ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ شور ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ يراﺰﺑا و
ﻞﺼﻓ ﻲﻫﺪﻧﺎﻣزﺎﺳ و يراﺪﺑﺎﺘﻛ ﻲﻠﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﻣﺎﻧ
تﺎﻋﻼﻃا )
ﻞﺼﻓ بﺎﺘﻛ ﻪﻣﺎﻧ (
رد لﺎﺳ يﺎﻫ 1385 - 1389
ﻲﻧﺎﺧود هزوﺮﻴﻓ
| 1
ﻲﻋراز ﻪﻔﻃﺎﻋ
| 2
ﻲﺠﺋاﻮﺤﻟا بﺎﺑ ﻪﻤﻴﻬﻓ 3
1 . تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ و مﻮﻠﻋ ﺪﺣاو ﻲﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﺳﺎﻨﺷ ﺶﻧاد و تﺎﻋﻼﻃا ﻢﻠﻋ ياﺮﺘﻛد يﻮﺠﺸﻧاد )
لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ fdokhani@yahoo.com (
2 . ﻲﺳﺎﻨﺷ ﺶﻧاد و تﺎﻋﻼﻃا ﻢﻠﻋ هوﺮﮔ ،ناﺪﻤﻫ ﺪﺣاو ﻲﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻤﻠﻋ تﺎﻴﻫ ﻮﻀﻋ
@gmail.com Atefehzarei
3 . ناﺮﻬﺗ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ مﻮﻠﻋ ﺪﺣاو ﻲﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻤﻠﻋ تﺎﻴﻫ ﻮﻀﻋ gmail .com
@ f.babalhavaeji
ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
15 / 02 / 1392 شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ :
25 / 05 / 1392
هﺪﻴﻜﭼ
فﺪﻫ : يراﺰﺑا و ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ شور ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ ﺖﻴﻌﺿو ﻲﺳرﺮﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﻖﻴﻘﺤﺗ فﺪﻫ ﻪﻟﺎﻘﻣ رد
ﻞﺼﻓ ﻲﺸﻫوﮋﭘ يﺎﻫ زا ناﺮﻳا بﺎﺘﻛ ﻪﻣﺎﻧ
لﺎﺳ يﺎﻫ 1385 - 1389 و ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ و ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ ﺎﻬﻧآ ﻪﻄﺑار ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺎﺑ
ﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ لﻮ
ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﺖﺳا .
شور ﺶﻫوﮋﭘ : ﻖﻴﻘﺤﺗ شور ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ ﺮﺿﺎﺣ
ﻲﻤﻛ دﺮﻜﻳور ﺎﺑ اﻮﺘﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ عﻮﻧ زا و يا ﻪﻟﻮﻘﻣ جاﺮﺨﺘﺳا ﻪﺑ شور ﻦﻳا رد ﺖﺳا
يﺎﻫ
ﻲﺳﺎﻨﺷ شور ،ﻲﻤﻠﻋ ﻪﺒﺗﺮﻣ و هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻖﻴﻘﺤﺗ رد ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ
ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺎﻫ .
ﻪﻌﻣﺎﺟ يرﺎﻣآ ي
ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ 161
ﻄﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ رد هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻪﻟﺎﻘﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﻲﻫﺪﻧﺎﻣزﺎﺳ و يراﺪﺑﺎﺘﻛ ﻲﻠﻣ تﺎﻌﻟﺎ
) ﻞﺼﻓ بﺎﺘﻛ ﻪﻣﺎﻧ (
رد
لﺎﺳ يﺎﻫ 1385 - 1389 ﺖﺳا . هداد يروآدﺮﮔ راﺰﺑا ﺖﺳا ﻲﺳراو ﻪﻫﺎﻴﺳ ﺎﻫ
، ﺮﺑ و هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﺑ نآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻛ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻲﺳر
جاﺮﺨﺘﺳا و ﺎﻫ
ﻪﻟﻮﻘﻣ ﺎﻫ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺶﻫوﮋﭘ درﻮﻣ ي .
ﻮﻣ يرﺎﻣآ شور ر
ا رد هدﺎﻔﺘﺳا د ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳ
ﺆﺳ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﺖﻬﺟ لا
ﻲﺳﺎﺳا يﺎﻫ رﺎﻣآ ،
ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ
)
،ﻲﻧاواﺮﻓ ﺪﺻرد ﻲﻧاواﺮﻓ ( و ﻪﻴﺿﺮﻓ نﻮﻣزآ ﺖﻬﺟ ،ﺎﻫ
رﺎﻣآ ﺮﺋﻮﻜﺳا يﺎﻛ نﻮﻣزآ ﻲﻃﺎﺒﻨﺘﺳا )
ود ﻲﺧ ( ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
مﺮﻧ يرﺎﻣآراﺰﻓا
هداد ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ ﺖﻬﺟ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ سا
. ﻲﭘ . سا . سا . ) 18 ( ﺖﺳا .
ﻪﺘﻓﺎﻳ :ﺎﻫ هداد سﺎﺳا ﺮﺑ آ ﺖﺳد ﻪﺑ يﺎﻫ
ﻦﻳا زا ﻲﻛﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ هﺪﻣ ا
ﻪﻛ ﺖﺳ زا 161 ﻪﻟﺎﻘﻣ درﻮﻣ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻲﺸﻫوﮋﭘ
59 درﻮﻣ ) 46 / 36 (%
سﺎﺳا ﺮﺑ ار دﻮﺧ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ شور
و ﻲﺷور 12
درﻮﻣ ) 4 / 7 (%
هداد مﺎﺠﻧا يراﺰﺑا ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ ﺪﻧا
ﻢﻫ و ﻦﻴﻨﭼ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ و ﻖﻴﻘﺤﺗ شور ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ ﻦﻴﺑ ،ﺮﺋﻮﻜﺳا يﺎﻛ نﻮﻣزآ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲ
ﺎﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ راﺰﺑا دراد دﻮﺟو يراد
. ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ رد
ﻪﻄﺑار لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﺑﻮﻧ ﻪﺒﺗر ﻦﻴﺑ يا ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاد ﻪﺟرد و ﻲﻠﻴﺼﺤﺗ ﻊﻃﺎﻘﻣ ظﺎﺤﻟ زا
بﺎﺨﺘﻧا و ﻖﻴﻘﺤﺗ شور عﻮﻧ
هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ راﺰﺑا و دﻮﺟو
راﺪﻧ د . ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ : ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻲﺷور ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا رد ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ راﺰﺑا و
ﻪﻟﺎﻘﻣ رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻞﺼﻓ يﺎﻫ
ناﺮﻳا بﺎﺘﻛ ﻪﻣﺎﻧ
لﺎﺳ ﻪﻠﺻﺎﻓ رد يﺎﻫ
– 1385 1389 كﺪﻧا رﺎﻴﺴﺑ ﺖﺳا
. ) ﺮﻳز ﻲﻨﻌﻳ 50
ﺪﺻرد
ﻮﺳ ﻚﻳ ﻪﺑ ﻚﻳدﺰﻧ و تﻻﺎﻘﻣ م
ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﮔ شور زا
هدﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻧا
(.
ﻲﻣ ﻪﻴﺻﻮﺗ اﺬﻟ ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺘﺸﻴﺑ مﺎﻜﺤﺘﺳا ياﺮﺑ دﻮﺷ
تﻻﺎﻘﻣ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و ﻲﻳاور ندﺮﺑ ﻻﺎﺑ و ﺎﻫ ﻘﺤﻣ
ﻪﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ مﺎﻤﺘﻫا نﺎﻘ
شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد دﺪﻌﺘﻣ يﺎﻫراﺰﺑا و ﺎﻫ
.
هژاو يﺎﻫ يﺪﻴﻠﻛ : ﻞﺼﻓ ،راﺰﺑا ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ ،ﻲﺷور ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ
،ناﺮﻳا بﺎﺘﻛ ﻪﻣﺎﻧ ﻪﻟﺎﻘﻣ
ﻲﺸﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
ﻞﺼﻓ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﺶﻧاد ﻪﻣﺎﻧ
) مﻮﻠﻋ يراﺪﺑﺎﺘﻛ و عﻼﻃا ﻲﻧﺎﺳر و يروﺎﻨﻓ تﺎﻋﻼﻃا (
لﺎﻤﺷ ناﺮﻬﺗ ﺪﺣاو ﻲﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد
لﺎﺳ ﻢﺘﻔﻫ هرﺎﻤﺷ ، 26 ، ﺰﻴﻳﺎﭘ 1393 ﻪﺤﻔﺻ زا ، 55 ﻲﻟا 66
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻪﻜﻠﺑ ،ﻪﻓﺮﺣ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﻧ ﻲﻧﺎﺳر عﻼﻃا و يراﺪﺑﺎﺘﻛ مﻮﻠﻋ
ﺘﺸﭘ ﻪﻛ ﻲﺷزﻮﻣآ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻪﻄﺳاو ﻪﺑ ﻧﺎﺒﻴ
ﻲﻣ ﻲ ﻪﺘﺷر ﺪﻨﻛ ﻲﺸﻫوﮋﭘ يا
ﻲﻣ بﻮﺴﺤﻣ دﻮﺷ
. ﺖﺳا ﺪﻳﺪﺟ ﺶﻧاد ﻖﻠﺧ ياﺮﺑ ﻲﻠﻣﺎﻋ ﺶﻫوﮋﭘ .
ﻪﺑ ﻲﻧﺎﺳر عﻼﻃا و يراﺪﺑﺎﺘﻛ ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﺪﺷر رد نآ ﺐﺟﻮﻣ ﻪﺑ ﻨﻋ دراد ﺶﻘﻧ ﻪﺘﺷر ﺎﻳ ﻪﻓﺮﺣ ﻚﻳ ناﻮ )
ﻚﻴﻣزﺎﺟ
،1
2003
، 324 ( .
يرﺎﻳ ﻲﻧﺎﺳر عﻼﻃا و يراﺪﺑﺎﺘﻛ نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ
ﻲﻣ ﺎﺷرﺎﻛ درﻮﻣ رد ﺎﺗ ﺪﻧﺎﺳر و ﺪﻨﻨﻛ اﺮﺟا ﺮﺘﻬﺑ ،ﺪﻨﻧاﺪﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ن
ﻪﺋارا دﻮﺧ ناﺮﺑرﺎﻛ و نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺢﻄﺳ ﻲﺗﺎﻣﺪﺧ ﺪﻨﻫد
) ،نﺎﻤﻫ 325 (.
ﻢﻫ ﺮﺘﻬﺑ ﺰﻴﻬﺠﺗ ياﺮﺑ ﺖﺳا يراﺰﺑا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻴﻨﭼ
تﺎﻣﺪﺧ ﻪﺋارا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﺳر عﻼﻃا نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ و ناراﺪﺑﺎﺘﻛ هزﻮﺣ ﺮﻳﺎﺳ رد ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻪﺑ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا ﻪﻨﻴﻬﺑ ﻲﻤﻠﻋ يﺎﻫ
. ﺎﻣا
ﻪﭽﻧآ ﻪﻛ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺖﺳا ﻢﻬﻣ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﻣز رﻮﻛﺬﻣ يﺎﻫ
ﻲﻣ رﺎﺑ ﺪﻧﺮﻴﮔ هﺮﻬﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ شور ﺪﻨﭼ زا ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻴﺸﻧ .
ﻲﺗرﺎﺒﻋ ﻪﺑ
ﻪﺑ يراﺰﺑا ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ زا نآ رﺎﻨﻛ رد و شور ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ زا ﺪﻨﻨﻛ هدﺎﻔﺘﺳا رﻮﻓو
، و ﺪﺷر ﻪﻛ ﺖﺳا ترﻮﺻ ﻦﻳا رد ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻛ اﺮﭼ
ﺎﻛ ﻪﺑ ﻪﻨﻴﻬﺑ و ﺮﺘﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﻪﺋارا و مﻮﻠﻋ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻖﻳﺮﻃ زا ناﺮﺑر
ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻲﻣ ﻞﺻﺎﺣ ﺎﻫ
دﻮﺷ .
تﺮﺜﻛ ﻲﻳاﺮﮔ ياﺮﺑ ﻲﻧﺎﺴﻧا مﻮﻠﻋ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻖﻴﻘﺤﺗ شور 2
ﻦﻴﻟوا ﻂﺳﻮﺗ رﺎﺑ ﻞﺒﻤﻛ و ﻚﺴﻴﻓ
ﻪﻫد ﺮﺧاوا رد 3
ي 50 يدﻼﻴﻣ
هﺪﻳا ندﺮﻛ حﺮﻄﻣ ﺎﺑ ي
ﺪﻨﻳآﺮﻓ رد شور ﻚﻳ زا ﺶﻴﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا
ﺪﺷ زﺎﻏآ ﻪﻴﺿﺮﻓ ﺪﻴﻳﺄﺗ .
ﻪﻫد ﻪﭼﺮﮔا يﺎﻫ
60 و 70 ﻲﻣ ار ناﻮﺗ
ﻫد ﻪ شﺮﮕﻧ ﻦﺘﻓﺎﻳ ﻖﻧور يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻲﻤﻛ يﺎﻫ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫ
،
ﻪﻫد و ي 80 ﻪﻫد ار ﺖﻬﺟ ﻪﺑ ﺶﻳاﺮﮔ ي يﺮﻴﮔ
،ﺪﻴﻣﺎﻧ ﻲﻔﻴﻛ يﺎﻫ
هزوﺮﻣا ﻪﻧﺎﺘﺳآ رد نﺮﻗ ﻪﺑ دورو ي 21
ود ، ﻲﻤﻛ نﻮﻨﻓ ﻦﻴﺑ ﻲﮕﻧﺎﮔ
ﻢﻛ ﻲﻔﻴﻛ و و
ﺖﺳا ﻪﺘﻓر نﺎﻴﻣ زا ﺶﻴﺑ .
ﻪﺑﺮﺠﺗ ﺪﺻ ﻚﻳ ي ﻪﻟﺎﺳ
ي
تﺮﺜﻛ ﻪﻛ ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ شور رد ﻲﻳاﺮﮔ
ﺎﻫ
ﻢﻬﻣ ﻲﺸﻫوﮋﭘ نﻮﻨﻓ و ﻦﻳﺮﺗ
مﺎﻜﺤﺘﺳا ﻦﻣﺎﺿ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و ﻲﻳاور ،
ﺪﻨﺘﺴﻫ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ )
زﺮﮕﻨﻴﻣ ,4
2001 (.
ﻖﻳﺮﻃ زا نﺎﻬﺟ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ،صﺎﺧ ﻢﻳادارﺎﭘ ﻚﻳ ذﺎﺨﺗا
1 Jazmic
2 Pluralistic Methodology
3 Fiske & Cambell
4 Mingers
راﺰﺑا ﻚﻳ ﻪﻌﺷا هﺎﮕﺘﺳد ،پﻮﻜﺴﻠﺗ ﻞﻴﺒﻗ زا صﺎﺧ
ﺎﻳ X
ﺖﺳا ﻲﻧوﺮﺘﻜﻟا پﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ .
نﺎﺸﻧ ار ﻲﺻﺎﺧ ﻪﺒﻨﺟ ماﺪﻛ ﺮﻫ
ﻲﻣ و ﺪﻫد ناﺮﮕﻳد ياﺮﺑ ﻚﻳ ﺮﻫ )
يﺮﮕﻳد ( ﺖﺳا يرﻮﻛ ﻪﻳﻮﺳ .
ﺑ ًﺎﺒﻟﺎﻏ شور ﻚﻳ ذﺎﺨﺗا ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻪ
دوﺪﺤﻣ هﺎﮔﺪﻳد ندروآ ﺖﺳد
ﺖﺳا صﺎﺧ ﻲﻘﻴﻘﺤﺗ ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﻚﻳ زا )
نﺎﻤﻫ (.
ﻲﭘ ياﺮﺑ ﻪﺑ ندﺮﺑ
ﻲﻳﺎﻳﻮﭘ و ﺖﺷﺮﺳ هﺪﻳﺪﭘ
هرﺎﭼ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ ﻪﺑ ﺰﺟ يا
يﺮﻴﮔرﺎﻛ
شور ﻒﻠﺘﺨﻣ مﻮﻠﻋ زا ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑ نﻮﻨﻓ و ﺎﻫ )
،ﻲﺳﺎﻨﺸﻧاور
ﻌﻣﺎﺟ ﻪ مدﺮﻣ ،ﻲﺳﺎﻨﺷ و ﻲﺳﺎﻨﺷ
...
( ﺖﺴﻴﻧ . شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ يﺎﻫ
تﺮﺜﻛ و ﻲﻘﻴﻔﻠﺗ ﻲﻣ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔ
ﻚﻳ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﺐﻧاﻮﺟ ناﻮﺗ
ﻮﻣ ار هﺪﻳﺪﭘ ﻪﻜﻠﺑ ،داد راﺮﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ در
ﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻣ ﻖﻴﻓﻮﺗ ﺮﮕ ﺎﺗ ﺪﺑﺎﻳ
ﺎﻳﺎﭘ و ﻲﻳاور ﻳ
ﻲﺸﻫوﮋﭘ رﺎﻛ ﻲ نﺎﻜﻣا و هداد نوﺰﻓا ار شا
ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد
ﻪﻴﺿﺮﻓ ﻪﺑ ﻊﻳﺪﺑ يﺎﻫ ﻏ و ﺮﺗ
ﻲﻨ دروآ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﺮﺗ .
ا نآ ز ﭻﻴﻫ ﻪﻛ ﺎﺟ
ﺶﺠﻨﺳ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،ﺖﺴﻴﻧ ﺺﻘﻧ نوﺪﺑ و ﻞﻣﺎﻛ ﻲﺷور يﺎﻫ
توﺎﻔﺘﻣ حﺮﻃ زا ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑ ﻲﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
زا ﻲﺧﺮﺑ ﻲﻳاور ﺪﻧاﻮﺗ
ﻪﻴﺿﺮﻓ ﺪﻨﻛ لﺮﺘﻨﻛ ار ﺎﻫ .
هار ﻦﻳا زا ﻒﻌﺿ
شور زا ﻲﺧﺮﺑ يﺎﻫ ﺎﻫ
شور تﻮﻗ تﺎﻜﻧ ﻂﺳﻮﺗ ﻲﻣ ناﺮﺒﺟ ﺮﮕﻳد يﺎﻫ
دﻮﺷ . ﻪﭽﺨﻳرﺎﺗ ي
زاﺮﻓﺮﭘ و ﻲﺘﺣ ﻪﻛ ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺐﻴﺸﻧ
ﻪﻳﺮﻈﻧ يﺎﻫ يرﻮﻬﺸﻣ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻛ
ﺄﺗ ﻲﻤﻠﻋ يﺎﻫ ﺪﻴﻳ
هﺪﺷ ﺪﻧا
، شور ﻂﺳﻮﺗ ﺪﻌﺑ ﻲﻧﺎﻣز كﺪﻧا هﺪﺷ در يﺮﮕﻳد يﺎﻫ
ﺪﻧا
،
نآ زا گﺮﺑزﺮﻫ و ﻮﻟﺰﻣ نﻮﭼ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ نﺎﺳﺎﻨﺸﻧاور تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻪﻛ ﻞﻴﺒﻗ ﺪﻧا . تﺮﺜﻛ حﺮﻃ زا هدﺎﻔﺘﺳا رد ﻲﻳاﺮﮔ ﻴﻘﺤﺗ يﺎﻫ
ﻖ ﻪﺑ
ﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻣ هزﺎﺟا ﺮﮕ ار دﻮﺧ ﻲﺸﻫوﮋﭘ حﺮﻃ يﺎﻫدﻮﺒﻤﻛ ﺎﺗ ﺪﻫد
حﺮﻃ ﺎﺑ هدﺮﻛ ﻞﻴﻤﻜﺗ يﺮﮕﻳد يﺎﻫ
، هزﺎﺗ دﺎﻌﺑا ﻪﺑ و هﺪﻳﺪﭘ زا يﺮﺗ
ي
ﺪﺑﺎﻳ ﺖﺳد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ .
ود ﻖﻴﻔﻠﺗ عﻮﻧ ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ ﺪﻳﺎﺷ ﻪﻛ حﺮﻃ
ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﻪﺘﺳﻮﻴﭘ ﺸﻫوﮋﭘ
ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻲﻧﺎﺴﻧا مﻮﻠﻋ ناﺮﮕ
، مﺎﻏدا
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺖﺳا ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ و يدرﻮﻣ
) ﺰﻳد ﻦﻳا 5
، 1979 . ﻚﻣ
كﻮﺘﻨﻴﻟ 6 ، 1979 . ﻚﺟ 7 ، 1973 . ﺮﺒﻴﺳ 8 ، 1977
؛ رد هﺪﺷ ﻞﻘﻧ
داﺪﻣﺎﺑ و ﻲﻬﻴﻘﻓ
، 1378 .( ﻪﺑ ﻢﻋز
9نﺰﻧد ﻚﻴﻠﻓ ، نﻮﻜﻨﻴﻟ و 10
11
5 Diesing
6 Mcclintock
7 Jick
8 Sieber
9 Denzin
10 Flick
11 Lincoln
) 1994 ( تﺮﺜﻛ ﻲﻳاﺮﮔ ، راﺰﺑا ﺎﻳ يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻲﻫدرﺎﺒﺘﻋا
،ﺖﺴﻴﻧ ﻪﻜﻠﺑ
ﻲﻫار ياﺮﺑ ﻲﻫدرﺎﺒﺘﻋا ﺖﺳا
. ﻦﻳﺪﺑ
،ﺐﻴﺗﺮﺗ تﺮﺜﻛ اﺮﮔ ﻳ ﻲ ﻪﺑ
ﺢﻴﺤﺼﺗرﻮﻈﻨﻣ ﺮﻫ
عﻮﻧ يﺮﻴﮔﻮﺳ ﺎﻳ
دﻮﺒﻬﺑ ﻲﻳاور هدﺎﻔﺘﺳا
ﻲﻤﻧ دﻮﺷ . ﺮﻳز ا فﺪﻫ تﺮﺜﻛ ﻲﻳاﺮﮔ ﻦﻴﻨﭼ ﺖﺴﻴﻧ . تﺮﺜﻛ ﻲﻳاﺮﮔ
ﺖﻠﻋ ناﺪﺑ هدﺎﻔﺘﺳا
ﻲﻣ دﻮﺷ ﻪﻛ ﭻﻴﻫ ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫﻮﻴﺷ دﻮﺟو دراﺪﻧ
ﻪﻛ ﻪﺑ ﺖﻳﺎﻔﻛﺪﺣ ﻠﺌﺴﻣ
ﻪ ار ﻞﺣ ﺪﻨﻛ . نﻮﭼ هﻮﻴﺷﺮﻫ ﻪﺒﻨﺟ يﺎﻫ
ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ زا ﺖﻴﻌﻗاو ﻲﺑﺮﺠﺗ ار نﺎﺸﻧ ﻲﻣ
،ﺪﻫد اﺬﻟ هﻮﻴﺷ يﺎﻫ
ﻪﻧﺎﮔﺪﻨﭼ تاﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﻳﺎﺑ
ﻪﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔرﺎﻛ .دﻮﺷ
نﺰﻧد ) 1994 ( رﺎﻬﭼ عﻮﻧ تﺮﺜﻛ ﻲﻳاﺮﮔ ار ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ هدﺮﻛ
ﺖﺳا
ﻪﻛ رد ﺖﺳا هﺪﺷ هرﺎﺷا ﺎﻬﻧآ ﻪﺑ ﻪﻣادا :
1 . هداد ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ ﺎﻫ
؛
2 .
؛ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ 3 . يرﻮﺌﺗ ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ
؛
4 . ﻲﺳﺎﻨﺷ شور ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ .
تﺮﺜﻛ ﻲﻳاﺮﮔ رد هداد ﺎﻫ هرﺎﺷا ﻪﺑ هﺮﻬﺑ يﺮﻴﮔ زا ﻣ ﻊﺑﺎﻨ ﻒﻠﺘﺨﻣ
هداد ﺎﻫ رد ﺪﻨﻳآﺮﻓ دراد ﺶﻫوﮋﭘ .
هدﺎﻔﺘﺳا زا ﺪﻨﭼ ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﺎﻳ
بﺎﻳزرا رد ﻚﻳ ﺶﻫوﮋﭘ
، تﺮﺜﻛ ﻲﻳاﺮﮔ رد ﺶﻫوﮋﭘ ار ﻲﻋاﺪﺗ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . تﺮﺜﻛ ﻲﻳاﺮﮔ رد يرﻮﺌﺗ هرﺎﺷا ﻪﺑ يﺮﻴﮔرﺎﻜﺑ ﺪﻨﭼ
ﻲﻳرﻮﺌﺗ
ﻳﺎ هﺎﮕﻧ ياﺮﺑ ﻞﻴﻠﺤﺗ هداد ﺎﻫ دراد . هدﺎﻔﺘﺳا زا ﻦﻳﺪﻨﭼ هﻮﻴﺷ ياﺮﺑ
يروآدﺮﮔ هداد
ﺎﻫ رد ﻚﻳ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺑ يﺎﻨﻌﻣ ﻲﻳاﺮﮕﺗﺮﺜﻛ رد
ر شو
ﺖﺳا ﻲﺳﺎﻨﺷ .
سرﻮﻣ و ﻚﻴﺴﻧﺎﺟ ) 1
1999 ( تﺮﺜﻛ ﻲﻳاﺮﮔ نﺎﻴﻣ
ﻪﺘﺷر يا ﻪﺑار تﺮﺜﻛ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﻪﻧﻮﮔ ﻲﻣ ﻲﻳاﺮﮔ
ﺪﻳاﺰﻓا ) ،ﻚﻴﺴﻴﻨﺟ
1994 ، 257 ،يﺮﻔﻈﻣ و ﺮﻓ ﻲﻳﺎﻧاد رد هﺪﺷ ﻞﻘﻧ ؛ 1387
.(
ﺎﻧﺪﻴﺳ و تﺮﭽﻴﺳ ) 2
1995 ( ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ ياﺮﺑ ﻞﻴﻟد رﺎﻬﭼ
زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ ﺮﻛذ ﻖﻴﻘﺤﺗ شور :
ﻒﻟا ( ﺗﺄ فاﺪﻫا ﺪﻴﻳ
ب ( ﻢﻫآﺮﻓ ﻪﻳﺎﭘ يروآ هﺎﺒﺘﺷا ﻦﻴﻤﺨﺗ ياﺮﺑ ﻲﻳﺎﻫ
رد ﻦﻜﻤﻣ
سﺎﻴﻘﻣ ج ﻲﻠﺻا يﺎﻫ (
ﻞﻴﻬﺴﺗ ﻊﻤﺟ تﺎﻋﻼﻃا ﺮﺑ ترﺎﻈﻧ يروآ
د هﺪﺷ ( . ﺖﺴﺟ و ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ يﻮﺟ ﻦﻴﻴﻌﺗ ياﺮﺑ تﺎﻋﻼﻃا زا يا
ﺎﻬﻧآ يﺎﻨﻌﻣ .
ﻪﺑ تﺮﺜﻛ ﻲﻠﻛ رﻮﻃ ﻢﻴﺴﻘﺗ ﻪﺘﺳد ود ﻪﺑ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ رد ﻲﻳاﺮﮔ
ﻲﻣ ددﺮﮔ :
1 Janesick & Morse
2 Sechrest and Sidana
ﻒﻟا - تﺮﺜﻛ ﻲﺷور ﻲﻳاﺮﮔ
ب - تﺮﺜﻛ ﺮﮔ يروآدﺮﮔ رد يراﺰﺑا ﻲﻳا تﺎﻋﻼﻃا
) ﺮﭘ ﺶﺳ ،ﻪﻣﺎﻧ
نﻮﻣزآ ،ﺖﺴﻴﻟ ﻚﭼ هﺪﻫﺎﺸﻣ ،ﻲﻨﻜﻓاﺮﻓ يﺎﻫ
،ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ي
هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻘﺘﺴﻣ ﺮﻴﻏ ي ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ،ﻢﻴ
هﺪﺷ ﺖﻳاﺪﻫ ﻪﻤﻴﻧ يﺎﻫ ..
. (.
ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ زا ﻲﻜﻳ بﺎﺘﻛ ﻳﺮﺸﻧ
تﺎ ﻲﻤﻠﻋ - هزﻮﺣ رد ﻲﺸﻫوﮋﭘ
ﻲﻧﺎﺳر عﻼﻃا و يراﺪﺑﺎﺘﻛ ﻲﻠﻣ ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ و دﺎﻨﺳا نﺎﻣزﺎﺳ
ﻪﻛ ﺖﺳا
ﻛا ﻢﻫ ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ نﺎﻴﻣ رد نﻮﻨ ﻲﻤﻠﻋ گرﺰﺑ ﺰﻛاﺮﻣ و ﺎﻫ
- ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ
ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ﻲﺻﺎﺧ ﺖﻴﺑﻮﺒﺤﻣ زا ناﺮﻳا ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد .
ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻲﺳرﺮﺑ دﻮﺟﻮﻣ ﻲﺸﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
رد ﻦﻳا ﻞﺼﻓ لﺎﺳ ﺞﻨﭘ رد ﻪﻣﺎﻧ
) 1385 - 1389 ( زا ﻲﻨﻌﻳ ﻖﻴﻘﺤﺗ شور رد ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ ظﺎﺤﻟ
هﺮﻬﺑ ﺎﻄﻣ ياﺮﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ شور ﻦﻳﺪﻨﭼ زا يﺮﻴﮔ هﺪﻳﺪﭘ ﻚﻳ ﻪﻌﻟ
و
رد ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ راﺰﺑا
ﻲﻨﻌﻳ تﺎﻋﻼﻃا يروآدﺮﮔرد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ
هﺮﻬﺑ هﺪﻳﺪﭘ ﻚﻳ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ياﺮﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ راﺰﺑا ﻦﻳﺪﻨﭼ زا يﺮﻴﮔ
ﻲﻣ ﻪﺘﺧادﺮﭘ دﻮﺷ
.
رﺎﻛ ﻪﺑ ﺖﻫﺎﺒﺷ يدﺎﻳز دوﺪﺣ ﺎﺗ ﻪﻛ يدراﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﻣادا رد ﻲﻣ هرﺎﺷا ﺪﻧراد ﻖﻴﻘﺤﺗ دﻮﺷ
:
ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﻬﻴﻘﻓ )
1378 ( ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ يا
"
تﺮﺜﻛ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻖﻴﻘﺤﺗ شور ﻲﻳاﺮﮔ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫ
"
ﻪﺑ
ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ عﻮﺿﻮﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ﺪﻧا
. ﺮﺑ ﻲﻌﺳ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا رد
شور زا هدﺎﻔﺘﺳا تروﺮﺿ ﺎﺗ ﺖﺳا نآ تﺮﺜﻛ يﺎﻫ
ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔ رد 3
ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫ نﺎﻴﺑ
ﻦﻴﻨﭼ دﺮﺑرﺎﻛ يﺎﻳاﺰﻣ و دﻮﺷ
هﺎﮔﺪﻳد بﻮﭼرﺎﭼ و دﺮﻴﮔ راﺮﻗ ﺚﺤﺑ درﻮﻣ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ شور يﺎﻫ
ﺼﺨﺸﻣ يﺮﻈﻧ ﻲ
ﺶﻫوﮋﭘ دﺮﺑ ﺶﻴﭘ ياﺮﺑ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫ
شور زا و هﺪﺷ ﻪﺋارا ﻲﻘﻴﻔﻠﺗ يﺎﻫ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ
ﻲﻳارﺎﻛ و ﻲﻳاﺮﺟا يﺎﻫ
دﺮﻴﮔ راﺮﻗ ﻞﻴﻠﺤﺗ درﻮﻣ ﻲﺳﺎﻨﺷ شور ﻦﻳا .
ﻲﻜﻠﻣاﺮﻗ )
1383 ( ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ دﻮﺧ ﻪﻟﺎﻘﻣ رد
"
زا تﺮﺜﻛ
ﺖﻓﺮﻌﻣ ﻲﻟﻮﻤﺷ نﺎﻬﺟ ﺎﺗ ﻲﻳاﺮﮔ
"
تﺮﺜﻛ ﻪﻣزﻻ ار ﻲﻳاﺮﮔ ﺖﻴﺒﺴﻧ
ﻲﻣ ﻲﺘﻓﺮﻌﻣ ﻲﻳاﺮﮔ اﻧ
ﺪﻧرﺎﮕ . تﺮﺜﻛ ﻪﻛ ﺖﺴﻧآ ﺮﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا ﻲﻳاﺮﮔ
ﻲﻣ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ شور ﺑ يرﺎﮕﻧا ﺖﻴﺒﺴﻧ ﺰﻴﻧ و يﺮﮕﻧ لﻮﺤﺗ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻪ
ﺖﺳد ﺜﻛ زا هﺪﻣآ تﺮ
ﻪﻨﻴﻣز ﻆﻔﺣ ﺎﺑ ار ﻲﺘﻓﺮﻌﻣ ﻲﻳاﺮﮔ يﺪﻨﻣ
تﺮﺜﻛ ﺪﻨﻛ نﺎﻣرد و يﺮﻴﮕﺸﻴﭘ ﺖﻓﺮﻌﻣ ﻪﺑ ﺪﻳﺪﻬﺗ زا ار ﻲﻳاﺮﮔ
ﺪﻨﻛ ﻦﻴﻤﻀﺗ ار ﺖﻓﺮﻌﻣ ﻲﻟﻮﻤﺷ نﺎﻬﺟ و ﻞﻳﺪﺒﺗ ﺖﺻﺮﻓ .
ﻲﻳارﺎﻛ
3 Pluralistic Methodology
ﮕﻟا ود ﻦﻳا كﺮﺘﺸﻣ نﺎﺑز ﺮﻣا ﻪﺳ ﻪﺑ طوﺮﺸﻣ ﻮ
، شﻮﻫ و ناﻮﺗ
هﺎﮔﺪﻳد ﺎﺑ ﻪﻬﺟاﻮﻣ رد ﻖﻘﺤﻣ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ ﺎﻫ
ﻲﻘﻄﻨﻣ ﺪﻋاﻮﻗ و ﺐﻴﻗر ي
ﻪﺘﺷر ﻞﻣﺎﻌﺗ ﺖﺳﺎﻫ
.
ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و يرﺎﺨﺘﻓا )
1389 ( ﺎﺑ ﻲﻘﻴﻘﺤﺗ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻚﻳ رد
ناﻮﻨﻋ
"
ﻲﻧﺎﺳر عﻼﻃا و يراﺪﺑﺎﺘﻛ ﻪﻳﺮﺸﻧ ﻲﻔﻴﻛ و ﻲﻤﻛ ﻲﺑﺎﻳزرا رﺎﻬﺑ زا يﻮﺿر سﺪﻗ نﺎﺘﺳآ 1377
رﺎﻬﺑ ﺎﺗ
"1387 ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ
ﻪﺘﺧادﺮﭘ دراﻮﻣ ﻲﻀﻌﺑ رد ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺪﻧا
. ﻪﺋارا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا زا فﺪﻫ
ﻪﻠﺠﻣ هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ نﺎﮔرﺎﻤﺷ ﺮﺑ ﻢﻛﺎﺣ ﺪﻧور زا ﻲﻠﻛ ﻲﻳﺎﻤﻧ عﻼﻃا و يراﺪﺑﺎﺘﻛ رﺎﻬﺑ زا يﻮﺿر سﺪﻗ نﺎﺘﺳآ ﻲﻧﺎﺳر
77 رﺎﻬﺑ ﺎﺗ
87 ﺖﺳا هدﻮﺑ .
ﻦﻳا ياﺮﺑ زا رﺎﻛ
11 ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻞﻣﺎﺷ : ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻢﻬﺳ
ﻪﺒﺗر ،ﺎﻫدﺎﻬﻧ ﻠﻋ كراﺪﻣ و ﺎﻫ
ﻪﻟﺎﻘﻣ نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﻲﻤ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻢﻬﺳ ،ﺎﻫ
ﺎﻫ
هوﺮﮔ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ناﺰﻴﻣ ،ﺎﻬﻧآ ﻲﺟاﺮﺨﺘﺳا ﻊﺒﻨﻣ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ ﻲﻤﻠﻋ يﺎﻫ
شور ،ﻲﺼﺼﺨﺗ ﻚﻴﻨﻜﺗ و ﺎﻫ
ﻪﻟﺎﻘﻣ رد هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﻛ ﻪﺑ يﺎﻫ ،ﺎﻫ
ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲﻓﺎﺤﺻ و ﺪﻠﺟ ﺖﻴﻔﻴﻛ ،ﻪﻳﺮﺸﻧ رد هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ يﺎﻫ
،ﻪﻳﺮﺸﻧ نﺎﮔرﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﻲﺳﺮﺘﺳد هﻮﻴﺷ ،ﻪﻳﺮﺸﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ نﺎﮔرﺎﻤﺷ ﻲﺳرﺮﺑ نﺎﮔرﺎﻤﺷ ﺮﺑ ﻢﻛﺎﺣ ﺪﻧور ﻦﻴﻴﻌﺗ و ﻪﻳﺮﺸﻧ يﺎﻫدروﺎﺘﺳد
ﻪﻟﺎﻘﻣ داﺪﻌﺗ ﺮﻈﻧ زا هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ ﻪﺑ ﻪﻳﺮﺸﻧ رد هﺪﻴﺳر پﺎﭼ ﻪﺑ يﺎﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ،لﺎﺳ ﻚﻴﻜﻔﺗ ﻪﺘﻓﺎﻳ سﺎﺳا ﺮﺑ .
،ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
ﻲﻤﻠﻋ يﺎﻫدﺎﻬﻧ ﻢﻬﺳ -
ﻪﺋارا رد رﻮﺸﻛ جرﺎﺧ و ﻞﺧاد ﻲﺸﻫوﮋﭘ
ﻪﻳﺮﺸﻧ ﻪﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ 7
/ 71 % ﺖﺳا هدﻮﺑ .
عﻮﻤﺠﻣ زا 339
ﻧ هﺪﻨﺴﻳﻮ
ﻪﻟﺎﻘﻣ زا داﺪﻌﺗ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ يدﺎﺘﺳا ﻲﻤﻠﻋ ﻪﺒﺗر ﺎﺑ نﺎﻔﻟﺆﻣ ،ﺎﻫ
هداد صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ار ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﺪﻧا
. ﻊﻄﻘﻣ
نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﻲﻠﻴﺼﺤﺗ 93
و يﺮﺘﻛد ﻪﻟﺎﻘﻣ 73
ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ ﻪﻟﺎﻘﻣ
ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺪﺷرا .
عﻮﻤﺠﻣ رد 10
ﻲﻤﻠﻋ هوﺮﮔ -
رد ﻲﺼﺼﺨﺗ
ﻪﺘﺷاد ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻪﻳﺮﺸﻧ ﻪﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻪﺋارا ﺪﻧا
. 33 % ﻪﻟﺎﻘﻣ زا ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑ ﺎﻫ
ﻲﻤﻠﻋ يﺎﻫرﺎﻛ زا ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻲﻠﺒﻗ ﻲﺸﻫوﮋﭘ –
. ﻊﺑﺎﻨﻣ عﻮﻤﺠﻣ زا
،ﺎﻫ ﻪﻟﺎﻘﻣ شرﺎﮕﻧ رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ 64
/ 3 % هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﻴﺗﻻ ﻊﺑﺎﻨﻣ زا
ﺷ ﺖﺳا هﺪ . ﻪﻟﺎﻘﻣ ،ﻪﺘﻓر رﺎﻛ ﻪﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ عﻮﻧ ظﺎﺤﻟ زا زا ﻞﺒﻗ ﺎﻫ
بﺎﺘﻛ ﻪﻣﺎﻧ نﺎﻳﺎﭘ و ﺎﻫ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﻛ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺎﻫ
ﻦﻳا نﺎﻘﻘﺤﻣ ﺪﻫد
هزﻮﺣ ﺪﻨﺘﺴﻫ رﻮﺤﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ .
ﻲﻓﺎﺤﺻ و ﺪﻠﺟ ﺖﻴﻔﻴﻛ
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﻪﺟﻮﺗ رﻮﺧرد تﻻﻮﺤﺗ و ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺰﻴﻧ ﻪﻠﺠﻣ نﺎﮔرﺎﻤﺷ .
بﻮﻠﻄﻣ ﺖﻴﻌﺿو هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ،ﻲﻠﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ سﺪﻗ نﺎﺘﺳآ ﻲﻧﺎﺳر عﻼﻃا و يراﺪﺑﺎﺘﻛ ﻪﻳﺮﺸﻧ ﻲﻔﻴﻛ و ﻲﻤﻛ
ﻲﻣ .ﺪﺷﺎﺑ و ﺮﺗاو ود نو ﻲﺴﻧﺎﻧ
1 ) 1976 ( ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ ﻚﻳ يدﺎﻘﺘﻧا
زا شور يﺎﻫ ﻖﻴﻘﺤﺗ هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ تﻻﺎﻘﻣ رد هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﻛ ﻪﺑ
ﺘﻛ لﺎﺳ ﻲﻃ ﻲﻧﺎﺳر عﻼﻃا و يراﺪﺑﺎ يﺎﻫ
_1969 1971 لﺎﺳ و
1974 هداد مﺎﺠﻧا ﺪﻧا
. ﻦﻴﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ 430
هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ ناﻮﻨﻋ
لﺎﺳ ﻦﻴﺑ يﺎﻫ _1969 1971 و 152 ﺸﺘﻨﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ ناﻮﻨﻋ رد هﺪﺷ ﺮ
لﺎﺳ 1971 ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا .
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﺸﻧ ﻲﻠﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺎﻫ ﻲﻣ ن
ﺪﻫد
ﺶﻫوﮋﭘ ناﺰﻴﻣ ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ رد راﺪﻳﺎﭘ ترﻮﺻ ﻪﺑ هﺪﺷ شاﺰﮔ يﺎﻫ
ﺖﺳا هﺪﻧﺎﻣ ﻲﻗﺎﺑ .
شور ﻲﻟو ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
لﺎﺳ رد ﺎﻫ 1974
رد
لﺎﺳ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻪﺘﻓﺎﻳ دﻮﺒﻬﺑ ﻞﺒﻗ يﺎﻫ
ﺪﻧا .
يرﺎﻛاو و ﻦﻴﻟورﺎﺟ )2
1993 ( تﻻﺎﻘﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد
رد هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ ﻲﻧﺎﺳر عﻼﻃا و يراﺪﺑﺎﺘﻛ ﻦﻳا ﻪﺘﺴﻫ تﻼﺠﻣ
لﺎﺳ رد ﻪﺘﺷر يﺎﻫ
_1965 1985 ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ . ﻪﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻳا رد
ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا اﻮﺘﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ ترﻮﺻ ﻪﺑ .
،تﻻﺎﻘﻣ تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ
شور تﻻﺎﻘﻣ تﺎﺼﺨﺸﻣ ﺮﻳﺎﺳ و هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ راﺰﺑا ،ﻖﻴﻘﺤﺗ يﺎﻫ
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ .
ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻖﺒﻃ يراﺪﺑﺎﺘﻛ تﺎﻣﺪﺧ
ﺎﺑ ﻲﻧﺎﺳر عﻼﻃا و 30
% ﻋ تﺎﻃﺎﺒﺗرا و ﻲﻤﻠ
7 % و ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ
ﺪﻧدﻮﺑ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ .
ﻻﺎﺑ ﺪﺻ رد ﺎﺑ ﻲﺑﺮﺠﺗ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ شور 59
% شور و ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ
دوﺪﺣ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ ﺶﻫﮋﭘ 23
% دﻮﺧ ﻪﺑ ار ﻲﻧاواﺮﻓ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ
هداد صﺎﺼﺘﺧا ﺪﻧا
. ﺶﺳﺮﭘ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫراﺰﺑا نﺎﻴﻣ رد و ﻪﻣﺎﻧ
تﻻﺎﻘﻣ تﺎﻋﻼﻃا يروآدﺮﮔ رد ار هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﺑ درﻮﻣ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﻲﺳرﺮ .
3لﺪﻴﻓ ) 2008 ( شور ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﻲﻘﻴﻘﺤﺗ رد رد ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ يﺎﻫ
لﺎﺳ ﻲﻃ رد ﻲﻧﺎﺳر عﻼﻃا و يراﺪﺑﺎﺘﻛ مﻮﻠﻋ تﻼﺠﻣ يﺎﻫ
2005 - 2006 تﻼﺠﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻪﻛ ﺖﺧادﺮﭘ
تﺎﻋﻼﻃا شزادﺮﭘ و ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ نﻮﻴﺴﺘﻧﺎﻣﻮﻛد ﻪﻠﺠﻣ ،4
ﻪﻠﺠﻣ ،5
تﺎﻋﻼﻃا ﻢﻠﻋ و يروﺎﻨﻓ ياﺮﺑ ﻲﻳﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻮﻠﻋ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ و 6
م
1 Van De Water& Nancy
2 Jarvelin& Vakkari
3 Fidel
5 Information Processing and Management
6 Journal of Documentation
7 Journal of the American Society for Information Science and Technology
عﻼﻃا و يراﺪﺑﺎﺘﻛ ﻲﻧﺎﺳر
ﻪﻛ 1
465 ﻪﻟﺎﻘﻣ رﺎﻬﭼ ﻦﻳا زا ﻪﻟﺎﻘﻣ
ﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا .
ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﭻﻳﺎﺘﻧ 22
ﻪﻟﺎﻘﻣ ) 5 (%
شور زا
هدﻮﻤﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ ﺪﻧا
. ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ شور تﻮﻗ طﺎﻘﻧ ﻲﺳرﺮﺑ رد
و يراﺪﺑﺎﺘﻛ رد شور ﻦﻳا هدﺎﻔﺘﺳا زا نﺪﺷ هﺎﮔآ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻊﻔﻧ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﺳر عﻼﻃا ﻲﻣ
ﺪﺷﺎﺑ .
ﻪﻛ رﻮﻃ نﺎﻤﻫ ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ رد
ﺎﻫ ﺪﺷ هرﺎﺷا تﺮﺜﻛ
ﻪﻴﻠﻛ رد ﻲﻳاﺮﮔ
ﺑ موﺰﻟ ﻪﺑ و هدﻮﺑ ﻦﻓ ﻞﻫا شﺮﻳﺬﭘ درﻮﻣ نآ هﻮﺟو ﻪ
نآ يﺮﻴﮔرﺎﻛ
ﺖﺳا هﺪﺷ يرﺎﺸﻓﺎﭘ .
رد تﺮﺜﻛ عﻮﺿﻮﻣ و تﻻﺎﻘﻣ ﻲﻳاﺮﮔ
ﺶﻫوﮋﭘ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺷﻮﻧ ﻲﻧاواﺮﻓ يﺎﻫ .
درﻮﻣ رد ﺪﻨﭼ ﺮﻫ
هﺪﺸﻧ مﺎﺠﻧا نﻮﻨﻛﺎﺗ ﻲﻘﻴﻘﺤﺗ ناﺮﻳا رد رﻮﻛﺬﻣ ﺶﻫوﮋﭘ عﻮﺿﻮﻣ
، و
ﻪﻨﻴﻣز رد ﺎﻳ و ﻲﻠﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺎﻳ ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ عﻮﺿﻮﻣ ﺮﮕﻳد يﺎﻫ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ .
ﻟو ﻲ رد رد ﺎﻬﻨﺗ ناﺮﻳا زا جرﺎﺧ
ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا رﺎﻛ ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ ﻖﻴﻘﺤﺗ درﻮﻣ ﻚﻳ .
هﻮﻴﺷ ﻪﺘﺒﻟا يﺎﻫ
زا ﻲﻳﺰﺟ ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ تﺮﺜﻛ
ًﺎﺻﻮﺼﺧ ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ
رد ﻲﻳاﺮﮔ شور
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﺳﺎﻨﺷ .
نﻮﻨﻛ ﺎﺗ ﻪﻛ ﻪﭼ نآ سﺎﺳا ﺮﺑ دﺪﺻ رد ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺪﺷ هرﺎﺷا
تﺮﺜﻛ ﺖﻴﻌﺿو ﻲﺳرﺮﺑ ﻞﺼﻓ تﻻﺎﻘﻣ زا يداﺪﻌﺗ ﻲﻳاﺮﮔ
بﺎﺘﻛ ﻪﻣﺎﻧ
ناﺮﻳا ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﺳ حﺮﻃ ﺎﺑ اﺬﻟ ﺆ
ﻦﻳا ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﺮﻳز حﺮﺷ ﻪﺑ ﻲﺗﻻا
ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ عﻮﺿﻮﻣ :
1 . و تﺮﺜﻛ ﺖﻴﻌﺿ ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ﻲﺷور ﻲﻳاﺮﮔ
ﻲﺸﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
ﻞﺼﻓ لﺎﺳ رد ناﺮﻳا بﺎﺘﻛ ﻪﻣﺎﻧ يﺎﻫ
1385 - 1389
؟ﺖﺳا ﻪﻧﻮﮕﭼ
2 . و تﺮﺜﻛ ﺖﻴﻌﺿ راﺰﺑا ﻲﻳاﺮﮔ
هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ رد
يﺎﻫ
ﻞﺼﻓ ﻲﺸﻫوﮋﭘ لﺎﺳ رد ناﺮﻳا بﺎﺘﻛ ﻪﻣﺎﻧ
يﺎﻫ 1385 - 1389
؟ﺖﺳا ﻪﻧﻮﮕﭼ
ﻪﻴﺿﺮﻓ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ
:
1 . تﺮﺜﻛ ﻦﻴﺑ درﻮﻣ راﺰﺑا ﺎﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ شور ﻲﻳاﺮﮔ
رد هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار ﻖﻴﻘﺤﺗ
دراد دﻮﺟو يراد .
2 . لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﻪﺒﺗر ﻦﻴﺑ و
ﻖﻴﻘﺤﺗ شور رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ
دراد دﻮﺟو يراد ﻲﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار ﻖﻴﻘﺤﺗ .
1 Library and Information Science Research.
ﺶﻫوﮋﭘ شور
ﺖﺳا يدﺮﺑرﺎﻛ ﺮﺿﺎﺣ ﻖﻴﻘﺤﺗ عﻮﻧ .
نﺎﻤﻫ و ﺎﺷﻮﺑ ﻪﻛ رﻮﻃ
ﺮﺗرﺎﻫ هدﺮﻛ حﺮﻄﻣ ﺰﻴﻧ 2
ﺶﻫوﮋﭘ ﻢﻈﻋا ﺶﺨﺑ ،ﺪﻧا ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ يﺎﻫ
هدﻮﺑ يدﺮﺑرﺎﻛ ،ﺖﻴﻫﺎﻣ ﺮﻈﻧ زا يراﺪﺑﺎﺘﻛ ﺪﻧا
، ﻦﻳا ﺪﻫاﻮﺷ و
ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻲﻣ ار يﺮﻴﮔ زا ناﻮﺗ
شراﺰﮔ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
يﺎﻫ
دروآ ﺖﺳد ﻪﺑ يراﺪﺑﺎﺘﻛ )
،لوﺎﭘ 1385 ص ، 4 .(
ﻖﻴﻘﺤﺗ شور
ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ يا ا و ز ﺖﺳا ﻲﻤﻛ دﺮﻜﻳور ﺎﺑ اﻮﺘﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ عﻮﻧ .
ﻪﻟﻮﻘﻣ جاﺮﺨﺘﺳا ﻪﺑ شور ﻦﻳا رد ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺎﻫ
رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻲﺳﺎﻨﺷ شور ،ﻲﻤﻠﻋ ﻪﺒﺗﺮﻣ و هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺘﺧادﺮﭘ ﺎﻫ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪ
. ﻪﻌﻣﺎﺟ ي يرﺎﻣآ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ 161
ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻪﻟﺎﻘﻣ رد هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ
ﻞﺼﻓ ﻪﻣﺎﻧ ﻲﻠﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ يراﺪﺑﺎﺘﻛ
تﺎﻋﻼﻃا ﻲﻫﺪﻧﺎﻣزﺎﺳ و )
ﻞﺼﻓ ﻪﻣﺎﻧ بﺎﺘﻛ ( لﺎﺳ رد يﺎﻫ 1385 -
1389 ﺖﺳا . راﺰﺑا داد يروآدﺮﮔ ه
ﺎﻫ ﺖﺳا ﻲﺳراو ﻪﻫﺎﻴﺳ ﻪﻛ
ﺎﺑ
ﺑ نآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻲﺳرﺮﺑ و هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪ
جاﺮﺨﺘﺳا و ﺎﻫ
ﻪﻟﻮﻘﻣ ﺎﻫ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺶﻫوﮋﭘ درﻮﻣ ي ﺖﺳا هﺪﺷ
.
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﻳﺰﺠﺗ و ﻞﻴﻠﺤﺗ هداد ﺎﻫ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ و ﻖﻴﻘﺤﺗ
لاﺆﺳ ﺲﻫوﮋﭘ ﻲﺳﺎﺳا يﺎﻫ زا
رﺎﻣآ ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ )
،ﻲﻧاواﺮﻓ ﺪﺻرد
ﻲﻧاواﺮﻓ ( و ﻪﻴﺿﺮﻓ نﻮﻣزآ زا ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
رﺎﻣآ ﻲﻃﺎﺒﻨﺘﺳا يﺎﻛ
ﺮﺋﻮﻜﺳا ) ود ﻲﺧ ( ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
مﺮﻧ راﺰﻓا درﻮﻣ يرﺎﻣآ
ﺖﻬﺟ هدﺎﻔﺘﺳا هداد ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ
ﻪﺨﺴﻧspss
18 ﺖﺳا .
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
وا ﺶﺳﺮﭘ ل
: تﺮﺜﻛ ﺖﻴﻌﺿو ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ﻲﺷور ﻲﻳاﺮﮔ
يﺎﻫ
ﻞﺼﻓ ﻲﺸﻫوﮋﭘ لﺎﺳ رد ناﺮﻳا بﺎﺘﻛ ﻪﻣﺎﻧ
يﺎﻫ 1385 - 1389
؟ﺖﺳا ﻪﻧﻮﮕﭼ
هداد ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ زا هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ يﺎﻫ
1 ﺞﻳﺎﺘﻧ
زا ﻪﻛ ﺖﺴﻨﻳا زا ﻲﻛﺎﺣ 161
ﻞﺼﻓ رد ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻪﻟﺎﻘﻣ درﻮﻣ ﻪﻣﺎﻧ
هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻖﻴﻘﺤﺗ شور عاﻮﻧا ،ﺮﻴﺧا لﺎﺳ ﺞﻨﭘ رد بﺎﺘﻛ رد
22 ) 66 / 13 (%
هدر ﺪﺷ يﺪﻨﺑ ﻪﻟﻮﻘﻣ .
هداد ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ لوﺪﺟ يﺎﻫ
ﺖﺳا نآ زا ﻲﻛﺎﺣ دراﻮﻣ ،قﻮﻓ ﻖﻴﻘﺤﺗ درﻮﻣ ﻚﻳ ءﺰﺟ ﻪﺑ ﻪﻛ
ﻔﻴﻛ ﻲ ) هرﺎﻤﺷ درﻮﻣ 2
(
ًﺎﺒﻳﺮﻘﺗ دﺮﻜﻳور ؛ ﻦﻳا رد دﻮﺟﻮﻣ رﺎﺛآ ﺮﺘﺸﻴﺑ
هدﻮﺑ ﻲﻤﻛ ﻪﻧﻮﻤﻧ .
ﻪﺑ ار داﺪﻌﺗ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ شور و
2 Busha and Harter
دﻮﺧ ﺖﺳا هداد صﺎﺼﺘﺧا .
ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و يرﺎﺨﺘﻓا )
1389 ( رد
ﻪﺑ دﻮﺧ ﻲﺸﻫوﮋﭘ تﻻاﺆﺳ زا ﻲﻜﻳ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ رد ﻪﺑﺎﺸﻣ ﻲﻘﻴﻘﺤﺗ ﺪﻧﺪﻴﺳر ﻲﻬﺑﺎﺸﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ .
داﺪﻌﺗ زا 339 ﻮﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﻲﺳرﺮﺑ در
داﺪﻌﺗ نﺎﻧآ 100
ﻪﻟﺎﻘﻣ ) 5 / 29 ( ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ شور ﺎﺑ
، 11 درﻮﻣ ) 3 / 2 ( و اﻮﺘﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ شور ﺎﺑ 2
و ﻲﺑﺮﺠﺗ شور ﻪﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ
هرﺎﺷا تﻻﺎﻘﻣ ﻲﻘﺑ ﺎﻣ و ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺷﻮﻧ يدرﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ يا
ﻪﺘﺷاﺪﻧ دﻮﺧ رﺎﻛ شور ﺪﻧا
.
لوﺪﺟ
1 . ﭘ يﺎﻫ ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ﻪﺘﻓر رﺎﻛ ﻪﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ شور عاﻮﻧا ناﺮﻳا بﺎﺘﻛ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ ﻲﺸﻫوﮋ
ﻒﻳدر عﻮﻧ
شور ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲﻧاواﺮﻓ
ﺪﺻرد
ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ
51
5 / 31
ﻲﻔﻴﻛ
1
6 / 0
ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ
1
6 / 0
يدﺎﻨﺳا ﻞﻴﻠﺤﺗ
10
2 / 6
ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ
8
9 / 4
ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ
35
6 / 21
ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ
2
2 / 1
ﻲﻘﻴﺒﻄﺗ ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ
3
9 / 1
يدﺎﻨﺳا ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ
4
5 / 2
را ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ
ﻲﺑﺎﻴﺷز 2
2 / 1
ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ
يا 1
6 / 0
ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ
يا 3
9 / 1
ﻲﺠﻨﺳ ﻢﻠﻋ
2
2 / 1
ﻲﻧاﺪﻴﻣ
1
6 / 0
ﻲﺠﻨﺳ بو
5
1 / 3
ﻲﺑﺮﺠﺗ
2
2 / 1
ﻲﺑﺮﺠﺗ ﻪﻤﻴﻧ
1
6 / 0
يدرﻮﻣ
1
6 / 0
اﻮﺘﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ
23
2 / 14
ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ و اﻮﺘﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ
يا 2
2 / 1
ﻲﺠﻨﺳ بﺎﺘﻛ و اﻮﺘﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ
1 6
/ 0
ﻲﺑﺎﻴﺷزرا
2
2 / 1
عﻮﻤﺠﻣ
161 4
/ 99
لوﺪﺟ 2 . ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ﻖﻴﻘﺤﺗ شور ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ ناﺮﻳا بﺎﺘﻛ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ ﻲﺸﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
ﻒﻳدر عﻮﻧ
شور ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲﻧاواﺮﻓ
ﻲﻧاواﺮﻓ ﺪﺻرد
1 يدﺎﻨﺳا ﻞﻴﻠﺤﺗ
8
9 / 4
2 ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ
35
6 / 21
3 ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ
2
2 / 1
4 ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ
3
9 / 1
5 ﻲﻘﻴﺒﻄﺗ ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ
4
5 / 2
6 يدﺎﻨﺳا ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ
2
2 / 1
7 ﻲﺑﺎﻴﺷزرا ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ
1
6 / 0
8 ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ
يا 1
6 / 0
9 ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ و اﻮﺘﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ يا
2
2 / 1
10 بﺎﺘﻛ و اﻮﺘﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ
ﻲﺠﻨﺳ 1
6 / 0
ﻊﻤﺟ
59
64
/ 36
هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ رد 2
ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ﻖﻴﻘﺤﺗ شور ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ
ﻞﺼﻓ ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ناﺮﻳا بﺎﺘﻛ ﻪﻣﺎﻧ
. ﺞﻳﺎﺘﻧ
زا ﻪﻛ ﺖﺴﻨﻳا ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﺎﻫ هداد زا ﻞﺻﺎﺣ 161
ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻪﻟﺎﻘﻣ درﻮﻣ
) ﮋﭘ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﺗﻻﺎﻘﻣ ﻂﻘﻓ هﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ﺪﻧا هﺪﺷ رﺎﻛ ﻲﺸﻫو
ﺖﺳا ( 59 درﻮﻣ ) 46 / 36 (%
ﻖﻴﻘﺤﺗ رد ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ شور زا
هدﻮﻤﻧ هدﺎﻔﺘﺳا دﻮﺧ ﺪﻧا
. لﺪﻴﻓ ) 2008 ( ﻢﻫ ﻪﺑ دﻮﺧ ﻖﻴﻘﺤﺗ رد ﻦﻳا
ﺘﻧ ﻪﻛ ﺪﻴﺳر ﻪﺠﻴ 22
ﻪﻟﺎﻘﻣ ) 5 (%
ر زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ ﻖﻴﻘﺤﺗ شو هدﻮﻤﻧ
ﺪﻧا . ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺶﻫوﮋﭘ درﻮﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻪﻛ ﺪﻫد
شور زا تﺮﺜﻛ يﺎﻫ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲﺳﺎﻨﺷ شور ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ و ﻲﻳاﺮﮔ
هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻧا هدﺮﻜﻧ ﻲﻧاﺪﻨﭼ .
ود ﺶﺳﺮﭘ م
: تﺮﺜﻛ ﺖﻴﻌﺿو راﺰﺑا ﻲﻳاﺮﮔ
رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ
ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻞﺼﻓ ﻲﺸﻫوﮋﭘ يﺎﻫ لﺎﺳ رد ناﺮﻳا بﺎﺘﻛ ﻪﻣﺎﻧ
يﺎﻫ 1385 -
1389
؟ﺖﺳا ﻪﻧﻮﮕﭼ
لوﺪﺟ 3 . يروآدﺮﮔراﺰﺑا عاﻮﻧا ﻞﺼﻓ ﻲﺸﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﻪﻟﺎﻘﻣ رد تﺎﻋﻼﻃا
ناﺮﻳا بﺎﺘﻛ ﻪﻣﺎﻧ
ﻒﻳدر عﻮﻧ
ﻖﻴﻘﺤﺗ راﺰﺑا
ﻲﻧاواﺮﻓ ﻲﻧاواﺮﻓ ﺪﺻرد
1 ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ
/ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ / هﺪﻫﺎﺸﻣ 6
7 / 3
2 ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ
/ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ 3
9 / 1
3 ﻲﺳراو ﻪﻫﺎﻴﺳ
/ هﺪﻫﺎﺸﻣ 1
6 / 0
4 ﻲﺳراو ﻪﻫﺎﻴﺳ
/ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ 1
6 / 0
5 اﻮﺘﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻲﺠﻨﺳ بﺎﺘﻛ
1
6 / 0
6 ﻊﻤﺟ
12
4
/ 7
هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ 3
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﻛ ﺪﻫد زا 161 رد ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻪﻟﺎﻘﻣ
لﺎﺳ ﻲﻃ رد ناﺮﻳا بﺎﺘﻛ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺎﻫ
12 درﻮﻣ )
4 / 7 (%
تﺮﺜﻛ شور زا ﺶﻫوﮋﭘ رد يراﺰﺑا ﻲﻳاﺮﮔ
دﻮﺧ يﺎﻫ هﺮﻬﺑ
هدﺮﺑ ﺪﻧا . نﺎﻤﻫ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا ﺪﺷ هرﺎﺷا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻛ رﻮﻃ رد ﻲﻤﻛ شور
رﺎﺛآ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﺘﻓر رﺎﻛ ﻪﺑ
) ﺮﺑ هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ سﺎﺳا 1
( هﺮﻄﻴﺳ اﺬﻟ ؛ ي
ﺶﺳﺮﭘ زا هدﺎﻔﺘﺳا راﺮﻜﺗ رد ﻲﺑﻮﺧ ﻪﺑ دﺮﻜﻳور ﻦﻳا رد ﻪﻣﺎﻧ
ﻲﻣ هﺪﻳد تﻻﺎﻘﻣ دﻮﺷ
. يرﺎﻛاو و ﻦﻴﻟورﺎﺟ )
1993 ( رد ﻢﻫ
هﺪﻴﺳر ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﻲﻘﻴﻘﺤﺗ ﺪﻧا
. ﻪﺑ ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد نﺎﻧآ
ﻠﻛ ﻲﺠﻨﺳ بو و اﻮﺘﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ شور و يراﺪﺑﺎﺘﻛ تﻻﺎﻘﻣ ﻪﻴ
هﺮﻄﻴﺳ رد ار ﻪﺘﺷر ﻪﺘﺴﻫ تﻼﺠﻣ رد هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ ﻲﻧﺎﺳر عﻼﻃا ﻲﻧﺎﻣز _1965 1985 ﻲﻳاﻮﺘﺤﻣ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ تﺎﻬﺟ زا ﺪﻧداد راﺮﻗ
. ﺶﺳﺮﭘ ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻳا ﻖﺒﻃ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ و ﻪﻣﺎﻧ
ﺰﺑا ﺮﻳﺎﺳ نﺎﻴﻣ رد ار ﻲﻧاواﺮﻓ هداد صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ را
ﺖﺳا .
ﻪﻴﺿﺮﻓ نﻮﻣزآ يﺎﻫ
ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳﺪﺑ :
وا ﻪﻴﺿﺮﻓ ل : راﺰﺑا ﺎﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ شور ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ ﻦﻴﺑ
رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ دراد دﻮﺟو يراد ﻲﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار ﻖﻴﻘﺤﺗ
.
لوﺪﺟ
4 . تﺎﻋﻼﻃا يروآدﺮﮔ راﺰﺑا و ﻖﻴﻘﺤﺗ شور عﻮﻧ ﻦﻴﺑ ﺮﺋﻮﻜﺳا يﺎﻛ نﻮﻣزآ
يرادﺎﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ
يدازآ ﻪﺟرد يدﺪﻋ شزرا Df
000 / 0 399
362
/ 773
PearsonChi-Square
000 / 0 399
563
/ 285
Likelihood Ratio
000 / 0 1
030
/ 36
Linear-by-Linear ssociation
160
N of Valid Cases
نﺎﻤﻫ هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ رد ﻪﻛ رﻮﻃ 4
دﻮﺷ ﻲﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﺖﺳا ﺮﺑاﺮﺑ نآ ناﺰﻴﻣ ،ﺮﺋﻮﻜﺳا يﺎﻛ نﻮﻣزآ 362
/ 773 ﺎﺑ
يدازآ ﻪﺟرد 399
، ادﺎﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ ﺖﺳا ﺮﺑاﺮﺑ ير
000 / 0
sig= ﻪﻛ
ﺮﺘﻤﻛ زا 5 مﺪﺻ ) 05 / 0 ( .ﺖﺳا ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺢﻄﺳ ﻪﻛ
ﺎﻨﻌﻣ اد يﺎﻔﻟآ زا هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ير مﺪﺻ
) 05 / 0 ( ﻚﭼﻮﻛ ،ﺖﺳا ﺮﺗ
ﻴﻘﺤﺗ ﻪﻴﺿﺮﻓ ﻲﻣ ﺪﻴﻳﺄﺗ ﻖ
دﻮﺷ . ،ﺮﮕﻳد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ ﻦﻴﺑ
و ﻖﻴﻘﺤﺗ شور ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ
ﻪﻄﺑار هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ راﺰﺑا
ﺎﻨﻌﻣ اد دﻮﺟو يراد در
. نﺎﻨﭼ ﻪﻛ تﻻﺎﻘﻣ رد ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ
زا ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﺷور ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ
. ﻪﺑ ﻞﺳﻮﺗ ﺎﺑ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ
رد ﻲﻌﺳ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ راﺰﺑا ﺶﻳاﺰﻓا
درﻮﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و ﻲﻳاور
ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺘﺷاد دﻮﺧ ﻪﻴﺿﺮﻓ مﺎﻜﺤﺘﺳا و ﺪﻧا
. اﺬﻟ
، ﺪﻳاﻮﻓ و ﺖﻴﻤﻫا
ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻛ يراﺰﺑا و ﻲﺷور ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ يﺮﻴﮔرﺎﻛ ﻪﺑ رد ﺖﺳا نآ تﺎﺒﺛا ﻲﭘ ﻖﻘﺤﻣ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ زا ﻪﺘﺳد ﻦﻳا ياﺮﺑ
ﺖﺳا هﺪﺷ .
ود ﻪﻴﺿﺮﻓ م
: لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﻪﺒﺗر ﻦﻴﺑ ﺎﺑ
ﻖﻴﻘﺤﺗ شور راﺰﺑا و
هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻲﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار
دراد دﻮﺟو يراد .
ﺟ
لوﺪ 5 . لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﻦﻴﺑ ﺮﺋﻮﻜﺳا يﺎﻛ نﻮﻣزآ و
ﻖﻴﻘﺤﺗ شور
يدﺪﻋ شزرا (df) يدازآ ﻪﺟرد يرادﻲﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ
Pearson Chi-Square 58/658 63 0/632
Likelihood Ratio 46/879 63 0/936
Linear-by-Linear Association 0/923 1 0/337
N of Valid Cases 161
هداد ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺑ يﺎﻫ
ﻪ هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ زا هﺪﻣآ ﺖﺳد 5
ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﺖﺳا ﺮﺑاﺮﺑ نآ ناﺰﻴﻣ ،ﺮﺋﻮﻜﺳا يﺎﻛ نﻮﻣزآ 658
/ 58 ﻪﺟرد ﺎﺑ
يدازآ 63 ﻄﺳ ، ﺖﺳا ﺮﺑاﺮﺑ يرادﺎﻨﻌﻣ ﺢ 632
/ 0
sig= ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا ﻲﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ
زآ يراد زا ﺮﺋﻮﻜﺳا يﺎﻛ نﻮﻣ يﺎﻔﻟآ
5 مﺪﺻ ) 05 / 0 (
ﺮﺘﮔرﺰﺑ ﺖﺳا .
زا ﻲﻛﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻦﻳا
ا ﻪﻛ ﺖﺳ ﻦﻴﺑ
هﺪﻨﺴﺑﻮﻧ ﻪﺒﺗر
ﻖﻴﻘﺤﺗ شور عﻮﻧ بﺎﺨﺘﻧا و لﻮﺌﺴﻣ ﻲﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار
يراد دﻮﺟو
دراﺪﻧ .
رادﻮﻤﻧ 1 . ﻼﻴﺼﺤﺗ و ﻖﻴﻘﺤﺗ شور عﻮﻧ ﺖﺒﺴﻧ نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ت
لوﺪﺟ 6 . تﺎﻋﻼﻃا يروآدﺮﮔ راﺰﺑا و لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﻦﻴﺑ ﺮﺋﻮﻜﺳا يﺎﻛ نﻮﻣزآ
يدﺪﻋ شزرا (df) يدازآ ﻪﺟرد يراد ﻲﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ
Pearson Chi-Square 52/472 57 0/645
Likelihood Ratio 47/812 57 0/802
Linear-by-Linear Association 3/563 1 059
N of Valid Cases 160
هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ رد 6
ﻲﻣ ﻪﻈﺣﻼﻣ يﺎﻛ نﻮﻣزآ ﺞﻳﺎﺘﻧ دﻮﺷ
ﺖﺳا ﺮﺑاﺮﺑ نآ ناﺰﻴﻣ ،ﺮﺋﻮﻜﺳا 472
/ 52 يدازآ ﻪﺟرد ﺎﺑ 57
، ﺢﻄﺳ
ﺖﺳا ﺮﺑاﺮﺑ يرادﺎﻨﻌﻣ 645
/ 00
sig= ﻲﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا يراد
زا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺮﺋﻮﻜﺳا يﺎﻛ نﻮﻣزآ 5
مﺪﺻ ) 05 / 0 ( ﺖﺳا . ﺮﺑﺎﻨﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﻦﻳا ﻪﻄﺑار ﻪﻛ ﺖﺷاد نﺎﻴﺑ
ﺗر ﻦﻴﺑ يا ﺴﺑﻮﻧ ﻪﺒ
راﺰﺑا و لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨ
تﺎﻋﻼﻃا يروآدﺮﮔ دراﺪﻧ دﻮﺟو
. نﺎﻤﻫ لوﺪﺟ رد ﻪﻛ رﻮﻃ يﺎﻫ
هرﺎﻤﺷ 4 و 5 ﻲﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﻪﺒﺗر ﻦﻴﺑ ددﺮﮔ
زا
ﻪﻄﺑار ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاد ﻪﺟرد و ﻲﻠﻴﺼﺤﺗ ﻊﻃﺎﻘﻣ ظﺎﺤﻟ يا
ﺎﺑ شور
هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ راﺰﺑا و ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار
ﻮﺟو يراد د
دراﺪﻧ .
ﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻖﺒﻃ ﻖﻴﻘﺤﺗ شور بﺎﺨﺘﻧا تﻻﺎﻘﻣ رد ﺶ
ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ
ﺄﺗ ﺖﺤﺗ يدﺎﻳز دوﺪﺣ ﺎﺗ ﻪﻌﻣﺎﺟ و ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﺮﻴﺛ
ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ .
ﻲﻤﻠﻋ ﻲﻫﺎﮔآ و تﻼﻴﺼﺤﺗ ﺢﻄﺳ ﺪﻨﭼ ﺮﻫ ﺸﻫوﮋﭘ يرﺎﻛ ﻪﺑﺮﺠﺗ و ﻖﻘﺤﻣ
ﻖﻴﻘﺤﺗ شور عﻮﻧ بﺎﺨﺘﻧا رد ﺮﮕ
ﺄﺗ ﻲﺑ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺨﻧ ﺮﻴﺛ .
ﺳرﺮﺑ ﻦﻳا رد ﻲﻟو ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻴﻨﭼ ﻲ
ﻪﺑ يا
ﺪﻴﺳﺮﻧ تﺎﺒﺛا .
رادﻮﻤﻧ 2 . ﺖﺒﺴﻧ نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ تﻼﻴﺼﺤﺗ ناﺰﻴﻣ و تﺎﻋﻼﻃا يروآ دﺮﮔ راﺰﺑا
ﻪﺠﻴﺘﻧ و ﺚﺤﺑ يﺮﻴﮔ
هزﻮﺣ رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺻﺮﻋ ﻲﻤﻠﻋ يﺎﻫ
ﻪﺒﻨﺟ زا ﻪﻛ ﺖﺳا يا يﺎﻫ
ﻲﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﺑ درﻮﻣ ار نآ ناﻮﺗ
داد راﺮﻗ ﻲﺳر .
لﺎﺜﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ
ﻲﮔﮋﻳو ﻲﻣ ﻲﺧﺮﺑ رد ار كﺮﺘﺸﻣ يﺎﻫ دﺮﻛ هﺪﻫﺎﺸﻣ ناﻮﺗ
. ﻲﺗﻻﺎﻘﻣ
ا رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﻛ ﻪﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳ
.
ﻲﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﻲﻤﻠﻋ تاﺪﻴﻟﻮﺗ زا ﻲﮕﻤﻫ ﺪﻧﻮﺷ
. ﻳا رد ﻪﻛ ﻪﭽﻧآ ﻦ
ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ ﺮﺑ درﻮﻣ ﺎﻫ ر
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺳ
، راﺰﺑا و ﻲﺷور ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ دﻮﺑ
ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻳا زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﻣادا رد ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﻛذ
.
ﺶﻫوﮋﭘ رد شور تﺪﺣو
، ار ﻲﻤﻠﻋ يﺎﻫدروﺎﺘﺳد ﻪﺑ نﺪﻴﺳر
ﻲﻣ راﻮﺷد دزﺎﺳ
. ﺧ ﻪﻛ اﺮﭼ ﺮﺼﺤﻨﻣ و ﺪﻳﺪﺟ ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﺮﺛا ﻚﻳ ﻖﻠ
ﺮﻓ ﻪﺑ شور بﻮﭼرﺎﭼ زا ﻦﺘﻓر اﺮﻓ مﺰﻠﺘﺴﻣ د ﻪﺋارا و لواﺪﺘﻣ يﺎﻫ
ﻪﻴﺿﺮﻓ ﺖﺳا ﻊﻳﺪﺑ يﺎﻫ .
ﻦﻳا ﺮﻣا ﻲﻣ ﻖﻘﺤﺗ ﻲﻧﺎﻣز ﻪﻛ ﺪﺑﺎﻳ
تﺮﺜﻛ ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﺶﻫوﮋﭘ رد ار راﺰﺑا و ﻲﺷور ﻲﻳاﺮﮔ
دﻮﺧ يﺎﻫ
دﺮﻴﮔ رﺎﻛ ﻪﺑ .
نﺎﻤﻫ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و ﻲﻳاور ﺖﻬﺟ ﺪﺷ نﺎﻴﺑ ﻪﻛ رﻮﻃ
ﺪﻳﺎﺑ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ زا
ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻳاوز
، ﻠﺌﺴﻣ ار ﻖﻴﻘﺤﺗ درﻮﻣ ﻪ
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ دﺮﻛ
و ﻪﺑ ﺪﻨﺘﺴﻣ و ﻢﻜﺤﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ يﺮﺗ
ﻪﻛ ﺖﻓﺎﻳ ﺖﺳد
تﺮﺜﻛ شور رد ﻲﻳاﺮﮔ ﻢﻬﻣ ﻲﺸﻫوﮋﭘ نﻮﻨﻓ و ﺎﻫ
ﻦﻳﺮﺗ ﻦﻣﺎﺿ
ﺪﻨﺘﺴﻫ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و ﻲﻳاور ،مﺎﻜﺤﺘﺳا .
ﺳرﺮﺑ رد ﻲ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻪﻛ ﻦﻳا هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ
ا ﻪﻛ ﺖﺳ
تﺮﺜﻛ ﺖﻴﻌﺿو ﺑا و ﻖﻴﻘﺤﺗ شور ﻲﻳاﺮﮔ
ﻪﻟﺎﻘﻣ رد راﺰ يﺎﻫ
ﻞﺼﻓ ﻲﺸﻫوﮋﭘ لﺎﺳ ﻲﻃ رد ناﺮﻳا بﺎﺘﻛ ﻪﻣﺎﻧ
ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺎﻫ
،
ﻲﻨﻌﻳ ﺪﺷﺎﺒﻴﻣ ﻢﻛ ﺎﻬﻨﺗ
) 46 / 36 ( زا ﺮﺘﻤﻛ ﻪﻛ 50
ﺪﺻرد زا
ﻪﻟﺎﻘﻣ تﺮﺜﻛ راﺰﺑا و شور زا ﻲﺸﻫوﮋﭘ يﺎﻫ هدﻮﻤﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻳاﺮﮔ
ﺪﻧا . ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و يرﺎﺨﺘﻓا )
1389 ( ﺗ رد ﺦﺳﺎﭘ رد ﻪﺑﺎﺸﻣ ﻲﻘﻴﻘﺤ
ﺆﺳ زا ﻲﻜﻳ ﻪﺑ ﻲﺸﻫوﮋﭘ تﻻا
ﺪﻧﺪﻴﺳر ﻲﻬﺑﺎﺸﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ دﻮﺧ .
رد
هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ راﺰﺑا و ﻖﻴﻘﺤﺗ شور ﻦﻴﺑ ﻪﻄﺑار ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺰﻴﻧ
ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻲﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار ﺎﻬﻧآ ﻦﻴﺑ ﺪﻫد دراد دﻮﺟو يراد
. ﻢﻫ رد ﻦﻴﻨﭼ
ﻖﻴﻘﺤﺗ راﺰﺑا و شور ﺎﺑ لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﻦﻴﺑ ﻪﻄﺑار ﻦﻴﻴﻌﺗ
ﻪﻄﺑار اﺪﻧ دﻮﺟو يا ﺖﺷ
. ﻲﻣ ﺮﮕﻳد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﺠﻴﺘﻧ ناﻮﺗ
ﻪ ﺖﻓﺮﮔ
ﻪﻛ ﻦﻴﺑ ﺎﺑ ﻲﻠﻴﺼﺤﺗ ﺢﻄﻘﻣ ،ﻲﻤﻠﻋ ظﺎﺤﻟ زا نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﻪﺒﺗر
ﺎﻛ ر ﺮﺜﻛ دﺮﺑ ﻪﻄﺑار يراﺰﺑا و ﻖﻴﻘﺤﺗ شور ت دراﺪﻧ دﻮﺟو يا
. ﺎﺑ
ﻲﺳرﺮﺑ و تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ و ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد هﺪﺷ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ
ﺮﺑ ﻲﻨﺒﻣ ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ نﻮﺘﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﻪﺒﺗر ﻪﻄﺑار مﺪﻋ
ور تﺮﺜﻛ دﺮﺑرﺎﻛ ﺎﺑ ﻲﻠﻴﺼﺤﺗ ﺢﻄﻘﻣ ،ﻲﻤﻠﻋ ظﺎﺤﻟ ش
و ﻖﻴﻘﺤﺗ
ﻲﻣ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد يراﺰﺑا و در رد ار ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻦﻴﻘﻳ ﻊﻄﻗ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻪﻴﺿﺮﻓ لﻮﺒﻗ ﺎﻳ ﺪﻧﺎﺳر يرﺎﻳ ﻪﺑﺎﺸﻣ يﺎﻫ
. ﻢﻫ تﺎﻋﻼﻃا ﻦﻴﻨﭼ
درﻮﻣ ﺪﻨﭼ ﺰﺟ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا زا ﻲﻛﺎﺣ لواﺪﺟ رد دﻮﺟﻮﻣ راﺰﺑا و هدﻮﺑ ﻲﻤﻛ تﻻﺎﻘﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ دﺮﻜﻳور ﻲﻔﻴﻛ ﻖﻴﻘﺤﺗ دوﺪﻌﻣ ﺶﺳﺮﭘ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻲﻣ ﻪﻣﺎﻧ
ﺪﺷﺎﺑ . و ﻦﻴﻟورﺎﺟ يرﺎﻛاو
) 1993 (
هﺪﻴﺳر ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﻲﻘﻴﻘﺤﺗ رد ﻢﻫ ﺪﻧا
. رد نﺎﻧآ
تﻻﺎﻘﻣ ﻪﻴﻠﻛ ﻲﺠﻨﺳ بو و اﻮﺘﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ شور ﻪﺑ ﻲﺸﻫوﮋﭘ ار ﻪﺘﺷر ﻪﺘﺴﻫ تﻼﺠﻣ رد هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ ﻲﻧﺎﺳر عﻼﻃا و يراﺪﺑﺎﺘﻛ ﻲﻧﺎﻣز هﺮﻄﻴﺳ رد 1965
- 1985 درﻮﻣ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ تﺎﻬﺟ زا
ﺪﻧداد راﺮﻗ ﻲﻳاﻮﺘﺤﻣ ﻲﺳرﺮﺑ .
ﺒﻃ و ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻳا ﻖ
دﻮﺧ ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ راﺰﺑا ﺮﻳﺎﺳ نﺎﻴﻣ رد ار ﻲﻧاواﺮﻓ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﺖﺳا هداد صﺎﺼﺘﺧا .
ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ سﺎﺳا ﻦﻳا ﺮﺑ ﺪﺳر
نﺎﻴﻣ نزاﻮﺗ دﺎﺠﻳا ياﺮﺑ ﻪﻛ دﺮﻜﻳور
رد ﻪﺘﻓر رﺎﻛ ﻪﺑ ﻲﻔﻴﻛ و ﻲﻤﻛ يﺎﻫ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ تﻻﺎﻘﻣ
اﺮﻓ نآ نﺎﻣز نﻮﻨﻛا ﻪﺑ هزﻮﺣ ﻦﻳا تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ رد ﻪﻛ هﺪﻴﺳر
ر و دﺮﻛ ﻪﺟﻮﺗ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻔﻴﻛ يﺎﻫدﺮﻜﻳ .
تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ﺐﺳﺎﻨﺗ هﮋﻳو ﻪﺑ
شور ﺎﺑ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﺶﻧاد و تﺎﻋﻼﻃا ﻢﻠﻋ ﻪﻳﺮﻈﻧ ﺮﻴﻈﻧ ﻲﻳﺎﻫ
يزادﺮﭘ شور ﺮﻳﺎﺳ و ﻲﺳﺎﻨﺷ راﺪﻳﺪﭘ ؛ ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ ﻪﻨﻴﻣز ﻲﻔﻴﻛ يﺎﻫ
هزﻮﺣ ﻦﻳا رد ﻪﻌﺳﻮﺗ ياﺮﺑ بﻮﺴﺤﻣ
ﻲﻣ دﻮﺷ . دراﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻲﻣ هﺪﺷ ﺮﻛذ ﺷور ﻲﻳاﺮﮔ تﺮﺜﻛ ﻪﻛ ﺖﻓﺮﮔ ﻪﺠﻴﺘﻧ ناﻮﺗ
ﻲ و راﺰﺑا
ﻲﻣ ﻢﻛ رﺎﻴﺴﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﺪﺷﺎﺑ
. ،ﺶﻫوﮋﭘ مﺎﻜﺤﺘﺳا ﺖﻬﺟ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻳاوز زا ﺖﺳا ﺮﺘﻬﺑ نﺎﻘﻘﺤﻣ ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ هدﺎﻔﺘﺳا تﺮﺜﻛ و ﺐﻴﻛﺮﺗ .
هوﺮﮔ زا ﻲﻣ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ رد ﺪﻨﻧاﻮﺗ
اﺪﺑﺎﺘﻛ نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد هﺪﻧزﺎﺳ ﺶﻘﻧ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا و ير
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻧﺎﺳر عﻼﻃا .
ﻲﻣ نﺎﻧآ ﺎﻨﻛ رد ﺪﻨﻧ اﻮﺗ تﺎﻣﺪﺧ ﻪﺋارا ر
ﻦﻳا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ دﺮﻜﻳور ؛ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ رد تﻻﺎﻘﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺮﺑ ﺎﺑ و ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻊﺑﺎﻨﻣ تﻻﺎﻘﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳ و اﻮﺘﺤﻣ ﻲﺳر
ﻪﺘﻓﺎﻳ شزرا ﻪﻛ ﺪﻨﻫد راﺮﻗ ناﺮﺑرﺎﻛ رﺎﻴﺘﺧا رد يﺪﻨﻣدﻮﺳ يﺎﻫ
رد هدوﺰﻓا ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ هﺪﺷ ﻪﺋارا تﺎﻣﺪﺧ
ﺪﻳآ .
ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ﺪﻨﻤﻗﻼﻋ نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻲﻣ
ﻪﺒﻨﺟ ﺪﻨﻧاﻮﺗ يﺎﻫ
ﺪﻨﻨﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ار ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﻳا زا يﺮﮕﻳد .
يﺮﮕﻳد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ًﻼﺜﻣ
ﻲﻣ رد دﻮﺟﻮﻣ ﻲﻘﻴﻘﺤﺗ تﻻﺎﻘﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ يﺮﻳﺬﭘ دﺮﺑرﺎﻛ ناﺰﻴﻣ ناﻮﺗ
دﺮﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ار ﻪﻧﻮﻤﻧ .
ﻢﻫ ﻲﻣ ﻦﻴﻨﭼ ﻪﺘﻓﺎﻳ سﺎﻜﻌﻧا ناﺰﻴﻣ ناﻮﺗ ﻫ
يﺎ
ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ار ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻚﻳ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ رﻮﺸﻛ رد نآ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ يﺎﻫ
دﻮﻤﻧ ﻲﺳرﺮﺑ .
ﭼ ﻲﻣ ﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻦﻴﻨ ﻞﻤﻋ و ﺮﻈﻧ نﺎﻴﻣ ﺪﻧﻮﻴﭘ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻳ رد ار ﺪﻳﺎﻤﻧ ﺺﺨﺸﻣ ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ﻪﻨﻴﻣز ﻚ .
ًﻼﺜﻣ ﻲﻣ اﻮﺗ ن ﻪﺑ
اﺪﺑﺎﺘﻛ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ يﺎﭘ در ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻳوﺪﺗ رد ﻲﻧﺎﺳر عﻼﻃا و ير
ﺖﺳﺎﻴﺳ دﺮﻛ ﻪﺟﻮﺗ ﻂﺒﺗﺮﻣ تﻼﺠﻣ رد هﺪﺷ ﻪﺋارا تﻻﺎﻘﻣ يﺎﻫ .
تﻻﺎﻘﻣ يداﺪﻌﺗ ﻲﺳرﺮﺑ زا دﻮﺑ يزاﺪﻧا ﻢﺸﭼ ﺎﻬﻨﺗ ﺪﺷ ﻪﺋارا ﻪﭽﻧآ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ هﺎﮔﺪﻳد زا ﻲﻧﺎﺳر عﻼﻃا و يراﺪﺑﺎﺘﻛ ﺪﺷﺎﺑ
، ﻦﻳا ﻪﻛ
ﺶﻫوﮋﭘ ﺒﻨﺟ ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ ﺪﺷﺎﺑ يزﺎﻏآ ﺎﻫ ﻪ
ﻪﺑ تﻻﺎﻘﻣ ﺮﮕﻳد يﺎﻫ
تﻻﺎﻘﻣ ﻪﺋارا و ﻦﻳوﺪﺗ ﺖﻬﺟ ﻪﻨﻴﻬﺑ يﺎﻫرﺎﻛ هار ﻪﺋارا رﻮﻈﻨﻣ هزﻮﺣ ﻦﻳا رد ﻲﻠﻤﻋ و يﺮﻈﻧ دﻮﺟﻮﻣ تﻼﻜﺸﻣ ﻊﻓر رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ
.
ﻊﺑﺎﻨﻣ س ،يرﺎﺨﺘﻓا .
ﻲﺑاﺮﻬﺳ ﻪﻤﺸﭼ ؛
، م . ) 1389 ( . و ﻲـﻤﻛ ﻲﺑﺎﻳزرا
