رود ،نا ا ، ز ر!" ،
٢ ن$% ، ١٣٩١
،
)* زا ١ ٣
% ١٢ ١٥٣
ﺎﭘ ﻳ ﺯ ﺶ ﻳ ﺘﺴ ﻲ ﻻﺁ ﻳ ﺪﻨ ﻩ ﻫ ﺎ ﻱ ﺍﻮﻫ ) ﻭ ﻥﺯﺍ ﺩ
ﻱ ﺴﮐﺍ ﻴ ﺪ ﻧ ﻴ ﻥﮊﻭﺮﺘ (
ﺯﺍ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺎﺑ ﮓﻨﺴﻠﮔ
Lecanora muralis
ﻧﺎﺧ ﺎﺿﺭﺪﻤﺤﻣ
۱ﻲ
، ﻈﻋﺍﻭ ﺯﺎﻨﻬﻣ ﻲ
۲*
، ﺩﺎﻨﻗ ﻡﺎﻬﻟﺍ
۲ﻱ ﻭ ﺪﺳﺍ
۲ﻱﺪﺒﻋ
ﻣﻼﺳﺍﺩﺍﺯﺁ ﻩﺎﮕﺸﻧﺍﺩ ،ﺖﺷﺍﺪﻬﺑ ﻩﺪﮑﺸﻧﺍﺩ ﺭﺎﻳﺩﺎﺘﺳﺍ۱
ﻲ
، ﮑﺷﺰﭘ ﺪﺣﺍﻭ ﻲ
ﻥﺍﺮﻬﺗ ﻥﺍﺮﻳﺍ ،
ﺖﺴﻳﺯ ﻂﻴﺤﻣ ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ ﺪﺷﺭﺍ ﺱﺎﻨﺷﺭﺎﻛ۲
، ﻧﺍﺩ ﻲﻣﻼﺳﺍ ﺩﺍﺯﺁ ﻩﺎﮕﺸ
، ﺪﺣﺍﻭ ﮑﺷﺰﭘ ﻲ ﻥﺍﺮﻬﺗ ﻥﺍﺮﻳﺍ ،
) :ﺖﻓﺎﻳﺭﺩ ﺦﻳﺭﺎﺗ ۳۰
/ ۱ / ۱۳۹۰ ، :ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳﺭﺎﺗ ۱۱
/ ۴ / ۱۳۹۱ (
ﮑﭼ ﻴ ﻩﺪ
ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺎﻫ ﻋﻮﻧ ﻪﮐ ﻲ ﭘ ﻴ ﮔ ﻩﺮﮑ ﻴ ﻫﺎ ﻲ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﭺﺭﺎﻗ ﻭ ﮏﺒﻠﺟ
، ﺯﺍ ﻞﺒﻗ ﻪﻫﺩ ۱۸۶۰ ﺺﺧﺎﺷ ﻥﺍﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺎﭘﻭﺭﺍ ﺭﺩ ﺯ
ﻳ ﺘﺴ ﻲ ﺨﺸﺗ ﺖﻬﺟ ﻴ
ﮔﺩﻮﻟﺁ ﺺ ﻲ
ﺎﺳﺎﻨﺷ ﺍﻮﻫ ﻲﻳ
ﻩﺪﺷ .ﺪﻧﺍ ﻠﮔ ﮓﻨﺴ ﺎﻫ ﻪﺑ ﻻﺁ ﻳ ﻩﺪﻨ ﺎﻫ ﻱ ﻫ ،ﺍﻮ ﻪﺑ ﺹﻮﺼﺧ ﻱﺩ ﺪﻴﺴﻛﺍ ﻧ ﻴ ﻥﮊﻭﺮﺘ ﻥﺯﺍ ، ، ﺭﻮﺋﻮﻠﻓ ﺰﻠﻓ ﻭ ﻫ ﺎ ﻱ ﮕﻨﺳ ﻴ ﻦ ﺳﺎﺴﺣ ﻴ ،ﻩﺩﺍﺩ ﻥﺎﺸﻧ ﺖ
ﻦﻳﺍﺮﺑﺎﻨﺑ ﺑ ﻪ ﻥﺍﻮﻨﻋ ﻳ ﮑ ﻲ ﺯﺍ ﺯ ﻳ ﺖﺴ ﺎﻫﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﻱ ﮔﺩﻮﻟﺁ ﻲ ﻣ ﺍﻮﻫ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺭﺍﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ ﺩﺭﻮ .ﺪﻧﺍ
ﺭﺩ ﺍﻳ ﺳﺭﺮﺑ ،ﺶﻫﻭﮋﭘ ﻦ ﻲ
ﻐﺗ ﻴﻴ ﻣ ﺕﺍﺮ ﻴ ﻓﻭﺮﻠﮐ ﻥﺍﺰ ﻴ
ﻞ
ﮓﻨﺴﻠﮔ Lecanora muralis ﻥﺍﻮﻨﻋ ﻪﺑ
ﻳ ﮑ ﻲ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺯﺍ ﺎﻫ
ﻱ ﺭﻮﻠﻓ ﺒﻃ ﻴ ﻌ ﻲ ﺍ ﻳ ﻥﺍﺮ ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ ﺱﺎﻤﺗ ﺭﺩ ﺎﻫ
ﻱ ﺯﺎﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺎﻫ
ﻱ O3
ﻭ NO2
ﺎﭘ ﺭﺩ ﻳ ﻻﺁ ﺶ ﻳ ﻩﺪﻨ ﺎﻫ ﻱ ﺍﻮﻫ ﻪﺟﻮﺗ ﺩﺭﻮﻣ .ﺖﺳﺍ ﻩﺩﻮﺑ
ﻝﻭﺍ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺭﺩ ﻡﺎﺠﻧﺍ
ﺍ ﻳ ﻦ ﻘﺤﺗ ﻴ ﻖ
، ﮓﻨﺴﻠﮔ Lecanora muralis ﻥﻭﺭﺩ
ﻪﺴﻴﻛ ﺎﻫ ﻱ
ﻭ ﺹﻮﺼﺨﻣ ﺱﺎﻤﺗ ﺭﺩ
ﺎﺑ ﺯﺎﮔ O3
ﺖﻈﻠﻏ ﺭﺩ ﺎﻫ ﻱ ۳۰ ، ۱۰۰ ﻭ ۲۰۰ ﻭppb ﺯﺎﮔ NO2
ﺖﻈﻠﻏ ﺭﺩ ﺎﻫ
ﻱ ۶۰ ، ١۰۰ ﻭ ۲۰۰ ﻗppb ﻩﺪﺷ ﻩﺩﺍﺩ ﺭﺍﺮ
ﻭ ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻴ ﺐ ﺯﺍ ﺪﻌﺑ ﻳ ﻭ ﮏ ﺎﻣﺯﺁ ﻪﺑ ﺱﺎﻤﺗ ﺖﻋﺎﺳ ﻪﺳ ﻳ
ﻓﻭﺮﻠﮐ ﻭ ﻞﻘﺘﻨﻣ ﻩﺎﮕﺸ ﻴ
ﻥﺁ ﻞ ﺎﻫ ﻓﻭﺮﻠﮐ) ﻴ ﻞ
، a ،b a + b ﺖﺒﺴﻧ ﻭ OD435/ OD415 (
ﺮﻃ ﺯﺍ ﻳ ﻪﻃﻮﻏ ﻖ ﻦﺘﺧﺎﺳ ﺭﻭ ۲٠
ﻣ ﻴ ﻠ ﻲ ﺭﺩ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺺﻟﺎﺧ ﻥﺯﻭ ﺯﺍ ﻡﺮﮔ ١۰ml
ﻝﻮﻠﺤﻣ ﺝﺍﺮﺨﺘﺳﺍDMSO
ﺩﺮﮔ ﻳ ﺪ . ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺭﺩ ﺎﻫ ﻱ ﺭﺩ ﺽﺮﻌﻣ
ﺎﺑ ﺱﺎﻤﺗ O3
ﺮﺨﺗ ﻳ ﺐ ﻓﻭﺮﻠﮐ ﻴ ﻞ ﮕﺘﺴﺒﻤﻫb ﻲ ﺖﺒﺜﻣ ) P<0.05 ﺩﺍﺩ ﻥﺎﺸﻧ (
ﻭ ﺮﺨﺗ ﻳ ﻓﻭﺮﻠﮐ ﺐ ﻴ ﺎﺑ ﺱﺎﻤﺗ ﺭﺩ ﻞ NO2
ﺍﺭﺍﺩ ﻱ ﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻲ ﻔﻨﻣ ﻲ ﺭﺩ
ﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ ﻲ
ﺭﺍﺩ ﻱ ) P>0.05 ﻩﺪﻫﺎﺸﻣ(
ﺩﺮﮔ ﻳ ﺪ . ﺩ ﺕﺭﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﻳ
ﺮﮕ ﮓﻨﺴﻠﮔ Lecanora muralis ﻻﺁ ﻪﺑ
ﻳ ﻟﺎﺣ ﺭﺩ ،ﻩﺩﻮﺑ ﺱﺎﺴﺣ ﻥﺯﺍ ﻩﺪﻨ ﻲ
ﻪﮐ
ﻻﺁ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻳ
ﺩ ﻩﺪﻨ ﻱ ﺴﮐﺍ ﻴ ﺪ ﻧﻴ ﻣ ﻡﻭﺎﻘﻣ ﻥﮊﻭﺮﺘ ﻲ
.ﺪﺷﺎﺑ ﺎﺘﻧ ﻳ ﺍ ﺞ ﻳ ﻦ ﺶﻫﻭﮋﭘ ﻥﺎﺸﻧ ﺩﺍﺩ ﻪﮐ ﻣ ﻲ ﺯﺍ ﻥﺍﻮﺗ ﮓﻨﺴﻠﮔ Lecanora muralis ﻪﺑ
ﻥﺍﻮﻨﻋ
ﻳ ﺺﺧﺎﺷ ﮏ ﺯ
ﻳ ﺘﺴ ﻲ ﺎﭘ ﺭﺩ ﻳ ﻻﺁ ﺶ ﻳ ﻩﺪﻨ ﺎﻫ ﻱ ﻥﺯﺍ ﺩ ﻭ ﻱ ﺴﮐﺍ ﻴ ﺪ ﻧﻴ ﻥﮊﻭﺮﺘ ﺍﻮﻫ ﺭﺩ ﻱ ﻓ ﻀ ﺎﻫﺎ ﻱ ﺮﻬﺷ ﻱ ﺩﻮﻤﻧ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ .
ﻱﺎﻫ ﻩﮊﺍﻭ ﻠﮐ
ﻴ ﺪ ﻱ ﻲﺘﺴﻳﺯ ﺺﺧﺎﺷ: ،
،ﮓﻨﺴﻠﮔ ،ﻞﻴﻓﻭﺮﻠﻛ
ﺩ ﻱ ﺴﮐﺍ ﻴ ﺪ ﻧﻴ ﻥﮊﻭﺮﺘ ﻥﺯﺍ ،
:ﻝﻮﺌﺴﻣ ﻩﺪﻨﺴﻳﻮﻧ*
:ﻦﻔﻠﺗ ۰۹۱۲۳۷۶۸۷۱۵
:ﺲﻛﺎﻓ ۲۲۶۰۱۰۱۶
E-mail: mahnaz_v1384@yahoo.com
,- ./0 $ز يد و نزا) ا3ه يه
.5ا ... د)$7ا (نژو $
١٥٤
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻌﻤﺟ ﺪﺷﺭ ﻴ
ﻧﺎﺴﻧﺍ ﺖ ﻲ ﻭ ﻱﺭﻭﺎﻨﻓ ﻭ
ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺯﺍ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ
ﺒﻃ ﻴ ﻌ ﻲ
، ﻩﺩﺍﺩ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺍﺭ ﻦﻴﻣﺯ ﻲﺘﺴﻳﺯ ﻩﺪﻤﻋ ﻪﺧﺮﭼ ﺖﺳﺍ
ﻭ
ﻧﻴ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﮔ ﺰ ﻱ
ﺴﺑ ﻴ ﺭﺎ ﻱ ﻌﻤﺟ ﺯﺍ ﻴ ﺎﻫ ﺖ ﻱ ﺘﻧﮊ ﻴ ﮑ ﻲ ﺭﺩ ﺍﺰﺠﻣ
ﻡﻮﺑ ﻥﺎﮔﺯﺎﺳ ﻣﺯ
ﻴ ﺩﻮﺑﺎﻧ ﻦ ﻩﺪﺷ
ﺪﻧﺍ
(Begum et al., 2009) .
ﺴﺑ ﻴ ﺭﺎ ﻱ ﺍ ﺯﺍ ﻳ ﻐﺗ ﻦ ﻴﻴ ﺑﻮﺧ ﻪﺑ ﻭ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ،ﺕﺍﺮ ﻲ
ﺎﺑ
ﻐﺗ ﻴﻴ ﻧﺎﻬﺟ ﺕﺍﺮ ﻲ
ﺍﻮﻫ ﻭ ﺏﺁ ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ ﻩﺪﻴﺠﻨﺳ
. ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ
ﺯ ﺚﻋﺎﺑ ﻳ ﻥﺎ ﺎﻫ ﻱ ﻏ ﻴ ﺖﺸﮔﺮﺑ ﻞﺑﺎﻗ ﺮ ﻪﺑ
ﺯ ﻉﻮﻨﺗ ﻳ ﺘﺴ ﻲ ﻲﻣ ﺰﻴﻧ
ﺪﻧﻮﺷ .(Begum & HariKrishna, 2010)
ﻻﺁ ﺭﺎﺸﺘﻧﺍ ﻳ
ﻩﺪﻨ
ﺎﻫ ﻱ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺯﺍ ﻩﺪﻤﻋ ﺭﻮﻃ ﻪﺑ ﺍﻮﻫ ﻞﻣﺎﮑﺗ ﻭ ﺶﻳﺍﺪﻴﭘ ﻪﺑ ﻁﻮﺑﺮﻣ
ﺴﻧﺍ ﻥﺎ
، ﮐ ﻝﺰﻨﺗ ﻪﺑ ﻴ
ﻔ ﻴ ﺖﺳﺍ ﻩﺪﺷ ﺮﺠﻨﻣ ﺍﻮﻫ ﺖ
) et al., 2011
Freitas
ﻻﺁ .(
ﻳ ﻩﺪﻨ ﺎﻫ ﻱ ﺍﻮﻫ ﻣ ﺍﺭ ﻲ ﻥﺍﻮﺗ ﺵﻭﺭ ﮏﻤﮐ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﻱ
ﻓ ﻴ ﺰ ﻳ ﮑ ﻲ ﺷ ، ﻴ ﻤ ﻴ ﺎ ﻲﻳ ﻭ ﻳ ﺺﺧﺎﺷ ﺎ ﺎﻫ
ﻱ ﺯ ﻳ ﺘﺴ ﻲ ﻩﺯﺍﺪﻧﺍ ﮔ ﻴ ﺮ ﻱ
.ﺩﻮﻤﻧ ،ﻩﺯﻭﺮﻣﺍ ﺎﺘﻧ ﻳ ﺞ ﺶﻫﻭﮋﭘ ﻱﺎﻫ
،ﻩﺪﺷ ﻡﺎﺠﻧﺍ ﺭﺩ ﻢﻫ
ﻂﻴﺤﻣ
ﻫﺎﮕﺸﻳﺎﻣﺯﺁ ﻲ
ﻭ ﺤﻣ ﺭﺩ ﻢﻫ ﻴ
ﻂ ﻌﻴﺒﻃ ﻲ
، ﺍﺭ ﻱﺩﺎﻳﺯ ﺕﺎﻋﻼﻃﺍ
ﻨﻴﻣﺯ ﺭﺩ ﻪ
ﻱ ﻲﻳﺎﻧﺍﻮﺗ ﺺﺧﺎﺷ
ﺎﻫ ﻱ ﺯ ﻳ ﺘﺴ ﻲ ﻥﺍﻮﻨﻋ ﻪﺑ
ﻪﺑ ﮔﺭﺎﮐ ﻴ ﺮ ﻱ ﻥﺁ ﻪﺑ ﺎﻫ ﺎﺟ ﻱ ﺺﺧﺎﺷ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻱﺎﻫ ﺍﻮﻫ
ﻱ ﻂﻴﺤﻣ
.ﺖﺳﺍ ﻩﺩﻮﻤﻧ ﻢﻫﺍﺮﻓ ،ﻲﺘﺴﻳﺯ ﺶﻳﺎﭘ
ﻪﺑ ﻁﻮﺑﺮﻣ ﺕﺎﻋﻼﻃﺍ
ﮐ ﻴ ﻔ ﻴ ﺤﻣ ﺖ ﻴ ﺯ ﻂ ﻳ ﻭ ﺖﺴ ﻳ ﻐﺗ ﺎ ﻴﻴ ﻥﺁ ﺕﺍﺮ ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ﻢﻫﺍﺮﻓ ﺍﺭ
،
ﺎﺟ ﻥﺍﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﮐ ﻳ
ﺰﮕ ﻳ ﻨ ﻲ ﺍﺮﺑ ﻱ ﻻﺁ ﺮﺑ ﺕﺭﺎﻈﻧ ﻳ
ﻩﺪﻨ ﺎﻫ ﻱ
ﺷ ﻴ ﻤ ﻴ ﺎ ﻲﻳ ﻣ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﻲ
ﺩﻮﺷ .
ﺴﺑ ﻴ ﺭﺎ ﻱ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺯﺍ ﻧﻻﻮﻃ ﺕﺪﻣ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﻲ ﺮﻫ ﺭﺩ ، ﺍﺮﺷ
ﻳ ﻂ
ﺤﻣ ﻴ ﻄ ﻲ
، ﻠﺼﻓ ﺮﻫ ﺭﺩ ﻲ
ﺭﺩ ﻭ ﺮﻫ ﺳﻭ ﻩﺩﻭﺪﺤﻣ ﻴ
ﻓﺍﺮﻐﺟ ﻊ ﻴ ﺎ ﻲﻳ
ﺪﺷﺭ ﻩﺩﻮﻤﻧ ﻭ ﻥﺎﮑﻣﺍ ﻻﺁ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺡﻮﻄﺳ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻳ
ﺪﻨ ﻩ ﺎﻫ ﻱ
ﺍﺭ ﺍﻮﻫ ﻣ ﻢﻫﺍﺮﻓ ﻲ ﺎﻤﻧ ﻳ ﺪﻨ . ﺺﺧﺎﺷ ﺯ
ﻳ ﺘﺴ ﻲ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﻥﺩﻮﺑ ﺎﻫ
ﺎﭘ ﺭﺩ ﻳ ﮔﺩﻮﻟﺁ ﺶ ﻲ
ﻪﻫﺩ ﺯﺍ ﺍﻮﻫ ۱۸۶۰
ﺮﺑ ﺭﺩ ﻳ ﻧﺎﺘ ﻴ ﺎﭘﻭﺭﺍ ﻭ ﺎ
ﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳ ﻩﺪﺷ ﺍ ﺖﺳ
) Freitas et al., 2011 Simonson
2007;
( .
ﻋﻮﻧ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﻲ
ﭘ ﻴ ﮔ ﻩﺮﮑ ﻴ ﻫﺎ ﻲ ﺭ ﻥﻭﺪﺑ ﻳ ﮒﺮﺑ ،ﻪﺸ ﻳ
ﻞﮔ ﺎ
ﺖﺳﺍ . ،ﻊﻗﺍﻭ ﺭﺩ ﮓﻨﺴﻠﮔ
ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﺍ ﻱ ﻭ ﮏﺒﻠﺟ ﺯﺍ ﺖﺳﺍ ﭺﺭﺎﻗ
ﮔﺪﻧﺯ ﻪﮐ ﻲ ﮔﺪﻧﺯ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑﺍﻭ ﻡﺍﺪﮐ ﺮﻫ ﻲ
ﺩ ﻳ ﺮﮕ ﻱ ﻩﺩﻮﺑ ﻭ
ﻪﺑ ﺎﭘ ﺖﻬﺟ ،ﻩﺩﺮﺘﺴﮔ ﺕﺭﻮﺻ ﻳ
ﻻﺁ ﺶ ﻳ ﻩﺪﻨ ﺎﻫ ﻲﻳ ﻈﻧ ﻴ ﺮ SO2
،
NO2
، O3
ﺭﻮﺋﻮﻠﻓ ﻭ ﻣ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺍﻮﻫ
ﻲ ﺪﻧﻮﺷ
) Tamara &
Geiser, 2003
.(
ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺯﺍ
ﻪﻠﻤﺟ ﺺﺧﺎﺷ ﻜﻳﮊﻮﻟﻮﻴﺑ ﻱﺎﻫ ﻲ
ﻟﺩ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳﺍ ﻴ
ﺏﺬﺟ ﻞ ﻻﺁ
ﻳ ﻩﺪﻨ ﺎﻫ ﻱ ،ﺮﻔﺴﻤﺗﺍ ﺭﺩ ﺩﻮﺟﻮﻣ
ﺍﺭﺍﺩ ﻱ ﻤﻫﺍ ﻴ ﻭ ﺖ ﻳ ﻩﮋ ﺍ ﻱ ﺭﺩ ﺎﭘ ﻳ ﺶ ﻥﺍﺰﻴﻣ ﻟﺁ ﮔﺩﻮ ﻲ ﺍﻮﻫ
ﻣ ﻲ ﻩﺯﻭﺮﻣﺍ .ﺪﺷﺎﺑ ﻥﺎﮑﻣﺍ
ﺎﭘ ﻳ ﺶ ﺩ ﻱ ﺴﮐﺍ ﻴ ﺪ ﻧﻴ ،ﻥﺯﺍ ،ﻥﮊﻭﺮﺘ
ﺩ ﻱ ﺴﮐﺍ ﻴ
،ﺩﺮﮔﻮﮔﺪ ﺕﺍﺭﺫ ﻭ ﺩﻭﺩ
ﺍﺭﻮﻠﻓ ، ﻳ ،ﺪ ﻫ ﻴ ﻦﺑﺮﮐﻭﺭﺪ
،ﺎﻫ
ﺰﻠﻓ ﻱﺎﻫ ﮕﻨﺳ ﻴ ﺩﺍﺭ ،ﻦ ﻳ ﺋﻮﻠﮐﻮﻧﻮ ﻴ ﻭ ﺎﻫﺪ ﻳ ﺷ ﺩﺍﻮﻣ ﺎ ﻴ
ﻤ ﻴ ﺎ ﻲﻳ
ﺯﺭﻭﺎﺸﮐ ﻱ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺯﺍ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﺪﻨﻤﺸﻧﺍﺩ ﻪﺟﻮﺗ ﺯ ﻥﺍ
ﻳ ﺩﺎ ﻱ
ﺍﺭ ﻪﺑ ﺩﻮﺧ ﺖﺳﺍ ﻩﺩﺮﮐ ﻑﻮﻄﻌﻣ
) Bačkor et al., 2003 .(
ﺴﮐﻮﻧﻮﻣ ،ﺕﺍﺭﺫ ﻴ
،ﻦﺑﺮﮐﺪ ﺩ
ﻱ ﺴﮐﺍ ﻴ ﺩﺮﮔﻮﮔﺪ ، ﻥﺯﺍ ﻭ
ﺩ ﻱ ﺴﮐﺍ ﻴ ﺪ ﻧﻴ ﻥﮊﻭﺮﺘ ﻻﺁ ﺞﻨﭘ ﻳ ﻠﺻﺍ ﻩﺪﻨ ﻲ ﺍﻮﻫ ﺭﺩ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ
ﻌﺗ ﻴﻴ ﮐ ﻦ ﻴ ﻔ ﻴ ﺍﻮﻫ ﺖ ﻪﺟﻮﺗ ﺩﺭﻮﻣ ﻣ
ﻲ ﺎﺑ ﺪﻨﺷ .
ﮔﺩﻮﻟﺁ ﺕﺍﺮﺛﺍ ﻲ
ﺮﺑ ﺍﻮﻫ ﻭﺭ ﻱ ﻟﻭﺍ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﻴ
ﻦ ﺑ ﺭﺎﺑ ﻴ ﺯﺍ ﺶ ١٠٠
ﭘ ﻝﺎﺳ ﻴ ﺭﺎﭘ ﺭﺩ ﺶ ﻳ
ﻂﺳﻮﺗ ﺲ ﻭ
ﻳﻠ ﻴ ﺎﻧ ﻡﺎ ﻳ
١ﺭﺪﻨﻠ ) ١٨٦٦ (
ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺪﻧﻼﻨﻓ ﺱﺎﻨﺷ
ﻱ ﻩﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﺷ
ﻪﮐ ﺪﺷ ﻪﺟﻮﺘﻣ ﻭﺍ .
ﺧﺮﺑ ﻲ ﻪﻧﻮﮔ ﺎﻫ ﻱ ﮎﺭﺎﭘ ﺭﺩ ﺩﻮﺟﻮﻣ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺪﺷﺭ ﻝﺎﺣﺭﺩ
ﮐﻮﻟ ﺰﺍ ﺒﻣ ﻮ
٢ﮒﺭ ﺩ ،ﻪﺴﻧﺍﺮﻓ ﺎﺳ ﺭ
ﻳ ﺖﻤﺴﻗ ﺮ ﺎﻫ
ﻱ ﺩﻮﺟﻭ ﺮﻬﺷ
ﺪﻧ ،ﺪﻧﺭﺍ ﻠﺻﺍ ﺖﻠﻋ ﺍﺭ ﮎﺭﺎﭘ ﺭﺩ ﺍﻮﻫ ﻥﺩﻮﺒﻧ ﻩﺩﻮﻟﺁ ﻪﮐ ﻲ
ﺪﺷﺭ
ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺍ ﺭﺩ ﺎﻫ ﻳ ﺖﺴﻧﺍﺩ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻦ .
ﻲﺳﺭﺮﺑ ﻱﺎﻫ ﺑ ﻴ ﺭﺩ ﺮﺘﺸ
ﮔﺩﻮﻟﺁ ﺕﺍﺮﺛﺍ ﺎﺑ ﻪﻄﺑﺍﺭ ﻲ
ﻪﻫﺩ ﺭﺩ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﻭ ﺍﻮﻫ ١٩٦٠
ﺭﺩ
ﺮﻣﺁ ﻭ ﺎﭘﻭﺭﺍ ﻳ
ﺎﮑ ﻱ ﻟﺎﻤﺷ ﻲ ﻪﻫﺩ ﺯﺍ .ﺪﺷ ﺯﺎﻏﺁ ١٩٦٠
،ﺪﻌﺑ ﻪﺑ
ﺶﻫﻭﮋﭘ ﻲﻳﺎﻫ ﻘﻣ ﺭﺩ ﻴ ﮒﺭﺰﺑ ﺱﺎ ﺮﺗ
ﺳﻭ ﻭ ﻴ ﻊ ﺮﺗ ﭘ ﻴ ﻥﻮﻣﺍﺮ
ﺯﺭﺍ ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﮐ ﻴ ﻔ ﻴ ﺖ ﺍﻮﻫ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺯﺍ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺎﺑ ﮎﺭﺎﭘ ﺭﺩ
ﺎﻫ ﻱ
ﻠﻣ ﻲ ﻞﮕﻨﺟ ، ﺖﻇﺎﻔﺣ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻭ ﺎﻫ ﻩﺪﺷ
ﺮﻣﺁ ﻳ ﺍ ﺭﺩ ﺎﮑ ﻳ ﺕﻻﺎ
ﹸﺍ ﻦﺘﮕﻨﺷﺍﻭ ،ﻥﺎﮔﺭﻭ ﻨﭽﻤﻫ ﻭ
ﻴ ﺭﺩ ﻦ ﺪﺋﻮﺳ ،ﺪﻨﻠﻫ ،ﻝﺎﻐﺗﺮﭘ ﻭ
ﺍﻳ ﻟﺎﺘ ﻴ ﻩﺪﺷ ﻡﺎﺠﻧﺍ ﺎ ﺖﺳﺍ
) Conti & Cecchetti, 2001;
Palmer, 2005; Froehlich, 2006 .(
ﻲﺳﺭﺮﺑ ﻱﺎﻫ ﺩﺪﻌﺘﻣ ﻱ ﺳﺮﺗ ﻪﺑ ﻴ ﻪﺸﻘﻧ ﻢ ﻱ ﻮﺟﻭ ﻪﻧﻮﮔ ﺩ ﺎﻫ ﻳ ﺎ
ﻩﺩﻮﺗ ﺎﻫ ﻱ ﺭﺩ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﻪﺘﺧﺍﺩﺮﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ
ﺪﻧﺍ .
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻱﺎﻫ ﺧﺪﺗ ﻴ ﻨ ﻲ ﻝﺮﺘﻨﮐ ﺎﻣﺯﺁ ﺭﺩ ﻩﺪﺷ ﻳ
ﻧ ﻩﺎﮕﺸ ﻴ ﺰ
ﺳﺎﺴﺣ ﻴ ﺖ ﺎﻫ ﻱ ﻩﺩﺍﺩ ﻥﺎﺸﻧ ﺍﺭ ﻒﻠﺘﺨﻣ .ﺪﻧﺍ
ﺖﺳﻼﭘﻭﺮﻠﮐ ﺎﻫ
ﺶﺨﺑ ﺎﻫ ﻲﻳ ﮔ ﺯﺍ ﻴ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﻭ ﻥﺎﻫﺎ ﺎﻫ
ﻤﺳ ﺕﺍﺮﺛﺍ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲ
ﻏ ﻭ ﻴ ﻤﺳﺮ ﻲ
NO2
ﻭ
O3
ﻥﺁ ﺮﺑ ﺭﺍﺬﮔﺮﺛﺍ ﺎﻫ ﻣ
ﻲ ﺎﺑ ﺪﺷ
) Gries et
1 William Nylander
2 Jardin du Luxembourg
رود ،نا ا ، ز ر!" ،
٢ ن$% ، ١٣٩١
،
)* زا ١ ٣
% ١٢ ١٥٥
al., 1996
.(
ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ ﺹﻮﺼﺧﺭﺩ ﺍﺰﻣ
ﻳ ﺩﻭﺪﺤﻣ ﻭ ﺎ ﻳ
ﺖ ﺎﻫ ﻱ
ﮔ ﺖﺷﺎﮐ ﺵﻭﺭ ﻴ
ﻧﺎﮑﻣ ﺭﺩ ﻩﺎ ﻲ
ﺩ ﻳ ﻧ ﻭ ﺮﮕ ﻴ ﺯﺍ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﻪﺑ ﺯﺎ
ﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪ ﻱﺎﻫ ﺧﺪﺗ ﻴ ﻨ ﻲ ﺎﺑ ﺕﺪﻣ ﺯﺍﺭﺩ ﻪﺑ
ﺭﺎﮐ ﮔ ﻴ ﺮ ﻱ ﺖﻈﻠﻏ
ﻌﻗﺍﻭ ﻲ ﻻﺁ ﻳ ﻩﺪﻨ ﻧ ﺎﻫ ﻴ ﺳﺭﺮﺑ ﺰ ﻲ
ﻫ ﺎ ﻱ ﻔﻠﺘﺨﻣ ﻲ
ﺕﺭﻮﺻ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺖﺳﺍ
(Hutchinson,1996; WHO Regional
Office for Europe, 2000)
.
ﮐ ﺕﺍﺮﺛﺍ ـﻠ ﻲ ـﮔﺩﻮﻟﺁ ﻲ ﻭﺭ ﺮﺑ ﺍﻮﻫ ﻱ
ﮓﻨﺴﻠﮔ ﻫ ﺯﺍ ﺪـﻨﺗﺭﺎﺒﻋ ﺎ :
ﮔ ﻩﺯﺍﺪـﻧﺍ ﺶﻫﺎﮐ ﻴ
ﻣ ﻭ ﻩﺎـ ﻴ ﺭﻭﺭﺎـﺑ ﻥﺍﺰـ ﻱ
ﻔﺳ ، ﻴ ﻭ ﻥﺪﺷ ﺪـ
ﭘ ﻴ ﭻـ ﮔﺩﺭﻮﺧ ﻲ ﻪـﻧﻮﮔ ﻥﺪﺷ ﺩﻭﺪـﺤﻣ ، ﺑ ﺭﺩ ﺎﻫ
ﻴ ﺎﺳ ﻦ ﻳ ﺮـ
ﮔ ﻴ ﻪـﻧﻮﮔ ﮒﺮﻣ ﻭ ﻥﺎﻫﺎـ ﺎﻫ
ﻱ ﻪـﻧﻮﮔ ﺮـﺜﮐﺍ .ﺱﺎﺴﺣ ﺎﻫ
ﻱ ﻉﻮﻧ
ـﻘﻃﺎﻨﻣ ﺭﺩ ﻡﻭﺎـﻘﻣ ﻲ
ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ ﺎـﻫ ﻱ ﺍ ﺮـﺗﻻﺎﺑ ﻳ ﻻﺁ ﻦ ﻳ ﻩﺪـﻨ ﺎﻫ
ﺰﻴﻧ ﻣ ﻡﺍﻭﺩ ﻲ ﺎﺑ ،ﺪﻧﺭﻭﺁ ﺍﻳ
ﻦ ﻐﺗ ﺖﺳﺍ ﻦﮑﻤﻣ ﻝﺎـﺣ ﻴﻴ
ﺮـ ﻫ ﺎ ﻱ
ﺮﻫﺎﻇ ﻱ ﻳ ﻠـﺧﺍﺩ ﺎـ ﻲ ﮊﻮـﻟﻮـﻓﺮﻣ ﺭﺩ ﻱ
ﻥﺁ ﺩ ﺎـﻫ ﻳ ﺩﻮﺷ ﻩﺪـ
) Blett, et al., 2003
ﻠﺑﺎﻗ.(
ﻴ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺖ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻊﻤﺠﺗ ﺭﺩ ﺎﻫ
ﺷ ﻴ ﻤ ﻴ ﺎ ﻲﻳ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺰﻠﻓ ﻞﺜﻣ ﺍﻮﻫ ﺯﺍ ﻪﻠﻘﺘﻨﻣ ﻫ
ﺎ ﻱ ﮕﻨﺳ ﻴ ﻦ ﺯﺍ
ﻳ ﻮﺳ ﮏ ﻭ ﻮﻗ ﻁﺎﺒﺗﺭﺍ ﺩﻮﺟﻭ ﻱ
ﺑ ﻴ ﺭ ﻥﺎﻃﺮﺳ ﻦ ﻳ
ﻉﻮﻨﺗ ﻭ ﻪ
ﺯ ﻳ ﺘﺴ ﻲ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺁ ﺮﺛﺍ ﺭﺩ ﺎﻫ ﮔﺩﻮﻟ
ﻲ ﺮﻔﺴﻤﺗﺍ ﻱ ﻮﺳ ﺯﺍ ﻲﻳ ﺩ ﻳ ﺮﮕ
ﺭﺩ ﺶﻫﻭﮋﭘ ﻱﺎﻫ ﺴﺑ ﻴ ﺭﺎ ﻱ ﺖﺳﺍ ﻩﺪﺷ ﻩﺪﻫﺎﺸﻣ
(Garty et al.,
2001; Conti & Cecchetti, 2001) .
ﻥﺎﻤﻫ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺪﺷ ﻩﺭﺎﺷﺍ ﻪﮐ ﺭﻮﻃ ﮔﺩﻮﻟﺁ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﻲ ﺱﺎﺴﺣ ﺍﻮﻫ
ﻃ ﻭ ﻩﺩﻮﺑ ﻲ
ﺖﺷﺬﮔ ﻳ ﺴﺑ ﺭﺩ ﻥﺮﻗ ﮏ ﻴ
ﺭﺎ ﻱ ﺮﻬﺷ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺯﺍ ﻱ
ﺘﻌﻨﺻ ﻭ ﻲ ﺪﭘﺎﻧ ﻳ ﻩﺪﺷ ﺪ ﺳﺎﺴﺣ .ﺪﻧﺍ ﻴ
ﻻﺁ ﻪﺑ ﺎﻬﻧﺁ ﺖ ﻳ
ﻩﺪﻨ ﺎﻫ
ﻣ ﻲ ﻔﻣ ﺪﻧﺍﻮﺗ ﻴ ﺪ ﻩﺩﻮﺑ ﺍ ﺯﺍ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺎﺑ ﻭ ﻳ
ﺎﻬﻧﺁ ﺯﺍ ﻲﮔﮋﻳﻭ ﻦ
ﻪﺑ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﻥﺍﻮﻨﻋ ﺎﻫ
ﻱ ﺯ ﻳ ﺘﺴ ﻲ ﺭﺩ ﻲﺳﺭﺮﺑ ﻱﺎﻫ ﻪﺑ ﻁﻮﺑﺮﻣ
ﮔﺩﻮﻟﺁ ﻝﺮﺘﻨﮐ ﻲ
ﺩﺮﮐ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺍﻮﻫ
) Lyman, 2001
ﺯﺍ .(
ﻓﺮﻃ ﻲ ﺮﻬﺷ ﺰﮐﺍﺮﻣ ﻱ
ﻻﺁ ﻪﺳ ﻊﺒﻨﻣ ﻳ
ﻢﻬﻣ ﻩﺪﻨ
SO2
،
NO2
ﻭ
O3
ﻣ ﻲ ﺩﻮﺑﺎﻧ ﻪﺑ ﺭﺩﺎﻗ ﻪﮐ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻱ
ﻪﻧﻮﮔ ﺎﻫ ﻱ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺱﺎﺴﺣ
ﻖﺒﻃ .ﺪﻨﺘﺴﻫ ﮋﭘ
ﺶﻫﻭ ﻱﺎﻫ ﻪﻛ ﻩﺪﻳﺩﺮﮔ ﺺﺨﺸﻣ ﻩﺪﺷ ﻡﺎﺠﻧﺍ
ﺑﻴ ﻩﺩﻮﺗ ﻦ ﺎﻫ ﻱ ﺭﺩ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺹﺎﺧ ﻳ
ﻣ ﻭ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﮏ ﻴ
ﻥﺍﺰ
ﮔﺩﻮﻟﺁ ﻲ ﻘﺘﺴﻣ ﻁﺎﺒﺗﺭﺍ ﺍﻮﻫ ﻴ
ﻤ ﻲ ﺩﺭﺍﺩ ﺩﻮﺟﻭ
(Conti &
Cecchhetti, 2001) .
ﮔ ﺩﺮﺑﺭﺎﮐ ﻴ
ﻪﺑ ﻥﺎﻫﺎ ﺺﺧﺎﺷ ﻥﺍﻮﻨﻋ ﺎﻫ
ﻱ ﻧﺎﻣﺯ ﺎﺗ ﻩﺪﻧﺯ ﻲ
ﻪﮐ
ﭘ ﺕﺭﺎﻈﻧ ﻭ ﻝﺮﺘﻨﮐ ﻴ
ﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ﻪﺘﺳﻮ ﻱ
ﺵﻭﺭ ﺎﻫ ﻱ ﻭ ﺩﺭﺍﺪﻧﺎﺘﺳﺍ
ﻧﺎﺴﻤﻫ ﻲ ﮕﻧ ﺕﺭﻮﺻ ﻴ
،ﺩﺮ ﺵﺯﺭﺍ ﻌﻗﺍﻭ ﻲ ﺐﺴﮐ ﺍﺭ ﺩﻮﺧ
ﻥﺎﺴﻤﻫ .ﺩﺮﮐ ﺪﻨﻫﺍﻮﺨﻧ ﺯﺎﺳ
ﻱ ﺷ ﻴ ﻩﻮ ﺍﺮﺷ ﻭ ﺎﻫ ﻳ
ﻠﻤﻋ ﻂ ﻲ ﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻪ ﭘ ﺕﺭﺎﻈﻧ ﺭﺩ ﻴ
ﺍ ﻪﺘﺳﻮ ﻳ ﻣ ﺩﻮﺟﻭ ﻪﺑ ﺍﺭ ﻥﺎﮑﻣﺍ ﻦ ﻲ
ﺩﺭﻭﺁ
ﺎﺘﻧ ﻪﮐ ﻳ ﺖﺳﺩ ﻪﺑ ﺞ ﺳﺭﺮﺑ ﺯﺍ ﻩﺪﻣﺁ
ﻲ ﻠﻣ ﺢﻄﺳ ﺭﺩ ﻪﭼ ﺎﻫ ﻲ
ﺭﺩ ﻭ
ﻧﺎﻬﺟ ﺢﻄﺳ ﺭﺩ ﻪﭼ ﻲ
ﺎﻘﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﻼﻣﺎﮐ ﻳ
ﺎﺑ ﻪﺴ ﻳ ﺪﮑ ﻳ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺮﮕ
) Talaei, 2001
ﻨﭽﻤﻫ .(
ﻴ ﻦ
Bates et al
ﻪﺑ ﻥﺎﺘﺴﻠﮕﻧﺍ ﺭﺩ
ﺕﺍﺮﺛﺍ ﻲﺳﺭﺮﺑ ﺖﻬﺟ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺯﺍ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺳ ﻱﻭﺭ ﻱﺎﻫﺯﺎﮔ SO2
ﻭ O3
ﺎﺘﻧ .ﺪﻧﺩﺍﺩ ﻡﺎﺠﻧﺍ ﺍﺭ ﻲﻘﻴﻘﺤﺗ ﻳ
ﺍ ﺞ ﻳ ﻦ
ﻘﺤﺗ ﻴ ﺯﺎﮔ ﺩﺭﻮﻣ ﺭﺩ ﺩﺍﺩ ﻥﺎﺸﻧ ﻖ O3
ﺎﺑ ﻱﺭﺍﺩﺎﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑﺍﺭ
ﺪﺸﻧ ﻩﺪﻫﺎﺸﻣ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﻞﻴﻓﻭﺮﻠﻛ ﺐﻳﺮﺨﺗ
) Bates, 2006 .(
ﺳﺭﺮﺑ ﻲ ﭘ ﺵﺎﮑﻨﮐ ﻭ ﻴ
ﺑ ﻁﺎﺒﺗﺭﺍ ﻥﻮﻣﺍﺮ ﻴ
ﻦ ﺖﻈﻠﻏ ﺎﻫ ﻱ ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﻻﺁ ﻳ ﻩﺪﻨ ﺎﻫ ﻱ ﺩ ﻭ ﻥﺯﺍ ﻱ
ﺴﮐﺍ ﻴ ﻧﺪ ﻴ
،ﻥﮊﻭﺮﺘ ﺶﻨﮐﺍﻭ
ﺎﻫ ﻱ
ﺮﺸﺗ ﻳ ﺤ ﻲ ﻓ ﻭ ﻴ ﺰ ﻳ ﮊﻮﻟﻮ ﻳ ﮑ ﻲ ﻭ ﺮﺨﺗ ﻳ ﺐ ﻓﻭﺮﻠﮐ ﻴ ﻞ ﮓﻨﺴﻠﮔ
Lecanora muralis
ﺑ ﺼﺧﺎﺷ ﻥﺍﻮﻨﻋ ﻪ ﻲ
ﺯ ﻳ ﺘﺴ ﻲ ﺎﭘ ﺭﺩ ﻳ ﺶ
ﻟﺁ ﮔﺩﻮ ﻲ ﺍﻮﻫ ﻤﻫﺍ ﺯﺍ ﻴ ﻪﺑ ﺖ ﺍﺰﺳ ﻲﻳ ﺍ ﺯﺍ .ﺖﺳ ﺭﺍﺩﺭﻮﺧﺮﺑ ﻳ
ﻦ ،ﻭﺭ
ﺍ ﺭﺩ ﻳ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺯﺍ ﺶﻫﻭﮋﭘ ﻦ ﻪﻧﻮﮔ
Lecanora muralis
ﺍﺭﺎﮐ ﺎﺗ ﻩﺪﺷ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﻲﻳ
ﺍ ﺭﺩ ﻥﺁ ﺎﭘ ﺎﺑ ﻁﺎﺒﺗﺭ ﻳ
ﻻﺁ ﺶ ﻳ ﺪﻨ ﻩ ﺎﻫ ﻱ
ﺩ ﻭ ﻥﺯﺍ ﻱ ﺴﮐﺍ ﻴ ﻧﺪ ﻴ ﻥﮊﻭﺮﺘ ﺳﺭﺮﺑ ﺩﺭﻮﻣ ﻲ
ﮕﺑ ﺭﺍﺮﻗ ﻴ .ﺩﺮ
ﺵﻭﺭ ﻭ ﺩﺍﻮﻣ ﺎﻫ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻱ ﺩﺭﻮﻣ - ﺪﻫﺎﺷ ﻱ ﻝﺎﺳ ﺭﺩ ﺮﺿﺎﺣ ۱۳۸۸
ﻡﺎﺠﻧﺍ .ﺪﺷ
ﺍ ﺭﺩ ﻳ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦ ﮓﻨﺴﻠﮔ
Lecanora muralis
ﺯﺍ ﻪﮐ)
ﻟﺎﻤﺷ ﺕﺎﻋﺎﻔﺗﺯﺍ ﻲ
،(ﺭﺎﻬﺑ ﻞﺼﻓ ﺭﺩ ﻥﺍﺮﻬﺗ ﺍﺮﺑ
ﻱ ﺎﺑ ﻪﻬﺟﺍﻮﻣ
ﻻﺁ ﻳ ﻩﺪﻨ ﺎﻫ ﻱ ﺩ ﻭ ﻥﺯﺍ ﻱ ﺴﮐﺍ ﻴ ﻧﺪ ﻴ ﻥﮊﻭﺮﺘ ﺏﺎﺨﺘﻧﺍ ﺩﺮﮔ ﻳ ﺪ ﺖﻬﺟ .
ﺎﻣﺯﺁ ﻡﺎﺠﻧﺍ ﻳ
ﺶ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻭ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ
ﻱ ﺱﺎﻤﺗ ﺽﺮﻌﻣﺭﺩ
ﺎﺑ ﺩ ﻱ ﺴﮐﺍ ﻴ ﺪ ﻧﻴ ﻥﮊﻭﺮﺘ ﻥﺯﺍ ﻭ ﺩﺭﻮﻣ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺖﻓﺮﮔ ﺭﺍﺮﻗ
.
ﺖﻈﻠﻏ ﺎﻫ ﻱ ﺭﺰﺗ ﻳ ﻘ ﻲ ﺯﺎﮔ ﺩ ﻭ ﻥﺯﺍ ﻱ ﺴﮐﺍ ﻴ ﻧﺪ ﻴ ﻥﮊﻭﺮﺘ ﺱﺎﺳﺍ ﺮﺑ
ﻞﻗﺍﺪﺣ ﺮﺜﮐﺍﺪﺣ ﻭ ﻣ ﻭ ﺖﻈﻠﻏ
ﻴ ﮕﻧﺎ ﻴ ﻟﺎﺳ ﻦ ﻴ ﺍﻮﻫ ﺭﺩ ﻥﺁ ﻪﻧﺎ ﻱ
ﺮﻬﺷ ﻥﺍﺮﻬﺗ ﺏﺎﺨﺘﻧﺍ ﺩﺮﮔ ﻳ ﺪ
، ﺍ ﻪﺑ ﻳ ﻧ ﺍﺪﺘﺑﺍ ﺭﻮﻈﻨﻣ ﻦ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤ
ﺎﻣﺯﺁ ﻪﺑ ﻳ ﻞﻘﺘﻨﻣ ﻩﺎﮕﺸ ﻄﻘﺗ ﺭﺎﺑﻭﺩ ﺏﺁ ﺎﺑ ﻭ
ﻴ ﺮ ﻳ ،ﻪﺘﻓﺎ ﺖﻬﺟ
ﺣﺍ ﻴ ﺎ ﻱ ﻟﺎﻌﻓ ﻴ ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﺖ ﻱ
ﻭ ﺪﺷ ﻪﺘﺴﺷ ۴۸
ﺭﺩ ﺖﻋﺎﺳ
ﺎﻣﺩ ﻱ ﺎﻣﺯﺁ ﻳ ﺷ ﮏﺸﺧ ﺎﺗ ﺖﻓﺮﮔ ﺭﺍﺮﻗ ﻩﺎﮕﺸ ﻮ
ﺎﺑ ﺲﭙﺳ .ﺩ
ﺮﺘﻣﻮﺘﻓﻭﺮﺘﮑﭙﺳﺍ ﺯﺍ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ
Perkin-Elmer Junior Model
)35
ﺭﻮﺸﮐ ﺖﺧﺎﺳ ﺍ
ﻳ ﻟﺎﺘ ﻴ
،(ﺎ ﻣ ﻴ ﻓﻭﺮﻠﮐ ﻥﺍﺰ ﻴ
ﻥﺁ ﻞ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ
ﺍ ﻪﺑ .ﺪﺷ ﻳ ﺭﻮﻈﻨﻣ ﻦ ۲٠
ﻣ ﻴ ﻠ ﻲ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺺﻟﺎﺧ ﻥﺯﻭ ﺯﺍ ﻡﺮﮔ ﻪﺑ
,- ./0 $ز يد و نزا) ا3ه يه
.5ا ... د)$7ا (نژو $
١٥٦
ﻘﺘﺴﻣ ﺭﻮﻃ ﻴ
ﻢ ﺭﺩ ١۰ ﻣ ﻴ ﻠ ﻲ ﻟ ﻴ ﺮﺘ ﻝﻮﻠﺤﻣ
DMSO١
ﺝﺍﺮﺨﺘﺳﺍ
.ﺪﺷ ﺍﺰﻣ ﻳﺎ ﻱ ﺯﺍ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﻪﺑ DMSO
ﻥﺍﻮﻨﻋ ﻩﺪﻨﻨﮐﺍﺪﺟ ﻝﻼﺣ
ﭘ ﻴ ﻥﺎﻤﮕ ﺎﻫ ﻱ ،ﻩﺩﺎﺳ ﺝﺍﺮﺨﺘﺳﺍ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺭﺩ ﻩﺪﻨﻨﮐﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ
ﺮﺳ ﻳ ،ﻊ ﺭﺍﺪﻬﮕﻧ ﻥﺎﮑﻣﺍ ﻭ ﻞﻣﺎﮐ ﻱ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺭﺩ ﻩﺪﺷ ﺝﺍﺮﺨﺘﺳﺍ
ﺎﻣﺮﺳ ﺰﺠﺗ ﻥﻭﺪﺑ ﻳ
ﻪ ﺖﺳﺍ ﻥﺪﺷ
) (Garty et al., 2001 .
ﻩﺭﺎﺼﻋ ﺕﺭﻭﺪﮐ ﻩﺪﺷ ﺝﺍﺮﺨﺘﺳﺍ
ﺭﺩ ﺝﻮﻣ ﻝﻮﻃ ٧٥٠
ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ
ﻝﺮﺘﻨﮐ ﺪﺷ ﺎﭘ ﺯﺍ ﺎﺗ ﻴﻳ ﺪﺣ ﺯﺍ ﻥﺁ ﻥﺩﻮﺑ ﻦ ٠١
/ ٠ ﻤﻃﺍ ﻴ ﻥﺎﻨ
ﺭﺩ ﻩﺭﺎﺼﻋ ﺏﺬﺟ ﺕﺪﺷ ﺲﭙﺳ .ﺩﻮﺷ ﻞﺻﺎﺣ ﺎﻫ ﺝﻮﻣ ﻝﻮﻃ
ﻱ
٦٥٥ ، ٦٤٨ ، ٤۳٥ ﻭ ٤١٥ ﺖﺋﺍﺮﻗ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ ﺩﺮﮔ
ﻳ ﺪ ﻓﻭﺮﻠﮐ . ﻴ ﻞ
ﻓﻭﺮﻠﮐ ،a ﻴ ﻞ
، b ﻓﻭﺮﻠﮐ ﻴ ﻞ ﻭ a+b ،ﺩﺭﺍﺪﻧﺎﺘﺳﺍ ﻖﺒﻃ ﺖﺒﺴﻧ
) OD٢435/OD415
ﺮﺿ ﻂﺑﺍﻭﺭ ﺯﺍ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺎﺑ (
ﻳ ﺏﺬﺟ ﺐ
ﺍﺮﺑ ﺹﻮﺼﺨﻣ ﻱ
ﻓﻭﺮﻠﮐ ﻴ ﻞ ﻭ a ﺺﻟﺎﺧ b ﺍﺮﺑ ، ﻱ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﺩﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﻳ
ﺪ ﻓﻭﺮﻠﮐ) . ﻴ
ﻞ ﻪﺑ a+b
ﻥﺍﻮﻨﻋ ﺺﺧﺎﺷ
ﻩﺯﺍﺪﻧﺍ ﮔ ﻴ ﺮ ﻱ ﻟﺎﻌﻓ ﻴ ﻓ ﺖ ﻴ ﺰ ﻳ ﮊﻮﻟﻮ ﻳ ﮑ ﻲ ﻝﻮﻠﺳ ﺎﻫ ﻱ ﮑﺒﻠﺟ ﻲ ﻪﺑ ﺭﺎﮐ
ﻣ ﻩﺩﺮﺑ ﻲ ﻮﺷ (ﺩ ﺴﻧﺍﺩ ﺖﺒﺴﻧ . ﻴ
ﻪﺘ ﺭﻮﻧ ﻱ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ﻱ ﻓﻭﺮﻠﮐ ﻴ ﻞ
ﺝﻮﻣ ﻝﻮﻃ ﺭﺩ ﻪﮐ ﺎﻫ
ﻱ ٤۳٥ ﻭ ٤١٥ ﻣ ﺖﺋﺍﺮﻗ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ ﻲ
ﺪﻧﻮﺷ
) OD435/ OD415
ﻳ (
ﮑ ﻲ ﺍﺭ ﺯﺍ ﻳ ﺞ ﺮﺗ ﻳ ﺎﻫﺮﺘﻣﺍﺭﺎﭘ ﻦ ﻱ
ﺩﺭﻮﻣ
ﺍﺮﺑ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﻱ
ﺮﺨﺗ ﺶﺠﻨﺳ ﻳ
ﻓﻭﺮﻠﮐ ﺐ ﻴ
ﻞ ﻣ a ﻲ ﺷﺎﺑ ﺪ .
ﺍ ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ ﻳ
ﺎﺑ ﺮﺑﺍﺮﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻦ ٤
/ ١ ﻩﺪﻨﻫﺩ ﻥﺎﺸﻧ ،ﺪﺷﺎﺑ ﺭﺍﺪﻘﻣ
ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ ﻓﻭﺮﻠﮐﺭﺩ ﻥﺁ ﻴ
ﻞ ﺳﺁ a ﻴ ﺪﻧ ﺐ ﻳ ﺖﺳﺍ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺭﺩ ﻩﺪ
)
(Garty, et al., 2001 .
ﺪﻌﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺭﺩ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﺎﻫ ﻱ ﺩﺭﻮﻣ ﮐ ﺭﺩ ﺮﻈﻧ ﻴ
ﻪﺴ ﺎﻫ ﻱ
ﻩﺩﺍﺩ ﺭﺍﺮﻗ ﺹﻮﺼﺨﻣ ﺪﻧﺪﺷ
ﻭ ﺯﺎﮔ ﺩ ﻱ ﺴﮐﺍ ﻴ ﺪ ﻧﻴ ﻥﮊﻭﺮﺘ ﺭﺩ)
ﺖﻈﻠﻏ ﺎﻫ ﻱ ۶۰ ، ١۰۰ ﻭ ۲۰۰ (ppb ﻭ ﺯﺎﮔ ﻥﺯﺍ
ﺖﻈﻠﻏﺭﺩ) ﺎﻫ
ﻱ ۳۰ ، ١۰۰ ﻭ ۲۰۰ (،ppb ﺮﻫ ﻳ ﮏ ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻴ ﺐ
ﮐ ﻥﻭﺭﺩ ﻪﺑ ﻴ
ﻪﺴ ﻩﺎﮕﺘﺳﺩ ﺯﺍ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺎﺑ ﺎﻫ
ambient
ﺞﻨﺳ
ﺭﺰﺗ ﻳ ﻖ ﺪﻧﺪﺷ ﺯﺁ ﺮﻫ ) ﺎﻣ ﻳ ﺶ ۵ ﺩﺮﮔ ﺭﺍﺮﮑﺗ ﺭﺎﺑ ﻳ
(ﺪ . ﺮﻫ ﻳ ﺯﺍ ﮏ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ﻱ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺎﺑ ﺱﺎﻤﺗ ﺭﺩ
ﺯﺎﮔ NO2 ﻪﺳ ﺯﺍ ﺪﻌﺑ
ﺱﺎﻤﺗ ﺖﻋﺎﺳ ﻭ
ﺯﺎﮔ O3
ﺯﺍ ﺪﻌﺑ ﻳ ﮏ ﺱﺎﻤﺗ ﺖﻋﺎﺳ ﻪﺑ
ﺎﻣﺯﺁ ﻳ ﺪﻧﺪﺷ ﻞﻘﺘﻨﻣ ﻩﺎﮕﺸ ﻭ
ﻓﻭﺮﻠﮐ ﺭﺍﺪﻘﻣ ﻴ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺎﻬﻧﺁ ﻞ
ﻩﺯﺍﺪﻧﺍ ﺪﻫﺎﺷ ﮔ
ﻴ ﺮ ﻱ .ﺪﺷ ﺖﻈﻠﻏ ﺎﻫ ﻱ ﻻﺁ ﻩﺪﺷ ﺏﺎﺨﺘﻧﺍ ﻳ
ﻩﺪﻨ ﺎﻫ
ﺍ ﺭﺩ ﻳ ﺖﻈﻠﻏ ﻩﺩﻭﺪﺤﻣ ﺭﺩ ،ﺶﻫﻭﮋﭘ ﻦ ﺎﻫ
ﻱ ﻻﺁ ﻳ ﺭﻮﮐﺬﻣ ﺎﻫ ﻩﺪﻨ
1 (DMSO): Di Methyl Sulf Oxide
2 Optical Density
ﺑ ﻭ ﺮﺜﮐﺍﺪﺣ ،ﻞﻗﺍﺪﺣ ﻩﺩﻭﺪﺤﻣ ﺭﺩ ) ﻴ
ﺮﺘﺸ ﻳ ﺮﻬﺷ ﺭﺩ ،(ﺭﺍﺮﮑﺗ ﻦ
.ﺖﺳﺍ ﻩﺩﻮﺑ ﻥﺍﺮﻬﺗ
ﻊﻤﺟ ﺯﺍ ﺲﭘ ﺭﻭﺁ
ﻱ ﻩﺩﺍﺩ ﺭﺍﺰﻓﺍ ﻡﺮﻧ ﺯﺍ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺎﺑ ﺕﺎﻋﻼﻃﺍ ،ﺎﻫ
ﺭﺎﻣﺁ ﻱ ﻭ SPSS EXCEL
ﺰﺠﺗ ﻳ ﻠﺤﺗ ﻭ ﻪ ﻴ ﺪﺷ ﻞ ﺪﻧ ﻭ ﺍﺮﺑ ﻱ
ﺳﺭﺮﺑ ﻲ ﺑ ﻁﺎﺒﺗﺭﺍ ﻴ ﻐﺘﻣ ﻦ ﻴ ﺎﻫﺮ ﻥﻮﻣﺯﺁ ﺯﺍ
t-test
ﺍﺮﺑ ﻭ ﻱ ﺳﺭﺮﺑ ﻲ
ﮕﻧﻮﮕﭼ ﻲ ﻄﺑﺍﺭ ﺑ ﻪ ﻴ ﻐﺘﻣ ﻦ ﻴ ﺳﺮﮔﺭ ﺯﺍ ﺎﻫﺮ ﻴ
ﻄﺧ ﻥﻮ ﻲ ﺮﺿ) ﻳ ﺐ
ﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻲ ﺍ ( ﺪﺷ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳ )
ﺮﺿ ﻳ ﻨﻌﻣ ﺐ ﻲ ﺭﺍﺩ ﻱ
P<0.05
،(ﺖﺳﺍ ﻩﺩﻮﺑ ﻭ
ﺎﺘﻧ ﻳ ﺘﺳﺍ ﺞ ﺩﺮﮔ ﺝﺍﺮﺨ ﻳ
ﺪ .
ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﺍ ﺭﺩ ﻳ ﻐﺗ ﻊﻗﺍﻭ ﺭﺩ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦ ﻴﻴ
ﺮ ﻫ ﻣ ﻭ ﺎ ﻴ ﺮﺨﺗ ﻥﺍﺰ ﻳ ﻓﻭﺮﻠﮐ ﺐ ﻴ
ﻞ
ﺲﮑﻋ)ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺎﻫ
ﻱ ۱ ﺎﺗ ۴ ﻪﺑ ( ﻥﺍﻮﻨﻋ ﻳ ﺯ ﺺﺧﺎﺷ ﮏ ﻳ
ﺘﺴ ﻲ
ﺎﭘ ﺭﺩ ﻳ ﻻﺁ ﺖﻈﻠﻏ ﺶ ﻳ
ﻩﺪﻨ ﺎﻫ ﻱ ﺩ ﻱ ﺴﮐﺍ ﻴ ﺪ ﻧﻴ ﻭﺮﺘ ﻥﺯﺍ ﻭ ﻥﮊ
ﺯﺭﺍ ﺩﺭﻮﻣ ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﻩﺯﺍﺪﻧﺍ .ﺖﺳﺍ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺭﺍﺮﻗ ﮔ
ﻴ ﺮ ﻱ ﻣ ﻴ ﮕﻧﺎ ﻴ ﻣ ﻦ ﻴ ﻥﺍﺰ
ﺮﺨﺗ ﻳ ﻓﻭﺮﻠﮐ ﺐ ﻴ ﻞ ،a ﻭb ﻃ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺭﺩa+b ﻲ
ﺞﻨﭘ
ﻻﺁ ﺎﺑ ﺱﺎﻤﺗ ﺭﺩ ﺭﺍﺮﮑﺗ ﺭﺎﺑ ﻳ
ﻩﺪﻨ ﺎﻫ ﻱ ﺎﻘﻣ ﻭ ﺭﻮﮐﺬﻣ ﻳ
ﺎﺑ ﻥﺁ ﻪﺴ
ﺎﻫﺭﺍﺩﻮﻤﻧ ﺡﺮﺷ ﻪﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻱ
۱ ﺎﺗ ۴ ﺴﻧﺍﺩ ﺭﺍﺪﻘﻣ ﻭ ﻴ
ﻪﺘ
ﺭﻮﻧ ﻱ ) ﻝﻭﺪﺟ ﺭﺩ ۱
( ﻐﺗ ﻭ ﻴﻴ ﻓﻭﺮﻠﮐ ﺕﺍﺮ ﻴ
ﺪﺟ ﺭﺩ ﻞ ) ﻝﻭ
۲ ،(
.ﺖﺳﺍ ﻩﺪﺷ ﻩﺩﺍﺩ ﻥﺎﺸﻧ
ﻝﻭﺪﺟ ۱ - ﺖﻈﻠﻏ ﺭﺩ ﻱﺭﻮﻧ ﻪﺘﻴﺴﻧﺍﺩ ﻥﺍﺰﻴﻣ ﺯﺎﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻱﺎﻫ
ﻱﺩ ﺪﻴﺴﮐﺍ ﻥﺯﺍ ﻭ ﻥﮊﻭﺮﺘﻴﻧ
ﺖﻈﻠﻏ NO2
(ppb) ۶۰
۱۰۰
۲۰۰
OD435/ OD415 ۱۷۹۳
/ ۱ ۱۹۴۶ / ۱ ۲۳۳۳ / ۱
ﺖﻈﻠﻏ O3
(ppb) ۳۰
۱۰۰
۲۰۰
OD435/ OD415 ۱۸۸۲
/ ۱ ۰۸۸۲ / ۱ ۲۲۲۷ / ۱
رود ،نا ا ، ز ر!" ،
٢ ن$% ، ١٣٩١
،
)* زا ١ ٣
% ١٢ ١٥٧
ﻟﺍ ﻒ
ﺏ
ﺝ
ﺩ
ﻞﻜﺷ ۱ - ﺎﻤﻧ ﻲﻳ ﻨﺴﻠﮔ ﺯﺍ ﮓ Lecanora muralis .(ﻒﻟﺍ)
ﺎﻤﻧ ﻲﻳ ﺭﻮﻧ ﻝﻮﻠﺳ ﺯﺍ ﻱ
ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺭﺩ L. muralis
.(ﺏ) ﺎﻤﻧ ﻲﻳ ﻪﺘﺷﺭ ﺯﺍ ﺎﻫ ﻱ ﺭﺎﻗ ﭼ ﻲ ﺭﺩ
ﮓﻨﺴﻠﮔ L. muralis .(ﺝ)
ﺎﻤﻧ ﻲﻳ ﻪﺘﺷﺭ ﻚﻳ ﺯﺍ
ﭼﺭﺎﻗ ﻲ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺭﺩ L. muralis
.(ﺩ)
ﻝﻭﺪﺟ ۱ - ﻲﺳﺭﺮﺑ ﻐﺗ ﻴﻴ ﻓﻭﺮﻠﮐ ﺕﺍﺮ ﻴ
ﮓﻨﺴﻠﮔ ﻞ ﺭﺩ
ﺎﺑ ﻪﻬﺟﺍﻮﻣ ﺖﻈﻠﻏ ﺎﻫ ﻱ ﺩ ﺯﺎﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻱ
ﺴﮐﺍ ﻴ ﺪ ﻧ ﻴ ﻥﺯﺍ ﻭ ﻥﮊﻭﺮﺘ
ﺖﻈﻠﻏ NO2
(ppb) ۶۰
۱۰۰
۲۰۰
ﻓﻭﺮﻠﮐ ﻴ ﻞ ۹۳۴۴ a
/ ۰ ۷۶۷۰
/ ۰ ۴۵۸۶
/ ۰
ﻓﻭﺮﻠﮐ ﻴ ﻞ ۴۶۳۲ b
/ ۱ ۸۳۵۲
/ ۰ ۵۷۵۳
/ ۰
ﻓﻭﺮﻠﮐ ﻴ ﻞ ۳۹۷۶ a+b
/ ۲ ۶۰۲۳
/ ۱ ۰۳۳۹
/ ۱
ﺖﻈﻠﻏ O3
(ppb) ۳۰
۱۰۰
۲۰۰
ﻓﻭﺮﻠﮐ ﻴ ﻞ ۲۳۸۸ a
/ ۱ ۵۸۱۴
/ ۰ ۷۷۹۶
/ ۰
ﻓﻭﺮﻠﮐ ﻴ ﻞ ۰۱۴۲ b
/ ۱ ۲۳۵۳
/ ۱ ۱۰۴۲
/ ۱
ﻓﻭﺮﻠﮐ ﻴ ﻞ ۲۵۳۰ a+b
/ ۲ ۸۰۶۸
/ ۱ ۸۸۳۸
/ ۱
0.08 0.12 0.16 0.20
Conce ntration N02 (ppm)
0.600000 0.800000 1.000000 1.200000 1.400000
Chlorophyll b
C hlorophyll b = 1.63 + -5.62 * N O2 R-S quare = 0.79
Linear Regression
ﻞﻜﺷ ۲ - ﺖﻈﻠﻏ ﻁﺎﺒﺗﺭﺍ ﻱﺩ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻱﺎﻫ
ﺪﻴﺴﮐﺍ ) ﻥﮊﻭﺮﺘﻴﻧ ﻞﻴﻓﻭﺮﻠﮐ ﺐﻳﺮﺨﺗ ﻥﺍﺰﻴﻣ ﻭ (ppm
b
,- ./0 $ز يد و نزا) ا3ه يه
.5ا ... د)$7ا (نژو $
١٥٨
0.05 0.10 0.15 0.20
Concentration O3 (ppm)
1.050000 1.100000 1.150000 1.200000
Chlorophyll b
C hlorophyll b = 1.07 + 0.41 * O3 R-S qu are = 0.11
Linear Regression
ﻞﻜﺷ ٣ - ﻁﺎﺒﺗﺭﺍ ﺖﻈﻠﻏ )ﻥﺯﺍ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻱﺎﻫ ﻞﻴﻓﻭﺮﻠﮐ ﺐﻳﺮﺨﺗ ﻥﺍﺰﻴﻣ ﻭ (ppm
b
ﻞﻜﺷ ٤ - ﻞﻴﻓﻭﺮﻠﮐ ﺐﻳﺮﺨﺗ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ،a
،b a + b ﺖﺒﺴﻧ ﻭ OD435/ OD415 ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻭ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺭﺩ
ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ ﺱﺎﻤﺗ ﺽﺮﻌﻣ ﺭﺩ ﻱﺎﻫ ﺯﺎﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻱﺎﻫ
ﻱﺩ ﻥﮊﻭﺮﺘﻴﻧﺪﻴﺴﮐﺍ
رود ،نا ا ، ز ر!" ،
٢ ن$% ، ١٣٩١
،
)* زا ١ ٣
% ١٢ ١٥٩
ﻞﻜﺷ ٥ - ﺎﻘﻣ ﻳ ﺮﺨﺗ ﻪﺴ ﻳ ﻓﻭﺮﻠﮐ ﺐ ﻴ ﻞ ،a ،b a + b ﺖﺒﺴﻧ ﻭ OD435/ OD415 ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻭ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺭﺩ
ﺎﻫ ﻱ ﺽﺮﻌﻣ ﺭﺩ ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ ﺱﺎﻤﺗ ﺎﻫ
ﻱ ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﻥﺯﺍ ﺯﺎﮔ
ﺎﺘﻧ ﻳ ﺳﺭﺮﺑ ﺞ ﻲ ﻐﺗ ﻴﻴ ﺖﻈﻠﻏ ﺕﺍﺮ NO2
ﻭ O3 ﻣ ﺎﺑ ﻴ ﺮﺨﺗ ﻥﺍﺰ ﻳ ﺐ
ﻓﻭﺮﻠﮐ ﻴ ﻞ ﻲﻣ ﻥﺎﺸﻧ a ﻭﺩ ﻦﻳﺍ ﻪﻛ ﺪﻫﺩ
ﻞﻣﺎﻋ ﺑ ﻪ ﺗﺮﺗ ﻴ ﺐ ﺭﺩ
ﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ ﻲ
ﺭﺍﺩ ﻱ ) ۰۸ / ۰ ﻭ P=
۰۸ / ۰ ( P=
ﺍﺭﺍﺩ ﻱ ﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻲ
ﻔﻨﻣ ﻲ ) ۰۹۹ / ۰ R2 = ﻭ ۳۶ / ۰
= R2 ﻣ ( ﻲ ﻋ ﻪﺑ .ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺮﮕﻳﺩ ﺕﺭﺎﺒ
ﺎﺑ ﺍﺰﻓﺍ ﻳ ﺶ ﺖﻈﻠﻏ ﻻﺁ ﻳ ﻩﺪﻨ ﺎﻫ ﻱ ﺭﻮﮐﺬﻣ ﺐﻳﺮﺨﺗ ﻥﺍﺰﻴﻣ
ﻞﻴﻓﻭﺮﻠﻛ ﻲﻣ ﺶﻫﺎﮐa
.ﺪﺑﺎﻳ ﻐﺗ ﻴﻴ ﺖﻈﻠﻏ ﺕﺍﺮ NO2
ﻭ O3
ﺎﺑ
ﻣ ﻴ ﺮﺨﺗ ﻥﺍﺰ ﻳ ﻓﻭﺮﻠﮐ ﺐ ﻴ
ﻞ ﻲﻣ ﻥﺎﺸﻧb ﻪﻛ ﺪﻫﺩ
ﻭﺩ ﻦﻳﺍ ﻞﻣﺎﻋ
ﺑ ﻪ ﺗ ﺗﺮ ﻴ ﺐ ﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ ﺭﺩ ﻲ
ﺭﺍﺩ ﻱ ) ۱۹ / ۰ ﻭ P=
۰۰۴ / ۰ (P=
ﺍﺭﺍﺩ ﻱ ﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻲ ﻔﻨﻣ ﻲ ) ۸۹ / ۰ R2= ﻭ (
ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ
ﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻲ ﺖﺒﺜﻣ ) ۱۱ / ۰ R2= ﻲﻣ ( ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺍ ﻪﺑ ، ﻳ ﻡﻮﻬﻔﻣ ﻦ
ﻪﮐ ﺖﻈﻠﻏ ﺶﻳﺍﺰﻓﺍ ﺎﺑ NO2
ﺮﺨﺗ ﻳ ﺐ ﻓﻭﺮﻠﮐ ﻴ ﻞ ﺶﻫﺎﮐ b ﻭ
ﺍﺰﻓﺍ ﺕﺭﻮﺻ ﺭﺩ ﻳ
ﺖﻈﻠﻏ ﺶ ﻥﺯﺍ
، ﻞﻴﻓﻭﺮﻠﻛ ﺐﻳﺮﺨﺗ ﺶﻳﺍﺰﻓﺍ b
ﻲﻣ ﺪﺑﺎﻳ ) ﻞﻜﺷ ﻱﺎﻫ ۲ ﻭ ۳ ( . ﻐﺗ ﻴﻴ ﺖﻈﻠﻏ ﺕﺍﺮ NO2
ﻭ O3
ﺎﺑ
ﻣ ﻴ ﺮﺨﺗ ﻥﺍﺰ ﻳ ﻓﻭﺮﻠﮐ ﺐ ﻴ
ﻞ ﻪﻛ ﺩﺍﺩ ﻥﺎﺸﻧ a+b
ﻭﺩ ﻦﻳﺍ ﻞﻣﺎﻋ
ﺑ ﻪ ﺗﺮﺗ ﻴ ﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ ﺭﺩ ﺐ ﻲ
ﺭﺍﺩ ﻱ ) ۰۷ / ۰ ﻭ P=
۰۰۹ / ۰ (P=
ﺍﺭﺍﺩ ﻱ ﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻲ ﻔﻨﻣ ﻲ ) ۳۶ / ۰ R2= ﻭ ۵ / ۰ R2= ﻲﻣ ( ﺷﺎﺑ ﻨ ﺪ
ﻣ ﻭ ﻲ ﺍ ﻥﺍﻮﺗ ﻳ ﻦ ﺎﺑ ﺖﻔﮔ ﺭﻮﻃ ﺍﺰﻓﺍ
ﻳ ﺶ ﻻﺁ ﺖﻈﻠﻏ ﻳ
ﻩﺪﻨ ﺎﻫ ﻱ
ﻞﻴﻓﻭﺮﻠﻛ ﺐﻳﺮﺨﺗ ﻥﺍﺰﻴﻣ ﺭﻮﮐﺬﻣ ﺶﻫﺎﮐ a+b
ﻲﻣ ﺪﺑﺎﻳ . ﺭﺩ
ﻞﻜﺷ ﺎﻫ ﻱ ۴ ﻭ ۵ ﺎﻘﻣ ﻳ ﻪﺴ ﻣ ﻴ ﺮﺨﺗ ﻥﺍﺰ ﻳ ﻓﻭﺮﻠﮐ ﺐ ﻴ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻞ ﻱﺎﻫ ﻻﺁ ﺎﺑ ﻩﺪﺷ ﻩﺩﺍﺩ ﺱﺎﻤﺗ
ﻳ ﻩﺪﻨ ﺎﻫ ﻱ ﺭﻮﮐﺬﻣ ﻭ ﻧ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻥﺎﺸ
ﺖﺳﺍ ﻩﺪﺷ ﻩﺩﺍﺩ .
ﻥﺎﻤﻫ ﺺﺨﺸﻣ ﻪﮐ ﺭﻮﻃ ﻣ
ﻲ ﺎﺑ ﺪﺷ ﺭﺍﺪﻘﻣ
ﺮﺨﺗ ﻳ ﺐ ﻓﻭﺮﻠﮐ ﻴ ﻞ ﻭ a+b ﺖﺒﺴﻧ
OD435/ OD415
ﺎﺑ
ﺍﺰﻓﺍ ﻳ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺭﺩ ﺖﻈﻠﻏ ﺶ ﺎﻫ
ﻱ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺱﺎﻤﺗ ﺽﺮﻌﻣ ﺭﺩ
ﺍﺰﻓﺍ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻳ
ﺶ ﻳ .ﺖﺳﺍ ﻪﺘﻓﺎ
ﺑ ﺚﺤ ﺘﻧ ﻭ ﻴ ﻪﺠ ﮔ ﻴ ﺮ ﻱ
ﺎﭘ ﻳ ﮔﺩﻮﻟﺁ ﺶ ﻲ
ﺺﺧﺎﺷ ﺯﺍ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺎﺑ ﺍﻮﻫ ﺎﻫ
ﻱ ﺯ ﻳ ﺘﺴ ﻲ
ﻪﺑ ﺭﺎﮑﻫﺍﺭ ﻥﺍﻮﻨﻋ ﻱ
ﻗﺍ ﻭ ﺮﺛﻮﻣ ﺩﺎﺼﺘ
ﻱ ﺮﻃ ﺯﺍ ﻳ ﺶﺠﻨﺳ ﻖ
ﻘﺘﺴﻣ ﻴ ﺍﻮﻫ ﻢ ﻱ ﻪﺘﺷﺍﺬﮔ ﻪﺻﺮﻋ ﻪﺑ ﺎﭘ ﺩﺍﺯﺁ ﻭ
ﺍﺮﺑ ﻱ ﺎﭘ ﻳ ﺶ
ﻘﻃﺎﻨﻣ ﻲ ﺢﻄﺳ ﺭﺩ ﺳﻭ
ﻴ ﻪﺑ ﻊ ﻣ ﻩﺩﺮﺑ ﺭﺎﮐ ﻲ
ﺩﻮﺷ
) Chakrabortty et al., 2006
ﻻﺎﭘ .(
ﻳ ﻩﺪﻨ ﺎﻫ ﻱ ﺯ ﻳ ﺘﺴ ﻲ
ﺍﺰﻣ ﻳﺎ ﻱ ﺑ ﻴ ﺮﺘﺸ ﻱ ﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻴ
ﻢﺘﺴ ﺎﻫ ﻱ ﺎﭘ ﻳ ﺸ ﻲ ﻡﻮﺳﺮﻣ
ﻩﺪﻨﻳﻻﺎﭘ .ﺪﻧﺭﺍﺩ ﺯ ﻱﺎﻫ
ﻳ ﺘﺴ ﻲ ﻞﻤﮑﻣ ﺎﻫ ﻲﻳ ﺕﺍﺮﺛﺍ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ
ﺻﺎﺣ ﻲﺘﺴﻳﺯ ﻻﺁ ﺖﻈﻠﻏ ﺯﺍ ﻞ
ﻳ ﻩﺪﻨ ﻣ ﻥﺎﺸﻧ ﺍﺭ ﺎﻫ ﻲ
ﺍ .ﺪﻨﻫﺩ ﻳ ﻦ
ﻻﺎﭘ ﻳ ﻩﺪﻨ ﺳ ﺎﻫ ﻴ ﻢﺘﺴ ﺎﻫ ﻲﻳ ﻗ ﻥﺍﺯﺭﺍ ﻴ ﺰﻫ ﺎﺑ ﺖﻤ ﻳ
ﺭﺍﺪﻬﮕﻧ ﻪﻨ ﻱ
ﺎﭘ ﻴﻳ ﺮﻬﺷ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺭﺩ ﺩﺮﺑﺭﺎﮐ ﻞﺑﺎﻗ ،ﻦ ﻱ
ﺎﺘﺳﻭﺭ ﻭ ﻲﻳ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻭ
ﺳﻭ ﻴ ﻓﺍﺮﻐﺟ ﻊ ﻴ
ﺎ ﻲﻳ ﻣ ﻲ .ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺎﺷ ﻳ ﺎﻬﻧﺁ ﺖﻔﮔ ﻥﺍﻮﺘﺑ ﺪ
ﺖﺣﺍﺭ ﺮﺗ ﻳ ﺳ ﻦ ﻴ ﻢﺘﺴ ﺎﻫ ﻱ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺩﻮﺟﻮﻣ ﻩﺪﻨﻫﺩﺭﺍﺪﺸﻫ
,- ./0 $ز يد و نزا) ا3ه يه
.5ا ... د)$7ا (نژو $
١٦٠
) Weinstein & Jone,1989
ﺴﺑ (.
ﻴ ﺭﺎ ﻱ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺯﺍ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﻧﻻﻮﻃ ﺕﺪﻣ ﻲ
ﺍﺮﺷ ﺮﻫ ﺭﺩ ، ﻳ
ﺤﻣ ﻂ ﻴ ﻄ ﻲ ﻠﺼﻓ ﺮﻫ ﺭﺩ ، ﻲ
ﺭﺩ ﻭ
ﺳﻭ ﻩﺩﻭﺪﺤﻣ ﺮﻫ ﻴ
ﻓﺍﺮﻐﺟ ﻊ ﻴ ﺎ ﻲﻳ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻥﺎﮑﻣﺍ ﻭ ﻩﺩﻮﻤﻧ ﺪﺷﺭ
ﻻﺁ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺡﻮﻄﺳ ﻳ
ﻩﺪﻨ ﺎﻫ ﻱ ﻣ ﻢﻫﺍﺮﻓ ﺍﺭ ﺍﻮﻫ ﻲ
ﺎﻤﻧ ﻳ .ﺪﻨ
) Freitas et al., 2011 Simonson 2007;
( .
ﺍ ﺭﺩ ﻳ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦ ﻣ
ﻴ ﻓﻭﺮﻠﮐ ﻥﺍﺰ ﻴ
ﻞ ، a ﻭ b ﺖﺒﺴﻧ ﻭ a+b
OD435/ OD415
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ﻱ ﺽﺮﻌﻣ ﺭﺩ ﺎﺑ ﺱﺎﻤﺗ
ﺖﻈﻠﻏ ﺎﻫ ﻱ ﺯﺎﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺩ
ﻱ ﺴﮐﺍ ﻴ ﺪ ﻧﻴ ﻥﮊﻭﺮﺘ ﻥﺯﺍ ﻭ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ
ﺎﻘﻣ ﺩﺭﻮﻣ ﺪﻫﺎﺷ ﻳ
ﺖﻓﺮﮔ ﺭﺍﺮﻗ ﻪﺴ .
ﻥﺎﻤﻫ ﺺﺨﺸﻣ ﻪﮐ ﺭﻮﻃ
ﻣ ﻲ ﺎﺑ ﺭﺍﺪﻘﻣ ﺪﺷ ﺮﺨﺗ
ﻳ ﺐ ﻓﻭﺮﻠﮐ ﻴ ﻞ ﺖﺒﺴﻧ ﻭa+b
OD435/
OD415
ﺍﺰﻓﺍ ﺎﺑ ﻳ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺭﺩ ﺖﻈﻠﻏ ﺶ ﺎﻫ
ﻱ ﺱﺎﻤﺗ ﺽﺮﻌﻣ ﺭﺩ
ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺭﺩ ﺰﻓﺍ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﺍﻳ ﺶ ﻳ .ﺖﺳﺍ ﻪﺘﻓﺎ ﺎﺘﻧ
ﻳ ﺞ ﺍﻳ ﻦ
ﺶﻫﻭﮋﭘ ﺎﺘﻧ ﺎﺑ
ﻳ ﺞ
Gombert et al., (2005)
ﺹﻮﺼﺧ ﺭﺩ
ﺯﺎﮔ ﺕﺍﺮﺛﺍ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ NO2
ﻭ O3 ﮓﻨﺴﻠﮔ ﻱﻭﺭ ﻪﺑ ﻪﺴﻧﺍﺮﻓ ﺭﺩ
ﻭ ﻩﺩﻮﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺪﺷ ﻡﺎﺠﻧﺍ ﻱﺮﻬﺷ ﻂﻴﺤﻣ ﺭﺩ ﻮﻛﺎﺒﻨﺗ ﻩﺎﻴﮔ ﻭ ﻣ ﻥﺎﺸﻧ ﻲ ﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑﺍﺭ ﺪﻫﺩ ﻲ
ﺖﻈﻠﻏ ﺕﺍﺮﻴﻴﻐﺗ ﻦﻴﺑ ﻱﺭﺍﺩ NO2
ﻭ O3 ﮓﻨﺴﻠﮔ ﻞﻴﻓﻭﺮﻠﻛ ﺕﺍﺮﻴﻴﻐﺗ ﻭ ﻱﺮﻔﺴﻤﺗﺍ ﻪﺘﺷﺍﺩ ﺩﻮﺟﻭ
ﻪﺑ ﺱﺎﺴﺣ ﺺﺧﺎﺷ ﻚﻳ ﻥﺍﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﻭ NO2
ﻭ O3
ﻲﻣ ﺡﺮﻄﻣ .ﺪﺷﺎﺑ
ﺩ ﺕﺭﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﻳ
ﺮﮕ ﻳ ﻪﺘﻓﺎ ﺎﻫ ﻱ ﺍ ﻳ ﺶﻫﻭﮋﭘ ﻦ
ﺑﻴ ﺩ ﺯﺎﮔ ﻪﮐ ﺖﺳﺍ ﻥﺁ ﺮﮕﻧﺎ ﻱ
ﺴﮐﺍ ﻴ ﺪ ﻧﻴ ﺮﺑ ﻥﺯﺍ ﻭ ﻥﮊﻭﺮﺘ
ﻩﺩﻮﺑ ﺭﺍﺬﮔﺮﺛﺍ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﻭ
ﺍﺰﻓﺍ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻳ
ﺮﺨﺗ ﺶ ﻳ ﻓﻭﺮﻠﮐ ﺐ ﻴ ﻞ
ﻩﺪﺷ ﺪﻧﺍ ﺮﺨﺗ ﺮﺛﺍ ﻪﮐ ﻳ
ﺐ ﻓﻭﺮﻠﮐ ﻴ ﺍﺮﺷ ﺭﺩ ﻞ ﻳ
ﻄ ﻲ ﻻﺁ ﻪﮐ ﻳ ﻩﺪﻨ
ﺩﺭﻮﻣ ﺑ ﻩﺩﻮﺑ ﻥﺯﺍ ﺮﻈﻧ ﻴ
ﺪﺷ ﻩﺩﺍﺩ ﻥﺎﺸﻧ ﺮﺘﺸ .
ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ ﺎﺑ
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﻫﺭﺍﺩﻮﻤﻧ
ﻱ ﺳﺮﺗ ﻴ ﻤ ﻲ ﻲﻣ ﻪﻛ ﺩﺮﻛ ﻥﺎﻴﺑ ﻦﻴﻨﭼ ﻥﺍﻮﺗ
ﺎﺑ ﻞﻴﻓﻭﺮﻠﻛ ﺐﻳﺮﺨﺗ ﻥﺯﺍ ﻭ ﻥﮊﻭﺮﺘﻴﻧ ﺪﻴﺴﻛﺍ ﻱﺩ ﺖﻈﻠﻏ ﺮﻴﻴﻐﺗ
ﺭﺩ ﺖﻈﻠﻏ ﺎﻫ ﻱ ﻣ ﺕﻭﺎﻔﺘﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻲ
ﺍ ﻭ ﺪﺷﺎﺑ ﻳ ﻦ ﻧ ﺭﻮﻃ ﻴ ﺖﺴ ﻤﻫ ﻪﮐ
ﻴ ﺍﺰﻓﺍ ﺎﺑ ﻪﺸ ﻳ
ﻣ ﺶ ﻴ ﻻﺁ ﻥﺍﺰ ﻳ ﺮﺨﺗ ﻩﺪﻨ ﻳ ﻓﻭﺮﻠﮐ ﺐ ﻴ
ﻢﻫ ﻞ
ﻘﺘﺴﻣ ﻴ ﺍﺰﻓﺍ ﺎﻤ ﻳ ﺶ ﻣ ﻲ ﻳ ﻻﺁ ﺖﻈﻠﻏ ﺮﮐﺍ ﻪﮑﻠﺑ ﺪﺑﺎ ﻳ
ﺪﺣ ﺯﺍ ﻩﺪﻨ ﻱ
ﺮﺨﺗ ،ﺩﻭﺮﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻳ
ﺑ ﺐ ﻴ ﺮﺘﺸ ﻱ ﻭ ﺩﻮﺸﻧ ﻩﺪﻫﺎﺸﻣ ﻳ
ﺭﺩ ﺲﮑﻋﺮﺑ ﺎ
ﺖﻈﻠﻏ ﺎﻫ ﻱ ﺳﺁ ﺕﺪﺷ ﺮﺘﻤﮐ ﻴ
ﺑ ﺐ ﻴ ﺍ ﻭ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺘﺸ ﻳ
ﺭﺩ ﻪﺘﮑﻧ ﻦ
ﻪﺑ ﻊﻗﺍﻭ ﻣﺮﺑ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﻥﺩﻮﺑ ﺱﺎﺴﺣ ﻲ
ﻣ ﻥﺎﺸﻧ ﻭ ﺩﺩﺮﮔ ﻲ
ﺪﻫﺩ
ﻣ ﻪﮐ ﻲ ﻥﺍﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻥﺁ ﺯﺍ ﻥﺍﻮﺗ ﺎﭘ
ﻳ .ﺩﻮﻤﻧ ﻩﺩﺎﻔﺘﺳﺍ ﺮﮕﺸ
ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﺭﺩ ﻦ ﺶﻫﻭﮋﭘ ﻱﺎﻫ ﺸﻣ ﺩﺮﮔ ﺺﺨﺸﻣ ﻪﺑﺎ ﻳ
ﺭﺩ ﺪ
ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺎﻫ ﻲﻳ ﻘﻃﺎﻨﻣ ﻪﺑ ﻪﮐ ﻲ
ﻓﺍﺮﺗ ﺎﺑ ﻴ ﺪﺷ ﮏ ﻳ ﺪ ﻢﮐﺍﺮﺗ ﻭ
ﺎﺳﻭ ﻳ ﻠﻘﻧ ﻞ ﻴ ﻣ ﻞﻘﺘﻨﻣ ﻪ ﻲ
،ﺪﻧﻮﺷ ﻣ ﻲ ﻥﺍﻮﺗ ﺍﺰﻓﺍ ﺪﻫﺎﺷ ﻳ
ﺶ
ﺮﺨﺗ ﻳ ﺐ ﻓﻭﺮﻠﮐ ﻴ ﻞ a + b ﺩﻮﺑ ﺍﺰﻓﺍ ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ ﻪﮐ ﻳ
ﺭﺎﺸﺘﻧﺍ ﺶ
ﻩﺪﻨﻳﻻﺁ ﺎﻫ ﻣ ﻲ ﺑ ﻨﭼ ﻻﻮﻤﻌﻣ .ﺪﺷﺎ ﻴ
ﺗﺍﺮﺛﺍ ﻦ ﻲ ﺑ ﻪ ﻪﻄﺳﺍﻭ
ﻩﺪﻨﻳﻻﺁ ﻱﺎﻫ ﻓﺍﺮﺗ ﺯﺍ ﻞﺻﺎﺣ ﻴ
ﻭ ﮏ ﺹﻮﺼﺧ ﻪﺑ ﺴﮐﺍ
ﻴ ﺎﻫﺪ ﻱ
ﻧ ﻭ ﺩﺮﮔﻮﮔ ﻴ
ﺍ ﻥﮊﻭﺮﺘ ﻳ ﻣ ﺩﺎﺠ ﻲ ﺪﻧﻮﺷ
) Conti & Cecchetti,
.(2001
ﺍﻳ ﻥﺁ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺩﺭﺍﻮﻣ ﻭ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦ
، ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺍﺭ ﺎﻣ ﺶﻧﺍﺩ
ﺳﺎﺴﺣ ﻴ ﻪﻧﻮﮔ ﺖ ﮔﺩﻮﻟﺁ ﻪﺑ ﺎﻫ ﻲ
ﺍﺰﻓﺍ ﺍﻮﻫ ﻳ ﺶ ﺩﺍﺩ ﺪﻨﻫﺍﻮﺧ .
ﺩﻮﺟﻭ ﻳ ﻪﻧﻮﮔ ﺩﻮﺟﻭ ﻡﺪﻋ ﺎ ﻘﻃﺎﻨﻣ ﺭﺩ ﺎﻫ
ﻲ ﮔﺩﻮﻟﺁ ﺢﻄﺳ ﺎﺑ ﻲ
ﻻﺎﺑ ﻳ ﺎﭘ ﺎ ﻴﻳ ﻣ ﻭ ﻦ ﻴ ﻪﻧﻮﮔ ﺭﺩ ﺩﻮﺟﻮﻣ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻥﺍﺰ ﺧﺎﻨﺷ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﺖ
ﺮﺘﻬﺑ ﻱ ﺳﺎﺴﺣ ﺯﺍ ﻴ
ﮔﺩﻮﻟﺁ ﻪﺑ ﮓﻨﺴﻠﮔ ﺖ ﻲ
ﮏﻤﮐ ﺍﻮﻫ
ﻣ ﻲ ﺪﻨﻨﮐ
) Gaylord Nelson Institute, 2006
ﺢﺿﺍﻭ ﺮﭘ .(
ﻪﮐ ﺖﺳﺍ ﮔﺩﻮﻟﺁ ﺕﺍﺮﺛﺍ ﻦﺘﺴﻧﺍﺩ
ﻲ ﻈﻨﺗ ﻭ ﺍﻮﻫ ﻴ
ﺡﻮﻄﺳ ﻢ
ﮔﺩﻮﻟﺁ ﻲ ﺴﺑ ﻴ ﻤﻫﺍ ﺰﺋﺎﺣ ﺭﺎ ﻴ
ﻣ ﺖ ﻲ ﺪﺷﺎﺑ ﺍﺯﺍ . ﻳ ﻦ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ،ﻭﺭ
ﮓﻨﺴﻠﮔ ﻻﺁ ﺕﺍﺮﺛﺍ ﻩﺍﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﺎﻫ ﻳ
ﻩﺪﻨ ﺎﻫ ﻱ ﺮﺑ ﺍﻮﻫ ﻭﺭ ﻱ ﺎﻬﻧﺁ
ﺍﺮﺑ ﻱ ﺴﺑ ﻊﻣﺍﻮﺟ ﻴ
ﺑ ﺭﺎ ﺎ ﻣ ﺵﺯﺭﺍ ﻲ ﺷﺎﺑ ﻨ ﻭ ﺪ ﺍﻳ ﺵﻼﺗ ﻦ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﻳ ﺪ
ﺗﺎ ﺎﻤﺣ ﺩﺭﻮﻣ ﻦﮑﻤﻣ ﺪﺣ ﻳ
ﮔ ﺭﺍﺮﻗ ﺖ ﻴ
ﺪﻧﺮ .
References
- Bačkor, M., Paulikova, K., Geralska, A., Davidson, R., 2003. Monitoring of Air Pollution in Košice (Eastern Slovakia) Using Lichens, Polish Journal of Environmental Studies, 141-150.
- Bates, J.W., 2006. Effects of sulphur dioxide and ozone on lichen colonization of conifers inthe Liphook Forest Fumigation Project.
- Begum, A., Ramaiah, M., Harikrishna, S., Veena, K., 2009. Analysis of Heavy metals concentration in Soil and Litchens from Various localities of Hosur Road, E-Journal of Chemistry, 6(1): 13-22.
- Begum, A., HariKrishna, S., 2010. Monitoring Air pollution using lichens species in South Bangalore, Karnataka, International Journal of ChemTech Research CODEN(USA): IJCRGG, 2(1): 255-260.
- Blett, T., Geiser, L., Porter, E., 2003. Air Pollution-Related Lichen Monitoring in Nationalparks, Forests, and Refuges: Guidelines for Studies Intended for Regulatory andManagement Purposes
- Chakrabortty, S., Tryambakro, G., 2006. Aerosol and Air Quality Research, Vol.6 , No.3,247-258.
رود ،نا ا ، ز ر!" ،
٢ ن$% ، ١٣٩١
،
)* زا ١ ٣
% ١٢ ١٦١
- Conti, M.E., Cecchetti, G., 2001. Biological Monitoring: Lichens as Bioindicators of Air Pollution Assessment – a review, Environmental Pollution 114, 471-492.
- Freitas, M., Costa, N., Rodrigues, M., Marques, J., Vieira da Silva, M., 2011. Lichens as bio indicators of atmospheric pollution in Porto, Portugal, Journal of Biodiversity and Ecological Sciences, 1(1):1
- Froehlich, A., 2006. A look at Willamette Valley air quality using lichen communities as bioindicators - Garty, J., Tamir, O., Hassid, I., Eshel, A., 2001. Photosynthesis, Chlorophyll Integrity, and Spectral Reflectance in Lichens Exposed to Air Pollution, Published in J. Environ. Qual. 30:884-893
- Gaylord Nelson Institute for Environmental Studies, U.S Geological Survey and University of Wisconsin Madison, U.S.A. 2006. Lichens and Air Pollutin, Vol.12, No.4
- Gombert, S., 2005. Lichens and tobacco plants as complementary biomonitors of air pollution in the Grenoble area (Isere, southeast France)
- Gries, C., Maria, J., Goldsmith, S., 1996. The uptake of gaseous sulphur dioxide by non-gelatinous lichens - Hutchinson, J., D. Maynard and L. Geiser. 1996. Air quality and lichens – a literature review emphasizing the Pacific Northwest, USA. Portland, OR: U.S. Department of Agriculture, Forest Service, Pacific Northwest Region 6, Pacific Northwest Region Air Resource Management Program www.fs.fed.us/r6/aq/lichen/almanac.html
- Lyman,J. , 2001. Air Pollution, Lichen and Mosses. Availabe at: http://www.mpm.edu - Palmer, S.B. , 2005. “Lichen and Air Quality”, in: What planet is this?
- Simonson, S., 2007. Lichens and Lichen-Feeding Moths (Arctiidae: Lithosiinae) as Bioindicators of Air Pollution in the Rocky Mountain Front Range, Colorado StateUniversityFort Collins, Colorado 80523 - Talaei, F., 2001. Plants as a environmental bioindicators, M.Sc Thesis, Islamic Azad University - Tehran North Branch, Iran
- Tamara, B., Geiser, L., 2003. Air Pollution-Related Lichen Monitoring in National Parks, Forests, and Refuges: Guidelines for Studies Intended for Regulatory and Management Purposes
- Weinstein, L., John, A., 1989. Indigenous And Cultivated Plants As Bioindicators, The National Academies of science, 195-198
- WHO Regional Office for Europe, 2000. Air Quality Guidelines, Second Edition, Chapter 10 (Effects of Sulfur Dioxide On Vegetation: Critical Levels), Copenhagen, Danmark
