هدننک میظنت یخرب رثامورک هب هدولآ کاخ رد گنرلگ هایگ رب تناتکفروس و دشر یاه

(1)

هدننک میظنت یخرب رثا مورک هب هدولآ کاخ رد گنرلگ هایگ رب تناتکفروس و دشر یاه

مس ی ار زرواشک -1

مساق اضر ی

اسف

2یی

*

:تفایرد خیرات 17

/ 04 / 1398

:شریذپ خیرات 16

/ 11 / 1398

هدیکچ

هدننک میظنت دربراک یم تناتکفروس و دشر یاه

م شور دناوت ؤ

شنت اب هلباقم یارب یرث دننام ییاه

ریثا ییسررب روظنم هب .دشاب نیگنس تازلف یگدولآ

هدننک میظنت صخاش و رصانع تظلغ و دشر رب تناتکفروس و دشر یاه

هایگ یاه هناخلگ یشیامزآ ،گنرلگ هایگ رد ییلااپ یفدایصت لاماک حرط بلاق رد یا

لیروتکاف تروص هب و 3

× 4 ،دهاش( تناتکفروس حطس هس لماش 5

/ 2 و 5 یلیم رگولیک رد لوم ییلرریی ،دهایش( هایگ دشر هدننک میظنت حطس راهچ و )م

هدننک میظنت و تناتکفروس ندرک هفاضا داد ناشن جیاتن .دش ماجنا رارکت هس اب )نیروپونیمآ لیزنب و دیسا یتسا لودنیا ،دیسا شیازیفا ایعاب دیشر یاه

ینعم رک بذی و تظلغ ،بذی صخاش ،یتسیز عمجت بیرض ،ییاوه مادنا شخ نزو راد ایعاب تناتکفرویس نودزیفا .دندش ییاوه مادنا رد مو

شهایک

غ رد نهآ بذی و تظلغ ی

با ظنت ی م هدننک اه ی دشر ظنت روضح رد اما ،دش ی

م هدننک اه ی گ دشر ی ها ی ازفا نهآ تظلغ ی

ش م ی ی دبا . دربراک 5 یلیم ریب لویم

یلاحرد .داد شهاک ار یور و سم ،زنگنم تظلغ نیگنایم تناتکفروس مرگولیک فاضا هک

ندرک ه 5 / 2 یلیم ار تازیلف تیظلغ تناتکفرویس مرگولیک رب لوم

ندوزفا هچرگا .داد شیازفا 5

یلیم یم شیازفا ار شخ نزو تناتکفروس مرگولیک رب لوم .درادین هاییگ رد رصانع تظلغ شیازفا یور یبولطم رثا اما دهد

یم رظنب هدننک میظنت زا هدافتسا هک دسر ب ار هایگ تمواقم هایگ دشر یاه

یم شیازفا مورک تیمس ه اب .تسا رصانع بذی شیازفا قیرط زا لاامتحا هک دهد

هدننک میظنت هارمه هب تناتکفروس زا هدافتسا جیاتن هب هیوت یم هایگ دشر یاه

هایگ ،مورک تیمس اب هلباقم رد گنرلگ ییاناوت شیازفا رب هولاع دناوت ییلاایپ

.دهد شیازفا زین ار هژاو اه یدیلک ی : ای لودن تسا ی سا ی د

، زنب ی ل مآ ی روپون ی ن

، وت یی ن 80

، ی ی لرر ی سا ی د

، فرصم مک رصانع

همدقم

1

2

یگدولآ نیمز هرک تیعمی شیازفا اب ناسنا طسوت هدش داجیا یاه

یم رتدایز زین .دوش

یگدولآ زا یکی یگدولآ تسیز طیحم کانرطخ یاه

تازیلف زا ییهورگ هب نیگنس تازلف .تسا نیگنس تازلف طسوت کاخ ( 53 یتنایس رب مرگ جنپ زا شیب صوصخم مری اب )رصنع بیعکم ریتم

یم قلاطا ،سیم ،یور ،زینگنم ،نهآ دننام نیگنس تازلف یخرب .دوش

ییخرب و دنتیسه یرورض هدنز تادویوم دشر یارب ندریلوم و تلارک رد .دنراد شقن هدنز تادویوم یخرب یمیزنآ متسیس رد لکین نوچمه برس نوچمه یتازلف نایم نیا و هریقن ،مورک ،میلات ،میناروا ،مویمداک ،

یم یمس هویی دنشاب

( 1 ) ،ییایسن ،دلاویف عیانص رد مورک نیگنس زلف .

گنر هناخراک رد روزیلاتاک ناونع هب نینچمه و لقیص ،یزاس هدافتسا اه

یم دنوش ( 4 ) بآ ایب ناهایگ موادم یرایبآ . ایعاب تعنیص هدویلآ یایه

1 و 2 - هب بیترت یرتکد یوجشناد رایشناد و

،یزرواشک هدکشناد ،کاخ مولع شخب

زاریش هاگشناد

*(

- :لوئسم هدنسیون

ghasemif@gmail.com Email:

)

DOI: 10.22067/jsw.v34i2.81521

یگدولآ شیازفا ییلآ رییغ و یلآ یاه

ییم کایخ دویش

( 16 ) نارییا رد .

یاهدنزایس رد نیگنیس زیلف نیا ،تعنص رد مورک زا هدافتسا رب هولاع ییم هدولآ ار هقطنم کاخ و بآ عبانم و دراد دویو یتیلویفا هیب و ،دینک

ییم هییاوم ریطخ اب ار تسیز طیحم و ناسنا تملاس نآ لارند .دینک

مهم زا یکی مورک تعیرط رد هک تسا نیگنس تازلف نیرت

تییفرر ایب

یاه ( 6 + - 1 - ) یم هدید تیعیضو هب لاوصا زین نآ تیمس رطخ و دوش

دراد یگتسب نآ یدیسکا (

10 ).

لایثم ناونع هب

Cr+3

یی ناوینع هیب

یی ناوینع هیب و دییویل و زکویلگ میسیلوباتم یاریب یروریض رصنع تسا نیلوسنا تیلاعف شیازفا یارب روتکافوک (

2 ) اما ،

Cr+6

تییللاح اب

زا رتشیب

Cr+3

، ناطرس یزلف ،تیشنورب ،یگدرم تفاب بیوم و تسا از

یم ناسنا رد تیتامرد و مسآ دوش

( 15 ) تیظلغ رد ییتح موریک . یایه

هناوی شهاک اب ار ناهایگ و تسا کانرطخ زین نییاپ شهایک ،رذب ینز

ییم هییاوم شخ هدام دیلوت شهاک و ،هقاس و هشیر دشر دینک

( 18 ) .

تسا نکمم هایگ دشر رد تلالاتخا نیا یاهدنیآرف رد للاتخا زا یشان

و ،ییاذییغ رییصانع ،بآ ترییسن ،زتنییسوتف لییثم یییعیرط یییژولویزیف تیلاعف طسوت یمیزنآ یاه

Cr+6

دشاب ( 32 ).

نیگنس تازلف اب سکلومک لیکشت و طارترا هب یدایز لیامت کاخ

(2)

و تیدودیحم نییا ندریب نیب زا روظنم هب ،دراد اهنآ تیللاح شهاک و تازلف یسرتسد شیازفا راودییما ییایمیش یاهرامیت زا هدافتسا نیگنس

تسا هدننک (

8 ) تناتکفرویس ییارایک یداییز نایققحم اریخا . رد ار ایه

هداد راریق هیعلاطم درویم نیگنیس تازیلف و ییلآ تایریکرت فذح .دینا

تناتکفروس هوریگ یاراد هیک دنتیسه ییلآ تایریکرت لاویمعم اه

یایه

هورگ و )زیرگبآ( یبوفوردیه یلیفوردیه یاه

هیک دنتسه )تسودبآ(

بذیی لیهیست و یبآ لولحم رد نیگنس تازلف تیللاح شیازفا اعاب یم زیرگبآ تاریکرت هب اهنآ تناتکفروس .دوش

هوریگ راب عون ساسا رب اه

ییم یدنب میسقت لماع یاه تناتکفرویس .دنویش

رد ینویی رییغ یایه

یب دوخ رس تمسق ینوینآ تناتکفروس دشاب یفنم راب رگا ،دنتسه راب

و

راب ود ره یاراد رس تمسق یهاگ و ینویتاک تناتکفروس دوب ترثم رگا ییم یرتوفمآ نآ هب هک تسا یفنم و ترثم دینیوگ

( 27 ) زا هدافتیسا .

یم تناتکفروس و هداد شهایک ار کایخ حطیس یور زیلف بذیی دناوت

دوش اهنآ رتشیب کرحت بیوم (

23 ) تناتکفرویس زا هدافتیسا اما . یایه

ذی تلع هب ینویتاک .تیسین بیسانم کایخ تارر ییفنم راب طسوت ب

تناتکفروس یم دورهب ار کاخ زا تازلف بذی اه

دنشخب ( 5 ) ییم سیپ

یم رظنب .دنریگ رارق هدافتسا دروم ییلااپ هایگ روظنم هب دنناوت هک دسر

ایب طرتریم یاهدییسکارپ ایب بییکرت قییرط زا اتدیمع نیگنس تازلف ییم فذیح کایخ زا ینویی لدایرت و تناتکفروس یش

دنو ( 36 ) ییسررب .

لییسد ود میدیس زا هدافتیسا اب کاخ زا برس و مویمداک سم شیلااپ نوییتیرت و ینوینآ تانیسکوس وفلوس لیتکا ید میدس ،ینوینآ تافلوس ییم تافلوییس لیییسد ود میدییس هییک داد ناییشن ینوییینآ ریییغ ؤ

نیرترث

،سیم شیلاایپ و دویب تازیلف یگدویلآ ندریک فرطرب رد تناتکفروس ر برس و مویمداک بییترت هیب ا

5 / 5 ، 8 / 28 و 1 / 29 داد شیازیفا ریبارب

( 29 ) نییوت . 80 شیازیفا یاریب هیک تیسا ینوی ریغ تناتکفروس ی

ییم هدافتیسا یلآ تاریکرت تیللاح تیلع هیب تناتکفرویس نییا .دویش

تیسا بسانم تیرطق و نازرا اترسن تمیق ،لااب تیللاح لیسناتپ (

13 ) .

تکفرویس هاریمه هیب ییلااپ هایگ رثا یسررب و ویلتخم طیاریش رد تنا

تسا تیمها زئاح ییلااپ هایگ یارب نآ هنیهب حطس نییعت (

7 ).

لولحم هزورما دییسا ،اهدییسا وینیمآ ،ییاذیغ ریصانع یگرب یشاپ

رلی هراصع ، یولوف دیسا ، یمویه هدننک میظنت و ییایرد یاه

یاه

لییزنب و دییسا یتیسا لودینیا ،دییسا ییلرریی لیثم یهاییگ دشر یروپونیمآ داویم شهاک ،لوصحم شیازفا نوچمه یفلتخم فادها اب ن

شنت رد هایگ تمواقم شیازفا و رضم ییامیش و یکیشخ ،یرویش یاه

یم رارق هدافتسا دروم نیگنس تازلف هدیننک مییظنت .دینریگ

دیشر یایه

مهم و ددعتم یلمع یاهدربراک یاراد ایند رد رضاح لاح رد هک یهایگ نییسکا لماش دنتسه یزرواشک رد ایه

نینیکوتیایس ، نیلریریی ،ایه

،ایه

تانومسای و اهدییورتساونیسارب ،دیسا یزسبآ دنتیسه ایه

( 24 ) نییا .

ایهنآ تییلاعف و دنتیسه نایهایگ ریب تارثا زا یعیسو ویط یاراد داوم دراد ییطیحم لیماوع و هدافتیسا درویم تیظلغ هب یگتسب (

12 ) نییا .

هدنتسرف ناونع هب تاریکرت رف مییظنت یاریب ییایمییش یایه

یاهدینیآ ریبارب رد هاییگ یرادییاپ شیازیفا ایعاب ،ناهایگ یعیرط یکیژولویزیف

شنت ریب نیگنس تازلف تیمس رثا شهاک و یتسیز ریغ و یتسیز یاه

یم ناهایگ یور دنوش

( 20 ) هدننک میظنت یژولویب دربراک . دیشر یایه

یم یهایگ هیب لاایمتحا هک دنک لیدعت ار ناهایگ رد مورک تیمس دناوت

فح هلیسو تیسا نیگنیس تازلف شنت تحت ناهایگ ینومروه لداعت ظ

( 19 ) مهم زا یکی دیسا یلرریی . هدننک میظنت نیرت

هک تسا دشر یاه

شنت هب ار ناهایگ خساپ زا یدادعت و هدرک میظنت یطیحم ینوریب یاه

نژ یم لرتنک ار شنت هدننک یرحت یاه دینک

( 28 ) دییسا ییلرریی .

نآ حطس دورهب اب ار مورک شنت نادیسکا یت

یمیزنآ تیلاعف یرادیاپ و اه

یم هایگ دشر شیازفا اعاب نژورتین بذی یارب نیکمم نیارباینب .دوش

ینویمروه لدایعت مییظنت ایعاب دییسا یلرریی ییراخ دربراک تسا دویرهب اعاب نآ لارند هب و دوش مورک شنت تیعضو رد ناهایگ یلخاد دوش رظن دروم هایگ درکلمع و دشر (

32 ) ناوارف . ییعیرط نییسکا نیریت

لولیس ندیش لییوط دییسا یتسا لودنیا .تسا دیسا یتسا لودنیا یت تیحت ار نایهایگ ومن و دشر و یرنای شزیر زاغآ ،یهایگ أ

راریق ریث

یم دهد ( 6 ) نینیکوتیاس وزی نیروپونیمآ لیزنب . ناوینع هیب هک هدوب اه

م و نیرتدیفم ؤ

یم و هدش هتخانش ریثکت تهی نینیکوتیاس نیرترث اوت

دن

یور ییایهتنا شیازیفا زا یریگویلی اعاب و شهاک ار ییاهتنا تیرلاغ هناوی هراسخاش ریثکت یرحت و یرنای یاه هناوی نیا زا یرنای یاه

اه

دوش ( 9 ) گرب اب . هدننک میظنت یشاپ یتیسا لودینیا دیننام دیشر یاه

هاییگ طیسوت بریس بذی ،دیسا یلیسلاس و نیروپونیمآ لیزنب ،دیسا روط هب ترر یینعم

تیفای شیازیفا یراد (

33 ) مییظنت ندریک هفایضا .

هدننک شور زا یکی دشر یاه هایگ ییاراک شیازفا اعاب هک تسا ییاه

یم شنت هب هایگ لمحت شیازفا و ناهایگ ییلااپ دنوش

( 16 ) رویط هیب .

هدننک میظنت زا هدافتسا تسا نکمم یلک ییلاایپ هاییگ رد دیشر یایه

م زین مورک ؤ

.دنشاب رث ر نایم رد شو یاه ؤم شور ی ییلااپ هایگ یکیژولویب راگزاس رث

.تسا یدیشروخ یژرنا زا هدافتسا نآ ساسا هک تسا تسیز طیحم اب لاس رد ییندوزفا ریایس هاریمه هب ییلااپ هایگ زا هدافتسا ریخا یاه ایه

تییسا هییتفرگ رارییق ناییققحم هیییوت دروییم )داوییم(

( 17 ) گیینرلگ .

(

Carthamus tinctorius L.

ا هایگ ی ) میدیق رد هک تسا یداصتق

گینر یاریب گنر عرنم ی ناونع هب نآ لگ زا هیچراپ و اذیغ یزییمآ

یم هدافتسا یاذیغ ،یکارویخ نیغور ناوینع هب نآ زا اهدعب .تسا هدش

هدافتسا ،ناگدنرپ دننام تاناویح تخویس و یییوراد یاه

یتیسیز یایه

تسا هتفرگ رارق هدافتسا دروم (

35 ) یم ناشن تاعلاطم . طیس هک دهد

ح

کاخ رد گنرلگ هایگ بیسآ هناتسآ نیگنیس تازیلف هیب هدویلآ یاه

60

یلیم تازیلف هب هدولآ کاخ رد نآ تشاک یارب و تسا مرگولیک رد مرگ

هدیننک حلاصا زا هدافتسا نوچمه بسانم یلرتنک تامادقا دیاب نیگنس دوش ماجنا اه (

21 ) هدیننک حلایصا زا عون ود رب اتدمع هعلاطم نیا . ایه

دراد زکرمت هدیننک میظنت

نییویت تناتکفرویس و دیشر یایه 80

نییا .

هیب هدویلآ کایخ رد گینرلگ ییلااپ هایگ لیسناتپ لوا هیرد رد هعلاطم

(3)

یم رارق یسررب دروم مورک ،تناتکفرویس تاریثا مود هییرد رد و دیهد

هدننک میظنت هدننک میظنت نامزمه هدافتسا و یهایگ یاه

و دیشر یایه

رق یبایزرا دروم ار تناتکفروس یم را

.دهد

شور و داوم اه

هیلا زا شهوژپ نیا ماجنا تهی 0

ات 30 یتناس یرس زا کاخ رتم

ریع ایب هایگیاب هیقطنم سراف ناتسا رد عقاو دیتاسا یوک هدکشناد ییایفارغی 29

و هیرد 44 و هقیقد 50 ییاییفارغی لوط و یلامش هیناث

52 و هیرد 34 و هقیقد 10 ییملع ماین اب یقرش هیناث

Fine, mixed,

(calcareous), mesic, Typic calcixerep

اویه کایخ .دیش هیهت

یلیم ود لا زا و هدش شخ ییگژیو یخرب و دش هداد رورع رتم

یایه

هزادنا نآ ییایمیش و یکیزیف رتموردییه شور اب کاخ تفاب .دش یریگ

( 11 پ رادقم ،) پ هلییسو هب عارشا ریمخ رد شاه

تییلباق ،ریتم شایه

د یکیرتکلا تیاده تیادیه هلییسو هب عارشا هراصع ر

ییکیرتکلا جنیس

( 31 یب اب شیاسکا شور هب یلآ هدام .) اب ندرک رتیت و میساتپ تامورک

( موینومآ تافلوسورف 30

شور هیب زینگنم و سم ،یور ،نهآ تظلغ ،)

هراصع ( ا یپ یت ید اب یریگ 25

هزادنا ) لودی( دش یریگ 1

.)

هب و یفداصت لاماک حرط بلاق رد یشیامزآ لیروتکاف تروص

3

× 4

،دهاش( تناتکفروس حطس هس لماش 5

/ 2 ییلیم و مرگویلیک رد لویم 5

یلیم ،دهایش( دیشر هدیننک مییظنت حطیس رایهچ و )مرگویلیک رد لویم راریکت هس اب )نیروپونیمآ لیزنب و دیسا یتسا لودنیا ،دیسا یلرریی

ییاهن دادعت و 36

نییویت ینویی ریغ تناتکفروس .دش ماجنا نادلگ 80

(

Polyethylene glycol sorbitan monooleate

لوییمرف اییب ) ییایمیش

O26

H124

C64

یلوکلم نزو و 1310

دیش هییهت لویم رب مرگ

( 3 زا هیتفای رورع کاخ مرگولیک ی تناتکفروس رامیت لامعا زا سپ .)

یلیم ود لا نادلگ زا مادکره رد رتم

اه ناریری روظنم هب و دش هتخیر

رصانع یخرب یلامتحا دورمک هفاضا کاخ نومزآ جیاتن ساسا رب ییاذغ

هک تروص نیدب ،دندش 50

یلیم زا کایخ مرگویلیک رد نژوریتین مریگ

هروا عرنم 46 ،دصرد 10 یلیم عیرنم زا کایخ مرگویلیک رد زینگنم مرگ

،زنگنم تافلوس 5

یلیم تافلویس عیرنم زا کایخ مرگولیک رد یور مرگ

،یور 5 / 2 یلیم رنم زا نهآ کاخ مرگولیک رد مرگ نیهآ نیرتسکس ع

6

و دصرد 5 / 2 یلیم کاخ هب سم تافلوس عرنم زا سم مرگولیک رد مرگ

نادلگ لک .دش هفاضا حطس رد اه

5 ییلیم موریک ایب مرگویلیک رد مریگ

نایمز لویط رد .دندیش نوییسابوکنا هایم یی تدم هب و دندش هدولآ هنومن نویسابوکنا هعرزم تیفرر دح رد لیرتسا رطقم بآ اب کاخ یاه

ادییهگن ( تییشدلگ مییقر زا گیینرلگ یاهرذییب .دییش یر

Carthamus

tinctorius L.

میدس دیرلکوویه اب ینوفعدض زا سپ ) 10

هیس ،دصرد

رد .دییدرگ هدایمآ تشاک یارب و دش هداد وش و تسش رطقم بآ اب راب نادلگ .دش هتشاک گنرلگ رذب جنپ نادلگ ره تدیش ایب هیناخلگ رد ایه

ییانشور 10000 و سکول 10:14 ود تعاس یایمد و ییانشور هر 15

-

28 دودیح رد ریطقم بآ ایب هینازور و دندش یرادهگن سویسلس هیرد یراییبآ ریطقم بآ ندوزیفا و نادیلگ ره ندرک نزو اب هعرزم تیفرر

هدننک میظنت رامیت .دندش لویلحم ترویص هیب دشر یاه

هیس رد ییشاپ

هلحرم 20 ، 30 و 40 ییلیم یی تظلغ اب زور تیشاک زا سیپ رلاویم

دندش لامعا .

لودج 1 - یگژیو یخرب هدافتسا دروم کاخ ییایمیش و یکیزیف یاه

Table 1- Some physical and chemical characteristics of the used soil یگژیو

Property

فیرعت/رادقم Amount/difinition تفاب سلاک

Soil textural class

ینش یسر مول Sandy clay loam هتیدیسا

pH 7.6

یلباق ت تیاده یکیرتکلا هراصع عارشا یسد(

سنمیز رب )رتم

1)

EC (ds.m- 2.15

یلآ هدام

Organic matter 1.3

نهآ لباق یریگ هراصع ا یپ یت یداب

یلیم(

مرگ )مرگولیکرد

1) (mg.kg-

Fe extractable

DTPA 5.1

یور لباق یریگ هراصع ا یپ یت یداب

یلیم(

1) n (mg.kg-

Z

DTPA extractable 1.3

لباق سم یریگ هراصع ا یپ یت یداب

یلیم(

1) (mg.kg-

Cu

DTPA extractable 0.6

زنگنم لباق یریگ هراصع ا یپ یت یداب

یلیم(

)

1) n (mg.kg-

M

DTPA extractable 3

(4)

60 مادنا و دندش تشادرب هقوط لحم زا ناهایگ تشاک زا سپ زور

ه یامد اب نوآ رد و دندش هتسش رطقم بآ اب ییاو 65

سویسلس هیرد

،موریک تیظلغ .دندیش باییسآ و دندش شخ تباث نزو هب ندیسر ات ایب یشخ رتسکاخ شور هب ییاوه مادنا رد زنگنم و سم ،یور ،نهآ ( لدم یمتا بذی هاگتسد اب و لامرن ود یردیرلک دیسا

Shimadzu

AA-670

هزادنا ) .دش یریگ

هداد مرن اب اه یرایمآ رازفا

SAS 9.4

هیسیاقم و لییلحت و هییزجت

لامتحا حطس رد نکناد نومزآ زا هدافتسا اب اهرامیت نیگنایم 5

دیصرد

.تفرگ ماجنا یتسیز عمجت بیرض هرساحم یارب (1

هطبار زا )BAC

1 هدافتیسا

بذی صخاش .دش (2

رد یشخ هدایم بیریض برضلصاح زا زین )UI

اوه مادنا رد رصنع تظلغ یلیم( یی

دیمآ تیسد هیب )مرگویلیک رد مریگ

هطبار(

2 رثکادیح هیب هایگ شخ نزو میسقت زا شخ هدام بیرض .)

هطبار( دیدرگ هرساحم شیامزآ رد هدمآ تسد هب شخ نزو 3

) ( 34 ).

( 1 )

( 2 )

( 3 )

یاتن ثحب و ج

ییاوه مادنا کشخ نزو هدیننک میظنت ،تناتکفروس حوطس یرامآ رظن زا ریثا و دیشر یایه

یینعم رثا ییاوه مادنا شخ نزو رب دصرد ی حطس رد اهنآ لباقتم لودی( دنراد راد 2

یگدویلآ نودیب دهایش رامیت ی شیامزآ نیا رد .)

( نآ شخ نزو هب هیوت اب هک تشاد دویو مورک 3

/ 6 یلگ رد مرگ )ناد

ییلک روط هب .تسا هدش شخ نزو دشر شهاک اعاب مورک یگدولآ یریذیپروفن شیازفا اب لااب یویتاگنورتکلا تلع هب هدولآ کاخ رد مورک مادنا بیرخت اعاب ءاشغ ییم دییسا یئلکون و نیئتورپ ،یلولس یاه

-

یم هایگ رد مورک تارثا رگید زا .دوش داویم تیادیه شهایک هیب ناویت

یاوتحم ،یدیلوت هرایشا قریعت تعریس و یزتنسوتف تیلاعف ،لیفورلک

( دراد لایرند هب ار هایگ دشر شهاک هک درک 22

یایهرامیت رد هیچرگ .)

ینعم رثا تناتکفروس دشر هدننک میظنت نودب مادنا شخ نزو رب یراد

هدیننک مییظنت و تناتکفرویس ماوت هدافتسا اما درادن ییاوه دیشر یایه

یم درکلمع تیعضو دورهب اعاب وش

حطس زا هدافتسا هک تروص نیدب د

1- Biological Accumulation Coefficient

2- Uptake Index

5 یلیم ایب هاریمه یایهرامیت یمایمت رد تناتکفرویس مرگولیک رب لوم

هدننک میظنت هیب مادیک ریه دهایش هیب ترسن ار شخ نزو دشر یاه

ینعم تروص لودی( داد شیازفا یراد

3 تناتکفرویس تاشرازگ قرط .)

نییوت 80 تیسا هتیشادن هیجنوی و ترر هایگ رب تیمس رثا (

3 و 7 ) زا .

نییوت تارثا 80

یم دشر شیازفا بیوم هک یم دوش

شیازیفا هیب ناوت

و هیشیر یریذیپروفن شیازیفا ایی و نارادنایزیر یارب نبرک یسرتسد ( دریک هرایشا کاخ زا ییاذغ رصانع رتشیب بذی 13

تاریثا زا ییکی .)

نومروه لداعت نتخیر مه هب نیگنس تازلف یگدولآ ،تسا یهایگ یاه

ت ندرک هفاضا سپ هدننک میظن

یم یعونصم روط هب یهایگ یاه دیناوت

قرط .دشاب نیگنس تازلف یفنم تارثا زا یریگولی یارب یبوخ راکهار هدننک میظنت ندرک هفاضا زین تادهاشم ار هایگ دشر شیازفا دشر یاه

گرب هب طوبرم درکلمع شیازفا نیرتشیب .دندش بیوم یلرریی یشاپ

شیازفا اعاب هک تسا دیسا 86

/ 3 ب ترسن شخ نزو نیگنایم یربار

شیازیفا نویچمه ییتارثا اب دیسا یلرریی .تسا هدش دهاش هب لیک

اوتحم ی ئتورپ ی ن

، اوتحم ی ن لک ی

،نژورت نومآ بذی ،موی لاعف ی ت تارتین

در ا زاتک یگدویلآ رد هاییگ دیشر شیازیفا اعاب تابروکسآ وردیه ید و

یم مورک دوش ( 19 ) هفایضا ،تیسا صخیشم لودیی رد هیک روطنامه .

هدریکن دایجیا یشخ نزو رد ییشیازفا ییاهنت هب تناتکفروس ندرک لایس رد ناراکمه و ولنگآ شرازگ رد .تسا 2016

نییویت زیین 80

هیب

هب و هایگ رد تیمس لامعا هب رجنم هشیر یریذپروفن شیازفا اب ییاهنت یم هایگ دشر رب یفنم رثا نآ لارند ( دوش

3 یم اما ؛) ماوت هدافتسا اب ناوت

اتکفروس هدننک میظنت و تن بیسانم هایگ دشر یارب ار طیارش دشر یاه

.درک ییاوه مادنا مورک بذج و تظلغ لودیی( سنایراو هیزجت جیاتن هب هیوت اب 2

مییظنت ،تناتکفرویس )

هدننک یینعم رثا دصرد ی حطس رد اهنآ لباقتم رثا و دشر یاه ریب راد

نایلیصا شرازگ قرط .دنراد هایگ رد مورک بذی و تظلغ نارایکمه و

( 7 ییلیم رایهچ حطیس ایت تناتکفرویس حوطس ندرک هفاضا ) ریب لویم

هیشیر و ییاوه مادنا رد برس بذی و تظلغ شیازفا بیوم مرگولیک ایعاب تناتکفرویس حوطیس ندریک هفایضا زین رضاح شهوژپ رد .دش ینعم شیازفا لودی( دش مورک بذی و تظلغ راد

4 ندریک هفاضا اب .)

یلیم جنپ حطس یک رد لوم

نییایپ حطس هب ترسن تناتکفروس مرگول ریت

ینعم شیازفا نآ شیازیفا اعاب اما دشن هدهاشم مورک تظلغ رد یراد

ینعم هفایضا زا لیصاح نزو شیازیفا تیلع هب هک دش مورک بذی راد

ندرک 5 یلیم لودیی( تیسا تناتکفرویس مرگولیک رب لوم 3

هفایضا .)

هدننک میظنت ندرک ینعم شیازفا اعاب دشر یاه

راد و تظلغ نیگنایم

هدیننک میظنت نیب زا .دندش ییاوه مادنا مورک بذی گریب دیشر یایه

بییترت هب ار مورک بذی و تظلغ نیگنایم دیسا یتسا لودنیا یشاپ 5 / 1 و 6 / 7 ( ناراکمه و قیفش .درک ربارب 33

هیک دیندرک شرازیگ زین )

(5)

گرب هدننک میظنت یخرب یشاپ دییسا یلییسلاس نویچمه دیشر یایه

یازفا اعاب زیین نادرگبایتفآ هاییگ رد .دیش ییاوه مادنا برس بذی ش گرب

نیگنیس زیلف تظلغ هایگ دشر شیازفا رب هولاع نینیکوتیس یشاپ ینعم روط هب ار ییاوه مادنا ( داد شیازفا یراد

37 .)

لودج 2 - هدنننک میظنت ،تناتکفروس رثا سنایراو هیزجت جیاتن رب اهنآ لباقتم رثا و دشر یاه

تایصوصخ یخرب هزادنا

هدش یریگ

Table 2- Results of ANOVA of effect of surfactant, plant growth regulators and interactions on some measured parameters

تارییغت عبانم Source of

changes

تناتکفروس Surfactant

هدننک میظنت دشر یاه

Growth regulators

هدننک میظنت *تناتکفروس یاه

دشر

Surfactant* Growth regulators

اطخ Error

یدازآ هجرد Degree of freedom

2 3 6

24

شخ نزو Dry matter

45.3** 10.9^** 6.43^** 0.301

مورک تظلغ Cr concentration

180** 85.4^** 70.8^** 11.5

مورک بذی Cr uptake

22475** 5347^** 3108^** 265

نهآ تظلغ Fe concentration

17284348** 1049134^** 850020^** 179612

یتسیز عمجت بیرض Biological accumulation

coefficient

7.21** 3.42^** 2.83^**

0.459

تاعبرم نیگنایم Mean squars

مورک بذی صخاش Cr uptake index

493** 117^** 68.2^** 5.82

نهآ بذی

Fe uptake 57138 11816020^** 4010539 2072669

زنگنم تظلغ Mn concentration

856* 689^* 849^** 170

زنگنم بذی Mn uptake

127634** 57820^** 32304^** 2155

سم تظلغ Cu concentration

3489** 500^* 948^** 144

سم بذی Cu uptake

7426** 6427^** 1911 865

یور تظلغ Zn concentration

18465** 347 639 288

یور بذی Zn uptake

8917** 9359^** 3163^* 1069

حطس رد رادانعم**

1 ،دصرد حطس رد رادانعم*

5 دصرد

Significant at 5%

Significant at 1%, *

**

لودج 3 - هدننک میظنت و تناتکفروس حوطس رثا یاه

)نادلگ رد مرگ( ییاوه مادنا کشخ نزو رب دشر

1) plant growth regulators on shoot dry weight (g.pot-

Influence of surfactant levels and -

Table 3

تناتکفروس یلیم(

)مرگولیک رد لوم

1) Surfactant (mmol.kg-

دهاش Control

دیسا کیلربیج Gibberellic acid

دیسا کیتسا لودنیا Indole acetic acid

نیروپونیمآ لیزنب Benzyl amino purine

نیگنایم Mean

0 0.717cd 0.750cd 0.883cd 0.883cd 0.808C

2.5 0.550d 1.88c 1.35cd 1.42cd 1.30B

5 0.557d 6.28a 6.53a 4.18b 4.39A

نیگنایم

Mean 0.611C 2.97A 2.92A 2.16B

ینعم نکناد نومزآ رد یرامآ رظن زا دنتسه یهباشم فورح یاراد هک یدادعا ویدر و نوتس ره رد .دنتسین راد

Means followed by the same letter are not significantly different by Duncan,s multiple range test.

(6)

دج لو 4 - ظنت و تناتکفروس حوطس رثا ی

م هدننک اه ی م( تظلغ رب دشر یل

ی مرگ ک رد ی مرگول م( مورک بذج و ) ی

مرگورک اوه مادنا )نادلگ رد یی

Table 4- Influence of surfactant levels and plant growth regulators on shoot’s Chromium concentration (mg.kg^-1) and uptake (µg.pot^-1)

رد لوم )مرگولیک

دیسا کیلربیج Gibberellic

acid

نیروپونیمآ لیزنب Benzyl amino

purine

ایم نیگن

Mean مورک تظلغ

یلیم(

گولیک رد مرگ )مر

Cr concentration (mg.kg^-1)

0 9.9c 14.2bc 20.6ab 9.5c 13.6B

2.5 20.9ab 20.5ab 18.9ab 24.1a 21.1A

5 9.4c 19.6ab 21.6a 24.9a 18.8A

نیگنایم

Mean 13.4B 18.1A 20.3A 19.5A

0 7.33c 10.6c 17.4c 8.17c 10.9C

رک بذی مو

نادلگ رد مرگورکیم(

)

Cr uptake (µg.pot^-1)

2.5 12.0c 37.6c 25.5c 33.5c 27.2B

5 5.17c 122ab 143a 100b 96.2A

نیگنایم

Mean 8.1B 56.9A 61.9A 47.3A

( یتسیز عمجت بیرض ( بذج صخاش و )BAC

مورک )UI

هدننک میظنت ،تناتکفروس سنایراو هیزجت جیاتن قرط و دیشر یاه

صخاش و یتسیز عمجت بیرض رب دصرد ی حطس رد اهنآ لباقتم رثا ورک بذی ینعم رثا م لودی( دنراد راد

2 لودیی قباطم .) 5

هیب بییترت

حطس ندرک هفاضا 5

/ 2 و 5 یلیم ایعاب تناتکفرویس مرگولیک رب لوم

ینعم شیازفا بیترت هب راد

55 و 39 عیمجت بیریض نیگنایم یدصرد

هدیننک مییظنت ندرک هفاضا اب نینچمه .تسا هدش یتسیز دیشر یایه

نیگناییم هیب ترسن یتسیز عمجت بیرض یینعم شیازیفا دهایش

یراد

گرب .تسا هدش هدهاشم دییسا یتسا لودنیا دشر هدننک میظنت یشاپ

یلیم جنپ یکاخ دربراک و نیرتیشیب اعاب مرگولیک رد تناتکفروس لوم

هیب طوبرم بذی صخاش نیرتمک و دندش هایگ رد مورک بذی صخاش گرب نودب هایگ یلیم جنپ یکاخ دربراک و دشر هدننک میطنت یشاپ

ویم ل

زیلف فذیح لییسناتپ هدینهد نایشن بذیی صخاش .تسا تناتکفروس لودی هب هیوت اب تسا کاخ زا نیگنس 5

هدیننک مییظنت و دیشر یایه

یینعم شیازفا اعاب تناتکفروس حوطس بذیی صخایش نیگناییم راد

زیین ییسارع ایح و یحلص .تسا هدش دهاش نیگنایم هب ترسن مورک رت هب یور و برس یگدولآ رد دندرک شرازگ نلییتا ید زا هدافتسا بیت

( دیسا یتسا اتنپ نیمآ یرت ایعاب هدیش تیسوومک دویک و )DTPA

ییم ازیلک و نادرگبایتفآ ناهایگ رد نیگنس زلف بذی صخاش شیازفا دوش ( 34 .)

لودج 5 - ظنت و تناتکفروس حوطس رثا ی

م هدننک اه ی رض رب دشر ی

ب ز عمجت ی تس ی مورک بذج صخاش و

Table 5- Influence of surfactant levels and plant growth regulators on Chromium’s biological accumulation coefficient and uptake index

acid

نیمآ لیزنب نیروپو

Benzyl amino purine

نیگنایم Mean تسیز عمجت بیرض

ی

Biological accumulation

coefficient

0 2.00c 2.85bc 4.11ab 1.89c 2.71B

2.5 4.18ab 4.10ab 3.78ab 4.82a 4.22A

5 1.88c 3.91ab 4.31a 4.97a 3.77A

نیگنایم

Mean 2.69B 3.62A 4.07A 3.90A

بذی صخاش Uptake index

0 1.09c 1.57c 2.58c 1.21c 1.61C

2.5 1.77c 5.57c 3.78c 4.97c 4.02B

5 0.77c 18.1ab 21.2a 14.80b 13.71A

نیگنایم

Mean 1.21B 8.43A 9.18A 7.00A

(7)

ییاوه مادنا نهآ بذج و تظلغ کاخ تارطخ زا یکی لاقتنا و بذی رد تلاخد مورک هب هدولآ یاه

تیسا یور و سیم ،رفیسف ،زینگنم نیهآ لثم یرورض ییاذغ رصانع ( 26 ) لودی قرط . 2

تکفروس نیهآ تیظلغ رب دصرد ی حطس رد تنا

م ییاوه مادنا ؤ

ینعم ریثات اما تسا رث ییاویه مادینا نهآ بذی رب یراد

ینعم شهاک اعاب تناتکفروس زا هدافتسا .تشادن مادنا نهآ تظلغ راد

( ناراکمه و نایلیصا .دش ییاوه 7

ندریک هفایضا دیندرک شرازگ زین )

ینعم رثا تناتکفروس ا مادکچیه بذی رب یراد

فریصم میک ریصانع ز

هیوت اب .دش رصانع نیا شهاک اعاب اهرامیت یخرب رد یتح و تشادن لودی هب 4 نیکمم و هدیش موریک تیظلغ شیازفا اعاب تناتکفروس

نیهآ تظلغ شهاک اعاب و هدرک تلاخد نهآ لاقتنا و بذی رد تسا لودی( دوش ییاوه مادنا رد 6

هدننک میظنت .) ینعم رثا دشر یاه

ریب راد

و تظلغ مادنا نهآ بذی لودی( دنراد ییاوه

2 ظنت هس ره .) هدننک می

ینعم شیازفا اعاب هدافتسا دروم دشر مادینا نیهآ بذیی و تظلغ راد

شیازیفا ایعاب نیرویپ وینیمآ لیزنب لاثم ناونع هب .دندش ییاوه 60

دهایش نیگناییم هیب ترسن ییاوه مادنا نهآ تظلغ نیگنایم یدصرد لودی( تسا هدش 6

ی نیرتشیب .) رایمیت هب طوبرم نهآ بذ

5 / 2 ییلیم

گرب هارمه هب تناتکفروس مرگولیک رب لوم تیسا دیسا یلرریی یشاپ

رامیت ار نهآ بذی نیرتمک و 5

ییلیم تناتکفرویس مرگویلیک رد لویم

گرب نودب .تیسا هداد صایصتخا دویخ هیب ار دشر هدننک میطنت یشاپ

هدننک میظنت تسا نکمم شهایک ءویس ریثا دینناوتب دشر یاه

تیظلغ

.دنهد شهاک ار تناتکفروس زا هدافتسا رثا رد فرصم مک رصانع ییاوه مادنا زنگنم بذج و تظلغ

لودی قباطم 2

هدننک میظنت و تناتکفروس حطیس رد دیشر یایه

د ی حطس رد اهنآ لباقتم رثا و دصرد جنپ مادنا زنگنم تظلغ رب دصر

ریثأت ییاوه هیب طوبرم زنگنم تظلغ نیرتشیب .دنتسه راذگ

رایمیت 5 / 2

یلیم گرب اب تناتکفروس مرگولیک رد لوم .تیسا دییسا یلرریی یشاپ

هب گرب یلک روط شیازیفا ایعاب دییسا ییلرریی یشاپ

44 یدیصرد

یم دهاش هب ترسن ییاوه مادنا زنگنم تظلغ نیگنایم .دوش

لودی قرط 7

زا هدافتسا 5

/ 2 یلیم تناتکفرویس مرگویلیک رد لوم

تظلغ نیگنایم شیازفا اعاب یم زنگنم

تیظلغ اما دوش 5

ییلیم لویم

ینعم شهاک بیوم و دراد ییاوه مادنا زنگنم تظلغ رب ءوس رثا نآ راد

19 ییم دهاش نیگنایم هب ترسن زنگنم تظلغ نیگنایم یدصرد .دویش

هدننک میظنت ،تناتکفروس سنایراو هیزجت لودی قباطم رثا و دشر یاه

زنگنم بذی رب دصرد ی حطس رد اهنآ لباقتم لودی( دنراد رثا

2 اب .)

ییم شیازیفا زین زنگنم بذی هدافتسا دروم تناتکفروس حطس شیازفا حطس رد شیازفا ،دبای 5

یلیم ریثا رد تیسا نیکمم تناتکفرویس لوم

نیگناییم نویچ دشاب تناتکفروس هدافتسا زا یشان شخ نزو شیازفا مییطنت زا هدافتیسا .تیسا هیتفای شهایک حطیس نیا رد زنگنم تظلغ هدننک هدش زنگنم بذی نیگنایم شیازفا اعاب دشر یاه نیرتشیب و دنا

شیازیفا بییوم هک تسا دیسا یلرریی زا هدافتسا هب طوبرم شیازفا 7 / 4 لودیی قیرط .تیسا هدیش دهاش نیگنایم هب ترسن یربارب 7

رد

شیازفا اعاب اهنت هن یلرریی زا هدافتسا تناتکفروس نودب یاهرامیت .داد شهاک ار نآ هکلب دشن زنگنم بذی

لودج 6 - و تناتکفروس حوطس رثا هدننک میظنت

دشر یاه یلیم( تظلغ رب ییاوه مادنا )نادلگ رد مرگورکیم( نهآ بذج و )مرگولیک رد مرگ

Table 6- Influence of surfactant levels and plant growth regulators on shoot’s Iron concentration (mg.kg^-1) and uptake (µg.pot^-1)

acid

purine

نیگنایم Mean یلیم( نهآ تظلغ

مرگ

)مرگولیک رد Fe concentration

(mg.kg^-1)

0 2062cd 2702bc 3171b 3961a 2974A

2.5 1574de 2552bc 1660d 1606de 1848B

5 395f 456f 532f 918ef 575C

نیگنایم

Mean 1344B 1903A 1788A 2161A

مرگورکیم( نهآ بذی )نادلگ رد Fe uptake (µg.pot^-1)

0 1465b-d 2002b-d 2710a-d 3532a-c 2427A

2.5 827cd 5027a 1944b-d 2253b-d 2513A

5 200d 2870a-d 3391a-c 3793ab 2564A

نیگنایم

Mean 831B 3300A 2682A 3193A

(8)

اما گرب یاراد یاهرامیت رد یتسا لودنیا و دیسا یلرریی یشاپ

5 / 2 و 5 یلیم یینعم شیازیفا ایعاب بییترت هیب تناتکفرویس لوم راد

هدافتسا شیامزآ نیا رد .دنا هدش ییاوه مادنا رد زنگنم بذی و تظلغ هدننک میظنت هارمه هب تناتکفروس زا ییلرریی ایصوصخ( دیشر یایه

ی و تظلغ شیازفا رد )دیسا یم زنگنم بذ

.دنک لمع رتاراک دناوت

ییاوه مادنا سم بذج و تظلغ لودی قباطم 2

مییظنت و تناتکفرویس لیباقتم رثا و تناتکفروس

هدننک هدننک میظنت و دصرد ی حطس رد دشر یاه حطس رد دشر یاه

ت سیم تیظلغ رب دصرد جنپ أ

حوطیس زا هدافتیسا .دیناراذگریث 5

/ 2 و 5

یلیم کفروس مرگولیک رب لوم هدیننک مییظنت نودیب یایهرامیت رد تنات

ینعم شیازفا اعاب دشر هیب تریسن ییاویه مادینا رد سیم تظلغ راد

لودی( تسا هدش دهاش 8

نایشن سیم بذیی سنایراو هیزجت جیاتن .)

هدننک میظنت و تناتکفروس داد یینعم ریثا دشر یاه

یی حطیس رد راد

یروط هب .دراد سم بذی رب دصرد تناتکفرویس ندریک هفایضا هیک

و

هدننک میظنت ینعم شیازفا بیوم دشر یاه

هدیش سیم بذیی راد دینا

لودی(

2 گرب .) ینعم شیازفا اعاب نیروپونیمآ لیزنب اب هایگ یشاپ راد

بذیی نیرتیشیب هک تروص نیا هب ،تسا هدش ییاوه مادنا سم بذی رامیت هب طوبرم ییاوه مادنا سم 5

یلیم تناتکفرویس مرگولیک رب لوم

گرب هارمه هب اپ

بذیی دهایش هب ترسن و تسا نیروپونیمآ لیزنب یش

ار سم 1.29 لودی( تسا هداد شیازفا ربارب 8

.)

لودج 7 - هدننک میظنت و تناتکفروس حوطس رثا دشر یاه

یلیم( تظلغ رب ییاوه مادنا )نادلگ رد مرگورکیم( زنگنم بذج و )مرگولیک رد مرگ

Table 7- Influence of surfactant levels and plant growth regulators on shoot’s Manganese concentration (mg.kg^-1) and uptake (µg.pot^-1)

لوم

)مرگولیک رد Surfactant

1) (mmol.kg-

acid

purine

نیگنایم Mean

غ یلیم( زنگنم تظل مرگ

)مرگولیک رد Mn concentration

(mg.kg^-1)

0 74.3ab 48.7b-d 58.3b-d 69.6ab 62.7A

2.5 63.5bc 91.4a 69.2ab 41.9cd 66.5A

5 41.2cd 69.9ab 55.9b-d 34.4d 50.3B

نیگنایم

Mean 48.6AB 70.0A 61.2AB 48.6B

ورکیم( زنگنم بذی گ

مر

)نادلگ رد Mn uptake

(µg.pot^-1)

0 51.9cd 36.0d 47.3d 58.5cd 48.4C

2.5 35.0d 170b 93.7b-d 57.6cd 89.2B

5 25.5d 437a 370a 142bc 244A

نیگنایم

Mean 37.5C 214A 170A 86.0B

کناد نومزآ رد یرامآ رظن زا دنتسه یهباشم فورح یاراد هک یدادعا ویدر و نوتس ره رد ینعم ن

.دنتسین راد

لودج 8 - هدننک میظنت و تناتکفروس حوطس رثا دشر یاه

یلیم( تظلغ رب ییاوه مادنا )نادلگ رد مرگورکیم( سم بذج و )مرگولیک رد مرگ

Table 8- Influence of surfactant levels and plant growth regulators on shoot’s Copper concentration (mg.kg^-1) and uptake (µg.pot^-1)

acid

لیزنب نیروپونیمآ

Benzyl amino purine

نیگنایم Mean یلیم( سم تظلغ

مرگ

)مرگولیک رد Cu concentration

(mg.kg^-1)

0 32.6b 31.9b 62.6a 69.1a 49.1B

2.5 60.2a 65.4a 63.1a 62.3a 62.8A

5 55.6a 14.3b 12.0b 33.4b 28.9C

نیگنایم

Mean 49.5AB 37.2B 45.9ab 55.0A

( سم بذی مرگورکیم

)نادلگ رد Cu uptake

(µg.pot^-1)

0 26.5cd 23.6d 53.4b-d 58.0b-d 40.4B

2.5 34.8b-d 125a 85.3a-d 88.1a-c 83.3A

5 32.0b-d 90.9ab 78.6a-d 133a 83.6A

نیگنایم

Mean 31.1B 79.8A 72.4A 93.1A

رظن زا دنتسه یهباشم فورح یاراد هک یدادعا ویدر و نوتس ره رد ینعم نکناد نومزآ رد یرامآ

.دنتسین راد