تنش گرمایی چالشی مهم برای عملکرد جوجه های گوشتی در مناطق خشک و نیمه خشک

1

ییامرگ صىت مُم یطلاچ

یارب درکلمع

ٍجًج یتضًگ یاَ

ٍمیو ي کطخ قطاىم رد

کطخ

یدمحمریپ یلع رایطواد هسحم ،1

* 2

1 - صًاز یسبٌضضبو ِتذَهآ سضضا

ٍُطگ مَلػ

ُبگطًاز یهاز

ِیهٍضا

2 - ضبیطًاز

ٍُطگ مَلػ

ُبگطًاز یهاز

ِیهٍضا

لَئسه ُسٌسیًَ*

mohsen_daneshyar@yahoo.com:

ٍصلاخ زطىوػ طث ییبهطگ صٌت تاطثا یسضطث ضَظٌه ِث ِؼلبغه يیا

ٍ یبّ ِجَج ِضلا تبیصَصذ

ٍز بث یفزبصت لاهبو حطع هی تلبل ضز )ساض ِیَس( ُظٍض هی طً ِجَج سص هی .تفطگ مبجًا یتضَگ يس بت ضبویت ٍز طّ یاطث بهز .تفطگ ضاطل ُزبفتسا زضَه )ضاطىت طّ ضز ِجَج ُز( ضاطىت جٌپ ٍ ضبویت 24

یبهز( زضاسًبتسا كثبغه یگظٍض 31

- 30 صّبو ٍ لٍا ِتفّ ضز زاطگ یتًبس ِجضز 2

ِجضز طّ یاطث یا

یبهز .سض نیظٌت )ِتفّ

±1 32 ُضٍز( یا ُضٍز تضَص ِث زاطگ یتًبس ِجضز 9

،تػبس 8 بت حجص 5 ظا )طصػ

ظٍض 25 بت 42

ِجَج یاطث ث ییبهطگ صٌت ِو زاز ىبطً جیبتً .سض لبوػا صٌت تحت ٍُطگ یبّ

طتسث ثػب

ِجَج ناضَذ لیسجت تیطض ٍ ىسث ىظٍ صیاعفا ،ناضَذ فطصه ىسض ٍ یًبیبپ ُضٍز لَع ضز یتضَگ یبّ

سیزطگ ُضٍز لو (P<0/05)

یثطچ یلٍ تفبی صّبو صٌت تحت ضبویت تلل ٍ ٌِیس یجسً ىظٍ يیٌچوّ .

زطو اسیپ صیاعفا یٌغث ىظٍ

(P<0/05) ه زاَه ِث یسطتسز ییبهطگ صٌت ،یلو ضَع ِث .

یاطث ظبیً زضَ

یه زٍسحه اض )يیئتٍطپ( ٌِیس ِچیّبه عتٌس

ِجَج ضز تسبٌهبً زطىلوػ تجَه ٍض يیا ظا ٍ سٌو یبّ

یه یتضَگ .زَض

:یدیلک تاملک ،ناضَذ لیسجت تیطض ،یٌغث یثطچ ،ىظٍ صیاعفا

تضَگ

ٌِیس

ٍمدقم تجَه ییبهطگ صٌت طساطس ضز یتضَگ یبّ ِجَج سیلَت ضز يضعث یزبصتلا تضبسذ

زَض یه ىبْج يتفطگ ضاطل بث .

ىبضضبتفض ٍ یىیغَلَیعیف یظبتسَوّ ضز یتاطییغت ثػبث ،لابث ییبهز ظیاطض طیظ ضز ىبگسًطپ ِو سًَض یه

تیبًْ ضز ثػبث

ىسث یبهز صّبو بًْآ

ضز ٍ ىسث تضاطح نیظٌت ِجیتً

زَض یه . ظا یضبً ییبهطگ ُطیذش ِو ستفا یه قبفتا یًبهظ صٌت

ف ظیحه ٍ نسیلَثبته یضاسمه ظا طتاط

ییبهطگ .سّسث تسز ظا سًاَتث ُسًطپ ِو تسا ِل ِل(سفٌت تسض صیاعفا ُسًطپ ،دسبپ ضز

سّز یه صیاعفا یسفٌت یاطجه كیطع ظا یطیرجت یظبس هٌذ يیٌچوّ ٍ )ىزظ ِؼسَت ثػبث سًاَت یه ىزظ ِل ِل يیا.

زَطث ىَذ تبٌثطو یث تظلغ ضز صّبو ٍ یسفٌت ظَلبىلآ 1]

. [

ػبث ،ٍُلاػ ِث صیاعفا ث

یبّ تیلٍطتىلا تظلغ ٍ ىَذpH

سّز یه طییغت اض بوسلاپ صیاعفا یغیحه اظ صٌت ظیاطض ضز ییبهطگ صٌت ظبذ تاطثا طگیز ظا.

ظا یحغس زاظآ لبىیزاض

(ROS) تسا . يییتٍطپ یظبس زاظآ ٍ سیلَت ٍ سیآ یه زَجٍ ِث َیتاسیسوا صٌت ظا یا ِلحطه ىسث لذاز ضز ،طثا يیا مبگٌّ ضز

ح نَض

َلس تفبث تضبسذ تاطثا طثاطث ضز زَذ ظا ىسث تظفبحه ضز یؼس یاطث یتضاط ل

ظسَت ی زاظآ لبىیزاض

زَض یه 3]

. [

2

لابث ییبهز ُزٍسحه ثػبث

زاظآ یبّ لبىیزاض زبیظ شطتسگ ،

ِو ىآ لبجًز ِث سیسوا ،لَلس یىیغَلَیث یبّ لَىلَه تیطرت

یتسیظ يضعث یبّ لَىلَه ىسض

ْه تاطییغت ثػبث تیبًْ ضز ٍ زَض یه تفبث ضز ن

ِو تاطییغت يیا صٌت صیاعفا تجَه

ًاسیسوا یتًآ تیؼضٍ لزبؼت مسػ ثػبث ٍ َیتاسیسوا ی

زَض یه . صیبسوا تجَه سًاَت یه زاظآ یبّ لبىیزاض َیتاسیسوا

،سیپیل تفبث زَض یزبػ یبّ لَلس یٍض طث یضبث ىبیظ تاطثا ٍ تاضسیَّثطو ،DNA

3]

. [

ىَذ ،ضاضزا سیئسلا یز ىَلبه ٍ

تفبث

سیسواطپ ٍ لبىیزاض زَجٍ تضبسذ یاطث یتسیظ طگًبطً هی ىاٌَػ ِث سًاَت یه لاَوؼه ىَیسا

زَض ُزبفتسا یًٍضز سیپیل .

ِجَج ،ِؼلبغه هی ضز .تسا ُسض ططتٌه یتضَگ یبّ ِجَج ُزظبث یٍض طث ییبهطگ صٌت تاطثا ی ُضبثضز یزبیظ تبؼلبغه لثبل صّبو يهعه ییبهطگ صٌت ضطؼه ضز یتضَگ یبّ

(ناضَذ فطصه ضز یْجَت 16.4

(ىظٍ صّبو ،)%

32.6 صیاعفا ٍ )%

(ییاصغ لیسجت تیطض 25.6

يس ضز )+%

42 سٌتضاز یگظٍض 8]

. [

ضز یتضَگ یبّ ِجَج يتفطگ ضاطل ِو تسا ُسض شضاعگ

زضاز بًْآ تضَگ تیفیو ٍ یثطچ ةَسض طث یفٌه تاطثا يهعه صٌت ضطؼه .

ث لاؼ

ٍ ىَهضَّ طییغت ثػبث يهعه ییبهطگ صٌت ُ

نسیلَثبتبو صیاعفا ٍ عیلَپیل صّبو ،عًغَپیل كیطع ظا سیپیل ُطیذش هیطحت تجَه ِو یتضَگ یبّ ِجَج عیض ىٍضز یبّ

زَض یه ٌِیهآ یبّسیسا 4]

. [

طثا ِؼلبغه يیا ضز يیاطثبٌث تا

ییبهطگ صٌت طث

زطىلوػ

ٍ ِضلا تبیصَصذ یتضَگ یبّ ِجَج

.تفطگ ضاطل صیبهظآ زضَه

اَ شير ي داًم

ًا یاطث ظا صیبهظآ يیا مبج 100

(ساض ُظٍض هی طً ِجَج ِؼغل 308

ِث یضاسغطه ِث زٍضٍ ظا سپ بّ ِجَج .سض ُزبفتسا ) 2

ٍ ضبویت 5 ٍ ًِبگاسج يلبس هی ضز ضبویت طّ .سًسض نیسمت ضاطىت 10

ِجَج یًظٍ يیگًبیه .تفطگ ضاطل ضاطىت طّ لذاز ِجَج

صیبهظآ عٍطض ضز بّ

±2 38 لَع ضز بّ ِجَج .زَث مطگ 42

تسه مبوت ضز ٍ سٌتفبی شضٍطپ یلبضَپ طتسث یٍض طث ظٍض

تضَص ِث یضًَ ِهبًطث .سٌتضاز ناضَذ ٍ ةآ ِث زاظآ یسطتسز صیبهظآ 23

ٍ زَث یضَهبذ تػبس هی ٍ ییبٌضٍض تػبس

ییبهطگ صٌت .سض تیبػض )ىَیسبٌسواٍ ٍ ِیَْت ،ضًَ،بهز( يلبس زضاسًبتسا ظیاطض

±1 32 ُضٍز تضَص ِث زاطگ یتًبس ِجضز

( یا 9 تػبس ظا ٍ ظٍض ًِبجض ضز تػبس 8

بت حجص 5 يس ظا )طْظ ظا سؼث 25

بت یگظٍض 42

بّضبویت ظا یىی یٍض طث یگظٍض

( یلَوؼه یبهز ظیاطض تحت مٍز ضبویت .سیزطگ لبوػا 24

- 23 .تضاز ضاطل )زاطگ یتًبس ِجضز یبْیسٌهظبیً سبسا طث بّ ُطیج

ّ یاطث یْثبطه یبّ ُطیج .سًسض نیظٌت ساض ِیَس سض ُزبفتسا ُضٍز ىبیبپ بت ضبویت ٍز ط

لٍسج(

1 ) صیاعفا ،ناضَذ فطصه .

( يیظبغآ ُضٍز لَع ضز یطیبهظآ یبّضبویت یبّ ِجَج ناضَذ لیسجت تیطض ٍ ىظٍ

1 - 10 ( سضض ،)یگظٍض 11

- 24 ،)یگظٍض

( یًبیبپ 25 - 42 ( ُضٍز لو ٍ )یگظٍض 1

- 42

ُظاسًا )یگظٍض

ٍض( صیبهظآ ُضٍز ىبیبپ ضز .سًسض ِجسبحه ٍ یطیگ ظ

42 ِجَج هی )

،بًْاض ،ٌِیس ،لهبو ِضلا ،ضبتطو ظا سپ .سیزطگ ضبتطو یطو ىظٍ ظا سپ ٍ ةبرتًا یفزبصت ضَع ِث یطیبهظآ سحاٍ طّ ظا سجو ،ىاسگٌس ،لبحع ،یٌغث ِعَحه یثطچ

ٍ ساطىًبپ ، )ىسث ُسًظ ىظٍ سصضز طث نیسمت ىظٍ( ىسث ُسًظ ىظٍ تسحطث تلل

ره یبّ توسل یجسً ىظٍ .سیزطگ ِجسبحه ظا ُزبفتسا بث( لیسجت ظا سؼث ِضلا فلت

5) / 0 + ضاطل یضبهآ عیلبًآ زضَه

سٌتفطگ ( 10 ) بث یفزبصت لاهبو حطع تلبل ضز صیبهظآ يیا یبّ ُزاز . 2

ٍ ضبویت 5 ضبویت طّ یاظا ِث ضاطىت

، 10 طّ ضز ِجَج

(یغذ لسه ِیٍض ظا ُزبفتسا بث ضاطىت ضاعفا مطً )GLM

1998) ) تبفلاتذا ِسیبمه .سٌتفطگ ضاطل یسضطث ٍ عیلبًآ زضَهSAS

حغس ضز ضاز یٌؼه 5

.تفطگ تضَص يىًاز ىَهظآ ظا ُزبفتسا بث سصضز

جیاتو ثحب ي یٌؼه ضَع ِث ییبهطگ صٌت ىسض طتسث ثػبث یضاز

لیسجت تیطض ٍ ىظٍ صیاعفا

ِجَج ناضَذ یتضَگ یبّ

ُضٍز ضز یبّ

ُضٍز لو ٍ یًبیبپ سیزطگ

لٍسج(

1 ) ( 05 /

>0 .)P (ضاز یٌؼه تٍبفت یًبیبپ ُضٍز ضز ناضَذ فطصه ىاعیه يیٌچوّ

05 /

>0 )P

(زَث یضاز یٌؼه ِث هیزعً ضٍز لو ضز ٍ 06

/ 0 .)P =

ِجَج ىظٍ صیاعفا ٍ ناضَذ فطصه ُضٍز ضز صٌت تحت ضبویت یبّ

يییبپ یًبیبپ

ِجَج ناضَذ لیسجت تیطض يیٌچوّ .زَث سّبض ٍُطگ ِث طَثطه ضاسمه ظا طت ضبویت یبّ

ُضٍز ضز صٌت تحت

3

ِجَج ِث طَثطه ضاسمه ظا طتلابث ُضٍز لو ٍ یًبیبپ .زَث سّبض ضبویت یبّ

ٍ ُسًطپ ناضَذ فطصه ظبسٍ تذَس خطً ىآ غجع ِث

یه صّبو لابث یبّبهز ضز ضَیع ىسث

ِجیتً .سثبی زَث سّاَذ ناضَذ لیسجت تیطض ٍ سضض ىسض طتسث ُسیسپ يیا ی

. صّبو

تحت یبّ ِجَج ضز ناضَذ فطصه یتضاطح صیاعفا ىزطو نو كیطع ظا ىسث یبهز صّبو یاطث ُسًطپ شلات ظا یضبً صٌت

زضاز لبجًز ِث ظیاطض يیا ضز اض ُسًطپ ىظٍ صّبو ِجیتً ضز ِو تسا ناضَذ فطصه ظا یضبً

5]

. [

،یْثبطه ضَع ِث ُسّبطه

ِو تسا ُسض ( لابث یغیحه یبهز

32

َس ِتفّ ضز اض یتضَگ یبّ ِجَج سضض )زاطگ یتًبس یثبیضاظبث يس ضز اض ىسث ىظٍ ٍ م

یه صّبو سّز

2]

.[

،طیذا كیمحت ضز يیٌچوّ

یٌؼه تٍبفت یبّضبویت يیث ساطىًبپ ٍ ىاسگٌس ،سجو ،لبحع ،ِضلا ،ىاض یاطث یضاز

زطو اسیپ صیاعفا یٌغث ُطفح یثطچ ٍ صّبو ییبهطگ صٌت تحت تلل ،ٌِیس یجسً ىظٍ بها تضاسً زَجٍ یطیبهظآ ( 05 /

>0 .)P شضاعگ

ِو تسا ُسض عتٌس طتطیث ٍ زطیگ یه ضاطل ییبهطگ صٌت طیثبت تحت بّ يیئتٍطپ ِیعجت ٍ عتٌس

ززطگ یه يیئتٍطپ ُطیذش صّبو ِث طجٌه ِو سٌیث یه تیسآ يیئتٍطپ (

7 ) عتٌس ضز للاتذا ثػبث ییبهطگ صٌت ٍض يیا ظا

.زَض یه ٌِیس ِلضػ يیئتٍطپ ییبهطگ صٌت يیٌچوّ

بث

ٍطتسَىیتضَو عتٌس صیاعفا ضز یثطچ عتٌس صیاعفا ٍ ى

ثػبث

یوىض ِعَحه ضز ىآ ُطیذش صیاعفا تسا ُسض

6]

.[

ليدج 1 - رد یداع یامد ي صىت تحت یاَرامیت یتضًگ یاَ ٍجًج کارًخ لیدبت بیرض ي نزي صیاسفا ،کارًخ فرصم هیگوایم

ٌريد لک ي یوایاپ ،دضر ،هیزاغآ یاَ ٌريد ( ُضٍز لو

1 - 42

) )42-25( یًبیبپ )24-11( سضض )10-1( يیظبغآ یطیبهظآ یبّضبویت )مطگ( ناضَذ فطصه

00 /

4405 ^a 3065/3^a 1097/33 242/66 یزبػ یبهز

50 /

4145 ^b 2782/00^b 1128/25 237/00 ییبهطگ صٌت

23 /

71 73/11 15/22 2/06 زضاسًبتسا یبغذ

06 /

0 0/03 0/36 0/19 لبوتحا سصضز

)مطگ( ىظٍ صیاعفا 00

/

2638 ^a 1849/00^a 595/66 193/33 یزبػ یبهز

3 /

2113 ^b 1318/8^b 607/25 178/25 ییبهطگ صٌت

48 /

117 122/35 4/35 7/13 زضاسًبتسا یبغذ

005 /

0 0/009 0/21 0/71 لبوتحا سصضز

ناضَذ لیسجت تیطض 67

/

1 ^a 1/66^a 1/83 1/36 یزبػ یبهز

96 /

1 ^b 2/12^b 1/83 1/25 ییبهطگ صٌت

02 /

0 0/04 0/03 0/03 زضاسًبتسا یبغذ

008 /

0 0/01 0/99 0/36 لبوتحا سصضز

يیگًبیه یٌؼه فلاتذا طتهاضبپ طّ یاطث ٍ ىَتس طّ ضز تٍبفته يیتلا فٍطح بث یبّ

( سًضاز نّ بث یضاز 05

/ P<0 )

ٍجیتو یریگ

،یلو ضَع ِث ثػبث ییبهطگ صٌت

عتٌس ٍ سضض یاطث یضٍطض یصغه زاَه یسطتسز صّبو ِجیتً ضز ٍ ناضَذ فطصه صّبو

تضَگ یس ٌِ

یه زضاز لبجًز ِث اض زطىلوػ ىسض طتسث تیبًْ ضز ٍ ززطگ .

صیاعفا يیٌچوّ

سیسا عتٌس ٍ ىٍطتساَوَتضَو سیلَت

یسجو ةطچ یبّ

.تسا ییبهطگ صٌت تحت یٌغث ِعَحه یثطچ صیاعفا لیلز یٌغث ِعَحه ضز ىآ ُطیذش صیاعفا ٍ

4

ردق یواد ضٍبطو ُسىطًاز یهاز مَلػ ىبٌوضبو ی ِوّ ظا ىبگسٌسیًَ

يیا ظبیً زضَه لئبسٍ ىزطو نّاطف لیلز ِث ِیهٍضا ُبگطًاز یظ

.سٌٌو یه طىطت كیمحت عباىم

1. Bottje, W.G. and Harrison, P.C., 1985. The effects of tap water, carbonated water,NaHCO3 and CaCl2 on blood acid-base incockerels subjected to heat stress. Poultry Science. 64:107-113.

2. Cooper, M.A., and Washburn, K.W., 1998. The relationships of body temperature to weight gain, feed consumption and feed utilization in broilers under heat stress. Poultry Science. 77(2): 237-242.

3. Droge, W., 2002. Free radicals in the physiological control of cell function. Physiological Reviews .82(1):47–

95.

4. Geraert, P. A., Padilha, J. C. F., & Guillaumin, S., 1996. Metabolic and endocrine changes induced by chronicheat exposure in broiler chickens: biological and endocrinological variables. British Journal of Nutrition. 75(2):205–216.

5. Gonzalez-Alvarado, J M, Jimenez-Moreno, E R, Lazaro and Mateos, GG., 2007. Effects of cereal, heat processing, and fiber onproductive performance and digestive traits of broilers. Poultry Science. 86(8):1705–

1715.

6. Howlider, M.A., Rose, S.P., 1987. Temperature and the growth of broilers. World’s Poultry Science Journal.

43(3):228-237.

7. Lu, Q., Wen, J., Zhang, H., 2007. Effect of chronic heat exposure on fat deposition and meat quality intwo genetic types of chicken. Poultry Science. 86(6): 1059–1064.

8. Sohail, M.U., Hume, M.E., Byrd, J.A., et al. 2012. Effect of supplementation of prebiotic mannan- oligosaccharides and probioticmixture on growth performance of broilers subjected to chronic heat stress.

Poultry Science. 91(9):2235–2240.