻟ
ﺪﻧا . ﺎـﻬﻧآ شور زا هدﺎﻔﺘـﺳا
ﺖـﺳا هﺪـﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﯿﺧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ ترﻮﺻ ﻪﺑ و هدﻮﺑ ﺞﯾار رﺎﯿﺴﺑ يزروﺎﺸﮐدﺎﺼﺘﻗا ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻦﯿﺑ .
نﺎـﯿﺑ ﯽـﺳﺎﺳا مﻮـﻬﻔﻣ
هدﺎﻬﻧ يﺮﯿﮔرﺎﮑﺑ تاﺮﺛا نﺎﯿﺑ ،نﺎﻧآ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ هدﺎﺘﺳ ﺢﻄﺳ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﯽﮑﯾ ،ءﺰﺟ ود عﻮﻤﺠﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻊﺑﺎﺗ ﺮﺑ ﺎﻫ
طﻮﺑﺮﻣ يﺮﮕﯾد و
ﯽﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﺑ ﺪﺷﺎﺑ
. ﯽﻣ ار نﺎﮑﻣا ﻦﯾا نﺎﻧاددﺎﺼﺘﻗا ﻪﺑ ﺢﯾﺮﺼﺗ شور ﻦﯾا هدﺎﻬﻧ تاﺮﺛا ﻦﯿﺑ ﻪﮐ ﺪﻫد
ﮏـﺴﯾر و ﺪـﯿﻟﻮﺗ ناﺰـﯿﻣ ﺮـﺑ ﺎـﻫ
ﺪﻧﻮﺷ ﻞﺋﺎﻗ توﺎﻔﺗ ﺪﯿﻟﻮﺗ )
10 .(
هدﺎﻬﻧ فﺮﺼﻣ درﻮﻣرد ًﺎﺗﺪﻤﻋ ار هﺪﻨﻨﮐﺪﯿﻟﻮﺗ رﺎﺘﻓر ﻪﮑﻠﺑ ،ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ﮏﺴﯾر دﻮﺟو راﺮـﻗ ﺮﯿﺛﺄـﺗ ﺖـﺤﺗ ﺎﻫ
ﻣ ﯽ ﺪﻫد . ﻢﯿﻤﺼﺗ رد ﻪﮑﯿﻧﺎﻣز ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ يﺮﯿﮔ
تاﺮـﯿﯿﻐﺗ ﺮـﺛا رد ﺖـﺳا ﻦﮑﻤﻣ زروﺎﺸﮐ ﯽﮑﯿﻨﮑﺗ ﯽﯾارﺎﮐ ،دﺮﯿﮕﺑ راﺮﻗ ﺮﻈﻧﺪﻣ ﮏﺴﯾر ﺶﻫﺎﮐ ﺎﻫ
هدﺎﻬﻧ يﺮﯿﮔرﺎﮑﺑ ﯽﻨﻌﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﺪﻨﮐ اﺪﯿﭘ ﺮﯿﯿﻐﺗ يراد )
7 .(
ﻪﮐ ﺪﻧداد راﺮﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ار ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻦﯾا ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ داﺮﻓا عﻮﺿﻮﻣ تروﺮﺿ و ﺖﯿﻤﻫا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﯽﻣ ﯽﺟرﺎﺧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا
ناﻮـﺗ
نارﺎـﮑﻤﻫ و ﮏـﯿﻧﺎﺟ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ )
2003 ( ﺪـﯿﺠﻤﻟاﺪﺒﻋ و نﺎﯿﻓﻮـﺻ ، )
2005 ( ﻦﻤﮐﺎـﻫ و اﻮـﺷﻮﮐﻮﺑ ، )
2006 ( ، نﻮـﮔﻮﺒﻨﯿﮐا و يراﺪـﻧﻮﮔا
٢
) 2010 ( و ﻦﻤﻫﻮﻟ ﺰﮐﺎﺗﻻ و ﻦﻣﺪﯿﺗ )1
2013 ( دﻮﻤﻧ هرﺎﺷا .
ﯽـﻣ ﺰـﯿﻧ ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﯽﻠﺧاد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا و ﯽـﺳﺎﺑﺮﮐ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ ناﻮـﺗ
ارﺎﮑﻤﻫ ن ) 1381 ( ﻢﯾﺮﺑ ، داﮋﻧ ) 1385 ( شﻮﺧ ، شﺎﺗ ﯽﮑﯿﻬﺷ و ﺎﻤﯿﺳ )
1391 ( كﺎﯿﺑا و نﺎﯿﻫﺎﻨﭘ و )
1392 ( دﺮﺑ مﺎﻧ ار .
ﺐﯿﺳ ﯽﻣ يزروﺎﺸﮐ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا ﯽﻨﯿﻣز ﺖـﺳا ﻪـﺟﻮﺗ درﻮـﻣ فﺮـﺼﻣ ﺶﺨﺑ رد ﻢﻫ و ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺶﺨﺑ رد ﻢﻫ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ
. ناﺮـﯾا رد
دوﺪﺣ 170 ﺐﯿﺳ لﻮﺼﺤﻣ ﺖﺸﮐ ﻪﺑ ﯽﻋارز ﯽﺿارا زا رﺎﺘﮑﻫ راﺰﻫ ﺧا ﯽﻨﯿﻣز
ﺖـﺳا هﺪـﺷ هداد صﺎﺼﺘ .
نﺎﺘـﺳا ﻞـﯿﺑدرا ﻖﻃﺎـﻨﻣ ﻪـﻠﻤﺟ زا
ﯽﻣ لﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﻨﯿﻣز رد حﺮﻄﻣ ﺪﺷﺎﺑ
. ﻢﻬﺳ ﻦﯾا زا نﺎﺘﺳا ﺐﯿﺳ ﺖﺸﮐ ﺮﯾز ﺢﻄﺳ ﻞﮐ ﯽﻨﯿﻣز
رﻮﺸﮐ ، دوﺪﺣ راﺰـﻫ رﺎـﻬﭼ و ﺖـﺴﯿﺑ
رﺎﺘﮑﻫ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﺐﯿﺳ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻞﮐ زا ﻪﮐ رﻮﺸﮐ ﯽﻨﯿﻣز
6/
4 نﻮﯿﻠﯿﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﻦﺗ 850
راﺰﻫ ﻦﺗ دراد ﻖـﻠﻌﺗ ﻞـﯿﺑدرا نﺎﺘـﺳا ﻪـﺑ نآ .
ﻞـﮐ زا
ﺐﯿﺳ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﻦﺗ راﺰﻫ هﺎﺠﻨﭘ ﻞﯿﺑدرا نﺎﺘﺳا ﻢﻬﺳ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﻦﺗ راﺰﻫ ﺖﺴﯾود ﻪﮐ ناﺮﯾا ﯽﺗاردﺎﺻ ﯽﻨﯿﻣز 25
ﺪﺻرد ﺐﯿـﺳ تاردﺎﺻ -
ﯽﻣ رﻮﺸﮐ ﻞﮐ ﯽﻨﯿﻣز ﺪﺷﺎﺑ
) . 1 (.
ﺐﯿﺳ ﺪﯿﻟﻮﺗ هﺎﮕﯾﺎﺟ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻞﯿﺑدرا نﺎﺘﺳا رد ﯽﻨﯿﻣز
يزروﺎﺸﮐ ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد ﻪﮐ ﯽﺗرﻮﺻ رد راﺮـﻗ ﺮﻈﻧﺪـﻣ ﻪـﻘﻄﻨﻣ ﻦﯾا رد ﮏﯿﻧﺎﮔرا
هﮋﯾو ﻪﺟﻮﺗ لﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾا ﻪﺑ ﯽﺘﺴﯾﺎﺑ دﺮﯿﮔ ددﺮﮔ يا
. هدﺎﻬﻧ زا ﯽﺧﺮﺑ يﺮﯿﮔرﺎﮑﺑ هﻮﺤﻧ و ناﺰﯿﻣ رد ﯽﻨﯿﺑزﺎﺑ ﯽـﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿـﺷ دﻮﮐ ﻪﻠﻤﺟ زا ﺎﻫ
-
ﺪﯾﺎﻤﻧ ﻞﯿﻬﺴﺗ ار لﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾا ﮏﯿﻧﺎﮔرا ﺖﺸﮐ ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد ﺪﻧور ﺪﻧاﻮﺗ .
ﻣ
ًﻻﻮﻤﻌ ـﻣاﻮﻋ زا ﯽـﮑﯾ ﮏﺴﯾر ﺶﻫﺎﮐ ﻞ
ﺮـﺑ ﺮﺛﺆـﻣ هﻮـﺤﻧ و ناﺰـﯿﻣ
هدﺎﻬﻧ يﺮﯿﮔرﺎﮑﺑ ﺎﻫ
نازروﺎﺸﮐ ﻂﺳﻮﺗ ﯽﻣ
ﺪﺷﺎﺑ . ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺮﯿﺛﺄﺗ هﻮﺤﻧ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ دﻮﮐ هدﺎﻬﻧ
لﻮـﺼﺤﻣ ﻦـﯾا يﺪﯿﻟﻮﺗ ﮏﺴﯾر ﺮﺑ ﯽـﻣ
-
ﺎﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ار ﺖﺳﺎﯿﺳ ذﺎﺨﺗا رد هدﺎﻬﻧ ﻦﯾا يﺮﯿﮔرﺎﮑﺑ ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻬﺟ رد ﺐﺳﺎﻨﻣ يﺎﻫ
ﺮﻀﻣ ﺪﯾﺎﻤﻧ يرﺎﯾ .
ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺘﺳار ﻦﯾا رد ﻖـﯾﺮﻃ زا
لﺪﻣ يﺮﯿﮔرﺎﮑﺑ پﺎﭘ و ﺖﺳﺎﺟ
) 1978 ( ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ هدﺎﻬﻧ يراﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ هﻮﺤﻧ
ﺎﻫ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ دﻮﮐ هدﺎﻬﻧ صﻮﺼﺧ ﻪﺑ ﺪـﯿﻟﻮﺗ ﮏﺴﯾر ﺮﺑ
ﺐﯿﺳ لﻮﺼﺤﻣ ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻞﯿﺑدرا نﺎﺘﺳا رد ﯽﻨﯿﻣز
.
شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
ﺖﺳا هدﻮﺑ ناﺮﮕﺸﻫﮋﭘ و نﺎﮔﺪﻨﻨﮐﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ هراﻮﻤﻫ ،نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ يﺪﯿﻟﻮﺗ حﻮﻄﺳ رد ﮏﺴﯾر ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ .
زا ﯽـﮑﯾ شور درﻮـﻣ يﺎـﻫ
پﺎﭘ و ﺖﺳﺎﺟ شور رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾا ياﺮﺑ هدﺎﻔﺘﺳا )
1978 ( ﯽﻣ ﮏـﺴﯾر ،لﻼـﺧا ياﺰـﺟا رد ﯽﻧﺎـﺴﻤﻫﺎﻧ ﺲﻧﺎـﯾراو ﻦﺘﻓﺮـﮔ ﺮﻈﻧرد ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ
هدﺎﻬﻧ فﺮﺼﻣ ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ ار ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﻣ طﺎﺒﺗرا ﺎﻫ
ﺪﻫد . ﻪﻄﺑار ترﻮﺻ ﻪﺑ ﯽﻨﻤﺿ رﻮﻃ ﻪﺑ پﺎﭘ و ﺖﺳﺎﺟ لﺪﻣ )
1 ( ﯽﻣ ﺢﯾﺮﺼﺗ ددﺮﮔ
:
y = f(x ;α) + h(x ;β)ν i = 1,2, … , N (1)
قﻮﻓ ﻪﻄﺑار رد ،ﺪﯿﻟﻮﺗ راﺪﻘﻣy
رادﺮﺑx زاK هدﺎﻬﻧ ﺮﯾدﺎﻘﻣ و ﯽﻓﺮﺼﻣ يﺎﻫ
f(x ;α) ﺪـﺣاو ياﺮـﺑ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻊﺑﺎﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
نﺎـﺸﻧ ار ماi
ﯽﻣ ﺪﻨﻫد . ﻪﻄﺑار رد ) 1 (،
h(x ;β) نﺎﺸﻧ
هدﺎﻬﻧ ﺮﯿﺛﺄﺗ هﺪﻨﻫد ﺎﻫ
رد ﮏﺴﯾر ﯽﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﻓدﺎﺼﺗ لﻼﺧا ءﺰﺟ رد ﺲﻧﺎﯾراو ﯽﻧﺎﺴﻤﻫﺎﻧ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ
ترﻮﺻ ﻪﺑ ارν σ = h(x ;β)
ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ﺪﻨﮐ . ﻊﺑﺎﺗ ﺐﯾﺮﺿ h(x ;β)
ﺮﯿﻐﺘﻣ هدﺎﻬﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﯽﯾﺎﻬﻧ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﮏﺴﯾر ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ لﺪﻣ رد x
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﺖﻣﻼﻋ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﮐ h (. )
ﯽﻣ ، ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﯽﻔﻨﻣ ﺎﯾ ﺖﺒﺜﻣ ﺖﻣﻼﻋ ﺪﻧاﻮﺗ .
ﺪـﯿﻟﻮﺗ ﮏـﺴﯾر دﻮـﺟو ترﻮـﺻ رد ﺖـﺒﺜﻣ ﯽﯾﺎـﻬﻧ
) ﯽﻔﻨﻣ ( ﮏﺴﯾر زروﺎﺸﮐ ﮏﯾ ، ﺮﺘﻤﮐ راﺪﻘﻣ ﺰﯾﺮﮔ
) ﺮﺘﺸﯿﺑ ( زا ﯽﻣ فﺮﺼﻣ ﯽﺜﻨﺧ ﮏﺴﯾر زروﺎﺸﮐ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ارx ﺖﻤﯿﻗ ﻪﮐ ﺖﻠﻋ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺪﻨﮐ
ﻪﯾﺎﺳ ﺮﺘﺸﯿﺑ هدﺎﻬﻧ ﻦﯾا يا )
ﺮﺘﻤﮐ ( ﯽﻣ نآ يرازﺎﺑ ﺖﻤﯿﻗ زا ﺪﺷﺎﺑ
. هﺪﻨﯾاﺰﻓ ﮏﺴﯾر هدﺎﻬﻧ ﻦﯾا ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ )
هﺪﻨﻫﺎﮐ ( ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ) 12 (.
هداد تﺎﻋﻼﻃا و ﺎﻫ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ
ﯽﺘﻤﺴﻗ ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻖﯾﺮﻃ زا و يا
ﻖﯾﺮﻃ زا ﺮﮕﯾد ﯽﺸﺨﺑ ﺶﺳﺮﭘ ﻞﯿﻤﮑﺗ
ﻪﻣﺎﻧ
زا 156 ﺐﯿﺳ رادﺮﺑ هﺮﻬﺑ لﺎﺳ رد ﻞﯿﺑدرا نﺎﺘﺳا ﯽﻨﯿﻣز
1391 ﻊﻤﺟ ﺖﺳا هﺪﺷ يروآ .
ناﺰـﯿﻣ و لﻮﺼﺤﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ناﺰﯿﻣ ﻞﻣﺎﺷ تﺎﻋﻼﻃا ﻦﯾا
هدﺎﻬﻧ يﺮﯿﮔرﺎﮑﺑ ﺎﻫ
) و رﺎﮐ يوﺮﯿﻧ ،رﺬﺑ ،بآ ﺷ دﻮﮐ
ﯽﯾﺎﯿﻤﯿ ( ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
١ Tiedemann & Latacz-Lohmann
٣
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺚﺤﺑ و پﺎﭘ و ﺖﺳﺎﺟ لﺪﻣ دروآﺮﺑ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ )
1987 ( لوﺪﺟ رد )
1 ( ﺖﺳا هﺪﺷ نﺎﯿﺑ .
نﻮﮔﻮﺒﻨﯿﮐا و يراﺪﻧﻮﮔا )
2010 ( هدﺮـﮐ نﺎﯿﺑ ﺪـﻧا
ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻊﺑﺎﺗ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻪﮑﻨﯾا ياﺮﺑ )
(y پﺎﭘ و ﺖﺳﺎﺟ لﺪﻣ بﻮﭼرﺎﭼ ﺎﺑ )
1978 ( ﯽﮑـﺴﯾر تاﺮـﺛا ﺮـﺑ ﯽﺘﯾدوﺪـﺤﻣ ﭻﯿـﻫ و هدﻮﺑ رﺎﮔزﺎﺳ
هدﺎﻬﻧ ﯽﻣ ،دﻮﺸﻧ لﺎﻤﻋا ﺎﻫ فﺎﻄﻌﻧا ﻊﺑﺎﺗ ناﻮﺗ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺮﻈﻧﺪﻣ ﺎﺠﻨﯾا رد ﻪﮐ دﺮﺑ رﺎﮐ ﻪﺑ ار مود ﻪﺟرد ﺮﯾﺬﭘ .
ﻪـﮑﻨﯾا ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
بﺎﮐ ﯽﻌﺒﺗ مﺮﻓ زا ﮏﺴﯾر ﺲﻧﺎﯾراو ﻊﺑﺎﺗ ﺢﯾﺮﺼﺗ ﺖﻬﺟ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ زا يرﺎﯿﺴﺑ هدﻮـﻤﻧ هدﺎﻔﺘـﺳا سﻼﮔاد
ﺪـﻧا ) ﺮﮐﺎـﻬﺒﻤﮐ )
2002 ( و ﮏـﯿﻧﺎﺟ ،
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2003 ( ، ﻮﮐﻮﺑ ﻦﻤﮐﺎﻫ و اﻮﺷ )
2006 ( و و يراﺪﻧﺎﮔوا نﻮﮔﻮﺒﻨﯿﮐا
) 2010 ((
ﺑﺎﺗ ﻞﮑﺷ ﻦﯾا زا ﺰﯿﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا هدﻮـﻤﻧ هدﺎﻔﺘـﺳا ﯽﻌ
ﺖﺳا . يﺎﻫدﺎﻤﻧ قﻮﻓ لوﺪﺟ رد ،y
،b ،k وa ﺐﯿﺳ ﺪﯿﻟﻮﺗ راﺪﻘﻣ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑko ﯽﻨﯿﻣز
) رﺎﺘﮑﻫ ﺮﺑ ﻦﺗ (
هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ رﺬﺑ ناﺰﯿﻣ ، )
ﺮـﺑ ﻦـﺗ
رﺎﺘﮑﻫ ( هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ رﺎﮐ يوﺮﯿﻧ راﺪﻘﻣ ، )
ﺮﻔﻧ رﺎﮐ زور ( هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ بآ راﺪﻘﻣ )
رﺎﺘﮑﻫ ﺮﺑ ﺐﻌﮑﻣﺮﺘﻣ راﺰﻫ (
درﻮـﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ دﻮﮐ راﺪﻘﻣ و
هدﺎﻔﺘﺳا ) رﺎﺘﮑﻫ ﺮﺑ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ (
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ار ﺪﻨﻫد
.
لوﺪﺟ
) 1 :(
پﺎﭘ و ﺖﺳﺎﺟ لﺪﻣ دروآﺮﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ )
1978 (
ﺮﯿﻐﺘﻣ ﺐﯾﺮﺿ هرﺎﻣآ ﺮﯿﻐﺘﻣ t
ﺐﯾﺮﺿ
هرﺎﻣآ
t
) (y ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻊﺑﺎﺗ
) )*(b (ks 055 / 0 - 57 / 0 -
b 35*
/6 81 / 1 ) )*(a (k 003 / 0 15
/ 0
** k 21 / 1 24 / 2 ) )*(k (ks
**
031 / 0 - 03 / 2 -
ks 03
/ 1 94 / 0 ) )*(a (ks 054 / 0 28
/ 1
a 23*
/ 2 - 83 / 1 - constant 61
/ 15 - 74 / 0 -
)2
(b 5/
0 53 / 0 - 34 / 1 - ﮏﺴﯾر ﺲﻧﺎﯾراو ﻊﺑﺎﺗ
) lnvi2
(
)2
(k 5/
0 007 / 0 - 81 / 0 - ) (ks ln 80**
/ 0 - 14 / 2 -
1/17 0/61 ln(b) 1/11 -0/032 0/5 (ks)2
)2
(a 5/
0 002 / 0 - 04 / 0 - ) (a ln 11
/ 0 38
/ 0
) )*(b (k 10 / 0 - 64 / 1 - ) (k ln 86**
/ 1 - 55 / 2 -
) )*(b (a
**
35 / 0 96 / 1 constant 40
/ 11 74
/ 3
،***
و**
ﯽﻨﻌﻣ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ*
ﺢﻄﺳ رد يراد 1
% ، 5 % و 10 % ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ار ﺪﻨﻫد
.
لوﺪﺟ رد ﻪﮐ ﻪﻧﻮﮕﻧﺎﻤﻫ )
1 ( ﯽﻣ ﻪﻈﺣﻼﻣ ،ددﺮﮔ
ﯽﻨﻌﻣ ﺐﯾاﺮﺿ داﺪﻌﺗ راد
دراد راﺮـﻗ ﯽﻟﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ ﺢﻄﺳ رد هﺪﺷ دروآﺮﺑ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻊﺑﺎﺗ .
ﻪـﺑ
ﺮﮔ ماﺪﻗا ﺲﻧﺎﯾراو ﻊﺑﺎﺗ ﻪﻟدﺎﻌﻣ دروآﺮﺑ ﻪﺑ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻊﺑﺎﺗ لﻼﺧا ءﺰﺟ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻦﯾا ﺖﺳا هﺪﯾد
. هدﺎﻬﻧ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ يﺎﻫ
بآ و رﺬﺑ ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ
ﺪﻧراﺪﻧ ﺎﻫﺪﺣاو ﻦﯾا يﺪﯿﻟﻮﺗ ﮏﺴﯾر ﺮﺑ يراد .
هدﺎﻬﻧ رﺎﮐ يوﺮﯿﻧ دراد ﺎﻫﺪـﺣاو ﻦـﯾا يﺪﯿﻟﻮﺗ ﮏﺴﯾر ﺮﺑ ﯽﻔﻨﻣ ﺮﺛا
. ﻪـﺑ
يﺮﯿﮔرﺎﮐ ﻪﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﯽﺗرﺎﺒﻋ رﺎﮐ يوﺮﯿﻧ
ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺎﻫﺪﺣاو ﻦﯾا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﮏﺴﯾر ﺪﺑﺎﯾ
. هدﺎﻬﻧ ﺮﮕﯾد يﻮﺳ زا ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ دﻮﮐ
ﯽـﻔﻨﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺰﯿﻧ
ﯾر ﺮﺑ ﺴ د ﺎﻫﺪﺣاو ﻦﯾا يﺪﯿﻟﻮﺗ ﮏ درا
. يﺮﯿﮔرﺎﮑﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا ﺮﺑ رﺎﻈﺘﻧا ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻦﯾا ﻪﺑ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ دﻮﮐ
ﮏﺴﯾر زا ﺎﻫﺪﺣاو ﻦﯾا رد
ﺎﻬﻧآ دﻮﺷ ﻪﺘﺳﺎﮐ .
ﯽﻣ ار يﺪﯿﻟﻮﺗ ﮏﺴﯾر ﺶﻫﺎﮐ رد ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ دﻮﮐ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ هدﺎـﻬﻧ ﻦـﯾا ﺪـﺣ زا ﺶﯿـﺑ يﺮﯿﮔرﺎﮑﺑ ﻞﯾﻻد زا ﯽﮑﯾ ناﻮﺗ
ﺖﺴﻧاد ﺮﻀﻣ .
٤
ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ تادﺎﻬﻨﺸﯿﭘ و
ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺐﯿﺳ يﺪﯿﻟﻮﺗ يﺎﻫﺪﺣاو ﮏﺴﯾر ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ﺖﻬﺟ رد
ﺖـﺳا ﻪـﺘﻓﺮﮔ ترﻮـﺻ ﻞـﯿﺑدرا نﺎﺘـﺳا ﯽﻨﯿﻣز .
ﺎـﺑ
ﯽﻣ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ نداد راﺮﻗ ﺮﻈﻧﺪﻣ ﻪﮐ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
هدﺎﻬﻧ بآ و رﺬﺑ يﺎﻫ ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ
دراﺪﻧ ﺎﻫﺪﺣاو ﻦﯾا ﮏﺴﯾر ﺮﺑ يراد .
ﻪـﺑ ﺞﯾﺎـﺘﻧ ﻖـﺒﻃ
ﺑ ﺶﯾاﺰﻓا و هدﻮﺑ ﮏﺴﯾر هﺪﻨﻫﺎﮐ رﺎﮐ يوﺮﯿﻧ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﯽﻣ نآ يﺮﯿﮔرﺎﮑ
ﺪﻫد ﺶﻫﺎﮐ ار ﺎﻫﺪﺣاو ﻦﯾا ﮏﺴﯾر ﺪﻧاﻮﺗ .
هدﺎـﻬﻧ ﺮـﮕﯾد يﻮﺳ زا
ﻟﻮﺗ ﮏﺴﯾر ﺮﺑ ﯽﻔﻨﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺰﯿﻧ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ دﻮﮐ دراد ﺎﻫﺪﺣاو ﻦﯾا يﺪﯿ
. ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻬﺟ اﺬﻟ ﺪﻧﺰﯾﺮﮔ ﮏﺴﯾر ﻻﻮﻤﻌﻣ نازروﺎﺸﮐ ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﯽﻣ ماﺪﻗا ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ دﻮﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ دﻮﺧ يﺎﻫﺪﺣاو يﺪﯿﻟﻮﺗ ﮏﺴﯾر ﺪﻨﯾﺎﻤﻧ
. ﯾا رد ﮏـﺴﯾر ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎﻫراﺰﺑا شﺮﺘﺴﮔ و ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺎﺘﺳار ﻦ
ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺐﺟﻮﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ دﻮﮐ يﺮﯿﮔرﺎﮑﺑ ﺶﻫﺎﮐ ددﺮﮔ ﺎﻫﺪﺣاو ﻦﯾا رد
ﮏﯿﻧﺎﮔرا يزروﺎﺸﮐ ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد رد ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ زا ﯽﮑﯾ دﻮﺧ ﻪﮐ
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﯽﻣ يزروﺎﺸﮐ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻪﻤﯿﺑ ﺎﻫراﺰﺑا ﻦﯾا ﻪﻠﻤﺟ زا ﺪﺷﺎﺑ
. ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺮﺘﺴﺑ ﻦﯿﻣﺄﺗ ياﺮﺑ
ـﺸﮐ تﻻﻮـﺼﺤﻣ ﻪﻤﯿﺑ ﯽـﻣ يزروﺎ
ﺎـﺑ ﺪـﻧاﻮﺗ
نﺎﻨﯿﻤﻃا زا ﯽﺣﻮﻄﺳ دﺎﺠﯾا ﻂﺳﻮﺗ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ دﻮﮐ يﺮﯿﮔرﺎﮑﺑ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ
ﺐﯿﺳ ﯽﻨﯿﻣز نﺎﺘﺳا ﻦﯾا نارﺎﮐ ددﺮـﮔ
. ﻞﯿﻬـﺴﺗ ﺰـﯿﻧ ﺮـﻣا ﻦـﯾا
ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد ﺖﺸﮐ
ﺐﯿﺳ لﻮﺼﺤﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ رد ﮏﯿﻧﺎﮔرا ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺧ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ار ﻞﯿﺑدرا نﺎﺘﺳا رد ﯽﻨﯿﻣز
.
ﻊﺑﺎﻨﻣ
1.
خ ،ﯽﻔﻟا . ق ،ﯽﺘﺷد . ش ،ﯽﻣﺮﺧ و .
1391 . ﻞﯿﻠﺤﺗ ﻦﯿﺑ ﻂﺑاور هدﺎﻬﻧ
ﺎﻫ و ﻪﻓﺮﺻ يدﺎﺼﺘﻗا رد ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺐﯿﺳ نﺎﺘﺳا ﯽﻨﯿﻣز ﻞﯿﺑدرا
. هﮋﯾو ﻪﻣﺎﻧ
ﺶﻧاد يزروﺎﺸﮐ و
ﺪﯿﻟﻮﺗ راﺪﯾﺎﭘ . ص 224 - 213 .
2.
م ،نﺎﺸﺧرد .
ح ،يﺪﻤﺤﻣ .
م ،ﯽﻣﺮﻬﺟ يدازﺮﯿﺷ .
1386 . ﻪﻨﯿﻬﺑ يﻮﮕﻟا ﻦﯿﯿﻌﺗ هﺮﻬﺑ ي
ﺮﺑ ﺪﯿﮐﺄﺗ ﺎﺑ ﯽﻏﺎﺑ و ﯽﻋارز تﻻﻮﺼﺤﻣ ﯽﻘﯿﻔﻠﺗ يرادﺮﺑ
سرﺎﻓ نﺎﺘﺳا رد ﮏﺴﯾر .
3.
ح ،نﺎﯿﻫﺎﻨﭘ .
ح ،كﺎﯿﺑا و .
1392 . ﮏﻧﺎﺑ ﯽﯾارﺎﮐ ﺮﺑ ﮏﺴﯾر تاﺮﺛا ﻦﯿﯿﺒﺗ ﻪﺒـﺳﺎﺤﻣ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﺎـﻫ
شور ﻪـﺑ ﯽﯾارﺎـﮐ ي )DEA
ﻞـﯿﻠﺤﺗ
هداد ﯽﺸﺷﻮﭘ ﺎﻫ
.(
هرﺎﻤﺷ،ﯽﺳﺮﺑﺎﺴﺣ و يراﺪﺑﺎﺴﺣ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ 17
ص ، 85 - 68 .
4.
ع ،ﯽﺳﺎﺑﺮﮐ .
م ،رﻮﭘرﻻﺎﺳ .
ﺎﺿرﺪﻤﺤﻣ ،ﻦﯾﺰﮔ و .
1381 . هزاﺪﻧا و يزﺎﺴﻟﺪﻣ يدرﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﮏﺴﯾر ﺎﺑ ماﺆﺗ ﻂﯾاﺮﺷ رد يدﺎﺼﺘﻗا ﯽﯾارﺎﮐ يﺮﯿﮔ
ترذ ﺎﺴﻓ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ نارﺎﮐ .
هرﺎﻤﺷ ،ﺪﻫد لﺎﺳ ،ﻪﻌﺳﻮﺗ و يزروﺎﺸﮐ دﺎﺼﺘﻗا 40
. ص 66 - 47 .
5.
ﻢﯾﺮﺑ و ،داﮋﻧ . 1385 . ﯽﻨﻓ ﯽﯾارﺎﮐ ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻢﻗ نﺎﺘﺳا نارﺎﮑﻣﺪﻨﮔ
) دﺎﻔﺘﺳا ﺮﯿﺴﻣ ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﯽﻓدﺎﺼﺗ يزﺮﻣ ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ لﺪﻣ زا ه .(
دﺎﺼﺘﻗا
هرﺎﻤﺷ ،ﻢﻫدرﺎﻬﭼ لﺎﺳ ،ﻪﻌﺳﻮﺗ و يزروﺎﺸﮐ 53
. ص 39 - 23 .
6.
ر ،ﺎﻤﯿﺳ شﻮﺧ .
م ،شﺎﺗ ﯽﮑﯿﻬﺷ و .
1391 . ﮏﺴﯾر ﺮﯿﺛﺄﺗ ناﺮﯾا ﯽﮑﻧﺎﺑ مﺎﻈﻧ ﯽﯾارﺎﮐ ﺮﺑ ﯽﮕﻨﯾﺪﻘﻧ و ﯽﺗﺎﯿﻠﻤﻋ ،يرﺎﺒﺘﻋا يﺎﻫ
. ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ -
ﻪﺟدﻮﺑ و يﺰﯾر .
هرﺎﻤﺷ ،ﻢﻫﺪﻔﻫ لﺎﺳ 4
. ص 95 - 69 .
7. Bokusheva, R., & Hockmann, H. 2006. Production risk and technical inefficiency in Russian agriculture. European Review of Agricultural Economics, Vol 33 (1): 93–118.
8. Jaenicke, E.C., D.L. Frechette, and J.A. Larson. 2003. Estimating Production Risk and Inefficiency Simultaneously: An Application to Cotton Cropping Systems. Journal of Agricultural and Resource Economics 28(3):540–57.
9. Just, R.E., and R.E. Pope. 1978. Stochastic Representation of Production Functions and Econometric Implications. Journal of Econometrics 7:67–6.
10. Koundouri, Ph., & Nauges, C. 2005. On production function Estimation with Selectivity and Risk Considerations. Journal of Agricultural and Resource Economics Association. 30(3): 597-608.
11. Kumbhakar, S.C. 2002. Specification and Estimation of Production Risk, Risk Preferences and Technology. American Journal of Agricultural Economics 88(1): 8–22.
12. Ogundari, K., & Akinbogun. O. O. 2010. Modeling Technical Efficiency with Production Risk:
A Study of Fish Farms in Nigeria. Marine Resource Economics, Volume 25. 295–308.
13. Sufian, F., & Abdul Majid, M. Z. 2005. Post-merger Banks’ Efficiency and Risk in Emerging Market: Evidence from Malaysia. The IUP Journal of Bank Management, IV(4): 16-37.
٥
14. The World Bank Agriculture and Rural Development Department. 2005. Managing Agricultural Production Risk. Report No. 32727-GLB.
15. Tiedemann, T., & Latacz-Lohmann, U. 2013. Production Risk and Technical Efficiency in Organic and Conventional Agriculture- The Case of Arable Farms in Germany. Journal of Agricultural Economics, Vol. 64, No. 1: 73–96.
